شهبانو فرح پهلوی
علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی زاده ۲۲ مهر ۱۳۱۸ خورشیدی برابر با ۱۴ اکتبر ۱۹۳۸ میلادی در تهران است. [۱] شهبانو فرح پهلوی در ۲۹ آذر ۱۳۳۸ با شاهنشاه ایران محمد رضا شاه پهلوی ازدواج کرد و ملکه ایران شد. با فرمان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی در نوروز ۱۳۴۰ فرانام «شهبانو» که واژه‌ای پارسی است و از دل تاریخ و ادبیات پارسی برآمده و فرهنگستان زبان ایران آنرا برگزیده جایگزین واژه ملکه که ریشه تازی شد. در چهارچوب مسولیت های وی به عنوان شهبانوی ایران، دفتر مخصوص شهبانو دارای چهار بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر بود.فرح پهلوی به ویژه به آموزش و بهداشت کودکان بی سرپرست و کودکان ایران توجه فراوانی داشت. بنیان جمعیت کمک به جذامیان و بهکده راجی یک کار بی همتا بود. با ایجاد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ادبیات کودکان و هنر فیلم در ایران در فرهنگ ایرانیان دگرگونی ریشه ای به وجود آورد. موزه فرش ایران که در گیتی بی‌تا است و موزه هنرهای معاصر تهران که بزرگترین موزه در خاور میانه است از ابتکار های فرح پهلوی می باشند. به سبب بازدیدهای داخلی شهبانو فرح پهلوی به شهرهای ایران همواره ایشان با مردم گوشه و کنار کشور نزدیک بود و پشتیبان حق و آزادی زنان ایران شد. پس از تاجگذاری شهبانو فرح پهلوی ایران نایب‌السلطنه شد.[۲]
نوجوانی و تحصیلات
فرح دیبا تنها فرزند فریده قطبی و سهراب دیبا بود. فریده قطبی مادر فرح دیبا اهل لاهیجان در گیلان بود و از تبار صوفی و دانشمند علوم دینی، قطب‌الدین شریف لاهیجی بود. پدربزرگ پدری وی سفیر ایران در روسیه و هلند بود.
پدر فرح دیبا سهراب دیبا در دانشکده افسری سن پترزبورگ به تحصیل پرداخت. پس از انقلاب روسیه (۱۹۱۷) یا انقلاب بلشویکی ۱۹۱۷ رهسپار فرانسه شد و در آنجا دیپلم متوسطه خود را گرفت و تحصیلات عالیه خود را در رشته حقوق آغاز کرد. سپس به مدرسه نظامی سنسیر [۳] رفت و پس از به پایان رساندن تحصیلاتش به ایران بازگشت و در ارتش نوین رضا شاه بزرگ استخدام شد. پدر فرح دیبا در سال ۱۳۲۶ به سبب بیماری چنگال درگذشت.
پدر فرح نخست او را هنگامی که شش سال داشت در مدرسه ایتالیایی نام نویسی کرد. فرح دیبا در ده سالگی به مدرسه ژاندارک تهران رفت و پس از کوتاهی به عنوان کاپیتن تیم بسکتبال بر گزیده شد و سه بار تیم بسکتبال ژاندارک به سرپرستی فرح دیبا قهرمان تهران شد. در سال ۱۳۳۳ فرح دیبا قهرمان پرش ارتفاع و طول و دو و میدانی تهران شد. فرح دیبا در مدرسه ژاندارک به گروه پیشاهنگان پیوست و پس از چندی سرپرست گروه پیشاهنگی شد و در سال ۱۳۳۵ نخستین سفر خارج از کشور خود را با دیگر پیشاهنگان به کشور فرانسه کرد.
فرح دیبا سه سال آخر دبیرستان را در دبیرستان فرانسوی رازی گذراند و دیپلم خود را در سال ۱۳۳۶ از این دبیرستان گرفت.[۴]
فرح دیبا در امتحانات دیپلم دبیرستان شاگرد اول شد و از مدرسه معماری [۵] پذیرش گرفت. فرح دیبا کوشش کرد که از بورس تحصیلی استفاده کند ولی موفق به گرفتن آن نشد. "روزهای درازی را در وزارت آموزش و پرورش گذراندم. بدون این که کسی راه چاره ای به من نشان دهد. حتی خود وزیر که با ما آشنا بود کاری از پیش نبرد. کلاس های درس معماری در پاریس شروع شده بود و در نخستین روزهای پاییز به سوی پاریس پرواز کردم.[۶]
ازدواج و خانواده
فرح دیبا در سال ۱۳۳۸ برای نخستین بار با پادشاه ایران محمدرضا شاه پهلوی که برای دیدار رسمی و گفتگو با ژنرال دوگل به کشور فرانسه رفته بود در سفارت ایران در پاریس آشنا شد. سفیر ایران در فرانسه فرح دیبا و دیگر دانشجویانی که در پاریس درس می خواندند به سفارت دعوت کرده بود و شاه دانشجویان را به حضور می پذیرد و در آن روز فرح دیبا را می بیند.
تعطیلات تابستانی که فرح دیبا به تهران بازگشت پس از چند دیدار با محمدرضا شاه پهلوی در منزل شهناز پهلوی در حصارک، به ازدواج منتهی شد.
نامزدی محمد رضا شاه پهلوی و فرح دیبا در ۳۰ آبان ۱۳۳۸ بود. فرح پهلوی در کتاب خاطراتش از آن روز چنین می نویسد:
"در روز ۲۹ آذر ۱۳۳۸ در کاخ مرمر جشن عروسی بر پا شد. سفره عقد مفصلی چیده بودند. امام جمعه تهران سوره (خطبه) عقد را خواند و از من پرسید آیا حاضرم با پادشاه ازدواج کنم ؟ معمولا رسم بر آن است که عروس در پاسخ به این سوال قدری تامل کند و فقط پس از سه بار تکرار بله بگوید. اما این بار نیازی به تکرار نبود، چرا که من فورا و با چنان شعفی جواب مثبت دادم که موجب خنده حضار شد."
در ساعت پنج پس از نیم روز فرح دیبا "بله " می گوید و با این ازدواج فرح پهلوی ملکه ایران شد.[۷]
ده ماه پس از ازدواج فرح پهلوی ولیعهد ایران با نام کوروش رضا پهلوی به دنیا آمد. ثمره این ازدواج سه فرزند دیگر بودند فرحناز پهلوی در ۲۲ اسفند ۱۳۴۲ در کاخ سعدآباد به دنیا آمد. علیرضا پهلوی که در ۸ اردیبهشت ۱۳۴۵ و لیلا پهلوی ۷ فروردین ۱۳۴۹ زاده شدند.
سازمانهای زیر ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی و مسئولیت‌های رسمی
در کنار پرورش فرزندانش فرح پهلوی ریاست عالیه شماری از سازمان های پزشکی، فرهنگی، ورزشی، آموزشی و رفاه اجتماعی را بر عهده گرفت. دفتر مخصوص شهبانو فرح پهلوی تا سال ۱۳۵۷ دارای چهل کارمند و چهار بخش بود که عبارت بودند از: بخش آموزش و پرورش، بخش بهداشت و درمان، بخش رفاه اجتماعی و بخش فرهنگ و هنر .[۸]
در کنار مسئولیت های رسمی و سازمانهای زیر ریاست عالیه، فرح پهلوی در برنامه‌ریزی جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران شرکت داشت. در چهارچوب برنامه ریزی این جشن ها ۳۵۰۰ دبستان در سرتاسر کشور با اعانه های شخصی ساخته شد و برج شهیاد آریامهر در تهران بر پا شد. در مرحله های آغازین پروژه جشن های شاهنشاهی در ساختار بنیادی کشور سرمایه گذاری گسترده ای انجام گرفت که می توان ساختن راه ها، شبکه های ارتباطی از راه دور (تله کمونیکاسیون)، فرودگاه ها، پخش سراسری برنامه های تلویزیونی، هتل ها و جهانگردی و توریسم را نام برد.
بهداشت و درمان
جمعیت خیریه فرح پهلوی: جمعیت خیریه فرح پهلوی سازمان غیر انتفاعی است که در سال ۱۳۳۲ بنیاد شد. ریاست عالیه این جمعیت با شهبانو فرح پهلوی می‌باشد. جمعیت خیریه فرح پهلوی در دو بخش فعالیت دارد؛ بخش بهداشت و تغذیه و بخش آموزش و پرورش حرفه ای کودکان. فعالیت های جمعیت خیریه فرح پهلوی دربهداشت و تغذیه کودکان در ایجاد شیر خوارگاه‌ها و مهد کودک‌ها می باشند. فعالیتهای جمعیت در آموزش و پرورش دست در دست اصل ششم انقلاب شاه و مردم و سپاه دانش به آموزش و پرورش کودکان، نو جوانان، و جوانان کشور می پردازد که شامل شبانه‌روزی‌ها، اردوگاه‌های نیاوران و شهسوار، کانون کارکنان جوان، آموزشگاه‌های حرفه‌ای، آموزشگاه‌های کودکیاری، دادن بورس تحصیلی است.
بنگاه حمایت مادران و نوزادان: بنگاه از سال ۱۳۳۸ به گسترش فعالیتهای خود به سبب نیازهای روز افزون خانواده های کم درآمد می کوشید. ریاست عالیه این بنگاه را شهبانو فرح پهلوی بر عهده داشت. از آغاز انقلاب شاه و مردم تا پایان دهه نخستین آن اقدامات دیگری در زمینه‌های مختلف پزشکی و درمانی و بهداشتی اجتماعی و نیز آموزشی و تربیتی داشته که همه آنها بطور رایگان در راه حفظ مادران و نوزادن قرار می‌گرفت. بنگاه حمایت مادران و نوزادان از سال ۱۳۴۲ و ۱۳۴۳ گام های بلندی در پشتیبانی از مادران و نوزادان برداشت که ایجاد زایشگاهای مدرن و رایگان در شهرهای دور دست و روستاها ی دور و نزدیک و هم چنین ایجاد آموزشگاه‌های مامایی و آموزشگاه‌های بهیاری است.
انجمن ملی حمایت کودکان:انجمن در سال ۱۳۳۱ در ایران بنیان نهاده شد و ریاست عالیه آن با شهبانو فرح پهلوی بود. هدف این انجمن آموزش کادر فنی مورد نیاز سازمانهای بهداشتی و تربیت افراد دانش آموخته و کار آزموده برای خدمت در سازمانهای ویژه آموزش کودکان است. فعالیت های این انجمن در سه بخش بود: آموزش، تغذیه کودکان و بخش ویژه برای نگهداری و آموزش کودکان عقب مانده.
کنگره پزشکی ایران: کنگره زیر نظر بنیاد پهلوی در سال ۱۳۳۱ بنیان نهاده شد تا درباره امراض و بیماری های بومی کشور به پژوهش و مشاوره علمی به پردازد و راه حل هایی برای مبارزه اساسی و عملی با این بیماری ها پیدا کند. این کمیته همه ساله در رامسر به ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی بر گزار می‌شد. هر سال بین ده تا بیست نفر از استادها و متخصصین خارجی در کنگره پزشکی ایران شرکت می‌جستند و با ایراد سخنرانی‌های گوناگون علمی و بیان تجربه‌ها و پژوهش‌های شخصی کنگره را در جریان آخرین پیشرفت‌های جهان پزشکی قرار می‌دادند. کنگره پزشکی ایران مقام شایانی در جوامع پزشکی بین المللی باز کرده بود.
جمعیت کمک به جذامیان: ریاست عالیه جمعیت کمک به جذامیان را شهبانو فرح پهلوی، در چهار چوب مسئولیت‌های وی به عنوان شهبانوی ایران پذیرفت. جمعیت کمک به جذامیان فعالیت های گوناگونی در زمینه پزشکی و درمان و رفاه جذامیان بر عهده داشت و جمعیت کمک به جذامیان سال ها توسط دکتر عبدالحسین راجی که در سال ۱۲۸۱ زاده شد و در تاریخ ۱۳۵۱ در گذشت اداره می شد. [۹]. این جمعیت بهکده راجی را بنیان کرد.
بنیاد ایرانی بهداشت جهانی: بنیاد بهداشت جهانی در سال ۱۳۴۸ بنیان گذارده شد و ریاست عالیه آن با فرح پهلوی می باشد. هدف‌های این بنیاد کمک به سازمان های بهداشتی و تحقیقاتی موجود است: بررسی و برگزیدن پروژه های بهداشتی و هم آهنگی آن با اقدامات دولت و سازمان جهانی بهداشت در ژنو و سایر سازمان های بهداشتی بین المللی؛ جلب پشتیبانی معنوی و مادی سازمان ها، کمپانی ها ی خصوصی، بازرگانی و صنعتی و افراد ایرانی و خارجی؛ بررسی سختی ها و بیماری ها ی ناشی از صنعتی شدن کشور برای جلب کمک های گوناگون از سازمان های دولتی و خصوصی و آخرین هدف بر گزیدن سازمان های معتبر برای اجرای پروژه های مورد نیاز و پرداخت هزینه ها و سرپرستی انجام آن.
جمعیت حمایت آسیب‌دیدگان از سوختگی: جمعیت حمایت آسیب دیدگان از سوختگی در سال ۱۳۴۴ برای حمایت و تامین نیازمندی‌های بهداشتی و درمانی کسانی که بر اثر سوانح سوختگی آسیب می بینند بنیان شد. ریاست عالیه این جمعیت با فرح پهلوی می باشد. جمعیت در زمینه‌های پیشگیری، درمان، پژوهش فعالیت دارد. جمعیت حمایت آسیب دیدگان از سوختگی از آغاز بنیان همه کوشش خود را در راه ساختن بیمارستان مجهزی نمود که این بیمارستان از سال ۱۳۵۱ آماده بهره‌برداری شد. جمعیت حمایت آسیب‌دیدگان از سوختگی شمار بسیاری پروژه‌های پژوهشی، آموزشی و درمانی را برنامه ریزی کرده است.
جمعیت ملی مبارزه با سرطان: جمعیت ملی مبارزه با سرطان در فروردین سال ۱۳۴۶ بنیان شد. جمعیت ملی مبارزه با سرطان برای ایجاد و گسترش مرکز های تشخیص، درمان و شیمی درمانی کسانی که به بیماری چنگال دچار شده اند فعالیت می کند. هم چنین در ایجاد آسایشگاه های ویژه بیماران سرطانی و آموزش همگانی، تخصصی و فنی در چهار چوب اساس نامه جمعیت فعالیت دارد.
جمعیت طرفداران مرکز طبی کودکان:به ریاست عالیه فرح پهلوی در سال ۱۳۴۰ بنیان شد. سازمان این جمعیت از شورای عالی، هیات مدیره و بازرس عالی تشکیل می شود. عضوهای شورای عالی این جمعیت بنیان گذاران و مسولین امور بهداشتی و آموزشی کشور می باشند. وزیر بهداری، وزیر آموزش و پرورش، رییس دانشگاه تهران و رییس دانشکده پزشکی دانشگاه تهران عضو شورای عالی هستند. هیات مدیره پنج نفری جمعیت برگزیده از جانب شورای عالی برای دو سال می باشد. شهبانو فرح پهلوی بازرس عالی را برای درازای یک سال منصوب می کند. هدف این جمعیت ساختن و اداره مرکز طبی کودکان در تهران بود. جمعیت طرفداران مرکز طبی کودکان هزینه ساخت بیمارستان و تمامی تجهیزات بخش های گوناگون آن را پرداخت.
شورای عالی بهداشت:به ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی در آذر ماه ۱۳۲۹ از تصویب مجلسین گذشت . این شورا مطالعه و اظهار نظر در کلیه امور مهم مربوط به بهداشت عمومی مانند قوانین و آیین‌نامه‌های مربوط به: مبارزه با بیماریهای واگیر، بهداشت کودکان، کارخانجات و کارگران و زندان و غیره. همچنین مطالعه و اظهار نظر راجع به بروز اپیدمی‌های سخت، بهداشت عمومی چون آب آشامیدنی، کلیه مقررات مربوط به رفع مزاحمت‌های بهداشتی و مسایل با بهداشت عمومی، اعزام پزشکان و کارمندان فنی وزارت بهداری به خارج برای شرکت در کنگره‌های پزشکی، استخدام متخصصین بهداشتی خارجی برای وزارت بهداری، بررسی و تهیه مقالات و گفتارهای بهداشتی به منظور روشن نمودن اذهان عامه و غیره می باشد.
دیگر سازمان های زیر ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی در بهداشت و درمان از این قرار می باشند:
سازمان ملی انتقال خون ایران،
جمعیت بهزیستی ایران (اکنون سازمان بهزیستی)
فرهنگ و هنر
سازمان ملی فولکلور ایران: سازمان فولکلور ملی ایران در خرداد ماه ۱۳۴۶ برای گردهم آوری، گسترش، پراکندن و پخش ترانه‌ها، لباس ها، سازهای موسیقی محلی، و ضبط و یادداشت آهنگ های بومی و رقص های محلی ایران در تهران گشایش یافت. این سازمان از دانشسرای هنر و هنرستان رقص های ملی و محلی تشکیل می شود. دانش آموختگان دانشسرای هنری به استخدام وزارت آموزش و پرورش در می آمدند تا در دبستان‌ها و روستاها به دانش آموزان سرود و موسیقی محلی بیاموزند. فارغ التحصیلان هنرستان رقص های ملی و محلی سازمان فولکلور ایران برنامه های بیشماری از رقص های محلی ایران را در تالار رودکی و تالار های دیگر تهران و شهرستان ها اجرا کردند و هر ساله در پادگان های سر تا سر کشور برای سربازان، درجه‌داران و افسران و خانواده آنان، هنرمندان گروه‌های آذربایجانی، گیلانی، مازندرانی، کردی، و آسوری برنامه‌های گوناگون خود را اجرا نمودند.
تالار رودکی: ۳ آبان ۱۳۴۶ محمدرضا شاه پهلوی و فرح پهلوی تالار رودکی را گشودند. این تالار برای اجرای کنسرت‌های موسیقی ایرانی و اروپایی به ابتکار شهبانو فرح پهلوی بنا شد. در کنار کنسرت های هنرمندان ایرانی، ویولونیست‌ها، پیانیست‌ها و رهبران ارکستر نامی جهان چون هنریک شرینگ[۱۰]، کلادیو آرائو [۱۱] در تالار رودکی کنسرت دادند. موریس بژار[۱۲] با همکاری هنرمندان ایرانی رقصی را طراحی کرد که در تخت جمشید در جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران به اجرا در آمد. رهبر نامی کنسرت هربرت فون کارایان[۱۳]، ارکستر مجلسی اشتوتگارت[۱۴] و برلین فیلارموبنک [۱۵] و دیگر گروه های اپرا و باله و ارکستر مجلسی و هم چنین نابغه پانتومیم ماسل مارسو [۱۶] در تالار رودکی برنامه اجرا کردند.
کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان: در دی ماه سال ۱۳۴۴ بنیان شد. ایجاد کانون در راستای فراگیر کردن کتاب‌خوانی بین کودکان و نوجوانان و به دنبال چاره اندیشی برای پرکردن هنگام فراغت گروه نوجوانان ایران و فراهم آوردن آموزش و سرگرمی برای آنها بود. کانون پرورش زیر نظر هیات امنا، هیات مدیره و مدیر عامل اداره می شد. کتابخانه های کانون برای کودکان و نو جوانان ایجاد شد تا بتوانند میزان آگاهی و دانش خود را بیازمایند و نوآوری های خود را آزمایش کنند. این کتابخانه ها برای بالا بردن آگاهی نوجوانان ایران در بخش های گوناگون برنامه ریزی شده بود. برنامه هایی به کوشش کانون برای پرورش استعداد های کودکان و نو جوانان همانند داستان سرایی، آشنایی به کتاب های نوین چاپ شده، آشنایی با شخصیت های علمی و هنری و تاریخی ایران و جهان، آشنایی با سرزمین ها، قوم ها، ملت ها، و نژادها، نمایش فیلم، برنامه های گفتگو و انتقاد در زمینه های گوناگون و در باره کتاب های کتابخانه، مسابقه های هوش و آمادگی ذهن، مشاعره، شطرنج، برگزاری نمایشگاه های گوناگون، بازدید های گروهی، آموزش نقاشی، آموزش موسیقی و گروه کر بچه ها وآموزش فیلم سازی گسترش داده شد. تاتر دیگر بخشی از کانون بود که برنامه های فشرده و گسترده ای را پایه ریزی کرد تا نمایش هایی توسط کودکان برای کودکان به روی سن به رود. چاپ کتاب، سینما، برگزاری فستیوال فیلم کودکان و نو جوانان، پژوهش‌های فرهنگی و هنری، و ساخت آرشیو فیلم از دیگر فعالیتهای کانون بودند.
انجمن ملی روابط فرهنگی :انجمن روابط فرهنگی در سال ۱۳۴۵ بنیان شد. هدف این انجمن ایجاد پیوند فرهنگی و هنری در میان ملت ها و نیز شناساندن فرهنگ و هنر جهانی است. برنامه های انجمن در گسترش و آشناسازی فرهنگ و هنر ایران در خارج از کشور و فراهم نمودن راه های گوناگون برای آشنا ساختن مردم ایران با فرهنگ و هنر دیگر ملت ها می باشد. انجمن روابط فرهنگی با دعوت از هنرمندان و نویسندگان پر آوازه خارجی به ایران و دادن بورس های مطالعاتی و فرستادن هنرمندان ایرانی برای نمایشگاه های هنری و اجرای برنامه موسیقی سنتی ایران به کشورهای خارجی فعالیت دارد.
بنیاد فرهنگ ایران: بنیاد فرهنگ ایران در مهر ماه ۱۳۴۳ برای پاس، گسترش، و پیشبرد زبان فارسی این میراث گرانبهای فرهنگ ایران بنیان شد. ریاست بنیاد فرهنگ ایران با دکتر پرویز ناتل خانلری بود بنیاد فرهنگ ایران درنوشت و چاپ فرهنگ نامه ها و واژه نامه های فارسی، پژوهش و بررسی در دستور زبان فارسی، برگردان و چاپ آثار پژوهشی در باره فرهنگ ایران به زبان های دیگر و زبان فارسی نوشته شده باشد، گردآوری سند ها و منبع ها برای بررسی و پژوهش در زبان و فرهنگ فارسی، پیشبرد و یاری به نگارش و چاپ هر گونه نوشتار و یا خودآموزی که آموختن زبان فارسی روان را برای ایرانیان و خارجی ها ساده کند. یاری در بنیان کتاب خانه های همگانی و برانگیزاندن و پیشبردن زبانشناسان به پژوهش و بررسی در بهبود و درستی خط فارسی برای ساده کردن خواندن و به یاد سپردن واژه ها کوشش می کند.
سازمان جشن هنر شیراز: برای سازمان دادن به جشن هنر شیراز در سال ۱۳۴۶ با ۳۳ نفر عضوهیات امنا و ۵ عضوهیات مدیره و کمیته‌های تاتر، موسیقی، سینما و نمایشگاه ها و دفاتر پروژه های فنی، مالی، و پذیرایی و روابط عمومی آغاز به کار کرد. این سازمان تهیه و تدارک برنامه های فستیوال نمایشی و موسیقی جشن هنر شیراز، انجام سایر فعالیت های هنری برای عرصه کردن هنر در جنب جشن هنر شیراز و برقراری پیوند ها و همکاری با سازمان های جهانی هنری و تبادل برنامه های هنری برای جشن هنر شیراز را بر عهده داشت.
تاتر شهر: تهران بزرگترین مجموعه نمایش تاتر ایران است. پروژه ساختن مجموعه تاتر شهر برای اجرای تاتر در سال ۱۳۴۷ تصویب شد و ساختمان تاتر شهر در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۵۱ آماده بهره برداری شد. تاتر شهر با قطعه باغ آلبالو آنتوان چخوف به کارگردانی آربی آوانسیان گشوده شد. در آغاز تاتر شهر و اجرای تاترها زیر سرپرستی سازمان جشن هنر شیراز بود ولی پس از چندی به سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران واگذار شد.
موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی: در سال ۱۹۲۹ میلادی در نیویورک بنیان شد. این موسسه در سال ۱۳۴۵ به شیراز منتقل شد و در جای موزه شهرام به کار ادامه داد. این موسسه خیریه و وابسته به دولت می باشد. فعالیتهای این موسسه در جهت شناساندن تاریخ و هنر و تمدن و فرهنگ ایران و پژوهش در پیوند آن با تغییرات فرهنگ کشورهای آسیایی و برگزاری دوره‌های آموزشی، ایران‌شناسی و نشست‌های علمی و جهانی، پژوهش‌های باستان‌شناسی و چاپ دستاوردهای آن است. موسسه آسیایی دانشگاه پهلوی وابسته به دانشگاه پهلوی شیراز می باشد و زبر سرپرستی یک مدیر عامل و هیات مدیره اداره می شود.
انجمن فیلارمونیک تهران: در سال ۱۳۴۲ بنیان شد. ارکستر فیلارمونیک تهران به ریاست پرویز محمود در آبان ماه ۱۳۳۲ بنیان شد و پس از ده سال ارکستر زیر چتر پشتیبانی انجمن فیلارمونیک تهران به ریاست عالیه فرح پهلوی در آمد. این انجمن نهادی است غیر انتفاعی و همه درآمد های آن برای گسترش و همگانی کردن موسیقی علمی استفاده می شود. هدف انجمن، گسترش موسیقی علمی و ایجاد انگیزه و راهنمایی دوستداران این هنر از راه دادن کنسرت ها، نشست های گوش دادن به صفحه های موسیقی و برگزاری سخنرانی ها درباره جنبه های علمی و فنی و تاریخی و فلسفی موسیقی و بنیان کتابخانه و چاپ مجلات موسیقی و غیره می باشد. استفاده از برنامه‌های انجمن بسیار ساده و ارزان در دسترس دوستداران این موسیقی است.
بنگاه ترجمه و نشر کتاب: در سال ۱۳۳۳ به فرمان محمدرضا شاه پهلوی بنیان شد. هدف از بنیان بنگاه این است که از راه برگردان و چاپ کتاب های مهم جهان به زبان فارسی مردم کشور را از بهترین کارهایی که با انگیزه واندیشه بشری در دوران گوناگون آفریده و برروی کاغذ آمده برخوردار سازند تا این سبب نیرو مند کردن فکر و برانگیختن خوانندگان گردد و نیز با برگردان کتاب های ارزنده در راه گسترش و پیشرفت زبان فارسی به کوشد و آن را به کمک آثار و اندیشه های نو پربارتر سازد. هم چنین فن برگردان و نویسندگی را پیشرفت دهد و با ترجمه مقالات در پیشبرد پژوهش های علمی و نیز با برگردان کتاب‌ها درباره ایران، مردم جهان را با تاریخ و تمدن کهن ایران آشنا سازد.
سازمان گفتگوی فرهنگ‌ها : در سال ۱۳۵۵ بنیان شد. هدف این سازمان ایجاد پیوند میان فرهنگ ها در سطح جهانی بود. نخستین سمینار این سازمان در سال ۱۳۵۷ باشرکت کشورهای اروپایی، ژاپن و مصر در ایران برگزار شد.
جشنواره توس: ۲۳ تیر ۱۳۵۴ خورشیدی در تالار فردوسی دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد نخستین جشنواره توس گشوده شد. برگزاری جشنواره توس برای بزرگداشت استاد ابوالقاسم فردوسی توسی و شاهنامه می باشد. جشنواره برای زنده کردن روح جوانمردی از راه بازگو کردن داستان های حماسی، اخلاقی و پهلوانی است و بازگشت به ریشه های باستانی فرهنگ و اقوام ایرانی. جشن توس با ترتيب دادن برنامه‌های جانبی شامل نمايش، سينما، موسيقی، نقالي، ورزش باستاني، و نمايشگاه های بیشنار به يك فستيوال ملی تبديل شده و شاهنامه و فردوسی را به ميان مردم برد.
انجمن شاهنشاهی فلسفه : در سال ۱۳۵۲ بنیان شد و مدیریت آن به حسین نصر داده شد. اعضای دیگر انجمن احسان براقی، عبدالحسین زرین کوب، محسن فروغی، نادر نادرپور و سید جلال آشتیانی بودند. [۱۷]
جشن هنرهای مردمی اصفهان: در سال ۱۳۵۶ هفته جشن هنرهای مردمی اصفهان برای نخستین بار با حضور شهبانو فرح پهلوی برگزار شد. در درازای هفت شبانه روز جشن، ده‌ها نمایشگاه در گوشه و کنار شهر بر پا شده بود که در همه آنها گوشه هایی از زندگی سنتی مردم ایران به نماشا گذاشته شده بود. این نخستین بار بود که یک جشن مردمی و ملی و ایرانی بر پا می شد که موضوع آن زندگی مردم و اجرا کننده آن نیز خود مردم بودند.
آموزش و پرورش
دانشگاه فرح پهلوی: در ۳۰ فروردین ۱۳۵۴ گشایش بافت. پیشینه این دانشگاه به سال ۱۳۴۳ بر می گردد که گشایش مدرسه عالی دختران از تصویب شورای مرکزی دانشگاه های ایران گذشت. در سال ۱۳۵۴ مدرسه عالی دختران از نظر حقوقی به یک سازمان آموزشی دولتی غیر انتفاعی تبدیل شد و در ردیف دانشگاه های کشور در آمد و زیر ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی گسترش یافت . تا سال ۱۳۵۷ دانشگاه فرح پهلوی دارای چهار دانشكده علوم پايه، ادبيات و علوم انساني، علوم مديريت و اقتصاد و هنر بود. دانشگاه فرح پهلوی بسیار مدرن و مجهز است و دارای خوابگاه دختران، مهد کودک، آمفی تئاترها، استخرها، رستوران‌ها، و سالن ورزش می‌باشد.[۱۸]
کانون کارآموزی کشور: در سال ۱۳۳۷ به ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی گشایش یافت. کانون کار آموزی کشور برای نگهداری و آموزش و پرورش شهروندان مستنمند کشور و در راه پیکار با بیکاری و ولگردی و گدایی و آماده ساختن آنها برای آغاز به پیشه‌ای که در کانون آموخته‌اند بنیاد شد. کانون کارآموزی کشور دارای هیات مدیره است که ریاست آن با وزیر دربار شاهنشاهی است. امور فنی و مالی کانون در دو کمیسیون فنی و مالی مورد بررسی قرار می گیرد. در شهرستان ها مدیریت کانون را هیات مدیره محلی، مدیران عامل محلی و هیات نظارت محلی بر عهده دارند. ریاست هیات در شهرستان ها برعهده استاندار و یا فرماندار آن است.
سازمان ملی پیش آهنگی - پیش آهنگی دختران: زیر نظر سازمان ملی پیش آهنگی ایران با سرپرستی شورای عالی پیش آهنگی ایران و هیات مدیره اداره می شود. پیش آهنگی دختران در سال ۱۳۳۶ بنیان شد و آغاز به کار کرد. هدف از ایجاد این سازمان آموزش روحی و جسمی دختران بر اساس پیشاهنگی جهانی و برتری های ملی و رشد اجتماعی بیشتر آنان برای زندگی بهتر می باشد. فعالیتهای پیش آهنگی در واحدهای آموزشی و اردوها، جمبوری‌ها و خانه‌های پیش‌آهنگی انجام می گیرد.
آموزشگاه نابینایان رضا پهلوی: در سال ۱۳۴۳ گشوده شد. کلاسهای این آموزشگاه برای جوانان نابینای علاقمند به موازات سایر واحد های وزارت آموزش و پرورش که هدف آن گسترش آموزش بین جوانان و اجرای برنامه هایی در جهت پرورش شخصیت آنهاست .آموزشگاه زیر سرپرستی هیات مدیره و مدیر عامل و معاونین اداری و مالی و شبانه‌روزی است. در سال ۱۳۴۵ دختران نابینا نیز از سرتا سر کشور در این آموزشگاه پذیرفته شدند و خوابگاه دختران و اداره سرپرستی در آموزشگاه گشوده شد. دانش آموزانی که دبستان و دبیرستان را به پایان رسانده اند می توانستند در کلاسهای کوتاه مدت حرفه ای شرکت کنند.
دانشگاه فارابی: در سال ۱۳۵۶ در سپاهان(اصفهان) گشوده شد. هدف از ایجاد دانشگاه فارابی، نگهداری و گسترش فرهنگ ایرانی و آشنایی ایرانیان با دیگر فرهنگ های گیتی بود. برنامه آموزشی این دانشگاه در سه سطح دیپلم های ویژه، لیسانس، فوق لیسانس می باشد. رشته های شانزده گانه دانشگاه فارابی در شهرهای دیگر ایران چون سپاهان، یزد، همدان درس داده می شد. در شهر سپاهان و در پردیس ها رشته های بازسازی و ترمیم اشیا، شهرسازی و بازسازی شهرهای قدیمی بنیان شده بود.
شورای عالی آموزش و پرورش: شهریور ماه ۱۳۴۵ کمیسیون آموزش و پرورش مجلس شورای ملی و مجلس سنا این شورا را تصویب کرد. وظایف آن مطالعه و اظهار نظر درباره خط مشی کلی آموزش و پرورش کشور و سازمان اداری وزارت آموزش و پرورش و هر گونه تغییر در دوره‌های تحصیلی، بررسی و تصویب دستور تحصیلات و برنامه‌های کلیه مدارس و موسسات تربیتی اعم از کودکستان و ابتدایی و متوسطه و فنی و حرفه‌ای و‌دانشسراها و کلاسهای راهنمایان آموزشی، تطبیق کتب درسی با برنامه‌های مصوب شورا طبق آیین‌نامه خاص، تصویب آیین‌نامه‌های عمومی مدارس و اساسنامه سازمانهای آموزشی نوین، تصویب آیین‌نامه‌های امتحانات و داخلی شورا، تاسیس مدرسه‌های متوسطه و حرفه‌ای، استخدام آموزگاران، رسیدگی به مدارک تحصیلی از مدارس خارج از کشور و غیره می باشد
فرهنگستان علوم ایران - یکی از فرهنگستان‌های ایران بود این فرهنگستان در زیر چتر بنياد شاهنشاهی فرهنگستان‌های ايران که تیر ماه ۱۳۵۳ به تصویب مجلس شورای ملی و خرداد ۱۳۵۳ به تصویب مجلس سنا رسید. بنياد شاهنشاهی فرهنگستان‌های ايران كه به منظور پيشرفت در رشته‌های گوناگون فرهنگ و هنر و دانش و شناسايی كامل فرهنگ باستانی كشور بنیان گذارده شد سازمانی بود پژوهشی که دربرگیرنده فرهنگستان زبان ايران، فرهنگستان ادب و هنر ايران و دیگر فرهنگستان‌های ديگر وزارت فرهنگ و هنر بود.
دیگر سازمان های زیر ریاست عالیه فرح پهلوی در آموزش و پرورش و پژوهش بدین قرارند:
شورای عالی پژوهش‌های علمی
رفاه اجتماعی
جمعیت حمایت کودکان بی سرپرست: در سال ۱۳۴۵ به ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی بنیان شد این جمعیت سرپرستی و آموزش و پرورش کودکانی را بر عهده دارد که یا سرپرست ندارند و یا سرپرست آنان در خور و مناسب برای پرورش کودک نیست. ۱۵۰ مددكار متخصص در امور كودكان بي سرپرست جهت جا دادن اين گونه كودكان در خانواده يا پرورشگاه و سرپرستي آنان و ۳۰۰ مربي كودك جهت خدمت در خانه‌هاي كودك تربيت شدند و همچنين ده طرح نمونه جهت نگهداري از اطفال بي‌سرپرست به اجرا در آمد.
فدراسیون ورزشی کر و لال‌ها: در سال ۱۳۳۴ در تهران بنیان شد. هدف از ایجاد آن گسترش و رواج ورزش میان کرو لال های ایران بر پایه مقررات و اساس فنی جهانی و نیز شرکت دادن آن ها در مسابقه های داخلی و خارجی بود. فدراسیون ورزشی کر و لال ها، سازمانی است مستقل و دارای یک تشکیلات مرکزی در تهران و هیات ورزشی کر و لال ها در هر شهرستان. سازمان مرکزی فدراسیون از یک هیات مدیره هفت نفری و کمیسیون های فنی و مسابق ها و داوری است که از پنج نفر تشکیل می شود. رییس هیات ورزشی کر و لال ها ی هر شهرستان بر پایه پیشنهاد فدراسیون ورزشی کر و لال های ایران و تایید سازمان تربیت بدنی بومی برگزیده می شود.
شورای عالی شهرسازی: شورای عالی شهرسازی سازمانی است که در وزارت آبادانی و مسکن تشکیل شد و از سال ۱۳۴۴ آغاز به کار نمود. این شورا تعیین اولویت طرح ها، بررسی و تصویب آیین نامه های شهرسازی، و تعیین و تصویب معیارهای ساختمانی و بررسی قوانین شهرسازی را بر عهده دارد. هدف های اساسی شورای عالی شهرسازی برگزیدن سیاست همگانی شهرسازی و هماهنگ کردن برنامه های شهرسازی با برنامه های عمرانی؛ بررسی و تصمیم گیری درباره جلوگیری از گسترش بی رویه شهر ها تا زمانی که طرح جامع برای آنها تهیه نشده است و تهیه نقشه جامع برای شهرهای کشور و اجرای طرح های نام برده برای آن شهرها. نوسازی در شهرها می بایستی به فرمی انجام شود که با تغییر های اقتصادی و اجتماعی حال و آینده و نیز با شرایط ویژه جا و مکان سازگار باشد. طرح های جامع شهرها دستاوردهای مثبتی داشت که در سرو سامان دادن به وضع شهرها به تدریج نمودار شد. اهمیت طرح های جامع شهرها بدین بود که نه تنها برای از بین بردن سختی ها و مشکلات شهری و چگونگی بافت ترمیم بافت قدیمی آنها چاره جویی ها و پیشنهاد های اساسی می شد بلکه با پیش بینی تغییرات اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی شهرهای ایران همه گونه تاسیسات و تجهیزات که بتواند جواب گوی نیازهای آینده مردم این شهرها باشد در نظر گرفته شد.
شورای عالی رفاه اجتماعی: شورای عالی رفاه اجتماعی یکی از شوراهای عالی زیر ریاست عالیه فرح پهلوی بود. این شورا ایجاد صندوق‌های جداگانه و یا متمرکز برای حمایت از کارمندان در برابر پیری و از کارافتادگی و یا در صورت مرگ با توجه به نوع کار موسسات و مشخصات اجتماعی کارمندان را بر عهده داشت. شورای عالی رفاه اجتماعی آیین‌نامه و ضابطه‌های ادامه کار صندوق‌های بازنشستگی کارمندان سازمان‌ها را که در تاریخ تصویب قانون حمایت کارمندان در برابر اثرات ناشی از پیری و از کار افتادگی و فوت وجود داشته‌اند اعلام و تایید می کرد. این شورا نحوه جابجایی انتقال منابع مالی به صندوق مربوط و تعیین بهترین راه استفاده بیمه‌شدگان از مزایا و همچنین برای تعیین مناسب‌ترین راه بهره‌برداری از منابع مالی صندوق‌های حمایت کارمندان بررسی‌های مورد نیاز را به عمل می آورد.
شورای عالی اطلاعات و جهانگردی: این شورای در تیر ۱۳۵۴ به تصویب کمیسیون‌های پارلمانی مجلس شورای ملی و سنا رسید. شورای عالی اطلاعات و جهانگردی زیر ریاست عالیه فرح پهلوی عهده‌دار تعیین و ترسیم خطوط اصلی سیاست اطلاعاتی و جهانگردی کشور، نظارت بر اجرای مصوبات و سیاست‌های داده شده به دستگاه‌های اجرایی، تعیین خط مشی کلی در مورد اداره امور و نحوه گردش کار مرکز خانه‌های ایران و شعب آن در خارج از کشور، اعلام نظر کلی در مورد امور مربوط به تاسیسات پذیرایی کشور و تصویب برتری‌ها در مورد اجرای برنامه‌ها، گرفتن تصمیم نسبت به سایر موردهایی که به سبب نیازهای ویژه از طرف وزیر اطلاعات و جهانگردی به شورا پیشنهاد می شود.
دیگر سازمان های زیر ریاست عالیه فرح پهلوی در رفاه اجتماعی بدین قرار هستند:
سازمان ناشنوایان ایران
سازمان نابینایان ایران
تاجگذاری
محمد رضا شاه پهلوی در خواست تغییر در قانون اساسی را نمود که شاه حق تعیین نایب‌السلطنه را داشته و سن قانونی به سلطنت رسیدن ولیعهد بیست سالگی باشد، و تا هنگامی که ولیعهد به بیست سالگی نرسیده نایب‌السلطنه در راس کشور قرار داشته باشد. در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۴۰ تغییرات نام برده در قانون اساسی تصویب شد.
محمدرضا شاه پهلوی در این باره گفت «هنگامی که نیازهای اصلی و اساسی مردم ایران بر آورده بشوند و چهارچوب اقتصاد ایران گسترش یابد، می باید پای در راه تمدن بزرگ بگذاریم و این تغییرات در قانون اساسی راه ما را به سوی تمدن بزرگ هموار می سازد.»[۱۹]
در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶ چهل و هشتمین سال زادروز شاهنشاه محمد رضا پهلوی در کاخ گلستان تاج بر سر خود و همسرش شهبانو فرح پهلوی گذاشت. وی پس از تاجگذاری خود و فرح پهلوی، همسرش را به عنوان نیابت سلطنت منصوب کرد.[۲۰]
محمدرضا شاه پهلوی پیش از آغاز مراسم گذاردن تاج بر سر شهبانو فرح پهلوی گفت:
«از خداوند سپاسگزارم که به من فرصت داد تا جایی که در قدرت من بود به مملکت و ملتم خدمت کنم. ار خداوند می‌خواهم که قدرت ادامه آنچه را که تا کنون انجام داده‌ام به من اعطا فرماید. شرف و افتخار ملت و کشورم تنها هدف زندگی من است. من تنها یک امید دارم و آن حفظ استقلال، حاکمیت ایران و پیشرفت مردم ایران است و برای رسیدن یه این هدف آماده‌ام تا در صورت لزوم جان خود را فدا کنم. باشد که خداوند توانا به من فرصت دهد کشوری خوشبخت و جامعه ای آبادان به نسل‌های بعد تحویل دهم و پسرم، ولیعهد نیز در انجام رساندن این بار سنگین تحت توجهات باری تعالی موفق گردد.»[۲۱]
محمدرضا شاه پهلوی در سال ۱۳۴۶ پس از تاجگذاری خود و فرح پهلوی، همسرش را به عنوان نیابت سلطنت منصوب کرد.[۲۲]
سفرهای رسمی
شهبانو فرح پهلوی همسر خود محمدرضا شاه را در دیدارهای رسمی به خارج از کشور همراهی می کرد و هم چنین در استقبال شاهان و رییس جمهورهای دیگر کشورها که برای دیدار رسمی به ایران می آمدند در کنار پادشاه بود.
- ۱ اسفند۱۳۳۸ محمد رضا شاه پهلوی به همراه شهبانو فرح پهلوی برای یک دیدار رسمی با ایوب خان وارد پاکستان می شوند.
- ۱۵ اسفند ۱۳۳۹ الیزابت دوم و همسرش پرنس فیلیپ برای دیدار رسمی وارد تهران شدند. هم چنین زوج سلطنتی از اصفهان و شیراز بازدید کردند.
- ۲۸ اردیبهشت ۱۳۴۰ شاه و شهبانو فرح به دعوت رسمی پادشاه سوئد وارد استکهلم شدند[۲۳].
- ۱۹ مهر ۱۳۴۰ ژنرال دوگل رییس جمهور فرانسه از زوج سلطنتی در سالن تشریفات فرودگاه اورلی پاریس استقبال کرد. در این دیدار شهبانو فرح پهلوی نمایشگاه هفت هزار سال هنر ایران را به همراهی آندره مالرو افتتاح کرد و سپس نخستین سنگ بنای خوابگاه دانشجویان ایرانی در کوی دانشجویان در پاریس گذارده شد.
- ۲۱ فروردین ۱۳۴۱ جان اف کندی رییس جمهور امریکا از شاه و شهبانو فرح پهلوی در فرودگاه استقبال کرد.
- ۲۴ مهر ۱۳۴۲ ژنرال دوگل و همسرش به دعوت پادشاه و شهبانو فرح پهلوی وارد تهران شدند و از تخت جمشید نیز دیدار کردند.
- ۲۶ شهریور ۱۳۴۳ هایله سلاسی امپراتور حبشه با استفبال محمدرضا شاه و شهبانو فرح پهلوی برای دیدار رسمی وارد تهران شد.
- ۲۶ آبان۱۳۴۳ بودوئن پادشاه بلژیک همراه ملکه فابیولا با استفبال محمدرضا شاه و شهبانو فرح پهلوی برای دیدار رسمی وارد تهران شدند.
- ۱۴ اردیبهشت ۱۳۴۴ آغاز سفر محمد رضا پهلوی و شهبانو فرح پهلوی به آمریکای جنوبی. در این روز محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی وارد برازیلیا شدند و پس از بازدید از کشورهای آمریکای جنوبی به کانادا پرواز کردند و در ۹ خرداد ۱۳۴۴ به دعوت ژنرال دوگل چهار روز میهمان وی در پاریس بودند.
- ۲ خرداد ۱۳۴۶ محمد رضا شاه پهلوی و شهبانو فرح پهلوی دیدار رسمی خود را از چکسلواکی آغاز کردند.
- خرداد ۱۳۴۶ محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی از آلمان غربی دیدار رسمی به عمل آوردند. در این دیدار در ۱۲ خرداد کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در برلین غربی تظاهراتی بر پا کرد که توسط پلیس آلمان غربی به شدت سرکوب شد. یک دانشجوی آلمانی به نام بنو اونه‌زورگ[۲۴] با شلیک عمدی یک گلوله توسط یک پلیس آلمان غربی کشته شد. این پلیس کارل هاینس کوراس[۲۵] نام داشت و بعدها مشخص شد که وی برای سازمان جاسوسی جمهوری دموکراتیک آلمان شرقی جاسوسی می‌کرده است. [۲۶]
- ۱۶ تیر ۱۳۴۶ محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی برای دیدار رسمی به ترکیه وارد شدند و در آنکارا مورد استقبال قرار گرفتند.
- ۲ مهر ۱۳۴۷ محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی برای سفر رسمی که ۱۲ روز به درازا کشید وارد مسکو شدند.
- ۵ تیر ۱۳۴۹ زوج سلطنتی سفر رسمی اروپایی خود را با دیداری از فنلاند آغاز کردند. سپس به رومانی رفتند و چند روزی میهمان ملکه هلند بودند و پس از سفر به بلژیک به تهران باز گشتند.
- ۵ اردیبهشت ۱۳۴۸ شهبانو فرح پهلوی به همراهی آندره مالرو در پاریس خانه ایران [۲۷] را در خیابان شانز الیزه افتتاح کردند.
- ۶ آبان ۱۳۴۹ دیدار دوباره محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی از شوروی. در این روز بزرگترین شاه‌لولهٔ گاز جهان[۲۸] در آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان در شوروی به کار افتاد. این شاه لوله قادر بود سالی ده میلیارد متر مکعب گاز به جمهوری‌های شوروی برساند.
- ۱۷ تیر ۱۳۵۰ ژرژ پمپیدو رییس جمهور فرانسه در کاخ الیزه از شهبانو فرح پهلوی پذیرایی کرد.
- ۹ خرداد ۱۳۵۱ پرزیدنت ریچارد نیکسون و همسرش برای دیداری رسمی از شاه ایران وارد تهران شدند.
- ۲۶ شهریور ۱۳۵۱ شهبانو فرح پهلوی به همراهی امیر عباس هویدا نخست وزیر برای دیدار رسمی با چو ان‌لای وارد چین شدند.
- ۴ امرداد ۱۳۵۲ ریچارد نیکسون رییس جمهور امریکا در واشنگتن از شاه ایران و شهبانو فرح پهلوی استقبال کرد.
- ۲۸ شهریور ۱۳۵۳ نخستین سفر رسمی شاه ایران و همسرش به آسیای جنوب شرقی و اقیانوسیه آغاز شد. زوج سلطنتی از سنگاپور، استرالیا و زلاند نو دیدار کردند. این سفر پانزده روز به درازا انجامید.
- ۱ تیر ۱۳۵۳ محمدرضا شاه و شهبانو فرح پهلوی مورد استقبال والری ژیسکار دستن رییس جمهور فرانسه قرار گرفتند. در این دیدار درباره همکاری برای گسترش صنایع هسته‌ای در ایران واستفاده صلح آمیز نیروی هسته‌ای به موافقت دست یافتند.
- ۱۹ بهمن ۱۳۵۳ محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی برای دیدار رسمی از رئیس جمهور مصر انور سادات وارد قاهره شدند.
- ۸ اسفند ۱۳۵۴ شهبانو فرح پهلوی از داکار پایتخت سنگال رسما دیدار کرد. نخستین سنگ بنای یک پالایشگاه با پشتیبانی ایران در این سفر گذاشته شد.
- ۱۲ مهر ۱۳۵۵ محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی از والری ژیسکار دستن رییس جمهور فرانسه در تهران استقبال کردند.
- ۲۳ آبان ۱۳۵۶ شاه ایران و شهبانو فرح پهلوی به دعوت جیمی کارتر وارد واشنگتن شدند.
- ۱۰ دی ۱۳۵۶ جیمی کارتر پرزیدنت امریکا و همسرش جشن شب ژانویه را در کنار خانواده سلطنتی در کاخ نیاوران گذرانند.
- ۱۴ شهریور ۱۳۵۷ هوآکوئو فنگ نخست وزیر چین در تهران مورد پذیرایی محمد رضا شاه و شهبانو فرح پهلوی قرار گرفت.
یادمان‌های فرح پهلوی
فرح پهلوی در سرتاسر ایران موزه ها، ساختمان‌های ماندنی و پارک هایی ساخت. برخی از جاهایی که به دستور فرح پهلوی ساخته شد، عبارت‌اند از:
تاتر شهر بزرگترین مجموعه نمایش تاترایران است که در دوران سلطنت اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر و به ابتکار و ریاست عالیه شهبانو فرح پهلوی در تهران ساخته شد. ساختمان تاتر شهر تهران در تاریخ ۷ بهمن ۱۳۵۱ آماده بهره برداری شد.
موزه هنرهای معاصر تهران در سال ۱۳۵۶ خورشیدی به دستور و ابتکار شهبانو فرح پهلوی در پارک فرح ساخته شد. این موزه بزرگترین کلکسیون هنرهای معاصر در خاور میانه است.
موزه فرش ایران در ۲۲ بهمن ۱۳۵۶ را شهبانو فرح پهلوی گشود. این موزه گران بهاترین و بی همتاترین نمونه‌های قالی ایران از قرن نهم هجری تا کنون را گردآوری کرده است.
پارک شاهنشاهی در فاز های گوناگون میان سال های ۱۳۴۷ تا ۱۳۵۴ ساخته شد. بیش از ۱۲۰ درخت و درخت میوه ایران در این پارک کاشته شده اند.
- 80px برج شهیاد آریامهر در سال ۱۳۴۹ به مناسبت جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران ساخته شد.
- 80 px پارک فرح این پارک در سال ۱۳۴۵ گشوده شد. این پارک دارای یک باغ به سبک ژاپنی با جویبار های روان، جای بازی شطرنج، جای بازی کودکان، زمین های ورزش، و تندیس های چامه سرایان ایرانی است.
پارک جمشیدیه یا پارک سنگی ذر سال ۱۳۵۲ گام نخست برای ساختن آن برداشته شد. این پارک دو عنصر سنگ سیاه طبیعی و گلها را با هم ترکیب می کند. از ویژگی‌های این پارک، دریاچه، آبشار و آب‌نماهای سنگی است.
دفتر مخصوص شهبانو نیاوران تهران
- ورزشگاه امجدیه در خرداد ماه ۱۳۴۵ به دستور شهبانو فرح پهلوی، احمد درویش آرشیتکت در اسکلت های ویژه که در ایتالیا تحصیل کرده بود پروژه استادیوم سی هزار نفری امجدیه را بر عهده گرفت.
بازدیدهای داخلی شهبانو
بازدیدهای داخلی شهبانو فرح پهلوی
شهبانو فرح پهلوی در چهارچوب فعالیت هایش به عنوان شهبانوی ایران از استان های ایران بازدید به عمل آورد. این بازدید ها برای آگاه شدن از شرایط زندگی مردم بومی، آوردن طرح های اقتصادی، اجتماعی و رفاهی و سرپرستی انجام آن بود. برای نمونه او از جذامخانه بابا باغی در آسایشگاه بابا باغی دیدار به عمل اورد.
نخستین سفر شهبانو فرح پهلوی به سوی سیستان و بلوچستان روز سه شنبه ۱۵ آذر ۱۳۴۴ بود.او تقریبا به تمامی استان های کشور همچون هرمزگان، خوزستان، کردستان، آذربایجان سفر کرده و بازید به عمل آورده است و در طی این سفر ها مکان ها و یا کنفرانس هایی را نیز گشودند برای نمونه شهبانو دانشگاه بوعلی سینا را در درازای سفر خود به همدان گشود و در سفر خود به استان فارس به کوشش او حمام وکیل نوسازی شد و ارگ کریم خان به موزه صنایع دستی مبدل گشت. شهبانو همچنین در این سفر نخستین کنفرانس طب سنتی را در تالار پهلوی گشود. در سال ۱۳۵۱ فرح پهلوی نیز همراه با پادشاه ایران محمدرضا پهلوی وارد جزیره خارک بزرگترین اسکله نفتی ایران شدند و در اسکله خارک، "آذرپاد " دوم، در کنار آذرپاد اول و مرحله چهارم پروژه "گسترش خارک" و پایان بخشی از پروژه "چم" را گشودند
فرح پهلوی در سال ۱۳۵۶ اخرین سفر داخلی خود را به مقصد ترکمن صحرا در استان گرگان انجام داد.
پس از انقلاب اسلامی
محمد رضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر و شهبانو فرح پهلوی در ۲۶ دی ماه ۱۳۵۷ تهران را ترک کردند. در اسوان رییس جمهوری مصر انور سادات با همسر و دخترش در پای پلکان هواپیما از زوج سلطنتی استقبال کردند.[۲۹] پس از سفر به کشورهای مصر، اردن، آمریکا و پاناما سرانجام به مصر بازگشتند و مصر، شاهد درگذشت محمدرضا شاه پهلوی بود.
شهبانو فرح پهلوی در سال ۲۰۰۳ دومین کتاب خود را به نام کتاب «کهن دیارا» - خاطرات فرح پهلوی را چاپ کرد.
نگارخانه
شاهنشاه و شهبانو ۱۳۵۶
شهبانو فرح پهلوی
- Empressfarahpahlaviwithorphanchildren.ogg
مصاحبه شهبانو فرح پهلوی در پرورشگاه جمعیت کودکان بی سرپرست
هشتمين جشن هنر شیراز شهبانو هنگام گفتگو با فرزانه تائیدی، علی نصیریان، انتظامی و مهين شهابی
شهبانو پادشاه را در یکی از سفرهای خارجی‌اش همراهی می‌کند
منابع
- ↑ Place of Birth of Farah Diba
- ↑ Catherine Legrand, Jaques Legrand: Shah-i Iran. Creative Publishing International, 1999, p. 90
- ↑ Saint - Cyr
- ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, 2009, p. 44-45
- ↑ Ecole Speciale d'Architecture
- ↑ فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳، ص. ۶۵
- ↑ فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳، ص. ۸۰ - ۸۹
- ↑ انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران، ۱۳۵۴ ص. ۳۷
- ↑ انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران ۱۳۵۴، ص. ۴۰ - ۴۱
- ↑ Henryk Szeryng
- ↑ Claudio Arrau
- ↑ Maurice Bejart
- ↑ Herbert von Karajan
- ↑ Stuttgarter Kammerorchester
- ↑ Berliner Philharmoniker
- ↑ Marcel Marceau
- ↑ منوچهر یزدی : کالبد شکافی روشنفکری دینی
- ↑ انتشارات دفتر مخصوص شهبانو، تهران، ۱۳۵۴، ص. ۱۱۸
- ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, 2009, p.248
- ↑ Imperial Iran of the Pahlavi Dynasty - Empress being crowned - Worldisround photo
- ↑ فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳، ص. ۱۵۴
- ↑ Imperial Iran of the Pahlavi Dynasty - Empress being crowned - Worldisround photo
- ↑ Catherine Jacques Legrand, Shah Iran - Creative Publishing International Inc., USA, 1999, p.90
- ↑ Benno Ohnesorg
- ↑ Karl Heinz Kurras
- ↑ روزنامه فرانکفورت الگه ماینه 21 ماه مه 2009
- ↑ Maison D'Iran
- ↑ IGAT-1 Gas Pipeline
- ↑ فرح پهلوی: کهن دیارا - خاطرات فرح پهلوی، ص. ۲۹۱