دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۴ خورشیدی

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر

سفرهای رسمی محمدرضا شاه پهلوی

دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران ۱۳۴۰ تا ۱۳۴۹ خورشیدی
ولیعهد اسپانیا به پیشگاه آریامهر شاهنشاه ایران باریافت

دیدار رسمی پنج روزه خوان کارلوس ولیعهد اسپانیا به فراخوان شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو ۳۱ فروردین تا ۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

به فراخوان شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز ۳۱ فروردبن ماه شاهزاده «دون خوان کارلوس» و همسرشان شاهزاده صوفیا برای یک بازدید پنج روزه وارد تهران شدند. والاحضرت همایون رضا پهلوی ولیعهد ایران از شاهزاده کارلوس و بانو پیشباز کردند، این نخستین پیشباز رسمی است که ولیعهد ایران از یک شخصیت خارجی انجام می‌دهند. شاهزاده دون خوان کارلوس ولیعهد ۳۷ ساله اسپانیا و شاهزاده صوفی با یک جت اختصاصی به نام « رومرو » یکی از نقاشان بزرگ اسپانیان وارد تهران شدند. در پای پلکان هواپیما والاحضرت همایون رضا پهلوی ولیعهد ایران از ولیعهد اسپانیا و بانو پیشباز کردند.

در فرودگاه مهرآباد آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی و بانو، هرمز قریب و بانو، تیمسار بدره‌ای فرمانده گارد شاهنشاهی و شماری از پایوران کشوری در آیین پیشباز از ولیعهد اسپانیا در فرودگاه بودند که والاحضرت همایون ولیعهد ایران رضا پهلوی آنان را به ولیعهد خوان کارلوس شناساندند.

پس از قرار گرفتن والاحضرت ولیعهد و پرنس خوان کارلوس در جایگاه ویژه، سرود ملی اسپانیا و سپس سلام شاهنشاهی ایران نواخته شد و یازده تیر توپ به سبب سفر رسمی شاهزاده کارلوس و شاهزاده صوفی شلیک شد. آیین احترام نظامی و سان و رژه انجام یافت و سپس والاحضرت همایون ولیعهد به همراه ولیعهد اسپانیا و بانو از فرودگاه مهرآباد رهسپار کاخ سپید سعدآباد شدند.


گفتگوهای آریامهر و انور سادات

دیدار رسمی محمد انور سادات پرزیدنت مصر ۴-۳ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

پس از نیم روز ۳ اردیبهشت ماه به دعوت شاهنشاه آریامهر انور سادات پرزیدنت مصر وارد تهران شد. شاهنشاه آریامهر در فرودگاه از پرزیدنت سادات پیشباز کردند. پس از انجام آیین رسمی پیشباز، شاهنشاه آریامهر و میهمانان رهسپار میدان شهیاد شدند و شهردار پایتخت کلید طلایی شهر را، پس از خوش‌آمدگویی، به پیشگاه پرزیدنت سادات فراداشت. پرزیدنت سادات در پاسخ شهردار تهران گفت: «خیلی خوشوقت می‌شوم که صمیمانه ترین مراتب دوستی مردم مصر را به مردم ایران ابلاغ کنم. تحت توجهات برادر عزیزم اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر، موفقیت بیشتر ملت ایران را از صمیم قلب آرزومندم.»

این دومین دیدار شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت سادات به فاصله سه ماه و چند روز و دومین سفر سادات به ایران است. سادات چندی پیش در راه مسکو، توقفی کوتاه در تهران داشت و در فرودگاه مهرآباد با شاهنشاه آریامهر دیدار کرد. پیرامون سفر سادات که در پایان سفر به عربستان و گفتگو با ملک خالد پادشاه جدید عربستان سعودی و حافظ اسد رئیس جمهوری سوریه انجام می‌گیرد، دیدگاه‌های گوناگونی در محافل سیاسی ابراز می‌شود. در سه ماهی که از آخرین دیدار شاهنشاه و سادات می‌گذرد، منطقه خاورمیانه عربی همچنان با وضع نه صلح و نه جنگ روبروست و مأموریت کیسینجر در منطقه با شکست روبروشده است. سادات ماندن چند ماهه سربازان حافظ صلح سازمان ملل متحد یا «نیروهای کلاه آبی» را پذیرفته است و از سوی دیگر، اختلافات ایران و عراق که ۷ سال ادامه داشت پایان یافته است. با این دگرگونی‌ها در منطقه، سادات در گفتگوهایی که با شاهنشاه خواهد داشت، وضع منطقه را پیش خواهد کشید.

در میهمانی شامی که از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به افتخار حضرت محمد انور سادات برگزار شده بود، اعضای خاندان جلیل سلطنت، نخست وزیر و شخصیت های کشوری نیز حضور داشتند. بر سر میز شام، نخست شاهنشاه آریامهر سخنانی ایراد فرمودند:[۱] پس از بیانات شاهنشاه سرود ملی کشور مصر نواخته شد و آنگاه پرزیدنت سادات بیاناتی به زبان فارسی ایراد کردند.


ShahanshahAryamehrPresidentDavoudAfghanistan6Ordibehesht1354.jpg

دیدار رسمی محمد داود رییس دولت و صدراعظم جمهوری افغانستان از ایران ۱۰-۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

به دعوت شاهنشاه آریامهر پس از نیم روز ۶ اردیبهشت ماه محمد داود رییس دولت و صدراعظم جمهوری افغانستان وارد تهران شد. پرزیدنت داود پس از ورود به تهران و انجام یافتن آیین ویژه فراداشت کلید طلایی شهر، تاج گلی بر آرامگاه اعلیحضرت رضا شاه بزرگ نهاد. در این سفر پایوران اقتصادی و برنامه ریزی جمهوری افغانستان از همراهان پرزیدنت داود هستند. یک هیات اقتصادی نیز همراه پرزیدنت داود خان خواهد بود که پروژه‌های همکاری‌های دو کشور را در زمینه‌هایی که از پیش روی آن توافق شده است را بررسی خواهند کرد. پرزیدنت داود در سفر چهار روزه خود به ایران از برجای مانده‌های اسپهان و شیراز دیدن می‌کنند. ایران و افغانستان از سال ۱۳۵۳ خورشیدی گفتگوهایی را آغاز کردند که بنا بر آن، دو کشور برای اجرای برنامه‌های گسترده عمرانی و صنعتی و کشاورزی همکاری نزدیک خواهند داشت. در این گفتگوها کشیدن خط آهن کابل - مشهد و کشیدن یک خط دیگر ترانزیتی از بندرعباس به مرز افغانستان و ایجاد تسهیلات بندری ویژه برای کالاهای افغانی مورد نظر بود. این دو خط از دیدگاه واردادت و صادرات کالاها و هم چنین از دیدگاه آمد و شد شهروندان دو کشور اثرات نیکویی در برخواهد داشت. در زمینه صنعتی قرار است ایران در ساختن و راه اندازی کارخانه‌های قند و سیمان و برنامه‌های همانند به افغانستان کمک کند. در بخش کشاورزی، گسترده‌ترین برنامه‌ها در حوزه هیرمند جامه عمل می‌پوشد. این پروژه دربرگیرنده ساختن سد و کانال‌های آبیاری، ایجاد مزرعه‌های پهناور کشت و صنعت و دامداری است. در همه این موردها کشورها ایران پیشنهادهای خود را پیشتر به افغانستان داده است. پیش بینی می‌شود که دستاورد بررسی‌های افغانستان و پیشنهادهای آن کشور در روز ۷ اردیبهشت ماه در گفتگوهای رهبران دو کشور مورد گفتگو و بررسی قرار گیرد.

در میهمانی که شبانگاه از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سرفرازی پرزیدنت داود رئیس دولت و صدر اعظم افغانستان در کاخ نیاوران برپا شد، شاهنشاه بر سر میز شام، سخنانی پیرامون پیوندهای دو کشور ایراد فرمودند و پیشرفت‌های افغانستان را ستودند. [۲]


ShahanshahAryamehrFahriKorutürk13Khordad1354.jpg

دیدار رسمی فخری کوروترک رییس جمهور ترکیه و بانو از ایران ۱۷-۱۲ خرداد ماه ۱۳۵۴

به دعوت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو فخری. ث. کوروترک برای یک دیدار رسمی پنج روزه پیش از نیم روز ۱۲ خرداد ماه وارد تهران شدند و در فرودگاه مهرآباد اعلیحضرتین از میهمانان پیشباز کردند. هواپیمای آورنده حضرت رئیس جمهوری ترکیه و بانو کورو تورک در ساعت ۱۱ و نیم به زمین نشست و شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در پای پلکان هواپیما از میهمانان عالی‌قدرشان پیشباز کردند. در این‌جا حضرت کورو تورک، همراهان خود را به شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو شناساندند و شاهنشاه نیز متقابلاً پیشبازکنندگان را معرفی نمودند.

در فرودگاه مهرآباد، هویدا نخست‌وزیر، شریف امامی رئیس سنا و بانو، مهندس ریاضی رئیس مجلس شورای ملی و بانو، علم وزیر دربار شاهنشاهی و بانو، خلعتبری وزیر امورخارجه و بانو، ندیمه علیاحضرت شهبانو، تیمسار ارتشبد غلامرضا ازهاری رئیس ستاد بزرگ ارتشتاران، تیمسار سپهبد هاشمی‌نژاد رئیس سرای نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه، آقای قریب رئیس کل تشریفات شاهنشاهی، آقای معینیان رئیس دفتر مخصوص شاهنشاهی، آقای بهادر رئیس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانو و تیمسار بدره‌ای فرمانده گارد شاهنشاهی برای پیشباز از حضرت رئیس جمهوری ترکیه و همسرشان حضور داشتند. آنگاه دو کودک خردسال دسته گل‌هایی به حضور حضرت رئیس جمهوری ترکیه و همسرشان تقدیم داشتند. سپس شاهنشاه آریامهر به همراه حضرت کورو تورک به جایگاه مخصوص تشریف‌فرما شدند، دسته موزیک سرود ملی ترکیه و سلام شاهنشاهی را نواخت. در این هنگام ۲۱ تیر توپ به افتخار میهمانان عالی‌قدر اعلیحضرتین شلیک شد. شاهنشاه آریامهر به همراه رئیس جمهوری ترکیه از گارد احترام سان دیدند. پس از استقرار مجدد شاهنشاه آریامهر و حضرت کورو تورک در جایگاه مخصوص، گارد احترام از برابر شاهنشاه و میهمان عالی‌قدرشان رژه رفتند. پس از مراسم رژه، اعلیحضرتین به اتفاق حضرت کورو تورک و همسرشان از برابر صف هموندان سفارت جمهوری ترکیه در دربار شاهنشاهی و ترک‌های مقیم ایران گذشتند و سپس با اتومبیل رهسپار میدان شهیاد آریامهر شدند.


ShahanshahAryamehrShahbanouPresidentSuharto1354.jpg

دیدار رسمی سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو از ایران ۱۰-۵ تیر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

به دعوت رسمی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو، ساعت ۱۶ روز پنجشنبه ۵ تیر ماه، سوهارتو پرزیدنت اندونزی و بانو برای یک بازدید رسمی پنج روزه وارد تهران شدند. اعلیحضرتین به پیشباز پرزیدنت سوهارتو و بانو در فرودگاه مهرآباد رفتند و آیین پیشباز رسمی انجام یافت. ژنرال سوهارتو و همسرشان را در این سفر آقای آدام مالیک وزیر خارجه اندونزی و همسرشان، آقای پرفسور وی جو یونیتی ساسترو وزیر اقتصاد و دارایی و صنایع و رئیس هیئت مدیره سازمان برنامه‌ریزی ملی اندونزی، آقای سودارمونو وزیر کشور اندونزی و شماری از پایوران سیاسی و اقتصادی همراهی می‌کنند.

اعلیحضرتین به همراه میهمانان با خودرو از میدان شهیاد با تشریفات رسمی به کاخ گلستان جای اقامت حضرت رئیس جمهور اندونزی و بانو سوهارتو تشریف‌فرما شدند. در روز ۶ تیر ماه پیش از نیم روز نخستین دور گفتگوهای رسمی شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت سوهارتو در کاخ سعدآباد آغاز شد و پس از نیم روز نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه با پرزیدنت اندونزی دیدار و گفتگو داشتند. شبانگاه، میهمانی رسمی شام در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سرفرازی پرزیدنت سوهارتو و بانو برگزار گردید. بامداد شنبه ۷ تیر ماه پرزیدنت اندونزی و بانو برای بازدید از آثار تاریخی اسپهان و شیراز رهسپار اسپهان شدند. روز دوشنبه ۹ تیر ماه در یک آیین پسواز رسمی پرزیدنت سوهارتو و همسرشان از تهران به سوی جاکارتا پرواز کردند.


اعلیحضرتین و پرزیدنت لوییس اچه‌وریا و بانو در کاخ نیاوران

دیدار رسمی اچه وریا پرزیدنت مکزیک و بانو از ایران ۳۰-۲۶ تیر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

پس از نیمروز پنجشنبه ۲۶ تیر ماه به دعوت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پرزیدنت اچه وریا پرزیدنت مکزیک و بانو برای یک دیدار پنج روزه وارد تهران شدند. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در فرودگاه مهرآباد از میهمانان پیشباز کردند. پس از آیین رسمی پیشباز پرزیدنت اچه وریا و بانو به همراه اعلیحضرتین رهسپار میدان شهباد شدند. در آیینی ویژه در میدان شهیاد شهردار تهران خوش آمد گفت و کلید طلایی شهر را به پرزیدنت اچه وریا فراداشت. آنگاه اعلیحضرتین و میهمانان روانه کاخ گلستان شدند. شبانگاه روسای هیات سیاسی در دربار شاهنشاه در کاخ گلستان به پرزیدنت اچه وریا و بانو معرفی شدند.

در روز آدینه ۲۷ تیر ماه ۱۳۵۴ بامدادان پرزیدنت مکزیک و همسرشان تاج گل باشکوهی بر آرامگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ نهادند و ادای احترام نمودند. هم چنین از موزه جواهرات سلطنتی ، موزه نگارستان و بیمارستان قلب بنیاد علیاحضرت ملکه پهلوی بازدید کردند. پس از این بازدیدها،‌ پرزیدنت مکزیک و بانو ساعت ده و پانزده دقیقه بامداد به کاخ سعدآباد وارد شدند. هنگام ورود به کاخ سعدآباد شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از میهمانان پیشباز کردند. کوتاه زمانی پس از آن، نخستین دور گفتگوهای شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت مکزیک با بودن چند تن از بلند پایگان دو کشور آغاز شد. در پایان این گفتگوها وزیر امور خارجه به آگاهی رساند که « رهبران دو کشور در نخستین دور گفتگوهای خویش، همکاری های دو جانبه سیاسی در سازمان ملل و مجامع بین المللی، مسایل اقتصادی، بازرگانی و فرهنگی و دیگر مسایل مورد علاقه دو کشور را مورد گفتگو و تبادل نظر قرار دادند.

هم زمان با این گفتگوها علیاحضرت شهبانو و بانو اچه وریا در کاخ سعدآباد دیدار و گفتگو خواهند کرد. پس از نیم روز هویدا نخست وزیر و آقای خلعتبری وزیر خارجه با پرزیدنت اچه وریا در کاخ گلستان برای یک ساعت دیدار و گفتگو کردند. شبانگاه میهمانی از سوی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به سرفرازی ورود پرزیدنت مکزیک و همسرشان در کاخ سعدآباد برگزار شد. شاهنشاه آریامهر بر سر میز شام سخنانی ایراد فرمودند:[۳]


باریابی هلموت اشمیت به پیشگاه شاهنشاه آریامهر ۱۲ آبان

دیدار رسمی هلموت اشمیت صدراعظم آلمان غربی از ایران ۱۳-۱۲ آبان ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

هلموت اشمیت صدراعظم جمهوری فدرال آلمان ساعت ۱۶ به فراخوان امیرعباس هویدا نخست وزیر برای یک دیدار رسمی دو روزه، به همراه یک هیات برجسته آلمانی به تهران آمد. امیرعباس هویدا و شماری دیگر از پایوران رسمی و دیپلماتیک در فرودگاه مهرآباد از صدراعظم آلمان که از سفر چین به ایران می‌آید، پیشباز کردند. سفیر آلمان فدرال در تهران گفت که یکی از مسایل مورد گفتگو، گسترش همکارهای فرهنگی ایران و آلمان خواهد بود. هم اکنون دو کشور برای بنیاد نهادن یک دانشگاه فنی در ایران به توافق رسیده‌اند و پیش بینی می‌شود که این دانشگاه با نام دانشگاه رضا شاه کبیر تا دو سال دیگر در شهر رشت کار خود را آغاز نماید. بودجه این دانشگاه از سوی ایران فراهم می‌شود و استادهای مربوطه از آلمان به ایران خواهند آمد. دکتر ویک افزود که افزایش سرمایه گذاری‌های آلمان در ایران نیز از جستارهای مورد گفتگوی صدراعظم آلمان و پایوران ایرانی خواهد بود.

در دیدار هلموت اشمیت با نخست وزیر ایران هویدا، موافقتنامه بنیاد نهادن دانشگاه گیلان در شهر رشت دستینه شد. هزینه این دانشگاه آلمانی زبان از سوی دولت ایران پرداخته می‌شود و آلمان کادر فنی و استادان را تامین خواهد کرد. افزون بر دانشجویان ایرانی، دانشجویان سایر کشورهای در حال پیشرفت نیز می‌توانند در این دانشگاه تحصیل کنند. هم چنین گفته شد که به زودی هیاتی از تهران برای دستینه نمودن قرارداد همکاری‌های فرهنگی به بن خواهند رفت.


گفتگوهای آریامهر و پرزیدنت رومانی

دیدار رسمی نیکلای چائوشسکو پرزیدنت و رهبر حزب کمونیست رومانی از ایران ۱۰-۶ آذر ماه ۱۳۵۴ خورشیدی

پس از نیم روز پنجشنبه ۶ آذر ماه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از نیکلای چائوشسکو پرزیدنت رومانی و بانو پیشباز رسمی کردند. پس از انجام آیین رسمی پیشباز، شاهنشاه آریامهر و میهمانان رهسپار کاخ گلستان شدند و در آنجا پیشکش های دو کشور رد و بدل شد.

در کاخ نیاوران میهمانی شام به سرفرازی ایشان و بانو برگزار شد. در این میهمانی سر میز شام شاهنشاه آریامهر سخنانی ایراد فرمودند. در این میهمانی چند تن از خانواده شاهنشاهی ایران، نخست وزیر و رییس مجلس سنا و مجلس شورای ملی، وزیر دربار و شماری از وزیران و همراهان پرزیدنت رومانی شرکت داشتند. [۴]

۷ آذر ماه پرزیدنت رومانی بامدادان پیش از آغاز گفتگوها با شاهنشاه آریامهر، تاج گل باشکوهی بر آرامگاه اعلیحضرت رضاشاه کبیر نهاد. ساعت ۱۱ بامداد شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت نیکلای چائوشسکو گفتگوهای مورد علاقه خود را که پیرامون گسترش پیوندهای دو جانبه و بررسی و تبادل نظر در امور بین المللی دور می‌زند ادامه دادند. در پایان گفتگوها گفته شد که دو رهبر در محیطی سرشاز از تفاهم مسایل را بررسی کردند. در گفتگوها درباره گسترش پیوندهای بازرگانی که قرار است پروتکل آن در تهران و در پیشگاه رهبران دو کشور دستینه شود، موافقت شد و نیز درباره مبادله توریسم ودیگر مسایل دو سویه گفتگو گردید. یک منبع آگاه گفت که بیشتر مسایل پیرامون نفت و همکاری‌های پتروشیمی بود. گفته می‌شود که ایران موافقت کرده بخش بیشتر از ۷۵٪ نفت مورد نیاز رومانی را که از لیبی و عراق دریافت می‌شود، فراهم سازد. رومانی نیز در برابر متعهد شده است در رشته‌های مورد علاقه ایران در برنامه پنجم عمرانی کشور همکاری کند.

۷ آذر ماه نیکلای چائوشسکو با امیرعباس هویدا دیدار و گفتگو کرد. نخست وزیر پس از این دیدار رهسپار بحرین شد. ۸ آذر ماه نیکلای چائوشسکو و بانو برای بازدید از صنایع نفت و پتروشیمی رهسپار جنوب ایران شد.


ShahanshahAryamehrPresidentAsadNiavaranDey1354.jpg

دیدار رسمی ژنرال حافظ اسد پرزیدنت سوریه از ایران ۱۰-۷ دی ماه ۱۳۵۴

۷ دی ماه ۲۵۳۴ ژنرال حافظ اسد پرزیدنت سوریه و بانو نیم روز به دعوت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو برای یک دیدار چهار روزه وارد تهران شدند. در فرودگاه مهرآباد اعلیحضرتین از حافظ اسد و بانو پیشباز کردند و آیین پیشباز رسمی و نظامی انجام یافت. باشندگان در این آیین نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر امورخارجه، رییس ستاد بزرگ ارتشتاران، فرمانده سرای نظامی، رییس کل تشریفات دربار شاهنشاهی و رییس دفتر مخصوص شاهنشاه آریامهر، فرمانده گارد شاهنشاهی، و سفیران کشورهای اسلامی در دربار شاهنشاهی بودند. پرزیدنت سوریه پس از پیاده شدن از هواپیما در پای پلکان دست آریامهر را به گرمی فشرد و شاهنشاه و شهبانو به میهمانان خود خوش آمد گفتند. آنگاه پرزیدنت سوریه همراهان خود را معرفی کرد. پس از به پایان رسیدن آیین پیشباز در فرودگاه مهرآباد، شاهنشاه و ژنرال اسد و دیگر همراهان رهسپار میدان شهیاد شدند. شهردار تهران در آیینی که در میدان شهیاد انجام یافت، کلید طلایی شهر را به میهمانان والای اعلیحضرتین فراداشت.

آنگاه پرزیدنت اسد و همسرشان در کنار شاهنشاه و شهبانو رهسپار کاخ گلستان شدند. گفتگوهای شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت اسد از ۸ دی ماه در تهران آغاز می‌شود. در این گفتگوها پایوران ایرانی و سوری شرکت دارند و مسایل مورد علاقه دو کشور بررسی خواهد شد. عبدالحلیم خدام معاون نخست وزیر و وزیر خارجه سوریه، محمدالعمادی وزیر اقتصاد و تجارت خارجی، شاکر فهام وزیر آموزش عالی سوریه، فوزی کیانی وزیر فرهنگ و هنر ملی و ادیب الداودی مشاور ویژه پرزیدنت در امور سیاسی شرکت دارند. از سوی ایران نیز یک هیات عالی رتبه در گفتگوها شرکت خواهد داشت. گفته می شود جز وزیر خارجه ، چند تن از وزیران خارجه گفتگوهای ایران و سوریه را دنبال می کنند.

بن‌مایه‌ها