سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ایالات متحده امریکا ۲۸-۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به ایالات متحده امریکا ۲۸-۲۴ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ماه ورود اعلیحضرتین به فرودگاه ویلیام بو در ایالت ویرجینیا
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز در پایان دیدار رسمی خود از مکزیک وارد «ویلیامز بورگ» واقع در ایالت ویرجینیای آمریکا شدند.
ساعت سیزده امروز، آقای کیسینجر وزیر امور خارجه آمریکا و همسرش میهمانی به ناهار به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو برپا خواهند کرد. عصر امروز شاهنشاه آریامهر معاون ریاست جمهوری آمریکا را در کاخ «بلرهاوس» به حضور خواهند پذیرفت. امشب به افتخار شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو از سوی ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا و بانو فورد ضیافت شامی ترتیب خواهد یافت.
میهمانی ناهار ۲۵ اردیبهشت
پنجشنبه گذشته، شاهنشاه آریامهر در میهمانی ناهاری که دکتر هنری کیسینجر وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در واشنگتن به افتخار معظمله برپا داشته بود، شرکت فرمودند. دکتر کیسینجر در این میهمانی که رئیس دیوان عالی کشور ایالات متحده آمریکا و گروهی از شخصیتهای سیاسی و اقتصادی این کشور حضور داشتند، بر سر میز خوش آمد گفت و از پیوندهای دوستانه و نزدیک و دیرین تهران- واشنگتن سخن گفت.
سخنان هنری کیسینجر در میهمانی ناهار به افتخار ورود اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر
اعلیحضرتا، آقای رئیس دیوان عالی کشور، خانمها و آقایان
امشب آقای رئیس جمهوری در میهمانی شام رسمی، از سوی تمام ما سخن خواهند گفت اما من نیز میخواستم با استفاده از این فرصت، به اعلیحضرتین خوشآمد بگویم. ما تاکنون فرصتهای زیادی داشتهایم تا با اعلیحضرت تبادل نظر کنیم. در جهان، کشورهای زیادی هستند که ما با آنها مناسبات نزدیک داریم، ولی عده معدودی از رهبران، در جهان وجود دارند که میتوان با آنها بر اساس سیاست جهانی صحبت کرد. ما همواره برای دوستی خود با ایران، به عنوان یک کشور و نیز برای نصایح و مشورتهایی که از اعلیحضرت دریافت داشتهایم، اهمیت بسیار فراوانی قائلیم. تاکنون پنج رئیس جمهوری ورود شاهنشاه به این کشور را خیر مقدم گفتهاند. پیشرفت ایران از هنگامی که این کشور اولین دریافت کننده کمکهای مربوط به برنامه اصل چهار بود، تا به امروز که خود یکی از گستردهترین و بزرگترین برنامههای کمک از این نوع را در جهان اجرا میکند، باید منبع الهامی برای کشورهای متعدد قرا گیرد و همینطور هم هست. ما همیشه با اعلیحضرت، درباره مسئله صلح جهانی صحبت کردهایم و همیشه از نظریات شاهنشاه درباره مسئله مربوط به تحولات جهان بهره گرفتهایم. بنابراین، برای من و برای تمامی ما، جای خوشوقتی مخصوص است که مقدم اعلیحضرتین را به ایالات متحده خیرمقدم عرض کنیم. آرزوی دوستی عمیق تر بین ایالات متحده آمریکا و ایران را دارم.
در پاسخ وزیر امور خارجه آمریکا، شاهنشاه آریامهر چنین فرمودند: بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان هنری کیسینجر وزیر خارجه امریکا در میهمانی ناهار واشنگتن ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۴
آقای وزیر خارجه، آقای رئیس دیوان عالی، عالیجنابان، خانمها و آقایان: برای من جای بسی خوشوقتی است که بار دیگر در میان دوستان صمیمی هستم. دوستی ما همان دوستی است که مردم آمریکا همواره نسبت به کشور ما داشتهاند. همانطور که آقای وزیر خارجه متذکر شدند، همکاری و ارتباط ما از همان زمانی که ما وضع نابسامانی داشتیم تا کنون، شاهد تحولات بسیاری بوده است. این وضع نابسامان، در نتیجه وقوع جنگ جهانی دوم و اشغال خاک ایران بوسیله نیروهای خارجی برای مان پیش آمده بود. اطمینان دارم که همه شما مفهوم اشغال خارجی را میدانید. ما آن تجربه تلخ را چند سالی که سالیانی بسیار سیاه بود، چشیدیم. اشغال خارجی نه تنها کشور شما را از نظر اقتصادی ویران میکند، بلکه روحیه، اخلاقیات و هر چیز را که نشانی از ملیت و غرور شما دارد نیز نابود میکند. آرزو میکنیم که این واقعه، برای هیچ کشوری روی ندهد، ولی من خطاب به هر کشوری که نمیخواهد اشغال شود باید بگویم که تعدادی از دولتها هستند و ادعا دارند که نمیخواهند کشورشان مورد اشغال قرار گیرد ولی کاری برای جلوگیری از آن انجام نمیدهند. از آن زمان تا به امروز که دوستی ما بطور مداوم رشد و گسترش یافته، مسئولیت کشور شما نیز افزون شده. به همین جهت است که امروز مسئولیت ما حائز اهمیت زیاد گشته است. برای آنکه بتوانیم این مناسبات دوستانه را حفظ کرده و در همین حال از تجربیات گسترده و جهانی شما بهرهمند گردیم، مبادرت به دیدار از ایالات متحده کردهایم تا با رهبران کشور شما مذاکره کرده و تماس حاصل نماییم. من چند سالی است که مناسبات شخصی و صمیمانهای با وزیر امور خارجه آمریکا داشته و مناسباتی که بر اساس اقدام متقابل دوستی و نیز درک مسائل بنا شده است. همینطور نیز من باید از وزیر خارج آمریکا بخاطر بیانات بسیار دوستانه ایشان نسبت به کشورم و خودم، تشکر کنم و سعادت روزافزون ملت آمریکا را آرزو نمایم.
باریابی نلسون راکفلر به پیشگاه آریامهر در بلر هاوس
راکفلر: رهبری شاهنشاه میتواند برای همه جهان سرمشق باشد
آمریکا پیشرفتها و پیروزیهای خارقالعادهای را که ایران به رهبری شاهنشاه به دست آورده است، میستاید. نلسون راکفلر معاون رئیس جمهوری آمریکا پس از باریابی به پیشگاه شاهنشاه آریامهر، زبان به ستایش از ایران و میهمان عالی قدر پرزیدنت فورد گشود. راکفلر معاون رئیس جمهوری آمریکا ساعت چهار و نیم پس از نیم روز پنجشنبه (۲۲ به وقت تهران) در «بلرهاوس»، اقامتگاه اختصاصی اعلیحضرتین، به پیشگاه شاهنشاه آریامهر باریافت. در پی این باریابی که یک ساعت و نیم به درازا کشید، راکفلر به خبرنگار ایران همچنین گفت: «به باور من، رهبری شاهنشاه میتواند سرمشق درستی در سراسر جهان باشد. من در این باریابی، احترام و ستایش زائدالوصف دولت آمریکا را نسبت به ایمان شاهنشاه به آینده کشورشان، به عرض رساندم.»
باریابی سناتور اسپارکمن و سناتور مک گاورن و مصاحبه خبرگزاری پارس
در روز ۲۴ اردیبهشت ماه به دنبال باریابی ۹۰ دقیقهای سناتور اسپارکمن رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا و سناتور مک گاورن هموند متنفذ این کمیته، شاهنشاه با خبرنگاران خبرگزاری پارس گفتگویی با دو سناتور آمریکا به عمل آوردند که در آن سناتور اسپارکمن با قدردانی از پاسخهای روشنفکرانه و مجاب کنندهای که شاهنشاه به پرسشهای مختلف آنها داده بودند، افزود که رهبر ایران دوست خوبی برای ملت آمریکا بودهاند و این کشور برای روش معظمله ارج فراوانی قائل است. رئیس کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در باره جستارهای مورد گفتگو با شاهنشاه گفت: میتوانید حدس بزنید که نفت و بهای آن یکی از موضوعات مورد بحث ما بوده است. ما همچنین علاقمند بودیم شاهنشاه درباره اقداماتی که برای پیشرفت کشورشان به عمل میآورند برای ما صحبت کنند. در پاسخ این پرسش که در چه زمینههایی نظرات دو کشور به هم نزدیک بوده و در چه زمینههایی هنوز اتفاق نظر کامل وجود ندارد، سناتور دمکرات جرج مک گاورن پاسخ داد: مذاکرات امروز درباره پارهای از دگرگونیها و پیشرفتهای ایران دور میزد که بسیار مورد ستایش و تأیید اعضای کمیته روابط خارجی سنای آمریکا است.
مک گاورن افزود: شاهنشاه همچنین امروز به تفصیل درباره مسئله نفت صحبت کردند.
شاهنشاه توجه دادند که ذخیره نفت ایران ممکن است ظرف حدود ۲۵ سال آینده تمام شود، به این ترتیب نمیتوان این ماده ارزنده را تلف کرد. شاهنشاه تأکید کردند که باید با استفاده از درآمد فعلی نفت منابع انرژی دیگری به دست آوریم. من فکر میکنم که ما نیز باید چنین کنیم. در مورد نقش و موقعیت ایران، سناتور مک گاورن گفت: من شخصاً به نکاتی که شاهنشاه امروز در مورد خاورمیانه مطرح فرمودند موافق هستم. شاهنشاه میفرمایند قطعنامههای سازمان ملل متحد، بویژه قطعنامه ۲۴۲، فرمول حد مسئله خاورمیانه عربی را به دست داده است. دو نکته اصلی این قطعنامه این است که اولاً اسرائیل به عنوان یک کشور مستقل و دارای مرزهای امن به رسمیت شناخته شود که این شرط اصلی هرگونه فیصله است. ثانیاً مناطق اشغالی اعراب میبایستی توسط اسرائیل پس داده شود. من فکر میکنم اگر این دو شرط فراهم نشود، مسئله حل نخواهد شد. شاهنشاه معتقدند که اگر بهای سایر کالاها تغییر کند، بهای نفت نیز باید به همان نسبت تغییر کند. من این نظر را میپذیرم و فکر میکنم که دولت آمریکا باید این پیشنهاد را به دقت مورد رسیدگی قرار دهد.
اشغال مناطق نفت خیز- مک گاورن گفت: چندی پیش صحبتهایی از روی احساس عدم مسئولیت به میان آمد و گفته شد که تحت شرایطی خاص ممکن است مسئله نفت منجر به اشغال نظامی مناطق نفت خیز شود، ولی نمیتوانم باور کنم که دولت ما و یا هر دولت مسئول دیگر حاضر باشد بخاطر نفت وارد جنگ شود. ما درباره قیمت نفت اختلاف نظرهایی داریم ولی کشورهای متمدن میتوانند این مسائل را با مذاکره و بدون توسل به جنگ حل کنند. باری گلد واتر عضو کمیته نیروهای مسلح ایالات متحده نیز در گفتگویی با خبرگزاری پارس شخصیت جهانی شاهنشاه آریامهر را ستود و از معظمله به عنوان رهبری که میداند چگونه درآمدهای کشور خود را در راه توسعه کشور خود و به نفع ملت خود بکار اندازد، نام برد.
نیروی هوایی ایران- سناتور گلدواتر هنگامی که در پاسخ پرسشهای خبرنگاران خبرگزاری پارس درباره دستاوردهای دیدار شاهنشاه از واشنگتن در ابراز دیدگاههای خود گفت: من شخصاً نسبت به شاهنشاه احترام فراوانی قائلم و از سفر معظم له به واشنگتن بسیار خوشحالم وبا ایران نیز آشنایی بسیار دارم. گلدواتر که با تاکتیکها و سلاحهای نیروی هوایی آشنایی کامل دارد گفت: نیروی هوایی ایران از لحاظ مهارت خلبانان آن، از نظر تعداد هواپیماها بهتر از نیروی هوایی آمریکا است. سناتور آریزونا در پاسخ پرسشی درباره تحولات خاورمیانه گفت: فکر میکنم که اوضاع خاورمیانه آنقدر بحرانی است که مردم این منطقه برای دستیابی به صلح راهی باز درازی در پیش دارند. با وجود این، گلدواتر اظهار اطمینان کرد که شاهنشاه میتوانند شخصاً به عنوان یک رهبر بزرگ این بحران را حل کنند. سناتور آریزونا افزود: ما به شاهنشاه به عنوان یک رهبر عرب نگاه نمیکنیم، ولی اعراب شاهنشاه را برادر خود میدانند و به همین جهت امیدواریم و مطمئن هستیم که اگر شاهنشاه نفوذ خود را برای استقرار صلح در منطقه بکار برند، همه از دردسر رهایی خواهیم یافت.
پنج شنبه ۲۵ اردیبهشت ماه پیشباز رسمی جرالد فورد از اعلیحضرتین در واشنگتن
شاهنشاه و شهبانو پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه وارد واشنگتن شدند و در پهنه کاخ سفید، مورد پیشباز رسمی قرار گرفتند. پیشباز پرزیدنت آمریکا و همسرشان و نیز دولت و ملت آمریکا از اعلیحضرتین، به مانند آیین پیشباز از معظملها در ونزوئلا و مکزیک، پرشور و غرورانگیز بود و این، نشان دهنده اهمیتی است که رهبران ایالات متحده آمریکا برای سفر تاریخی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به آن کشور قائلند.
بازدید رسمی شاهنشاه و شهبانو از ایالات متحده آمریکا بامداد چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت ماه به وقت محلی و ساعت ۱۸ به وقت تهران با تشریففرمایی اعلیحضرتین به کاخ سفید با آیین پیشباز رسمی پرزیدنت فورد و بانو آغاز میشود. هنری کیسینجر وزیر امور خارجه آمریکا و همسرشان، کفیل ریاست ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا و بانو جونز، آقای «سیلالاسکا» و بانو و آقای ریچارد هلمز سفیر آمریکا در ایران و بانو و شهردار واشنگتن و همسرش در آیین پیشباز از اعلیحضرتین شرکت خواهند داشت. آیین پیشباز در کاخ سفید با تشریفات نظامی همراه خواهد بود و رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و بانو فورد به میهمانان عالیقدر خود خوشآمد خواهند گفت. بی درنگ پس از پایان تشریفات پیشباز رسمی، گفتگوهای شاهنشاه و پرزیدنت فورد در کاخ سفید آغاز خواهد شد و علیاحضرت شهبانو و بانو فورد در تالار آبی کاخ سفید دیدار خواهند داشت.
سفر شاهنشاه آریامهر به آمریکا، هفتمین سفر معظمله به آن کشور می باشد. شاهنشاه و شهبانو که چهارشنبه شب را در «ویلیامزبورگ» گذرانده بودندد، در ساعت ۱۰ و ۲۵ دقیقه روز پنجشنبه به وقت محلی (برابر با ۱۷ و ۵۵ دقیقه به وقت تهران) با هلیکوپتر وارد پارک کاخ سفید شدند و سپس با خودروی ریاست جمهوری به جلوی کاخ تشریففرما شدند. در آنجا، حضرت پرزیدنت فورد و همسرشان به همراه گروهی از شخصیتهای برجسته دولت آمریکا، چشم به راه ورود اعلیحضرتین بودند. همین که اعلیحضرتین از خودرو پیاده شدند، پرزیدنت فورد و بانو به شاهنشاه و شهبانو خوشآمد گفتند. در این هنگام، پرزیدنت فورد، آقای هنری کیسینجر وزیر امور خارجه و بانو، ژنرال جونس کفیل رئیس ستاد مشترک نیروهای سهگانه آمریکا و همسرش را به پیشگاه اعلیحضرتین معرفی کردند و بانو فورد یک دسته گل سرخ به علیاحضرت شهبانو فراداشت. در پهنه کاخ سفید، پنج یکان بزرگ گارد احترام با یونیفورم جالب خود به نمایندگی از سوی نیروهای زمینی، دریایی، تفنگداران دریایی، نیروی هوایی و گارد ساحلی با احترام نظامی صف کشیده بودند. در بالکن کاخ سفید و پلکانهایی که ساختمان را به پهنه کاخ سفید پیوند میدهد، افراد گارد با یونیفورم سرخ رنگ خود صف کشیده و با به صدا درآوردن شیپورهای خود ورود اعلیحضرتین را به کاخ سفید اعلام کردند. چندین هزار تن از مردم واشنگتن در پهنه کاخ و بیرون از آن برای شرکت در آیین پیشباز اعلیحضرتین گرد آمده بودند و پرچمهای ایران و آمریکا را به نشانه دوستی دو کشور و ابراز احساسات نسبت به شاهنشاه و شهبانو تکان میدادند.
شاهنشاه و پرزیدنت فورد در ساعت ۱۰ و سی و پنج دقیقه به وقت محلی پس از عبور از روی یک فرش قرمز رنگ، در جایگاه مخصوص قرار گرفتند. در این موقع، دسته موزیک سلام شاهنشاهی و سپس سرود ملی آمریکا را نواخت و یکان آتشبار در پارک کاخ سفید ۲۱ تیر توپ به احترام اعلیحضرتین شلیک کرد. در برابر جایگاه ویژه و در پشت سر گارد احترام ۵۰ پرچم آمریکا به نشانه ۵۰ ایالت این کشور در دست ۵۰ سرباز در اهتزاز بود. علیاحضرت شهبانو با پوشاک بسیار زیبایی که بر تن داشتند به همراه بانو فورد در کنار جایگاه ویژه ایستاده بودند. پس از نواخته شدن سلام شاهنشاهی و سرود ملی آمریکا، شاهنشاه و پرزیدنت فورد که از سوی فرمانده یکان های گارد احترام همراهی میشدند از این یکان ها سان دیدند و دوباره به سوی جایگاه ویژه رفتندد. انبوهی از ایرانیان مقیم ایالات متحده نیز در پهنه کاخ سفید گرد آمده بودند و به شدت نسبت به اعلیحضرتین ابراز احساسات میکردند. پس از جای گرفتن شاهنشاه و پرزیدنت فورد در جایگاه مخصوص، افراد دسته موزیک که فرنج قرمز رنگ و شلوار و کلاه سفید به تن داشتند با نواختن مارش نظامی از برابر سران دو کشور رژه رفتند.
در این هنگام، پرزیدنت فورد در پشت تریبون که نشان ریاست جمهوری روی آن به چشم میخورد قرار گرفته و بیاناتی ایراد کردند:[۱]
- برای من مایه افتخار است که به میهمانان عالیقدر خودم، اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو، یک بار دیگر به مناسبت تشریففرماییشان به پایتخت کشورمان خوشآمد میگویم. دیدار آن اعلیحضرت و علیاحضرت شهبانو از آمریکا، انعکاسی از مناسبات صمیمانه و قلبی است که بین رهبران دو کشور و نیز میان دو دولت ایالات متحده و ایران طی دوران متمادی وجود داشته است. دوستی میان ما، دوستی کهن و آزمایش شده است که بطور مسلم در آینده نیز به همین صمیمیت باقی خواهد ماند. از هنگام آخرین دیدار آن اعلیحضرت از واشنگتن تا کنون جهان شاهد تحولات بسیاری بوده است، ولی در تمامی این دوران، تعهد دولت ایالات متحده آمریکا به گسترش صلح و پیشرفت جهان همچنان ادامه یافته است. تعهد ما نسبت به تداوم مناسبات و همکاریهای سازنده با دوستانی چون ایران، حتی در زمانی که جهان در حال دگرگونی است، همچنان ادامه یافته است. ما این دوستی را همچنان بر شالوده منافع و آرزوهای مشترک مان بنا میکنیم. ایالات متحده و ایران همکاریهای خود را در زمینههای گوناگون توسعه داده و تشدید کردهاند. ما به کمک یکدیگر میتوانیم در عصر جدید که در پیش داریم سرمشقی برای دیگران باشیم. ایران سرزمینی پر از شگفتیها و دارای تمدنی کهن میباشد که در طول قرون فرهنگ و هویتهای ملی شاخص خود را حفظ کرده است. در سالهای اخیر ایران به پیشرفتهای چشمگیری نایل شده و به صورت نمونه، توسعه اقتصادی آن است. موفقیتهای خارقالعاده ایران، از میهمان عالیقدرمان، یکی از برجستهترین شخصیتهای جهان، اعلیحضرت شاهنشاه الهام پذیرفته است. اعلیحضرتا، من به مذاکراتی که در طول سفر شما خواهیم داشت چشم دوختهام تا آنچه را که دو ملت ما به دست آوردهاند مورد بررسی قرار دهیم و ابعاد جدید هماهنگی منافع دو ملت و افزایش همکاری فیمابین را به خاطر آرمانهای صلح و سعادت دو ملت و جهان جستجو کنیم. بسیار خوشوقتم که از جانب خانم فورد و مردم و دولت آمریکا به اعلیحضرتین خوشآمد بگویم.
در پاسخ پرزیدنت فورد، شاهنشاه آریامهر بیاناتی ایراد فرمودند:[۲]
- آقای رئیس جمهوری، برای شهبانو و من به راستی موجب خوشوقتی است که میهمان پرزیدنت فورد و بانو فورد باشیم. این نخستین بار نیست که از کشور شما دیدن میکنم. مدتها پیش بود که برای نخستین بار من به خاک این سرزمین آزاد و دلیر قدم نهادم. از آن زمان حتی پیش از آن، بین دو کشور ما روابط دوستانه مستحکمی وجود داشته است. در گذشته دور، ما به آمریکا به چشم دوست خود و نیز دوست همه مللی که بخاطر آزادی و نیکبختی میکوشند مینگریستیم. این احساس کشور ما درباره کشور شما و مردمش اکنون از هر زمان دیگر قویتر است. مایلم شما بدانید که در این دوستی از سوی ما هرگز تغییری پدید نخواهد آمد، زیرا این دوستی بر اساس منافع خودخواهانه بنا نشده است، بلکه بیشتر بر پایه آرمانهای مشترکمان استوار گردیده است. من اطمینان دارم که شما بخاطر دفاع این آرمانها ایستادگی خواهید کرد، همچنان که ما به آنها پایبند باقی خواهیم ماند.
- آقای رئیس جمهوری، همچنان که اشاره کردید، دنیا به شدت درحال تحول است. گاه به سوی بهبود و گاه (که امیدوارم چنین نباشد) به سوی خرابی. اما در این دنیای در حال تغییر آنهایی که به اصول شرافت انسانی و آزادی انسان وفادار باقی بمانند وظیفه بدارند با روح همکاری و هم پشتی تلاش کنند تا اگر لازم آید جهانی نو را بوجود آورند. جهان نو، تنها نباید از طریق جایگزینی حوادث بوجود آید، بلکه این جهان باید بر اساس نیات نیک مللی پدید آید که مصمم هستند جهانی بر بنیاد برابری و عدالت، خلق کنند. کشور من در خلق این جهان نو با ایالات متحده همراه است. من اطمینان دارم که در طول ملاقاتهایم با شما آقای رئیس جمهوری و گفتگوهایی که با یکدیگر خواهیم داشت، راه را برای ورود به این دنیای بهتر به نحوی که هر دو کشور ما در آن هماهنگی کامل دارد خواهیم گشود. من حامل درودهای کشورم برای ملت بزرگ آمریکا هستم.
- برای شما بهترین خوشبختیها و سعادت و شادکامی آرزو میکنم. آقای رئیس جمهوری، از دعوت محبتآمیز شما تشکر میکنم.
پس از پایان بیانات شاهنشاه که با کف زدنهای پرزیدنت فورد و باشندگان در پهنه کاخ سفید روبرو شد، شاهنشاه و پرزیدنت فورد و علیاحضرت شهبانو و خانم رئیس جمهوری وارد کاخ سفید شدند و روی بالکن کاخ مدتی به ابراز احساسات جمعیت با تکان دادن دست پاسخ گفتند.
میهمانی شام پرزیدنت فورد به افتخار اعلیحضرتین پنجشنبه ۲۵ اردیبهشت ماه
پرزیدنت فورد رئیس جمهوری آمریکا و همسرشان شب ورود شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به واشنگتن، میهمانی شام به افتخار اعلیحضرتین در کاخ سفید برپا کردند. در این میهمانی که وزیر خارجه آمریکا، رئیس دیوان عالی کشور آمریکا، شماری از سناتورها و هموندان مجلس نمایندگان، صاحبان صنایع و شخصیتهای برجسته آمریکا و پایوران عالیرتبه کاخ سفید در سر میز شام پرزیدنت فورد حضور داشتند، بیاناتی ایراد کردند: [۳]
- اعلیحضرتا،
- علیاحضرتا،
- مقدم اعلیحضرتین را به کاخ سفید خوشآمد میگویم و مطمئن هستم که شخصیتهای حاضر در این میهمانی نیز با پیشبازی که از اعلیحضرتین کردند مقدم میهمانان عالیقدر ما را گرامی میدارند. بودن شاهنشاه و شهبانو در این جشن نشانهای از پیوندهای دیرینه و صمیمانه و همکاریهای بسیار نزدیکی میان ایران و آمریکا است و من امیدوارم که اعلیحضرتین این دیدار را دیدار دوستان قدیمی به حساب آورند. شاهنشاها، من هفتمین رئیس جمهوری آمریکا هستم که به دیدار آن اعلیحضرت نایل شدهام. حقایق گویای دوام و استمرار روابط دوجانبه ایران و آمریکا نشانه اهمیتی است که ما به گستردهتر و عمیقتر شدن مناسبات دو کشور به صلح و پیشرفت سراسر جهان میدهیم. آمریکا عمیقاً به این هدفها متعهد است و ایران در این تعهد با ما شریک است. دو دولت ما بدین ترتیب رابطه بینظیری دارند و در نهایت همکاری با هم ظرف چند دهه اخیر سر اساس احترام متقابل کار کردهاند و من امیدوارم که این سنت ارزنده و دوستی میان سران دو کشور و ملتهای ما ادامه یابد. مشاهده میکنم که این سنت زنده و رشد یافته است.
- اخیراً پیوندهای مشترک ما بُعد تازهای یافته است زیرا که ایران تحت رهبری خردمندانه شاهنشاه گامهای بسیار بلندی در جهت توسعه اقتصادی خود و در روابطش با سایر کشورهای منطقه و دیگر کشورهای جهان برداشته است. پیشرفت کشور شما سرمشق بسیار خوبی برای سایر ملتهای جهان است. ایران از مرحله یک کشور نیازمند به کمک، مبدل به یک کشور اعطاء کننده کمک به دیگر کشورها درآمده و سال گذشته بخش معتنابهی از تولید ناخالص ملی خود را به کمک به کشورهای کم درآمد اختصاص داده است. ایران همچنین نقش بسیار پیشتازانهای در استوار کردن روابط اقتصادی مؤثرتر میان کشورهای تولید کننده نفت، کشورهای صنعتی و ممالک در حال توسعه ایفا میکند و امیدوارم در این کوشش موفق شود. برای ما مایه تحسین است که بازرگانی غیر نفتی و غیر نظامی ایران و آمریکا تا سال ۱۹۸۰ متجاوز از بیست میلیارد دلار خواهد شد و این نشانه اهمیت اقتصادی ایران در صحنه بینالمللی است. مورخان آینده دوره معاصر را دورهای بسیار مهم در تاریخ کهن و بسیار درخشان ایران بشمار خواهند آورد. شاهنشاه ایران، رهبری که بینش والا و تحرکش ایران را به این مرحله از ترقی رسانده، مسلماً یکی از مردان بزرگ نسل فعلی، یکی از شخصیتهای بزرگ تاریخ کشورشان و یکی از رهبران بزرگ جهان هستند. همانطور که نقش و امکانات ایران فراتر از مرزهای ملیاش میرود، شخصیت شاهنشاه ایران که یکی از سیاستمداران بزرگ جهان هستند نیز از مرزهای ملی ایران فراتر رفته است.
- تجربه سی ساله معظم له به عنوان رهبر ایران همواره آکنده از ایمان به پیشرفت و تنعم ملت شان بوده و وجودشان را وقف ملت خود کردهاند و در صحنه بینالمللی نیز کمکهای ارزندهای به هدف صلح و همزیستی کردهاند. ما به پیوندهای ایران با کشورمان عمیقاً ارج مینهیم در آینده نیز در این دوستی پابرجا خواهیم ماند، در جهانی که همه ملتهای به یکدیگر متکی هستند، ما از ایران بخاطر دوستی سازنده و بخاطر نقش بسیار مهمی که برای بنا ساختن یک جهان صلحآمیزتر و با ثباتتر و مرفهتر ایفاء میکند سپاسگزار هستیم و به سهم خویش در دوستی خود با این کشور بزرگ وفادار خواهیم ماند. ما قول میدهیم کاری کنیم که پیوندهای ما به گونهای سازنده با مسایل مبرم و واقعیت متغیر جهان موافق باشد.
- اجازه بفرمایید اضافه کنم که من و همسرم از اینکه میزبان شهبانوی ایران نیز هستیم، بسیار خوشحالیم. همه جهانیان میدانند که شهبانو نیز وجود خود را وقف پیشرفت کشورشان کردهاند. صفا، صمیمیت، زیبایی و وقار شهبانو نیز زبانزد همه است. حضور شهبانو در کشور ما و در این مجلس افتخار بزرگی برای ما محسوب میشود. پرزیدنت فورد در پایان سخنان خود سلامت و سعادت اعلیحضرتین و رفاه روزافزون ملت ایران را آرزو کردند.
در پاسخ سخنان پرزیدنت فورد، شاهنشاه بیاناتی ایراد فرمودند:[۴]
آقای رئیس جمهوری، خانم فورد، میهمانان محترم.
برای من مشکل است که کلمهای برای بیان احساسات تقدیرآمیز خود نسبت به استقبال گرمی که آقای رئیس جمهوری و خانم فورد از ما به عمل آوردهاند پیدا کنم. من مایل بودم بار دیگر به این کشور دوست سفر کنم و با رئیس جمهوری آمریکا که از زمان آغاز زمامداری شان احترام من نسبت به ایشان روزافزون بوده است، ملاقات کنم. پرزیدنت فورد در مقابل مشکلات عقب نمینشینند و من به شما به خاطر رهبری پرتوان و تصمیمات به جایی که برای کشورشان و برای کلیه ملتهایی که مایلند در آزادی زندگی کنند، اتخاذ میکنند تبریک میگویم. جهان حاضر دقیقاً به همین شجاعت، حیثیت و محبت نسبت به سایر افراد بشر نیاز دارد. ما خوشحالیم که برای آمریکا دوست خوب و قابل اعتمادی هستیم و این دوستی که بر اساس ثبات و پایداری استوار است همیشه پابرجا خواهد ماند. دلیل دوام دوستی این است که دو کشور ما دارای فلسفه زندگی و آرمانهای مشترکی هستند و تصور میکنم که نمیتواند و نباید جز این باشد. کشور شما در سالهای دشوار زندگی ملت من به ما بسیاری یاری کرده است. در این زمان که دنیا در حالت تغییر و تحول است و کشورهای جهان بهم بیشتر متکی میشوند. ایران این یاری آمریکا را فراموش نمیکند. علاوه بر دوستی پایدار ایران با آمریکا، سعی ما این است که به سایر کشورها که ممکن است نیازمند کمک باشند مساعدت کنیم. شرایط جدی و خطیر جهان ما را ناگزیر میسازد که به فکر آینده باشیم و با امید به آن بنگریم، زیرا بدون امید، برنامهریزی و کار بسیار دشوار خواهد بود. میدانم در آیندهای که در برابر دیدگان من قرار دارد، ایران و آمریکا همراه و همکار یکدیگر خواهند بود و برای حفظ و تعالی آرمانهایی که به آن اعتقاد داریم، همکاری خواهیم کرد تا جهان از مشکلات فعلی خود رها شود و دیگر دستخوش قحطی، بیسوادی، بیماری و ناراحتی نباشد.
بار دیگر از شما آقای رئیس جمهوری بخاطر احساسات گرم و دوستانهای که نسبت به شخص من و ملتم کردهاید تشکر میکنم. من نیز متقابلاً همین احساس را نسبت به شما و ملت بزرگ آمریکا دارم و سلامت رئیس جمهوری آمریکا، خانم فورد و سعادت ملت آمریکا را آرزو میکنم.
گفتگوی آریامهر با وزیر دفاع در پنتاگون و نشست کمیته خارجی سنا آدینه ۲۶ اردیبهشت ماه
جیمز شلزینگر وزیر دفاع ایالات متحده آمریکا روز آدینه در کاخ پنتاگون از شاهنشاه آریامهر پیشباز کرد و میهمانی ناهاری به افتخار معظمله در کاخ برپا نمود. این میهمانی کمی پس از پایان گفتگوهایی که بین شاهنشاه و وزیر دفاع آمریکا انجام یافت، برگزار شد. شاهنشاه نیم روز وارد پنتاگون شدند و یک گارد احترام مرکب از واحدهای نیروی زمینی، نیروی دریایی، نیروی هوایی، تفنگداران دریایی و گارد ساحلی در ورودی کاخ احترامات نظامی بجای آورد. جیمز شلزینگر که در جلوی درب ورودی پنتاگون چشم به راه شاهنشاه بود، هنگام پیاده شدن شاهنشاه از خودرو، از معظمله پیشباز کرد و سپس شاهنشاه همراه وزیر دفاع آمریکا به تالار پذیرایی در اشکوب دوم پنتاگون تشریففرما شدند. گفتگوهای شاهنشاه و شلزینگر نزدیک به یک ساعت و پانزده دقیقه به درازا کشید و سپس شاهنشاه در میهمانی ناهار وزیر دفاع آمریکا در پنتاگون شرکت فرمودند.
شاهنشاه در کمیته روابط خارجی سنا- شاهنشاه آریامهر دیروز (۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴) به دعوت کمیته روابط خارجی سنای ایالات متحده آمریکا در نشست این کمیته شرکت فرمودند و مدت یک ساعت و نیم سیاست خارجی ایران و به طور کلی نظریات ایران را درباره مسایل مهم جهانی برای سناتورهای آمریکایی روشن ساختند. این نشست پس از بازگشت شاهنشاه از کاخ پنتاگون در ساختمان کاپیتال برگزار شد. منابع نزدیک به سنای آمریکا ابراز داشتند که شاهنشاه در این نشست خیلی رک و راست درباره مسایل مهم جهانی و مسایل منطقه صحبت کردهاند. در این نشست سناتور جان اسپارکمن رئیس کمیته روابط خارجی، سناتور فرانک چرچ، سناتور استوارت سمینگتون، سناتور جرج مک گاورن، سناتور هوبرت همفری، سناتور کلی فوردکانس، سناتور جاکوب جاویتس، سناتور هاک اسکات، سناتور چارلز پرسی و سناتور کلیبورن پل شرکت داشتند. اردشیر زاهدی سفیر شاهنشاه آریامهر در واشنگتن و دو تن از مستشاران سفارت شاهنشاهی و همچنین رئیس و معاون تشریفات ایالات متحده آمریکا نیز از باشندگان در این نشست بودند.
دومین دور گفتگوهای آریامهر و پرزیدنت فورد آدینه ۲۶ اردیبهشت ماه
دومین دور گفتگوهای شاهنشاه آریامهر و پرزیدنت فورد ساعت ۱۷ و سی دقیقه پس از نیمروز ۲۶ اردیبهشت ماه به وقت واشنگتن (یک بامداد امروز به وقت تهران) در کاخ سفید انجام گرفت. در این گفتگوها که بیش از یک ساعت به درازا کشید، هنری کیسینجر وزیر امور خارجه آمریکا نیز حضور داشت. دور دوم گفتگوهای آریامهر شاهنشاه ایران و پرزیدنت فورد اندکی پس از دیدار شاهنشاه با سناتورهای عضو کمیته روابط خارجی سنای آمریکا انجام یافت.
در پایان دومین دور گفتگوهای رهبران ایران و آمریکا، پرزیدنت جرالد فورد رئیس جمهوری آمریکا در مصاحبه با محمد پورداد نماینده رادیو تلویزیون ملی ایران از آینده مناسبات ایران و آمریکا و گفتگوی خویش با شاهنشاه سخن گفت. فورد گفت:
- این روزها فرصت دلپذیری بود که با شاهنشاه باشیم و بخاطر این دوستی و همکاری کشور شما با ملت آمریکا، سپاسگزارم. فورد افزود که فرصت آشنایی با شاهنشاه از نزدیک، تجربه بسیار گرانبهایی برای او بوده و به ادامه دوستی و افق جدید روابط آمریکا با ایران مشتاقانه چشم دوخته است. دوستیهای فراوان و فرصتهای بزرگ در انتظار ملت ایران است و آمریکا محققاً در راه توسعه و دوستی و تفاهم با ایران گام برخواهد داشت. ما امیدواریم که پیوندهای مشترک ما همچنان توسعه و تحکیم یابد.
مصاحبه با کیسینجر- پیش از این مصاحبه، دکتر کیسینجر نیز با پورداد به گفتگو پرداخت و درباره نتایج گفت و گوهای رهبران ایران و آمریکا گفت که این مذاکرات پیرامون کلیه مسائل بینالمللی، از جمله اوضاع خاورمیانه و روابط کشورهای تولید کننده و مصرف کننده نفت بوده است.
پرسش: آیا در این زمینه نتایج نهایی حاصل شد یا نه؟»
کیسینجر پاسخ داد: فکر نمیکنم رهبران دو کشور به یک نتیجه نهایی دست یافته باشند، ولی آنچه میتوانم بگویم این است که در این مذاکرات پیشرفتهایی حاصل شده است. کیسینجر در پایان ملاقات دیروز خود با شاهنشاه نیز در زمینه نفت و انرژی گفت که آمریکا میکوشد تا از نزدیک با ایران همکاری کند. در زمینه بحران خاورمیانه و دورنمای صلح در این منطقه، کیسینجر گفت که وی مثل همیشه به آینده امیدوار است و آمریکا فعلاً در انتظار مذاکرات پرزیدنت فورد با پرزیدنت سادات و سپس با نخستوزیر اسرائیل است تا پس از آن تصمیم بگیرد که چگونه میتوان ابتکار جدیدی را در راه دست یافتن به صلح به میان آورد.
درباره نتایج کلی سفر شاهنشاه و گفتگوهای معظمله، کیسینجر گفت: شاهنشاه یک دوست قدیمی و پراحترام آمریکا بشمار میروند و ما همیشه به اندیشهها و مشورت با رهبر ایران قدر و ارزش فراوان میگذاریم.
سناتور فرانک چرچ سناتور برجسته و جوان آمریکایی نیز در پاسخ به پرسش پورداد پیرامون روابط ایران و آمریکا گفت: ایران و آمریکا سالیان دراز از دوستان نزدیک یکدیگر بودهاند و من فکر میکنم که دیدار شاهنشاه مظهر ادامه این روابط نیکو و سنتی است.
سناتور چرچ همچنین گفت: سنای آمریکا برای ترقی عظیمی که ایران در دوران پادشاهی شاهنشاه بدان نایل شده ارزش و احترام فوقالعادهای قائل است و افتخار میکنیم که در شمار دوستان و متحدان نزدیک ایران هستیم. سناتور مانسفیلد نیز گفت که در مذاکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا با شاهنشاه درباره مسائل مختلفی از جمله بحران خاورمیانه و تحولات اوضاع در جنوب آسیا بحث شد. این دیدار، دیدار بسیار پرباری بود.
سناتور چارلز پرسی هموند دیگر کمیته روابط خارجی سنای آمریکا نیز گفت: شاهنشاه مرا در جریان پیشرفتهای صنعتی ایران قرار دادند. سناتور پرسی در تجلیل از شخصیت شاهنشاه گفت: هر دیداری که رهبر ایران از آمریکا میفرمایند با تأثیر فراوانی روی همه ما توأم است. «پرسی» همچنین گفت: فکر میکند در میان کلیه رهبران جهان، شاهنشاه آریامهر از نظر وسعت نظر و آگاهی نسبت به مسائل در مقام اول میباشند. سناتور آمریکایی ادامه داد: ما سیاستمداران اغلب خود را درگیر مسائل فوری میکنیم تا مسائل اساسی، در حالیکه شاهنشاه آریامهر همیشه به آینده و به مسائل اساسی نظر میدوزند. شاهنشاه دارای دید وسیع نسبت به مشکلات جهانی و آینده کشور خود هستند و اندیشههای شاهنشاه نسبت به بحران خاورمیانه و کلیه مسائل بینالمللی و راهحلهایی که ارائه میفرمایند، همیشه کامل است ولی آنچه من فکر میکنم از همه مهمتر است، راهی است که شاهنشاه برای ترقی و سازندگی ایران دنبال میفرمایند.
سناتور ادوارد کندی، شخصیت محبوب آمریکاییان و یادآور نام پرزیدنت فقید آمریکا، جان. اف کندی، در گفت و گوی خود با نماینده رادیو تلویزیون ملی ایران از سفری که ظرف هفته آینده به ایران دارد، سخن گفت. کندی گفت که وی به سفر به ایران و گفتگو با شاهنشاه مشتاق است. سناتور جوان گفت: شاهنشاه مذاکرات فوقالعاده مفیدی با پرزیدنت فورد داشتهاند و در این سفر مثل سفرهای گذشته با استقبال گرم مردم آمریکا روبرو هستند. کاندیدای احتمالی ریاست جمهوری آمریکا گفت که وی امیدوار است در سفر خود به ایران فرصتی یابد تا هر چه بیشتر از جوانب مختلف پیشرفتهای ایران دیدن کند و وعده ملاقات بعدی را در تهران داد. یکی از شخصیتهای آمریکایی که در اغلب مراسم رسمی سفر شاهنشاه حضور داشت،
آقای «برگر» دادستان کل آمریکا بود. «برگر» به نوبه خود از سفر شاهنشاه به واشنگتن با تجلیل فراوان سخن گفت و افزود: این دیدار به ملت آمریکا یک بار دیگر فرصت میدهد تا شاهنشاه و شهبانو را از نزدیک ببینند و شاهد باشند که رهبری شاهنشاه چه تأثیری بر تاریخ معاصر ما خواهد گذاشت. «برگر» از رهبری شاهنشاه و نقش معظمله در خاورمیانه تجلیل کرد و گفت: آمریکا افتخار میکند که از دوستان نزدیک ایران باشد.
بازدید شهبانو از موزه هیرش هورن- علیاحضرت شهبانو پیش از نیم روز از موزه هیرش هورن در شهر واشنگتن دیدن کردند. [۵]علیاحضرت شهبانو در ساعت یازده به وقت واشنگتن به موزه تشریففرما شدند و آقای لرنر مدیر موزه و آقای ژوزف هیرش هورن که این موزه را به شهر واشنگتن اهدا کرده است به پیشباز علیاحضرت آمدند و به بازدید از تالارهای مختلف این موزه پرداختند.
فراداشت دکترای افتخاری به علیاحضرت شهبانو در دانشگاه جرج تاون ۲۶ اردیبهشت
علیاحضرت شهبانو در مراسمی که روز آدینه در دانشگاه جرج تاون برپا شد، از این دانشگاه معتبر و نامدار دکترای افتخاری ادبیات علوم انسانی دریافت داشتند.[۶] علیاحضرت شهبانو در سخنرانی که هنگام گرفتن درجه دکترا نمودند، سپارش فرمودند که انقلاب ایران از دوام و استمرار سنتها و فرهنگ ملی این کشور الهام میگیرد. آیین با خوانده شدن منشور دانشگاه آغاز گردید. سپس آقای روبرت هنل رئیس دانشگاه، سخنانی درباره انگیزه فراداشت درجه دکترای افتخاری به پیشگاه شهبانو ایراد کرد و یادآور شد که فعالیتهای شهبانو خدماتی استثنایی و مفید به حال جامعه بشری است.
رئیس دانشگاه جرج تاون در پی اشاره به تحصیلات شهبانو و فعالیتهای نوع دوستانه معظملها در سرپرستی سازمانهای گوناگون رفاهی، نیکوکاری، اجتماعی و هنری افزود: علیاحضرت شهبانو سفیر غیر سیاسی و حسن نیت و تفاهم میان مردم نه تنها کشورهای خاورمیانه بلکه مردم کشورهای سراسر جهان بشمار میآیند. به پاس رهبری استثنایی شهبانوی ایران، فعالیتها و نفوذ انسانی ایشان که در خدمت جامعه بشری است، رئیس و مدیران دانشگاه جرج تاون با مباهات بسیار دکترای افتخاری ادبیات و علوم انسانی دانشگاه را به علیاحضرت فرح پهلوی شهبانوی ایران تقدیم میدارند. پس از سخنان رییس دانشگاه جرج تاون، درجه دکترای افتخاری طی تشریفاتی به شهبانو داده شد و شنل استادی دانشگاه را بر دوش معظملها افکندند.
نابرابریهای رنج آور-
در پی دریافت درجه دکترای افتخاری علوم انسانی از دانشگاه جرج تاون واشنگتن، علیاحضرت شهبانو ضمن ابراز خرسندی و اشاره به نابرابریهای اجتماعی و تحولات جهان فرمودند:[۷]
«امروز مشاهده میکنم که علیرغم عنصر مهم اتکاء متقابل کشورها، جهان همچنان از نابرابریهای گوناگون رنجور است. این امر در سطح بینالمللی به اندازه سطح ملی صادق است. در سطح ملی میتوان اختلافاتی را که میان نواحی روستایی و شهری، میان محرومان و آنهایی که از تحول به حدی بارز برخوردارند، میان زنان و مردان و میان نسلهای مختلف مشهود است ذکر کرد. در سطح بینالمللی عصر ما وجود شکاف روزافزون شاید بدترین و خطرناکترین پدیده میان مناطق توسعه یافته و نواحی در حال توسعه جهان است. از اینرو بدیهی است که اگر بنا باشد جهان سقوط نکند و دچار هرج و مرج نشود، میبایست کوششهای خود را برای برقراری نظام اقتصادی عادلانهتر و منصفانهتر تجدید و تشدید کنیم. باید برای این اندیشه عدالت اجتماعی هم در سطح ملی وهم در سطح بینالمللی، بالاترین اولویتها را قائل شویم، درحالی که جنبههای مادی و عمرانی را مورد تأکید قرار میدهیم، مایل نیستیم که بهیچوجه ابعاد کیفی زندگی را کوچک کنیم. اگر تعقیب هدفهای عمرانی به جنبههای کمی آن محدود شود، در واقع مرتکب خطای بزرگی شدهایم.»
شهبانو در اینجا به نابرابریهای اجتماعی زنان اشاره فرمودند و افزودند:
«آزادی زنان در نص قانون و در واقعیت امر، شرط اساسی برخورداری زنان از فرصتهای برابر با مردان است. متأسفانه تعصبها و تصورات غلطی در این مورد وجود دارد. از آنجا که آموزش و پرورش نقش اصلی و مهمی در تسریع جریان آزادی زنان ایفاء میکند، مایه تأسف است که میبینیم زنان در زمینه امکانات آموزشی و فرهنگی مورد تبعیض قرار گیرند. یکی از نتایج اسفناک این تبعیضها این بوده است که تقریباً اکثریت یا ۶۰ درصد بیسوادان جهان زن هستند. این تبعیض به همینجا ختم نمیشود، حتی سهم مهم و کاملاً ضروری زن در خانواده به عنوان همسر و مادر و یا افراد شاغل جامعه اغلب کاملاً در امر ملی مورد بیاعتنایی قرار گرفته است. بعلاوه، در بسیاری از کشورها برنامهریزی عمرانی عملاً زنان را به حساب نیاورده و بوسیله شیوههای نو که میتواند کیفیت کار و بازده فعالیت آنان را بالا ببرد، پشتیبانی لازم را از آنان به عمل نیاورده است. به این ترتیب، با محول ساختن یک نقش حاشیهای و فرعی به زنان در توسعه اقتصادی ملی نقش مهمی از منابع انسانی ما مورد غفلت قرار گرفته است. در نظر ما نقشهای مختلرفی که زنان و مردان باید ایفاء کنند، میبایستی به گونهای باشد که خانواده را قادر سازد تا خود را با تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی منطبق سازد و حیثیت و برابری هر دو شریک زندگی را تأمین کند و به این ترتیب با ایجاد شرائط لازم برای رشد صحیح فرزند این خانواده کمک کند.»
شهبانو سپس به مسئله جوانان پرداختند و فرمودند:
«این نکته مرا وادار میکند که مسئله بزرگی را که در عصر ما وجود دارد، یعنی مسئلهای که جوانان با آن روبرو هستند، مطرح کنم. این واقعیتی است که اکثریت جوانان جهان با ناکامیهای گوناگونی مواجه هستند، اما باید توجه داشته باشیم که مسئلهای که رو در روی جوانان در جامعه متنعم قرار دارد با مسئلهای که در کشورهای کمتر رشد یافته وجود دارد متفاوت است. از سوی دیگر جوانان کشورهای پیشرفته در رفاه مادی بسر میبرند و مسئله آنان شاید بیشتر ناشی از عدم مشارکت آنها در جریان کلیه تصمیمگیری در امور کشورشان باشد. میتوان گفت که این موضوع اکثراً ریشه اصلی بیگانگی و جدایی جوانان از جامعه است که گاهی به گونه نسبتاً خشونتآمیزی بروز میکند. از سوی دیگر، به نظر میرسد که جوانان جهان که اکثراً در کشورهای عقبافتاده هستند، از مشکل دیگری رنج میبرند. زندگی آنان سراسر عبارت از تلاش دایمی برای زنده ماندن است. حقیقت امر این است که باید به جوانان امکان داده شود تا خود را در هدفها و کارهای عمرانی کشورشان سهیم بدانند.» علیاحضرت شهبانو در پایان فرمودند: «آقای رئیس، خانمها، آقایان، ما ایرانیها به شم خود آگاهیم که این تفاهم و همکاری بدون پیوند دادن نیروهای اصلی واقعی اجتماعی تازه یعنی پیوند دادن انسان و دانش او امکانپذیر نمیشود. ما در کوششهای عمرانی خود کلیه افراد جامعه ایران، مرد و زن، پیرو جوان، کشاورز و صنعتکار، دانشمند و افراد عادی را با هم متحد ساختیم و ما علم جدید را با دانشی که در گنجینه سنتهایمان اندوختهایم در هم آمیختهایم و با چنین احساس و با افتخار و امتنان، به عنوان نماینده تمام ملتم و از جانب آنان، این درجه دانشگاهی را که به من اعطاء میکنید میپذیرم. متشکرم.» پس از پایان بیانات شهبانو، علیاحضرت در ضیافت استادان دانشگاه جرج تاون و شخصیتهای فرهنگی ایالات متحده آمریکا که در یکی دیگر از تالارهای این دانشگاه برپا شده بود، شرکت کردند.
میهمانی شام اعلیحضرتین به افتخار رئیس جمهوری آمریکا آدینه ۲۶ اردیبهشت ماه
شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو دیشب میهمانی شامی به افتخار پرزیدنت آمریکا و بانو فورد در سفارت شاهنشاهی ایران در واشنگتن برپا کردند. هنری کیسینجر وزیر امور خارجه، ویلیام راجرز وزیر خارجه سابق، سناتور ادوارد کندی، سناتور باری گلدواتر، سناتور مک گاورن و عده دیگری از سناتورها و اعضای مجلس نمایندگان و شخصیتهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی آمریکا و همراهان اعلیحضرتین میهمان این ضیافت بودند. میهمانان با غذاهای ایرانی پذیرایی شدند و در پایان میهمانی، هنرمندان وزارت فرهنگ و هنر، چند برنامه دست افشانی و آواز محلی اجرا کردند که مورد توجه میهمانان قرار گرفت و شاهنشاه و شهبانو و پرزیدنت فورد و بانو هنرمندان ایرانی را مورد تشویق قرار دادند.
تجربه بزرگ- پرزیدنت فورد در میهمانی شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو بیاناتی ایراد کرد و گفت:
- اجازه میخواهم بگویم که آشنا شدن بیشتر با اعلیحضرتین و مذاکره درباره موضوعاتی که برای هر دو کشور ما حائز اهمیت فراوان بوده و گفتگو درباره مسائل متعددی که ما و سایرین با آنها روبرو هستیم، برای من تجربهای بس بزرگ بود.
- اعلیحضرتا،
- من تحت تأثیر دوستی و مودتی قرار گرفتهام که شما سالیان طولانی نسبت به کشور من داشتهاید. همچنین دوستی کهن و طولانی دو ملت ما و تصمیم به فداکاری متقابل که ما در کشورهای خود برای بهبود کشور شما، کشور خودمان و نیز برای تمامی جهان داریم، مرا بیش از اندازه تحت تأثیر قرار داده است. سعادت و سلامت شاهنشاه و شهبانوی ایران را آرزومندم.
مصاحبه رادیو تلویزیونی آریامهر شاهنشاه ایران با رسانه های همگانی آمریکا ۲۷ اردیبهشت ماه
مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با رسانههای همگانی امریکا واشنگتن ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴[۸]
(در کاخ بلر هاوس، واشینگتن)
- قراردادهای بینالمللی و پانامریکن
- درمورد انعقاد قرارداد بین ایران و شرکت هواپیمایی پانامریکن، اولاً ممکن است هنوز مقداری از کارهای حقوقی مربوط به قرارداد باقی باشد که خود پانامریکن باید به حل و فصل آن بپردازد، ثانیاً باید موافقتنامهای در زمینه بنزین به امضا برسد، و پس از آن فکر میکنم دیگر مانعی در میان نباشد.
- قدرتهای بزرگ در خلیج فارس
- مسلمانان جملهای دارند که میگویند (لا اله الا الله)، یعنی خدایی نیست به جز خدای یکتا، وقتی شروع به گفتن این عبارت میکنند، اول مفهوم "خدایی نیست" از قسمت اول آن مستفاد میشود. من هم گفتم مایل به حضور ناوگان امریکا در خلیج فارس نیستم، به شرط آنکه قدرتهای دیگر هم در خلیج فارس حضور نداشتهباشند، زیرا قدرتهای دیگری هم در این دریاها رفت و آمد میکنند.
- درباره استفاده شورویها از بندر "امالقصر"، عراقیها میگویند که این بندر مورد استفاده آنها نیست، اما تحول جالبی در حال تکوین است، به این معنی که عراق نیز با ما هم عقیده شدهاست که میبایستی میان کشورهای منطقه خلیج فارس نوعی توافق درباره امنیت این خلیج حاصل شود تا از هر گونه ناامنی و تهدید محلی و همچنین تهدید خارجی جلوگیری به عمل آید. این توافق حائز نهایت اهمیت است.
- همکاری کشورهای ساحلی خلیج فارس
- امنیت خلیج فارس باید با همکاری کلیه کشورهای ساحلی این خلیج تأمین شود. ما همواره پیشنهاد کردهایم که این امر جزو مسئولیت مشترک کلیه کشورهای ساحلی خلیج فارس است. کشور ما با سیودومیلیون و نیم جمعیت، بزرگترین کشور این منطقه است. لیکن این به آن معنی نیست که ما خواهان امتیاز خاصی هستیم. همه کشورهای این منطقه باید با حقوق مساوی در این امر شریک شوند، اما برخی کشورهای این منطقه نیرومندتر و برخی کمتر نیرومند هستند. به هر حال روزی یک سازمان دفاعی در خلیج فارس به وجود خواهدآمد و ما با تشکیل چنین سازمانی مخالف نیستیم. برای انجام این امر مشورتهایی جریان دارد و امیدواریم که این امر منجر به امضای موافقتنامهای بشود.
- ارتباط بهای نفت با بهای کالاهای اساسی
- درمورد مرتبط ساختن بهای نفت با بهای کالاهای اساسی، من به این دلیل که چون خودم آن را پیشنهاد کردهام، درباره آن پافشاری نمیکنم، بلکه به این علت که واقعاً معتقدم بهای نفت باید با قیمت سایر کالاها مرتبط شود، و اگر بهای نفت با قیمت بیست یا سی کالای اساسی مرتبط نشود، در این صورت باید به میزان تورم جهانی مرتبط گردد. به هر حال بهای نفت باید به چیزی ارتباط داشتهباشد.
- در وضع موجود اگر بهای نفت افزایش یابد، تعجبی نخواهم کرد، زیرا اخیراً بین سی تا سیوپنج درصد از قدرت خرید نفت ما به علت تورم جهانی کاسته شدهاست. البته دلایل دیگری هم برای این امر وجود دارد، از جمله نظام پولی جهان که مختل و نا روشن است.
- انرژی دیگری به جای نفت
- امریکاییها اکنون دارند اندکی در مصرف نفت صرفهجویی میکنند، لیکن از سوی دیگر به سبب پیشرفت امریکا و توسعه صنایع این کشور، حجم مصرف نفت رو به افزایش است. امریکا اکنون بیش از گذشته نفت وارد میکند، زیرا تولید نفت امریکا در حدود نهمیلیون بشکه در روز است. میگویم "در حدود"، زیرا نمیخواهم رقم دقیق آن را بگویم، سرانجام واردات نفت امریکا هم به همین میزان خواهدرسید. بنابراین یک بار دیگر تأکید میکنم که امریکا باید منبع انرژی دیگری پیدا کند، زیرا نفت متأسفانه یک منبع تمام شدنی است و ظرف بیستوپنج تا سی سال دیگر تمام خواهدشد و اگر ما به میزان فعلی به استخراج نفت ادامه دهیم، تا بیستوپنج سال دیگر جهان ناگهان با فقدان انرژی روبهرو خواهدشد. در این فاصله باید منبع انرژی دیگری جانشین نفت شود و امریکا توانایی انجام این کار را دارد. شما دارای منابع عظیم زغال سنگ هستید، شنهای آغشته به نفت سنگین دارید، میتوانید زغال سنگ را تبدیل به گاز و یا سوخت مایع کنید، همچنین میتوانید انرژی هستهای را توسعه دهید. به علاوه منابع انرژی دیگری وجود دارد که هنوز جزئیات آن بر ما روشن نیست، مانند ترکیب مولکولهای عناصر طبیعی که بسیار شگفتانگیز است، یا انرژی خورشید، یا نیرویی که میتوان از دریاها به دست آورد. بنابراین به سود همه ما است که امریکا این منابع داخلی را به دست آورد و فکر میکنم در امریکا کسی با این فکر مخالف نباشد، زیرا به سود شما امریکاییها است که به منابع انرژی جدیدی دست یابید.
- نیروگاههای اتمی در ایران
- ایران و امریکا مذاکرات خود را درباره ایجاد نیروگاههای اتمی در ایران ادامه میدهند. ایران در نظر دارد چند نیروگاه اتمی به ظرفیت کل بیستوسههزار تا بیستوپنجهزار مگاوات بسازد که بین هشت تا دههزار مگاوات آن مسلماً از امریکا خریداری خواهدشد و فکر میکنم که کشور شما بتواند این نیروگاهها را علاوه بر آنچه که خود برای تأمین نیازهای داخلی احتیاج دارد و همچنین برای سایر کشورها میسازد، برای ما نیز تهیه کند.
- علت شکست مذاکرات خاورمیانه
- من از شکست کوششهای صلح خاورمیانه ناراحت شدم و بدیهی است که دولت اسرائیل را مسئول این شکست میدانم، زیرا اسرائیل در انجام این مذاکرات تردید و اکراه به خرج داد و وضع داخلی اسرائیل آنقدرها ضعیف نیست که نتواند در این باره تصمیم بگیرد. آنها ممکن است از اینکه طی مذاکرات کیسینجر به اندازه کافی با او همکاری نکردند، تأسف بخورند. مسلماً من با هر گونه کوشش ثمربخشی که منجر به یافتن راهحلی برای این مشکل بشود، موافق هستم، بنابراین بسیار خوشحال خواهمشد که این کوشش از سر گرفتهشود. در عین حال باید به کنفرانس ژنو چشم بدوزیم، زیرا در شرایط موجود احتمال وقوع جنگ دیگری در خاورمیانه وجود دارد.
- پایان جنگ کردها
- موافقتنامه ایران و عراق نه تنها به سود کشور من، بلکه به سود منطقه ما است. کردها نیز از نژاد ما هستند، البته اگر من این حرف را میزنم، مطلقاً به آن معنی نیست که نژادپرست هستم. کشور من هرگز معتقد به نژادپرستی نبودهاست. ایران همیشه پناهگاه اقوام و پیروان مذاهب دیگر بودهاست.
- اما کردها دیگر قادر به مقاومت نبودند. جنگ کردها طولانی و منجر به قتلعام مردم بیگناه میشد. این نبرد زودتر به پایان رسید و ما مرزهای کشورمان را به روی کسانی که میخواستند در کشور ما زندگی کنند، گشودیم. مرزهای ما همچنین به روی کردهای عراقی که مایلند به عراق بازگردند، باز است. اختلافات ما با عراق فیصله یافتهاست. اکنون عراق در حفظ امنیت منطقه با ما همکاری میکند. من فکر میکنم که این امر نتیجه مثبت این توافق است. دیگر خونریزی صورت نمیگیرد. دیگر کردها کشته نمیشوند و این نیز یک نکته مثبت دیگر توافق فوق است. میدانم که برخی از مردم گفتهاند که ما کردها را فروختیم و یا از پشت سر به آنها خنجر زدیم، اما این اظهارات بیشتر از جانب کسانی است که خودشان هیچ کاری برای کردها انجام ندادهاند.
- و اما درباره حل مشکلات عراق و کویت، این امر نیز هنگامی جامه عمل خواهدپوشید که ما درباره امنیت خلیج فارس به توافق برسیم و این توافق کلیه کشورهای منطقه خلیج فارس را در بر خواهدگرفت.
- منع گسترش سلاحهای اتمی
- ما معاهده عدم گسترش سلاحهای هستهای را امضا کردهایم و در شمار اولین کشورهایی بودیم که به این معاهده پیوستیم. ما درمورد کلیه اقداماتی که در جهت منع گسترش سلاحهای هستهای صورت میگیرد، رأی موافق دادهایم، حتی پیشنهاد کردهایم که منطقه ما یک منطقه غیر اتمی اعلام شود و این سیاست را در آینده نیز دنبال خواهیمکرد. درمورد خرید رآکتورهای اتمی از امریکا برای هدفهای صلحجویانه مذاکرات ما با امریکا ادامه دارد و اگر هنوز مسائل کوچکی باقی مانده باشد، این مسائل نیز حل خواهدشد. من مشکل واقعی در این زمینه مشاهده نمیکنم. اگر این نگرانی وجود داشتهباشد که سرانجام از اورانیوم برای ساختن بمب اتمی استفاده شود، باید بگویم که سیاست ما بر این پایه قرار نگرفتهاست.
- روابط عراق و امریکا
- همیشه امکان ایجاد روابط بهتر میان عراق و امریکا وجود دارد. حل مسائل خاورمیانه راه را برای بهبود روابط عراق و امریکا خواهدگشود. تصمیم در این باره به عهده دولت امریکا و دولت عراق است. مسلماً بهبود روابط آنها به زیان کسی نخواهدبود.
- دفاع از تمامیت ارضی
- تا زمانی که درباره خلع سلاح جهانی توافقی حاصل نشده، کشور ما مانند هر کشور دیگر که مصمم به دفاع از تمامیت ارضی و حاکمیت ملی خویش است، اقدام میکند و مجبور به مسلح ساختن خود خواهدبود.
- ما جز سلاحهای اتمی هر چه را که نیاز داشتهباشیم، میخریم. ما دارای پیشرفتهترین نیروهای مسلح در جهان خواهیمشد، زیرا به چنین نیرویی نیاز داریم. این نیروها به هر سلاحی جز سلاحهای اتمی مجهز خواهندشد.
- فکر میکنم به سود امریکا باشد که به ما اسلحه بفروشد، زیرا این کار اولاً به موازنه پرداختهای خارجی امریکا کمک میکند، ثانیاً اگر ما از امریکا اسلحه نخریم، از سایر کشورها خواهیمخرید.
- چرا ایران خود را مسلح میسازد؟
- درباره اینکه چرا ایران خود را مسلح میکند، پاسخ آن خیلی حساس است، به همان دلیل که امریکا خود را مسلح میکند، به همان جهت که فرانسه، انگلستان، آلمان و سایر کشورهای جهان خود را مسلح میسازند. در حالی که آنها دشمن خاصی ندارند، ولی دلیلی ندارد که دیگران با ایران هرگز دشمنی نداشتهباشند. ما مایل نیستیم برای خودمان دشمن بتراشیم. دیپلماسی ایران نهایت کوشش را به عمل میآورد تا دوستان زیادی پیدا کند و به هیچ وجه دشمنی نداشتهباشد، اما وقتی که پای مسئولیت به میان میآید، نمیتوان سرنوشت خود را به مقدرات سپرد. کشور ما سههزار سال تاریخ مدون دارد و این تاریخ باید پایدار بماند.
- اسرائیل و نفت
- موضوع فروش نفت از طرف ما به اسرائیل به هیچ وجه در میان نیست. ما نفت خود را به شرکتهای نفتی میفروشیم و موقعی که نفت در تانکرها بار شد، دیگر کاری به این نداریم که به چه مقصدی حمل میشود.
- قدرت دفاعی ایران
- قدرت نظامی ایران باید به سطحی برسد که با هر گونه خطر احتمالی، جز جنگ اتمی، بتواند مقابله کند. میگویم جز جنگ اتمی، زیرا ما به سلاحهای اتمی مجهز نخواهیمشد. از این رو کشورهایی که به سلاحهای اتمی مسلح نمیشوند، به نیروهای معمولی اندکی بیش از کشورهایی که دارای سلاحهای هستهای هستند، نیاز دارند.
- علت اینکه نمیخواهیم دارای سلاحهای هستهای باشیم، اولاً به این دلیل است که اخلاقاً معتقدیم استفاده از سلاحهای اتمی ممکن است سرانجام به نابودی جهان بیانجامد. امریکا مجبور است سلاحهای هستهای داشتهباشد، زیرا کشورهای دیگری هم هستند که سلاح هستهای دارند. با این حال شما هم میکوشید که سلاحهای هستهای را محدود کنید، چنانچه تا کنون کنفرانسهای اول و دوم سالت را تشکیل دادهاید. ثانیاً فکر میکنید اگر ایران اسلحه اتمی داشتهباشد، آن را علیه کدام کشور میتواند به کار برد؟ در مقابل همسایه شمالی خودمان که نمیتوانیم آن را به کار ببریم، زیرا قدرت اتمی آنها به قدری بیشتر از ما است که حتی با هم قابل مقایسه نیست. برای مقابله با سایر خطرات احتمالی هم فکر میکنم که سلاحهای معمولی برای ما کافی باشد.
- نیروی دریایی ایران
- نیروی دریایی ایران متناسب با پیشرفت کشورمان به پیش خواهدرفت. اگر توافقی درمورد امنیت اقیانوس هند و یا همکاری میان کشورهای این منطقه به وجود آید، آن وقت نقش ما محدودتر از آنچه که امروز است خواهدبود، ولی مادامی که چنین توافقی درمورد اقیانوس هند حاصل نشدهاست، نیروی دریایی ما باید به نسبت حجم بازرگانی و اهمیت کشورمان توسعه یابد.
- ما ابراز امیدواری کردهبودیم که اقیانوس هند از برخورد و حضور نظامی دیگران دور بماند. نمیدانم آیا چنین خواهدشد یا نه، ولی مادام که این امر عملی نشده، چارهای جز این نداریم که از منافع خود در اقیانوس هند دفاع کنیم. باید یادآور شوم که ظرف کمتر از ده سال حجم واردات ما به چهلمیلیارد دلار در سال خواهدرسید. قسمت اعظم این واردات به بنادر جنوبی کشورمان تحویل خواهدشد. این محمولات فقط میتواند از راه اقیانوس هند و یا از آبراه سوئز به سواحل ما حمل شود. پس میبینید که تا چه حد ما در امنیت اقیانوس هند و آزادی کشتیرانی از طریق آبراه سوئز و دریای سرخ ذینفع هستیم.
- روابط ایران و امریکا
- روابط ایران و امریکا به قدری نزدیک و دوستانه است که هر سفر من به این کشور، فقط نشانه ادامه این مناسبات است. البته هر بار بیشتر پی میبریم که دلایل زیادتری برای استحکام هر چه بیشتر پیوندهای دو کشور وجود دارد.
- درباره سیاست امریکا در خاورمیانه باید بگویم که مردم خاورمیانه میخواهند که امریکا سیاست معتدلتری نسبت به خاورمیانه پیش بگیرد و فکر میکنم که امریکا مدتی است در این راه حرکت میکند. ما معتقدیم که این یکی از راهحلهای مشکل خاورمیانه است و اتخاذ چنین سیاستی به سود همه است.
- کاهش مصرف نفت
- این موضوع که عرضه نفت در بازارهای جهان به حد اشباع رسیده، بیشتر جنبه تبلیغ دارد تا جنبه واقعیت، زیرا وجود مقدار زیادی نفت در بازارهای جهان، به خاطر زمستان بسیار ملایم اروپا و تعطیل کارخانههایی که بر اثر اقتصاد ناسالم و یا مشکلات داخلی از کار ایستادهاند ناشی شدهاست، ولی به محض پایان یافتن این مرحله در اقتصاد برخی از کشورها و تجدید فعالیتهای اقتصادی آنها، مصرف نفت مجدداً به میزان عادی خواهدرسید. امیدوارم که مصرف نفت کمتر از گذشته باشد، زیرا در گذشته مصرف زیاد نفت بر اساس ارزانی بهای آن بود و این وضع بسیار غیر عادلانه و غیر منصفانه به شمار میرفت. به هر حال در آینده عرضه نفت مازاد بر میزان تقاضا نخواهدبود، زیرا اوپک تصمیم گرفتهاست که در صورت لزوم نفت را به اندازه نیاز جهان استخراج کند. موقعی که به بهای نفت اشاره کردید، سعی کردم توجه شما را به این حقیقت جلب کنم که بهای نفت باید حداقل برابر قیمت هر منبع انرژی دیگر باشد. دو دلیل بزرگ در این باره وجود دارد، اول اینکه نفت تا بیستوپنج یا سی سال دیگر تمام میشود. دوم اینکه هفتادهزار فرآورده از نفت به دست میآید. ارزش افزوده این مشتقات رقم بسیار درشتی است و در برخی موارد حتی صد برابر بهای یک بشکه نفت است. از این رو شما باید با این حقیقت روبهرو شوید که بهای نفت باید حداقل با بهای هر منبع دیگر انرژی برابر باشد. به هر حال عرضه نفت در بازارهای جهان مازاد بر تقاضا نخواهدبود. اگر کشورهای صنعتی وضع خود را اصلاح کنند و به فعالیت بپردازند، ناچار به افزایش مصرف نفت خواهندشد، تا اینکه منابع انرژی دیگر به دست آورند.
- میزان افزایش بهای نفت
- درمورد مقدار افزایش بهای نفت چیزی نمیتوانم بگویم، زیرا این چیزی است که میبایستی اعضای اوپک درباره آن بحث کنند و همه مسائل را به حساب آورند. یکی از این مسائل آن است که ببینیم افزایش بهای نفت چه اثری در کشورهای در حال توسعه و فقیر خواهدداشت، زیرا کشورهای صنعتی غرب میتوانند افزایش بهای نفت را تحمل کنند. برای اثبات این امر رقمهایی درباره اروپای غربی ذکر میکنم، از جمله اینکه دو درصد از تورم اروپای غربی بر اثر افزایش بهای نفت بوده، در حالی که میزان تورم آن کشورها به طور متوسط چهارده درصد است. آنها کالاهای خود را سیوپنج درصد به ما گرانتر میفروشند، بنابراین نه تنها در این معامله ضرر نمیکنند، بلکه سود هم میبرند، ولی این سود به خرج کیست؟ به خرج ما و به ویژه کشورهای فقیر و در حال توسعه جهان، بنابراین ما باید تمام این جوانب را در نظر بگیریم.
- کمک ایران به کشورهای دیگر
- کاهش میزان تولید نفت، تأثیر زیادی در برنامههای عمرانی ما نخواهدداشت، ولی دیگر نخواهیم توانست به کشورهای دیگر کمک کنیم، زیرا در اولین سال افزایش درآمد نفت کشورمان، ما تا هفت درصد از تولید ناخالص ملی خود را برای کمک به سایر کشورهای جهان اختصاص دادیم، ابتدا به کشورهایی مانند هند و پاکستان و مصر و برخی دیگر از کشورهای منطقه خود کمک کردیم و در مرحله بعد به یاری بسیاری از کشورهای افریقایی شتافتیم. علاوه بر این به کشورهایی مانند فرانسه و بریتانیا هم وام دادیم، ولی بدیهی است که از این پس اگر همان درآمد نفت را داشتهباشیم، نمیتوانیم به کمک به دیگران ادامه دهیم، چون خودمان به درآمد نفت نیاز داریم، با این وضع اگر مجبور شویم که از تولید نفت خود بکاهیم، دیگر به هیچ وجه قادر به کمک به دیگران نخواهیمبود.
- شاخصی برای بهای نفت
- همان طور که قبلاً گفتم، من درمورد پیشنهاد خود درباره مرتبط ساختن بهای نفت با بهای بیست تا سی قلم کالای اساسی دیگر اصرار نخواهمورزید، زیرا این کار ممکن است اندکی دشوار و پیچیده باشد، به علاوه انتخاب این کالاها نیز دشوار است و قیمت آنها هم بالا و پایین میرود و ممکن است دشواریهایی به وجود آورد، لیکن بهای نفت میبایستی شاخصی پیدا کند. این شاخص را ما باید تعیین کنیم. من فکر میکنم که هم ایران و هم امریکا اظهار علاقه کردهاند که مذاکرات پاریس که دو سه هفته پیش بینتیجه ماند، از سر گرفتهشود. ما با تجدید مذاکرات موافق هستیم.
- حتی مقامات امریکا هم فکر تجدید مذاکره درباره همه موضوعات مربوط به نفت را پذیرفتهاند، البته برخی چیزها اول مورد بحث قرار میگیرد، زیرا نمیتوان در یک زمان درباره همه مسائل گفتگو کرد و در یک روز درباره آنها تصمیم گرفت، اما این اصل کلی که باید درباره همه مسائل جهان سوم و کالاهای اساسی بحث شود، اکنون پذیرفته شدهاست.
- سرمایهگذاری ایران در امریکا
- ما اگر پول کافی داشتهباشیم، سرمایهگذاریهای دیگری در امریکا به عمل خواهیمآورد. اما همان طور که گفتم ما به سرمایهگذاری در مستغلات و یا خرید رستوران در لاسوگاس و امثال آن علاقهای نداریم. هدف ما این است که سرمایهگذاری ما به سود شما نیز باشد، مثلاً سرمایهگذاری ما در پانامریکن سودبخش نیست، حتی در یکی دو سال اول ضرر خواهیمکرد. لابد میپرسید چرا به این کار دست زدهایم؟ علت آن در درجه اول جنبه احساسات داشت. ما مایل نبودیم شاهد سقوط یک مؤسسه قدیمی و جا افتاده مانند پانامریکن باشیم. در مرحله بعد ما با این کار میتوانیم از معلومات فنی این شرکت استفاده کنیم. درمورد تحویل بنزین ارزانتر به پانامریکن، ما دلیلی برای این کار نمیبینیم، اما اگر پانامریکن وضع داخلی خود را مرتب کند، این شرکت دوباره سودبخش خواهدشد. به علاوه ما درمورد حمل مسافر و موضوعات دیگر هواپیمایی با آنها قراردادهایی خواهیمگذاشت.
- مشارکت نفتی ایران با سایر کشورها
- ایران ممکن است در طرحهای مشترک نفتی در سایر کشورها یا با شرکتهای خصوصی نفت و گاز در کشورهای دیگر مشارکت کند. از جمله امکان دارد که با شرکت "انی" ایتالیا موافقتنامهای امضا کنیم. با انگلیسها هم درمورد اکتشافات نفت در دریای شمال موافقتنامهای امضا کردهایم. با دانمارکیها نیز موافقتنامه مشابهی منعقد ساختهایم. سیاست ما این است که در عملیات نهایی تولید فرآوردههای نفتی و بازاریابی بیشتر برای آن، با هر کس که مایل به همکاری باشد مشارکت کنیم. ما با ایتالیاییها حتی تا مرحله فروش بنزین در پمپهای بنزین مشارکت خواهیمداشت و در صورتی که آنها تمایل داشتهباشند، این مشارکت ممکن است تا کارخانههای پتروشیمی نیز امتداد یابد. ما به آنها اجازه میدهیم که در کشور ما فعالیت کنند. بنابراین طبیعتاً ما نیز باید بتوانیم در کشور آنها فعالیت داشتهباشیم.
- خرید هواپیماهای مسافربری
- خرید سهام شرکت هواپیمایی ترانس ورلد ایر لاینز به وسیله ایران تا کنون مطرح نشدهاست. فکر میکنم وضع این شرکت نسبتاً خوب باشد، اما ممکن است برخی از هواپیماهای مسافربری آن را که بدون استفاده مانده، از آنها بخریم، آنها چند فروند هواپیمای اضافی دارند.
- روابط دوستانه ایران و افغانستان
- سیاست اساسی کشور من با افغانستان، داشتن دوستی نزدیک و پیوندهای برادری با برادران افغانی بودهاست. ما دارای شیوههای زندگی مشترک و همچنین دارای زبان مشترک هستیم. ما به آنها برای اجرای برنامههای عمرانی کشورشان اعتبار دادهایم و هر کاری از دستمان برآید، برای مساعدت به آنان دریغ نخواهیمورزید، زیرا افغانستان به دریای آزاد دسترسی ندارد و نیازمند همکاری و تفاهم با ما است.
- سود صاحبان صنایع
- من نمیتوانم این نظر را قبول کنم که صاحبان صنایع قادر نیستند از عهده پرداخت بهای نفت برآیند، زیرا موقعی که آنها کالاهای خود را سیوپنج درصد گرانتر به ما میفروشند، بدون شک میتوانند بهای نفت را هم بپردازند. آنها حتی با وجود پرداخت بهای نفت، باز هم سود میبرند.
- برای جبران میزان بالارفتن مصرف نفت در امریکا، شما مجبور خواهیدشد یا نفت بیشتری واردکنید، یا اینکه برای تولید داخلی مشوقهای کافی فراهم آورید.
- روابط دوستانه با فرانسه
- توقف در پاریس همیشه این فرصت را به من میدهد که با رئیس جمهوری فرانسه، که با ایشان روابط دوستانه عالی دارم، ملاقات کنم و مسلماً موضوعات متعددی را با ایشان در میان بگذارم، زیرا ما با آنها روابط بازرگانی وسیعی داریم.
- به علاوه ممکن است در این دیدار درباره تجدید کنفرانس انرژی مذاکراتی صورت گیرد.
- اقدام امریکا در خلیج سیام و ویتنام
- درباره اقدام دولت امریکا در خلیج سیام، باید بگویم که این کار امری لازم بود، زیرا هنگامی که شما موقعیت حساس و پر مسئولیتی داشتید، مجبورید به این نحو عمل کنید. شما نمیتوانید صرفاً از روی حدس اقدام کنید. برخی از مردم با تفکر منفی خود، ملت امریکا را عذاب میدادند، بعضی از خارجیان نیز فکر میکردند که خروج امریکا از ویتنام و یا دست کشیدن از دولت ویتنام جنوبی از ضعف امریکا حکایت میکرد. این طرز تفکر مستوجب واکنش سریع از جانب دولت امریکا بود. این واکنش از جانب قدرتی که نمیتوان او را به بازی گرفت، لازم به نظر میرسید. مایه خرسندی است که امریکا به این کار مبادرت ورزید و نتیجه آن هم رضایتبخش و موفقیتآمیز بود.
- من همیشه به ایالات امریکا اعتماد داشتهام. من از جمله کسانی هستم که از نخست معتقد بودم کاری را که امریکا در آسیای جنوب شرقی کرد، تنها کاری بود که میبایست انجام میشد. منظور من خروج امریکا از این منطقه است.
- مبادلات بازرگانی ایران و امریکا نیز ظرف پنج سال آینده درحدود پانزدهمیلیارد دلار خواهدبود، حتی تصور میکنم از این رقم هم بالاتر برود و احتمالاً به حدود بیستمیلیارد دلار برسد.
- روابط ایران و شوروی
- روابط ایران و شوروی عالی است. ما به عنوان دو کشور همسایه که دوهزاروپانصد کیلومتر مرز مشترک داریم، روابطمان بسیار دوستانه است، بازرگانی ما نیز هر روز توسعه مییابد. ما حتی معاملهای انجام دادهایم که تقریباً در نوع خود بینظیر است. این معامله در زمینه مبادله گاز است.
مصاحبه آریامهر شاهنشاه ایران با تلویزیون ان بی سی
مصاحبه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با نمایندگان تلویزیون ان بی سی امریکا ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
(در واشینگتن)
- علت افزایش بهای نفت
- برای آگاهی از علت واقعی افزایش بهای نفت، باید به سال ۱۹۴۷ برگردیم. در آن سال بهای اعلان شده نفت خلیج فارس دو دلار و هفده سنت برای هر بشکه بود، در سال ۱۹۵۹ شرکتهای نفتی بهای نفت را به طور یک جانبه به یک دلار و هفتادونه سنت برای هر بشکه کاهش دادند.
- طی همین مدت بهای محصولات و کالاهای اساسی تقریباً سیصد درصد افزایش یافت، ولی بهای یک دلار و هفتادونه سنت برای هر بشکه نفت از سال ۱۹۵۹ تا سال ۱۹۷۰ تغییر نکرد و طی همین مدت بهای کالاهای اساسی باز هم مرتباً بالا رفت، در حالی که بهای نفت ثابت ماند. بدیهی است کشورهای تولیدکننده نفت که در برخی موارد نفت تنها منبع ثروتشان بود، نمیتوانستند این وضع را تحمل کنند و شاهد مکیدهشدن خون خود به وسیله دیگران باشند. آنها با درآمد حاصل از منابع نفت خود که اگر به میزان فعلی استخراج شود ظرف بیستوپنج تا سی سال دیگر به پایان میرسد، مجبور بودند کالاهای مورد نیاز خود را به قیمتی که هر سال افزایش مییافت از دیگران خریداری کنند. بنابراین افزایش بهای نفت واکنش عادی و طبیعی ما نسبت به تحمیلی بود که از جانب کشورهای به اصطلاح صنعتی جهان به ما وارد میشد. کاری که ما میکنیم، صرفاً دفاع از منافع خودمان است و مطمئن هستم که اگر امروز بهای نفت تا این حد پایین نبود، حتماً تاکنون منابع انرژی دیگری پیدا کردهبودید. چرا در زمینه دیگر منابع انرژی اقدامی نمیکنید؟ شما هنوز حتی شروع به استخراج کانهای زغال سنگ خود نکردهاید، هنوز حتی درمورد توسعه منابع انرژی اتمی خود مردد هستید و چندان کاری در زمینه انرژی خورشیدی و دیگر زمینهها انجام نمییابد. علتش این است که محرک و مشوق کافی برای توسعه سایر منابع انرژی وجود ندارد.
- سازمان کشورهای نفتی
- ایجاد یک سازمان نفتی، یا به قول شما کارتل، از جانب کشورهای تولیدکننده نفت در واقع برای باج گرفتن و یا تحت فشار قرار دادن شما نبودهاست، بلکه آن را صرفاً برای دفاع از منافع خود تشکیل دادهاند. چرا؟ به این دلیل که افزایش بهای نفت تنها موجب دو درصد تورم در کشورهای صنعتی شدهاست. اشاره من به اروپای غربی است. میانگین تورم در اروپای غربی در سال ۱۹۷۴ در حدود چهارده درصد بود، ولی آنها کالاهای خود را سیوپنج درصد گرانتر به ما میفروختند، بنابراین در واقع نه تنها ضرر نمیکردند، بلکه حتی سود هم میبردند. به همین جهت است که اغلب این کشورها، با دیگر ذخیره طلا یا ذخیره ارز خارجی خود را به میزانی که حتی بالاتر از سطح ذخیره آنها در زمان افزایش بهای نفت بود، بر روی هم انباشتند.
- اینها همه ارقامی بودند که از منابع غربی نقل کردم. بنابراین سازمان کشورهای نفتی، یک کارتل نیست که برای ضدیت با کشورهای مصرفکننده به وجود آمدهباشد، بلکه برای حراست از منابع ما ایجاد شدهاست. اگر شما هم بکوشید کارتل مشابهی درست کنید، کسی نمیتواند چیزی بگوید، لیکن این اقدام منجر به مقاله دیگری خواهدشد و شما نمیتوانید خطر مقابله را به عهده بگیرید، ما هم خواهان مقابله با شما نیستیم، آنچه که ما میخواهیم گفتگو و تفاهم با یکدیگر است و احتمالاً این گفتگو از سر گرفته خواهدشد.
- کاهش قدرت خرید
- ما در حدود سیوپنج درصد از قدرت خرید خود را از دست دادهایم، در درجه اول به خاطر تورم جهانی و بعد به علت تزلزل شدید نظام پولی جهان، و بالاخره به واسطه کاهش برابری دلار که بهای نفت با این پول به ما پرداخت میشود. ما در آخرین اجلاس اوپک تصمیم گرفتیم به کشورهای بزرگ فرصت بدهیم که جلوی تورم را بگیرند و اوضاع داخلی خود را سامان بخشند و به جای اعتصاب به کارهای مثبت بپردازند. این مهلت تا ماه سپتامبر پایان میپذیرد، از این رو در ماه سپتامبر بار دیگر اجلاسی تشکیل خواهیمداد تا تصمیم بگیریم که چه باید بکنیم. واقعیت این است که ما سیوپنج درصد از قدرت خرید خود را از دست دادهایم. البته ما نمیخواهیم به این میزان بهای نفت را افزایش دهیم، زیرا این کار احتمالاً در حکم یک ضربه شدید و ناگهانی خواهدبود، اما مطمئناً از منافع خود دفاع خواهیمکرد.
- جهان نو و نظام تازه
- همه ما باید درک کنیم که سرانجام به جهانی نو و نظامی تازه، متکی بر اساس انصاف و همکاری بیشتر، و مبتنی بر این اندیشه که جهان غیر قابل تقسیم است، نیاز داریم. نمیتوان خوشبخت زیست در حالی که سایرین نه تنها خوشبخت نیستند، بلکه بدبخت و محروم از همه چیز هستند، از سوی دیگر گذشته را باید هر چند که گاه تلخ بوده، به بوته فراموشی بسپاریم، همچنین باید بدانیم که اگر خواهان پیشرفت و توسعه هستیم، به کمک کشورهای صنعتی نیاز داریم. من بارها این نکته را بیان کرده و همیشه تکرار نمودهام که ما خواهان نابودی دنیای کهن نیستیم، ما برای توسعه و پیشرفت به این جهان کهن نیاز داریم. تنها مسئلهای که باقی میماند، این است که ببینیم برای ایجاد همکاری تازه و لازم بین غنی و فقیر، کشورهای توسعهیافته و توسعهنیافته، چه نظامی باید به وجود آوریم؟
- تقویت نیروی دفاعی
- من خودم را به خوبی میشناسم، از این رو اظهارات واهی دیگران را جدی نمیگیرم. من پرستیژ را برای چه لازم دارم؟ آیا با داشتن پرستیژ میخواهم به چه چیز دست یابم؟ در این مورد باید بگویم تنها پرستیژی که خواهان آن هستم، تأمین امنیت، سعادت و پیشرفت بیشتر برای ملتم است.
- درباره تقویت نیروی دفاعی باید توجه داشت که ما سههزار سال تاریخ مدون داریم و حاضر نیستیم پس از این قرون متمادی، استقلال خود را از دست بدهیم. ما حتی فردایی درخشانتر از گذشته در انتظارمان است. چنین فردایی بر اثر فتوحات ارضی به دست نخواهدآمد، بلکه این آینده درخشان متکی به جامعهای خواهدبود که امیدوارم از همه لحاظ کامیاب باشد. جامعه فردای ایران تقلیدی از جوامع دیگر نخواهدبود، بلکه بر خرد و نبوغ ایرانی استوار است. به هر حال همه شاهد کارهای ما در آینده خواهندبود.
- من در اینجا نمیتوانم علناً درباره خطراتی که در کمین ما است، صحبت کنم. ما نمیتوانیم بگذاریم وقایع آینده ماجرایی جبرانناپذیر برای ما به وجود آورد.
- اگر حوادث آینده را قبلاً پیشبینی نکرده و آماده مقابله با آنها نباشیم، تأسفی که بعداً خواهیم خورد چه سودی خواهدداشت؟ چه سود خواهیمبرد از اینکه بعداً بگوییم اگر ما آمادگی داشتیم، این وقایع رخ نمیداد و اگر روی میداد میتوانستیم بر اوضاع مسلط باشیم؟ آنچه را که ما اکنون انجام میدهیم، دقیقاً همان کاری است که هر کشور مستقل دیگر مانند امریکا، شوروی، چین، فرانسه، انگلستان و آلمان برای دفاع از خود اندیشیدهاند. سؤال درباره تقویت نیروی دفاعی را تنها هنگامی باید از من بکنید که از آن کشورها هم این سؤال را کردهباشید.
- کمک ایران به کشورهای دیگر
- آنچه را که در اینجا به عنوان مثال مطرح میکنم، ربطی به نظرات من درباره هند ندارد، زیرا ایران و هند دوست یکدیگرند. هند با ششصدمیلیون نفر جمعیت خود شاید در حدود شانزده تا هفدهمیلیون تُن نفت مصرف میکند، در حالی که مصرف هلند با دوازدهمیلیون نفر جمعیت، بیش از سیمیلیون تن نفت است. با وجود این ما بخشی از نیاز نفت هند را با قیمتی کمتر از معمول تأمین میکنیم و فقط قسمتی از بهای نفت را از آنها میگیریم و بقیه را آنها با اقساط چندین ساله به ما پرداخت میکنند. کمک مالی و اقتصادی ما به هند بالغ بر یکمیلیارد دلار خواهدشد، به پاکستان نیز به همین میزان کمک میکنیم. به مصر و چند کشور دیگر خاورمیانه هم به همین ترتیب کمک مینماییم، حتی اعتبارهایی تا مبلغ دویستمیلیون دلار برای احداث کارخانه کود شیمیایی به اندونزی دادهایم. به بسیاری از کشورهای افریقایی نیز کمک کردهایم. در نخستین سال این کمکها اتفاق غیرمنتظرهای در درآمد ما رخ داد. فکر میکنم برای اولین بار در تاریخ جهان ما تا هفت درصد تولید ناخالص ملی خود را به صورت کمک بلاعوض و وام به کشورهای خارجی و حتی به کشورهای پیشرفته جهان مانند انگلستان و فرانسه دادهایم.
- اما در قبال این کمکهای اقتصادی، ما مجبور بودیم گندم را به چهار برابر قیمت بخریم. ما سابقاً گندم را کمتر از تنی شصت دلار میخریدیم، در حالی که سال گذشته ما آن را تنی دویستوچهلوپنج دلار خریدیم، سابقاً بهای روغن نباتی کمتر از تنی صد دلار بود، ولی سال گذشته بالغ برتنی هزارودویست دلار شد. شکر را با بهای تنی شصت دلار و یا حتی کمتر میخریدیم، در حالی که سال گذشته قیمتی که برای آن از ما مطالبه میکردند، تنی هزاروهفتصد دلار بود. بنابراین مطرح کردن تقلیل بهای نفت، مطلبی کاملاً یک طرفه است. برای اینکه معلوم شود آیا بهای نفت گران است یا نه، بار دیگر تذکر میدهم که اگر نفت گران بود، حتماً تاکنون مواد تازهای برای جانشینی آن پیدا میشد.
- از تهدید نمیترسیم
- ما از تهدید بعضیها که گفتهاند اگر کشورهای صنعتی با خطر خفقان اقتصادی روبهرو شوند به زور متوسل میگردند، هیچ گونه نگرانی به خود راه نمیدهیم، زیرا خفقان اقتصادی برای آنها در صورتی پیش میآید که عرضه نفت قطع شود. در حالی که تحویل نفت اکنون متوقف نشدهاست. یک نکته مهم را هم در اینجا یادآور میشوم و آن این است که آنها نفت را به تنهایی که از ما میخرند، به مصرفکنندگان خود بیشتر میفروشند، مثلاً دولت فرانسه برای خزانه خود مالیاتی که بر هر بشکه نفت بسته است، بیش از پولی است که ما برای این منبع ثروت خود دریافت میکنیم. ارقامی را که قبلاً ذکر کردم ارقام رسمی هستند و من آنها را از خودم در نیاوردهام، با این همه از زمان افزایش بهای نفت تا کنون اقتصاد این کشورها رونق یافتهاست، زیرا فقط دو درصد از تورم این کشورها از افزایش بهای نفت ناشی شدهاست، در حالی که آنها کالاهای خود را سیوپنج درصد گرانتر به ما میفروشند.
- اقتصاد ژاپن در سال گذشته مجدداً رونق یافتهاست و وضع اقتصادیاش بار دیگر بسیار خوب شدهاست. به آلمان نگاه کنید، وضع آلمان با هفت درصد تورم در اقتصادش، واقعاً بسیار بسیار خوب است، ذخیره طلا و ارز خارجی آلمان بالغ بر چهلمیلیارد دلار است.
- ایران آینده
- کاری را که ما ظرف بیستوپنج سال آینده خواهیمکرد، این است که جامعه ایرانی را بر اساس عدالت و ارزشهای اخلاقی و اجتماعی به مقامی والا برسانیم، دستمزدها و درآمدها را به حدی بالا ببریم که کلیه مخارج افراد را به اندازه کافی تأمین کند. بسیاری از مخارج افراد با کمک دولت سبکتر خواهدشد. تحصیل تا پایان دانشگاه و در صورت لزوم حتی غذای محصلان را در آموزشگاهها تأمین خواهیمکرد. مردم در طول زندگیشان در مقابل همهگونه حوادث بیمه خواهندشد. به طوری که از لحظه ولادت تا زمان وفات از هر گونه بیمه و مراقبت دولت برخوردار خواهندبود، اما همه این مواهب در چهارچوب آزادی انسانی و فردی تأمین خواهدشد و هیچ گاه مردم را در جعبههایی که روی آنها برچسب «شما به عنوان افراد خوشبخت و مرفه اعلام میشوید»، چسبانده شدهباشد، قرار نمیدهیم.
- افراد جامعه آینده ایران ضمناً باید برای خوشبختی خود کار کنند و در تأمین آن سهیم باشند تا احساس خوشبختی کنند.
- تروریستها و مارکسیستها
- اتهاماتی که به ما نسبت میدهند، تنها در مطبوعات امریکا درج نمیشود، بلکه در بسیاری از جاهای دیگر نیز به چشم میخورد. مسلماً برای من پاسخ دادن به این اتهامات آسان است و میتوانم بگویم که این اتهامات صرفاً تبلیغات کمونیستی است که به گوش برخی از افراد رسیده و یا چاپ شدهاست.
- در این مورد باید بگویم که حتی سههزار زندانی سیاسی هم در ایران وجود ندارد، چه رسد به ارقام عجیبی که ذکر میکنید، تازه این عده را هم نمیتوان زندانی سیاسی به شمار آورد، زیرا همه آنها تروریست هستند. آنها علناً میگویند که مارکسیست میباشند. برخی از آنها میگویند که مارکسیست اسلامی هستند. بنابراین میتوانید حدس بزنید که آنها چگونه افرادی به شمار میروند. آنها هر کس را که دستشان برسد به قتل میرسانند، با مسلسل و نارنجک دستی به خیابانها میروند و مردم بیگناه را درو میکنند. آنها حتی از کشتن کودکان خردسال هم ابا ندارند. به این جهت مردم عادی، رانندگان تاکسی، و رفتگران که از جنایات این افراد به خشم آمدهاند، به تعقیب آنها پرداختهاند و برخی از همین افراد بیگناه به وسیله همین آدمکشان در خون خود غلتیدهاند. چه شما بخواهید چه نخواهید، ما اجازه نخواهیم داد این وضع در کشور ما ادامه داشتهباشد. این کشور متعلق به ما است، این جامعه، جامعه ما است و جامعه ایرانی وجود این خرابکاران را تحمل نمیکند.
- همانطور که گفتم، مسئله مخالفان سیاسی در میان نیست. آنها مارکسیستهایی هستند که میدانند در جامعه ما برای آنان جایی نیست، زیرا نمیتوانند نظر خود را به مردم تحمیل کنند. ما به اقدامات و تدابیری دست زدهایم که در پارهای از موارد حتی پیشرفتهتر از برخی کشورهای سوسیالیست اروپای غربی است. در حالی که این مارکسیستها چیزی عرضه نمیکنند که مقبول مردم ما باشد، به این جهت به عملیات تروریستی متوسل میشوند. بنابراین میتوانید درک کنید که چرا میگویم حتی سههزار نفر هم در زندانهای ما نیستند و این امر حقیقت دارد. یک تروریست نمیتواند بهتر از آنچه که در کشور ما با او رفتار میشود، انتظاری داشتهباشد. ما اینگونه افراد را تحمل نمیکنیم.
- سیستم یک حزبی با یک هدف و یک مرام
- به راستی مضحک است که عدهای مدعی شوند سیستم یک حزبی کشور را از دموکراسی دور میکند، زیرا زمانی همین افراد میگفتند که حزب طرفدار دولت "حزب بلهگو" و حزب مخالف "حزب البتهگو" است. در حالی که همه عضو حزب جدید هستند و در زیر یک پرچم و یک هدف و مرام گرد آمدهاند.
- میدانید که در انتخابات آینده ایران که به زودی انجام میشود، ششهزاروهفتصد نامزد انتخاباتی شرکت میکنند؟ برای هر حوزه انتخاباتی دو، سه، چهار و حتی پنج نفر کاندیدا خواهندبود و مردم میتوانند کاندیدای مورد اعتماد خود را انتخاب کنند. به این نحو برخورداری از حداکثر آزادی در کشور ما آغاز میشود. اکنون مردم ما میتوانند در نهایت آزادی از میان جمع، هر کس را که میخواهند، انتخاب کنند. باور کنید که اکثریت مردم ما اکنون به اصول اساسی این حزب سیاسی اعتقاد دارند.
پایان سفر اعلیحضرتین به واشنگتن و پرواز به فرانسه
سفر رسمی شاهنشاه و شهبانو به واشنگتن، بامداد ۲۹ اردیبهشت ماه به وقت تهران پایان یافت و اعلیحضرتین رهسپار پاریس شدند. پیش از ترک واشنگتن، شاهنشاه آریامهر بار دیگر با پرزیدنت جرالد فورد ملاقات کردند و آخرین دور گفتگوها با رئیس جمهوری آمریکا را انجام دادند. در راه تهران، اعلیحضرتین به دعوت پرزیدنت «ژیسکاردستن» رئیس جمهوری فرانسه، توقفی کوتاه در پاریس خواهند داشت. [۹]
در پاریس، اعلیحضرتین ناهار را میهمان پرزیدنت «ژیسکار» می باشند و سپس گفتگوهایی میان رهبران ایران و فرانسه انجام خواهد پذیرفت. ناظران سیاسی برای دیدار شاهنشاه – ژیسکار اهمیت بسیار قائلند. همین ناظران با یادآوری این فرمایش شاهانه، در آستانه سفر به پاریس، که مسئله کنفرانس انرژی پاریس نیز در مذاکره با پرزیدنت ژیسکار به میان خواهد آمد، میگویند: «احتمال تجدید کنفرانس انرژی که دور مقدماتی آن در پاریس با ناکامی پایان گرفت، بسیار تقویت شده است.» و میافزایند: «دیدارهای شاهنشاه با فورد و کیسینجر، این امیدواری را در محافل سیاسی- اقتصادی جهان پدید آورده که تلاشها برای تشکیل کنفرانس انرژی پاریس از سر گرفته شود.» کیسینجر پیش از سفر شاهنشاه و مذاکره با معظمله، بدون اظهار نظری درباره ناکامی کنفرانس انرژی پاریس گفته بود: این کنفرانس ابتکار فرانسه بود و شکست آن نیز تنها به فرانسه مربوط میشود.» اما در پی گفتگوها با شاهنشاه، کیسینجر اعلام کرد که آمریکا در مورد مسئله انرژی، هماهنگ با ایران، همکاری خواهد کرد.
بنمایهها
- ↑ سخنان پرزیدنت جرالد فورد در پیشباز از اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در کاخ سفید ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان پرزیدنت جرالد فورد هنگام پیشباز از اعلیحضرتین واشنگتن ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
- ↑ بیانات جرالد فورد پرزیدنت آمریکا در کاخ سفید در میهمانی شام به سرفرازی هفتمین سفر اعلیحضرتین به آمریکا ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۴
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در پاسخ سخنان پرزیدنت جرالد فورد در میهمانی شام کاخ سفید واشنگتن ۲۵ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
- ↑ Hirshhorn Museum
- ↑ فراداشت درجه دکترای افتخاری علوم انسانی دانشگاه جرج تاون به پیشگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی ۲۶ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
- ↑ سخنرانی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی در دانشگاه جرج تاون واشنگتن پس از دریافت درجه دکترای افتخاری علوم انسانی ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۴
- ↑ مصاحبه رادیو تلویزیونی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر با رسانههای همگانی امریکا واشنگتن ۲۸ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴
- ↑ سفر اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی به فرانسه ۳۱-۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۵۴