مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ امرداد ۱۳۳۰ نشست ۱۸۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۹۰۲
۴شنبه ۵ شهریور ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۸۱
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۸۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۷ مرداد ماه ۱۳۳۰
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: برومند - پیراسته - فرامرزی
۳ - بقیه مذاکره در لایحه اعتبار بیست میلیون ریال اعتبار جهت دفع سن
۴ - اخذ رأی و تصویب اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت دو ماهه مرداد و شهریور ۳۰
۵ - اخذ رأی و تصویب هشت میلیون ریال اعتبار جهت تکمیل آرامگاه و جشن هزاره ابوعلی سینا
۵ - تقدیم یک فقره لایحه راجع به معالجه کارگران مسلول به وسیله آقای وزیر کار.
۷ - تقدیم لایحه اضافات ۱۳۳۰ وزارت فرهنگ و سه فقره لایحه شهریه به وسیله آقای وزیر فرهنگ
۸ - طرح فوریت لایحه معالجه کارگران مسلول
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ده و نیم صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ - تصویب صورت مجلس.
رئیس - صورت غایبین جلسه پیش قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه - آقایان: شکرایی. امامی اهری. بهادری. منصف. نصرتیان. محمدعلی مسعودی. اردلان. سرتیپ‌زاده. ناظرزاده. فرامرزی. غلامرضا فولادوند. اسکندری. دکتر مجتهدی. فتحعلی افشار. گودرزی. امیری قراگزلو. قاسم فولادوند. سلطان‌العلما. محسن طاهری. جمال امامی. طباطبایی.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: محمودی. خاکباز. دکتر مصباح‌زاده. دولت آبادی. اعظم‌زنگنه. خسرو قشقایی. حاذقی. مجتهدی. حسن اکبر. تولیت. رضوی. سودآور. هراتی. مخبرفرهمند. محمد ذوالفقاری. جواد مسعودی. صدر میرحسینی.
دیر آمدگان با اجازه - آقایان: شوشتری دو ساعت. پالیزی دو ساعت. دکتر طبا سی دقیقه. دکتر راجی سی دقیقه. دکتر هدایتی سی دقیقه. دکتر سیدامامی سی دقیقه.
دیر آمدگان بی‌اجازه - آقای سلطانی سی دقیقه
رئیس - نسبت به صورت جلسه پیش نظری نیست؟ آقای صدرزاده
صدرزاده - در صورت جلسه قبل پاره‌ای کلمات اشتباهاً در صورت مجلس نوشته شده آنها را اصلاح می‌کنم و به تند نویسی تقدیم می‌کنم ضمناً می‌خواستم از این وقت استفاده کنم و از مقام محترم ریاست استدعا کنم که راجع به لایحه زندانیان که گزارش آن امروز در کمیسیون دادگستری تنظیم شده دستور بفرمایید که در جلسه آینده مطرح و تصویب بشود.
رئیس - تصور می‌کنم که همه آقایان با این موضوع موافقت دارند مانعی ندارد که در جلسه آینده مطرح بشود آقای عامری.
عامری - گزارش آن حاضر است
رئیس - آقای کشاورزصدر
کشاورزصدر - بنده پنج دقیقه وقت می‌خواستم عرایضی داشتم
رئیس - نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟
کشاورزصدر - خیر مطلب لازمی است می‌خواهم عرض کنم
رئیس - آقای آشتیانی‌زاده
آشتیانی‌زاده - بنده امروز آمدم ثبت اسم کنم برای اظهارات مشروح وقت نشد در جلسه آینده راجع به وضع کارخانه‌ها و کارگران لازم است که مفصلاً صحبت کنم و الا از آن فرصت استفاده می‌کنم و این نامه را تقدیم می‌کنم که مربوط به یک عده‌ای از کارگران متحصن در مجلس است
کشاورزصدر - استدعا می‌کنم آقایان اجازه بفرمایند پنج دقیقه دفاعی از خودم بکنم
رئیس - در جلسه پیش در بین نطق آقای مکی یک جمله‌ای نسبت به آقای نخست‌وزیر عراق اینجا ذکر شد که موجب گله سفارت عراق گردیده است می‌خواستم عرض کنم که هیچ نظر خاصی در بین نبوده زیرا روابط و مناسبات ما با کشور و ملت عراق از نظرم هم دینی و علاقه هم‌کیشی و از لحاظ مناسبات تاریخی بر پایه محکمی مستقر است و همیشه حسن مناسبات و حفظ علایق مورد توجه خواهد بود (نمایندگان - صحیح است) نسبت به صورت مجلس نظری نیست (اظهاری نشد) صورت مجلس تصویب شد.
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: برومند - پیراسته - فرامرزی.
رئیس - مذاکرات قبل از دستور شروع می‌شود آقای برومند
برومند - چنانکه آقایان محترم به خاطر دارند در شهریور ۱۳۲۰ همسایگان عزیر ما از شمال و جنوب به کشور ما حمله کردند و کشور ما را اشغال کردند و واقعاً حق همسایگی را به جا آورند! در مدتی که آقایان در کشور ما بودند دار و ندار ما را بردند وسایل ما را بردند با اسکناس‌های خودمان تمام غلات کشور را جمع آوری کردند در حالی که مردم این کشور از گرسنگی علف می‌خوردند غلات ایران را به خارج حمل کردند ملت بردبار و نجیب ایران در مقابل
تمام این مصائب تحمل کرد و فقط یک دلخوشی داشت و آن این بود که می‌گفتند ما برای تأمین آزادی بشر و حفظ حقوق ملل کوچک می‌جنگیم و ملت ایران فقط این امیدواری را داشت که آن مصائب را متحمل شد تمام خسارات و صدمات را تحمل نمود که در مقابل آن آزادی پیدا بکنند بعد از جنگ چنانچه ملاحظه فرمودید کنفرانس سانفرانسیسکو تشکیل شد و در آنجا منشور ملل متفق نوشته شد و به تصویب نمایندگان دول جنگنده دولی که در جنگ شرکت داشتند رسید و در آن منشور حفظ حقوق ملل کوچک را قید کردند و حق حاکمیت برای ملل مخصوصاً ملل ضعیف قائل شدند و همچنین اعلامیه حقوق بشر صادر شد و هزار وعده و وعید دیگر دادند برای این که ملل کوچک مطمئن باشند که در یک محیط آزاد و با استقلال کامل و داشتن حق حاکمیت می‌توانند زندگی کنند متأسفانه در همان اوان که این مذاکرات بود دیدیم که آقای کافتارادزه از طرف همسایه معظم دولت روسیه آمد به ایران و من غیر حق به اتکا قوایی که در ایران داشتند نفت شمال را مطالبه کردند و کار به آنجا رسید که قشون‌شان را در تاریخی که باید از ایران خارج بکنند خارج نکردند و رئیس دولت وقت آقای قوام‌السلطنه مجبور شد به مسکو برود و در آنجا بعد از مذاکرات زیاد قرارداد قوام سادچیکف را منعقد کردند و چون اجرای آن منوط به تصویب مجلس شورای ملی بود آوردند به مجلس شورای ملی تقدیم کردند نمایندگان دوره پانزدهم که آن قرارداد را بر علیه مصالح و منافع ایران می‌دیدند آن را رد کردند و در ضمن رد آن قرارداد دولت را مکلف کردند که استیفای حقوق از دست رفته ایران را از نفت جنوب بنماید در نتیجه آن تکلیفی که برای دولت معین شد دولت جناب آقای ساعد با شرکت سابق نفت جنوب وارد مذاکره شد و نتیجه آن مذاکرات قرارداد گلشاییان - گس بود که تقدیم مجلس پانزدهم شد که در روزهای آخر و با آن وضعی که ملاحظه فرمودید و همه آقایان اطلاع دارند و در جراید هم منتشر شد در روزهای آخر مجلس پانزدهم با مخالفت آقای مکی و سایر نمایندگان که تأیید کردند بیانات ایشان را رد شد یعنی به تصویب نرسید و تقریباً در حکم رد بود یعنی اگر مجلس ادامه داشت و روزهای آخر عمر مجلس نبود قطعاً مجلس پانزدهم آن را رد کرده بود بعد این قرارداد به دوره شانزدهم کشید تا با این قرارداد به دوره شانزدهم کشید تا با این بحث‌های مفصل و مذاکراتی که از اول دوره که تقریباً اغلب اوقات مجلس مصروف کار نفت شده است بالنتیجه طبق منشور ملل متفق یک عده از آقایان نمایندگان مجلس و همچنین دولت آقای دکتر مصدق که روی کار آمد تصمیم گرفت که از حق حاکمیتی که منشور ملل متفق برای ما و سایر ملل متفق قائل شده بود استفاده بکند و نفت را ملی اعلام بکند مقصود از ملی کردن یک صنعتی این است که اگر نافع خصوص اشخاصی یا کمپانی‌هایی در آن صنعت دارند یا در آن معادن دارند از بین برود و منافع عمومی بشود بنابراین بعد از اعلام ملی شدن نفت ایران تمام عواید آن باید به دولت ایران برسد و صرف ملت و مصالح کشور ایران بشود (صحیح است) یعنی هیچ کمپانی یا هیچ شخص دیگری نمی‌تواند منافع خصوصی در نفت ما داشته باشد بالاخره بعد از مذاکرات زیاد و آمدن مستر جاکسن و نمایندگان شرکت سابق نفت که مذاکرات‌شان هم به جایی نرسید و در جلسه اول قطع شد کار منجر به میانجی‌گری دولت آمریکا و آمدن مستر هریمن به ایران شد ایشان بعد از این که تشریف آوردند به ایران و با دولت و همچنین با هیئت مختلط و کمیسیون مختلط نفت تماس گرفتند بالاخره روی اصولی که دولت با ایشان داد رفتند به لندن که مذاکره بکنند چنانچه آقایان انگلیس‌ها و شرکت سابق نفت یا دولت انگلیس که امروز در پوست شرکت سابق رفته است خواستند بیایند به ایران و مذاکره بکنند روی آن اصول شروع به مذاکره کنند و در فروعاتش اینجا توافق حاصل بشود
آنچه را که بنده اطلاع دارم که به آقای هریمن داده شده بود این بود که ملی شدن نفت را به رسمیت بشناسند یعنی همان طور که قانون وضع شده و مجلسین شورای ملی و سنا تصویب کرده است بشناسند و مقصود از ملی شدن هم این است که بهره‌برداری و اکتشاف و استخراج نفت صرفاً باید به دست ایرانی و دولت ایران انجام بگیرد یعنی هیچ کمپانی و شخص دیگری چه از داخل و چه از خارج نمی‌تواند نظارت داشته باشد دولت باید این کار را بکند دیگر از چیزهایی که باید صحبت بشود یکی راجع به دعاوی بود که چنانچه شرکت سابق اصولاً دعوایی نسبت به ما دارد و یا ما حسابی با او داریم ادعایی داریم بنشینند در اطرافش مذاکره بکنند و با توافق تمام بکنند با این شرایط هیئت نمایندگان انگلستان به ریاست مستر استوکس که الآن در تهران هستند دعوت شدند که بیایند اینجا و در اطراف آن چهار اصلی که از طرف دولت تهیه شده بود و به وسیله آقای هریمن به آنها داده شده بود مذاکره بکنند آقایان آمدند و الآن چند روز است که جلسات متعدد تشکیل شده است و مجلس شورای ملی و ملت ایران هر آن منتظر نتیجه بودند و امید داشتند که با مذاکراتی که قبلاً شده است به خصوص با حسن نیتی که شخص آقای هریمن در حل این قضیه دارند و با وساطت دولت امریکا مذاکارت به یک جایی برسد که به خیر و صلاح طرفین باشد و این کار خاتمه پیدا بکند که هم آنها از مضیقه نفت خارج بشوند و هم ما از این بلاتکلیفی خلاص بشویم متأسفانه پریروز دیدم پیشنهاداتی که استوکس به دولت ایران داد مثل این است که تمام این حرف‌هایی که از یک سال پیش تا حال در ایران گفته شده است تمام مبارزات، تمام میتینگ‌ها، تمام سخنرانی‌هایی که از طرف نمایندگان مجلس شده است تمام کمیسیون‌ها به هیچ وجه من‌الوجوه اتفاق نیفتاده یک پیشنهادی کردند که از پیشنهادی که در زمان دولت اسبق کرده بودند به مراتب بدتر است برای این که آن روز صدی پنجاه پیشنهاد کرده بودند یعنی نصف عواید نفت مال ما باشد و نصف مال آنها ولی این شرط را نداشت که ماشین آلات و وسایل کار را ما بخریم و پولش را بدهیم و توزیع نفت را که در داخله ایران هر سال مبلغی ضرر دارد قبول کنیم در این قرارداد تمام آنها را به عهده ما گذاشته‌اند و از آن نفع خالص که به دست می‌آید پیشنهاد کرده‌اند که در خلیج فارس نصفش را آنها بگیرند و نصفش را به ما بدهند و من نمی‌دانم که این چه جور پیشنهادی که آنها داده‌اند با ملی شده نفت چه جور منطبق می‌شود؟ و به چه قاعده‌ای درست در می‌آید؟ بنده ناچارم با این عدم توجهی که نمایندگان انگلیس دارند و با این بی‌مهری که نسبت به ما می‌کنند یک حقیقت تلخی را اینجا یاد آور بشوم و آن این است که عده‌ای در کمین نشسته‌اند و می‌خواهند ببینند که نتیجه این کار چه می‌شود و به کجا می‌کشد و پی مختصر بهانه‌ای می‌گردند که همه جور دست اندازی به مملکت ما بکنند البته اگر چنانچه ما مورد تجاوز قرار گرفتیم این تنها ضررش متوجه ما نخواهد شد یعنی تنها ما از بین نخواهیم رفت این برای صلح جهانی خطرناک است و برای انگلستان هم بعد از ما مسلماً و به طور قطع خطر دارد و بنده تصور می‌کنم آقایان وصیت پطر کبیر را فراموش کرده‌اند که روسیه به هر تقدیری که هست به هر قیمتی که هست باید به خلیج فارس دست پیدا بکند بنده تصور می‌کنم که نفت ما برای آنها ضروری نباشد برای این که در دو جنگ دیده شد که آنها به قدر کافی نفت دارند و احتیاح به نفت ما ندارند و این مملکت لم یزرع هم چندان سودی ندارد و آنها اگر انتره‌ای دارند و کوشش و جد و جهدی می‌کنند که به مملکت ما دست پیدا کنند و یا تحریکاتی می‌شود از طرف عناصر مخل داخلی، آنها فقط منظورشان این است که به خلیج فارس دست پیدا کنند و این ناسازگاری که با ما شده است و این عدم توجه و بی‌اعتنایی که به افکار عمومی ملت ایران شده است که تمام این مبارزات و تمام این کشمکش‌ها را نادیده گرفته‌اند و توجه نمی‌کنند
بنده فکر می‌کنم که به طور قطع این خطر را در بر خواهد داشت و بنده از پشت این تریبون اعلام می‌کنم که اگر چنانچه خطری متوجه شد از این راه مسئولش دولت و ملت ایران نیست و چنانچه صلح جهان در خطر افتاد و ممالکی از این موضوع خطری و ضرری دیدند تمام تقصیر متوجه آن کسانی است که نمی‌خواهند ب خواست‌ها و امیال ملت ایران توجه کنند و حقوق حقه ما را بدهند موضوع دیگری که می‌خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم از قرار اطلاع در اثر اختلافی که بین پاکستان و هندوستان ایجاد شده است قوای ارتش هندوستان در مرز پاکستان متمرکز شده است و این بسیار موجب نگرانی مسلمانان پاکستان که با ما برادر و هم‌کیش هستند شده است (صحیح است) و همچنین مسلمان‌های کشمیر، این نه تنها موجب نگرانی مسلمانان پاکستان و کشمیر است بلکه به نظر بنده عموم ایرانیان که با آنها هم‌کیش هستند و سایر مسلمان‌های دنیا از این پیش آمد نگران هستند و امیدوارم دولتین هندوستان و پاکستان بتوانند با توافق و وحدت نظر این اختلاف را رفع بکنند که خدای نکرده کار به کشمکش و جنگ و جدال نکشد (انشاءالله) موضوع دیگری که در دو جلسه قبل حضور آقایان عرض کردم راجع به فرهنگ بود و حالا به خصوص از حضور آقای وزیر فرهنگ استفاده می‌کنم راجع به متد بیژن مه‌داد که البته گواهینامه‌ای هم دارد که به طور خصوصی هم خدمت آقا عرض کردم تقاضای او این است که وزارت فرهنگ قراردادی با ایشان منعقد بکند که ایشان به جای شاگرد درس دادن معلم تربیت بکند و از قراری که ادعا می‌کند در سال شش هزار معلم می‌تواند تربیت بکند که هر معلم در ظرف هفتاد روز یک روز نه یک روز در هر جلسه پانزده دقیقه و یا ده دقیقه عده زیادی را می‌توانند در حدود کلاس سه و چهار ابتدایی تربیت کنند و به نظر بنده این امتحاناتی که داده و گواهینامه‌هایی که داده است و مورد تأیید وزارت فرهنگ هم قرار گرفته است چنانچه آقای دکتر سنجابی بذل توجهی بفرمایند اقدامی بفرمایند این بهترین راه است برای تعلیمات اجباری و ضمناً این متد را چاپ کرده‌اند و تقاضا
کرده‌اند که جناب آقایان نمایندگان محترم تقدیم بکنم که از این راه بیشتر یک نتایجی بگیرند و یک کمکی بشود که انشاءالله وزارت فرهنگ توفیق پیدا کند که از این مرد که زحمت کشیده است نتیجه‌ای ببرد
رئیس - آقای برومند وقت شما تمام شد
برومند - یک دو تا تلگراف است اجازه بفرمایید تقدیم کنم این یک تلگرافی است از مراغه که توسط آقای حمیدیه رسیده است مردم مراغه از عموم نمایندگان مجلس و دولت و همچنین از توجهات بندگان اعلیحضرت همایونی نسبت به کار نفت و پیشرفتی که در این امر شده است البته تا آنجا که شده و انشاءالله بعد هم به خوبی خاتمه خواهد پذیرفت قدردانی و سپاسگزاری کرده‌اند که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم تلگراف دیگری هم از طرف اهالی اهر شده که از جناب آقای امامی‌اهری قدردانی کرده‌اند که با همت ایشان کارخانه برقی وارد شده است و شهر را روشن کرده‌اند (احسنت)
رئیس - آقای پیراسته
پیراسته - عرض کنم برای یک دفعه دیگر در پشت این تریبون تکرار می‌کنم و به نمایندگان خارجی که با دولت ایران مشغول مذاکره هستند پیام می‌فرستم که مسأله نفت مسأله‌ای است مربوط به تمام ملت ایران و مربوط به یک دسته خاصی نیست و ملت ایران کمال علاقه را دارد که به حق خودش برسد و بعد از سال‌ها رنج و تعصب به این دستگاه خاتمه داده شود و بعد از سال‌ها بدبختی و بیچارگی بتواند با دست خودش و با عواید خودش جبران محرومیت‌های خودش را بکند و اما متأسفانه چون حالا بنده وسیله ندارم و دولت هم هنوز گزارش خودش را نداده است و لکن قرار شده که در جلسه خصوصی به مجلس گزارش بدهند بنده می‌بینم گفته می‌شود مذاکرات روی ۳ ماده یا روی ۴ ماده است بنده نفهمیدم که ۹ ماده چیست و چهار ماده چیست؟ (گنجه - چهار ماده فرمول است) اگر ۹ ماده است پس چهار ماده کدام است؟ و اگر ۴ ماده است پس این ۹ ماده از کجا است بنده انتظار دارم که دولت بیاید و این مسائل را روشن بکند و باز تکرار می‌کنم که این مسأله مربوط به دسته خاصی و فرد معینی نیست و تمام ملت ایران به این مسأله علاقمندند و می‌خواهند که خواسته‌های ملت ایران عملی شود (صحیح است) در هر صورت دولت باید توضیح بدهد که این ۹ ماده چیست ۴ ماده کدام است (فرامرزی - هر چه باشد که بالاخره دولت باید بیاورد به مجلس) عرض دیگر بنده این است که بنده معتقدم که وقت مجلس شورای ملی آن هم در یک همچو موقع خطیری بایستی صرف امور مهم مملکت بشود و کمتر به امور دیگر بپردازد بنده تا حال سعی کرده‌ام که آنچه که گفته‌ام و می‌گویم بیشتر مطالب کلی و راجع به امور مهمه مملکتی باشد و هیچ وقت مطالب شخصی را نگفته‌ام حتی راجع به حوزه انتخابیه اگر حرفی داشته‌ام به وزرای مسئول رجوع کرده‌ام هیچ وقت در مجلس عرض ننموده‌ام ولی به نظر بنده اگر یک نماینده‌ای به اعتبار شغل نمایندگی مورد حمله قرار بگیرد چاره‌ای ندارد جز این که از تریبون مجلس شورای ملی استفاده کند (فرامرزی - اگر این عمل در مجلس انجام بگیرد حمله توی کوچه را باید توی کوچه جواب داد) (صفایی - به عنوان نمایندگی است آقای فرامرزی) اگر کسی نتواند از خودش دفاع بکند محققاً نمی‌تواند از منافع جامعه دفاع بکند مکرر تا به حال در بعضی از مطبوعاً و حتی در مجلس راجع به قتل محمدمسعود صحبت شده و می‌شود نمی‌دانم چرا در میان این عده دلسوز برای این موضوع تاکنون برای تعقیب آن هیچ گونه اقدامی ننموده‌اند حتی در دولت حاضر هم که غالب انتقادکنندگان وابسته به دولت و تمام دستگاه‌ها در اختیارشان است چرا تعقیب نشده است بنده نامه‌ای به آقای دکتر مصدق نوشته‌ام که عیناً به عرض مجلس شورای ملی می‌رسانم.
به تاریخ دوازدهم مرداد ۳۰ - جناب آقای دکتر مصدق نخست‌وزیر محترم.
به طوری که خاطر عالی مسبوق است راجع به قتل مرحوم مسعود مدیر روزنامه مرد امروز در مجلس و خارج مطالبی اظهار شده و می‌شود و این موضوع وسیله دستاویزی برای عده‌ای گردیده که به وسیله آن انواع اتهامات و اسنادات را به مخالفین شخصی و سیاسی خود نسبت دهند چون طرح این موضوع در دادسرای تهران هنگام دادستانی اینجانب بود به این بهانه مخالفین بنده گاه به گاه مرا نیز مورد حمله قرار داده و می‌دهند.
در اوایل دورده ۱۶ طرحی به امضای بالغ بر چهل نفر از نمایندگان از جمله اینجانب تقدیم مجلس گردید که به شخص جنابعالی و چند نفر دیگر از نمایندگان بی‌طرف و بی‌غرض مجلس و چهار نفر از قضات دیوان کشور اختیار داده شود که به پرونده امر رسیدگی فرمایند متأسفانه به وضعی که استحضار دارید طرح مزبور به تصویب نرسید.
در این مدت که قبول زمامداری فرموده‌اید انتظار می‌رفت که در این مورد دستور مؤکد برای رسیدگی صادر فرمایید و ظاهراً کثرت گرفتاری جنابعالی مانع از توجه به این امر شد و چون بیم آن می‌رود که در زمان زمامداری آن جناب هم به این موضوع رسیدگی به عمل نیاید و کماکان مردم از جریان این پرونده بی‌اطلاع بمانند به این وسیله خاطر شریف را یادآور و استدعا می‌شود که به وسیله هر کس و به هر نحو که مقتضی می‌دانید دستور فرمایید نسبت به این پرونده رسیدگی به عمل آید تا حقیقت امر روشن شود و خون یک نفر روزنامه‌نویس شهید پایمال اغراض شخصی و سیاسی اشخاص نگردد و اگر کسی هم در جریان رسیدگی قصور یا تقصیری کرده به مجازات قانونی برسد و عامه نیز از جریان امر مستحضر شوند و چون با کثرت گرفتاری آن جناب و اشتغال تمام اوقات شریف به مسائل مهمه مملکت دریغ آمدم که مطالب خود را حضوری عرض و وقت جنابعالی را تضییع کنم به وسیله این نامه در صدد تصدیع بر آمدم - با تقدیم احترام - سید مهدی پیراسته
توضیحاً عرض می‌کنم حضور آقایان وقتی که این جنایت فجیع به وقوع پیوست با شدت وحدت بیشتری از آن روز اشخاصی سعی کردند که از این جنایت سوء استفاده کنند و به این طریق سعی کردند که مخالفین خودشان را آلوده کنند بنده از همان روز اول از جناب آقای دکتر مصدق که نخست‌وزیر نبودند و نماینده هم نبودند استدعا کردم که قیمومت صغیر فقید سعید را به عهده بگیرند و منظورم این بود که آقای دکتر مصدق که مورد اعتماد عامه است به عنوان شاکی خصوصی در این پرونده نظارت داشته باشند آقای دکتر مصدق این استدعای بنده را قبول کردند بعد از چندی به انحصار وراثت مرحوم مسعود اعتراض شد یعنی کس دیگری پیدا شد و ادعا کرد که وارث مسعود است و آقای دکتر مصدق استعفا دادند بنده چون عقیده داشتم که از اشخاص حقوقدان مورد اعتماد این قیمومت را قبول بکنند و ناظر پرونده باشند به حضرت آیت‌الله امام جمعه تهران و به عده‌ای از استاد دانشکده حقوق و قضات عالی مقام و وکلای معروف دادگستری مراجعه کردم و تمام این آقایان به واسطه همان جار و جنجالی که بود قبول نکردند و مطلعین به امور قضایی به خوبی می‌دانند که دادستان در جنایات حق رسیدگی ندارد و این حق منحصراً به عهده بازپرس است که به وسیله دستگاه کشف جرم وظیفه خودش را انجام می‌دهد و دادستان حق نظارت دارد و بیشتر از نظارت حقی ندارد و در این پرونده که بنده دادستان بودم چه شخصاً و چه به وسیله دادیاران فقط نظارت داشتم و این پرونده تحت‌نظر دستگاه شهربانی و بازپرسی بوده است این پرونده هنوز هم موجود است که بنده از جناب آقای دکتر مصدق مخصوصاً استدعا دارم که دستور بفرمایند به این پرونده رسیدگی بشود و جریان امر در معرض افکار عمومی قرار بگیرد بنده در تمام زندگیم توکلم به خداوند و توسلم به ائمه اطهار بوده است و از هیچ چیز و هیچ کس نترسیده‌ام و همیشه با کمال صراحت نظریه خودم را گفته‌ام این موضوع محققاً در یک محیطی که نان را به نرخ روز خوردن و هر روز به رنگی در آمدن یک سرمایه‌ای است سرمایه رایجی است برای بنده مخالفین بسیاری تهیه کرد متأسفانه بعضی از مخالفین از تمام وسایل ناجوانمردانه استفاده می‌کنند بنده حتی قادر نیستم که یک نامه چاپ کنم و جواب اینها را بدهم برای این که زندگی مالی به من اجازه این کار را نمی‌دهد و من وسیله دیگری جز این تریبون مجلس ندارم و برخلاف میل خودم مجبورم از این به بعد جواب انتشاراتی که می‌دانم مخالف مخارج آنها از کجا می‌آید و بودجه اینها از کجا تأمین می‌شود جواب اینها را از پشت این تریبون بدهم و بنده بیش از این توضیح نمی‌دهم چون برای این که اتحاد و اتفاق حفظ شود فقط متذکر می‌شوم که اشخاصی که این اوراق را منتشر می‌کنند می‌شناسم و می‌دانم که بودجه آنها از کجا تأمین می‌شود و اگر لازم باشد آنها را به اسم و رسم معرفی می‌کنم خیلی متأسفم که وقت مجلس شورای ملی را به عرایض شخصی خود گرفته‌ام ولی ناگزیرم عرض کنم که چون من استطاعت ندارم که یک ورقه‌ای منتشر بکنم و از خودم دفاع ناچارم از تریبون مجلس استفاده بکنم در این شهر چندین سال کار داشتم کارهای حساس داشته‌ام ولی بنده حتی حکمیت را که حق مشروعی است قبول نکرده‌ام و حق الحکمیه که ظاهراً یک حق مشروعی است نگرفته‌ام آقای ارباب که نمی‌دانم تشریف دارند یا خیر می‌دانند که بنده در یک دعوایی حکمیت داشتم و طرفین به بنده حکمیت دادند ولی بنده دیناری نگرفتم (ارباب - صحیح است) و الآن هم با وجود این که وکیل دادگستری هستم تا دعوایی را به فکر خودم تشخیص ندهم که صاحب دعوی محق است قبول نمی‌کنم بنابراین برای دفاع خودم مجبورم علی رغم عقیده باطنی خودم از تریبون مجلس استفاده کنم برای این که وسیله دیگری ندارم چون ممکن است انتشار این اوراق در اشخاص بی‌اطلاع ایجاد سوء تفاهمی بکند از این به بعد از تریبون مجلس شورای ملی استفاده می‌کنم عرض دیگر بنده این است بنده یقین دارم با وجود این که حربه های سیاسی که امروز یاد شده است و تهمت و افترا متاع رایجی است بنده خیال نمی‌کنم مرا طرفدار افکار چپ و یا افراطی و کمونیسم بدانند با این مقدمه عرض می‌کنم که یک دسته از کارگران امروز صبح که ما آمدیم آمدند شکایت کردند و حرف‌شان این بود که ما را رؤسای مربوطه‌مان به ما گفتند که ما برویم در یک دسته‌های معینی چون نرفته‌ایم ما را بیرون کردند همان طور که عرض کردم به هیچ وجه کسی نمی‌تواند به بنده این نسبت را بدهد که بنده کمونیست و طرفدار افکار چپ هستم ولی این مسأله را همیشه عرض کردم که نمی‌شود طبقه کارگر را که واقعاً طبقه زحمتکش و وطن پرست مملکت است به زور نمی‌شود او را مجبور کرد که برود و از رویه خودش دست بردارد باید تحقیق کرد دید موجب عدم رضایتش چیست برای مردم نان باید تهیه بشود فرهنگ و بهداشت تهیه بشود مسکن تهیه بشود و البته شما تمام وسائل را دارید ملت ایران مسلمان است ملت ایران وطن پرست است روح ایمان در آن کارگر فوق‌العاده قوی است شما باید از آن کمال استفاده را بکنید و نگذارید نارضایتی ایجا بشود و البته بنده منکر این هستم که یک کسی را بشود به زور وادار کرد که یک مسلکی را قبول بکند نامه‌هایی هم به بنده نوشته‌اند که بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم و استفاده می‌کنم که آقایان توجه بفرمایند که این آقایانی که متحصن شده‌اند رفع شکایت‌شان بشود و از حضور هیئت محترم دولت هم استدعا می‌کنم که به عرایض‌شان توجه بشود و رسیدگی بکنند و همین طور یک عده‌ای دیگر از شرکت سابق نفت و طرز کار آنها شاکی هستند و در هیئت مدیره هم به شکایت اینها رسیدگی نشده بنده تقاضا می‌کنم از دولت که به شکایت آنها رسیدگی بنمایند بین آنها یک نفر مسلول هم هست بایستی حتماً به اینها توجه بکنند این آقایان متحصنین شکایت دیگری داشتند که می‌گفتند از ورود بقیه رفقای دیگر ما به مجلس شورای ملی جلوگیری شده است با توجه به این که تحصن اشخاص در مجلس برای هیئت رئیسه تولید اشکال می‌کند متذکر می‌شوم که اینجا خانه مردم است، پناهگاه مردم است مردم پناه دیگری ندارند اگر مردم به مجلس شکایت نکنند به کجا شکایت بکنند؟ نباید از دست مردم این آخرین پناه و ملجا را گرفت (صحیح است) یقین دارم که جناب آقای رئیس توجه خواهند فرمود و استدعا دارم که به این موضوع توجه بفرمایند اگرشما کارگر را در مجلس راه ندهید کارگر خدای نخواسته روی عصبانیت روی عدم اطلاع روی تعصب خدای نکرده به تحریک تبلیغات خارجی متوسل به اشخاص خارجی ایران بر باد ده که طرفدار این هستند که استقلال ما از بین برود خواهند گردید بنابراین من یقین دارم که افکاری که باعث می‌شود که خدای نخواسته ایران از بین برود و استقلال ایران را تهدید می‌کند اینها را بایستی که جلویش را با تأمین وسایل زندگی و بهداشت و فرهنگ گرفت عرض دیگرم این است که آقایان محترم گزارش دیروز مجلس سنا راجع به واقعه ۲۳ تیر لابد به عرض‌شان رسیده در این گزارش صریحاً قید شده است که شخصی متصدی کار مسئول این وقایع بوده است بنده نمی‌دانم که کی بایستی به این کار رسیدگی بیشتری بشود اعلام جرمی تهیه کرده‌ام که تقدیم مقام ریاست می‌کنم و استدعا دارم که مطابق نظامنامه قرائت بشود و بعد هم به کمیسیون مراجعه شود بنده در کمیسیون توضیحات بیشتری خواهم داد عین اعلام جرم را تقدیم مقام ریاست می‌کنم و عین شکایتی را هم که آقایان کارگران کرده‌اند تقدیم مقام ریاست می‌کنم و استدعای بذل توجه دارم.
رئیس - آقای نریمان
نریمان - بنده نوبتم را به آقای فرامرزی داده‌ام
رئیس - آقای فرامرزی
فرامرزی - تشکر می‌کنم از جناب آقای نریمان که اظهار لطف فرمودند و وقت‌شان را به بنده دادند که بنده بعد از یک ماه و چیزی بیماری حالا که حرکت کرده‌ام عرایضی بکنم من هم جناب آقای پیراسته می‌خواستم راجع به متحصنین صحبت کنم به طور کلی عرض می‌کنم که اینها یک عده‌ای هستند که مسلول بودند این کارگرهای شرکت نفت و بعضی‌شان کار دارند و بعضی ندارند بعضی کارگر و کارآموز هستند و بعضی نماینده کارخانه‌ها هستند و کسان دیگر اگر اینها کسانی هستند که حقی دارند رسیدگی بشود و اگر حقی هم برای آنها نیست دیگر معنی ندارد آن طور که جناب آقای پیراسته فرمودند تمام کارگرها بیایند و در مجلس تحصن اختیار بکنند یکی دو تا نماینده ایشان که آمده رسیدگی بکنند و اگر دیدند حق دارند رسیدگی بشود و گرنه باید گفت که تشریف ببرید فعلاً از وجود چند نفر از اعضای هیئت دولت می‌خواهم استفاده بکنم و متأسفم که جناب آقای امیر همایون اینجا بودند و حالا نیستند در این راه لار هر سال مقداری پول خرج آنجا می‌شود و هیچ وقت تمام نمی‌شود و من تعجب می‌کنم که چرا پول خرج می‌شود برای این که مطلقاً مزد کارگران را نمی‌دهند و وقتی که پول به کارگر نمی‌دهید من تعجب می‌کنم که شما چرا تمام مملکت را اسفالت نمی‌کنید؟ من موافقم که پول از دولت نگیرند و به دهاتی‌ها ندهید و راه درست بکنید و اگر پول می‌گیرید و از خزانه دولت برداشت می‌کنید به این که حقیقتاً از صدی نودش را می‌خورید ده تا را لااقل به مردم بدهید این را هم استدعا می‌کنم هیئت دولت رسیدگی بکند که چرا مزد کارگران راه ساحلی و راه لار را نمی‌دهند؟ چرا نمی‌دهند؟ کی می‌خورد این پول را؟ تذکر دیگری داشتم راجع به وسائل ارتباط لارستان آنجا پست را با الاغ می‌برند آن الاغ هم مال خود پستخانه نیست که مستقیماً برود مثلاً یک قسمت از بند لار به بندر لنگه ۲۸ روز الی ۲۹ روز می‌رسد برای این که یک الاغ داری که راه می‌افتد می‌رود و پست را می‌برد بین راه به معامله و پیشه‌وری مشغول می‌شود خواهش کردیم که در ۳ بخش لارستان سه تا دستگاه بی‌سیم بگذارند. این دستگاه بی‌سیم یکی صد تومان قیمتش بیشتر نیست که خودشان را به آن وسیله ارتباط بدهند با مرکز آقای وزیر پست و تلگراف به تصور این که به یک تشکیلاتی مثل اینجا می‌خواهیم بدهیم می‌گوید بی‌سیم بخریم، بی‌سیم دایر کنیم؟
آقا بی‌سیم یکی صد تومان تمام می‌شود سه تا صد تومان می‌شود سیصد تومان سه تا دویست تومان می‌شود ششصد تومان در هر بخش که صد تا آبادی دارد و هیچ وسیله ارتباط ندارد شما نمی‌خواهید یک بی‌سیم صد تومانی بگذارید برای این که وزیر پست و تلگراف نمی‌فهمد بی‌سیم یعنی چه؟ مردم وسیله ارتباط ندارند باید کفاره جهل و بی‌اطلاعی وزیر پست و تلگراف را مردم بدهند اگر پول نمی‌دهید بی‌سیم بخرید پس پول بدهید وزیری بخرید که چیز بفهمد (محمودی - آدم بسیار خوبی است) بسیار آدم شریفی است اما بسیار آدم نفهمی است با این که جناب آقای دکتر مصدق رسماً به ایشان نوشته‌اند که در این سه بخش لارستان وسایل ارتباط بگذارید آنهایی که مأمور ملخ بودند مأمور نظامی بودند وسیله بی‌سیم داشتند این جاها هم بخرید بگذارید ولی تا به حال ترتیب اثر نداده‌اند مطلب دیگر می‌خواستم از موقع استفاده کنم و از این رویه‌ای که دولت در مقابل پیشنهادهای مستر استوکس پیش گرفته تقدیر کنم (صحیح است). از دولت دکتر مصدق از شخص دکتر مصدق همین انتظار هم می‌رود که منافع ملت را نگهدارد و حفظ کند و در مقابل هیچ مانوری و در مقابل هیچ تظاهری و جلوه هیچ شکوهی مقهور نشود (صحیح است) ما این انتظار را از آقای دکتر مصدق داشتیم و دکتر مصدق هم انتظار ما را برآورد و من به نوبت خودم از ایشان تقدیر می‌کنم اینها برای چه آمدند؟ اگر آمدند که همان الفاظی که اول می‌زدند پس و پیش بکنند یا عوض بکنند و مطلب و مفهوم همان باشد که آن بود احتیاجی به این گفتگوها نبود احتیاجی به زحمت ایشان نبود (اسلامی - اولی بهتر بود آقا) می‌خواهم عرض بکنم که این طور لفظ عوض کردن و عبارت را پیچیده‌تر کردن و باز همان چیزهای اول را خواستن این مسخره کردن ملت ایران است (صحیح است)
اینها قبول دارند که این نهضت را ملت ایران کرده و ملت ایران علاقه‌مند به این موضوع است یا قبول ندارند؟ اگر باورشان است که یک ملتی قیام کرده است و یک هیئتی حرف می‌زند باید طوری کنار بیایند و حرف بزنند با آن دولتی که از طرف آن ملت است بلکه راضی بشود، اگر فرضاً این دولت راضی شد به آن چیزی که منافع ملت را متضمن نیست! مگر ملت قبول می‌کند! مگر بعد از دولت یک مجلس و یک سنایی نیست؟ اگر باید کاری بکند و چیزی بگوید باید کاری بشود که ملت ایران راضی بشود.
اینها قبول دارند که نفت مال ملت ایران ست یا قبول ندارند؟ و اگر این طور که گفته‌اند اگر واقعاً قبول کرده‌اند قانون ملی شدن صنعت نفت ایران را، اگر قبول کرده‌اند که نفت ما ملت ایران است و باید هم قبول بکنند به دلیل این که معاون زغال انگلستان مال انگلستان است به دلیل این که ماهی‌های رودخانه تایمز مال ملت انگلستان است به همان دلیل معادن سرزمین و نفت ایران مال ملت ایران است (صحیح است) هیچ فرقی نمی‌کند اگر قبول دارید چه حقی در مال یک ملتی دارید که می‌أیید می‌گویید بالمناصفه قسمت کنیم آن هم بعد از این که خساراتش را بدهید و مخارجش را تحمل بکنید اینها که بالمناصفه می‌گویند یعنی صدی پنجاه اینها که در آن هیاهو اولیه تا صدی شصت و شصت و پنج هم می‌گفتند بدون این که این قانون بگذرد و قبل از این که این نفت ملی بشود خساراتش را هم ما نمی‌دادیم خودشان می‌دادند خودشان گفتند صدی پنجاه حتی تا صدی شصت و پنج حالا بعد از این که ما این قانون را گذرانده‌ایم این هیاهو بر پا شده و حالا بیاییم صدی پنجاه بدهیم! موضوع آن بشود که بیلمان پارو شود گفتند یک کسی چهل سال ریاضت کشید که خضر را ببیند پس از چهل سال یک کسی به او رسید گفت که تو چه می‌خواهی این قدر ریاضت می‌کشی گفت
خضر را می‌خواهم ببینم گفت خیال کن من خضر هستم چه می‌خواهی گفت تو خضر نیستی و اگر راست می‌گویی بیا این بیل مرا پارو کن گفت چیزی نیست چشمت را هم بگذار چشمش را به هم گذاشت و بعد که باز کرد دید بیلش پارو شده آن شخص هم رفته و خضر هم نیست حالا اگر معجز آقایان این باشد که بعد از این هیاهو این کشمکش بیل را پارو کنند این که نمی‌شود قیمت بیل که بیش از پارو است چون که قیمت آهن از چوب بیشتر است (صفایی خضر ما این کا را هم نمی‌تواند بکند) عرض کنم که تمام اتکا آنها به این امتیازی است که داشته‌اند (حائری‌زاده - موضوعش از بین رفته است و خودشان هم قبول کردند) عرض کردم داشته‌اند، یک شرکت خارجی که در یک مملکتی بیش از یک شرکت داخلی حق ندارد آیا بعد از آن که در انگلستان صنایع فولاد را ملی کرده‌اند آن شرکت‌های انگلیسی فولاد استخراج می‌کردند و ذغال استخراج می‌کردند و راه آهن می‌ساخته‌اند بعد از ملی کردن صنایع آنها آیا آن امتیازات آنها از بین رفته است یا سر جای خودش باقی است. همان طوری که آنها از بین رفته این هم از بین رفته است یک بام و دو هوا که نمی‌شود از اینها گذشته تمام مستعمرات انگلیس را از امریکا بگیرید تا برسد به شرق در هر یکی از اینها که یک اطاق درست کرده‌اند یک چاه زده‌اند قبلاً یک قراردادی بسته‌اند و یک امتیازی گرفته‌اند در همین جزیره بحرین هر قدمی که گذاشتند بعد از یک واقعه‌ای بود و بعداً روی آن قرارداد می‌بستند تمام استعمار انگلیس‌ها به واسطه این قراردادها و به واسطه این امتیازها بوده است یک روزی مستشار سفارت امریکا با من صحبت می‌کرد راجع به این کارها گفتم آقا اگر شما اجازه می‌دهید که انگلیس‌ها برگردند به امریکا روی آن حقوق که اول داشتند به اتکا آن حقوق برگردند و بیایند حکومت بکنند که ما هم اجازه بدهیم اگر در مملکت شما حق ندارند توی مملکت ما چه حق دارند؟ حق که کوچک و بزرگ ندارد حق که قوی و ضعیف ندارد همان طور که شما بر چیدید این بساط استعمار را ما می‌خواهیم بساط استعمار را از بین ببریم بعد می‌آییم روی تراضی شخصی و منافع طرفین نه این که او بگوید که من چون یک حقی دارم تو باید بکنی بدهی او دیگر هیچ حقی ندارد همان طور که در امریکا دیگر هیچ حقی ندارد همان که در هند دیگر هیچ حقی ندارد اینجا هم باید بگوییم که دیگر هیچ حقی ندارد حالا هم ما باید معامله‌ای بکنیم مثل دو نفر متقابل که منافع طرفین در حدود معامله آزاد تأمین بشود غیر از این را قبول نمی‌کنیم نه دولت ما قبول می‌کند نه مجلس ما قبول می‌کند (صحیح است) و حالا بنده معتقد هستم که اینها از این موقع استفاده بکنند یعنی این موقعی است که ایران و انگلستان می‌توانند درست روی منافع طرفین کنار بیایند چرا؟ برای این که اگر آنها راست می‌گویند ترضیه خاطر ملت ایران را می‌خواهند و قطعاً هم می‌خواهند یا می‌خواستند به دلیل همان قرارداد الحاقی که می‌خواستند به ما چیز دیگری بدهند اگر راست می‌گویید امتیاز نامه دارند امتیاز دارید ببرید دیگر؟ چرا می‌خواستید تعدیل بکنید؟ چرا می‌خواستید به قول خودتان زیادتر بدهید؟ برای این که افکار عمومی ملت ما را راضی بکنید، برای این که خاطر ملت ما را آرام بکنید پس این را باید بدانند که با چه دولتی اگر قرارداد ببندید و کنار بیایند ملت ممکن است که راضی بشود این ممکن نیست مگر به وسیله دولتی که صد در صد طرف اعتماد ملت ایران باشد مطمئن باشد که این منافع او را دولت نخواهد فروخت به حق یا باطل از دیر زمانی در این مملکت گفته شده حکومت و دولت‌هایی که می‌آیند دست نشانده آنها هستند مگر ممکن است که این دولت برود و دولت دیگری بیاید قرارداد ببندد این حرف‌ها تمام شود و ملت راضی شود؟ ملی‌ترین دولتی که ممکن است در ایران روی کار بیاید همین دولت است و قراردادی اگر ببندند و با آنها کنار بیایند و ملت قبول خواهد کرد همین دولت است من نمی‌دانم دنبال این کار به کجا برسد (احسنت - صحیح است)
رئیس - آقای کشاورزصدر یک بیانی دارند که چند دقیقه می‌خواهند به عرض مجلس برسد (معدل - بفرمایید) بفرمایید که می‌گویید بایستی با آیین‌نامه تطبیق کند (آشتیانی‌زاده - مخالفی نیست) بنده هم می‌دانم ولی چون ممکن است سابقه بشود این است که می‌خواهم از مجلس کسب اجازه بکنم برای این که سابقه نشود و همین طور فردا ده نفر صحبت می‌کند آقای کشاورزصدر چقدر وقت می‌خواهید؟
کشاورزصدر - ده دقیقه کافی است
رئیس - برای این که ایشان ده دقیقه بتوانند صحبت کنند در مجلس رأی می‌گیریم آقایانی که موافقند قیام کنند؟ (عده کمی برخاستند) متأسفانه تصویب نشد.
آزاد - بنده آقای رئیس اخطار نظامنامه‌ای دارم بر طبق ماده ۱۶۹ راجع به سؤالات.
رئیس - برای سؤالات مکرر گفته‌ام قصور بر آقایان وزرا نیست زیرا همیشه حاضر هستند حتی امروز جواب یکی از سؤالات را آقای وزیر خارجه کتبی داده‌اند ما حالا هفته‌ای یک مرتبه بیشتر مجلس نداریم آقایان یک روز دیگر مثلاً روز سه‌شنبه را در نظر بگیرند برای سؤالات.
آزاد - بنده سه ماه است که از دولت سؤال کرده‌ام در این مدت سه ماه حاضر نشده‌اند برای جواب بالاخره ممکن است که این سؤالات از بین برود بایستی جنابعالی یک روزی را تعیین بفرمایید که آقایان وزرا همه حاضر باشند و بیایند جواب سؤالات را بدهند
دکتر طبا - یکشنبه آتیه
آزاد - روز پنجشنبه را قرار بدهید
رئیس - اگر آقایان موافق هستند برای پنجشنبه اطلاع می‌دهیم آقایان وزرا برای جواب سؤالات بیایند
آزاد - یک مطلب دیگر می‌خواستم عرض کنم روز جمعه فداییان اسلام می‌خواستند میتینگ بدهند دولت جناب آقای دکتر مصدق بر خلاف قانون عده‌ای را گرفته‌اند و حبس کرده‌اند این عمل آقای امیر علایی بر خلاف قانون بوده است
رئیس - پس پنجشنبه برای این کار یعنی سؤالات تعیین شد اول جلسه خصوصی داریم بعد جلسه علنی.
۳ - بقیه مذاکره در لایحه بیست میلیون ریال اعتبار جهت دفع سن.
رئیس - لایحه اعتبار دفع سن مطرح است در جلسه پیش آقای معدل یک پیشنهادی داده بودند که محتاج به رأی بود بعد آن را اصلاح کردند قرائت می‌شود و رأی گرفته می‌شود.
(پیشنهاد آقای ملک‌مدنی معدل به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده واحده اضافه شود.
تبصره - دفع آفت سن و ملخ در هر شهرستان با نظارت سه نفر از معتمدین محل به انتخاب رئیس کشاورزی به عمل خواهد آمد.
رئیس - آقای ملک‌مدنی توضیحی دارید بفرمایید
ملک‌مدنی - عرض کنم که نظر بنده این است که مبارزه با سن باید یک طوری باشد که یک سوء استفاده‌ای در آن نشود و خود آقای وزیر کشاورزی هم با این نظارت موافقت کرده‌اند که سه نفر از معتمدین محل در این کار نظارت بکنند که این به نحو خوبی انجام بشود بنده تصور می‌کنم با این ترتیب کارهای فنی را که دستگاه اداری اداره می‌کند و معتمدین محلی هم نظارت می‌کنند و دیگر سوء استفاده‌ای نمی‌شود.
رئیس - آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی - در جلسه گذشته این پیشنهاد را آقا فرمودند و بنده عرض کردم که تعهد می‌کنم که این عمل را انجام بدهم حالا معلوم می‌شود که مورد اعتماد واقع نشده و پیشنهاد اصلاح شده مطرح شده است چون بنده همیشه میل دارم که یک نظارتی در کارها بشود این است که بنده قبول می‌کنم.
رئیس - آقای وزیر کشاروزی پیشنهاد را قبول کردند بنابراین رأی می‌گیریم به این پیشنهاد آقایانی که موافقند با این پیشنهاد قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد
پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای کشاورزصدر به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم از مبلغ هشت میلیون ریال برای مبارزه با سن دیناری برای خرید اتومبیل هزینه سفر و فوق‌العاده مأمورین اداری نرسد.
رئیس - آقای کشاورزصدر
کشاورزصدر - بنده این پیشنهاد را کردم به تمایل جمیع آقایان نمایندگان دیدم همه اظهار می‌دارند که نبایستی اعتباری که ما می‌دهیم به امور پرسنلی و فوق‌العاده مأمورین اداری و خرید اتومبیل و امثال آن برسد (صحیح است) این را هیچ کس تردید ندارد یک نکته‌ای را قبلاً عرض کنم تا جناب آقای وزیر کشاورزی مخالفت با بنده نکنند علت این است که دیدم که هر کس پیشنهاد می‌کند شما می‌آیید با او مخالفت می‌کنید خواستم عرض کنم که بین من و جنابعالی و نمایندگان دیگر در امور کشاورزی و اطلاعات و تحصیلات کشاورزی تفاوتی نیست حتی اسم من کشاورز هست و شما نیستید (خنده نمایندگان) و اگر جنابعالی که ضیاءالملک هستید در امر برق و روشنایی وارد شوید البته مقدم‌تر بودید این است که استدعا می‌کنم که با این مقدمه منطقی با نظر بنده اگر مخالفتی دارید نکنید آقایان تصدیق می‌کنند که همین عدم مراقبت‌ها از طرف مجلس بوده است که کار به جایی کشیده که تمام بودجه مملکت یعنی هشتاد درصد هشتاد و پنج در صد بودجه به مصرف امور پرسنلی و استخدامی و غیره می‌رسد (صحیح است) بنابراین از جنابعالی توقعم این است که با این پیشنهاد بنده موافقت بفرمایید یک تلگرافی هم راجع به سن از هرسین کرده‌اند و یک کاغذی هم این بیچاره بیرانوندها از لرستان نوشته‌اند و اینها را هم به آقای وزیر کشاورزی تقدیم می‌کنم که انشاءالله بعد از تصویب این قانون اقدام بکنند حالا اگر آقایان اجازه
بدهید سه دقیقه، یا چهار دقیقه آن مطلبی که داشتم عرض کنم آقایان محترم راجع به قضیه ۲۳ تیر که جلب توجه مجلس را کرد و ترتیباتی شد که موجب این پیش آمد شد از طرف مجلس سنا چند نفر مأمور شدند برای رسیدگی به این امر ...
رئیس - آقای کشاورزصدر بگذارید به وقت دیگر
کشاورزصدر - می‌فرمایید بعد عرض کنم بی‌دادگری کرده سنا و برخلاف حقیقت گزارش داده است اعضای حزب ایران که عموماً تحصیل کرده هستند چاقوکشی نمی‌کنند حتی روزنامه آنها و خود میتینگ‌دهندگان هم جبهه کار را شرکت نداده بودند و اسم نبرده بودند و این آقایان برخلاف واقع گزارش داده‌اند و مغرضانه بوده است.
صفایی - دولت خواسته آنها که از پیش خود گزارش نداده‌اند پیش خود و توی خانه‌شان گزارش را تهیه کرده‌اند
رئیس - آقای وزیر کشاورزی بفرمایید.
وزیر کشاورزی - آقای کشاورزصدر استدعا می‌کنم که این عرض بنده را درست توجه بفرمایید فرمودید که جنابعالی و بنده در علم کشاورزی مساوی هستیم این طور نیست، بنده کتاب‌های کشاورزی فراوان خواندم و مطالعات فراوان کرده‌ام (کشاورزصدر - املاک زیادی هم دارید) املاک کشاورزی هم دارم سر کار خودتان که مهندس کشاورزی نیستید یک روز با یک مهندس کشاورزی عالم تشریف بیاورید به منزل بنده و بنده را امتحان بفرمایید مثل آن اشخاص که برای مهندسی کشاورزی امتحان می‌دهند تا این که گفته نشود که بنده صرفاً ادعا می‌کنم بنده مطالعات فراوانی در امر کشاورزی کرده‌ام و در امور کشاورزی کاملاً اطلاع دارم این است که جنابعالی بی‌لطفی فرموده‌اید این کارها را در آن دوره‌ای که به قول آقای قوام‌السلطنه خانه‌نشین بودم دو سال فراوان کتاب مطالعه کردم و مطالعات فراوان کردم و اما پیشنهاد که فرمودید و تقاضا داشتید که بنده قبول بکنم پیشنهاد آقا را بنده به رأی مجلس واگذار می‌کنم.
رئیس - آقای صدرزاده بفرمایید.
صدرزاده - عرض کنم برای دفع آفت سن پیشنهاد تصویب یک قانون کافی نیست وسائل لازم است ملاحظه بفرمایید اغلب نقاط که آلوده به سن هستند بایستی مأمور و متخصص به آن نقاط برای دفع این آفت برود البته آنها هم برای رفتن وسیله نقلیه می‌خواهند یک مأمور که به فلان نقطه کشور می‌رود البته فوق‌العاده می‌خواهد نمی‌شود برای آنها فوق‌العاده جداگانه تصویب کرد بنابراین این مبلغی که هست باید هم برای مأمورین به کار برود و هم برای خرید سموم و غیره و هم برای فوق‌العاده آنها نهایت وزارت کشاورزی باید اهتمام کافی مبذول دارد که این وجوهی که از تصویب مجلس می‌گذرد به مصرف حقیقی خودش برسد و نتایج آنها هم معلوم شد می‌توانیم اعتماد داشته باشیم این مبلغی هم که برای دفع آفت سن تصویب شده است همان طور عیناً برای دفع آفت سن مصروف خواهد گشت و از این جهت استدعا می‌کنم از آقای کشاورزصدر که عنایت بفرمایید و پیشنهاد خودشان را مسترد بدارند (کشاورزصدر - ممکن است ایشان وزیر نباشند)
اسلامی - اگر این پیشنهاد رد بشود مفهوم مخالفش این نیست که پول‌ها را به مصرف فوق‌العاده برسانند
ملک‌مدنی - پیشنهاد آقای کشاورزصدر را بفرمایید یک دفعه دیگر قرائت کنند.
رئیس - پیشنهاد آقای کشاورزصدر مجدداً قرائت می‌شود
(به شرح سابق قرائت شد)
صفایی - پس مأمورین به چه وسیله بروند؟
کشاورزصدر - به مصرف مأمورین فنی برسد نه اداری مأمورین فنی بروند.
رئیس - چون یک عده زیادی پیشنهاد راجع به این اعتبار هست و دو لایحه مالی از سنا برگشته است راجع به دو دوازدهم و قسمت اعتبار ساختمانی بوعلی سینا اجازه بفرمایید اول رأی نهایی به آن دو لایحه گرفته شود بعد از رأی نهایی این دو موضوع برگردیم به این قسمت و پیشنهادات مطرح شود.
صفایی - در مجلس سنا راجع به دو دوازدهم یک تذکراتی دادند باید جواب داده شود
رئیس - این مربوط به رأی نیست قبل از دستور ممکن است بفرمایید. رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای کشاورزصدر
کشاورزصدر - اگر نمی‌خواهند ممکن است بنده پیشنهادم را پس بگیرم چون بسته به نظر آقایان نمایندگان مجلس است.
۴ - اخذ رأی و تصویب اجازه پرداخت حقوق و هزینه کل کشور بابت دو ماهه مرداد و شهریور ۱۳۳۰
رئیس - نامه مربوط به دو دوازدهم که از مجلس سنا رسیده است قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب مراسله شماره ۱۶۱۵۱ - ۲۱/۵/۳۳۰ راجع به لایحه اجازه پرداخت دو دوازدهم حقوق و هزینه کل کشور بابت ۱ مرداد و شهریور ۳۳۰ که برای اظهارنظر به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز شنبه ۲۶ مرداد جاری با نظر موافق عیناً به تصویب رسید.
رئیس مجلس سنا - سید حسن تقی‌زاده
اسلامی - ما با این اظهارنظرها مخالفیم.
رئیس - مجلس شورای ملی برای این که با مجلس سنا همکاری کامل کرده باشد حتی در امور مالی که قانون اساسی هیچ گونه حقی برای مجلس سنا قائل نشده یک رأی مشورتی ما خودمان قائل شدیم اگر آن طور که بنده در روزنامه خواندم آقای رئیس مجلس سنا فرموده باشند به لوایحی که از سنا به اینجا می‌آید مجلس شورای ملی بی‌علاقگی نشان می‌دهد باید عرض کنم هرگز این طور نبوده ما کمال علاقه را داریم به کارهایی که از مجلس سنا می‌آید توجه کنیم و بایستی بدانند که مجلس شورای ملی کارهایش خیلی بیش از آن مجلس است (صحیح است)
فرامرزی - اصلاً مجلس سنا یک چیز زائدی است
کشاورزصدر - عصر اتم که سنا دیگر لازم ندارد
اسلامی - اظهارنظر یعنی چه
رئیس - این اظهارنظر مجلس سنا به حکم سابقه بوده است در کمیسیون توافق این قضیه حل خواهد شد
اسلامی - به حکم سابقه نباید باشد اظهارنظر یعنی چه، اینها خیال می‌کنند اینجا مجلس سنای آمریکا است آنها که مدعی نوشتن قانون اساسی هستند چرا قانون اساسی را رعایت نمی‌کنند؟
صفایی - یک مطالبی هم راجع به لوایح گفته بودند که صحیح نبوده است.
رئیس - رأی می‌گیریم به لایحه دو دوازدهم با ورقه آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند
(اسامی آقایان به شرح ذیل اعلام و در محل نطق حاضر و رأی دادند)
آقایان: فرامرزی، کشاورزصدر، بزرگ‌نیا، دکتر هدایتی، دکتر طبا، حمیدیه، گنجه، حکیمی، کهبد، صفوی، دکتر کاسمی، اعظم زنگنه، صدری، نصرتیان، وهاب‌زاده، دولتشاهی، موسوی، نورالدین امامی، حائری‌زاده، ابریشم‌کار، دکتر نبوی، آبکار، شادلو، نبوی، خزیمه علم، عماد تربتی، محمود محمودی، صفایی، ابتهاج، دکتر کیان، ملک‌مدنی، گنابادی، ثقه‌الاسلامی، ظفری، جمال امامی، دکتر بقایی، افشار، صادقی، پناهی، عباسی، آصف، صاحب‌جمع، قبادیان، غضنفری، گرگانی، عرب‌شیبانی، دکتر علوی، آزاد، قرشی، دکتر معظمی، رفیع گودرزی، عامری. بهبهانی، دکتر طاهری، برومند، سالار بهزادی، معین‌زاده، مرتضی حکمت، معدل، ارباب‌گیو، کوراوغلی، شهاب خسروانی، دهقان، دکتر برال، ناصر ذوالفقاری، صدرزاده.
شماره آرا به عمل آمد نتیجه به قرار ذیل حاصل گردید.
ورقه موافق ۴۴
ورقه سفید بی‌اسم ۲۰
رئیس - از عده حاضر لایحه دو دوازدهم با ۴۴ رأی موافق تصویب شد یک ورقه هم هست که نوشته است موافقم ولی امضا ندارد جزو ممتنع محسوب شد.
اسامی موافقین - آقایان: شهاب خسروانی. دکتر معظمی. مرتضی حکمت. سالار بهزادی. معدل. گرگانی. دکتر بقایی. ظفری. برومند. حائری‌زاده. ملک‌مدنی. قبادیان. صاحب‌جمع. عرب‌شیبانی. دکتر برال. نورالدین امامی. دکتر کیان. نبوی. کشاورزصدر. دکتر کاسمی. بزرگ‌نیا. گنابادی. موسوی. حمیدیه. گنجه. صدری. وهاب‌زاده. شادلو. دکتر علوی. عامری. دکتر نبوی. حکیمی. آبکار. دکتر طبا. معین‌زاده. کوراغلی. گودرزی. صدرزاده. علی‌محمد دهقان. ناصر ذوالفقاری. ابریشم‌کار. فرامرزی. رستم‌گیو. قرشی.
ورقه سفید بی‌اسم. علامت امتناع ۲۰ برگ.
۵ - اخذ رأی و تصویب هشت میلیون ریال اعتبار برای مصارف تکمیل آرامگاه و جشن هزاره ابوعلی سینا
رئیس - لایحه اعتبار تکمیل آرامگاه بوعلی سینا هم گزارش آن از مجلس رسیده است قرائت می‌شود به آن هم رأی می‌گیریم.
اسلامی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم مطابق ماده ۷۶
رئیس - طبق چه ماده‌ای؟ باید ماده نظامنامه را بگویید در ماده ۷۶ به طور کلی است که نماینده می‌تواند طبق نظامنامه اخطار کند.
اسلامی - راجع به همان ماده‌ای که یک عده از مجلسین انتخاب شدند برای حل اختلاف به همین ماده اجازه بدهند توضیح عرض کنم
رئیس - تأمل بفرمایید حالا می‌خواهیم رأی بگیریم نامه مجلس سنا راجع به اعتبار ساختمانی آرامگاه بوعلی سینا قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی
در جواب مراسله شماره ۱۵۶۷۱ - ۱۷/۵/۳۳۰ راجع به لایحه مربوط به اجازه اعطای هشت میلیون ریال اعتبار از محل درآمد سال جاری کشور جهت تکمیل ساختمان آرامگاه و تهیه مقدمات و مراسم جشن هزاره حکیم بوعلی اشعار می‌داد که لایحه مزبور در جلسه روز شنبه ۲۶ مرداد جاری با اظهارنظر موافق عیناً به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا - سید حسن تقی‌زاده
رئیس - عده برای رأی کافی نیست (نورالدین امامی - تقصیر ما چیست که اینجا نشسته‌ایم بوی الرحمن گرفته‌ایم) باید از رفقای‌تان بپرسید ۶۵ نفر معطل سه نفر هستند (در این موقع با ورود سه نفر عده برای رأی کافی شد) رأی می‌گیریم به لایحه اعطای هشت میلیون ریال اعتبار آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند
(اسامی آقایان به شرح ذیل اعلام و در محل نطق حاضر و رأی دادند)
آقایان: آشتیانی‌زاده - مهدی ارباب - دکتر معظمی - دکتر نبوی - دکتر کاسمی - محمدعلی مسعودی - ابوالحسن حکیمی - جمال امامی - کهبد - فرامرزی - صفوی - عزیز اعظم‌زنگنه - محمود محمودی - وهاب‌زاده - بهبهانی - آزاد - دولتشاهی - موسوی - حائری‌زاده - دکتر بقایی - آبکار - افشار صادقی - دکتر طبا - نبوی - شادلو - عماد تربتی - ابتهاج - اسلامی - خزیمه علم - دکتر جلالی - کشاورزصدر - ملک‌مدنی - ثقه‌الاسلامی - حمیدیه - ظفری - مکرم - پناهی - صاحب‌جمع - صفایی - قرضی - بزرگ‌نیا - قبادیان - غضنفری - نصرتیان - عباسی - گرگانی - عرب‌شیبانی - دکتر علوی - گنابادی - شهاب خسروانی - رفیع - گودرزی - جواد عامری - دکتر طاهری - دکتر کیان - برومند - سالار بهزادی - معین‌زاده - معدل - ارباب‌گیو - کوراوغلی - دهقان - مرتضی حکمت - دکتر برال - ناصر ذوالفقاری - صدرزاده
(شمارش آرا به عمل آمد نتیجه به قرار زیر حاصل گردید)
ورقه سفید موافق ۴۱ ورقه - ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع ۲۳
رئیس - لایحه اعتبار آرامگاه بوعلی با ۴۱ رأی تصویب شد
اسامی موافقین - آقایان: دکتر کیان - دکتر بقایی - ظفری - مهدی ارباب - گودرزی - اسلامی - دکتر معظمی - دکتر کاسمی - دکتر نبوی - وهاب‌زاده - فرامرزی - دکتر طبا - دکتر جلالی - حمیدیه - ملک‌مدنی - حائری‌زاده - موسوی - شهاب خسروانی - گرگانی - دکتر علوی - قبادیان - قرشی - صاحب‌جمع - ثقه‌الاسلامی - کشاورزصدر - آبکار - سالار بهزادی - صدرزاده - ناصر ذوالفقاری - علی‌محمد دهقان - رستم‌گیو - مرتضی حکمت - دکتر برال - کوراوغلی - معدل - دکتر طاهری - گنابادی - عامری - برومند - معین‌زاده - عرب‌شیبانی
ورقه سفید بی‌اسم علامت امتناع - ۲۳ برگ.
۶ - تقدیم یک فقره لایحه راجع به معالجه کارگران مسلول به وسیله آقای وزیر کار.
رئیس - آقای وزیر کار فرمایشی دارید بفرمایید
وزیر کار (آقای امیرتیمور) - لایحه‌ای برای معالجه کارگران مسلول تهیه شده است که با اجازه مقام ریاست تقدیم پیشگاه مجلس شورای ملی می‌کنم.
اسلامی - اخطار نظامنامه‌ای دارم.
۷ - تقدیم لایحه اضافات ۱۳۳۰ وزارت فرهنگ و سه فقره لایحه شهریه به وسیله آقای وزیر فرهنگ.
رئیس - تأمل بفرمایید آقای وزیر فرهنگ بفرمایید
وزیر فرهنگ (آقای دکتر سنجابی) - از توجه و عنایتی که آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی همواره نسبت به امور فرهنگ مبذول می‌فرمایند بنده لازم می‌دانم به نام عموم فرهنگیان تشکر کنم، تشویقی که نسبت به خدمتگزاری بنده از طرف آقایان نمایندگان محترم می‌شود در واقع اظهار علاقه و لطفی است که نسبت به کار فرهنگ و پیشرفت امور فرهنگی کشور دارند به طوری که خاطر آقایان مستحضر است سال تحصیل فرهنگ از مهر ماه شروع می‌شود و با مقرراتی که ما برای پیشرفت تعلیمات اجباری داریم و کوششی که دولت باید برای این کار بکند که از مهم‌ترین امور مملکت است و همیشه هم مورد توجه آقایان محترم بوده است هر سال احتیاج به اضافات بودجه داریم (صحیح است) که در این موقع باید به تصویب مجلس برسد که در ابتدای سال تحصیلی وزارت فرهنگ بتواند اقداماتی که لازم است شروع بکند (صحیح است) و ما فعلاً به طور متوسط با وسایل ناقصی که داریم در سال صد هزار نفر محصل جدید داوطلب برای مدارس می‌پذیرم و با مدارس متوسطه و ابتدایی که موجود داریم فوق‌العاده در تنگنا و در مضیقه هستیم و آقایان همه می‌دانید که اغلب کلاس‌های مدارس بیش از گنجایش آنها شاگرد دارند و همین امر هم یکی از موجباتی است که سطح فرهنگ و معلومات دانشجویان پایین آمده به موجب مقرراتی که ما داریم در ابتدای سال تحصیلی باید فارغ‌التحصیل‌های دانشسرایعالی و دانشسراهای مقدماتی را برای خدمت در دبیرستان‌ها و دبستان‌ها استخدام کنیم در حدود خزار و هفتصد نفر ما فراغ التحصیل دانشسراهای مقدماتی و دانشسرایعالی داریم که متأسفانه این عده هم باز کافی نخواهد بود به طوری که آقایان به مستحضر هستند در سال وزارت فرهنگ در حدود هزار تا هزار پانصد نفر هم آموزگار و دبیر قراردادی استخدام می‌کند، نظر به این موجباتی که به عرض رسید و خود آقایان نمایندگان محترم هم به خوبی متوجه هستند چنانکه در یکی از جلسات پیش هم از طرف یک عده کثیری از آقایان نمایندگان محترم تبصره‌ای پیشنهاد شد که از اعتبارات دولت مبلغی اضافه برای بودجه سال جاری وزارت فرهنگ بدهند و این مطلب مورد توجه دولت واقع شده است و اینک لایحه‌ای که راجع به اضافه اعتبار بودجه سال ۱۳۳۰ وزارت فرهنگ است به مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال با قید فوریت تقدیم می‌کنم و امیدوار هستم که مورد توجه آقایان محترم قرار بگیرد و البته همان طور که دولت علاقمند است آقایان محترم هم علاقه‌مند هستند که در درجه اول این وجوه و اعتبارات به مصرف پیشرفت تعلیمات عمومی اجباری در شهرستان‌ها برسد (مسعودی - نظر مجلس همین است) و وزارت فرهنگ به آن توجه کافی دارد و آقایان هم همین طور توجه دارند بنابراین کوشش می‌کنیم پیشرفت فرهنگ را در تحت تعلیمات فنی قرار بدهیم یعنی تعلیمات کشاورزی و حرفه‌ای و فنی و ما کوشش می‌کنیم که انشاءالله در همین سال تحصیلی پیشرفت اساسی و شایانی بکنیم البته فرهنگ اصلاحات فوق‌العاده دارد و ما در آخر هر سال دیپلم‌هایی به صورت گواهینامه و دانشنامه به دانشجویان متوسطه و عالی می‌دهیم ولی کاملاً متوجه هستیم که گواهینامه تحصیلی را افکار عمومی مردم که آقایان نماینده آن افکار عمومی هستید باید به فرهنگ بدهید موقعی که وزارت فرهنگ اعمالش مورد تصدیق افکار عمومی مردم و نمایندگان مجلس واقع شد آن موقع است که وزارت فرهنگ خدمتش را درست انجام داده است و می‌تواند به خدمت خودش امیدوار باشد مطلب دیگر را که می‌خواستم عرض کنم سه لایحه دیگر است راجع به وراث فرهنگیان که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود یکی راجع به وراث دکتر شهید نورایی است و دیگری بازماندگان مرحوم دکتر زنگنه و مرحوم عظیمی دبیر وزارت فرهنگ است که هر سه لایحه را تقدیم می‌کنم (نمایندگان - بسیار خوب است) (آشتیانی‌زاده - راجع به وراث آقای بهاری هم بفرمایید) آن هم در وزارت دارایی است همین روزها تقدیم می‌شود
اسلامی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم.
رئیس - مطابق چه ماده‌ای؟
اسلامی - مطابق ماده ۷۶
رئیس - ماده ۷۶ این است که اگر هر یک از نمایندگان در صورتی که تخلف در اجرای آیین‌نامه مجلس مشاهده نماید حق دارد مورد تخلف را با استناد به ماده مربوط بگوید حالا که تخلف نشده است اگر تخلفی شد آن وقت بفرمایید و شما ماده ۷۶ را قرائت بفرمایید و بعد این صحبتی که می‌خواهید بکنید معین کنید طبق چه ماده‌ای است (اسلامی - طبق همین ماده‌ای که این لایحه به مجلس سنا می‌رود) این طبق رأیی است که مجلس داده است یک کمیسیون حل اختلافی مجلس تعیین کرده است (اسلامی - بنده طبق همان ماده اخطار دارم) شما یک طرحی تهیه کنید یا قبل از دستور بیایید صحبت کنید.
۸ - طرح فوریت لایحه راجع به معالجه کارگران مسلول.
رئیس - در ضمن لوایحی که داده شده لایحه‌ای مربوط به مسلولین است که آقای وزیر کار دادند تقاضای دو فوریت کرده‌اند چون دو فوریت دارد باید طبق آیین‌نامه تکلیف دو فوریت آن معلوم شود (اسلامی - در سنا آقای رئیس مجلس سنا اجازه می‌دهند که صحبت بکنند ولی شما اجازه نمی‌دهید) بایستی مطابق نظامنامه باشد (اسلامی - حقوق ما پایمال شده است) عرض کردم باید مطابق آیین‌نامه باشد و اگر جاهای دیگر هم این کارها را می‌کنند بی‌ترتیب است.
رئیس - لایحه راجع به مسلولین قرائت می‌شود
(به شرح ذیل قرائت شد)
مجلس شورای ملی
به طوری که استحضار دارند چند سال متوالی است کارگران مسلول کشور شکایات زیادی مبنی بر معالجه و پرداخت دستمزد ایام بیماری و سایر مزایای خود تقدیم داشته‌اند برای رسیدگی به شکایات مکرر آنها کمیسیون‌ها متعددی تشکیل گردیده طی
برسی‌ها و مطالعات فنی که نسبت به این موضوع
به عمل آمده معلوم شده است درآمد صندوق تعاون و بیمه کارگران که مجموعاً شش درصد دستمزد و مزایای کارگران است تکافوی کلیه وظایف مصرحه را که به موجب مواد ۶ و ۸ و ۱۶ قانون کار عبارت از:
۱ - حوادث و امراض ناشی از کار
۲ - حوادث و امراض غیر ناشی از کار
۳ - حوادث و امراض خانواده بلافصل کارگر
۴ - پیری و از کار افتادگی کارگر
۵ - ازدواج و حاملگی - عائله‌مندی و وضع حمل و هزینه کفن و دفن و کمک به بازماندگان قانونی کارگر در موارد عسرت و استیصال
۶ - کمک به کارگران اخراجی
۷ - مرخصی زنان باردار می‌باشد نخواهد نمود و بنیه مالی این دستگاه قادر نخواهد بود هزینه کمر شکن بیماری خانمانسوز سل را که متأسفانه به جهات اقتصادی و بهداشتی رو به تزاید است انجام دهد و از همین نظر است که تاکنون با وجود کوشش و مجاهدت فراوان موضوع شکایات کارگران مسلول لاینحل مانده و موجبات نارضایتی آنها فراهم گردیده است. چون اصولاً برای دستگیری و حمایت کارگران مسلول وضع و ایجاد قانون مخصوصی ضروری می‌باشد به این جهت لایحه قانون حمایت و معالجه کارگران مسلول را که برای این منظور تهیه گردیده تقدیم داشته و با قید دو فوریت تقاضای تصویب آن را می‌نماید.
ماده ۱ - از تاریخ تصویب این قانون کلیه کارفرمایان و مؤسسات اقتصادی بازرگانی صنعتی و مدنی - باربری راه آهن - راه و به طور کلی هر مؤسسه‌ای که مشمول مقررات کار می‌شود مکلفند علاوه بر چهار در صد مندرجه در ماده ۱۶ قانون کار معادل یک در صد دستمزد و مزایای کارگران خود را به منظور حمایت و معالجه کارگران مسلول و ترتیب نگاهداری از آنها به صندوق تعاون کارگران بپردازند.
تبصره ۱ - وزارت کار آیین‌نامه‌ای برای اجرا این قانون و طرز رسیدگی به تخلفات آن تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران به موقع اجرا خواهد گذارد.
تبصره ۲ - این قانون شامل کارگرانی که از تاریخ اول سال ۱۳۲۹ مسلول شده و بیماری آنها ناشی از کار تشخیص داده شده و به هزینه شرکت سهامی بیمه ایران در آسایشگاه تحت معالجه بوده‌اند نیز خواهد بود.
ماده ۲ - عدم تأدیه و تأخیر پرداخت یک در صد مذکور در ماده یک در موعد مقرر مستلزم پرداخت جریمه معادل دو برابر مبلغ اصل و در صورت تکرار معادل چهار برابر مبلغ اصل در هر مورد خواهد بود که به نفع صندوق تعاون و بیمه کارگران اخذ و محسوب خواهد شد.
ماده ۳ - وزارت کار مأمور اجرای این قانون می‌باشد.
۹ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
رئیس - فعلاً فوریت به این لایحه مطرح است کارهای دیگری هم دارم یکی موضوع سن است بقیه پیشنهادات باید مطرح شود و لایحه‌ای هم آقای وزیر فرهنگ داده‌اند که فوریت دارد به این فوریت آن مطرح شود و عده هم برای رأی کافی نیست بنابراین جلسه را ختم می‌کنیم و جلسه آینده برای این کارها روز یکشنبه خواهد بود و روز پنجشنبه هم جلسه فوق‌العاده داریم که آقایان اول وقت تشریف می‌برند به جلسه خصوصی و به عده هم جلسه علنی تشکیل می‌شود راجع به سؤالات.
(مجلس یک ربع بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت