مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ امرداد ۱۳۳۰ نشست ۱۷۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۸۸۴
۳شنبه ۱۵ امرداد ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۷۵
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۷۵
صورت مذاکرات مشروح مجلس روز سه‌شنبه هشتم مرداد ماه ۱۳۳۰
فهرست مطالب:
۱ - قرائت اسامی غایبین جلسه قبل
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان برومند - ابریشم‌کار و کهبد و توضیحات آقای رئیس
۳ - طرح و تصویب تقاضای دولت راجع به تمدید دو ماه حکومت نظامی در هفت نقطه خوزستان
۴ - اخذ رأی و تصویب اجازه فروش زمین به مجلس سنا
۵ - طرح و تصویب فوریت لایحه تقاضای اعتبار جهت دفع سن
۶ - تصویب فوریت و طرح گزارش راجع به دو میلیارد قرضه ملی
۷ - تقدیم لایحه تجدید استخدام پروفسور بالتازار رئیس بنگاه پاستور به وسیله آقای وزیر بهداری.
۸ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت نه و پنجاه دقیقه صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل شد
۱ - قرائت اسامی غایبین جلسه قبل.
رئیس - صورت اسامی غایبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه - آقایان: شکرایی. شوشتری. آصف. عبدالحسین مجتهدی. شهاب خسروانی. غلامرضا فولادوند. آشتیانی‌زاده. افشار گودرزی. قراگزلو. قاسم فولادوند. سلطان‌العلما. محسن طاهری. صالح طباطبایی. مکی. صدر میرحسینی. جمال امامی. دکتر شایگان. دکتر مجتهدی.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: محمود محمودی. حسین خاکباز. دکتر مصباح‌زاده. خسرو قشقایی. تولیت. حسن اکبر. حاذقی. رضوی. سودآور. جواد مسعودی. ابتهاج.
دیر آمدگان با اجازه - آقایان: علی بزرگ‌نیا. دولت‌آبادی. فرامرزی. دکتر هدایتی. بهبهانی. یک ساعت - دکتر بقایی یک ساعت و ۳۰ دقیقه
دیر آمدگان بی‌اجازه - آقای محمد هراتی یک ساعت آقایان سلطانی و محمدعلی مسعودی و موقر ۳۰ دقیقه.
رئیس - چون روز قبل تعطیل بود لذا صورت جلسه نداریم و نطق‌های قبل از دستور شروع می‌شود
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان برومند. ابریشم‌کار. کهبد. و توضیحات آقای رئیس.
برومند - عرض کنم این یک شرحی است که اهالی محترم اصفهان به وسیله دو سه نفر نمایندگان خودشان که الآن در جلسه حضور دارند نوشته‌اند حاکی از حمایت و پشتیبانی از دولت جناب آقای دکتر مصدق و به وسیله نامه‌ای از بنده تقاضا کرده‌اند که در اینجا قرائت شود.
ساحت مقدس مجلس شورای ملی ایران: در این هنگام که یگانه رجل توانای ملی جناب آقای دکتر محمد مصدق نخست‌وزیر محبوب ایران با تأییدات خداوند متعال و اراده شاهنشاه عظیم‌الشأن و همکاری چند تن از فرزندان برومند و جانباز میهن مشغول اجرای قانون مقدس ملی شدن صنعت نفت شده‌اند امضاکنندگان زیر به نمایندگی قاطبه اهالی اصفهان بر حسب وظیفه ایرانیت و به ندای وجدان لازم می‌دانیم آمادگی خود را برای هر گونه سربازی و فداکاری جهت اجرای منویات دولت حقیقتاً ملی معظم‌الیه اعلام و تذکار دهیم که اهالی میهن پرست و شاه دوست اصفهان به این وسیله تنفر و انزجار خود را از نوکران اجانب در هر لباس و مقامی باشند ابلاغ می‌نمایند
(آزاد - این دکان کی بسته می‌شود؟) هر وقت مردم بخواهند و تقاضا کرده‌اند که این نامه را تقدیم مقام ریاست کنم امیدوارم که احساسات بی‌شائبه مردم اثر نیکوی آن زودتر ظاهر شود و انشاالله این کار آن طوری که آروزی ملت ایران است خاتمه پذیرد و این احساسات هم برای هر کاری و برای پیشرف هر مقصود مقدس باشد موضوعی را که می‌خواستم به عرض مجلس شورای ملی برسانم راجع به فرهنگ است چنانچه خاطر مبارک آقایان مستحضر است در چند جلسه قبل پیشنهاداتی برای بهبودی وضع فرهنگ که با نظر عده‌ای از آقایان استادان و دبیران مجرب فرهنگ تهیه شده بود اینجا به عرض آقایان نمایندگان محترم رساندم و انتظار داشتم در این مدت از طرف وزارت فرهنگ اظهارنظری به این پیشنهادات شده باشد یا اقلاً بفهمیم و ببینیم تا چه اندازه اینها مورد توجه قرار گرفته است یا قرار نگرفته است رویش مذاکره شده یا نشده به عقیده بنده این فرهنگی که ما داریم نباشد بهتر است زیرا جز فساد اخلاق و منحرف کردن اطمینان مردم این فرهنگ نتیجه دیگری ندارد ولی متأسفانه تا امروز آقای وزیر فرهنگ اظهار رأی روی این موضوع نکردند و حالا از جناب آقای وزیر کشاورزی تقاضا می‌کنم که به آقای وزیر فرهنگ اطلاع دهند تا راجع به این موضوع نظریه خود را اقلاً به عرض مجلس شورای ملی برسانند و باز در تعقیب همان نظریاتی که داشتم یک پیشنهادات دیگری کرده‌ام قانون تعلیمات اجباری مدتی است که تصویب شده ولی اجرا نشده بنده مدت‌ها بود می‌شنیدم که کسی هست به نام آقای بیژن مه داد این متدی اختراع کرده به فاصله کمی یعنی در مدت ۶۷ روز یک روز در هر جلسه که بیش از ده دقیقه طول نمی‌کشد متدش را درس می‌دهد و خواندن و نوشتن را یاد اشخاص می‌دهد یعنی اشخاص ۶۰ ساله و پیرمردان هم در
ظرف هفتاد و چند روز خواندن و نوشتن را یاد می‌گیرند ولی متأسفانه وزارت فرهنگ با امتحانات عدیده‌ای که داده هیچ گونه کمکی به این شخص نکرده و استفاده‌ای از او نشده است بنده مراجعه کردم به این و خواستم ببینم کار او تا چه حد مؤثر است تصدیق‌ها و گواهینامه‌هایی دیدم مثلاً در راه آهن به فاصله کمی همان طور که عرض کردم به فاصله دو ماه به عده زیادی در حدود ۵۰۰ ششصد نفر کارگر خواندن و نوشتن آموخته به طوری که معلومات اینها در حدود دو یا سه ابتدایی است در اداره روزنامه اطلاعات گویا جناب آقای مسعودی هم اطلاع داشته باشند آقای بیژن مه داد یک عده از کارگران روزنامه اطلاعات را آشنا به خواندن و نوشتن کرده و از طرف اولیای مطبعه و همچنین از طرف آقای مسعودی دیدم گواهی کرده بودن که در مدت ۳۶ ساعت این کار را کرده بود و همچنین در کارخانه گلیسرین و غیره و حتی یک روز در حضور اعلیحضرت همایونی چند نفر شاگرد را بردند آنجا امتحان کردند حتی عبارت سخت عربی گفتند و اینها به آسانی نوشتند و مورد تفقد و تجلیل بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی قرار گرفتند و نشان همایون هم به ایشان داده شد خواستم عرض کنم و به وزارت فرهنگ پیشنهاد می‌کنم که چه بهتر از این است که این مرد را تشویق کنید و این متد را از او بخرید یعنی به این معنی به جای این که این مرد شاگر تربیت کند معلم تربیت بکند که با آن معلمین بتوانند در تمام کشور مشغول تدریس بشوند و با این متد مردم را با سواد کنند ما یک اتحادیه‌ای در اصفهان داریم که بنده افتخار عضویت آن را دارم تصمیم داشتیم که این آقای بیژن مهد داد را ببریم اصفهان و در آن اتحادیه و کلاس‌هایی که داریم به تعلیم کشاورزان مشغول شویم ولی دیدم بهتر است که وزارت فرهنگ و دولت توجهی به این موضوع بکند و به طوری که خود این شخص می‌گفت که در سال من می‌توانم ۶ هزار معلم تربیت بکنم و اگر بنا باشد هر معلمی در ظرف سی جلسه یا هفتاد روز عده زیادی را باسواد بکند که خواندن و نوشتن را یاد بگیرند تصور می‌کنم بعد از دو سال تمام مملکت باسواد بشوند و رفع این نگرانی بشود ولی به شرط این که وزارت فرهنگ توجه بکند و به جای این مخارج بیهوده که خرج می‌کند یعنی از قدیم‌الایام خرج می‌کند و هنوز هم هست این کار مفید را انجام بدهد و انتظار دارم همان طوری که عرض کردم جناب آقای وزیر کشاورزی به آقای وزیر فرهنگ تذکر بدهند که نظریه خودشان را نسبت به این دو مطلب که همان پیشنهادات سابق بنده و یکی هم راجع به کار آقای بیژن مه داد است به عرض مجلس شورای ملی برسانند
یک موضوع دیگری که اینجا در محضر مجلس شورای ملی عرض می‌کنم ولی روی سختم با موکلین عزیزم اهالی محترم اصفهان است (کشاورزصدر - کارگارن یا کارفرمایان) البته کارفرمایان زیاد احتیاجی به حرف‌های ما ندارند آنها بار خودشان را بسته‌اند نه کاری با ما دارند نه با مردم و نه با دولت مگر این که ارزی یا چیز خواسته باشند یا این که مالیات ندهند آن وقت ممکن است کار داشته باشند بنده سال گذشته رفتم به اصفهان موقعی بود که کمیسیون بودجه کار خودش را در سال گذشته کرده بود و اعتباراتی برای کارهای فرهنگی و بهداشتی تصویب شده بود بعد از چندین سال که مردم اصفهان مالیات داده بودند و یک شاهی از این مالیات خرج شهر خودشان نشده بود بنده مژده دادم که امسال در حدود ده دوازده میلیون تومان برای کارهای فرهنگی و راه سازی و بهداشتی شما تصویب کرده‌اند و اینها به مصرف خواهد رسید متأسفانه اوضاع مملکت و وضع خزانه مملکت به وضعی افتاد که همه آقایان می‌دانند به طوری که حقوق کارمندان را نمی‌توانند بدهند تمام این اعتبارات متوقف ماند کلیه ساختمان‌ها از طرف وزارت دارایی متوقف شد اخیراً اصفهانی‌ها اعتراض داشتند یعنی صریحاً به من می‌گفتند که آقا شما کاری که نمی‌شد چرا وعده دادید؟ من گفتم که آقا آن وعده‌ای که داده شده بود کمیسیون بودجه تصویب کرده بود و امیدواری داشتیم که دولت حواله بدهد و کارها شروع شود ولی ما نمی‌دانستیم که وضع خزانه مملکت به این روز خواهد افتاد که حتی تمام اعتبارات متوقف بماند اخیراً که آقای وزیر دارایی جناب آقای وارسته که به وضع اصفهان آشنایی دارند و می‌دانند که اصفهان وضع استثنایی دارد و بعضی از قسمت‌های اعتبارات ما را حواله کردند در حالی که مردم بی‌کار آنجا بیشتر هستند مخصوصاً یک عده از کارخانه‌جات تعطیل است و کارگران گرسنه و بلاتکلیف هستند البته بایستی یک قدری ترمیم بشود این بود که مختصری از اعتبارات ما را حواله کردند این هم معلوم نیست که خزانه‌داری بتواند بدهد یا نه چون اطلاع داریم که خزانه خالی است و نمی‌تواند بدهد این بود که خواستم تقاضا کنم حال که لایحه چهارده میلیون لیره تصویب شد یک سهمی هم به ما بدهید که اقلاً ما تمام حرف‌های‌مان خلاف در نیاید و یک قدری درست باشد البته با این ترتیب مأمورینی که آنجا بودند کاری از پیش نمی‌بردند ولی حالا وضع اصفهان قدری بهتر شده زیرا که کارخانه‌جات به کار افتاد و هر روز مدیران آنها ناله می‌کنند گرچه استفاده‌ای که در نظر دارند نمی‌برند ولی کارگرشان کمتر بی‌کار است و آقای امینی انصافاً آنجا خوب کار کرده‌اند و او بسیار لایق است و بنده تا این اندازه نمی‌دانستم که وجود آقای امینی در بهبود وضع اصفهان مؤثر خواهد بود و امیدوارم روز به روز وضع آنجا بهتر بشود (احسنت)
رئیس - آقای ابریشم‌کار
ابریشم‌کار - یک یادداشتی است که جناب آقای حائری‌زاده به بنده داده‌اند به پاس احترام ایشان می‌خوانم عرض بکنم جناب آقای حائری‌زاده پس از عرض سلام استدعا دارم چلوار اصفهانی را قرائت بفرمایید زیرا عده‌ای که از اصفهان آمده‌اند مزاحم شده شام و ناهار را در منزل بنده هستند در منزل آقای حائری‌زاده (حائری‌زاده - نه خیر در منزل یکی از رفقا) و مخارج هم زیاد دارند امیدوارم که احساسات آنها را در مجلس قرائت بفرمایید البته چون وقت مجلس گرفته می‌شود و چون خواندن این زیاد است تقدیم مقام ریاست می‌کنم (بهادری از خوزستان آمده) خیر عریضه‌ای است از اهالی اصفهان به وسیله آقای حائری‌زاده اظهار همدردی و پشتیبانی از دولت آقای دکتر مصدق کرده‌اند البته خود این طومار را خواندن طول دارد ولی مفادش این است که پشتیبانی از دولت آقای دکتر مصدق کرده‌اند همان طور که سایر مردم کرده‌اند یک یادداشتی دیگری هم رسیده است (دوست عزیز خواهشمندم که نامه را هم که از طرف مسلولین آسایشگاه شاه‌آباد تقدیم شده قرائت بفرمایید) آقای برومند همه اینها را می‌خواهید قرائت بکنم؟ چون وقتم تمام می‌شود تقدیم مقام ریاست می‌کنم عرض می‌شود مطلبی که بنده می‌خواستم عرض بکنم اولاً خیلی متأسفم آقای وزیر بهداری تشریف ندارند.
ولی از جناب آقای فرمند که تشریف دارند استدعا می‌کنم که مطالب مرا مرقوم فرمایند.
البته آقایان هم اطلاع دارند شاید تلگراف‌های زیادی برای آقایان هم رسیده باشد از همه نقاط خوزستان بنده تصور می‌کنم اگر ما زیاد خواسته باشیم در اطراف اظهار همدردی و پشتیبانی از دولت آقای دکتر مصدق نسبت به پیشرفت کار نفت صحبت بکنیم مثل این است که زیره به کرمان برده باشیم
من چندین بار قسم یاد کرده‌ام اینجا که تمام فردا فرد مردم ایران و وکلای مجلس نسبت به کار نفت از جان گذشته و فداکارند تعارفی هم نیست یعنی ما تا جایی که رفته این نمی‌توانیم برگردیم و من شبانه روز خدا شاهد است وقت نمازم دعا می‌کنم و امیدوارم که به دست فرشته غیبی و یا قدرت حق انشاالله این کار به یک نتیجه خوبی برسد (انشاالله) و یک همچو قرینه‌ای هم است.
در این صورت بنده از اینجا با صدای بلند عرض می‌کنم که تمام اهالی خوزستان از جوان و پیر همه اینها تلگراف‌هایی کرده‌اند چه به وسیله بنده و چه به وسیله آقایان دیگر مطمئن باشند که اختلافی در مجلس وجود ندارد (صحیح است) ولی احساس می‌کنم اشخاصی هستند متعمداً مطالب مهمی را که وکلا از روی خیر خواهی در مجلس می‌گویند یا بیان می‌کنند اینها را با یک طرزی تحریف می‌کنند و به گوش سایرین القا شبهه می‌شود.
پس من به ملت ایران خطاب می‌کنم که وکلای مجلس نسبت به این کار وفادار هستند ما همه قسم خورده‌ایم و پای قسم خودمان من از طرف خودم عرض می‌کنم شاید مورد تصدیق همه آقایان نمایندگان باشد (صحیح است)
همان طوری که گفته اسم ما وکلای ملت تا پای جان روی حرف‌مان ایستاده‌ایم (احسنت) و همان طوری که گفتم گاهی گفته‌های وکلا را یا بیانات آنها را در روزنامه‌ها یا در مجلس تحریف می‌کنند مغلطه می‌کنند که القا شبهه به مردم بازار بکنند و آنها را مجبور کنند به نوشتن نامه به نوشتن شبنامه و الله بالله این کار بزرگ‌ترین جنایت است و بزرگ‌ترین خیانتی است که به کشور می‌کنند (صحیح است) ما هیچ مخالفتی ندیده‌ایم مثل این که اشخاصی هستند کمر بسته‌اند برای فتنه کردن بین مردم و اینها در کمین هستند برای این کار این صلاح کشور نیست.
بنده در جلسات گذشته عرض کردم حالا هم باز عرض می‌کنم بهترین دوایی که برای درد ما هست همان یگانگی و وحدت است و انشاالله امیدوارم این وحدت و یگانگی که بین وکلای مجلس هست و تا الآن بوده و پشتیبانی که از کار نفت کرده‌اند هیچ وقت مرتفع نشود و نخواهد شد اما موضوعی را که بنده می‌خواستم عرض کنم و خطاب کردم به وزیر بهداری بنده خواستم عرض کنم این اهالی خوزستان که الآن در این گرمای سوزان عده زیادی از اینها از گرما روزانه دارند می‌میرند نه از وبا است و نه از طاعون و نه مالاریا از بی‌طبیبی است ما یک بیمارستان در اهواز داریم بیمارستان جندی شاپور پنج یا شش نفر طبیب داشته است که اینها همه رفته‌اند به مرخصی و اصلاً آنجا نیستند در شوشتر یک نفر طبیب داشته‌ایم رفته به مرخصی آقایان اصلاً دکتر بهار هستند هر وقت هوا خنک شد می‌آیند به خوزستان هر وقت هوا گرم شد می‌روند به مرخصی آقای دکتر طبا استدعا می‌کنم بدت نیاید با من همدردی بکنید
آیا انصاف است در عالم فضیلت در عالم طبابت در عالم خریدن جان مردم یک منطقه‌ای به این خرابی و به این گرما این را همه ول کنند و بروند به شمیران اگر هر کس مرد فداکاری است باید برود آنجا از این مردمی که دارند در آفتاب سوزان می‌میرند از اینها پرستاری کنند.
(محمدعلی مسعودی - ایشان هم تصدیق می‌کنند) (دکتر طبا - صحیح است) ۶ ماه است در اهواز در خوزستان رئیس بهداری ما نداریم ۶ ماه است آقایان ببینید ۶ ماه است که خوزستان را بدون رئیس بهداری گذراده‌اند و حالا یک نفر را تعیین کرده‌اند این یک نفر هم آدم خیلی خوبی است ولی وسیله بهش نمی‌دهند یک ماه و چهل روز است که اینجا است نه حقوق نه فوق‌العاده نه وسایل داده‌اند که بتواند برود و این هم وضع مردم آنجا می‌روم التماس می‌کنم دستش را می‌بوسم فشار می‌آورم تهدید می‌کنم می‌گوید تا اینجا وسائل مرا تهیه نکنند نمی‌روم (فقیه‌زاده - حق دارد وسیله لازم دارد) من هم می‌گویم حق دارد و به ایشان چیزی نمی‌گویم من از وزیر بهداری خواهش می‌کنم می‌گویم آقا این طرز زندگی نمی‌شود من بیش از ۵۰ یا ۶۰ تلگراف دارم که تهدید کرده‌اند من می‌ترسم از مردم اهل محل هستند عباراتی در کاغذ می‌نویسند که من قبحم است بگویم اسم عار و نام را می‌برد حق هم دارد مردمی که از گرما دارند می‌میرند و طبیب ندارند چه بکنند؟ این زندگی نیست؟
این خوزستانی است که ما از مردم آن انتظار داریم که مثل لشکرهای سرباز در مقابل اوامر دولت فداکاری کنند و جانبازی می‌کنند وقتی که نماینده دولت به آنجا می‌رود آنها ۶ ساعت در آفتاب سوزان پای طیاره می‌ایستند اینها انتظار یک رفاهی یک آسایش دارند اگر این زندگی باشد که قابل تحمل نیست من والله بالله از روی مصلحت می‌گویم نسبت به خوزستانی نه از نظر این که بنده خوزستانی هستم درباره تمام ایران و همچنین درباره خوزستان توجهی بشود حالا هر چه سابق بوده گذشت ولی امروز توقع مردم غیر از اینها است نمی‌دانم از وقتم چیزی باقی مانده می‌دهم به آقای فرهودی
رئیس - از وقت شما باقی نمانده آقای کهبد
کهبد - جناب آقای ناظرزاده فرستاده‌اند که قرائت می‌کنم
(در جلسه گذشته که بنده ضمن مذاکره راجع به صورت جلسه تذکر مختصری راجع به لایحه تقدیمی از طرف وزارت فرهنگ دادم چون اشاره به موضوع مواد لایحه نشد بسیاری از فرهنگیان می‌خواستند از آن مطلع شوند و چون از آقایان نمایندگان هم غالباً این سؤال می‌شود خواستم تذکر دهم که لایحه جلسه گذشته مربوط به تبدیل رتبه‌های آموزگاری به دبیری و رتبه‌های دانشیاری به استادی و امتیازات لیسانسیه‌های آزاد و رسمی شد خدمت آموزگاران و مدیران قراردادی و ترمیم حقوق آموزگاران و دانشیاران و استادان و اعزام دبیر و آموزگار به خارجه است و انشاالله با تصویب آن قسمت عمده تقاضاهای معلمین کشور انجام می‌شود)
در جلسه گذشته در موقع طرح لایحه ۱۴ میلیون لیره بنده پیشنهادی دادم که صد در صد به نفع کشور بود متأسفانه جناب آقای رئیس مجلس به واسطه گرمی هوا و خستگی بدون توجه با کمال بی‌مهری فرمودند وارد نیست در صورتی که اگر توضیحات بنده را مجلس شورای ملی و جناب ایشان استماع می‌فرمودند یقین دارم بدون گفتگو پیشنهاد بنده مورد تصویب قرار می‌گرفت اینک عین پیشنهاد مزبور را به عرض رسانیده و توضیحات لازمه را به سمع نمایندگان محترم می‌رسانم
بنده چنین پیشنهاد کردم. هیئت نظارت اندوخته نشر اسکناس مکلف است هر مبلغ از دولت بابت ۱۴ میلیون لیره وصول بکند بلافاصله معادل مبلغ مزبور طلا یا نقره خریداری و در خزانه بانک نگاهداری نماید. لازم به توضیح نیست که پول ایران از معتبر و محکم‌ترین پول‌های دنیا محسوب می‌شود دولت که مورد اعتماد و پشتیبانی کلیه افراد کشور است معادل ۱۸ درصد از ارز او را موقتاً و برای هدف مقدس مورد استفاده قرار دهد نباید برای هیچ کس جای نگرانی باشد عرض بنده این است پس از آن که دولت به سلامتی قضایای نفت را به خیر و صلاح کشور با تدبیر عاقلانه حل نمود و مبلغ مهمی از بابت پول نفت ارز خارجی انشاالله به دست آورد و این ۱۴ میلیون لیره را مسترد داشت هیئت نظارت مکلف باشد معادل آن طلا و نقره خریداری و در ایران و در خزانه بانک ملی ایران نگاهداری کند. بنده معتقد هستم که اگر فرضاً دولت احتیاج به ارز نمی‌داشت و اگر یک موقعی خواست انشاالله از محل درآمد نقت مبلغی به پشتوانه اسکناس اضافه کند باید حتماً ارز مربوطه را تبدیل به فلزات قیمتی نماید و در ایران نگاهداری کند بنده به هیچ وجه صلاح مملکت را نمی‌دانم که قسمتی از پشتوانه اسکناس که از هر حیث هم طرف مقایسه با لیره نیست به لیره باشد و آن هم در خارج از کشور این که می‌گویند لیره تضمین شده به طلا است بنده تصور می‌کنم فقط حرف باشد وانگهی پشتوانه خود لیره چندین برابر کمتر از پشتوانه اسکناس ایران است و هیچ معقول و منطقی به نظر نمی‌رسد که لیر انگلیسی و لو آن که تضمین شده به طلا باشد پشتوانه اسکناس ما قرار گیرد چه ضرر دارد خود طلا پشتوانه باشد آن هم در ایران در هر صورت بنده از نمایندگان مجلس سنا تمنا می‌کنم پیشنهاد بنده را مورد توجه قرار داده و در لایحه که به مجلس سنا فرستاده شده اضافه فرمایند زیرا به خیر و صلاح کشور است ضمناً از جناب آقای رئیس مجلس استدعا دارم بدون تبعیض به پیشنهادات نمایندگان که به خیر و صلاح کشور است توجه فرمایند این که در مورد حوزه انتخابیه خود شهریار و ساوجبلاغ مطالبی را به سمع شریف نمایندگان محترم می‌رسانم و از دولت تقاضای توجه مخصوص دارم. در این چند روزنامه و تلگرافات بی‌شماری از قاطبه اهالی شهریار و ساوجبلاغ رسیده و حاکی از پشتیبانی دولت جناب آقای دکتر مصدق در مورد ملی شدن صنعت نفت می‌باشد و اهالی آن حدود از بذل مال و جان در این خصوص مضایقه ندارند و به وسیله بنده آمادگی خود را اعلام داشته‌اند عرض دیگر بنده راجع به وضع کم آبی است که اهالی و کشاورزان شهریار و ساوجبلاغ دچار آن شده و تمام محصول و دست رنج چندین ساله آنها از بین رفته است متأسفانه شهرداری تهران به جای آن که به اهالی کمک کند موجب تضییع حق کشاورزان را فراهم کرده است بند از دولت جناب آقای دکتر مصدق بسیار متشکرم که دستور لازمه را صادر و کمیسیونی از مأمورین دولت عالی مقام به محل اعزام داشتند و اینک گزارشی که کمیسیون مزبور داده‌اند قرائت می‌کنم
برحسب امریه جناب آقای نخست‌وزیر که ضمن شماره ۱۰۷۲ به مورخ ۳۰/۴/۱۳ اداره کل بازرسی نخست‌وزیری ابلاغ گردیده امضاکنندگان زیر در اجرای دستور مذکور به منظور تعیین میزان آب موجوده در رودخانه کرج و تشخیص حقابه قانونی شهرداری تهران در ساعت ۸ صبح۳۰/۴/۱۵ در دفتر رودخانه کرج حضور به هم رسانیده تا مقارن ساعت ۱۱ روز مزبور به انتظار حضور نماینده شهرداری تهران مانده و چون نماینده مذکور حاضر نگردید به وسیله آقای بازیار رئیس اداره رودخانه‌ها مراتب تلفوناً به جناب آقای شهردار تهران اطلاع و تقاضا گردید که در اعزام نماینده تأکید و تسریع فرماید و نظر به این که جناب آقای شهردار انجام مأموریت کمیسیون را موکول به شنبه ۲۲ تیر ماه نموده‌اند لذا به منظور این که تأخیری در انجام امریه جناب آقای نخست‌وزیر نشود بدون حضور نماینده شهرداری اقدام به اندازه گیری آب موجوده در رودخانه و آب جاری نهر شهرداری تهران نموده و اینک نتیجه به شرح زیر اعلام می‌گردد.
الف - آب موجود در رودخانه مقابل قریه بیلقان که آب به طور کل جمع و یک شاخ است ۶۵۶ سنگ
ب - موضوع می‌شود ۵۳ سنگ آب دو رشته دره معروف به دو آب و آدران که شهرداری مدعی است که جمع آوری و به رودخانه اضافه نموده است بقیه ۶۰۳ سنگ می‌شود
ج - نه هشتاد و چهارم حقابه شهرداری تهران در آب موجوده در رودخانه که با علاوه کردن ۵۳ سنگ آب نامبرده بالا مجموع سهم شهرداری در تاریخ تنظیم این صورت مجلس اضافه ۶ سنگ حقابه سملاک و دو سنگ حقابه ورداورد جمعاً ۱۲۶ سنگ می‌شود در نتیجه اندازه‌گیری نهر شهرداری تهران که در زمینه رودخانه به عمل آمده آب جاری در نهر مذکور ۱۹۶ سنگ می‌باشد که با مقایسه به حقابه قانونی شهرداری تهران که شرح آن فوقاً ذکر شد معلوم گردید شهرداری تهران در این تاریخ مقدار ۷۰ سنگ آب از حقابه قانونی خود اضافه می‌برد ضمناً متذکر می‌گردد در بازدیدی که نسبت به نهر شهرداری تهران به عمل آمد معلوم گردید که باغات حصار - وسیه و مرجوب معادل ۳۰ سنگ آب از نهر اختصاصی شهرداری تهران آب می‌برند و چون اداره رودخانه کرج در عمل تقسیم آب نهر شهردار تهران مطلقاً مداخله و نظارت ندارد معلوم نیست که این مقدار ۳۰ سنگ آب فوق‌الذکر به چه مجوزی به مالکین باغات و اراضی دهات بالا داده می‌شود و کمیسیون اعزامی چنین عقیده دارد به منظور جلوگیری از تفریط آب موافقت نمایند که حقابه قانونی شهرداری با نظارت مأمورین رودخانه کرج طبق ماده قانون آبیاری مصوبه اردیبهشت ماه ۱۳۲۲ مانند سایر حقابه یران در دهنه نهر تحویل بگیرند و خود مأمورین شهرداری مسئول حفاظت از دستبرد باغداران و متفرقه بود و به این ترتیب از تفریط آب جلوگیر گردد و بالنتیجه از محل مازاد آب فعلی شهرداری تهران کمک‌هایی به قراء حقابه بران بخش‌های ساوجبلاغ و شهریار و غار بشود بدیهی است هنگامی که مأموری رودخانه نظارت مستقیم در هر شهرداری تهران ندارند این بی‌عدالتی‌ها همواره ادامه خواهد داشت.
تلگرافاتی هم که از شهریار رسیده است قرائت می‌کنم
جناب آقای نخست‌وزیر محبوب ایران گپیه آقای کهبد نماینده محترم مجلس شورای ملی
اینجانبان امضا کنندگان زیر به نمایندگی از طرف خرده مالکین علی‌شاه عوض که دارای یک الی ۵ جریب باغ بود و امسال به واسطه نداشتن آب و کمی محصول که تکافوی خرید آب نمی‌نماید از دست خواهیم رفت و تعداد چهار هزار نفر به نفوس بی‌کار این مملکت افزوده خواهد شد لذا خواهشمندیم صدای نوحه اطفال ما را به گوش دولت و مجلسین رسانیده و اجازه دهند رودخانه کرج به هر وسیله که مقتضی می‌داند حق آبه ما را تحویل دارد و الا ناچار در تلگرافخانه یا مجلس تحصن اختیار خواهیم کرد. با آن که دستور اجرا از طرف جناب آقای نخست وزیر داده شده است مأمورین شهرداری به هیچ وجه خود را مطیع دستور قانون و نخست‌وزیر نمی‌دانند و اگر آب را به تهران بیاورند بنده عرضی نداشتم متأسفانه در این راه مورد سوء استفاده قرار می‌گیرید از دولت جداً و مصراً خواستارم امر اکید صادر فرمایند که موجب رفاهیت اهالی فراهم گردد ضمناً لازم می‌دانم قدردانی خود اهالی شهریار و ساوجبلاغ را نسبت به آقای حاج علی‌اکبر بازیار و غلامحسین خدابنده لو که با کمال بی‌نظری مشغول انجام وظیفه هستند اظهار و از دولت بخواهم موجب تشویق مأمورین دولت و کاردان را بنمایند در مورد سم پاشی گرد د. د. ت بر علیه مالاریا متأسفانه با تمام تأکیدات جناب آقای نخست‌وزیر اقدام مؤثری نشده است یکی از تلگرفاتی که رسیده است قرائت می‌کنم و از دولت خواهش می‌کنم تا موقع نگذشته در این خصوص اقدام شایسته بفرمایند.
جناب آقای دکتر مصدق رونوشت آقای کهبد رونوشت کل بهداشت - عمل سمپاشی مبارزه با مالاریا در ساوجبلاغ ابداً تأثیری نبخشیده معلوم نیست گرد د. د. ت از خارجه خریداری شده فاسد بوده یا مأمورین مربوط تقلب نموده‌اند تقاضای اعزام بازرس و رسیدگی فوری داریم که دولت با این مخارج گزاف که می‌نماید تأثیری برای ما مردم ساوجبلاغ ندارد.
مدتی است دارو و دوا به شهریار و ساوجبلاغ فرستاده نشده است خواهش دارم وزارت بهداری در این خصوص اقدام بفرمایند در خاتمه عرایضم لازم می‌دانم از حسن توجه آقای تیمسار سرلشکر علوی اعتماد مقدم که به امور ژاندارمری دارند و امنیت که در آن حدود است تشکر و قدردانی نمایم (محمد ذوالفقاری - آقای کهبد راجع به تلفن هم بفرمایید) تلفن را هم می‌خواستم عرض کنم که خیلی مایه تأسف است بنده گمان می‌کنم که هیچ یک از آقایان از وضع تلفن راضی نباشند یعنی کسی نیست که تلفن داشته باشد و عصبانی نباشد (صحیح است) بنده خواستم توجه دولت را جلب کنم و تقاضا کنم نسبت به این قسمت توجهی بکنند که از این وضعیت خلاص شویم.
نورالدین امامی - طرحی تهیه کرده‌ایم همین روزها تقدیم می‌کنیم.
رئیس - اگر آقایان نمایندگان آیین‌نامه را به دقت خوانده باشند این قبیل اظهارات را نمی‌کنند یک پیشنهادی آقای کهبد داده بودند که هیئت نظارت اندوخته اسکناس این کار را بکند در صورتی که این کارها مربوط به دولت است دولت هم خودش در لایحه‌اش ذکر کرده که به محض این که از عواید دولت یا از درآمد نفت پولی رسید مسترد بکند و مطابق آیین‌نامه رئیس حق دارد به هر پیشنهادی که خارج از موضوع باشد ترتیب اثر ندهد فقط دستور دهد که قرائت بشود و همین طور هم نسبت به این پیشنهاد و سایر پیشنهادات عمل شد و بعد هم عمل می‌شود بیش از این موضوع قابل اهمیت نیست آقای وزیر کشاورزی
وزیر کشاورزی - استدعای بنده از مجلس شورای ملی این است که نسبت به فوریت این ماده واحده‌ای که برای دفع سن آوردیم چون صحبت لازم ندارد آقای رئیس اجازه بفرمایید که همین طور لایحه حکومت نظامی که صحبت ندارد رأی گرفته شود و بعد هم استدعای آقای وزیر مالیه و دولت از حضور آقایان این است که آن لایحه ۲۵ میلیون وامی که می‌خواهیم بگیریم آن را آقای رئیس اجازه بفرمایند که مطرح بشود چون از نظر فلاحتی هم منافعی دارد و واجب است و هم از نقطه‌نظر دیگری که خاطر آقایان مستحضر است.
۳ - طرح و تصویب تقاضای دولت راجع به تمدید دو ماه حکومت نظامی در هفت نقطه خوزستان.
رئیس - کارهایی در دستور داریم که به ترتیب مطرح می‌شود در جلسه قبل راجع به حکومت نظامی و تمدید آن خواستیم جلسه را ادامه دهیم چون دیر وقت بود به امروز موکول شد الآن چند روز است که از انقضای حکومت نظامی می‌گذرد و از پنجم مرداد حکومت نظامی اگر آنجا باشد غیر قانونی است مگر وقتی که لایحه ادامه آن در مجلس مطرح شود بنابراین همان لایحه دولت قرائت می‌شود این کار را تمام می‌کنیم و بعد هم سایر کارها را
(ماده واحده به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - به دولت اجازه داده می‌شود که مقررات قانون حکومت نظامی هفت نقطه از منطقه خوزستان آبادان، گچساران، آغاجاری، بندر معشور، هفت گل، مسجد سلیمان، لالی را برای حداکثر مدت دو ماه دیگر تا صبح پنجم مهر ماه تمدید نماید
نخست‌وزیر دکتر مصدق - وزیر جنگ سپهبد نقدی
رئیس - آقای کشاورزصدر مخالفید؟ (یک نفر از نمایندگان - مخالف نیستند)
رئیس - اینجا اسم نوشته‌اند شما می‌گویید نیست بگذارید مجلس کارهایش را بکند کاری نکنید که بنده عصبانی بشوم.
کشاورزصدر - هیچ کس با برقراری حکومت نظامی به طور مطلق و بدون وجود شرایط به خصوصی موافق نیست من تصور نمی‌کنم یکی از نمایندگان در مجلس شورای ملی باشد که موافق باشد حکومت نظامی برقرار بشود و مردم در اعمال و رفتار خودشان آزاد نباشند در ابتدای پیدایش مشروطیت هم که قانون حکومت نظامی را وضع کردند برای موارد شاذونادرو روزهایی بود که چاره‌ای جز برقراری حکومت نظامی برای حفظ انتظامات و حفظ حکومت مشروطه و دموکراتیک وجود نداشت خود هیئت دولت و نمایندگان محترم تصدیق دارند که در جنوب کارگران جنوب و مردم ستمکش بیچاره‌ای که از فشار و تجاوز و بی‌عدالتی شرکت سابق نفت جان‌شان به لب رسیده است بهتر از سربازان و پاسبانان این مملکت و بهتر از بنده که یک وکیلم یا یک وزیری برای حفظ انتظام و برای مجاهده در راه پیشرفت امر خلع ید و ملی شدن نفت کوشا و ساعی هستند بنده می‌توانم به طور یقین عرض بکنم که حتی یک نفر ایرانی خصوصاً در جنوب که طعم تازیانه و شلاق در یک را چشیده‌اند نباشد که در مقام اخلال انتظام یا اخلال نظم برآید حتی اخلالگران و عوامل استعماری شرکت سابق نفت با داشتن جمیع وسایل که اولین وسیله آن لیره و پول است توفیق پیدا نکردند که از نقطه‌ای از نقاط این مملکت آشوب و جنجالی برپا بکنند بنده تصدیق می‌کنم که با کشف حقایقی مسلم و محقق است که شرکت سابق نفت وقتی تمام ایران را مقاوم و پا فشار برای استیفای حقوق خود دید بهترین وسیله را که عبارت از نا امنی و اغتشاش و خلاف انتظام بود می‌خواست به وجود بیاورد ولی خوشبختانه ایرانی‌های هوشیار زیر این بار نرفته عمال شرکت سابق نفت با صرف مساعی وقتی مأیوس شدند از این که ملت ایران را یا قسمتی از ملت ایران و افراد بی‌سواد و یا نادان و عامی را وادار به اخلال و نا امنی بکند تا به این وسیله دولت ملی دکتر مصدق را در محظور و مشکل قرار بدهد وقتی از این امر مأیوس شدند در مقام بر آمدند که با ماسک حق به جانب و با توسل با الفاظ و عبارات آزادی و آزادی خواهی پاره‌ای از اشخاص را به تعصب وادار بکند که هم اخلالی بشود و هم دولت ضعیف بشود ولی خوشبختانه از این امر هم نتیجه‌ای نگرفتند بنده سؤال می‌کنم از آقایان چرا حالا که دریک و جیکاک تشریف ندارند و سایه مبارک‌شان را از سر جنوب کم کرده‌اند دیگر گفتگوی اعتصاب در کارگران جنوب و گفتگوی اضافه حقوق یا کم شدن حقوق در بین نیست به طور یقین بنده اطمینان دارم که همان موقع هم که گفتگوی این مسائل شده چند نفر ساده لوح بی‌آلایش خالی‌الذهن را این آقای دریک و جیکاک و عمال آنها وادار کردند به این کار و الا به طور یقین اگر کارگر ایرانی علف بخورد و نان بخور و نمیر نداشته باشد در این موقع صدایش بیرون نمی‌آید و اظهاری نمی‌کند و با جان و دل پشتیبان مجلس شورای ملی تمام نمایندگان و دولت ملی آقای دکتر مصدق هستند.
رئیس - آقای کشاورز صدر وقت شما کم مانده است
کشاورزصدر - اطاعت می‌شود این بود علت مخالفت من با حکومت نظامی که بنده باور نمی‌کنم حتی کسانی که هیچ گونه وارد سیاست و امور کشوری نیستند دیگر اسباب دست اجانب و خارجی عمال شرکت سابق نفت قرار بگیرند از این جهت بنده با حکومت نظامی مخالفت کردم این کلمه را ناگزیرم عرض کنم که من مطمئنم که آقای دکتر مصدق از خود بنده که اینجا آمده‌ام عرض می‌کنم از حکومت و برقرای حکومت نظامی انزجارش به مراتب بیشتر است و ناراضی است البته این یک احتیاطی است که دولت می‌خواهد بکند و این نکته را باز بنده تکرار می‌کنم که ایرانی تحت تأثیر اجنبی قرار نخواهد گرفت و چون می‌بینم و استنباط می‌کنم که جمیع آقایان نمایندگان این رعایت احتیاط را لازم می‌بینند حتی یکی از آقایان فرمودند مخالفی نیست همین طور است من هم مخالف نیستم برای این که این مطالب را تذکر بدهم عرض کردم و برای این که من از اتحاد عموم آقایان نمایندگان در پشتیبانی دولت خارج نشده باشم از مخالفت خود صرف‌نظر می‌کنم و عرایضم را مختصر می‌کنم تقاضا دارم دولت موافقت بفرمایند مخصوصاً جناب آقای وزیر کشور که در دوران زندگی خودشان پاکدامنی و حریت و آزادی خواهی را ثابت کرده‌اند در این موقع هم هر آن که
این احتیاج نباشد حکومت نظامی را لغو بکنند.
رئیس - آقای اردلان موافق اسم نوشته‌اند که غایب هستند پیشنهادی رسیده است برای کفایت مذاکرات که قرائت می‌شود
پیشنهاد می‌کنم پس از بیانات یک نفر مخالف و یک نفر موافق به کفایت مذاکرات رأی گرفته شود
فرهودی
رئیس - آقای ابریشم‌کار که موافق دوم هستند بفرمایند
ابریشم‌کار - بنده چون از موافقین حکومت نظامی هستم و در نطق قبل از دستور مطالبم را گفته‌ام وقت خودم را به جناب آقای فرهودی می‌دهم
رئیس - آقای فرهودی
فرهودی - بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات کرده بودم و از جناب آقای ابریشم‌کار متشکر هستم که وقت قانونی خودشان را به بنده دادند در این کفایت مذاکرات عرضی که می‌خواهم بکنم این است که توجه دولت را به این مسأله اساسی جلب بکنم که ما الآن در ظرف چند ماه دفعه سوم است که می‌خواهیم رأی بدهیم به برقراری حکومت نظامی در خوزستان البته در دفعه سابق بنده موافق نبودم ولی این دفعه موافقم دلیش هم این است که می‌شنوم یک مؤسساتی در آنجا تعطیل می‌شود و البته این تعطیل ایجاد بی‌کاری می‌کند بی‌کاری و لو این که دولت حقوق کارگران را بدهد خود به خود فساد ایجاد می‌کند و اگر ایادی تحریم هم در بین باشد در آنجا در میان بی‌کاران زودتر می‌تواند اعمال نفوذ و ایجاد تحریک بکند بنابراین در حال حاضر بنده موافق هستم که حکومت نظامی برای مدت موقت یعنی تا آن مدتی که این موقعیت هست برقرار شود ولی این کافی نیست و از دولت جداً خواستارم که تدابیر لازم را به کار برند این تعطیلاتی که در دستگاه‌های نفت در خوزستان شروع شده و کارخانه‌هایی که یکی بعد از دیگری تعطیل می‌شود اینها رفع بشود و کارخانه‌ها راه بیفتند و کارگرها مشغول بشوند و البته وقتی که کارخانه‌ها به راه افتاد خود به خود آثار تحریک و فتنه از بین می‌رود نکته دیگری که بنده می‌خواستم عرض کنم و میل داشتم دولت توجه کند این است که در این چند ماهه دولت کاری که نسبت به خوزستان کرده این بوده است که راجع به حکومت نظامی در آنجا مراقب باشد در صورتی که در خوزستان احتیاجات دیگری هست که حقاً باید دولت توجه بکند و یکی از آنها همان طوری که مذاکره شد تأمین بهداشت مردم است. در دزفول چند سال است که مردم به همت خودشان شهر را برای آب لوله‌کشی کرده‌اند هفتصد هزار تومان مردم فقیر دزفول جمع کرده‌اند و شهر را لوله‌کشی کرده‌اند و بیش از هزار خانه آنجا آب لوله دارد برای تکمیل لوله‌کشی دزفول که این لوله به چهار هزار خانه دیگر برسد مدت‌ها است از سازمان برنامه و از دولت کمک خواسته‌اند و این کمک به صورت قرض است قرض می‌خواهند که بعد از مدتی با فرعش بدهند و در نتیجه بعد از مدتی لوله‌کشی یک شهری را تمام بکنند متأسفانه نه سازمان برنامه نه بانک ملی نه دولت به این تقاضای مشروع مردم فقیر آنجا توجهی نکردند و دائما آنچه که برای خوزستان می‌برند حکومت نظامی است یا امثال آن (فقیه‌زاده - حالا از این پنجاه میلیون بدهند) بنده می‌خواستم خواهش بکنم در ضمن حکومت نظامی که البته برای امنیت آنجا لازم است یک فکر آب و نانی هم برای مردم آنجا بکنند غله خوزستان را امسال می‌خواهند بخرند هنوز ترتیب صحیحی برای آن نداده‌اند و هر روزه مقررات مختلفی برای غله ایجاد می‌کنند این قسمت نان خوزستان آن هم قسمت آبش.
رئیس - آقای فرهودی موضوع لوله‌کشی آب مطرح نیست موضوع حکومت نظامی است
فرهودی - بنده مقصودم این است که حکومت نظامی کافی نیست غیر از حکومت نظامی دولت باید ارمغان‌های دیگری هم به خوزستان بفرستد که یکی از آنها تأمین بهداشت است که سر منشا آن تکمیل لوله‌کشی آب آنجا است بنده می‌خواستم خواهش کنم که یکی از اعضای دولت اینجا به بنده وعده بدهند که راجع به تکمیل لوله‌کشی دزفول کمک خواهد شد و تقاضا می‌کنم همان طوری که پیشنهاد کردم در باب حکومت نظامی مذاکرات کافی باشد
دکتر طبا - راجع به لوله‌کشی تهران هم یک چیزی بفرمایید.
رئیس - نسبت به کفایت مذاکرات مخالفی نیست.
پیراسته - بنده مخالفم
رئیس - بفرمایید.
پیراسته - خواهش می‌کنم که آقای وزیر کشور توجه بفرمایند حکومت نظامی برخلاف اصل است اصل آزادی مردم است مطابق قانون اساسی هیچ کس را نمی‌شود از دادگاهی که قانوناً مرجع تظلم او است باز داشت البته منکر این نمی‌شود شد که حکومت نظامی گاهی لازم است و بایستی حتماً مثل یک دوایی از او استفاده کرد ولی متأسفانه اعمالی که در گذشته مورد اعتراض و ایراد بود فعلاً به او استناد می‌شود بایستی به جای این که با سرنیزه جلوی مردم را گرفت به جای این که با زور جلو مردم را گرفت باید به حوائج آنها توجه کرد بایستی دید که مردم چرا شلوغ می‌کنند برای چه بر خلاف امنیت عمل می‌کنند برای چه ناراضی هستند این موجبات را باید از بین برد تا ما محتاج به اعمال حکومت سر نیزه نشویم در وضع حاضر به نظر بنده فشار زیاده از حد بر کارگران و مرد بدبخت و گرسنه ممکن است که عکس‌العملی داشته باشد اگر منظور موضوع نفت است که مکرر عرض کرده‌ام این موضوع مورد علاقه تمام ملت ایران است (صحیح است) و به هیچ وجه بنده خیال نمی‌کنم که شما بتوانید یک نفر را پیدا بکنید در ایران که بگوید که من دلم می‌خواهد نفت ما ار خارجی‌ها ببرند ولی این مسأله نباید بهانه‌ای باشد که هر روز به اسم نفت فشار و تضییقاتی به مردم وارد بشود بنده در جلسه خصوصی هم عرض کردم اینجا هم عرض می‌کنم با شخص آقای دکتر مصدق‌السلطنه و موضوع نفت مخالفی نیست اگر ایرادی باشد، اگر اعتراضی باشد به کسانی است که موضوع نفت را وسیله اجرای مقاصد خودشان قرار داده‌اند شما بیایید در این مجلس سه مرتبه دیگر در این مجلس رأی بگیرید چند مرتبه رأی بگیرید تمام ملت ایران اعم از مردم و نمایندگانش کسی را شما نمی‌توانید پیدا کنید که آن قدر پست و رذل باشد که بگوید نفت را بدهید به خارجی‌ها (صحیح است) بنابراین بنده از موقع استفاده می‌کنم و چند نفر از آقایان وزرا که اینجا هستند متذکرشان می‌سازم که توجه داشته باشند که اگر احترامی به دکتر مصدق‌السلطنه ما قائل هستیم و اگر به مسأله نفت ما توجه داریم که این وسیله نمی‌شود که هر کس هر کاری دلش خواست بکند و زیر این سپر پنهان شود و تا کسی حرفی زد بگوید که تو با نفت مخالف هستی بنده همان طور که آقای فرهودی فرمودند عقیده‌ام این است که به جای حکومت سر نیزه به جای فشار برای مردم نان و فرهنگ و کار تهیه کنند مردم محققاً ناراضی نمی‌شوند ناراضی را جلویش نمی‌شود با سر نیزه گرفت اگر کسی را شما توانستید پیدا بکنید که بیاید اینجا و بگوید ملت ایران و مردم ایران خائن است.
رئیس - این مطالب مربوط به موضوع نیست.
پیراسته - حکومت نظامی را می‌گویم که اگر برای جلوگیری از اخلالگران است که ممکن است در هر جامعه‌ای اخلالگر پیدا بشود و برای جلوگیری از آنها قوانینی هست باید آن قوانین اجرا بشود و خیال می‌کنم آقای وزیر دادگستر هم بدانند کتمان نکنند که ما با قوانین عادی هم می‌توانیم جلو اشخاصی که می‌خواهند اخلال در امور کشور بکنند بگیریم در قوانین عادی ما مجازات اعدام هم برای‌شان پیش‌بینی شده بنابراین بنده مخالفم با کفایت مذاکرات این بود که اینجا متذکر می‌شوم که مسأله نفت نبایستی بهانه‌ای باشد که هر کس هر کاری دلش خواست بکند و این سپری باشد که زیر آن پنهان شوند و اگر حکومت نظامی در خوزستان لازم است بایستی این مدت که حکومت نظامی بود گزارش می‌دادند که در این مدت حکومت نظامی این کارها شده این اخلالگران و این خائنین پیدا شده‌اند اینها را مجازات کرده‌ایم و اگر حکومت نظامی نبود این طور می‌شد تا ما رأی بدهیم بنابراین بنده عقیده دارم و باز هم تأکید می‌کنم چون در این موقع مصلحت نیست و از رفقای خارج و داخل مجلس به ما توصیه می‌کنند و خود بنده هم عقیده‌ام این است که نباید تشنج ایجاد کرد ولی از این که ما توجه می‌کنیم که نباید تشنج ایجاد بشود برای نفت این نباید وسیله‌ای قرار بگیرد برای کارهای دیگر بنده منظورم از مخالفت با کفایت مذاکرات این بود که عرض کردم و اگر آقایان موافق هستند که حکومت نظامی باشد عقیده‌ام این است که آقای وزیر کشور بیایند اینجا توضیح بدهند و گزارش این مدت حکومت نظامی را بدهند بعد بگویند به این دلایل تمدید حکومت نظامی ایجاب می‌کند ولی بنده عقیده دارم و باز هم تأکید می‌کنم که به جای حکومت نظامی باید برای مردم فرهنگ و بهداشت و نان تهی کرد و اگر کسی اخلالگری در موضوع نفت می‌کند با قوانین مجازاتش کرد برای این که خیانت به مملکت است و خیانت به مملکت مجازاتش اعدام است.
ابریشم‌کار - حکومت نظامی آقای پیراسته لازم است ولی به شرطی که از مقرراتش سوء استفاده نشود.
پیراسته - قانون است که مملکت را حفظ می‌کند.
رئیس - آقای وزیر کشاورزی فرمایشی دارید بفرمایید
وزیر کشاورزی - این که آقای پیراسته می‌فرمایند سر نیزه این معنی یک قدری زننده است برای این که سر نیزه است که ما را حفظ می‌کند در مواقع خیلی خطیر ما به سر نیزه نباید توهین بکنیم (پیراسته - بنده توهین نکردم امر است و مجری است) اول بهار آقایان تشریف داشتند که تشنجاتی که در آنجا به وجود آمد
که همه‌اش بر ضد مصالح مملکت بود لازم بود که حکومت نظامی در آنجا اعلام شود و در زمان آقای دکتر مصدق تشخیص دادند که در آنجا حکومت نظامی لازم است برای آن که در آنجا تحریکات عناصر خارجی و آشوبگران که از اول بهار در آنجا وجود داشته باز هم بود و حکومت نظامی می‌بایستی مراقبت بکند که آنها نتوانند در آنجا آشوبی به وجود بیاورند که همان نقشه ملی شدن نفت را که خود جنابعالی هم به آن علاقمند هستید نتوانند آن را متزلزل کنند پس بدانید آقای پیراسته که حکومت نظامی کاملاً در آنجا از نقطه‌نظر همان موافقت و عقیده جنابعالی که ملی شدن نفت است لازم است (پیراسته - گزارش گذشته را بدهند) و اما این که فرمودند که آنجا اعمال زور شده است در این مدت حکومت نظامی در خوزستان هیچ عملی نکرده است که خون ریزی واقع بشود و یک زد و خوردی شده باشد فقط مراقبت انتظامات شده با کمال دقت و مردم و اهالی آنجا هم با کمال علاقمندی با نظامات رفتار کرده‌اند و هیچ واقعه شومی از این عمل حکومت نظامی رخ نداده است مطلب دیگری که آقای پیراسته فرمودند این بود که برای ملی شدن نفت و برای مسأله نفت بهانه‌هایی می‌جویند و بعد سنگر بندی می‌کنند بنده در هیئت دولت بودم هیچ سنگری ندیدم که بسته بشود و این موضوع نفت هم که می‌فرمایید یک حربه‌ای درست شده است که آقایان اعتراض می‌کنند که به عنوان نفت دولت سنگربندی می‌کند یا بهانه جویی می‌کند دولت آقای دکتر مصدق و اعضای هیئت دولت، وزراشان، ما اشخاصی نیستیم که سنگربندی بکنیم یا یک نیت سویی داشته باشیم ما می‌خواهیم که با آرامش و با یک وضع خوب این قضیه نفت انشاالله تمام بشود حالا دیگر اتهام می‌زنید که ما سنگر می‌بندیم سنگر دولت آقای دکتر مصدق ملت ایران است ما چه سنگری داریم ببندیم دولت آقای دکتر مصدق غیر از ملت ایران دیگر لازم ندارد سنگر داشته باشد یک سنگر دارد بس است همان ملت است.
پیراسته - اظهارات بنده را تحریف کردند.
رئیس - بفرمایید بنشینید تحریفی ندارد قصد شما دولت نبود.
پیراسته - ایشان چون تحریف کردند توضیح باید داده بشود.
رئیس - بفرمایید.
پیراسته - بنده متأسفم که هر روزی در این مملکت یک حربه تکفیری هست هر روزی یک عده‌ای که می‌خواهند بر خر مراد سوار شوند یک دسته را مورد تکفیر قرار می‌دهند بنده اینجا صریحاً عرض کردم که اگر مسأله نفت است هیچ ایرانی با این مسأله مخالف نیست هیچ کسی را نمی‌توانید پیدا بکنید که خون ایرانی در رگش جریان داشته باشد و حاضر باشد که نفت ایران را از اجانب ببرند بنده باز تکرار می‌کنم با رأیی که به دولت داده‌ام عرض می‌کنم که این مسأله مربوط به نفت نیست مجلس ایران و ملت ایران است در موضوع نفت متحد است و از پشت این تریبون به دنیا اعلام می‌کنم که یک نفر از این هیجده میلیون نیست که متحد نباشد ولی این موضوع یک حربه تکفیری شده است اگر بگویند دکتر مصدق‌السلطنه مرد خوبی است بسیار خوب شاید آقای دکتر مصدق‌السلطنه را بنده خیلی بیش از اشخاص دیگری احترام داشته باشم زیرا ده سال است که من با این مرد کار کرده‌ام و بیشتر از اشخاص دیگر ایشان را می‌شناسم
ولی این وسیله شده است که هر کس بخواهد آقا وجاهت قابل وکالت در توکیل نیست اگر یک مردی مورد احترام بنده است این دلیل نمی‌شود که چون این آقا مورد احترام من است هر کس هم که خد را به ایشان بچسباند احترام بکنم بهترین احترامی که بنده به دکتر مصدق‌السلطنه می‌توانم بکنم این است که او را از اخلالگرانی که در داخل و تحت لوای دوستی او را احاطه کرده‌اند باز بدارم بنده اینجا گفتم آمده مردی خوابیده است در منزلش با حال مرض دارد کار می‌کند دکتر مصدق‌السلطنه خودش هم گفته است او نمی‌تواند و وقت این را ندارد که به جزئیات می‌تواند برسد ایشان یک مسأله کلی که مورد علاقه تمام ملت ایران و مورد علاقه ما است دارد عمل می‌کند ولی آقا حرف ما این است که این کرم از خود درخت است آقای دکتر مصدق‌السلطنه ...
رئیس - آقای پیراسته شما در بیانات‌تان اگر تحریف شده در آن قسمت بگویید.
پیراسته - بسیار خوب آقای وزیر کشاورزی مطالبی گفتند لازم است توضیح بدهم بنده نمی‌دانم با این که آقای وزیر کشور در جلسه حضور دارند و لایحه هم از وزارت کشور است چطور آقای وزیر کشاورز دفاع می‌کند.
یکی از نمایندگان - لایحه مربوط به وزارت جنگ است
رئیس - این حرف‌تان وارد نیست شما حرف خودتان را بزنید.
صدرزاده - آقایان وزرا مسئولیت مشترک دارند.
پیراسته - عرض کنم به حضور اقدستان بنده نگفتم به این که آقای دکتر مصدق‌السلطنه سنگر بندی می‌کنند گفتم بعضی از افرادی که خودشان را به ایشان چسبانیده‌اند، این را گفتم جناب آقای وزیر کشاورزی که مورد احترام و اعتماد بنده هم هستید چرا می‌آیید حرف‌های بنده را تحریف می‌کنید آقایان اینجا هستید روزنامه نگاران هم هستند تماشاچی هم هست بنده اسم دکتر مصدق‌السلطنه را بردم؟ شما می‌آیید و تحریف می‌کنید من به آقای دکتر مصدق‌السلطنه احترام می‌کنم ولی بنده می‌گویم که همین‌ها دکتر مصدق‌السلطنه را دارند خراب می‌کنند و از حسن نیت این مرد و از صفای باطن او دارند سوء استفاده می‌کنند من چون لایحه دولت مطرح است و به علاوه بنابه تقاضای بعضی از رفقا بنده بیش از این حرفی نمی‌زنم که موجب تشنج بشود ولی توجه داشته باشید که ما بیداریم و متوجه هستیم ولی دشمنان دوست نمایی نیستیم که تیشه برداریم و به ریشه او بزنیم بنده منظورم این مطالبی که شما آمدید اینجا گفتید نبود که عمل دولت دکتر مصدق چه ارتباطی به این حرف‌ها دارد بنده اسم دولت را نیاوردم و همه افراد دولت را نگفتم گفتم افرادی خودشان را چسبانیده‌اند و اگر مایل باشید حاضرم سند و مدرک بیاورم ایشان سنگربندی می‌کنند و سوء استفاده از وجاهت دکتر مصدق و احترامی که ما برای او قائل هستیم می‌کنند.
ابریشم‌کار - من توضیح دارم
رئیس - توضیح ندارد.
ابریشم‌کار - قربان اسم خوزستان است و حکومت نظامی من هم وکیل خوزستان هستم من توضیح دارم
رئیس - مطابق چه ماده‌ای؟
ابریشم‌کار - من توضیح دارم
رئیس - به شما تذکر می‌دهم
ابریشم‌کار - من از مجلس خواهش می‌کنم به نام خوزستان ...
رئیس - به شما تذکر می‌دهم بنشینید، بعد از تذکر دوم حرف بزنید اخطار می‌کنم، رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات ...
محمدعلی مسعودی - پس گرفتند.
رئیس - باز مداخله بی‌اطلاع می‌کنید اگر به کفایت مذاکرات رأی گرفته نشود در اصل موضوع نمی‌شود وارد شد. رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام کنند (عده زیادی قیام نمودند) تصویب شد، رأی گرفته می‌شود به دو ماه حکومت نظامی طبق تقاضای دولت از تاریخ ۵ مرداد ماه آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۴ - اخذ رأی و تصویب اجازه فروش زمین به مجلس سنا.
رئیس - دو موضوع از سنا رسیده یکی راجع به زمین است که خود آقایان رأی دادید رأی نهایی‌اش مانده است یکی هم راجع به تمدید مدت اسکناس‌های هزار ریالی و پانصد ریالی است، حالا رأی نهایی برای فروش زمین به مجلس سنا که در مجلس سنا تصویب شده است گرفته می‌شود نامه مجلس سنا قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی در جواب مراسله شماره ۹۲۹۷ - ۳۵/۴ - ۳۰ راجع به طرح مربوط به فروش زمین واقع در شمال باغ مجلس شورای ملی به مجلس سنا اشعار می‌دارد.
طرح مزبور در جلسه روز شنبه ۵ مرداد ۱۳۳۰ مطرح و مورد شور قرار گرفت و با اظهارنظر موافق عیناً به تصویب رسید. ضمناً متذکر می‌شود که در مراسله مزبور به جای طرح قید شده بود (لایحه) در حالی که یقین است مقصود طرح مربوطه است که از طرف آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی تنظیم و تقدیم شده بود
رئیس مجلس سنا - سید حسن تقی‌زاده
رئیس - با ورقه رأی گرفته می‌شود آقایان موافقین ورقه سفید می‌دهند
(اسامی آقایان نمایندگان به وسیله آقای ناظرزاده (منشی) اعلام و در محل نطق حاضر و رأی دادند)
آقایان: فرهودی - ابریشم‌کار - گنابادی - محمدعلی مسعودی - دکتر مجتهدی - پناهی - سنندجی - بوداغیان - دکتر هدایتی - محمد ذوالفقاری - عزیز اعظم‌زنگنه - آزاد - ابوالحسن حکیمی - مهدی ارباب - صفوی - بزرگ‌نیا - ناصر صدری - گنجه - وهاب‌زاده - سرتیپ‌زاده - حمیدیه - نصرتیان - حائری‌زاده - دکتر بقایی - دکتر نبوی - آبکار - افشار صادقی - منصف - نبوی - عماد تربتی - تیمورتاش - امامی‌اهری - سعید مهدوی - کشاورزصدر - پیراسته - اسلامی - دکتر جلالی - بهبهانی - ملک‌مدنی - دولتشاهی - ثقه‌الاسلامی - دکتر راجی - شوشتری - صفایی - دولت‌آبادی - صاحب‌جمع - فقیه‌زاده - کهبد - سالار بهزادی - قبادیان - دکتر کاسمی - غضنفری - ظفری - گرگانی - خزیمه علم - دکتر علوی - گودرزی - عامری - شادلو - امیرنصرت اسکندری - رفیع - مخبرفرهمند - قهرمان - دکتر طاهری - دکتر کیان - برومند - سلطانی - عرب‌شیبانی
معدل - ارباب‌گیو - کوراوغلی - دهقان - مرتضی حکمت - دکتر برال - دکتر سیدامامی - مکرم - ناظرزاده کرمانی - صدرزاده.
(شمارش آرا به عمل آمد و نتیجه به قرار زیر اعلام شد)
ورقه سفید موافق ۶۷ و ورقه سفید بی‌اسم ۷
رئیس - گزارش کارپردازی راجع به فروش زمین به مجلس سنا با ۶۷ رأی تصویب شد
اسامی موافقین آقایان - دکتر علوی، عامری، قهرمان، دکتر طاهری، دکتر کیان. عرب‌شیبانی، شادلو، معدل، دهقان، برومند، کوراغلی، مرتضی حکمت، پیراسته، دکتر نبوی، وهاب‌زاده، گنجه، غضنفری، صدرزاده، ابریشم‌کار، گنابادی، محمد ذوالفقاری، بوداغیان، بهبهانی، دکتر هدایتی، بزرگ‌نیا، ابوالحسن حکیمی، سنندجی، محمدعلی مسعودی، حبیب پناهی، صدری، عماد تربتی، دکتر جلالی، کهبد، ناظرزاده‌کرمانی، نصرتیان، عزیز زنگنه، دکتر مجتهدی، سرتیپ‌زاده، حمیدیه، آبکار، علی‌اکبر امامی، مهدی ارباب، منصف، صفایی، دولتشاهی، ملک‌مدنی، دولت‌آبادی، صاحب‌جمع، فقیه‌زاده، حائری‌زاده، محسن افشارصادقی. دکتر بقایی، ثقه‌الاسلامی، دکتر امامی، دکتر راجی، قبادیان، گودرزی، مخبرفرهمند، ظفری، مجید موسوی، رستم‌گیو، دکتر برال، مکرم، سالار بهزادی، گرگانی، سلطانی، دکتر کاسمی.
ورقه سفید علامت امتناع ۷ برگ
۵ - طرح و تصویب فوریت لایحه تقاضای اعتبار جهت دفع سن.
رئیس - یک لایحه‌ای با فوریت داده شده از طرف وزارت کشاورزی راجع به ۲۰ میلیون اعتبار جهت دفع سن بیست نفر هم از نمایندگان تقاضا کرده‌اند که جزو دستور قرار بگیرد منتهی فوریتش که تصویب شد در جلسه بعد مطرح می‌شود فقط فوریتش را رأی می‌گیریم قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ بیست میلیون ریال که وزارت کشاورزی برای مصارف دفع آفت سن علاوه بر اعتبار منظور در ماده ۴۰ بودجه مربوطه با استفاده از مازاد اعتبار مخصوص دفع ملخ در سال ۱۳۳۰ احتیاج دارد از محل درآمد عمومی سال جاری کشور در اختیار آن وزارت بگذارد
تبصره ۱ - وزارت کشاورزی مجاز است در موارد ضروری و فوتی احتیاجات مربوط به مبارزه با آفت سن سایر آفات کشاورزی را بدون رعایت مناقصه با ملاحظه صرف و صلاح دولت و در حداقل قسمت ممکنه انجام دهد.
تبصره ۲ - مازاد اعتبار مخصوص دفع ملخ برای خرج مبارزه با آفت سن قابل استفاده و پس از وضع آنچه که از این محل اعتبار دفع آفات منظوره در بودجه وزارت کشاورزی می‌توانند استفاده کنند مطابق اجازه مندرج در ماده بالا از درآمد عمومی کشور پرداخت خواهد شد
نخست‌وزیر - دکتر محمد مصدق - وزیر دارایی محمدعلی وارسته - وزیر کشاورزی فرمند.
رئیس - فوریت این لایحه مطرح است آقای رفیع راجع به این قسمت فرمایشی دارید.
رفیع - راجع به اسکناس عرضی دارم.
رئیس - آقای ملک‌مدنی موافقید؟
ملک‌مدنی - موافقم
رئیس - اسلامی موافقید؟
اسلامی - بنده مخالفم
رئیس - بفرمایید.
اسلامی - بنده با این سانحه‌ای که پیش آمده و بایستی دفعش کرد مخالف نیستم ولی می‌خواهم ببینم که چطور شده در مملکت ما در ظرف یک سال هم سن آمده و هم ملخ آمد اینها نکند که از عوارضات نفت باشد بنده می‌خواهم در ضمن این که با این لایحه آقایان موافقت می‌کنند رأی می‌دهند یک کارشناسانی هم انتخاب شوند که اصلاً پیش آمد این موضوع و این حادثه را مطالعه بکنند برای این که ما در این مملکت باید همیشه فکر اساسی بکنیم مثلاً ما برای بهداشت می‌آییم وزارت بهداری درست می‌کنیم ولی بهداشت نداریم یعنی وقتی مرض آمد مریضخانه داریم که مریض را ببریم آنجا معالجه بکنیم به عقیده بعضی از امراض هست که بایستی قبلاً جلوی آنها را گرفت یعنی با وسائلی که از قبیل واکسن و سرم قبلاً باید جلوگیری کنید در این مورد هم آقای وزیر کشاورزی اگر توجه بفرمایند تقاضا می‌کنم جنابعالی در ضمن این که این کار را می‌کنند یک اشخاصی انتخاب بشوند شاید بتوانند این اسرار را کشف بکنند ببینند اینها چه جوری بوده است؟ چرا می‌شود؟ از کجا آمده بنده با این که بی‌اطلاع هستم در عین حاب می‌توانم یک چیزهایی بگویم و بنده با یک اشخاصی محبت کردم یک چیزهایی گفتند بلکه بشود منشأ این کار پیدا بشود و عرض بنده فقط همین بود می‌خواستم عرض کنم در ضمن این که این کار عمل می‌شود با این روش هم یک مطالعه‌ای بفرمایید آقایان شاید بتوانند منشأ این کار را پیدا بکنند و جلوی این آفات را از آن منشأ بگیرند.
رئیس - آقای ملک‌مدنی بفرمایید
ملک‌مدنی - آقای اسلامی مخالفت جدی نداشتند توضیح بود فرمودند ولی بنده می‌خواهم یک توضیحی به عرض مجلس برسانم و مخصوصاً توجه آقای وزیر کشاورزی را به این موضوع جلب کنم که موضوع سن همه می‌دانیم سابقاً منحصر به ورامین و خوار بود و یک قسمتی هم در ماوه بعضی اوقات هم شنیده می‌شد در اصفهان هم هست به هیچ وجه در نقاط دیگر به خصوص نقاط سرد سیر مثل غرب وجود نداشت.
متأسفانه به واسطه عدم توجه دولت و اولیا وزارت کشاورزی که این آفت را جلوگیری نکردند طوری این آفت توسعه پیدا کرده است که در تمام صفحه غرب و زنجان و بعضی قسمت‌های آذربایجان دارد سرایت می‌کند به این جهت این یک موضوع اساسی و حیاتی است اگر سن توسعه پیدا کرد باور بفرمایید که بنده بعضی از این کشاورزان و مالکین ورامین را می‌شناسم که حقیقت بیچاره و بدبخت شده‌اند تمام زراعت‌شان را سن خورده است و تصدیق بفرمایید که کسی که این قدر فقیر و بیچاره هست اگر محصولش هم طعمه سن بشود این هم یک باری می‌شود اضافه بر بارهای دیگر اجتماع.
فراموش نباید بکنیم دو سال پیش بود صد میلیون تومان از خارج غله وارد کردیم صد میلیون تومان دولت از مردم بیچاره پول گرفت و خرید غله کرد. بنابراین بنده می‌خواستم از جناب آقای وزیر کشاورزی تقاضا کنم که در این کار باید یک تسریعی بفرمایند که تا فصل و موقعش نگذشته اقدام سریع و لازم بفرمایند و یک جمله‌ای هم می‌خواستم عرض کنم به نظربنده در هر شهرستانی که شروع به مبارزه می‌کنید باید اهالی محل یعنی معتمدین محل را نظارت بدهید که مأمورین شما زیر نظر آنها کار بکنند که خدای نکرده حیف و میلی در این پول نشود.
بنده بیش از این چیزی عرض نمی‌کنم برای این که می‌دانم همه آقایان موافقت دارند که زودتر این کار تمام بشود عرضم را خاتمه می‌دهم و استدعا می‌کنم که پس از این که مراحل مقدماتی کار گذشت و حال که دولت هم این اقدام را کرده به طور جدی و سریع شروع بکند و همه جا هم انجمن‌های شهر و معتمدین محل را نظارت بدهد که حیف و میل نشود فردا نیایند بگویند که در فلان نقطه مأمور کشاورزی خدای نکرده فلان عمل خلاف را کرد و پول حیف و میل شد.
برای خاطر این که اگر چانچه ما بتوانیم حقیقتاً جلوی آفات را بگیریم ما می‌توانیم سالی میلیون‌ها ارز از صدور غله از کشور خودمان تهیه کنیم الآن که مجاور کشور ما هندوستان قحطی است اگر ما امسال یک غله فراوانی داشته باشیم و بفروشیم و پول تهیه بکنیم نکث نقصانی هم که در ارز پیدا شده می‌توانیم جبران بکنیم و این وظیفه جنابعالی است که اطلاعات کشاورزی دارید و به تقوا و درستی پیش همه ما معروفید امیدواریم جدیت بفرمایید (صحیح است)
رئیس - آقای وزیر کشاورزی بفرمایید
وزیر کشاورزی - یک توضیح می‌خواستم خدمت آقای اسلامی عرض کنم از نقطه‌نظر این که فرمودند که یک مطالعات بشود برای موضوع سن خواستم عرض کنم در این قسمت البته ما مهندسین خوبی داریم در وزارت کشاورزی اینها به یک مطالعاتی مشغولند.
اخیراً یک سمی را امتحان کرده‌اند که برای مبارزه نهایی با سن بسیار مفید است اما این که فرمودند چطور شده است سن و ملخ امسال پیدا شده می‌خواستم عرض کنم که سن از زمان‌های خیلی قدیم در ایران بوده است چنانچه آقایان اگر شنیده باشید تا در همین خوار و ورامین مدتی مبارزه با سن می‌کرده است چنانکه متد و رویه آن زمان تا چندی پیش معمول بود ولی سن دفعش خیلی مشکل‌تر از ملخ است چون ملخ یک دورانی دارد و بعد از این که دور آن تمام شد از بین می‌رود ولی سن هر سال می‌رود در کوه و خودش را زیر سنگ‌ها و بوته‌ها مخفی می‌کند و بعد سال دیگر می‌آید و اسباب زحمت می‌شود در ورامین به طول ۱۴ فرسخ سن دارد و ملاحظه می‌فرمایید در ۱۴ فرسخ را تشخیص و تجسس و پیدا کردن سن کار مشکلی است دیگر این که تا به حال تکه تکه پول خرج کرده‌اند برای دفع سن این جهت درست موفقیت حاصل نشده است امیدوارم امسال آقایان اعتبار کافی تصویب بفرمایند تا ما یک مبارزه جدی بکنیم با این سن مخصوصاً در خوار و ورامین که بسیار زیاد است امسال هم خسارات فراوانی به زارعین آنجا وارد کرده ست و در بعضی از دهات خوار و ورامین هفتاد، هشتاد درصد ارز محصول را کلی از بین برده است به طوری که رعایا تخمی که بکارند ندارند و باید از طرف وزارت مالیه و بانک کشاورزی به آنجا کمک بشود تا بتوانند کشت پاییزه را انجام بدهند به علاوه اخیراً سن همان طوری که آقای ملک‌مدنی فرمودند به قسمت‌های غرب و سردسیر هم سرایت کرده که اگر در آنجاها هم مبارزه شدید نکنیم آنجا هم زیاد می‌شود و یک مأمن‌هایی برای خودشان پیدا می‌کنند و آنجا بومی می‌شوند تا بومی نشده‌اند با آنها سخت مبارزه کرد و ما در جاهایی که مبارزه می‌کنیم مردم خیر خواه هم باید تشریک مساعی
و امیدواریم مردم هم با ما کمک بکنند همان طور که مردم در قسمت ملخ کمک کرده‌اند امیدواریم که در قسمت سن هم کمک بفرمایند.
رئیس - رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه اعتبار دفع سن آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد برای چاپ فرستاده می‌شود.
۶ - تصویب و طرح گزارش راجع به دو میلیارد ریال قرضه ملی.
رئیس - آقای وزیر دارایی تقاضا کرده‌اند قرضه ملی ۲۵ میلیون دلار جزو دستور قرار بگیرد برای قرضه ملی ۱۵ نفر از نمایندگان هم تقاضای فوریت کرده‌اند این است که آن مطرح می‌شود چون تقاضا شده است جزو دستور شود اول رأی می‌گیریم که جزو دستور بشود (بعضی از نمایندگان - چی؟) قرضه ملی که تقاضای فوریت شده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد قرائت می‌شود بعد به فوریتش رأی می‌گیریم گزارش کمیسیون‌های بازرگانی و بودجه قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر به مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۳۰۶۰۹ دولت راجع به دو میلیارد ریال قرضه ملی با حضور آقای وزیر دارایی و آقای معاون وزارت بازرگانی و پیشه و هنر در کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر مطرح پس از مذاکرات لازمه و توضیحات نمایندگان دولت عین ماده واحده به تصویب رسید اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود.
ماده واحده - به دولت اجازه داده می‌شود برای کلیه امور مربوط به اجرای قانون ملی شدن صنعت نفت در صورتی که ضرورت ایجاب نماید تا حدود دو میلیارد ریال به عنوان قرض ملی به مدت دو سال برگ‌های وام دویست ریالی بی‌اسم و قابل انتقال با بهره صدی شش منتشر نماید
تبصره ۱ - اوراق قرضه در چهار سری هر سری پانصد میلیون ریال منتشر خواهد شد و مدت انتشار هر یک از سری‌ها حداکثر دو ماه خواهد بود
تبصره ۲ - کوپن‌های بهره اوراق قرضه مربوط به هر سری از ابتدای سال دوم در باجه‌های کلیه بانک‌ها به حساب دولت قابل پرداخت است
تبصره ۳ - از تاریخی که اوراق قرضه به موجب این قانون قابل پرداخت است دارندگان آنها می‌توانند اوراق مزبور را از بابت مالیات و حقوق و عوارض و سایر دیون به دولت واگذار نمایند و مأمورین وصول مکلف به قبول این اوراق می‌باشند
تبصره ۴ - وجوه پرداختی از بابت وام و بهره آن از هر گونه مالیات و عواض معاف خواهد بود
تبصره ۵ - دولت مجاز است تا معادل یک پنجم از قرضه را به ارز منتشر و در مواعد استهلاک عیناً به همان ارز مسترد نماید.
تبصره ۶ - استرداد اصل وام در انقضای سال دوم و همچنین پرداخت بهره آن از محل درآمدهای نفت صورت خواهد گرفت
تبصره ۷ - آیین‌نامه اجرای این قانون به وسیله هیئت دولت تنظیم و به موقع اجرا گذاشته خواهد شد
مخبر کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر ناصرقلی اردلان.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
لایحه شماره ۳۰۶۰۹ دولت راجع به استجازه دو میلیارد ریال قرضه ملی در کمیسیون بودجه مطرح گردید و پس از مذاکرات مفصلی که به عمل آمد و توضیحاتی که آقای وزیر دارایی دادند عین ماده پیشنهادی دولت با هفت تبصره آن که به تصویب کمیسیون بازرگانی و پیشه و هنر نیز رسیده است به تصویب کمیسیون بودجه رسید و اینک گزارش آن را برای تصویب تقدیم می‌نماید.
مخبر کمیسیون بودجه - فرهودی
رئیس - چند نفر از نمایندگان تقاضا کرده‌اند با قید فوریت مطرح بشود قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
امضاکنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنیم گزارش کمیسیون‌های مجلس راجع به قرضه ملی با قید فوریت فی‌المجس مطرح شود
عزیزالله اعظم‌زنگنه - دکتر مظمی - گنجه - کشاورزصدر - کهبد و چند نفر دیگر از آقایان نمایندگان
رئیس - فوریت مطرح است آقای کشاورزصدر موافقید؟
کشاورزصدر - موافقم.
رئیس - آقای اسلامی موافقید؟
اسلامی - موافقم
رئیس - آقای صفایی موافقید؟
صفایی - موافقم
رئیس - آقای ملک‌مدنی موافقید؟
ملک‌مدنی - موافقم
رئیس - آقای نبوی موافقید؟
نبوی - موافقم.
رئیس - آقای گنجه‌ای موافقید؟
گنجه‌ای - موافقم.
حائری‌زاده - بنده مخالفم
رئیس - بفرمایید آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده - کمتر روزی است که تلگراف و کاغذهایی که حاکی از احساسات مردم ایران است راجع به اعانه و کمک به دولت نرسد یا برای دولت می‌فرستند یا برای مجلس می‌فرستند ولی این موضوع دلیل این نیست که ما با عجله لایحه قرضه ملی را بگذرانیم این لایحه قرضه ملی به عقیده من خیلی اصلاحات لازم دارد اگر اعانه بود آن یک بحثی بود مردم احساساتی داشتند می‌گفتند دولت اعانه‌ای از مردم خواسته و هر کس هر قدر میل داشت می‌داد ولی در مورد قرضه باید ارباب طمع را مطامعان را تأمین کرد اعانه و قرضه دو تا است در مملکتی که بانک خودش صدی ۱۲ دارد از مردم سود می‌گیرد نمی‌دانم صدی ۱۲ یا ۱۳ بانک کشاورزی از مردم سود می‌گیرد در بازار آزاد صدی ۳۰ سود می‌دهند دیگر برای قرضه ملی صدی شش معنی ندارد مطابق اصول اسلامی هم سود و تنزیل دادن صحیح نیست اگر یک جایزه‌ای ما برای صاحبان سهام قرار بدهیم بهتر است.
رئیس - آقای حائری‌زاده شما دارید در اطرف اصل لایحه صحبت می‌کنید.
حائری‌زاده - اینها دلایلی است می‌خواهم عرض کنم که فوریت لازم ندارد.
رئیس - بالاخره مطرح می‌شود بعد در اصل موضوع صحبت کنید
حائری‌زاده - این است که بنده عقیده دارم آقای وزیر دارایی هم موافقت بفرمایید مطالعه بشود و اصلاحاتی در این قسمت‌ها بشود آن وقت بیاید مجلس و آن لایحه دیگر اهمیتش بیشتر از است و امیدوارم تقاضا بشود آن لایحه مطرح بشود.
اسلامی - ۲۵ میلیون دلار را مطرح کنید
رئیس - این طور تقاضا کرده‌اند که اول این مطرح بشود آقای کشاورزصدر بفرمایید
کشاورزصدر - جناب آقای حائری‌زاده دلایلی بر عدم فوریت اظهار نفرمودند و حتی از بیانات‌شان استنباط می‌شد موافق با تصویب این لایحه هستند و به طور کلی فرمودند که ضرورت ندارد که فوریت داشته باشد و حال آن که به تصدیق کلیه آقایان این یک مطلبی است که ضرورت و فوریت دارد اگر در موقع خودش ازش استفاده نشود بعد دیگر احتیاج ندارند محاج به این نیستند در موقعی که شرکت سابق نفت ما را در مضیقه اقتصادی قراردادها است مردم آمده‌اند داوطلب هستند کمک بکنند این هم به میل و رغبت آنها است نه به زور و فشار اما راجع به سود این یک جایزه‌ای است. البته سود در کار نیست این یک جایزه‌ای است که ابراز وطن پرستی و علاقمندی در این موقع می‌کنند یک جایزه شش در صدی به آنها داده می‌شود و عنوان سود ندارد و به نظر بنده اگر مجلس روی فوریت و روی خوش به این کار نشان ندهد مثل این است که به توجه و به تقاضا و استقبال مردم احترام نکرده است بنابراین بنده معتقدم با فوریت باشد و زودتر هم تصویب بشود (صحیح است احسنت)
رئیس - رأی گرفته می‌شود به فوریت این لایحه آقایانی که با فوریتش موافقند قیام کنند (اغلب قیام کردند) تصوب شد خود گزارش مطرح است آقای کهبد مخالفید بفرمایید.
کهبد - بنده در این لایحه به عنوان مخالف مشروط نام نویسی کرده‌ام و معتقدم که چون کار مهمی ما در پیش داریم و همین طوری که از طرف کلیه اهالی کشور برای هر قسم مساعدت و کمکی نسبت به دولت استقبال شده است حق نبود که لایحه‌ای بیاوریم که مبلغ آن کم باشد و بعد زیاد بشود بنده معتقدم آقایان ایرانی‌هایی که در خارج هستند بیش از این مبلغ را حاضرند بپردازند بنده معتقدم اگر چه به طور کلی تنزیل حرام است ولی صدی شش تنزیل هم زیاد است چون که مردم حاضرند خودشان با کمال میل و رغبت مبلغی را مجاناً بدهند حالا که دولت آمده است و تقاضا می‌کند به عنوان قرضه ملی برای هدف مقدسی که عبارت از موضوع ملی شدن صنعت نفت باشد بدهند باید ما سعی بکنیم هر چه مردم می‌خواهد آن طور عمل بکنیم بنده معتقدم این مبلغ کم است باید دولت تمام احتیاجات خودش را در این خصوص و در این مورد در نظر بگیرد و از مردم درخواست بکند بدهند بنابراین اصولاً با اصل این لایحه موافقم و این منتهای آرزو و آمال ما است منتهی شرایطی دارد اولاً خیلی کم است باید وزیر دارایی موافقت بکند که یک مبلغی علاوه تر شود دوم تنزیل هم زیاد است به عنوان جایزه یک صدی چهار صدی سه بیشتر در نظر گرفته نشود سوم یک مقداری ارز در نظر گرفته‌اند تصور می‌کنم ایرانی‌هایی که در ایران ساکن هستند تابع مقررات کمیسیون ارز هستند و ارز فوق‌العاده‌ای ندارند و ما نباید پای خارجی‌های را در این کار مداخله بدهیم و باید سعی بکنیم که خود افراد اهالی مملکت با کمال میل و رغبت بیایند و این پول را بدهند بنابراین بنده خواستم تمنا کنم که این دو قسمت را علاوه بفرمایند و بنده مخالفتی ندارم.
رئیس - آقای ابریشم‌کار (نمایندگان - نیستند) آقای امامی‌اهری
امامی‌اهری - درخواست قرضه ملی در موقعی که کشور گرفتار خطرات و بحران‌های استثنایی سیاسی یا اقتصادی می‌شود به عمل می‌آید در این قبیل موارد که دولت راه چاره را منحصر به فرد می‌بیند دست توسل به دامن ملت دراز می‌کند و برای مواجهه با مشکل یا مشکلات موجوده از ملت استمداد می‌کند در زمان انقلاب کبیر فرانسه که اوضاع داخلی کشور به کلی در هم ریخته و رشت امور از هم پاشیده بود و دشمنان خارجی از موقعیت استفاده کرده از هر طرف به این کشور هجوم آورده بودند و واقعاً کشور وضع خطرناکی پیدا کرده و استقلال کشور به مویی بسته بود اولیای امور کشور برای نجات مملکت در صدد انتشار اوراق قرضه برآمدند و از لحاظ اهمیت موقع و متوجه ساختن هم میهنان خود به اهمیت این کمک اوراق این قرضه را به نام اوراق دفاع ملی نامیدند در این موقع بود که ملت میهن پرست فرانسه احساسات ملی خود را بروز داد زن‌ها و دخترها زر و زیور خود را کنده در تقدیم و تسلیم آن به دولت برای تأمین استقلال و موفقیت کشور و ملت خود به همدیگر پیشدستی کردند و با این فداکاری توانستند در مقابل دشمنان مقاومت کرده استقلال و سیادت خود را محفوظ دارند در ممالک متحده امریکا با آن همه ثروت دولت‌شان قریب ۲۶۰ میلیارد دلار به ملت مفروض است که بیشتر این قرضه در زمان جنگ به عمل آمده است ملت ایران از استقراض خاطرات خوبی ندارد زیرا قبل از استقرار رژیم مشروطیت و بعد از مشروطیت استقراض‌هایی که شده به طور کلی از خارج بوده و تازه مبالغ مأخوذه با آن همه فرع و نزول و دادن وثیقه‌های مخالف شئون ملت و مملکت از قبیل عواید گمرکات و غیره قبل از مشروطیت همه‌اش صرف عیاشی و بوالهوسی‌ها شده بعد از مشروطیت هم به علت سقوط سریع دولت‌ها و نبودن نقشه‌های اصلاحی و دخالت‌های مریی و نامریی بیگانگان نتیجه مطلوبه حاصل نشده است و روی همین اصل و این جهات است که وقتی شخص با یک نظر اجمالی در مقام مقایسه استقراض فعلی با استقراض‌های سابق بر می‌آید بی‌اختیار اشک شوق در چشمش حلقه می‌زند و سر افتخار به آسمان می‌ساید و می‌بیند که قیاس مع‌الفارق بوده و مقایسه اصلاً جایز نیست اما قرضه مورد تقاضای فعلی دولت قرضه دخالی است درخواست کمک از ملت است برای نیل به یک هدف مقدس ملی برای ادامه مبارزه حیات و ممات یک ملتی که برای گرفتن حقوق از دست رفته خود قیام کرده و مردانه قد علم کرده است آن روز که در دوره دوم لایحه استقراض دو کرور نیم لیره انگلیسی توسط بانک شاهی مطرح بود اهالی آذربایجان از نمایندگان خود خواسته بودند که با لایحه مزبور حداکثر مخالفت را نمایند و در موقع دادن رأی از مجلس خارج شده و جلسه را از اکثریت بیندازند وقتی مذاکرات مجلس آن دوره را مطالعه می‌کنیم می‌بینیم که اگر جدیت مرحوم مؤتمن‌الملک نه بود محال بود نمایندگان متعصب وطن پرست با وجود درک اهمیت موقع و احساس احتیاج مبرم به قرضه بگذارند آن لایحه به تصویب مجلس برسد امروز ملت ایران می‌داند که شرکت سابق نفت پس از پایان اعتصاب آبادان و عدم موفقیت عمال شرکت در ایجاد تشتت و تفرقه در داخله عدم توفیق در باب انحراف افکار جهانیان و نتیجه نگرفتن از سایر اقدامات و عملیات خلاف قانون خود که می‌خواست عمل ایران را الغای یک طرفه قرارداد بین‌المللی و پیمان شکنی جلوه دهد اینک با تهیه مقدمات تضییقات مالی می‌خواهد موجبات شکست ملت ایران را فراهم آورد حال بر ملت ایران است که می‌خواهد عملاً ثابت کند قراردادی که فقط برای یک طرف مفید است به هیچ دلیلی و منطقی معتبر شناخته نخواهد شد و شرکت سابق نفت و عمالش از اعمال تضییقات مالی و توسل به فشارهای اقتصادی و اساسی به ملت ایران نتیجه نخواهد گرفت و راه عاقلانه برای شرکت سابق و حامیان آنها اعتراف به این حقیقت است که ایران حق خود را اعمال کرده و اطمینان داشته باشند که ملت ایران در این مبارزه که پیش گرفته است خوب می‌داند پس از وحدت و یگانگی کلیه طبقات حداکثر فداکاری کلیه افراد مردم را ایجاب می‌کند امروز ایرانی پاک سرشت از هیچ گونه فداکاری دریغ نخواهد کرد و به دوست و دشمن خواهد فهمانید که ملی شدن نفت ایران نتیجه تحول سیاسی عمیقی است که در آسیا پیش آمده ایران زعمات شرق و آسیا را در پایان دادن
به دوره استعمار پیش گرفته و با تهدیدات نظامی اجانب یا فشارهای سیاسی و اقتصادی آنان آب رفته به جوی باز نخواهد گشت امروز ملت ایران می‌داند که دولت متکی به افکار عمومی و دولت صد در صد ملی دکتر مصدق (آزاد - صد در صد نفرمایید نود و نه درصد بگویید) عقیده شما اگر خلاف این باشد عقیده اکثریت این است شما مردی هستید آزاد و آزادانه می‌توانید به عنوان نطق قبل از دستور و دادن پیشنهاد یا به هر عنوان دیگر صحبت کنید اهل قلم و اهل بیانید عرض کردم تا ضرورت ایجاب نمی‌کرد چنین درخواستی را نمی‌کرد حالا هم که این درخواست را کرده حتماً یکی از لوازم فتح و یکی از وسائل موفقیت ما در این مبارزه ملی است و مسلم است که ملت این درخواست دولت را با آغوش باز استقبال کرده و چنان جواب مساعدی به این درخواست خواهد داد که با نشان دادن موجودیت و شخصیت واقعی خود دنیایی را متعجب خواهد ساخت و ثابت خواهد کرد که هر وقت رهبران مورد اعتمادی پیدا کرد همه چیز خود را در کف اخلاص گذاشته و برای بقای استقلال و اعاده عظمت کشور خویش نثار کرده است و من به ملاحظه همین جهات بود که در تاریخ یازده تیر ۱۳۳۰ ضمن پیش‌بینی این جریانات پیشنهاد درخواست قرضه ملی را کردم و بی‌نهایت خوشوقتم که دولت مطابق اصول مسلمی که در موارد این قبیل قرضه‌ها رعایت می‌شود و برای جلب اعتماد و اطمینان بیشتر مردم تضمیناتی از محل‌های درآمد عمومی برای نشان دادن محل و اعتبار برای پرداخت قرض خود در سر رسید قائل می‌گردند در مورد این قرضه قائل شده و عواید نفت را برای پرداخت این قرضه نشان داده اشت منتهی در خاتمه عرایضم می‌خواهم عرض کنم که در موقع اجرای امر و نگهداری حساب و شرایط پرداخت فرع و اصل و جوایز و توزیع اوراق حداکثر تسهیلات را باید برای مردم دولت قائل شود و برای این که اسم فرع هم در کار نباشد (محمدعلی مسعودی - جایزه است) این صحیح است عده‌ای ممکن است این جایزه را نگیرند و بنده روی این اصل پیشنهاد می‌کنم که سهام ممتازه‌ای بدون جایزه منتشر بکنند تصدیق می‌فرمایید جناب آقای قائم مقام عده‌ای هستند که واقعاً می‌خواهد در این موقع کمک کنند من جمله خود حضرتعالی (آزاد - مثل آقای کهبد) و حاضر نیستند به هیچ عنوانی زیر بار این جایزه بروند روی این اصل بنده معتقدم یک سهم ممتازه بدون بهره‌ای منتشر بکنند و در این خصوص بر خلاف نظر آقای کهبد که راجع به موضوع ارز فرمودند لازم است عرض کنم هستند ایرانی‌هایی که در خارج مقداری ارز داشته باشند در یک چنین موقعی حاضرند کمک بکنند و این هدف را تا آن اندازه مقدس می‌دانند که آن اندوخته‌شان را یا به هر عنوان ارزی در خارج دارند آن را هم می‌خواهند بیاورند و تسلیم بدارند من مخصوصاً از جانب آقای وزیر دارایی استدعا می‌کنم که به این مورد مخصوص هم توجه بکنند و اگر کسی حاضر شد ارزش را بیاورد از خارج در این قسمت کمک بکنند و تسهیلاتی هم از این مورد قائل شوند و این قرضه را از کلیه مقررات خاص ارز معاف بدارند و بیش از این بنده عرضی ندارم (محمدعلی مسعودی - تجار ایرانی در خارج همه تقاضای خرید این قرضه ملی را کرده‌اند) بنده هم عرضم همین است.
رئیس - آقای مخبر کمیسیون بودجه
مخبر کومیسیون بودجه (فرهودی) - فرمایشات آقای امامی‌اهری هر چند شافی بود اما جواب آقای کهبد نبود این است که بنده به عنوان مخبر کمیسیون بودجه بر حسب وظیفه پارلمانی اجازه می‌خواهم جواب مطالبی را که آقای کهبد فرمودند ایراد و اشکالاتی که داشتند عرض کنم یکی از وسائلی که فرمودند این است که ایشان تصور می‌کنند این مبلغ کم است بنده تصور می‌کنم که چون قرض خواه دولت است و هر قرض خواهی می‌تواند تشخیص بدهد که فعلاً چقدر احتیاج دارد و خود دولت دو میلیارد را تعین کرده است به نظر من ما که تصویب کننده هستیم اگر بخواهیم بگوییم کم است مورد ندارد خود دولت از روی مأخذ و حسابی فعلاً تشخیص داده است که دو میلیارد ریال بس است ما هم در کمیسیون بودجه همان را تصویب کردیم البته اگر خدای نکرده در جریان عمل معلوم شد کم است مانعی ندارد که دو مرتبه تقاضا بکنند اما اصولاً قرضه‌های ملی که گاه گاهی پیش می‌آید میزان تقاضای مردم همیشه بیش از آن مقداری است که دولت معین می‌کند من تصور می‌کنم که بعد از تبصره ۷ این ماده یک ماده‌ای آقای وزیر دارایی بگذارند که اگر میزان قرضه در ظرف مدت معین بیش از مبلغ درخواستی شد آن بیشتر را هم بپذیرد برای این که مردم دماغ سوخته نشوند و عیناً این فکر آقای کهبد که مبلغ کم است خود به خود مرتفع می‌شود اما راجع به کلمه سود آن طوری که صحبت شد منظور اساسی تشویق است برای این که خدای نکرده اگر بخواهیم عنوان سود بگذاریم مطابق قانون اساسی حق نداریم که این عناوین را وارد بکنیم صریح اصل ۲۷ قانون اساسی است که استقرار قانون موقوف است بعدم مخالف با موازین شرعیه (صحیح است) (رفیع - دستور اسلام است) بنابراین اگر در قانون چیزی باشد که با موازین شرعیه تطبیق نکند آن قانون استقرار پیدا نمی‌کند یعنی قانونیت ندارد بنابراین آنچه اینجا هست سود حقیقی نیست برای این که اگر سود حقیقی بود ما مجبور بودیم مأخذ را با مأخذ بانک‌ها و بازار تطبیق بکنیم و این که مقدارش خیلی کم است خودش نشان می‌دهد که قصد دولت سود نبوده است قصد
دولت جایزه منظم حساب شده‌ای بود و اما آنچه را که آقای کهبد در باب ارز فرمودند البته عده‌ای هستند که تقاضای این قرضه را خواهند کرد یک عده‌ای ممکن است مقیم ایران نباشند و مقیم خارجه باشند نبایستی مانعی ایجاد کرد و البته هر کس به ارز درخواست کرد باید داد و اما این که این لایحه چرا تقاضا شده است دلایلش در مقدمه لایحه دولت ذکر شده بنده به آن دلایل اضافه می‌کنم که این هم علاج است برای یک پیش‌آمدهای مالی که ممکن است خدای نکرده ما پیدا بکنیم یعنی دولت در مضیقه مالی اگر قرار بگیرد این علاج است و هم از آن مهم‌تر ژست ملی است چون در مواقعی که مبارزاتی است تنها گفت و شنید و زد و خورد کافی نیست گاهی هم یک ژست به خصوصی لازم است. در کلام می‌گویند الکنایه ابلغ من التصریح گاهی یک ژست به موقع بهتر است از خروارها یادداشت. و اما آقای امامی‌اهری تقاضای تسهیلاتی داشتند در قبول این قرضه‌ها این را ما پیش‌بینی کردیم در تبصره هفتم اختیار وضع آیین‌نامه به دولت داده شده و یقین است دولت هم تسهیلات در این امر را به موجب آن اختیاری که بهش داده شده است فراهم خواهد کرد.
رئیس - آقای وزیر دارایی
وزیر دارایی - بنده خیلی خوشوقتم که احساس می‌کنم نسبت به این لایحه اکثریت قریب به اتفاق آقایان نمایندگان محترم نظر موافقی دارند (صحیح است) و تصور می‌کنم که از این جهت وظیفه بنده را از لحاظ دفاع در مقابل این لایحه خیلی تسهیل فرمودند ولیکن ناگزیرم که این نکته را به عرض برسانم که کشورهای جهان هر موقع در مسیر تاریخ خود به اشکالات و موانعی برخورد می‌کنند ناگزیرند که برای عبور از آن موانع محظورات از نیروی ماده و معنوی افراد و طبقات مردم خود کمک بگیرند البته محتاج به توضیح نیست که در یک چنین موقعی کشور ما هم باید چنین موانع و محظوراتی رو به رو و مواجه شده است ولی خوشبختانه قبل از این که دولت در مقام استمداد بر بیاید از طرف عموم طبقات و افراد نجیب و شریف و میهن دوست ملت ایران تقاضاهایی رسید چه کتباً و چه تلگرافاً که حاضر می‌شدند در راه کمک به منظور اساسی دولت حتی از جان و مال‌شان صرف‌نظر کنند ولیکن دولت برای این که از این احساست بی‌سابقه مردم ایران و همکاری جوانمردانه و سخاوتمندانه مردم مملکت به طور صحیحی استفاده کرده باشد این طور صلاح دانست که از این کار به نحو صحیح و منظمی استفاده کنند این بود که تقاضا کرده دو میلیارد ریال اوراق قرضه ملی و بدون نام و با حق انتقال با جایزه صدی شش در مدت دو سال منتشر می‌کنند مخصوصاً جایزه عرض کرد که این کلمه بهره و سود را تبدیل بکنیم به جایزه بنابراین در این موقع انتظار می‌رود که آقایان نمایندگان محترم با تصویب این لایحه ناظرین امور را که مراقب و نگران اوضاع هستند با حسن و تشخیص و موقع شناسی خود امیدوار و مستهظر بفرمایند راجع به مطالبی که فرمودند گمان می‌کنم تمام را آقای فرهودی جواب دادند و چیزی نبود که بنده توضیح عرض کنم آقای حائری‌زاده فرمودند بین قرضه و اعانه یک تفاوتی هست و باید یک فرصتی داد که مطالعه بشود بنده خیال می‌کنم که در هر دو قسمت اختیار با خود مردم است صد در صد آزادی دارند چه اعانه و چه قرضه اگر خودشان اراده کردند که می‌دهند و اگر نخواستند نخواهند داد نسبت به سهام تجار که اینجا اشاره شد بنده تصور می‌کنم اگر این کار بشود تبعیضی است که می‌شود و موجب می‌شود آن اشخاصی که می‌خواستند از این استفاده بکنند در مقام رو در بایستی قرار بگیریند و بهتر این است که از این تقاضا صرف‌نظر بفرمایید کسانی که بخواهند از این جایزه استفاده بکنند می‌توانند هم صرف‌نظر کنند و هم این که تخصیص بدهند برای کارهای خیریه (صحیح است) راجع به ارز هم البته در حدود مقررات و قوانین هر گونه تسهیلاتی که از عهده دولت بر بیاید مضایقه نخواهد داشت و این تسهیلات را فراهم خواهد کرد.
محمدعلی مسعودی - بنده پیشنهاد به کفایت مذاکرات کردم.
رئیس - بنده کاملاً متوجه بیانات آقای امامی‌اهری نشدم گویا گفتند در قرضه ملی پیش اگر کوشش مرحوم مؤتمن‌الملک پیرنیا نبود آن عمل انجام نمی‌شد البته همه مردم متوجه خدمات ایشان هستند و خدمات ایشان قابل انکار نیست (صحیح است) به همین مناسبت دو دوره پانزدهم بعد از فوت ایشان با وضع یک قانونی از آن مرحوم قدردانی کرد و باید گفته شود چه خوب بود که بعضی از نمایندگان این دوره به قدر یک دهم نمایندگان آن ادوار به کارهای عمومی مملکت توجه می‌کردند (صحیح است) و به شهادت آقایان بنده همیشه در کارهایی که با حیات و مصالح عمومی تماس داشته نهایت کوشش را کرده‌ام (صحیح است) و حتی با حالت کسالت حاضر شده‌ام (صحیح است) از طرف عده‌ای از آقایان آقای معدل آقای رفیع آقای محمدعلی مسعودی پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده
امامی‌اهری - بنده قصدم این نبود بنده نظرم این بود که آن قرضه چون خارجی بود و مردم موافق نبودند مرحوم مؤتمن‌الملک چون صلاح می‌دانست و احتیاجات را تشخیص می‌داد اگر خدمت آن مرحوم نبود آن لایحه تصویب نمی‌شد.
رئیس - کسی تردیدی ندارد.
امامی‌اهری - منظوم همین بود و البته زحمات و خدمات حضرتعالی هم بر هیچ کس پوشیده نیست و در این باره تذکری خواهم داد.
محمدعلی مسعودی - ملت ایران از شما سپاسگزار است و همچنین تمام وکلا (صحیح است)
رئیس - آقای معدل
معدل - بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات کردم در حالی که مجلس شورای ملی از وقتی که این قانون طرح شد به واسطه اعلام رأی موافق و نبودن مخالف کفایت مذاکرات عملی را اعلام کرده بود (صحیح است) اگر بحثی در اینجا می‌شود برای باقیماندن در صورت مجلس و برای استحضار اشخاص است که خارج از کشور ما گوش می‌دهند به مطالبی که در این باب ذکر میوشد دولت نه این است که منحصرا دویست میلیون تومان پول لازم دارد و باین وسیله فرضه ملی را اعلام می‌کند ملت ایران بیش از سالی هزار میلیون تومان مالیات به صندوق دولت می‌دهد و معادل همین مبلغ هم به صور مختلفه عوارض شهرداری و سایر چیزها می‌پردازد که می‌توان گفت چندین مقابل این قرضه پرداخت می‌کند فقط ما به وسیله تصویب و اعلام این قرضه و ملت ایران به وسیله پرداخت این قرضه عملاً می‌خواهد پشتیبانی خودش و احساسات خود را نشان بدهد (صحیح است) می‌خواهد پشتیبانی بکند از یک امر واقع شده و به این وسیله نمایندگان ملت هم با دادن رأی عملاً اولین قدم را برای این مقصود مقدس بر می‌دارند ما چون عمر حکومت ملی‌مان کوتاه بود که نظایر این اتفاق در مملکت ما کم بوده و کم اتفاقاً افتاده تا ما بتوانیم این احساسات ملی خودمان را در موقع لازم ابراز بکنیم اکنون که این فرصت به دست افتاده از مجلس شورای ملی و دادن رأی شروع می‌شود و از پرداخت هر یک شاهی وجه ملت ایران نه تنها از نظر کمک کاری می‌کنیم از نظر ابراز احساسات ملی با این مسأله هماهنگی می‌کند (صحیح است - احسنت)
رئیس - آقای صفایی مخالفید بفرمایید.
صفایی - نمایندگان محترم در این قسمت راجع به ملی شدن صنعت نفت هماهنگی کردند به عقیده من تنها دلیلی که ثابت می‌کند نمایندگان وحدت کلمه دارند و ملت ایران به تمام معنی خواهان ملی شدن نفت است تصویب این لایحه قرضه دویست میلیونی است فقط این لایحه است که ارتباط صد در صد به موضوع ملی شدن نفت دارد و به این دلیل بنده معتقدم که هر چه بشود کمتر صحبت کرد و ابداً پیشنهاد نکرد تا این موضوع واقعاً بدون بحث خاتمه پیدا بکند و نشان داده شود وحدت واقعی زیرا در این موضوع ما کمتر جای بحث و ایراد داریم حتی موضوع وام یا سود یا این کلماتی که الفاظ است و واقع قضیه معلوم است که مقصود از قرض در اینجا اثبات صحت ربا نیست بدون تردید چنین منظوری نه دولت داشته نه نمایندگان اعم از این که ما کلمه سود را تغییر به پاداش بدهیم به این دلیل بنده استفاده کردم از مخالفت در کفایت مذاکرات که این عرض را بکنم و استدعا بکنم که کلیه آقایان پیشنهادات خودشان را پس بگیرند زیرا این لایحه جامع و به تمام معنی با رعایت جوانب و اطراف تنظیم شده و نقصی هم ندارد و فرضاً هم یک کلمه پس و پیش داشته باشد اشکالی ندارد و بنده مخالفتم را پس می‌گیرم که در همین جلسه خاتمه پیدا کند.
رئیس - باید رأی گرفته شود به کفایت مذاکرات تا اکثریت برای رأی حاضر شود آقای وزیر بهداری گویا لایحه‌ای دارند بفرمایند آقای وزیر بهداری.
۷ - تقدیم لایحه تجدید استخدام پروفسور بالتازار رئیس بنگاه پاستور به وسیله آقای وزیر بهداری.
وزیر بهداری - لایحه‌ای است که برای استخدام آقای دکتر بالتازار فرانسوی برای ادامه خدمتش در انستیتو پاستور ایران تهیه شده است چون در شهریور ماه سال جاری قرارداد استخدام پنج ساله آقای دکتر مارسل بالتازار رئیس انیستیتو پاستور ایران به اتمام می‌رسد و در این مدت خدمات بهداشتی و تحقیقات عملی و اقداماتی که برای توسعه و تکمیل انستیتو پاستور ایران نموده است مورد تقدیر و تحسین شورایعالی انستیتو پاستور وزارت بهداری بوده (صحیح است) لذا شورای مزبور در بیستمین جلسه خود با تجدید قرارداد استخدام آقای دکتر بالتازار به همان سمت و با همان حقوق و مزایا موافقت و تقاضا نموده است قرارداد ایشان برای مدت پنج سال دیگر تجدید شود از این جهت لایجه قانونی تمدید استخدام مشارالیه را که مانند سابق بایستی حقوق و مزایا و سایر مواد قراداد هیچ گونه تغییری نکرده است به شرح زیر با قید دو فوریت تقدیم داشته و تصویب آن را استدعا می‌نمایند. ضمناً استفاده می‌کنم از این که به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم به طوری که در جراید در این چند روزه ملاحظه فرمودید نوشته شده
بود که در عربستان مرض وبا و طاعون پیدا شده در نتیجه تحقیقات اولیه که از مراکز بین‌المللی و محلی از طرف وزارت بهداری کسب شد معلوم شد مرض وبا در مرزهای مملکت سعودی، یمن مثل زهران و سماوه پیدا شده (دکتر کاسمی - وبا یا طاعون) مرض طاعون و اقدامات لازم هم از طرف دولت سعودی شده و در واقع مرض را محدود کرده‌اند و نگذاشته‌اند که به اطراف سرایت بکند و در داخله مملکت سعودی شیوع این مرض را تکذیب کردند و گفتند که در داخله مملکت سعودی نیست ما هم به همین ترتیب در جراید اعلام کردیم و اطلاع دادیم.
متأسفانه خبری که امروز صبح از کنسولگری ایران در جده به وزارت خارجه رسیده است و وزارت بهداری هم اطلاع حاصل کرد نوشته شده است مرض وبا به مکه معظمه هم سرایت کرده و تلفاتی هم داده‌اند و این است که از طرف مقامات بهداشتی مسافرت به مکه معظمه را فعلاً متوقف کردند و مناسب ندانستند و صلاح ندیدند و به همین ترتیب هم وزارت بهداری امروز این قسمت را تا تحصیل خبر ممنوع کرده و زائرین محترم تا رفع مرض باید جداً از مسافرت خودداری بکنند تا وقتی که کاملاً برطرف شود و مقامات رسمی به ما اطلاع بدهند که مرض مرتفع شده و تا آن موقع زائرین و مسافرین هموطنان عزیز ما باید از مسافرت خودداری کنند (احسنت)
۸ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
رئیس - عرض کردم امروز برای سؤالات هم تعیین وقت شده بود ولی چون مطالب مهمی بود که قبلاً می‌بایستی مطرح و تصویب بشود آقای وزیر کار هم برای سؤالاتی که شده بود حاضر هستند الآن هم می‌خواهم به عرض آقایان برسانم سه چهار نفر بیشتر از آقایان بیرون نیستند وعده برای اخذ رأی کافی نیست اعلام رأی می‌کنم برای جلسه آینده روز پنجشنبه دستور هم ابتدا همین لایحه و بعد هم لایحه بیست و پنج میلیون دلار.
(مجلس در ساعت بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت