مذاکرات مجلس شورای ملی ۶ تیر ۱۳۲۹ نشست ۴۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۵۶۲
مدیر سیدمحمد هاشمی
۱شنبه ۱۱ تیر ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۴۱
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۴۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۳ شنبه ۶ تیر ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
- تصویب صورت مجلس
- بیانات قبل از دستور آقایان: دکترمصدق .آزاد . دکتر بقائی
- اعلام وصول عهد نامه مودت بین دولتین ایران و هندوستان مصوبه در مجلس سنا
- اجرای مراسم تحلیف از طرف آقای احد وهاب‌زاده
- طرح بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورایملی از ماده ۲
- معرفی هیئت دولت و تقدیم برنامه بوسیله تیمسار سپهبد رزم‌آرا نخست‌وزیر
- بقیه شور وختم مذاکرات دربودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
- تعیین موقع ودستور جلسه بعد – ختم جلسه
- تصویب صورت مجلس
مجلس دو ساعت و سی و پنج دقیقه قبل از ظهر بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه گذشته قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد ) غائبین بااجازه – آقایان : صفوی – اورنگ- منصف – ابوالقاسم امینی – غلامرضا فولادوند – امیرنصرت اسکندری – طباطبائی –حاذقی – دکترراجی – ناصرذوالفقاری – حائری زاده – صدرمیرحسینی غائبین بی اجازه – آقایان : دکترمصباح زاده – قهرامان – تولیت – حسن اکبر- شهاب خسروانی – دکترسید امامی – معدل – جواد مسعودی
رئیس – نسبت بصورتجلسه نظری نیست ؟آقای گنجه
گنجه - درمذاکراتی که بنده درجلسه قبل غرض کردم اینجا ذکر شده چهارصد هزارتومان درصورتیکه چهار هزارتن جنس است این تقاضا را می‌کنم اصلاح کنند
رئیس – اصلاح می‌شود دیگر نظری نیست ؟ ( گفته شد – خیر) صورت مجلس جلسه پیش تصویب شد . عده‌ای ازنمایندگان – دستور
– بیانات قبل ازدستور آقایان : دکتر مصدق – آزاد – بقائی
رئیس- آقای مکی
مکی – بنده نوبتم را بجناب آقای دکترمصدق دادم
دکترمصدق – بند ه قبل ازدستورمیخواهم یک عرایضی بکنم
رئیس –بفرمایید
دکترمصدق – قبلاً اعلامیه جبهه ملی وبیانیه آیت الله کاشانی را قرائت می‌کنم وبعد عرایضی می‌خواهم بعرض آقایان نمایندگان محترم برسانم اعلامیه جبهه ملی جبهه ملی بملت ایران اعلام خطرمیکند ولازم می‌داند علل وجهاتی را که موجب روی کارآمدن کابینه جدید شده باطلاع افکارعمومی جهان برساند نمایندگان جبهه درمجلس وهمچنین مطبوعات ماازدوسه هفته باینطرف اطلاعاتی را که درزمینه ایجاد یک حکومت (شبهه کودتا ) داشته‌اند بدون پروا بازگو کرده وچیزی ازابراز این حقایق مسلم فروگذار ننموده‌اند وضع حاضر مملکت وصحنه سازیهایی که در پس پرده صورت می‌گرفت نشان می‌داد که یک تشنج مصنوعی .یک بحران ساختگی درتمام شئون بمنظور محو حقوق اساسی مردم درحال تکوین است وکشورما یکبار دیگر پس از یکربع قرن که طعم تلخ دیکتاتوری نظامی را چشیده دوباره باستبداد ورژیم مطلق العنانی وسلطه فردی تهدید می‌شود آنروز اکنون فرا رسیده ومطامع بیگانگان برای پایمال کردن حقوق سیاسی ومحو قانون اساسی ولگد کوب کردن استقلال وحق حاکمیت ملی ما دست از آستین عوامل صدیق وخدمتگزار خود بیرون آورده است ومیخواهد زیر عنوان ( حکومت قوی ) خاطره‌های استبداد صغیر را تجدید کند . دولت فعلی باانجام عملیات زیرپرده که بی شباهت بیک کودتای نظامی نیست می‌خواهد زمام امور را بدست بگیرد تمام پستهای حساس انتظامی را برای مرعوب کردن افکار تحت کنترل شدید نظامی قرار داده وبدون تردید حیات رژیم پارلمانی ایران را که خونبهای آزادمردان وقهرمانان مشروطیت است درمخاطره انداخته وزمینه را طوری چیده است که چندی نخواهد گذشت ملت مارا درعزای آزادی وعدالت ودرمرگ قانون وحریت خواهد نشانید دولت سابق بدون استحضار مجلسین درفاصله یکی دوساعت ازمیان رفت وحکومت جدید بدون اینکه کمترین سنن پارلمانی را رعایت کند تشکیل وسازمانهای مهم مملکتی را اشغال وآماده برای اجرای بقیه مأموریتی است که انجام آنرا بعهده گرفته است . کسی نیست که نداند بامشکلات سیاسی واقتصادی موجود ایران یک چنین حمله بقانون اساسی وسنن مشروطیت جز اینکه حق حاکمیت واستقلال مملکت و آزادی ملت را درخطر اندازد نتیجه دیگری نخواهدداد . بیگانگانکه بهواداری ازاینگونه اعمال غیر قانونی برمیخزند وافکار ملت مار بچیزی نمی‌شمارند خوب می‌دانند چه می‌کنند کاملاً اطلع دارند بچه منظور حیات یک جامعه را دچار وحشت وقرین تشویق وناامنی می‌نمایند جبهه ملی برای وفداری بتعهداتی که دربرابر مردم ایران دارد ،بمنظور ایفای سوگندی که نمایندگان ما بکتاب مقدس آسمانی یاد کرده‌اند وازنظر حفظ حقی که بافراد یک ملت تعلق می‌گیرد بجهانیان اعلام می‌دارد که بهیچوجه زیربار تحمیل حکومتی که باتشتت یاجانب با تحمیل واسباب چینی بیگانگان وبرغم تمایلات عمومی روی کار آمداست موافقت نخواهد کرد وافتخار خواهدداشت که در راه حراست شعائر ملی ودینی ونگهداری مشروطیت ودموکراسی جان افراد خودرا فدا کند ما برای مقابله بااین خطری که ایران وایرانی اکنون بدان روبروست نیازمند به پشتیبانی تمام طبقات ملت محتاج بمصلحت اندیشی شاهنشاه جوان هستیم ونظر دقیق دنیای دموکرات ومترقی وزنده را بعظمت مبارزه شرافتمندانه‌ای که درپیش داریم جلب می‌کنیم ساعت ده بعد ازظهر دوشنبه پنجم تیرماه ۲۹ جبهه ملی – دکتر محمد مصدق اعلامیه حضرت آیت الله کاشانی بسم الله خیر الاسما ء له الحمد بنا بتجارتی که ازحکومتهای مطلقه ومستبده دارم وزیان آنرا برای ملک وملت ایران برای العین مشاهده کرده‌ام چند روز قبل پیامی توسط جناب آقای دکتر مصدق پیشوای جبهه ملی بمجلس فرستادم ودر آن نظر قطعی وبتی خودرا که مبتنی برافکار قاطبه مسلمین ومردم آزاده ایران است درباب مخالفت باهر قسم حکومت استبداد ودیکتاتوری بیان نمودم وبدان وسیله اولیای امور ومجلس شورایملی را از روی کار آوردن این قبیل حکومتها برحذر داشتم اینک مع التأسف می‌بینم باز می‌خواهند مملکت را درچنگال دیکتاتوری بیندازند وملت ستمدیده ایران را که سالها طعم تلخ دیکتاتوری را چشیده وازحکومت مطلقه هزارگونه مصیبت وشکنجه دیده مجدداً گرفتاراین بدبختی عظیم نمایند . بیچارگی مامردم اینستکه اولیای امور ازگذشته عبرت نمی‌گیرند وامری را که سالها تجربه کرده ونتایج سوء آنرا دیده‌اند باز می‌خواهند تجربه کنند بتبعیت ازافکار عامه مسلمین ناچارم مخالفت شدید وقطعی خودراباحکومتی که برخلاف افکار عمومی وبکمک بیگانگان و تحریک وتشبث آنان می‌خواهد زمام اموررا دردست بگیرد اظهار کنم وعموم مردم را برای مقاومت درمقابل این بلای عظبم که جامعه اسلامیت وایرانیت را بفنای عاجل رهسپار خواهد کرد دعوت نمایم البته آنچه از وطنخواهی وملت دوستی درآقایان نمایندگان سراغ دارم بایک چنین جریانیکه مخالف استقلال مملکت وموجب اضمحلال ملت است موافقت نخواهند کرد وماعلی الرسول الابلاغ شب سه شنبه یازدهم رمضان المبارک ۱۳۲۹ سید ابوالقاسم کاشانی دراوایل جنگ بین المللی اول روزی دررستم آباد شمیران منزل مرحوم مشیرالدوله رفتم ودرآنجا دیدم چندنفر ممیز بلژیکی حاضرند وازممیزی املاک صحبت می‌کنند ونتیجه حرف آنها این بود که درورامین یک دهی را نمونه ممیزی قرار داده‌اند باین طریق که آن ده که دارای مثلاً صدخروار بذرافشان وچهارسنگ آب بود هرقدر عمل بدهد ازاملاک دیگرهم بهمان قرار مالیات بگیرند من درمذاکرات شرکت کردم وگفتم تنها آب و خاک ملاک ممیزی نمی‌شود بلکه زارع خوب وزمین حاصلخیز هم باید مورد توجه قرارداده شود چه بسیار ازدهاتی که آب وخاک زیادی دارند ولی بواسطه اینکه این دوعامل یایکی ازآنها را فاقدند محصولی نمی‌دهد پس تنها لازم است وچه بسیار ازدهاتی که آب وزمین ورعیت دارند ولی بواسطه اینکه زمین حاصل خیز ندارند محصول زیادی بدست نمی‌دهند درجنگ بین المللی دوم که احساسات زیادی دراین مملکت بنفع دولت آلمان ابراز می‌شد وتنها علت آن تنفر بود که مردم نسبت بسیاست انگلیسی داشتند چون که حکومت دیکتاتوری را که بجان ومال مردم ابقا نمی‌کرد دست نشانده آن دولت می‌دانستند باتمام احساساتی که هموطنانم برای ملت آلمان وآرزوهائی که برای فتح آن دولت وشکست انگلیس داشتند من می‌گفتم که آلمان حتماً مغلوب می‌شود زیرا برای اینکه یک دولتی فاتح شود باید دارای سه عامل باشد که برعوامل ثلاثه طرف متخاصم مزیت وبرتری داشته باشد وآن سه عامل عقل وپول وجمعیت است وهیتلر ومستخدمینش آنها را فاقدند . عقل نداشت برای اینکه لازم نبود برای اقناع مردم صدای خودرا بلند کند وآنچه که مردم را قانع می‌کند صدای بلند نیست بلکه منطق است پول نداشت برای اینکه ذخیره طلای دنیادر امریکا وانگلیس جمع شده بود وآلمان که می‌خواست بافروش ادویه وتحصیل عواید یومیه جنگ بکند هرگز نمی‌توانست فتح کند نفوس آن کم بود برای اینکه ده یک نفوس عالم دراختیار اونبود اکنون من بطورحتم ویقین عرض می‌کنم که سیاست امریکا دراین مملکت فریب سیاست انگلیس را می‌خورد وباین جهت پیشرفت نمی‌کند بجای پول بما آلات فرسوده جنگی می‌دهد که درموقع جنگ حریف اواز ان استفاده کند هم چنانکه درکشور چین کرد . بجای عقل ایران را مقایسه بایونان می‌کنند که قیاس مع الفارق است درحالیکه وضعیت جغرافیایی واجتماعی ایران بچین ازیونان شبیه تر است وبجای قشون برفرض اینکه دولت امریکا قشونی بیش از حریف داشت چون قبل ازجنگ نمی‌تواند قشونی دراین مملکت بیاورد فاتح آن کسی است که بااین مملکت صاحب هزارها کیلومتر مرز مشترک است . هرقدر ازعمرم بیشترمیگذرد بیشترعقیده پیدا می‌کنم که تاریخ تکرارمیشود یک روزسردار منصور زمامدار بود ودولت درخواب رفته اوسبب شد که کودتا انجام شود . دیروز هم آقای علی منصور زمامدار بود که برای همین کارامده بود انهائی که می‌خواستند این وضعیت برپا شود مردمی را آوردند که بواسطه حب وجاه وتذمین مقام بمحض اینکه بآنها گفتند استعفا بدهید استعفا کنند وبروند درسازمان برنامه ودیوان کشور وبانک رهنی صندلی‌های خودرااشغال کنند منصورهمان زمامداری بود که ۴۸ ساعت قبل از استعفا وزیردارائی خودرابمجلس معرفی نمود ومنصور همان نخست وزیر بود که می‌خواست دراین جلسه واب استیضاح را بدهدپس چه شد که این نخست وزیر نیامد ومشکلات خودرا درمجلس نگفت ومردم را مستحضر ننمود واستعفا کرد چقدر فرق است بین رجالی که پرورش یافته عهد قدیم ودارای ایمان بوده‌اند بااشخاصی که دردوره دیکتاتوری بدوران رسیده وصاحب آلاف والوف شده‌اند . مرحوم نجفقلی خان صمصمام السلطنه بختیارزی ک هدردوره فترت یعنی بین مجلس سوم وچهارم وبفرمان پادشاه وقت رئیس الوزرا شد ه بود وقتیکه خواستند وثوق الدوله را بیاورند هرچه کردند برای استعفا خاضر نشد وهمیشه می‌گفت تامجلس چهارم افتتاح نشده وتابمن رای عدم اعتمد ندهد رئیس الوزرا ء منم ووثوق الدوله این مقام را غصب کرده است ولی دولت منصور که بمجلس معرفی شده بود وایام فترت هم نبود ومیتوانست مشکلات سیاسی خودرا درمجلس حل کند و مصالح مملکت را بگوید واگرقبول نشد انوقت استعفا کند یک کلام حرف نزد واستعفا کرد واکنون د لتی تشکیل شده که برخلاف سنن پارلمانی است ومانمایندگان جبهه ملی نمی‌توانیم باآن مخالفت نکنیم قبل از ملاقات قبل ازملاقات اینجانب باسپهبد رزم آرا که برحسب خواهش خودشان درجمعه سوم تیرماه صورت گرفت بایکی ازنمایندگان راجع ببرقراری دول تدیکتاتوری که درتمام جوامع زمزمه می‌شد صحبت درمیان بود من می‌گفتم اگرازطریق ازادی ودموکراسی نتوانیم کاری بکنیم ازطریق اختناق وزور وقلدری برای مردم ناراضی نمی‌توانیم کاری انجام دهیم ماباید قانون انتخابات ،مطبوعات وحکومت ظامی را که مخل ازادی وترقی مملکت است اصلاح کنیم پس ازان قدمهای دیگری دراصلاح ادارات واموراقتصادی وتعدیل بودجه برداریم . اومیگفت این حرفهائی که شما می‌زنید برای امشب مردم شام نمی‌شود ومن می‌گفتم که حکومت زور وقلدری ممکن است یک شب ویااینکه چندسال بمردم نانی بدهد ولی تاخود مردم نتوانند درامور اجتماعی دخالت کنند هیچوقت صاحب نان نمی‌شوند وباید همیشه سربی شام زمین بگذارند اصلاح قانون انتخابات سبب می‌شود که نمایندگان بدانند انتخابشان دردوره بعد منوط برضایت ملت است اصلاح قانون مطبوعات سبب می‌شود که جرائد وزراء خائن ودزدان را معرفی کنند وقبل ازمحاکمه روزنامه را توقیف ومدیر آنرا زندانی نکنند اصلاح قانون حکومت نظامی سبب خواهد شد که دولت نتواند همینکه مردم زبان انتقاد گشودند حکومت نظامی را اعلان وبرمخالفین خودغلبه کند تادرجامعه انتقاد نشود تا بدو خوب گفته نشود کجا مردم درصدد اصلاح خود برمی آیند وبچه طریق دیگر جامعه ازاصلاحات برخوردار می‌شوند ما می‌خواهیم مملکت صاحب رجالی بشود واشخاصی دررأس امور قرار بگیرند که شاهنشاه ما بتواند در این مملکت مشروطه سلطنت کند من یقین دارم که اعلیجضرت همایون شاهنشاهی می‌دانند که خطر حکومت دیکتاتوری دردرجه اول متوجه مقام سلطنت است اکنون عرض می‌کنم که مابا حکومت دیکتاتوری وهرحکومتی که برخلاف افکار عمومی و آزادی تشکیل شود مخالفیم وهرگز راضی نمی‌شویم که دررأس این دولت کسی واقع شود که قسمت بزرگی بدبختی‌های مملکت نتیجه دخالت اودر سیاست است . دخالت بعضی از دول بیگانه درامور این مملکت سبب خواهد شد که دول دیگر هم همین رویه را تعقیب کنند وآنها هم ازکسانی تقویت کنند که دیکتاتوری سیاه بدیکتاتوری سرخ تبدیل شود همچنانکه سوءسیاست بعضی ازدول کشورچین را بهمین دردگرفتار کرد ه است . آنهایی که می گوینداصلاحات بسته بروی کارآمدن این قبیل دولتها است سخت در اشتباهند مردم ازکسی که چندنفرسربازتحت امردارد ملاحظه نداردوفقط احترام به اشضخاصی می‌گذارند که موردتوجه جامعه هستند وتنها دولتی می‌تواند اقتدار پیداکند که به افکار عمومی وقانون تکیه نماید. دولتی که ازبدو ورود بر خلاف سنن پارلمانی تشکیل شود دولتی که ازابتدا با اشخاص نادرست وبعد سابقه همکاری کند یکچنین دولتی چه طور می‌تواند صدر اصلاحات واقع شود . ذات نایافته ازهستی بخش کی تواند که شودهستی بخش بعداز کودتامثل اغلب ازممالک دراین مملکت هم دربسیاری درشئون ظاهری ترقیات محسوسی دبده شد مثلاً آهنگری نتوانست آهن را خوب بسازد وبنا خانه را بهتر بسازد ولی چون یکی از خصایص دولت دیکتاتوری این بود که رجال مملکت ازبین برود دراین یکی ازشئون اجتماعی کشور ما آنقدر تنزل کرده وبه قدری قحط الرجال شده که برای اصلاحات مملکت باید به کسی متوسل شوندکه غیراز اداره کردن یک عده‌ای سرباز وآن هم به طورسطحی وناقص کار دیگری نکرده است . ملت ایران باید ازمزایای دموکراسی کاملاً برخوردار شود وهمان رویه ایکه دول بزرگ دموکرات برای خود قبول کرده وازآن نتیجه گرفته‌اند قبول و پیروی کند ومن نمی‌دانم چطور است دول بزرگ دموکرات تعالی وترقی وبقای مملکت خودرادر آزادی ودموکراسی تشخیص داده‌اند ولی در ممالکی شبیه به ایران سعی می‌کنند که مردم را از این مزایا محروم کنندپس این نیست مگر اینکه می‌خواهند بوسیله اعمال خود وبوسیله کسانی که ازحمایت آنها استفادات نامشروع می‌کنند دراین ممالک به طور نامشروع اعمال نفوذ کنند . ملت ایران باهر حکومت فردی وقلدری مخالفت ومبارزه خواهد نمود من وتمام رفقایم بیکدیگر قول شرف داده‌ایم دراین جلسه به ملت ایران قول می‌دهیم که تاجان در بدن داریم وتاوداج وسبات ماراقطع نکرده‌اند باهرحکومت انفرادی که می‌دانیم پس از آن با حکومت انفرادی زنگ زده دیگری برقرار شود ویا سیاست آمریکا که به کلی ازبین رفت دو دولت مجاور مابا هم بسازند قویاً مخالفت می‌کنیم .
رئیس – آقای آزاد
آزاد- بنده عرایضی که می‌خواهم بسمع آقایان برسانم درنتیجه وضعیتی است که امروز درکشور ایران به وجودآمده است بعداز کابینه‌ای که دیروز تشکیل شده برای بار دوم باز یک جریان تازه‌ای در تاریخ ایران باز شده است ما اگرچنانچه یک عملی را که آن دفعه کرده بودند ندیده بودیم چندان برای ما اشکال نداشت که ببینیم و بگوییم این کابینه چه می‌کند ولی متآسفانه ما یکبار دیگر گرفتار چنین حکومتی شده‌ایم و آثار اوراهم تا امروز دیدهومی بینیم معروف است که اگر یک شخصی یک عملی را ندیده باشد یا نشنیده باشد وآن کار را بکند وبعداشتباهاتی در نتیجه آن عمل بکند ایرادی به او نیست ولی وقتی یک مرتبه یک عملی را دید یا شنیدیا خودش ناظر بود ودید که نتیجه این کار پیداست باز دو مرتبه آن کار را بکند می‌شود گفت اومرد عاقلی نیست احمق ودیوانه است ما امروز گرفتار شده‌ایم بایک وضعیتی که بیست سال شبیه این وضعیت را ما دیده‌ایم این وضعیتی که دراین بیست سال بود وضرر برای ملت ایران داشت یک ضررهای شخی ویک ضررهای مملکتی بنده مختصری راجع باین مجلس که آقایان تشریف دارید عرض می‌کنم دردوره گذشته مرا گرفتند حبس کردند من هیچ تقصیری نداشتم فقط یک کسی گزارش داده بود که آزاد یک حزبی تشکیل داده است یک حزب انقلابی بنده چند نفر رفیق داشتم که ازآن رفیقهای من الان یکی دونفرشان دراین مجلس هستند یک ازآنها آقای عبدالرحمن فرامرزی است یک هم آقای فرهودی ،راجع بگرفتاری که من داشتم درگذشته که مرا گرفته بودند گفته بودند که آزاد یک حزب انقلابی تشکیل داده (فرامرزی –دومرتبه بفرمایید آقا ) عرض کردم دوتارفیق من درآنموقع داشتم که یکی آقای فرامرزی بودند ویکی هم آقای فرهودی که اینها البته آنوقت بودند عرض کنم حضورتان که مارا گرفتند وبردند ،بعد ازمدتی ازما تحقیق کردند واستنطاق کردند ، مستنطق نوشته بود که آزاد هیچ تقصیری نداشته است این عین گزارشی است که درپرونده هست ودرروزنامه‌ها این جریان منعکس شده بود ،ولی چون یک روزنامه نویسی است وافکارانقلابی درروزنامه اش نوشته وحزب تشکیل داده است یابایستی اعدام شود ویاباید ازایران تبعید بشود ویاباید حبس ابد بشود (فقیه زاده – اوگناه نداشته تقصیر آنرا پرت دهنده بوده است ) همین آقای قبادیانی که اینجا ملاحظه می‌فرمایید ایشان را بابرادرشان آوردند حبس کردند .جرم ایشان وبرادرشان ازبنده یکقدری کمتربود جرم من این بود که یک حزب درست کرده بودم ویک مطالبی درروزنامه نوشته بودم ولیایشان هیچ اینکار را هم نکرده بودند فقط گزارش داده بودند که خسرو برادر ایشان طرفدار انقلاب است هردو برادررابده سال حبس محکوم کردند گزارش دادند حبس خسرو تمام شده دستور داد تبعیدش کردند بعد از چند روز دیگر گزارش دادند قبادیان حبسش تمام شده است شاه برئیس شهربانی گفت مگرزندان مهمانخانه است که هرروز گزارش می‌دهید فلانکس ده سال حبسش تمام شده است بعد هم یک کاغذی آمد که آقایقبادیان تاابد درحبس بماند ایشان ماند وهرروز درزندان کنفرانس می‌دادند که زندانیان را باید ازبین ببرید اگراین جریان یک مدتی طول می‌کشید هرچه بختیاری وامثال آنهادرآنجا بودند هم هازبین رفتند این یک حکومتی بود که بدون تقصیر وبدون حق یکعده مردم بیگناه را برمی‌داشتند می‌بردند وتاابد آنها را حبس می‌کردند این حکومتی که دراندوره تشکیل شده بود این بود رضا شاه نسبت بمن هیچ سابقه بدی نداشت ومنهم بااو نظر بدی نداشتم ولی بیشتر این عملیات روی سیاست خارجی بود برای اینکه خارجیها درایران یک منافعی داشتند که این منافع را فقط وفقط حکومت دیکتاتوری تأمین می‌کرد وبس ، برای اینکه اگرچنانچه یک مجلس ملی بود ومردم آزادی داشتند آن منافع تأمین نمی‌شد. الان هم عیناً این وضعیت پیش آمده است الان هم خارجیها یک منافعی دارند که این منافع را این مجلس شورایملی واین مردم تأمین نمی‌کنند وزیر بارنمیروند وبرای اینکه این منافع تأمین بشود بازیک حکومت دیکتاتوری بگیرد ،ببندد ،انواع واقسام شکنجه وعذاب را بوجود بیاورد که آن منافع را حفظ کند درنتیجه این حکومت بوجود می‌آید که منافع بیگانگان را حفظ کند ،ازادی تمام آقایانی که اینجا هستند وآزادی تمام مردم ازبین می‌رود زیرالازم وملزوم بودن این حکومت ازبین رفتن بنده وامثال بند ه است برای اینکه آن سیاست منافعش تأمین بشود ماهاهم باید ازبین برویم من می‌خواهم بپرسم ازآقایان آیا عقل ومنطق حکم می‌کند که یکنفر آدمی که ذرگفتارش آزاد باشد دررفتارش آزاد باشد بیاید یک ریسمانی بگیرد وبگردن خود ببندد وسرریسمان را بدست یکنفر بدهد وبعد زاری ئتضرع کند بگوید : گرعقوبت می‌کنی مستوجبم ور ببخشی عفو بهتر زانتقام ،این را شما تصدیق می‌کنید ؟من می‌خواهم ببینم آقااین ازحکومتی که قبل ازحکومت امروزی بوجود امده بود چه ضرری شما دیدید جریان دنیا ثابت می‌کند ک ههردولتی که ترقی کرده است دراثر آزادی ترقی کرده است نه دراثر زوروقلدری تاریخ حکومت امریکا را بیاورید ،تاریخ حکومت سویس را بیاورید ،تاریخ انگلستان وفرانسه را بیاورید ببینید درکدام یک از این کشورها که امروز ضرب المثل هستند هم هاینها که امروز ترقی کرده‌اند غیراز حکومت دموکراسی وازنقطه نظرعدالت اجتماعی وازنقطه نظرازادی بوده ، دوحکومت دیکتاتوری دردنیا تشکیل شد که یکی ازانها حکوم تهیتلر بود ویکی هم حکومت موسولینی شما ببینید بهترین دیکتاتوری‌های دنیا دردرجه اول هیتلر بود که دلش می‌خواست ملت آلمان مافوق تمام دنیا باشد بااین حال دیدید که این دو دیکتاتور نسبت بملت ایتالیا ونسبت بملت آلمان چه مصیبتی راوارد اوردند پس بنابراین مطمئن باشید که مملکت دراثر حکومت زورواستبداد ترقی نمی‌کند بلکه ساعت بساعت عقب می‌رود ماامروز درسر یک دوراهی قرارگرفته‌ایم یابایستی آزادی ملت ایران وحقوق ملت ایران را دراثر آزادی مجلس شورایملی ودراثر رعایت واحترام به قانون اساسی حفظ بکینم ویااینکه زیربار حکومت دیکتاتوری برویم وپنجاه سال دیگر ملت ایران را تعقیب برگردانیم .
رئیس – آقای دکتربقائی
دکتربقائی - آقایان همکاران محترم مادرپشت این تریبون دربرابر ملت ایران بکلام الله مجید سوگند یاد کردیم که بقانون اساسی که ضامن آزادی سیاسی ومظهر رژیم حکومت ملی ماست باوفا باشیم وبدان خیانت نکنیم .شما وملت ایران بخوبی تشخیص داده‌اید که مبارزه من ازروز نخست براساس همین اصل مقدس وبرپایه جهاد خستگی ناپذیر درراه آزادی وراستی قرار گرفته است یک سال وچند ما هپیش استیضاح من ازدولت ساعد برهمین اساس بود ، مبارزه مادرانتخابات دوره ۱۶ برهمین پایه قرارگرفت .متشکل شدن آزادی خواهان وایجاد جبهه ملی هم محور دیگری جزجهاد درراه ازادی سیاسی واستخلاص ورهائی ملت اززنجیرهای اسارت وبندگی نداشت . دراین میدان راهنمای ما جز مشعل آزادی چیز دیگری نبود وغایت آمال ما جز استقرار واستحکام مبانی رژیم حکومت سلطنت ملی چیز دیگری نبوده است .اکنون مشاهده می‌کنیم که درست برخلاف آنچه موردانتظار وآرزوی ملت ایران بود وبرخلاف اصول محققی که درمنشور آتلانتیک واعلامیه اخیر حقوق بشرازطزرف زمامداران ملل آزادیخواه ودموکرات طرح وتصویب وتضمین گردید هبود امروزملت ایران را باکمال خونسردی دربرابر ی کعمل انجام شده ویک حکومت صدردصد مخالف باقانون اساسی واصول مسلمه آزادی سیاسی قرارمیدهند .راجع بشخصیت کسیکه باعنوان نخست وزیری باین مجلس خواهد آمدگفتنی‌های بسیاری گفته شده ولازم بتوضیح مفصل نیست که ایشان عملاً اثبات کرده‌اند که مراج وفطرتشان باموازین قانون اساسی واحترام بافکارعمومی به هیچوجه سازگاری ندارد .ما انچه درمبارزه خودمان پیشگاه ملت ایران ازروز استیضاح بیان کرده‌ایم امروز برای العین مشاهده می‌شود وجامه عمل می‌پوشد .آقااین بخاطردارند که در۱۵ ماه قبل درپشت همین تریبون بند ه راجع بحکومت دیکتاتوری صحبت کردم ودرپشت تریبون گفتم که عمال سیاست نفت می‌خواهند دیکتاتوری نظامی را برما تحمیل کنند ،جواب آنهمه حرفهای من وآن استیضاح من فقط یک کلمه تکذیب بود که ازطرف ساعد بیچاره درپشت این تریبون ادا شد ،حرفهای مراتکذیب کردند ولی الان می‌بینید که پس از۱۵ ماه آن پیشگوئی جامه عمل بخود پوشیده است .برای اینکه اگردرآنموقع فقط سیاست انگلیس را خورد وبااین فریب آن ملتی که ادعای پیشوائی آزادی ودموکراسی را دردنیا می‌کند همانسان که بعد ازجنگ بین الملل اول آن دیکتاتورسیاه پوست را برهائیتی تحمیل کردند، همانطورکه اکنون ازبائودائی درهندو چین تقویت می‌کنند یک حکومت آزادی کش قلدری برملت بیچاره ایران که تنها گناهش ،تنها گناهش تحمل تمام صدمات ومحرومیت‌ها برای پیروزی آنان بود تحمیل می‌کنند .آن عرایض آنروز بنده را بخاطر بیاورید .امروز هم اعلام می‌کنم که برخلاف تصوربعضی سیاستهای بیگانه‌ای که پشتیبان این حکومت جدید هستند نخست وزیر فعلی بواسطه عدم اتکای افکار عمومی واعتماد قاطبه مردم برای حصول نتیجه مثبت وآنچه بعنوان اجرای نقشه‌های اصلاحی پیش کشیده می‌شود ناگزیر خواهد بود باعمال خلاف قانون وخلاف آزادی وخلاف بشریت دست بزند وناچار این سیر تاریخ است ناچارازسراشیب تند حکومت مطلقه پرتگاه خطرناک حکومت دیکتاتوری فرو خواهد رفت اینست پیش بینی ما لکن ماازجهت خودمان ازاین پیش آمد بهیچوجه مکدر ومأیوس نیستم بلکه بیشتر مارامؤمن ومعتقد بکمال مطلوب راستی وآزادگی می‌نماید روش ما باکمال متانت وصداقت ومنطق واستدلال همانست که بود یعنی مبارزه اصولی باآنچه برخلاف مصلحت ملک وملت وآنچه برخلاف اصول قانو ن اساسی که مابدان ایما ن داریم وبآن قسم خورده‌ایم وبرای دفاع ازآن جامه جهاد پوشیده‌ایم صورت می‌گیرد خواهد بود .این سرمایه جانی ما ،سرمایه وجود ماکه یگانه سرمایه خدا داده است دراین صورت بدون ذره تقصیروذره اهمال وذره ترس واحتیاط مصرف خواهد شد وبسرمشق وپیروی مردمان آزاده جهان وآنانکه درراه مصالح وشرف ابنای نوع بشر جتن خودرا فدا کرد ه اندتاآخرین رمق وتانفس بازپسین بدین نهج وباهمین حس گذشت وفداکاری ایستادگی خواهیم نمود (صحیح است ) اینها را یادداشت بکنید ،الان بما ناسزا‌ها خواهند گفت ...(ابتهاج – آنچه ک هشما بادیگران کردید آنها هم باشما می‌کنند ) ودرروزنامه‌ها خواهند نوشت ولی روزی می‌رسد که حقیقت عرایض ما درپیشگاه ملت ایران درجهان مکشوف خواهد شد . رئیس- حالا وارد دستور می‌شویم .بودجه مجلس مطرح است (شوشتری – آقا آ نطرح ) باید بیست و چهارساعت بعد از طبع وتوزیع مطرح بشود . شوشتری – آن طرح دیروز طبع ونشر شده است . فقیه زاده – بنده اخطار دارم
رئیس – بفرمایید برطبق چه ماده‌ای ؟
فقیه زاده – برطبق ماده ۱۲ چون آقای وهاب زاده آمده‌اند بمجلس استدعا می‌کنم ایشان قسم بخورند وبعد بودجه مجلس مطرح شود .
رئیس – صحیح است گفت هشد مقدمات آنراحاضر کنند بعد شوشتری – طرح را بفرمایید مطرح بشود
- اعلام وصول عهد نامه مودت بین دولتین ایران وهندوستان مصوبه درمجلس سنا
رئیس- طرح اول امروزتوزیع نشد ه ثانیاً باید وزیر مربوطه حاضر باشد هم وزیردارائی وهم وزیرراه باید باشند فعلاً یک نام‌های است که ازمجلس سنا رسیده وبرای اطلاع آقایان قرائت می‌شود بکمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود (نامه مجلس سنا بشرح زیرقرائت شد ) ریاست محترم مجلس شورایملی :قانون عهدنامه مؤدت بین دولتین ایران وهندوستان که مشتمل بریک مقدمه و۵ ماده می‌باشد درجلسه روزشنبه ۲۷ خرداد ۱۳۲۹ بتصویب مجلس سنا رسیده است اینک رونوشت آن ارسال می‌گردد .رئیس مجلس سنا – تقی زاده
رئیس – بکمیسیون مربوطه رجوع می‌شود شوشتری – رونوشت آن برای چه ارسال شده ؟باید توضیح بدهند ،این ناقص است ، بد پایه ایست این باید نوشته بشود که ما اینجا اظهار نظربکنیم رئیس- بکمیسیون می‌رود وبعد می‌آید بمجلس واین عبارت نباشد هم ما همین کاررا خواهیم کرد.
- اجرای مراسم تحلیف ازطرف آقای احد وهاب زاده
دراین هنگام کلام الله مجید را بااحترامات لازم بتالار جلسه آوردند وآقای وهاب زاده قسم نامه را به شرح زیر قرائت و امضاء کردند ) من که درذیل امضاء می‌کنم خداوند را بشهادت می‌طلبم و بقرآن مجید قسم یاد می‌کنم مادام که حقوق مجلس ومجلسیان مطابق قانون اساسی محفوظ و مجری است تکالیفی را که بمن رجوع شده است مهما امکن باکمال درستی وجد و جهد انجام داده و نسبت به اعلیحضرت متبوع عادل مفخم خود صدیق و راستگو باشم وبه اساس سلطنت و حقوق ملت خیانت ننمایم وهیچ منظوری نداشته باشم جزفوائد ومصالح دولت وملت ایران
- طرح بودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی ازماده ۲
رئیس – ماده دوم بودجه مجلس مطرح است ماده دوم بودجه بشرح زیرقرائت شد ماده دوم – برای حقوق وهزینه دوازده ماهه سا ل۱۳۲۹ اداره چاپخانه مجلس ده میلیون وهفتصد وپنجاه هزاروهشتصد ونود وهفت ریال ( ۱۰۷۵۰۸۹۷ )مطابق فقرات ۱و۲ ضمیمه اعتبار بکارپردازی مجلس داده می‌شود
تبصره – بکار پردازی مجلس اجازه داده می‌شود کمک هزینه کارگران فنی چاپخانه مجلس را تا آخرسال ۱۳۲۹ ازمحل درآمد چاپخانه مجلس بپردازد
رئیس – کسی اجازه نطق نخواسته است بنابراین پیشنهاد‌هایی که رسیده است قرائت می‌شود . ( پیشنهاد آقای ملک مدنی بشرح زیر قرائت شد ) بماده ۲ پیشنهاد می‌شود :
تبصره – سوابق خدمت کارمندان فعلی مجلس شورایملی درقسمت فنی چاپخانه مجلس جزو سنین خدمت رسمی آنان محسوب ومشمول کلیه مقررات وقوانین استخدامی می‌باشند احکام انان بااحتساب سوابق مذکور اصلاح وابلاغ خواهدشد .کسور بازنشستگی ایام خدمت بالا در۳۶ قسط سه ساله کسر بصندوق بازنشستگی ارسال می‌گردد .
رئیس – آقای ملک مدنی – (مخبر – پیشنهاد خرج است
صدرزاده – درهمین زمینه هم آقای حسین مکی و آقای محمد علی مسعودی پیشنهاد کردند
ملک مدنی - درماده اول من راجع به این پیشنهاد ی که کردم توضیح دادم وجلب نظر جناب آقای مخبر وجناب آقای پالیزی کردم نمی‌دانم مطالعه کردند یانه نظر بنده چون من عادت ندارم قضیه خیلی روشن است یک عده کارمندانی بوده‌اند ک هسابقاً درقسمت چاپخانه مجلس کارمیکردند بعد بکادر مجلس منتقل شده‌اند دراینجا آن سوابق خدمتشان را باید محفوط کرد زیرا آنها روز تقاعدشان که می‌رسد بادی حقوق آنها کافی باشد برای اینکه بتوانند زندگی کنند عمرشان اگر درآنجا گذشته قسمت فنی چاپخانه مجلس وقسمت اداری مجلس هردو ازمؤسساتی است که جزء مجلس است وبنظر بنده مورد دارد که آقااین توجه بفرمایند وحقوق حقه آنها را تأمین که با آسایش خیال مشغول انجام وظیفه باشند
رئیس – آقای مخبر
اردلان - بند ه خواستم عرض کنم این پیشضنهادی که نماینده محترم فرمودند پیشنهاد خرج است آقای رئیس پیشنهاد خرج است که نمی‌شود ودرش رأی گرفت برای اینکه آقای ملک پیشنهادی که جناب عالی فرمودید یک هزینه اضافی بوجود خواهد آورد واصولاً قابل رأی نیست معهذا بند هیک توضیحاتی عرض می‌کنم جنابعالی هم توجه بفرمایید فرض بفرمایید که درکارخانه حریربافی چالوس یک عده کارگر هستند وهمه هم حقوق می‌گیرند دهسال پانزده سال می‌آیند بعد می‌روند دریک وزارتخانه‌ای سمتی پیدا می‌کنند اگربخواهیم آن سوابق را حساب کنیم این فرد می‌شود رتبه ۸ و۹ (شوشتری – مثل اینکه شدند ) این بودجه مملکت را بقدری بالا می‌برد که قابل تحمل نیست بعلاوه برای یکنفر دونفر محسوس شاید نباشد ولی وقتی مایک سابقه‌ای را قائل شدیم هرکارگر فنی درهرچاپخانه‌ای کارکرد بعد از ۱۵ سال ۱۶ سال آمد دریک وزارتخانه‌ای یک منشی رسمی شد آن سوابق را اگر ما بخواهیم حساب کنیم می‌شود رتبه ۹ این اصلاً قابل قبول نیست بودجه مملکت بهیچ صورتی نمی‌تواند قبول کند بنده بآقایان عرض کردم که کارگران چاپخانه مجلس شورایملی یک قانون بسیارخوبی دارند باسم قانون کارکه می‌توانند استفاده کنند اما اینها را نمی‌شود مشمول قانون استخدام کشوری کرد این را استدعا می‌کنم حضرتعالی هم موافقت بفرمایید پیشنهاد تان را پس بگیرید وما اگر بخواهیم رأی بیک همچو ماده‌ای بدهیم یک بودجه فوق العاده سنگینی تحمیل باین مملکت خواهیم کرد
رئیس – آقای ملک مدنی
ملک مدنی – اولاً جناب آقای اردلان مجلس شواریملی باید طرفدار حق وعدالت باشد ( صحیح است ) مجلس شورایملی اگردرداخله خودش ونسبت باعضا وکارکنان خودش حق آنها را حفظ نکند نمی‌تواند درقسمتهای دیگر جلو گیری ازبی عدالتی‌ها بکند (صحیح است ) اینهاعده زیادی هستند صورتشان هست بند ه اینرا خدمتتان نخواستم توضیح بیشتری بدهم اینها چند نفر بیشترنیستند ودربودجه مجلس تأثیری ندارد بعلاوه چاپخانه مجلس جزء مجلس است مستخدمین گاهی ازاین جابه انجا منتقل می‌شوند مجلس ، رئیس اداره حسابداری را مأمور کردید چاپخانه مجلس را اداره کرد چاپخانه مجلس بایک چاپخانه خارج ومؤسسه خارجی خیلی فرق دارد جنابعالی یک مرد باوجدانی هستید من خودم همیشه درپشت این تریبون بعقاید شما احترام گذاشته‌ام شما یک وکیلی هستید که طرفدار حق وعدالت هستید انصاف نیست که یکمردمی که درانجا کارکرده‌اند سابقه خدمت دارند درانجا که حالا بکادراداری منتقل شد ه‌اند سنواتی را که درآنجا خدمت کرده‌اند جزءسنین خدمتشان محسوب نشود اینهاچند نفر بیشترنیستند اسامی آنه ارامیدهم خدمتتان واستدعا می‌کنم آقایان عنایت بفرمایند عرض کنم شایسته مقام نمایندگی اینست ک هاگر جائی حرف حقی دید ولو برخلاف نظریه خودش باشد انراقبول کند (صحیح است ) بنده اعتقادم این است که اساساً رویه مابایستی اینطورباشد ک هرلایحه‌ای در این مجلس آوردند که مخالف منافع شخص من بود .ول موافق منافع مملکت وعامه بود ما باید اورا قبول کنیم منافع شخصی ونظریات شخص نباید حکومت کند بنده می‌دانم که آقایان هیچکدام نظریات خصوصی ندارند وکمیسیون محاسبات وکارپردازی مجلس تصمیماتی گرفته ومجلس می‌تواند پیشنهادات اصلاحی بدهد پیشنهاد خرج هم نیست ما میگوئیم سوابق اینها را درپرسنل اضافه کنید رئیس- آقای اردلان اردلان - بنده خواستم بجناب آقای ملک عرض کنم که بنده مخالفتی که کردم یک مخالفت اصولی بود والا شخص بنده اگرمی بایستی ازحقوق خودم کسربکنم وچیزی بدهم حاضر بودم ولی شماباشید اگرکسی سابقه درچاپخانه مجلس داشته باشد می‌توانید آن سوابق را جزء خدمت او حساب کنید ؟ این تحمیل به بودجه مملکت است ، اینکار اصولاً صحیح نیست حالابسته بنظرمجلس شورایملی است
رئیس – رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای ملک مدنی آقایان موافقند قیام کنند ( اغلب برخاستند ) تصویب شد .پیشنهاد دیگری ازآقای مسعودی ویکی دیگر از آقایان رسیده که مشابه این است که تصویب شده وچون پیشنهاد دیگری نیست به ماده دوم با این اصلاح رأی گرفته می‌شود آقایانی که موافقند قیام کنند ( اغلب برخاستند ) تصویب شد
ماده سوم قرائت می‌شود ( بشرح زیر قرائت شد ) ماده سوم برای حقوق وهزینه دوازده ماهه سال ۱۳۲۹ اداره روزنامه رسمی کشورشاهنشاهی ایران مبلغ سه میلیون وسیصد وبیست ویکهزار ونهصد وشصت ریال ( ۹۶۰ / ۳۲۱/ ۳ ) مطابق فقرات ۱و ۲ ضمیم ه اعتبار بکار پردازی مجلس داده می‌شود
تبصره – بکارپردازی مجلس داده می‌شود صورت مشروخ مذاکرات مجلس را تا دوره ششم طبع ومنتشر نماید وهزینه آنرا ازحیث دستمزد واتنساخ وبهای کاغذ وطبع ازمحل صرفه جوئیهای بودجه سال ۱۳۲۹ مجلس بپردازد
رئیس – دراین ماده کسی اجازه نگرفته است ( شوشتری – بنده مخالفم ) بفرمایید
شوشتری – بسم الله الرحمن الرحیم .بنده اصولاً اگرمخالفت بااین ماد همیکنم ازنظر مخالفت باچاپخانه مجلس وروزنامه سمی کشور نیست . مخالفت من ازنظر مطالبی است ک هدرخارج شنیدم واثر روزنامه رسمی کشور را درنفع وضرر جامعه تشخیص کرده‌ام ازاین جهت باید مخالفت کنم روزنامه رسمی کشور که علی الاصول باید اعلان مناقصات ومزایدات عموماً دراو درج بشود ومردم مملکت بهره مند بشوند این در یک بوته معوق ؤمحصور، محدود چند نسخه‌ای بیشترمنتشر نشده درمناقصاتی که درمملکت داده می‌شود عموم مناقصه‌ها
- معرفی هیئت دولت وتقدیم برنامه بوسیله تیمسار سپهبد رزم آرا نخست وزیر
( دراین موقع هیئت دولت وارد تالار جلسه شدند ) نمایندگان فراکسیون وطن –برای چه آمده‌اید ملت ایران با دیکتاتوری مخالف است وزیر بار دیکتاتوری نمی‌رود (زنگ ممتد رئیس –دعوت به سکوت)
دکتربقائی – مادیکتاتور نمی‌خواهیم (همهمه نمایندگان ) دکترشایگان –ماتسلیم دیکتاتوری نمی‌شویم دکتربقائی – ملت ایران تسلیم دیکتاتوری نمی‌شود (زنگ رئیس) پیراسته – ساکت شو آقای دکتربقائی (زنگ رئیس) نورالدین امامی – دیکتاتور شما هستید شما خودتان می‌خواهید دیکتاتوری ایجاد کنید (زنگ ممتد رئیس) (دراینموقع نظم درمیان تماشاچیها بهم خورد)
رئیس – ساکت شوید تماشاچیهاراکه اخلال می‌کنند ونظم را بهم می‌زنند بیرون کنید
دکتربقائی – ماتسلیم دیکتاتوری نمی‌شویم
رئیس- بنشینید والا من بشما اخطار می‌کنم
مکی –مادیکتاتورنمی خواهیم (زنگ ممتد رئیس )
رئیس- این که نمی‌شود مجلس مظهر اراده ملت است (صحیح است )
پیراسته – آقای رئیس ساکت کنید اینها را نمایندگان فراکسیون وطن – مادیکتاتور نمی‌خواهیم (زنگ ممتدرئیس )
رئیس - تافردا صبح هم این حرف را بزنید نمی‌شود دکتربقائی – نمی‌شود مجلس را اینطورمرعوب کنید (زنگ ممتد رئیس )
رئیس- شما تافردا صبح هم بفرمایید فایده ندارد من بشما اخطار کردم دفعه دوم هم اخطار می‌کنم
دکتربقائی - این کسی است که ایت الله کاشانی را تبعید کرد
دکترشایگان – محال است ،محال است که ماتسلیم دیکتاتوری شویم
مکی – مادیکتاتور نمی‌خواهیم
دکتربقائی- این شخص آزادی ملت ایران را ازبین برده این حکومتی است که آیت الله کاشانی را تبعید کرد ما تسلیم نمی‌شویم شما رئیس مجلس بودید که عمل بتعید انجام شد .(زنگ ممتد رئیس)
فقیه زاده – همیشه این ده نفر نمی‌گذارند مجلس کار بکند مگر حکومت مشروطه نیست ؟
نمایندگان فراکسیون وطن - ماتسلیم دیکتاتوری نمی‌شویم (زنگ ممتد رئیس )
رئیس – مگرمملکت مشروطه نیست بنشینید آقایان .
پیراسته – اینها عوام فریبی است .
دکتربقائی – مادراینجا تنها هستیم ولی ملت ایران تسلیم نخواهد شد (همهمه نمایندگان )
نصرتیان - مجلس که مطیع شش نفر نمی‌شود
شوشتری – حکومت پارلمانی است (زنگ ممتد رئیس )
پیراسته – اینها هیچکدام حق ندارند در مقررات این مملکت دخالت کنند :( زنگ ممتد رئیس )
دکتربقائی – مانمایندگان تهران هستیم و بنام ملت ایران زیربار دیکتاتوری نمی‌رویم (زنگ ممتد رئیس ) شوشتری- اجازه بدهید آقایان حکومت پارلمانی ،حکومت ... (در این موقع بعلت بهم خوردگی حال دکترمصدق چند لحظه سکوت مجلس را فراگرفت
تیمورتاش – آقا این وکلا ازمجلس بیرون نروید بنشینید
پیراسته –آقای شوشتری بصحبت خود ادامه بدهید
رئیس- اجازه بامن است آقای شوشتری بفرمایید
شوشتری – عرض کردم مخالفت اصولی ازنظر آنست که روزنامه رسمی درطبع اعلان مناقصه‌ها ومزایده‌ها باید از نظر عموم بگذرد وتمام مردم از نظر ضرر ونفع مملکت شرکت جویند نه اینکه روزنامه دربوته اختفا واجمال آنهم بطور ناقص طبع ونشر شود که این معنی سوءتفاهم ایجاد کرده درعده زیادی ازروزنامه‌های کثیرالانتشار مملکت توجه فرمودید روزی ازروزها ..
رئیس – آقای شوشتری باختصار بفرمایید
شوشتری - چشم ، روزی ازروزها درمنزل جناب آقای رفیع نشسته بودم وجناب آقای عباس خلیلی ودوسه نفر ازمدیدان محترم روزنامه‌های کثیرالانتشار روزنامه رسمی برضرر هم مجلس شورایملی وهم مملکت وهم روزنامه‌ها شده گفتم چراچونکه من زیاد وارد نیستم گفتند که مجلس شورای ملی سیصد و چند هزار تومان بابت این روزنامه درسال خرج می‌کند و شاید هم از همین پول اعلانات است که مبالغی ازاعلانات می‌گیرد درصورتیکه این روزنامه را اگراز این وضعیت خارج کنید وبدهید بدست روزنامه‌ها واعلانهای مناقصه ومزایده را درآن بگذارید ،جناب آقای رفیع شاهدند گفتند ماحاضریم ماهی سیصد هزار تومان به بمجلس شورایملی تقدیم کنیم که از این صورت بیرون بیاید جناب آقای قائم مقام آنجا تشریف داشتند البته موضوع، موضوع مهمی بود آمدم با جناب آقای گنجه‌ای صحبت کردم ایشان تردید کردند گفتند من نمی‌دانم ، عرض من دراینجا نسبت باین ماده این است که روزنامه رسمی باوضعی که فعلاً انتشار پیدا می‌کند ازنظر مردم ، نوع کار مردم که می‌خواهند در مناقصه‌ها ،مزایده‌ها شرکت کنند این نع نمی‌رساند بناء علیهذا بعقیده م نباید نمایندگان محترم وریاست محترم مجلسشورایملی وهیئت رئیسه فکری دراین کاربفر مایند ما که واقعاً که غرضی نداریم اگر این انتشارش بدست روزنامه‌ها ارجح است برگردانند واین قلم را ازبودجه حذف کنند آزادش بگذارند وگرنه من را قانع کنند که ازاین جهت بااین کیفیت وبااین وضعیت بهتراست .
رئیس- بنده لازم است توضیحات مختصری راجع به تظاهراتی که آقایان می‌کنند عرض کنم درمملکت ما وهمه جای دنیا که مشروطه دارند . ( دکترشایگان – مشروطه نیست ) هیچ تردیدی نیست که مرکز حل وعقد امورمجلس شورایملی است ( صحیح است ) بنده کار ندارم که مجلس شورای ملی چه نظری اتخاذ می‌کند صحیح یاسقیم ولی وقتی یک نفر هرکسی که می‌خواهد باشد طرف اعتماد اکثریت مجلس شورایملی واقع شد می‌ماند اگرنشد می‌رود (صحیح است ) این اجازه بامجلس است اما اگر حالافرض می‌کنیم ...(جمال امامی – حسنعلی ) نخیر امام زین العابدین علیه السلام مامیتوانیم بگوییم بیاید (که ازمحالات است درمثل مناقشه نیست ) ۱۰ نفر ۲۰ نفر ۳۰ نفر درمجلس شورایملی می‌توانند اظهارعقیده بکند عقیده شان هم محترم اما نمی‌توانند مجلس شورایملی را ازکار بیاندازد (صحیح است )
دکترشایگان- اصول رعایت نشده
دکتربقائی – درهمین مجلس آیت الله کاشانی را تبعید کردند شما هیچ اقدامی نکردید برخلاف مشروطیت بود
رئیس- من خودم اقدام کردم
نورالدین امامی – (اشاره به اقلیت ) شما حق ندارید افکار اکثریت را ترور کنید حرفی دارید بروید پشت تریبون بزنید
رئیس – آقای نخست وزیر (در این موقع چند نفر ازتماشاچیان تظاهرکرده ودست زدند ) دکتربقائی- برای ناجیهای عظیم الشأن اینطور می‌کنند میبینیم آنروزی ک هاین گرد نکلفت‌ها را بالای داربکشند
رئیس – تمام تماشاچیها آنهائی که دست زدند بیرون کنید
دکتربقائی – اینطور مجلس را مرعوب می‌کند مجلس مرعوب است ،ملت مرعوب است
رئیس- ماد ه۲۰۶ آئین نامه داخلی قرائت می‌شود (بشرح زیرقرائت شد )
ماده ۲۰۶ – هریک ازتماشاچیان ...
دکتربقائی – دودش توی چشم خود شماها خواهد رفت چوب بستهای دیکتاتوری بالاخره نابود خواهد شد ،چوب بست را بدور می‌ریزند (رنگ ممتد رئیس)
رئیس- خودشما که نمی‌گذارید نظم حفظ شود بخوانید آقا ماده ۲۰۶ آئین نامه را ماده ۲۰۶ – هریک از تماشاچیان ونمایندگان که باعث اغتشاش ...
دکترشایگان – چرامیخوانی
رئیس- می‌خوانند برای کسانیکه مخل نظم هستند ،بخوانید آقای صدرزاده ماده ۲۰۶ هریک ازتماشاچیان ونمایندگان جراید که باعث اغتشاش یااختلال نظم مجلس شود ویا نسبت ... ( همهمه نمایند گان اقلیت )
دکتربقائی – مازیر باردیکتاتوری نمی‌رویم
فقیه زاده – بفرمایید آقای رئیس الوزراء
نخست وزیر- (سپهبد رزم آراء) بنده بسیار مفتخرم (مکی – البته افتخار هم دارد پشتیبانی آمریکا وانگلیس ) با کمال اقتخار وبا اتکاء به اکثریت مجلس شورایملی (صحیح است ) امروز مطالبی را که لازم است بعرض می‌رسانم روز گذشته حسب الامر اعلیحضرت همایونی این جانب مأمور تشکیل دولت شدم (دکنر مصدق- اعلیحضرت را مجبورکردند) دراجرای امرشاهانه هیئت دولت تشکیل شد و به این شرح به اطلاع می‌رسد. (دکترمصدق- آمریکاو انگلیس شما را آورده) وزیر دارایی آقای دکترتقینصر و تا ورود ایشان به تهران آقای عبدالباقی شعاعی معاون آن وزارتخانه عهده دارامور خارجه آقای محمود صلاحی .وزیردادگستری آقای محمد علی بوذری (جمعی ازنمایندگان – انشاءالله مبارک است ) وزیرجنگ تیمسارسرلشکر عبدالله هدایت وزیر اقتصاد ملی آقای دکترمرتضی آزموده ،وزیرفرهنگ آقای دکترشمس الدین جزایری (جمعی از نمایندگان – مبارک است ) وزیرکشاورزی آقای مهندس ابراهیم مهدوی (جمعی ازنمایندگان – بسیارمبارک است) وزیربهداری آقای دکتر جهانشاه صالح (بسیارمبارک است ) وزیر کار دکتر محمد نخعی و تا ورود ایشان به تهران آقای پرویز خوانساری معاون آن وزارتخانه عهده دار امورمربوطه خواهند بود .وزارت راه تا تعیین وزیر آقای مهندس جعفر شریف امامی معاون آن وزارتخانه عهده دار امور می‌باشند .
وزارت پست وتلگراف تا تعیین وزیرآقای مهندس اشراقی معاون آن وزارت خانه عهده دار امورمیباشند .وزارت کشور را خود اینجانب عهده دار خواهم بود و آقای دکترمحسن نصر به معاونت آن وزارتخانه معرفی می‌شوند ( دکتر مصدق – این کابینه برای خود شما خوب خواهد وبد ) اجازه می‌خواهم پس ازاینکه هیئت دولت خود را به این شرح به پیشگاه مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم معرفی کردم منظره‌ای را که امروزه تمام با آن روبرو هستیم به عرض برسانم (دکتربقائی – تمام این جنایات را شما ایجاد کردید) ما امروز در موقعی هیئت دولت را معرفی می‌کنیم که اوضاع کشور آشفته است ( صحیح است ) بی نظمی است ما بی نظمی وبی ترتیبی را ناظر هستیم ومیبنیم گو اینکه آقااین نمایندگان محترم جزئیات امررا مستحضر هستند ولی اجازه می‌خواهم تاحدی که وقت اکتفا می‌کند واجازه می‌دهد جزئیاتی بعرض برسانم (فقیه زاده – بفرمایید ) امروزمردم این کشور دچارفقروفاقه هستند وانچه که نگاه می‌کنیم جز ی کمشت بیچاره ،مستأصل ،فقیر چیزی نمی‌بینیم (صحیح است ) یک روزی درکوچه‌های شهر شما فقط به افراد فقیر برمی‌خورید اما امروز درگوچه‌ها فامیلهای فقیر نشسته‌اند زن وبچه‌ها هستند که درگرد هم نشسته‌اند امروزفقروفاقه دراین مملکت بجائی رسیده که درتمام شهرها ،استانها ونواحی مملکت تمام مردم ازبیچارگی واستیصال می‌نالند ( صحیح است ) اشخاص ثروتمند وآنهائی که دارای سرمایه ومکنتی هستند بواسطه عدم وجود امنیت سرمایه‌های خودشان را بسرعت ازاین مملکت خارج می‌کنند (مکی – شما کردید ) ولی وقتی توجه بکنیم میبینیم سایرمردم هم وحتی دارابودن بدین صورت است فقیر هم باین صورتی است که میبینیم وباین وضع است که ملاحظه می‌کنید (دکترشایگان – پشت سرشما بیگانگان هستند ) وضع اداری دراین مدت بطوری است که مردم درتمام شهرستانها اززندگانی خود ناراضی هستند میبینیم وملاجظه می‌کنیم که اصول اداری طوری است که اشخاص فهمیده ،محصلین یااشخاصی که دارای مشاغل مختلف می‌باشند ازاوضاع ناراضی هستند (دکترشایگان- ازشما ناراضی هستند ) و کمال عدم رضایت را اوضاع وجریان دارند ما وقتی توجه کنیم میبینیم وضعیت عمران شهرستانها و نقاط مختلف کشور پس ازسالیان دراز که ما ادعای تمدن داریم میبینیم درکشورما بیش ازصدموتور بیشتر وجود ندارد (صحیح است ) و انهم صد موتوری که بیش از دوثلث کارنمیکند امروزمیبینیم دراین کشور که شهر‌های مهم داریم میبینیم بیش از دوشهرنیست که لوله کشی شده یکی بیرجند ویکی اهواز ( همه نمایندگان اقلیت ) این وضع بدبختی ما واین چیزی است که ما باآن دست بگریبان هستیم امروز این هیئت دولت ( دکتربقائی – کدام دولت ) درپیشگاه مجلس خود را معرفی می‌کند این هیئت دولت برای اینکه این بدبختیها را ازبین ببرد حاضراست وهمکاری صمیمانه وکلاء را هم می‌خواهد وبعرض می‌رساند که این عده مثل یک عده سرباز فداکار برای نثارجان خودشان درراه خدمت بمملکت وخدمت بملت ازهیچگونه فداکاری برای میهن خود فروگذار نخواهد کرد ماباتمام اظهارات ،تمام تحریکات باکمال دقت وباکمال متانت بطرف هدف خودمان که نحات مملکت ازاین بدبختی است پیش می‌رویم ( احسنت ) ماباید دست بدست هم بدهیم وکلاء درمجلس وما درخارج وباتکاء ملت ایران برا نجات ازاین بدبختی پیش می‌رویم (صحیح است ) (دکتربقائی – حقیقتاً که صحیح است ) افرادی که دراین کابینه هستن دازمهمترین وبرجسته‌ترین ومبرزترین اشخاصی هستند که شما می‌توانیددراین مملکت پیدا کنید (دکتر مصدق – ما آنها را می‌شناسیم ) این اشخاص حاضرشده‌اند که درمقابل ناملایمات ایستادگی کرده ومبارزه کنند ومملکت را دراینموقع نجات بدهند وضمناً باستحضار آقایان نمایندگان محترم می‌رسانم که برنامه دولت این جانب حرف ونوشته وخطابه نیست بلکه کاروعمل است رئوس کارهائی که دولت انجام خواهد داد ( دکتربقائی – قتلها ،تهدیدها شکنجه‌ها برنامه دولت شما است ) وامیدواراست بفضل خداوند متعال وتوجه مخصوص اعلیحضرت همایون شاهنشاهی وهدایت نمایندگان محترم توفیق انجام آن را حاصل نماید عبارت است
۱- تغییر درطرز کارهای اداری کشور وواگذاری کارهای عمومی (دکترمصدق – محال است ما زیر باردیکتاتوری برویم مردم شما را سرنگون خواهند کرد ممکن نیست ) محلی بدست مردم ازطریق تشکیل انجمنهای محلی درده ، بخش ، شهرستان ، استان وتغییر وضع زندگانی مردم ده نشین وایلات بزندگانی مترقی
۲ –بهبود وضع اقتصادی کشور ( صحیح است ) (فراکسیون وطن – دروغ است ) واجرای برنام ههفت ساله باکمک سازمانهای محلی وتهیه کار برای بیکاران وعمران وآبادی بتناسب موقعیت هرمحل وسعی درتعدیل بودجه کشور وتقلیل هزینه عمومی
۳ – تهیه وتقدیم لوایح قانونی بمنظور تجدیدنظر (مکی – منظورحبس وتبعید ) درمقررات وقوانین که بامقتضیات کنونی کشور واحتیاجات مردم وفق نمی‌دهند وتذمین استقلال قضایی
۴ – پائین آوردن هزینه زندگی وبالا بردن سطح زندگی عمومی وایجاد عدالت اجتماعی
۵- توجه کامل بوضع فرهنگ وبهداشت وجلب همکاری مردم برای تعمیم آن ازطریق انجمنهای محلی درسایست خارجی ورویه دولت این جانب حفظ مناسبات حسنه باکلیه کشورها براساس احترام متقابل ورعایت منشور ملل متفق می‌باشد ( مکی – مخصوصاً امریکا وانگلیس )
دکتربقائی- خطاب به آقایان نمایندگان پانزده ماه پیش من پشت تریبون پیش بینی کردم بنشینید وهیچ نگوئید ولی مطمئن باشید که دودش بچشم همه تان خواه درفت بجهنم که رفت
نخست وزیر- آقایان وکلا مادراینجا حاضرشدیم برای اینکه خودمان را دراختیار شما بگذاریم و با کمک شما وبا مساعدت شما بتوانیم برای مملکت مان خدمت بکنیم دیگر عرضی ندارم (آفرین ،احسنت )
دکتربقائی – دیکتاتوری بااین حرفهای فریبنده بوجود می‌آید
-
رئیس- برنامه برای طبع وتوزیع فرستاده می‌شود وبعد در مجلس طرح می‌شود ماده سوم بودجه مطرح است آقای اردلان بفرمایید
اردلان – (مخبر کمیسیون محاسبات )- آقای شوشتری نماینده محترم راجع بماده سوم بیاناتی کردند وراجع بروزنامه رسمی درجلسه گذشته هم بنده عرض کردم این روزنامه رسمی ... (دراینموقع هیئت دولت جلسه را ترک کردند )
دکترمصدق – بروید گم شوید دررا ببندید که دیگر نیایند
دکتربقائی – ولی ننگ ولعن ابدی برشما آقای سردار فاخر خواهد ماند
رئیس – ملت ایران من را تقدیس خواهند کرد ، بعد از مرگم ملت ایران مجسمه من را خواهد ساخت من حفظ اصول مشروطه را می‌کنم ،من می‌خواهم مجلس مظهر اراده ملت باشد نه اشخاص (صحیح است ) من مجلس شورای ملی وآزادی که خونبهای مشروطیت است حفظ می‌کنم من مجلس شورایملی را تقویت می‌کنم من نمی‌گذارم هرج ومرج وآشفتگی درمجلس شورایملی وکشور پیدا شود من را همه می‌شناسند۵۷ سال ازعمرم می‌گذرد از۱۷ سالگی که متأهل شدم داخل سیاست شدم من راهمه می‌شناسند من میلیونها ثروت خودرا دراین راه از دست داده‌ام وبقدرپرکاهی مال دنیا نزد من ارزش ندارد واهمیت نمی‌دهم من درراه مشروطیت جان عزیزم را می‌دهم وحفظ این اصول را می‌کنم وهیچ مقامی هم نمی‌تواند اظهارعقیده خود را بمجلس تحمیل کند ( صحیح است )
آزاد - ولی دیکتاتوری را درست کردید انگلیسیها را تقویت کردید
رئیس – من بشما تذکر می‌دهم
آزاد –( باتعرض ) شما سیاست انگلیس را تقویت کردید
رئیس- بشما اخطار می‌کنم رأی می‌گیرم شما ازمجلس بیرون بروید
فقیه زاده – تنفس بدهید ،تنفس بدهید
رئیس –تنفس هم نمی‌دهیم رأی می‌گیریم ایشان را بیرون می‌کنیم
دکتربقائی – آقای سردارفاخر ایشان از بیرون کردن نمی‌ترسند
- بقیه شور وختم مذاکرات دربودجه ۱۳۲۹ مجلس شورای ملی
رئیس – بفرمایید آقای اردلان
اردلان – این روزنامه رسمی بموجب یک قانونی بوجود آمده مادام که این قانون بقوه خود باقی است کمیسیون محاسبات مجلس چاره‌ای ندارد یگ آگهی هائی هم دارد عایداتی هم دارد که بموجب قانون انحصار به روزنامه رسمی دارد وآقای شوشتری اگر نظری دارند اظهار بفرمایند و پیشنهاد بفرمایند هرطور مجلس رأی داد عمل می‌شود
رئیس – پیشنهادی آقای دکترمعظمی برای تنفس کرده‌اند بنده باهرقدرتی در مقابل مجلس شورای ملی و اکثریت آن بخواهد عرض اندام بکند مبارزه می‌کنم .(صحیح است ) ( دراینموقع یکساعت وده دقیقه قبل ازظهرجلسه بعنوان تنفس تعطیل و۳ ربع ساعت قبل از ظهر مجدداً تشکیل گردید )
رئیس – درماده سوم پیشنهادی هم نیست باید رأی گرفته شود ( نورالدین امامی – اوامر آقایان را نمی‌شنوم بلند گو را بفرمایید بگذارند نزدیک تافرمایشات سرکار را بشنویم )بسیارخوب ماده سوم قرائت می‌شود ورأی می‌گیریم (بشرح زیرقرائت شد )
ماده سوم – برای حقوق وهزینه دوازده ماهه سال ۱۳۲۹ اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران مبلغ سه میلیون سیصد وبست ویکهزار ونهصد وشصت ریال ( ۳۳۲۱۹۶۰)مطابق فقرات ۱ و۲ ضمیمه اعتبار بکارپردازی مجلس داده می‌شود
تبصره – بکار پردازی مجلس اجازه داده می‌شود صورت مشروح مذاکرات مجلس را تادوره ششم طبع ومنتشر نماید وهزینه آنرا ازحیث دستمزد استنساخ وبهای کاغذ وطبع ازمحل صرفه جوئیهای بودجه سال ۱۳۲۹ مجلس بپردازد
رئیس – رأی گرفته می‌شود بماده سوم آقایانی که موافقند قیام فرمایند ( اکثر نمایندگان قیام نمودند ) تصویب شد ماده چهارم قرا ئت می‌شود )( ماده چهارم بشرح زیر قرائت شد )
ماده چهارم – بوزارت دارائی اجازه داده می‌شود مبلغ یک میلیون وچهارصد هزارریال ازمحل درآمد عمومی کشور برای هزینه چاپ یکساله ۱۳۲۹ فرهنگ دهخدا بکارپردازی مجلس بپردازد واین اعتبار باتصویب هیئت رئیسه مجلس ازحیث حقوق متصدیان عمل وبهای کاغذ وچاپ وغیره بمصرف خواهد رسید
رئیس – کسی اجازه نخواسته ( نمایندگان – مخالفی نیست ) رأی گرفته می‌شود بماده چهارم آقایانی که موافقند قیام نمایند (اکثر نمایندگان قیام نمودند ) ماده چهارم تصویب شد ماده پنجم قرائت می‌شود (ماده پنجم بشرح زیرقرائت شد ) ماده پنجم – بکارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود مبلغ یک میلیون وچهارصد هزار ریال درآمد پیش بینی شده اداره چاپخانه مجلس وباغ بهارستان ومبلغ سه میلیون وپانصد و هزارریال درآمد پیش بینی شده اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی را درسال ۱۳۲۹ وصول وبخزانه داری کل ایصال دارد . رئیس- مخالفی نیست ؟ پیشنهادی هم نرسیده
صدرزاده – فقط یک پیشنهاد رسیده ( پیشنهاد بشرح زیرقرائت شد) تبصره زیر را بماده پنجم پیشنهاد می‌نمایم : تبصره مجلس شورایملی شورایملی اجازه می‌دهد چون آقای احمد علی فنی کارمند فنی تلفن مجلس درواقعه ۱۷ آذر ۱۳۲۲ درحین انجام وظیفه بمنظور حفاظت آقایان نمایندگان ازطرف مهاجمین صدماتی بسر مشارالیه وارد آمده که ضمن معاینه طبی ازاشتغال کارفنی سابق ممنوع گردید واین ۶ سال طبق تصمیم هیئت رئیسه سابق مجلس بقسمت کارمندی منتقل وابراز شایستگی نموده آخرین حقوق ثابت فعلی وی مأخذ پایه رسمی اداری بوده طبق قانون استخدام کارمندان مجلس پایه ۵ درباره اومنظور شود محمدعلی مسعودی .
رئیس – چون درهیئت رئیسه خودمان اینکار را خواهیم کرد ازآقا هم تقاضا می‌کنم پس بگیرند ( محمدعلی مسعودی – بنده پس می‌گیرم ) رأی گرفته می‌شود بماده پنجم آقایانیکه موافقند قیام فرمایند ( اکثر نمایندگان قیام نمودند ) ماده پنجم تصویب شد ماده ششم قرائت می‌شود . ( ماده ششم بشرح زیرقرائت شد ) ماده ششم – بکارپردازی مجلس اجازه داده می‌شود ماهی یکهزار ودویست ریال برسم وظیفه دروجه مادرمرحوم رضا وثوقی سرایدار متوفای مجلس که درحین انجام وظیفه فوت نموده است مادام العمر بپردازد وهمچنین ماهی دوهزار ریال دروجه وراث مرحوم مهدی ساعی ( شوشتری – برای ساعی کم است ) تازمانی که مطابق مقررات است استخدامی ذیحق می‌باشند پرداخته شود .
رئیس – آقای دکتر معظمی بفرمایند
دکتر معظمی - عرض کنم مخالفتی که بنده بااین ماده کردم نه برای این بود که بااصلش مخالفم می‌خواستم بگویم این مبلغی که برای این دونفر تصویب شده فوق العاده کم است یکی ازآنها آقای وثوقی است که یکنفر ازاهالی گلپایگان بود وجوانی بود بسیار فعال که همیشه هیئت رئیسه هم از آن رضایت داشت بنده یک یادداشتی فرستاده بودیم بکار پردازی مجلس شورایملی که بااین ۱۲۰ تومان که برای مادر این تعیین کرده‌اند امرش نمی‌گذرد وبطوریکه بنده تحقیق کردم ۶۰ تومان کرایه خانه می‌دهد وبا۶۰ تومان دیگر که امرش نمی‌گذرد وهمینطور راجع بمرحوم ساعی ( صحیح است ) ساعی چهل سال درمطبوعات خدمت کرده این را بنده می‌خواستم عرض کنم که برای مادر مرحوم وثوقی ۳۰ تومان وپنجاه تومان هم برای خانواده ساعی ( نورالدین امامی – صدتومان برای ساعی ) زیادتر کنند که بتوانند خانوادشان زندگی بکنند ( شوشتری – صد تومان برای ساعی و۶۰ تومان برای وثوقی )
رئیس – این پیشنهاد آقایان چو نپیشنهاد خرج است نمی‌شود قبول کرد مگر این که مخبر وکارپرداز خودشان بکنند آقای پالیزی بفرمایید
پالیزی- عرض کنم راجع بقسمت ورثه مرحوم ساعی همانطوریکه آقای دکترمعظمی فرمودند کارپردازی باماهی ۶۰ تومان پیشنهاد می‌کند یعنی پیشنهاد می‌کند اضافه شود وراجع بورثه مرحوم وثوق آنهم کارپردازی با۳۰ تومان پیشنهاد می‌کند تمنی می‌کنم آقای مخبر هم قبول فرمایند (صدرزاده – بفرمایید چقدر اضافه می‌شود )(چندنفر ازنمایندگان – برای ساعی ۶۰ تومان کم است صد تومان ،صد تومان )(صاحبجمع پنج دختر دارد )(پیراسته – یک عمرخدمت کرده خیلی بیچاره بود ) بسیارخوب آنهم یکهزار ریال پیشنهاد می‌شود وبرای وثوقی هم۵۰ تومان یک مطلب دیگر عرض کنم درسنوات گذشته مقداری ذغال خریده شده و از آن بابت درحدود ۲۲ هزار ریال کارپردازی بدهکار است ما فراموش کردیم اینرا درهزینه منظور کنیم اینستکه بند هپیشنهاد می‌کنم که این ۲۲ هزار هم درقسمت هزینه منظور شود وتقاضا می‌کنم جناب آقای مخبر هم قبول کنند (اردلان – بند ه باهر سه قسمت که پیشنهاد فرمودید موافقم که بجمع بودجه اضافه شود )
رئیس – بااین اصلاحی که ازطرف مخبر واداره کارپردازی می‌شود رأی گرفته می‌شود بماده ششم آقایان موافقین قیام فرمایند ( اکثر نمایندگان قیام نمودند ) ماده ششم تصویب شد ماده هفتم قرائت می‌شود .( ماده هفتم بشرح زیرقرائت شد )
ماده هفتم – ترتیب بازنشستگی کارمندان وخدمتگزاران مجلس شورایملی مانند کارمندان و خدمتگزاران دولت برطبق تبصره ۳۹ ماده دوم قانون بودجه سال ۱۳۲۸ کل کشور مصوب ۲۳ تیر ۱۳۲۸ خواهدبود .
اردلان - بنده یک اصلاحی دراینخصوص پیشنهاد می‌کنم اصلاحی که بنده پیشنهاد می‌کنم اینست که نوشته شود ترتیب بازنشستگی کارمندان وخدمتگزاران مجلس شورایملی مانند کارمندان وخدمتگزاران دولت برطبق تبصره ۳۹ ماده ۲ قانون بودجه سال ۱۳۲۸ کل کشور مصوب ۲۳ تیرماه ۱۳۲۸ پس ازتصویب بریاست محترم مجلس شورای ملی خواهدبود برای اینکه باید مرکزی این را تشخیص بدهد ( صحیح است )
رئیس – پیشنهادی نرسیده دراین ماده ؟
صدرزاده - خیر
مخبر - راجع بماده ۷ بنده یک عرضی داشتم درماده ۷ استخدام چهار نفرتندنویس اجازه داده شد
صدرزاده – آن قسمت درماده ۸ است .
مخبر- خوب پس از تصویب ما ده ۷ عرض خواهم کرد .
رئیس- رأی گرفته می‌شود بماده ۷ آقایانیکه موافقند بااصلاحی که شده قیام فرمایند ( اکثر نمایندگان قیان نمودند ) ماده ۷ تصویب شد ماده ۸ قرائت می‌شود .( ماده هشتم بشرح زیرقرائت شد ) ماده هشتم – استخدام کارمند جدید وانتقال ازوزارتخانه‌ها وبنگاه‌های دولتی بمجلس شورای ملی ( باستثنای استخدام چهارنفر تندنویس جدید) ممنوع است .
رئیس – آقای شوشتری بفرمایید
شوشتری – بازهم بسم الله الرحمن الرحیم این ماده استخدام جدید وانتقال اعضاء ادارات ووزارتخانه‌ها را بمجلس شورایملی ممنوع می‌کند اصولاً ولی ازنظر فنی استخدام چهارنفر تندنویس را محرز می‌کند آیا این چهار نفر ( مخالفت من واقعاً مخالفت نیست تذکر است موضوع صورت جلسات وتندنویسی که بهر کیفیت مورد تقدیر آقایان نمایندگان محترم است ازاعضا تندنویسی وکارمندان مجلس شورایملی ولی متأسفانه طوری پیش آمده است ) آقایان یا رفته‌اند بنظام وظیفه یامشاغل دیگری را شاغل شده‌اند امروز وضعیت صورت جلسات مجلس شورای وطبع ونشرش راجع بتندنویسی نقایصی تولید کرده اگر این نقایص با این چهارنفر رفع می‌شود وبکلی رفع این محظور می‌شود ماتمام رأی می‌دهیم ولی به عقیده من باید دست مجلس وکارپردازی مجلس را برای استخدام عده بیشتری بازگذاشت ازاینجهت بعقیده من اگر ده نفر را پیش بینی بکنید بهتراست چهارنفر محتاج شدید چهار نفر۵ نفرلازم شد آن پنج نفررا استخدام کنید که رفع مشکل کارتندنویسی بشود وگرنه اگر تکافو نکرد وخدای نخواسته یکنفر مریض وبیمار شد یایک کسی رفت بمنظوری برنخورند تذکر من برای این بود که ۱۰ نفر را درنظر بگیرند پیشنهادهم می‌کنم .
رئیس – آقای ملک مدنی بفرمایید .
ملک مدنی – بنده یک تذکری بود می‌خواستم عرض بکنم وآن اینستکه کارمندان مجلس فعلاً یک قسمتشان درمجلس سنا دارند کارمیکنند این ماده مربوط بمجلس سنا نیست اگر کارمندی درآنجا کارکرده وبعد خواست باینجا منتقل شود این منع نقل وانتقال مشمول حال اونیست حالا اگر روزی کارمند ویک روزی مقام ریاست خواست اورا منتقل کنند باید متوجه باشند که بعداً درعمل اشکالی پیدا نشود ( صحیح است ) این بود که خواستم تذکر یدهم که آقای مخبر وکارپرداز هم در نظر داشته باشند که بعد درعمل اشکالی پیدا نکند .
رئیس – آقای پالیزی بفرمایید
پالیزی – عرض کنم چند نفری ازآقایان تند نویسان که بنظام وظیفه رفته‌اند ما مجبور شدیم که تقاضای مخصوصی بکنیم که چند نفر را استخدام بکنیم باچهار نفررفع این محظور می‌شود بعلاوه تقاضا می‌کنیم که یکنفر خوش نویس استخدام شود .
رئیس- ازآن چهارنفر باشد یااضافه برآن
پالیزی – چهارنفرتندنویس ویکنفرخوشنویس استخدام شود .
فقیه زاده - بنده یک تذکری دارم می‌خواستم استدعا کنم که ان چهارنفر ی که بنظام وظیفه رفته‌اند وقتی خدمتتشان تمام شد آنها را مجدداً وارد خدمت کنند.
رئیس – اینکه مسلم است محلشان محفوظ است مدت خدمت نظام وظیفه هم جزء مدت خدمتشان محسوب می‌شود رأی گرفت همیشود وبماده هشتم بااین اصلاحی که شده آقااین که موافقند قیام فرمایند (اکثرنمایندگان قیام نمودند ) ماده هشتم تصویب شد کلیات بودجه مطرح است آقای غلامرضا فولادوند بفرمایید
غلامرضا فولادوند – بنده عرض زیادی ندارم ولی برای استحضار خاطرنمایندگان محترم لازم دانستم عرض کنم بعضی ازآقایان که دربدو امرصحبت کردند یک موضوعاتی را راجع به خرجهائی که شده وراجع ببودجه مجلس فرمودند که ممکن اس تذهن بعضی ازآقایان که مستحضر نیست مشوب بشود به اینکه عرض می‌کنم راجع ببودجهمجلس کمیسیون حسابداری ومخصوصاً آقاراردلان بقدری دراینجا زحمت کشیدند و واقعاً آنچه مقدور بود ( نمایندگان – همه متشکریم ) ازاضافات زدند بنده که درکمیسیون حضورداشتم کراراً ازخدمتگزاری ایشان وازرحمت ایشان تشکر کردم وبطوریکه ملاحظه فرمودید قریب صدو چند هزار تومان بودجه امسال مجلس کسر ازسالهای پیش است وهمچنین سایر آقایان کارپردازان مخصوصاً جناب آقای پالیزی زحمات زیادی کشیده‌اند (صحیح است ) (شوشتری – همه آقایان ) ( پیراسته – آقا ابتهاج ه مزحمت کشیدند ) وهمچنین آقایان اعضاء اداری مجلس وواقعاً مایک اعضاء شریف وخدمتگذار ودرستکار داریم مثلاً بنده برا استحضارآقایان خواستم عرض کنم این آقای ارباب مهربان رئیس حسابداری درزمان فترت بااینکه کارخودشان متشکل وزیاد است اداره چاپخانه را بااجازه مقام ریاست بایشان واگذارکردیم وقریب صدو چند هزار تومان درسال گدشته بیش از سال ماقبل بنفع مجلس درخریدهای چاپخانه صرفه جوئی کردند (احسنت ) وهمچنین آقای نقیب رئیس اداره قوانین که ملاحظه می‌کنید اینجا ایستاده‌اند (صحیح است ) آقای حمیدی رئیس دفتر مقام ریاست (صحیح است ) آقای تاج وسایر اعضاء (صحیح است ) اگراسامی دیگران را بگویم بیشترند آقایان اعضاء مجلس همه خدمت می‌کنند اما نکته دیگری که برای استحضار جناب آقای امامی خوئی خواستم عرض کنم راجع به مجسمه آزادی بود این مجسمه آزادی را که آقای آزادی هم درمجلس رئیس ملزومات مجلس واین کار را عهده داراست ۱۵۰۰۰ تومان خرج رنگ وروغن این نکرده ۷۰۰ تومان خرج پایه‌های مجسمه ورنگ وروغن وتمام آن محوطه دور حوض مجلس شده است البت هباید ازاین مستخدمین قدردانی کرد این آقای آزادی درمدتی که تصدی اینکار را داشته‌اند دروضعیت مجلس صرفه جوئیهای لازم باکمال صحت وخوبی انجام وظیفه کرد همثلاً مااینجا یک مستخدمینی ازقبیل باغبان وعمله وغیره داریم که آنها هم آمده بودند مثل مستخدمین اداری می‌گفتند ما ۸ ساعت کاربکنیم دو ساعت هم صبح غیبت بکینم نیمساعت هم بعدازظهر دیر بیاییم اینرا واقعاً بین خود وخدا همین آقای آزادی سرو صورت داد ،معهذا خواستم عرض کنم که هم اداره کارپردازی وهم کمیسیون محاسبات ازخرجهای اضافی صرفه جوئی کرده وهم از اعضای اداری مجلس دراین مجلس بااین عرض وطولی سالس ۱۲۰۰۰ تومان خرج آبدارخانه منظور شده منظور مثلاً اینجا سفیر می‌آید نمی‌دانم وزیرمختار می‌آید پادشاهان خارجی می‌آیند اگراین اعتبار نباشد بایدبرویم پیش قهوه چی باشی وبگوئیم پنج ریال را بگیر برای پادشاه ماوراء اردن چای بیار اینکه منطق ندارد ازهمین سالی ۱۲ هزار تومان برای پذیرائی این اشخاص درمجلس خرج می‌شود خلاصه این آقایان هم هخدمت کرده‌اند ( احسنت )( شوشتری – شئون مجلس است )
رئیس – آقای پالیزی بفرمایید
پالیزی – بنده می‌خواستم ازطرف خودم وآقای اردلان راجع بقسمت چاپخانه یک عرایضی بعرض آقایان برسانم عرض کنم که چاپخانه مجلس از اول سال ۱۳۰۰ تاآخر ۱۳۲۷ – ۳۷۰۴۲۳۹۰/۹۵ ریال سود ویژه داشته که درحدود ۳ میلیون ریال هزینه خود چاپخانه بوده
نورالدین امامی - بند ه یک کلمه عرض می‌کنم آنروز بنده اینجا عرض کردم که از آزادی غیر از هرج ومرج و یک مجسمه آزادی برای ماباقی نمانده که آنهم سالی چند هزار تومان برای ماخرج دارد ومنظورم این بود که بود که رقم قطعی را تعیین کنم این آقای آزادی از وقتی که آمده اینجا خیلی کارکرده وهمه آقایان هم ازایشان متشکرند بنده رقم قطعی وآمار خرج آنرا نگاه نکرده بودم (احسنت )
رئیس – دیگر مذاکره درمواد بودجه تما م شدولی قبل ازاینکه رأی نهائی گرفته شود برای نظرمشورتی بمجلس سنا فریتاده می‌شود
- تعیین موقع ودستورجلسه بعد – ختم جلسه
رئیس- دیگرچیزی دردستور نداریم جلسه آتیه روزپنج شنبه دستور طرحی است که آقایان داده‌اند (پیراسته – برنامه دولت ) (مجلس ۲۵ دقیقه قبل ازظهر ختم شد ) رئیس مجلس شورایملی - رضاحکمت