مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۴ دی ۱۳۲۹ نشست ۱۰۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم
قانون برقراری فوق‌العاده درباره آقای ملک‌الشعرا بهار و ترمیم حقوق بازنشستگی آقای نظام‌الدین وفا |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات گزارش کمسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلسین - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال ششم – شماره ۱۷۲۴
۵شنبه ۲۸ دی ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۰۳
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۰۳
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۴ دی ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: مخبر فرهمند- مکی- حاذقی- جمال امامی- دکتر سیدامامی
۳- طرح و خاتمه مذاکره گزارش راجع به فوق‌العاده آقای ملک‌الشعرای بهار
۴- اخذ رأی و تصویب اعتبار تکمیل راه‌سازی شیراز- اهواز
۵- تقدیم شش فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشور
۶- بیانات آقای وزیر بهداری راجع به وبای هندوستان
۷- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به تفاوت عیدی مستخدمین جزء
۸- تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه.
مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غائبین با اجازه: آقایان عبدالحسین اورنگ- سید محمدعلی شوشتری محمدعلی مسعودی عبدالحسین مجتهدی عسگر صاحب‌جمع حسن اکبر محمدعلی کشاورزصدر دکتر هادی طاهری دکتر مصدق طباطبایی.
غائبین بی‌اجازه: آقایان جواد مسعودی شهاب خسروانی- عبدالوهاب اقبال محمدرضا آشتیانی‌زاده می‌رمجید موسوی.
رئیس- نسبت به صورت جلسه قبل نظری نیست؟ آقای بهادری.
بهادری- در جلسه گذشته آقای دکتر طبا درباره لایحه منع مسکرات در اینجا بیاناتی فرمودند و نامه‌ای در این خصوص از آیت‌الله شریعتمداری رسیده است که بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم که توجه فوری بفرمایند.
رئیس- آقای اسکندری
اسکندری- پریروز آقای دکتر طبا راجع به لایحه منع مسکرات توضیحاتی دادند و فرمودند که در کمیسیون بهداری تصویب شده و به کمیسیون دارایی آمده این لایحه را باید دولت بیاورد مطابق همان طرحی که آقایان امضا کرده‌اند و به مجلس تقدیم کرده‌اند و به آقای معاون وزارت دارایی هم تذکر داده شد خواستم که به دولت و به معاون وزارت دارایی تذکر داده شود که هر چه زودتر لایحه را بیاورند این تکلیف دولت است.
رئیس- آقای دکتر راجی.
دکتر راجی- راجع به این موضوع چون بنده عضو کمیسیون بهداری هستم خواستم عرض کنم که کمیسیون بهداری هم منع مسکر و هم منع افیون را توأماً تصویب کرده است.
رئیس- دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ (گفته شد خیر) صورت مجلس تصویب شد.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: مخبر فرهمند مکی حاذقی جمال امامی دکتر سیدامامی
رئیس- چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل از دستور کرده‌اند آقای مکی پنچ دقیقه از وقت خودشان را به آقای مخبر فرهمند داده‌اند. بفرمایید.
مخبر فرهمند- عرض کنم دسترسی به تریبون کار مشکلی شده است مخصوصاً برای مذاکرات قبل از دستور به عقیده بنده باید سه ربع ساعت معمولی را گذاشت برای نمایندگانی که می‌بایستی مطالب موکلین‌شان را به عرض مجلس برسانند این سه ربع را اصلاً برای مردم بگذارید (اردلان- همه‌اش مال مردم است) نه آن که او می‌خواهد او دردش را می‌خواهد بگوید یک کسی هم علاج بکند بنده از آقای مکی متشکرم که پنچ دقیقه از وقت‌شان را به بنده مرحمت فرمودند و چون وقت کم است باید خلاصه کنم عرایضم را و الا مطلب زیاد دارم در موضوع نفت که در همه جا در تمام شهرستان‌ها و تهران نهضت‌هایی شد و میتینگ‌هایی دادند در همدان هم این همدردی خودشان را با شکل آبرومندی با کمال آرامش انجام دادند و ملی نبودن صنعت نفت را تقاضا کرده‌اند و تلگرافی کرده‌اند توسط بنده که تقدیم مقام ریاست می‌شود یکی دیگر موضوعی است که آقایان علمای همدان به مجلس شورای ملی نامه‌ای نوشته‌اند که بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم راجع به موضوع منع مسکرات است که در تمام شهرستان‌ها این را آقایان نمایندگان اظهار کرده‌اند مخصوصاً جناب آقای رفیع که چندی قبل هم بیانات لازمی فرمودند و این را مردم منتظرند و ما هم وظیفه‌مان این است که آن اسباب و ابزار و آلات و وسایل
شرارت و خودسری و آدم‌کشی را از دست مردم بگیریم (صحیح است) من عقدیده‌ام این بود که این کار را باید سازمان ملل بکند آقای انتظام که نماینده ما است باید این وسیله را که یکی از وسایل شرارت و فساد است در دنیا مذاکره بکند و تحریم بکند حالا ما هم به قدر سهم خودمان اینکاررا بکنیم دیگر موضوع اطاق تجارت است که قانونی در ۱۳۲۸ گذاشته است قانون مالیات بر درآمد است اینجا یک پیشنهادی یکی از آقایان در ماده ۲۰ گذاشته است که آن صدی ده مالیات بازرگانی را در هر شهرستانی به خود اطاق بدهند آن وقت قبل از این قانون مالیات بازرگانی تمام شهرستان‌ها می‌آمد اینجا تقسیم می‌شد بودجه هر شهری را به قدر استعداد خودش می‌دادند این مؤمن آمد و حالا نمی‌دانم کی بوده کمیسیون را غافلگیر کرده صورت مطلب هم خوب است می‌گوید مال هر جا را به خودش بدهید ولی حالا معلوم شده که ماهی دویست سیصد هزار تومان یا کم‌تر یا بیش‌تر به اطاق بازرگانی تهران می‌رسد برای شهرستان‌ها آن بودجه‌ای که می‌گرفتند از بین رفته (صحیح است) الان اطاق‌های بازرگانی شهرستان‌ها تعطیل و کارمندانش هم سرگردانند هی تلگراف و کاغذها می‌رسد و ما هم مراجعه می‌کنیم و فایده‌ای ندارد این را بایستی که دولت توجه کند و ما هم در کمیسیون دارایی گفتیم که یک لایحه‌ای بیاورند آن را حذف کنند یکی دیگر موضوع وضع عوارضی است که شهرداری‌ها می‌کنند و حتی یکی از رفقا به بنده گفت که برای پنجره‌ها و بالکن‌ها هم عوارض وضع کرده‌اند بنده خودم نه پنجره‌ای دارم نه آپارتمان نه چیزی ولی گفتند شهرداری تهران عوارض وضع کرده که هر کس پنجره و بالکن و هر چه دارد باید یک پولی بدهد اولاً شهرداری در غیاب انجمن شهر حق وضع مالیات ندارد (صحیح است) این یکی و بعد هم من یقین دارم آن که فرض بفرمایید عمارت ده اشکوبه دارد او چیزی نمی‌دهد یا اگر هم بدهد یک چیز کمی می‌دهد او صلح و مصالحه خواهد کرد ولی برای آن پنجره‌ای که بیچاره‌ای برای تنفس یک اطاقی که دارد باز کرده توی کوچه‌ای که از هوای کوچه استفاده بکند می‌آیند خودش را می‌گیرند که بیا پنج تومان بده این به نظر بنده خوب نیست و باید جلویش را گرفت تقاضا دارم آقای وزیر کشاورزی حضرتعالی چون نماینده دولت هستید که در مجلس تشریف دارید خوب بود این عرایض بنده را یادداشت می‌کردید اینها را باید دولت توجه بکند یکی دیگر این است که بانک شاهی یعنی بانک انگلیسی در مشهد و همدان اعلان کرده که ما می‌خواهیم برویم و تعطیل کنیم بسیار خوب به سلامتی آن وقت تجار و بازرگانان تلگرافی کرده‌اند که یک اعتباراتی دارند در آن بانک حالا آن بانک که می‌خواهد برود این اعتبارات را می‌گیرد آن وقت می‌بایستی که بانک ملی یا یکی از بانک‌های دیگر این اعتبارات را تأمین بکند (صحیح است) بنده هم یک مذاکره کردم با بانک ملی متأسفانه جواب مثبتی نگرفتم این را بایستی که به محض این که او رفت فوری بانک ملی
بگوید آقا تمام اعتباراتی که شما در آنجا داشتید من قبول می‌کنم
دکتر معظمی- وظیفه‌شان است.
مخبر فرهمند- هم از نقطه نظر این که لطمه‌ای به اقتصادیات وارد نیاید و هم به سیاست این را به هرحال دولت باید توجه بکند که یک دسته از تجار از بین نروند.
رئیس- آقای مکی
مکی- یک نامه‌ای است از طرف حضرت آیت‌الله کاشانی به مجلس شورای ملی که بنده قرائت می‌کنم آقایان توجه بفرمایند:
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
مجلس شورای ملی
درباره قوانین ظالمانه مطبوعاتی که از تصویب دوره پانزدهم مجلس شورا گذشته و بهترین وسیله به دست بیگانگان و عمال داخلی آنها برای محو آزادی و مشروطیت به شمار می‌رفت و مملکتی را به قهقرا و ذلت سوق می‌داد و موجب یأس آزادی‌خواهان از هر گونه اصلاحات عمومی و اجتماعی شده بود لغو آن در این دوره در مجلس شانزدهم باعث امیدواری کامل گردید.
از آقایان نمایندگان محترم که شرافتمندی که به لغو آن همت گمارده و رأی داده‌اند تشکر می‌کنم و امیدوارم در سایر امور حیاتی و مملکتی و قطع ایادی استعماری و عمال آنها و تقویت آزادی و استقلال مملکت و ایجاد وسایل آسایش عمومی در این موقع خطرناک دنیا کمر همت بسته با قدم‌های برجسته به زودی ملت و مملکت را از این بدبختی و فنا نجات داده خدا و خلق را از خود راضی فرمایند سید ابوالقاسم کاشانی
این اوراق (اشاره به چندین ورقه که در دست داشتند) شرحی است که اهالی همدان امضا کرده و تقاضای ملی شدن صنعت نفت را کرده‌اند و به وسیله جناب آقای دکتر مصدق به جبهه ملی فرستاده‌اند که تقدیم مقام ریاست می‌شود و می‌خواستم از مقام ریاست استدعا کنم که این اوراقی که می‌رسد در یک پرونده‌ای ضبط بشود که به کمیسیون فرستاده بشود زیرا این اوراق سند لیاقت و افتخار ملت ایران است و باید این اسناد در پرونده‌های مربوطه بایگانی بشود تا آنهایی که می‌گویند ایرانی استعداد و لیاقت ندارد بزرگ‌ترین مشت بر دهان آنها باشد این هم یک ورقه‌ای است که صنف حجار سنگ‌تراش تهران راجع به ملی شدن صنعت نفت تقاضا کرده‌اند و این هم یک ورقه‌ای است از صومعه‌سرای رشت راجع به ملی شدن صنعت نفت به وسیله جبهه ملی تقدیم کرده‌اند که به مجلس تقدیم شود یک تلگرافی است از شیراز راجع به ملی شدن صنعت نفت تقدیم مقام ریاست می‌کنم تلگرافی است از مشهد که عده زیادی امضا کرده‌اند راجع به همین موضوع ملی شدن صنعت نفت است یک تلگراف شهری است که توسط بنده به مجلس مخابره کرده‌اند به اطلاع آقایان می‌رسانم.
ساحت مقدس مجلس شورای ملی
محترماً معروض می‌دارد تصمیمی‌که نمایندگان محترم مجلس شورای ملی راجع به قانون مطبوعات در جلسه دیروز اتخاذ فرمودند قاطبه مردم را بیش از پیش به مجلس شورای ملی و مجاهدات نمایندگان محترم اقلیت امیدوار ساخته از این رو لازم دانستیم از نمایندگان محترم مجلس شورای ملی که به لغو قانون قبلی مطبوعات رأی داده‌اند تشکر نموده و آرزو می‌نماییم به سایر تقاضاهای حقه مردم از قبیل ملی شدن صنعت نفت و لغو حکومت نظامی و اصلاح قانون انتخابات رأی مثبت داده و مردم را بیش از پیش امیدوار سازند ضمناً لازم می‌دانیم از لطف و صمیمیتی که نمایندگان محترم نسبت به نمایندگان متحصنین مطبوعات ابراز داشته‌اند تشکر و تقدیر نماییم.
با تقدیم احترامات: اسماعیل ضیاء، محمد یونسی
یک قطعنامه‌ای است که کارگران کارخانه ریسندگی نخ‌باف اصفهان صادر کرده‌اند راجع به ملی شدن صنعت نفت، کاغذی است از آقای دکتر فرهی توسط آقای دکتر مصدق به مجلس از تبریز راجع به ملی شدن صنعت نفت عکس‌هایی است از میتینگی که در رشت داده شده تقاضا کرده‌اند بنده به مجلس شورای ملی تقدیم بکنم تقدیم می‌کنم کاغذی است باز از اصفهان یک دسته از کارگرها نوشته‌اند راجع به ملی شدن صنعت نفت تلگرافی است از اهالی همدان که رونوشتش را هم جناب آقای مخبر فرهمند دارند به ملی شدن صنعت نفت تقدیم مجلس می‌کنم تلگرافی است از رشت مربوط به همین موضوع ملی شدن صنعت نفت است تقدیم مقام ریاست می‌کنم این هم یک دفتری است که دفتر صورت مجلس آقایان متحصنین ارباب جراید مجلس بود که تمام قطعنامه‌ها و امضاهایی که در اینجا کرده و نامه‌هایی که نوشته‌اند به مقام محترم مجلس شورای ملی و مقام ریاست محترم مجلس سنا و تمام نامه‌هایی که به جراید نوشته‌اند در این دفتر ثبت کرده‌اند و بعضی از آقایان نمایندگان هم به عنوان خاطرات چیزهایی اینجا مرقوم فرموده‌اند که هست و صورت جلسه‌ای هم که با خون خودشان امضا کرده‌اند اینجا هست خواهش کردند که بنده به وسیله مقام ریاست تقدیم مجلس شورای ملی بکنم که در کتابخانه مجلس ضبط بشود دو خبر رسیده یکی از اصفهان که برای بعضی از دانشجویانی که در تظاهراتی که می‌خواستند راجع به ملی شدن صنعت نفت بکنند شهربانی آنجا تضییقاتی فراهم کرده و دو نفر دانشجو را گرفته و در شهربانی توقیف کرده و اصولاً به طوری که اطلاع داده‌اند هر کس که نوار ملی شدن صنعت نفت را داشته باشد حبسش می‌کنند تعقیبش می‌کنند خواستم توجه مجلس شورای ملی را جلب کنم که آیا با این وضعیت معنی دموکراسی این است که اگر کسی به سینه‌اش نوشته صنعت نفت باید ملی شود باید حبسش بکنند و به حبس برود و دو نفر روزنامه‌نویس کرمانشاه هم هنوز در زندان هستند اصولاً به عرض مجلس شورای ملی برسانم بعد از تصمیمی‌که در جلسه پنجشنبه مجلس شورای ملی راجع به نفت گرفت و لایحه را به کمیسیون نفت به اتفاق آراء فرستاد آیا دولتی که این لایحه را استرداد کرده و این عملی که در تعقیب آن مجلس کرده خود این عمل به منزله رأی عدم اعتماد به دولت نبوده است (چند نفر از نمایندگان- صحیح است) دولت به عقیده بنده نباید رأی اعتماد بگیرد زیرا مجلس الان دیگر به دولت اعتماد ندارد اعتماد مجلس سلب شده کاری که دولت کرده آن کار را لغو شمرد و تقاضایی
که دولت کرده بود که سه نفر از مجلس انتخاب بشود و سه نفر از سنا به این هم عملاً جواب منفی داده و به اتفاق آراء گفت لایحه را می‌فرستم به کمیسیون بنابراین اینها به منزله رأی عدم اعتماد است و همان طوری که جناب آقای معدل در جلسه خصوصی فرمودند و چقدر به جا گفتند آقایان نمایندگان محترم ما قسم خوردیم که حقوق مجلس و مجلسیان را محفوظ نگاه بداریم آیا با کیفیتی که این دولت آمده روی کار و رأی تمایلی در بادی امر از مجلس نگرفته با این ترتیب حقوق مجلس و مجلسیان محفوظ مانده؟ ما باید یک کاری بکنیم که دولت‌هایی که می‌آیند با رأی تمایل مجلس بیایند و حقی که سال‌ها در دوران مشروطیت از مختصات مجلس شورای ملی بود این سابقه مجدداً در مجلس محفوظ بماند و دولت‌ها ساخته و پرداخته ملت و مجلس شورای ملی باشند تا حکومت و دموکراسی یعنی حکومت مردم بر مردم معنای واقعی خودش را پیدا بکند بنابراین دولت دیگر صلاحیتی ندارد که بماند و بدون رأی تمایل مشغول رتق و فتق امور باشد (نریمان- دولت یاغی است) و هر کاری که بکند به عقیده بنده غیر قانونی است یک کاغذی هم از صنف عکاس‌های تهران رسیده و آقای شاهین عکاس را نماینده خودشان معین کرده‌اند شهرداری آمده توی سر اینها زده گفته نه این نماینده‌ای که شما انتخاب کرده‌اید آن نماینده نیست و آن نماینده‌ای که من معین می‌کنم آن نماینده شما است این هم فشاری است که شهرداری وارد می‌آورد و اخیراً هم یک مالیاتی وضع کرده است که حق وضع این مالیات را ندارد برای این که وضع مالیات از مختصات مجلس شورای ملی است و وضع عوارض از مختصات انجمن شهر است این مالیات را از تابلودار و بالکن‌دار شروع کرده مگر این پول‌هایی که گرفته تا حالا کدام صد دینارش را خرج مردم کرده که حالا باز می‌خواهد یک عوارضی وضع بکند بنده چندی قبل به عرض آقایان رسانیدم که سیصد هزار تومان خرج کرده و بیابان را آسفالت کرده تا در خانه خودش در الهیه (امینی- سمت خانه خودشان را بفرمایید ولی آنجا الهیه نیست) این پول‌ها را هم می‌خواهد بگیرد و از همین قبیل مخارج بکند این پول گرفتنش هم غیر قانونی است و واقعاً هم حق ندارد کاغذی هم جامعه لیسانسیه‌های دانشسرای عالی به وسیله جناب آقای دکتر شایگان نوشته‌اند راجع به تضییقاتی است که دولت فراهم کرده به عرض آقایان می‌رسانم اگر آقایان توجه بکنند ملاحظه می‌فرمایند دولت تا چه حد دارد با افکار جامعه مبارزه و ستیز می‌کند «جناب آقای دکتر شایگان استاد محترم دانشگاه و نماینده مجلس شورای ملی مدت یک سال است که از تاریخ انتشار روزنامه مهرگان ارگان رسمی جامعه لیسانسیه‌های دانشسرای عالی و ناشر افکار معلمین ایران می‌گذرد در این مدت عموماً این نامه در امور مربوطه صنعتی و فرهنگی بحث نموده است به علاوه دارای مسائلی است که هزاران نفر دانش‌آموز در تهران و مخصوصاً شهرستان‌ها (که از لحاظ کمی معلم در مضیقه می‌باشند) از آن استفاده می‌کنند.
این نامه فرهنگی که در حقیقت انعکاس صدای معلمین ایران است تا کنون روش متین و منطقی را تعقیب نموده و در شماره‌های آن کوچک‌ترین مطلبی که با قانون مطبوعات مغایرت داشته باشد درج نگردیده است اکنون مأمورین شهربانی طبق دستور شفاهی اداره کل شهربانی از چاپ و انتشار آن جلوگیری نموده‌اند و بدون این که علت توقیف توضیح داده شود و یا اقلاً کتباً ابلاغ گردد چند نفر از کارآگاهان شفاهاً به مطبعه دستور داده‌اند از طبع این نامه خودداری شود. هیئت تحریریه مهرگان به این وسیله نسبت به این عمل خودسرانه و غیر قانونی مأمورین مربوطه شدیداً اعتراض نموده قبل از اقدام دسته جمعی معلمین کشور که همه حامی و طرفدار روزنامه خود می‌باشند از جناب عالی که خود از معلمین و علاقمندان به فرهنگ می‌باشید تقاضا دارند از طریق پارلمان نسبت به این رویه ناپسند اقدام مقتضی فرمایید تا از مهرگان رفع توقیف بشود و کماکان به خدمات فرهنگی خود ادامه دهد.
با تقدیم احترامات فائقه: هیئت تحریریه روزنامه مهرگان
رئیس- آقای حاذقی
حاذقی- امروز صبح رادیو یک بشارت مهمی به مردم ایران بلکه به قاطبه مردم جهان داد این بشارت این بود که وزیر امور خارجه کره شمالی (یکی از نمایندگان- بلندتر بفرمایید) این بشارت این بود که وزیر امورخارجه کره شمالی به مجمع ملل متحد مراجعه کرده و تقاضا کرده است که سازمان ملل متفق نیروی خودش را از کره بیرون ببرد و آن کشور را به حال خودش بگذارد این بشارت حاکی از این است که مردم دنیا که تا چند روز پیش همه تصور می‌کردیم که کره در خور یک عقوبت بزرگی برای جنگ سوم شده است شایسته این عقوبت نیستند قاعده کلی است که مردم هر عملی بکنند مکافات عمل آنها پاپیچ آنها می‌شود و ما که مسلمان هستیم می‌دانیم یکی از نوامیس بزرگ اجتماعی این است که در قرآن دستور داده شده است ان‌الله لایغیر ما بقوم حتی بغیروا ما بانفسهم ذلک بما کتب ایدیهم امیدوار هستیم که این طلیعه جنگ برطرف بشود که مردم دنیا با صلح و صفا بتوانند زندگی خودشان را ادامه بدهند.
نوالدین امامی- آقا این کجایش مژده بود که آنها بروند و چینی‌ها بیایند همه را بگیرند این مژده است.
حاذقی- خیر خواستم حالا توضیح بدهم این در نتیجه توافقی است که در اثر مساعی و مجاهدت خود سازمان ملل متفق و کوششی که آقای انتظام رئیس مجمع عمومی کرده‌اند و توافقی که با نماینده شوروی کرده‌اند منتهی شده است به این که چین کمونیست هم قوای خودش را از کره بکشد بیرون و به مملکت خودشان ببرند و نیروی بین‌المللی هم از کره بروند به ممالک خودشان این موضوع آقای امامی مسبوق به یک توافق قبلی است و با مطالعه این موضوع عرض شده بود.
رئیس- آقای حاذقی تأمل کنید اکثریت نیست (دقیقه‌ای بعد اکثریت حاصل شد بفرمایید)
حاذقی- مطلب مهمی‌که داشتم در هفته گذشته جلسه‌هایی که در مجلس شورای ملی تشکیل شد و راجع به مسئله نفت و مسئله مطبوعات مجلس شورای ملی تصمیم‌هایی به اتفاق کلمه گرفت در خارج از مجلس حسن اثر زیادی کرد و مردم نسبت به تصمیمات مجلس شورای ملی بسیار خوشبین شدند من خواستم عرض کنم جناب آقای آزاد این موضوع مورد توجه جنابعالی هم بود توجه بفرمایید خواستم عرض کنم که مجلس شورای ملی امتحان خوبی که در این چند جلسه داده است که اقلیت و اکثریت با هم در یک سلسله کارهای مفید مملکت همکاری کرده‌اند و یک تصمیمات قانونی گرفته‌اند که در خارج موجب امیدواری مردم شده است پس باید از این فرصت استفاده بکنیم و یک سلسله کارهای مفید و مؤثری که جزو دستور مجلس است آنها را انجام بدهیم (انشاء‌الله) امروز صبح وقتی بنده به مجلس آمدم از اداره قوانین صورت لوایحی که در دستور مجلس شورای ملی هست و همچنین صورت لوایحی که در کمیسیون‌های مجلس هست پرسیدم معلوم شد که در حدود ۷۰ لایحه و طرح چه طرح‌هایی که با قید فوریت داده شده و یا به طور عادی داده شده در دستور مجلس و در کمیسیون‌ها هست و آنها هم که در کمیسیون‌ها هست چون مطابق آیین‌نامه یک ماه که بگذرد و کمیسیون‌ها گزارش‌شان را ندهند ممکن است که به تقاضای نمایندگان جزو دستور قرار گیرد خواستم از همکاران محترم استدعا کنم که برای تصویب کردن این لوایح مفید همکاری بکنند در فراکسیونی که من افتخار عضویتش را دارم مخصوصاً دیشب در حدود دو ساعت صحبت کردیم که ما جزو عوامل مؤثر مجلس باشیم برای به تصویب رساندن لوایح مفیدی که اینک در دستور مجلس هست (صحیح است) یکی از آن طرح‌های مفیدی که الان در دستور مجلس هست لغو حکومت نظامی است (صحیح است) و مخصوصاً لغو ماده ۵ و ۸ حکومت نظامی و منوط کردن اجازه حکومت نظامی به رأی مجلس شورای ملی است (صحیح است) که مورد علاقه قاطبه آقایان محترم هست و از دوره گذشته همین طور این موضوع مورد تقاضا بوده و حالا استدعا می‌کنم مقام ریاست این موضوع را جزو دستور مجلس شورای ملی اعلام فرمایند و دستور بفرمایند که هر چه زودتر این گزارش مطرح شود و پیشنهادات اصلاحی را هم آقایان بدهند و سیر قانونی خودش را بکند موضوع دیگر مسئله تصویب اضافات مختصری است که برای خدمتگزاران جزو مملکت .....
رئیس- آقای حاذقی اینها جزو دستور هست.
حاذقی- حالا می‌خواستم استدعا بکنم که این هم یک امری است که خود دولت هم موافق است در دستور مجلس گذارده شود و مجلس وظیفه خودش را در رأی دادن ایفا بکند یک موضوع مهم دیگر که الان همکاران محترم جناب آقای امیرنصرت اسکندری و جناب آقای مخبر فرهمند و جناب آقای بهادری تذکر فرمودند موضوع لغو استعمال مشروبات الکلی به صورت
قانون در مملکت است آقایان محترم توجه دارند چندین بار است در این موضوع بحث شده حالا امروز به اینجا رسید که تقاضا شد دولت این موضوع را از مجلس شورای ملی بخواهد ملاحظه بفرمایید دولتی که مجری افکار و منویات مردم است باید به تمایلات مردم ترتیب اثر بدهد و تقاضاهای آنها را تا آنجایی که برای او مقدور است لباس عمل بپوشاند می‌گویند دولت از این راه مبالغ متنابهی عوارض و رسومات می‌گیرد مردم مملکت مکرر مراجعه کرده‌اند تجار و بازرگانان که ما حاضریم در سال آنچه که دولت از راه مشروبات الکلی از مردم می‌گیرد به عنوان هدیه به عنوان تبرع یا به هر عنوان دیگری به دولت بدهیم خیلی به مورد است که آقای نخست وزیر و دستگاه وزارت دارایی همین مردم متدین بازار را دعوت کنند که آقایان شما که این تقاضا را دارید در سال بودجه مملکتی این قدر میلیون از این راه عواید دارد بیایید بین خودتان به هر کیفیتی که مقتضی می‌دانید تعهد بکنید و به صندوق دولت بدهید و دولت از این عواید صرف‌نظر بکند و این را لغو بکنید چون عده‌ای از همکاران محترم گفته‌اند که باید دولت این موضوع را تقاضا بکند چون اشکال بودجه‌ای متوجه است لذا من استدعا می‌کنم مقام ریاست این موضوع را که مورد تقاضای قاطبه مردم و مجلس شورای ملی هست از دولت بخواهند که ترتیب عملی شدن این موضوع یعنی منع استعمال الکل در تمام مملکت (عده‌ای از نمایندگان و تریاک) بلی و تریاک منع استعمال الکل و تریاک را بدهد چون هر دو مورد علاقه قاطبه مردم هست آقای مخبر فرهمند فرمودند که مجمع ملل متحد این کار را بکند آقایان ما که مسلمان هستیم ۱۸ میلیون مردم مسلمان الان چندین سال است فریاد می‌کنند التماس می‌کنند که کاری بکنید استعمال مشربات الکلی و تریاک منع بشود درهر حال ما منتظریم که راه حل این موضوع پیدا شود و هر چه زودتر عملی شود موضوع آخری که داشتم راجع به اقداماتی بود که راجع به تعمیر بقاع متبرکه ائمه به عمل آمده خواستم به استحضار آقایان نمایندگان محترم برسانم که در این مورد در وزارت امور خارجه بنا به تمایل مجلس شورای ملی و نطق‌هایی که در اینجا شد و تذکراتی که از طرف آقایان نمایندگان محترم داده شد و از طرف مجلس سنا هم تأیید گردید یک سلسله اقدامات سیاسی شروع شده که در حقیقت متکی به اوامر اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و تمایل مجلس است فقط نکته‌ای که هست دیروز در موقعی که کمیسیون مشغول کار بود نماینده عربستان سعودی به وزارت امور خارجه مراجعه کرده که در پاره‌ای از جراید مطالب زننده‌ای نسبت به روابط برادری بین ایران و حجاز و عربی سعودی نوشته شده و چون این موضوع مهم که مورد علاقه قاطبه مسلمان‌ها است و الان دارد جریان خودش را به یک صورت رضایت‌بخشی طی می‌کند خواستم از ارباب محترم مطبوعات تقاضا کنم که بین خود و همکاران‌شان توافقی بکنند از اقدامی‌که موجب کدورت باشد و مانع از انجام این کار بزرگ مذهبی بشود خودداری بفرمایند و چیزی ننویسند تا به خواست خدا تمایلات مسلمانان دنیا و ایرانی‌ها بر آورده شود (احسنت)
رئیس- آقای جمال امامی بفرمایید.
جمال امامی- بنده از جناب آقای صدرزاده یک دنیا تشکر می‌کنم که لطف فرموده و وقت خودشان را به بنده دادند مجلسمان هم امروز خیلی سرد به نظر می‌آید من سعی می‌کنم گرمش کنم (دکتر کاسمی- فرمایشات آقا گرم می‌کند) انشاء‌الله عرض کنم روز چهارشنبه گذشته بعضی از آقایان نمایندگان شرفیاب حضور اعلیحضرت همایونی شده بودند بنده این توفیق را نداشتم در روزنامه‌ها بیانات اعلیحضرت همایونی را و جواب‌هایی که به عرض‌شان از طرف نمایندگان رسیده بود خواندم به نظر بنده جواب بیانات اعلیحضرت همایونی داده نشده اجازه بفرمایید بنده اینجا یک حاشیه مختصری بروم آقایان همه اطلاع دارند که من نسبت به مقام سلطنت متعصبم خیلی هم متعصبم زیرا تشکیل امپراطوری ایران به دست شاهنشاه ایران بود و چندین هزار سال است که این تاریخ (آزاد- آن وقت ملتی وجود نداشته؟) اجازه بفرمایید بله آن وقت ملتی وجود نداشته (آزاد- اختیار دارید) آقا پس تاریخ بخوانید ملتی وجود نداشته (آزاد- الان هم عقیده جنابعالی همین است که ملت وجود ندارد) حالا انشاء‌الله وجود داشته باشد ما از خدا می‌خواهیم این که منافی هم نیست منافاتی با هم ندارد عرض کنم که تاریخ ایران و شالوده ایران به دست شاهنشاهان ایران گذاشته شده و ما ایرانیان عادت کرده‌ایم و این وارد خونمان شده که نمی‌توانیم مقام سلطنت را از مملکت تفکیک بکنیم (صحیح است) و هر موقعی هم به تاریخمان نگاه بکنیم می‌بینیم در مواقع بحرانی ملت ایران به دور مقام سلطنت و شاه خودش حلقه زده است و مملکت را نجات داده است (صحیح است) بنده معمولاً اجتناب دارم از این که نام شاه یا سلطنت را در این مقام مقدس ببرم برای چه؟ برای این که اجتناب دارم از این که این مقام مقدس را آلوده به مباحثات خودمان بکنیم آن مقام را باید مقدس نگاه داشت و در مواقع بحرانی مملکت از وجودش استفاده کرد (صحیح است) در همین سال‌های اخیر ملاحظه فرمودید که در چند نوبت که این مملکت نزدیک به اضمحال رسید ملت ایران به دور پادشاهش حلقه زد و از این بحران‌ها نجات یافت چه در شهریور ۱۳۲۰ در آن انقلاب عظیم چه در موقع بروز حوادث آذربایجان و چه در موقع ۱۵ بهمن هر وقت ملت ایران استنباط بکند که خطری متوجه او است تنها مقامی‌که دور او حلقه می‌زنند و متمرکز می‌کنند ملت ایران را مقام سلطنت بوده به شخص این شاه هم من ارادت دارم چرا؟ برای این که شاهی است رئوف و مهربان و دلسوز ملت (صحیح است) حالا ما ملت نمی‌دانیم چه می‌خواهیم اگر رضا شاه شدت عمل داشت می‌گفتیم شداد است حداد است جلاد است حالا این شاه ما رئوف است مهربان است می‌گوییم شل و ول است چون نمی‌دانیم چه می‌خواهیم این حاشیه بود که رفتم برمی‌گردم به متن بیاناتی که اعلیحضرت همایونی فرمودند که خیلی به جا بود (کشاورزصدر- مخصوصاً تعدیل سرمایه) حالا من نسبت به آن قضیه‌اش کاری ندارم آن یک بحثی است علیحده آقای کشاورزصدر ایشان همیشه تمام بیانات‌شان صحیح است و چون دستورات شاه مملکت برای همه ما باید سرمشق شود فرمودند در این بحران دنیا در این بحران بین‌المللی که همه ممالک به فکر اتحاد و اتفاق هستند تا بلکه بتوانند خودشان را حفظ بکنند ما هم باید اتفاق داشته باشیم این کلمه صحیح و شاهانه‌ای است همه ما هم این را قبول داریم یعنی منطقی است اگر هم به لفظ قبول داریم ولی عمل نمی‌کنیم منطقی است که می‌دانیم اگر عمل نشود مادر مخاطره هستیم این صحیح است ولی کسی به ایشان جواب نداده که آقا این به دست کی باید بشود؟ آن مرکزی که این اتفاق را ایجاد کند دولت است آن دولتی که مورد اعتماد مردم و مجلس است باید این عمل را بکند (تیمورتاش- دولت که مورد اعتماد مجلس هست) اگر مورد اعتماد مجلس بود که این وضع مجلس نبود عرض کنم حضور آقایان که هم اعلیحضرت همایونی هم مجلس شورای ملی هم ملت ایران باید امروز متوجه باشند که ما یک دوران مخوف بحرانی را می‌گذرانیم برگردید به قهقرا شما انقلاب روسیه را در نظر بگیرید و پیش‌آمدی که برای ممالک شرق اروپا پیش آمده در نظر بگیرید اوضاع امروزی ما طابق‌النعل بالنعل مثل آنها است شما حکومت کرنسکی را در نظر بگیرید و بعدش هم را در نظر بگیرید اوضاع ما را هم در نظر بگیرید حکومت چکسلواکی را حکومت هنگری را قبل از انقلاب و تسلط کمونیسم در آنجا در نظر بگیرید بعد حکومت ما را حکومت ما امروز عیناً همان رل را بازی می‌کند و بدبختی در اینجا است که این رقبای دیرین همیشه در این مواقع باریک با هم سازش می‌کنند و این را هم تاریخ به ما درس داده وقتی که ناپلئون در اروپا پیدا شد انگلیس‌ها با رقیب قدیمی خودشان شوروی‌ها (دکتر طبا- روس‌ها) با روس‌ها در شرق ساختند و قضایای جنگ‌های اوایل قرن ۱۹ و تجزیه یک قسمتی از ایران پیش آمد در موقع جنگ بین‌المللی اول یعنی قبل از جنگ بین‌المللی وقتی که می‌خواستند بر علیه آلمان با هم متحد بشوند قرارداد ۱۹۰۷ پیش آمد در جنگ اخیر در ۱۹۴۰ بر علیه هیتلر یعنی آلمان هیتلری باز اینها با هم ساختند و مملکت ما را به این روز انداختند حالا هم استشمام می‌شود که این دو رقیب دارند با هم می‌سازند بر علیه رقیب سوم و دولت ما هم در این وسط بازی این دو رقیب را می‌کند و من والله به وجدانم قسم با آقای رزم‌آرا به هیچ‌وجه عداوت و کدورت ندارم بلکه با ایشان رفاقت و دوستی هم دارم ایشان را دوست دارم ولی مملکتم را بیش از او دوست دارم و شاهم را بیش از او دوست دارم (صحیح است) جامعه و شما را بیش از او دوست دارم ولی حقیقت را بیش از او دوست دارم ما باید به اعلیحضرت همایونی عرض بکنیم تا یک دولتی مورد اتفاق ملت و مجلس و شاه نشود نمی‌توان آن اتحادی را که منظور ایشان است عملی نمود ما باید از پیشگاه ایشان استدعا بکنم که برای پیش‌آمدهایی که در آتیه داریم دولتی که هم مقتدر باشد و هم مورد اعتماد ملت و مجلس باشد بر سر کار بگذارند آن وقت امیدواری هست که این اشکالات مرتفع بشود پریروز آقایان لطف فرمودید موافقت فرمودید به پیشنهاد من رأی دادید که این قضیه نفت برود به کمیسیون و حل
بشود خوب ما می‌رویم الان در کمیسیون می‌نشینیم اظهار نظر می‌کنیم ولی آن دولتی که این اظهار نظر ما و مجلس را اجرا بکند کیست؟ آخر یک دولتی باید باشد که هم مجلس بهش اعتماد داشته باشد هم خارجی بداند که مجلس به او اعتماد دارد و ملت ایران به او اعتماد دارد (صحیح است) اگر این نشود نه آنها حاضرند صحبت بکنند و نه ما می‌توانیم اظهار نظرمان را بدهیم مجری لازم است که به او بدهیم ایشان در این امور نمی‌دانم ذلیل است نمی‌تواند انجام بدهد ایشان اصلاً مایل نیست با مجلس شورای ملی کار بکند ایشان به میل خودش ساخت و پاخت می‌کند و خیال می‌کند که این ساخت و پاخت ایشان مورد قبول همه است وقتی به مرحله عمل می‌رسد می‌بیند پایش لنگ است (نصرتیان- بیاید با مجلس ساخت و پاخت بکند) خوب نمی‌تواند بکند ما در این شش ماه از ایشان جز حرف چیزی نشنیدیم ماشاء‌الله جای همه چیز دو ذرع و نیم زبان دارد ملاحظه بفرمایید در این شش ماه جز حرف چیزی تحویل ما داده است؟ آیا هیچ‌وقت در این ده سال مملکتمان به این وضع بحرانی دچار شده بود؟ این قدر نفاق و اختلاف نظر بود؟ ما ایشان را آوردیم که این اختلافات را از بین ببرد و حکومت بکند در این موقع بحرانی دنیا مملکت را سر و صورت بدهد بدبختانه این طور از آب درآمد حالا خلاصه مجلس شورای ملی باید متوجه عواقب وخیم این اوضاع باشد و بالاتفاق از اعلیحضرت همایونی استدعا بکنیم که ایشان هم مساعدت بکنند یک دولتی سر کار بیاید که مورد اطمینان و علاقه تمام ملت ایران باشد اگر این طور نباشد کارمان پیشرفت نخواهد کرد (صحیح است) بقیه وقتم را به آقای دکتر سیدامامی می‌دهم.
مکی- رأی پریروز عدم اعتماد بود.
دکتر بقایی- با ماندن ایشان اتحاد ملت ایران عملی خواهد شد نگذارید ایشان را بیرون بکنند صبر کنید بماند روز به روز افتضاحش بیش‌تر خواهد شد.
رئیس- آقای دکتر سیدامامی بفرمایید.
دکتر سیدامامی- آقایان لابد در روزنامه‌ها خواندید و عکس دو نفر را در روزنامه‌ها دیده‌اید این کسانی که قرص‌های گریپکس و سولفاتیازل و آسپیرین تقلبی می‌سازند باید به اشد مجازات برسند (صحیح است) متأسفانه بنده دیروز به جناب آقای وزیر بهداری تلفن کردم (مهدی ارباب- استدعا می‌کنم که از خدمات آقای وزیر بهداری هم تقدیر بفرمایید) متأسفانه آقای وزیر بهداری گفتند قوانین ما دست و پای ما را بسته یعنی ما یک قانون سختی برای مجازات این قبیل اشخاص نداریم (یک عده از نمایندگان- داریم آقا استفاده نمی‌کنند) اجازه بدهید آقا (نورالدین امامی- اینها چه حرف‌هایی است کی همچو قانونی را آورده ما تصویب نکردیم به قید دو فوریت بیاورند ما الان تصویب کنیم اعدام کنند این اشخاص متقلب و دزد را) مخصوصاً در این لایحه بهداشت شهری مجازات سختی برای اینها تعیین شده من از جناب آقای سردار فاخر استدعا کردم که این لایحه را امروز در دستور بگذارند و همین امروز آقایان رأی بدهند که این لایحه زودتر از تصویب مجلس بگذرد تا بتوانند اینها را مجازات بکنند آقا این آبلیمویی که شما می‌خورید اغلب مصنوعی است شرکتی به نام شرکت یکتا از آب کاه و از این پوست لیموهای خشک که از زنبیل و اینها جمع می‌کردند می‌آورند اینجا و به خورد مردم می‌دادند و این موضوع مدت‌ها است عمل می‌شده و یک عده اشخاص دزد و متقلب به جان مردم افتاده‌اند و هرچه دل‌شان می‌خواهد می‌کنند و بنده از قراری که شنیدم گویا در همدان بیش‌تر مرکز این کارها است در همدان در ۵ سال قبل که یک عده‌ای آنجا که قرص‌های تقلبی می‌ساختند گرفتند ولی متأسفانه با این وضعیت ادارات و با قوانین موجود اینها آزاد شدند یک عده در موقعی که تیفوس در این مملکت وجود داشت کامفرهای مصنوعی می‌ساختند و هنوز عوارض این کامفرها در بدن مردم هست بنده می‌خواستم مخصوصاً در این مورد تقاضا کنم به بنده هم خیلی رجوع کرده‌اند و گفته‌اند شدیدترین مجازات باید درباره این اشخاص معمول شود و این شیادان که یک عده محدودی هستند کلیمی و غیر کلیمی همه جور تویشان هست دست اینها را ببندند متأسفانه وقت بنده تنگ است و الا از وضعیت ادارات می‌خواستم صحبت بکنم بگویم که بیش‌تر تقصیر متوجه اعضای ادارات است که متأسفانه آن طور که لازم است رسیدگی نمی‌کنند و این اعضای ادارات عوض این که برای مردم کار کنند بیش‌تر مشغول کارشکنی و تولید زحمت هستند و مشغول فرمالیته و کاغذپرانی و این کارها هستند یک موضوعی الان به نظرم رسید می‌خواهم راجع به ترتیب کار وزارت بهداری و اعضای وزارت بهداری را تا چندی پیش عرض کنم ۶ ۵ سال قبل که بنده در رامسر بودم در آنجا یک بیمارستانی بود که ممکن است عده‌ای از آقایان آن بیمارستان را دیده باشند واقعاً یک بیمارستان آبرومندی بود ولی چند سال قبل که به رامسر رفتم از این بیمارستان یک تابلو و یک دکتر و یک پزشک باقی مانده بود پرسیدم دوا دارید گفتند نه هیچ چیز نداریم تلگرافی به بنده نشان دادند واقعاً مسخره است می‌خواهم مجسم بکنم وضعیت اداری را چون سابق رامسر جزو شهسوار بود تلگراف می‌کنند به شهسوار دوا نداریم شهسوار تلگراف می‌کند به استان ۲ دکتر و دوا نداریم از استانداری تلگراف می‌کنند به وزارت بهداری وزیر بهداری وقت زیرش می‌نویسد اقدام شود رئیس اداره مربوطه به بنگاه دارویی می‌نویسد که دوا بفرستند در صورتی که می‌دانستند بنگاه دارویی دوا نخواهد فرستاد چون وزارت بهداری مبلغی به آن بنگاه مقروض است جواب تلگراف می‌زنند آقا اقدام شد به همان ترتیب تا می‌رسد به رامسر ولی معلوم است دوا به آن محل نمی‌رسد و آن عده بیچاره‌ای که مبتلا به مالاریا و اینها هستند مدت‌ها بی‌دوا می‌مانند می‌خواستم طرز کار کردن اعضای ادارات را عرض کنم.
۳- طرح و خاتمه مذاکره گزارش راجع به فوق‌العاده آقای ملک‌الشعرای بهار
رئیس- وارد دستور می‌شویم یک گزارشی از کمیسیون فرهنگ و بودجه رسیده است راجع به آقای ملک‌الشعرای بهار که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون فرهنگ به مجلس شورای ملی
کمیسیون فرهنگ با حضور آقای وزیر فرهنگ به لایحه مورخ ۳۰/ ۸۷/ ۱۳۲۹ دولت راجع به برقراری فوق‌العاده مخصوص درباره آقای ملک‌الشعرا بهار رسیدگی نموده و پس از مذاکرات مفصل لایحه دولت را به شرح زیر اصلاح و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده- وزارت فرهنگ مجاز است علاوه بر حقوق و کمک استادی آقای ملک‌الشعرا بهار استاد دانشگاه به پاس خدماتی که ایشان به ادبیات و فرهنگ کشور نموده و می‌نمایند ماهانه مبلغ ده هزار ریال به عنوان فوق‌العاده مخصوص که ضمن بودجه سال ۲۹ وزارت فرهنگ منظور شده از اول فروردین ۱۳۲۹ پرداخت نماید.
مخبر کمیسیون فرهنگ فرهودی.
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی.
لایحه مورخ ۳۰/ ۸/ ۲۹ دولت راجع به برقراری شهریه درباره آقای ملک‌الشعرا بهار علاوه بر حقوق و کمک استادی با حضور معاون وزارت دارایی در کمیسیون بودجه مطرح و با توجه به گزارش کمیسیون فرهنگ و رعایت خدمات ادبی و فرهنگی ایشان ماده واحده گزارش کمیسیون فرهنگ مورد تأیید واقع و اینک گزارش آن را برای تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
مخبر کمیسیون بودجه- دکتر کیان.
رئیس- آقای امینی.
ابوالقاسم امینی- بنده در اصل موضوع البته مخالفتی ندارم ولی با طرز تهیه این لایحه مخالفم به این معنی که مقام شامخ و ارجمند آقای ملک‌الشعرا از لحاظ فضل و ادب بالاتر از این است که لایحه کمک به ایشان به این صورت تنظیم شود مثل لایحه مزایده دانش و فضل (احسنت) اینجا می‌نویسد لایحه به این ترتیب است وزارت فرهنگ مجاز است علاوه بر حقوق و کمک استادی آقای ملک‌الشعرا بهار استاد دانشگاه به پاس خدماتی که ایشان به ادبیات و فرهنگ کشور نموده و می‌نمایند ماهانه مبلغ ده هزار ریال به عنوان فوق‌العاده مخصوص که ضمن بودجه ۲۹ وزارت فرهنگ منظور شده از اول فروردین ۱۳۲۹ پرداخت نماید برای خدمات ایشان اگر قرار بشود ارزش قائل بشوید به هیچ قیمتی نمی‌شود قائل شد بنده معتقد بودم نمایندگان محترم و دو نفر مخبر دو کمیسیون لااقل به این ترتیب این گزارش را تنظیم می‌کردند که نظر به این که استاد معظم جناب آقای ملک‌الشعرا کسالت دارند و باید برای معالجه به اروپا بروند وزارت فرهنگ مجاز است از صرفه‌جویی‌های خودش به هر میزانی در مقابل اسناد هزینه برای معالجه و گذران زندگی ایشان داشته باشند به ایشان تقدیم که البته وزارت فرهنگ غیر از آنچه که لازم است نخواهد داد و آقای ملک‌الشعرا هم غیر از آنچه لازم است نخواهد گرفت
و بنده بیش‌تر از این لحاظ و با طرز تنظیم این لایحه مخالفم و الا در اصل مطلب مخالفتی ندارم (صحیح است) و کاملاً موافقم که هر کس که به علم و فضل و فرهنگ در این مملکت خدمت می‌کند اعم از این که ایرانی باشد یا تبعه خارجی باشد اینها را باید مورد تقدیر قرار داد الان فرصتی به دست آمد که راجع به دکتر دلپی مطلبی عرض کنم که چون در دعوتی که به مناسبت عزیمت ایشان به اروپا شده بود دیدم که دعوت مختصری شده بود آقای دکتر زنگنه صحبتی کردند و ایشان هم تشکری کردند شاید اکثر آقایان اطلاع داشته باشند که در حدود ۲۰ سال این مرد شریف و خدمتگزار به مملکت ایران چه خدماتی از سنگ اول بنای دستگاه سرم‌سازی حصارک کرده‌اند و چه زحماتی کشیدند بنده معتقد هستم که وزارت فرهنگ لااقل یک نشان و مدالی به او اعطا کند و بالاخص که نام حکیم رازی را در آن دستگاه واقعاً زنده کردند شاید اغلب از ایرانی‌ها مقام شامخ حکیم رازی را از لحاظ کشف الکل و اسید سولفوریک که در علم شیمی و طب تا چه اندازه مؤثر بوده است ندانند این مرد شریف لااقل اسم حکیم رازی را هم در اینجا زنده کرد و آن دستگاهی که شاید بی‌نظیر باشد در خاورمیانه برای سرم‌سازی در آنجا مهیا کرد و با استادان عالی‌قدری که در نتیجه مهارت در کار در آنجا تربیت شدند مثل دکتر رفیعی مثل دکتر انتصار که امثال ایشان نیستند چند نفری هستند بنده معتقد هستم که مخصوصاً وزارت فرهنگ و آقای وزیر فرهنگ که حضور دارند توجه بفرمایند که لااقل یک نشانی هم به او داده شود بنده عرض دیگری ندارم (احسنت)
رئیس- آقای مکی موافقید بفرمایید.
مکی- بنده مطالب زیادی ندارم که مصدع آقایان بشوم زیرا جناب آقای ابوالقاسم امینی مطالبی که فرمودند دال بر موافقت بود چیزی راجع به مخالفت نفرمودندو در خصوص اصلاحی بود که ایشان در متن لایحه پیشنهاد فرمودند بنابراین با وضعیتی که بنده در مجلس شورای ملی می‌بینم کسی مخالف با این لایحه نیست (صحیح است) بنابراین از لحاظ این که زودتر این گزارش به مرحله‌ای برسد بنده به همین مختصر اکتفا می‌کنم و امیدوار هستم که آقای ملک‌الشعرای بهار که خدمات ذیقیمتی به فرهنگ و ادبیات ایران کردند بتوانند با این مختصر وجهی که مجلس شورای ملی درباره ایشان برقرار کرده خودشان را معالجه بکنند و برگردند به مملکت خودشان و خدمات ذیقیمتی انجام بدهند.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌کنم. صدرزاده.
رئیس- آقای صدرزاده.
صدرزاده- عرض کنم پیشنهاد کفایت مذاکرات که بنده و جناب آقای بهادری تقدیم کردیم از این نظر بود همیشه ملت ایران نسبت به فضلا و دانشمندان خود به نظر احترام می‌نگرد جناب آقای ملک‌الشعرای بهار از فضلا و دانشمندان معاصر هستند و بنده تصور می‌کنم این کم‌ترین و کوچک‌ترین پاداش و قدرشناسی است که ما از مقام فضل و ادب می‌نماییم و شاید مقتضی نباشد که بیش‌تر از این در این باره بحث شود این است که چون آقایان در این مورد موافق هستند استدعا می‌کنم اجازه بفرمایید نسبت به این موضوع رأی داده شود که به همین جا خاتمه پیدا کند.
رئیس- آقای فرهودی مخالفید (فرهودی- بنده مخبر هستم) بفرمایید.
فرهودی- (مخبر کمیسیون فرهنگ) چون آقای امینی نماینده محترم راجع به طرز تنظیم این لایحه یک انتقادی فرمودند بایستی جواب عرض کنم که اولاً این گزارش روی لایحه دولت است که با یک اصلاحاتی به مجلس آمد در لایحه دولت یک قدری مطلب مشکل‌تر بود به این معنی که در آنجا نوشته بودند که آقای ملک‌الشعرا موظفند لااقل سالی سه کتاب در مقابل این فوق‌العاده تألیف کند ما مذاکره کردیم که لازم نیست که مابه‌ازایی برای این کمک ذکر شود البته آقای ملک مطابق رویه‌ای که دارند دائماً تحقیق و تتبع در تاریخ و ادبیات این مملکت هستند و همیشه حاصلش را هم چاپ کردند و در معرض استفاده عموم گذاشته‌اند به این جهت قیدش در اینجا لازم نیست و اما آن چیزی که آقای امینی فرمودند که خوب بود نوشته می‌شد که آقای ملک برای معالجه بروند هر چقدر خرج کردند استفاده بکنند و البته آن هم یک طوری خواهد بود اما اولاً ما نخواستیم که این موضوع را مربوط کنیم به کسالت ایشان برای این که این هم صحیح نبود نظر این بود که یک کمک نسبتاً مستمری بشود ولی مربوط به کسالت ایشان نباشد ما همیشه آرزو داریم که کسالت ایشان هر چه زودتر رفع شود و حتی میل داریم کسالت ایشان هر چه زودتر رفع بشود معنی ندارد که مستمری سالیانه به عنوان کسالت به ایشان داده شود یک عیب دیگری هم داشت که اگر این طور می‌نوشتیم که از محل صرفه‌جویی‌های بودجه وزارت فرهنگ داده بشود اولاً مبلغش معین نمی‌شد و چه بسا که ممکن بود در بودجه وزارت فرهنگ یک سال صرفه‌جویی نباشد و اگر هم باشد به قدر کافی نباشد و بعد هم همیشه یک شاعر محترم محققی دائماً با محاسبات وزارت فرهنگ مشغول جدال این بحث بشود که آن قدر خرج دوای من شده آن قدر خرج طبیب من شده این بود که به هیچ‌وجه صلاح ندیدیم که در این لایحه به کسالت ایشان و به این که این کمک مربوط به کسالت ایشان است اشاره بکنیم و صرفاً خواستیم از لحاظ تشویق و ترغیب آن تحقیقاتی که آقای ملک می‌کند و همیشه برای ادبیات ایران ارجمند است یک کمک شایسته‌ای شده باشد.
مکی- این رأیی که امروز مجلس می‌دهد مربوط به دولت نیست مربوط به شخص ملک‌الشعرای بهار است.
رئیس- در هر حال پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده است باید رأی گرفته شود به کفایت مذاکرات آقایانی که موافقند قیام کنند (اغلب برخاستند) تصویب شد دو پیشنهاد رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم بند ۴۳ از ماده ۲۴ قانون متمم بودجه راجع به حقوق وظیفه آقای نظام‌الدین وفا به عنوان تبصره ضمیمه ماده واحده بشود جمال امامی قراگوزلو- دکتر راجی- نورالدین امامی دکتر علوی.
چون وظیفه آقای نظام‌الدین وفا کارمند بازنشسته وزارت فرهنگ به میزان جمع کل آخرین حقوق و کمک دریافتی در موقع اشتغال ترقی داده و پس از آنچه از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد بقیه را از اعتبار بودجه وزارت نامبرده پادار و مادام‌الحیات به مشارالیه پرداخت نماید.
رئیس- آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی- امروز انشاء‌الله روز سعادتمندی است چون از استادهای بزرگ و عالی مقام تجلیل و احترام می‌شود که در نتیجه به علم و ادب تجلیل و احترام خواهد شد استاد بزرگوار جناب آقای ملک‌الشعرای بهار جای خود دارد در اطراف ایشان اگر ما بخواهیم صحبت بکنم باید ساعت‌ها تریبون را اشغال کنم و اینجا از زحماتی که ایشان راجع به فرهنگ ایران کشیده‌اند قدردانی کنیم ولی تصور می‌کنم که اکثر نمایندگان محترم شاید بیش‌تر از پنجاه نفر از شاگردان آقای نظام وفا که بنده این پیشنهاد را درباره ایشان کرده‌ام باشند (صحیح است) آقای نظام وفا ۵۰ سال در فرهنگ خدمت کرده و شاگرد تربیت کرده و اکثر رجال ایران شاگرد نظام وفا هستند در یکی از شعرهایش می‌گوید که:
رانده‌ایم از همه جا و گنه ما این است
که نداریم دلی بولهوس و هر جایی
این مرد را صد و چهل تومان بعد از ۴۵ سال خدمت حقوق تقاعد می‌دهند دولت در قانون متمم بودجه پیشنهاد کرده است که آخرین حقوقی که دریافت می‌کرده به عنوان پاداش مدام‌الحیات به او داده بشود جناب آقای وزیر فرهنگ هم موافقند در قسمت ۴۳ قانون متمم بودجه دولت پیشنهاد می‌کند که حقوق وظیفه آقای نظام وفا کارمند بازنشسته وزارت فرهنگ به میزان جمع کل آخرین حقوق و کمک دریافتی در موقع اشتغال ترقی داده و پس از وضع آنچه از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد بقیه را از اعتبار بودجه وزارت نامبرده پادار و مادام‌الحیات به مشارالیه پرداخت خواهد کرد بعد از پنجاه و چند سال خدمت والله به روح انبیاء و اولیا نظام وفا فرش زیر پایش ندارد (صحیح است) برای تشویق فرهنگ و تشویق خدمتگزاران استدعا می‌کنم به ریش سفید این پیرمرد تجلیل کنید و منتی بگذارید و این را تصویب کنید.
رئیس- آقای بهادری.
بهادری بنده پیشنهاد کفایت مذاکرات را دادم برای این بود که که یک مطلبی باید در مواقعی که این قبیل طرح می‌شود گفته شود مقصود بنده مخالفتی که با این لایحه کردم از نظر اصولی است والا بنده نسبت به آقای ملک الشعرای بهار و آقای نظام وفا
کمال ارادت و علاقه را دارم ولی موضوع این است که دولت باید اصولاً راجع به مستمری کارمندان دولت یک قانون صحیح داشته باشد و الا هر روز برای یک شخصی یک لایحه‌ای یکی از آقایان وزرا بردارند بیاورند اوقات مجلس را معطل کنند به نظر من این صحیح نیست به هر حال عده‌ای در این مملکت روی انجام وظیفه و خدمت شهید شدند از این جمله مرحوم سروان مجتهدی در قافلان‌کوه با هفت نفر ژاندارم شهید شدند الان ده سال است که خانواده آنها با بچه‌های کوچک دارند زندگی می‌کنند و کسی به داد آنها نمی‌رسد این آقای دکتر مجتهدی که خجالت کشیده‌اند این موضوع را مطرح کنند یا سایرین شهدا که در غائله سوم شهریور و ۲۱ آذر یا سایر موارد جان خودشان را از دست داده‌اند به آنها کوچک‌ترین توجهی نشده است (صحیح است) در چند جلسه قبل هم بنده اینجا یادآوری کردم عده‌ای از خانواده‌های ژاندارم‌ها به بنده مراجعه کردند که پنج سال است هر روز می‌روند در ادارت ژاندارمری راجع به مستمری اولاد خودشان و به آنها جوابی داده نمی‌شود من مقصودم از این یادآوری این بود که راجع به آنها هم یک توجهی بشود (احسنت)
رئیس- آقای وزیر فرهنگ.
وزیر فرهنگ- بنده بسیار خوش‌وقتم که عموم نمایندگان محترم خواه به عنوان موافق صحبت می‌فرمایند خواه به عنوان مخالف در حقیقت موافق این لایحه هستند علتش هم این است که آقایان می‌دانند امثال آقای ملک‌الشعرای بهار یا آقای نظام وفا که سال‌ها از عمر خودشان را در ادبیات و علم و فضل زحمت کشیده‌اند و وضع مادری‌شان هم طوری است که حقیقتاً احتیاج دارند که برای ادامه حیات‌شان کمکی به آنها بشود طبیعی است که همه آقایان موافقند راجع به آقای نظام وفا بنده شخصاً و وزارت فرهنگ موافق است و علتش هم این است که بیچاره آقای نظام وفا در موقعی متقاعد شده است که قانون جدید تقاعد نگذشته بود بالنتیجه ایشان ماهیانه ۱۴۰ تومان حقوق می‌گیرند و کار دیگری هم نمی‌توانند بکنند بنابراین بنده استدعا می‌کنم از آقای بهادری که ایشان مخالفت خودشان را پس بگیرند و یقین دارم که نظر ایشان هم نظر اصلاحی است و در موقع خودش هم باید اقدام بشود و ضمناً هم استدعا می‌کنم که رأی گرفته شود به این لایحه که این آقایانی که عمر خودشان را صرف کرده‌اند و متقاعد شده‌اند نسبت به معلمین فعلی هم که چند لایحه برای کمک زندگی آنها از نظر بیمه از نظر صدی هشتاد که آن لوایح هم زودتر از مجلس بگذرد.
رئیس- آقای ملک‌مدنی موافقید رأی بگیریم؟
ملک‌مدنی- مجلس همه موافقند چون خدمات این دو نفر مرد دانشمند پیش همه روشن است.
رئیس- رأی می‌گیریم پیشنهاد آقای نورالدین امامی و سایر آقایان، آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد چون لایحه مالی است رأی نهایی حالا گرفته نمی‌شود و برای اظهار نظر به مجلس سنا فرستاده می‌شود.
۴- اخذ رأی و تصویب اعتبار تکمیل راه‌سازی شیراز- اهواز
رئیس- استدعا می‌کنم آقایان بیرون تشریف نبرند چون یک رأی دیگر هم برای اعتبار راه شیراز به اهواز است که از سنا برگشته است و باید رأی گرفته شود حالا نامه مجلس سنا به شرح زیر قرائت می‌شود:
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی- عطف به نامه شماره ۷۶۱۱- ۲۶/. ۹/ ۳۲۹ راجع به لایحه اجازه مصرف سه میلیون ریال از محل صرفه‌جویی‌های کل کشور در سال ۱۳۲۹ جهت ساختمان راه اهواز به شیراز که برای اظهار نظر به مجلس سنا ارسال شده بود اشعار می‌دارد فوریت لایحه در جلسه روز چهارشنبه ۲۹ آذر ۱۳۲۹ اعلام و جزو دستور جلسه روز شنبه ۲ دی ماه ۱۳۲۹ گذاشته شد در جلسه مزبور پس از بحث کافی و نظر موافق عیناً به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا سید حسن تقی‌زاده.
رئیس- رأی گرفته می‌شود و چون لایحه مالی است رأی با ورقه گرفته می‌شود عده حاضر ۹۲ نفر آقایانی که موافقند ورقه سفید می‌دهند.
(اسامی آقایان به شرح ذیل اعلام و اخذ رأی در محل نطق به عمل آمد)
آقایان حسین مکی، فرهودی، ابریشم‌کار، اردلان، پناهی، دکتر مجتهدی، اعظم‌زنگنه، دکتر هدایتی، صدری، محمد ذوالفقاری، دکتر طبا، حکیمی، کهبد، دکتر راجی، صفوی، محمودی، نصرتیان، امینی، وهاب‌زاده، سرتیپ‌زاده، بهادری، ناظرزاده، حائری‌زاده، امامی‌اهری، دکتر بقایی، دکتر شایگان، آزاد، دکتر نبوی، حاذقی، خزیمه علم، بوداغیان، طاهری ارباب، دکتر علوی، گنابادی، سلطان‌العما، قاسم فولاوند، بزرگ‌نیا، امیری، رفیع، اسلامی، دکتر جلالی، گودرزی، بهبهانی، ملک‌مدنی، افشار، دولت‌آبادی، حمیدیه، معین‌زاده، صالح، اسکندری، جمال امامی، مکرم، نورالدین امامی، عباسی، آصف، ناصر ذوالفقاری، فقیه‌زاده، قرشی، تیمورتاش، صفایی، دکتر کاسمی، ظفری، گرگانی، رضوی، آبکار، شادلو، منصف، شکرایی، مخبر فرهمند، دکتر کیان، دکتر طاهری، غضنفری، قهرمان، صدر میرحسینی، موقر، سلطانی، معدل، ارباب گیو، کوراوغلی، دهقان، مرتضی حکمت، دکتر برال، محمدعلی مسعودی، غلامرضا فولاودند، دکتر سیدامامی، صدرزاده، سالار بهزادی
(پس از شماره و استخراج آراء نتیجه به قرار زیر از طرف مقام ریاست اعلام شد)
رئیس- ورقه سفید علامت موافق هفتاد و چهار ورقه سفید با اسم، ۹ ورقه سفید بی‌اسم که روی آن نوشته شده است مخالف دو. بنابراین اعتبار ساختمان راه شیراز به اهواز با ۷۴ رأی موافق تصویب شد.
اسامی رأی دهندگان آقایان: احد وهاب‌زاده، محمد ذوالفقاری، ابریشم‌کار، دکتر نبوی، حاذقی، دکتر علوی، فرهودی، سلطان‌العلما، سالار بهزادی، کوراوغلی، گرگانی، آبکار، شکرایی، دولت‌آبادی، قهرمان، معدل، مخبر فرهمند، دکتر طاهری، شادلو، صدر میرحسینی، نورالدین امامی، رستم گیو، دهقان، ظفری، مهدی ارباب، بوداغیان، قراگوزلو، خزیمه علم، دکتر راجی، دکتر برال، فقیه‌زاده، صفایی، دکتر کاسمی، آصف، عباسی، امامی‌اهری، حکمت، دولتشاهی، مکرم، امیرنصرت اسکندری، معین‌زاده، باقری، گنابادی، حکیمی قرشی، گودرزی، ملک‌مدنی، رضوی، دکتر سیدامامی، بهادری، دکتر طبا، نصرتیان، دکتر مجتهدی محمودی، فتح‌علی افشار، اردلان، دکتر علی جلالی، منصف، صدرزاده، کهبد، ناظرزاده، محمدعلی مسعودی، تیمورتاش، سلطانی، صدری، دکتر کیان، حمیدیه، موقر، پناهی، ناصر ذوالفقاری، غضنفری، بهبهانی، قاسم فولادوند، زنگنه، حائری‌زاده. ورقه سفید بی‌اسم ۱۱ برگ.
۵- تقدیم شش فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی
رئیس- آقای وزیر کشاورزی.
وزیر کشاورزی- شش لایحه است که بنده تقدیم می‌کنم:
۱- قانون مبارزه با آفات و امراض نباتی
۲- قانون بنگاه رازی
۳- عضویت دولت در اتحادیه دامپروری
۴- پرداخت حقوق دکتر دلپی رئیس بنگاه سرم‌سازی رازی
۵- لایحه مبارزه با بیماری‌های دامی
۶- استفاده از نمایندگان بین‌المللی در کارهای تخصصی.
و ضمناً چون جناب آقای امینی اشاره فرمودند به خدمات دکتر دلپی بنده عرض می‌کنم بهترین قدردانی از خدمات دکتر دلپی که بیست سال است به این مملکت خدمت می‌کند همین ابراز احساسات و اظهاراتی است که در مجلس شورای ملی می‌شود و وزارت کشاورزی هم همیشه از خدمات او به وسایل مختلف قدردانی کرده است و بهترین تشویق او همین بوده است که وزارت کشاورزی همیشه کارهای حصارک و بنگاه حصارک را در درجه اول قرار داده و از کمک‌های مالی و فنی که به آنجا شده الان یک بنگاهی است که شاید در خاورمیانه و شاید در بعضی ممالک دیگر هم نظیر نداشته باشد و در این چند روز که روزهای آخر توقف و خدمت دکتر دلپی بود مجالس مختلفی تشکیل شد در دانشگاه و بنگاه حصارک و وزارت کشاورزی و دانشکده دامپزشکی تا از خدمات ایشان قدردانی بشود و حضور اعلیحضرت همایونی هم برای نشان از طرف وزارت کشاورزی پیشنهاد شده است و به نظر بنده یکی از تشویق‌هایی که از او باید بشود این است که این بنگاهی که به وسیله او در این بیست سال زحمت کشیده شده است این بنگاه را به صورتی حفظ بکنیم که اشخاصی که آنجا تربیت شده‌اند مثل دکتر رفیعی و دکتر کاوه بتوانند دنباله‌اش را بگیرند و کارهای بنگاه را انجام بدهند استدعای بنده این است که این قانونی که مربوط به بنگاه رازی است و همچنین قانونی که مربوط به تصفیه حساب‌های حقوق او است این دو قانون زودتر مطرح بشود و به تصویب مجلس شورای ملی برسد و یقین دارم که این بهترین وسیله قدردانی از او است و فوق‌العاده خوش‌وقت خواهد شد که بنگاهی که بیست سال در آنجا زحمت کشیده شده است سکته‌ای به کارش وارد
نیاید و به همان ترتیبی که این بنگاه تا به حال خدمت کرده است بتواند به کار خودش ادامه بدهد (فقیه‌زاده- بنده می‌خواستم استدعا کنم که راجع به حریق جنگل گرگان ما را روشن کنند) عرض کنم که حریق جنگل یک مطلبی نیست که تازه اتفاق افتاده باشد حریق همه ساله در جنگل به مقدار کمی اتفاق می‌افتد (اسلامی- از شهریور به بعد دو سال است که حریق اتفاق افتاده است) سال‌های گذشته هم ما این قضیه را داشتیم آقایان مستحضر هستند که حتی در ممالک اروپا هم که یک تشکیلاتی برای جنگلبانی دارند گاهی حریق اتفاق می‌افتد ولی با نهایت تأسف باید عرض کنم که ما مطلقاً تشکیلاتی نداشتیم و اخیراً یک تشکیلات مختصری داریم و اگر ما هم یک تشکیلات مختصری داشته باشیم شاید در بعضی موارد از این حریق‌ها به آسانی نتوانیم جلوگیری بکنیم و امسال متأسفانه باران به تأخیر افتاده بود در جنگل و متأسفانه دو طبقه هستند که موجب پیش‌آمد حریق و آتش‌سوزی می‌شوند. یکی چوپان‌ها هستند که معمولاً در جنگل‌ها آتش بر پا می‌کنند و گاهی هم از این جهت عمدی است که برگ‌هایی که در آنجا جمع می‌شود می‌سوزانند و درخت‌ها را می‌برند و می‌خواهند یک مرتعی برای خودشان تهیه کنند دوم کوره‌های ذغال است که با نهایت بی‌اعتنایی فقط نظرشان این است که ذغالی تهیه بشود و هیچ نظری ندارند به این که واقعاً جنگل و چوب حفظ بشود و آنها هم همین طور حریق‌هایی بر پا می‌کنند و چون بارندگی نشده بود این حریق‌ها پیش آمد (اسلامی- آقای وزیر کشاورزی چرا قبل از شهریور حریق اتفاق نمی‌افتاد؟) قبل از شهریور هم با نهایت تأسف ما حریق داشتیم در قسمت‌های گرگان و اسناد و مدارک هم داریم که قبل از شهریور هم اتفاق افتاده بود معهذا یک کمیسیون‌هایی هم از طرف نخست وزیری و وزارت کشاورزی و وزارت جنگ رفته‌اند در محل تحقیقات بیش‌تری بکنند و نتیجه تحقیقات که معلوم شد بنده به عرض آقایان می‌رسانم (فرهودی- راجع به ملخ جنوب چه اقدامی کرده‌اید؟) عرض کنم که آقایان در این باره نباید نگران باشند برای این که هنوز موقع مبارزه با ملخ نشده و ما وسایل را تهیه کرده‌ایم و در اینجا باید عرض کنم که گاهی اشاره می‌شود که دولت هیچ کاری نکرده کار دولت یک کاری نیست که اعضای دولت که راه می‌روند توی خیابون همه کارشان را ببینند در سال گذشته آذربایجان عمله‌جات بیکار داشت و گداها توی شهر راه می‌رفتند امسال نه آن عمله‌جات بیکار هستند و نه گدا هست دولت از پنج شش ماه پیش به این کار توجه کرد و وسایلش را فراهم کرد سال گذشته خود بنده به عنوان معاون وزارت کشاورزی در جلسات دولت حضور داشتم ولی آن دولت سابق که یقیناً قصد خدمت هم داشت شاید موجباتی بود و وسایل نداشت که نتوانست اقدام بکند و به حرف‌های ما کسی گوش نداد ولی امسال آمدیم اینجا و از مجلس شورای ملی و مجلس سنا هم نهایت تشکر را داریم که اعتبارش را به موقع تصویب کردند و در اختیار ما گذاشتند و ما هم تمام وسایل را فراهم کردیم و امیدواریم که در این جهاد و مبارزه انشاء‌الله موفق بشویم ملخ با نهایت تأسف خیلی پیش آمده آقایان در روزنامه‌ها می‌خوانید هرکدام از آقایان هم که نماینده جنوب هستند اطلاع دارند که ملخ به مقدار زیاد و انبوه همه جا می‌آید ولی ما جلوش را خواهیم گرفت (صفوی- ملخ را می‌خورند) خلاف به عرضتان رسانده‌اند اولاً در این فصل ملخ چیز زیادی نمی‌تواند بخورد (صفوی- عرض کردم مردم ملخ را می‌خورند) خوب دیگر چه بهتر یک وسیله کمک به وزارت کشاورزی و مخارج بودجه‌ای مملکت می‌شود ملخ در این فصل نمی‌تواند زیاد به زراعت صدمه برساند یکی هم وقت مبارزه است ما باید بگذاریم که اینها تخم بریزد، پوره ملخ بیرون بیاید ما همه جا هم مأمور فرستاده‌ایم، وسایلش را هم فراهم کرده‌ایم و انشاء‌الله موفق می‌شویم.
رئیس آقایان وزرا استدعا کرده‌اند که برای جواب سؤالات آقایان نمایندگان حاضرند و یک جلسه‌ای بشود که به سؤالات جواب بدهند.
جمعی از نمایندگان- فردا.
رئیس- فردا اگر آقایان موافقند بنده عرضی ندارم. آقای وزیر بهداری.
۶- بیانات آقایان وزیر بهداری و رفیع راجع به وبای هندوستان
وزیر بهداری- عرض کنم حضور آقایان محترم مطلبی که بنده می‌خواستم به عرض برسانم راجع به این موضوع بود که چند نفر از آقایان نمایندگان محترم مجلس شورای ملی و چند نفر از آقایان سناتورها راجع به موضوع وبا صحبتی کردند در مجلس که در خارج تولید یک نگرانی‌هایی کرده بود (صحیح است) وزارت بهداری برحسب وظیفه‌ای که داشت در مقام استفسار بر آمد و به سازمان بهداشت جهانی تلگراف شد و مراسله‌ای به سفارت کبرای ایران در هندوستان نوشته شد برای این که از موضوع اطلاع حاصل شود معلوم شد که در فصول مختلفه سال به طور آندمیک یعنی به طور بومی مرض وبا اساساً در هندوستان هست مثل حصبه که اغلب به طور بومی وجود دارد و گاهی اوقات جنبه همه گیری اپیدمی پیدا می‌کند در هندوستان هم به همین ترتیب است منتها اخیراً در یک شهری یا یک قصبه‌ای به نام اریسا که در ناحیه مدرس و خلیج بنگال است که هندوستان شرقی است و از ما هم خیلی دور است و هم مرز با ما هم نیست در آنجا یک نفر آدمی پیدا شده که ادعا کرده است که یک داروی عجیبی با یک معجونی کشف کرده است این آقا معجون کشف کرده بود مثل همین بساطی که این چند روز پیش توی روزنامه دیدند آقایان و مردم هندوستان از اطراف و اکناف برای استفاده از این معجون غریب و این داروی عجیب (این را سفیر کبیر جناب آقای اسفندیاری گزارش داده‌اند) مردم از همه طرف به شهر اریسا هجوم آوردند و قانون بهداشتی اصولاً این است که در هر جا آگلوراسیون یعنی یک توده‌ای یک دفعه جمع شد در یک جا که یک مرضی به طور آندمیک یعنی به شکل بومی هست فوراً جنبه اپیدمی پیدا می‌کند یک شهری بوده است جمعیت کمی داشته است یک دفعه به مناسبت این تبلیغ ناروایی که به وسیله داروساز یا اطبای متقلب آنجا شایع شده بود همه مردم به آنجا هجوم آوردند و در نتیجه اپیدمی وبا آنجا پیدا شد و این گزارش وزارت بهداری هند است که در سه چهار سطر است اجازه بدهید بنده عرض بکنم شیوع وبا در کلیه ایالات هند به استثنای ایالت مدرس که این بیماری از سپتامبر گذشته در آنجا به صورت اپیدمی ظاهر شده از میزان عادی تجاوز نکرده است معمولاً در اواسط ماه نوامبر وبا به شکل اپیدمی در ایالت مدرس آغاز گردیده و در اواخر ژانویه به منتهای شدت می‌رسد ولی امسال زودتر از معمول شروع گردیده و زودتر از هر سال هم به اوج خود رسید و الان منحصر به چهار منطقه در مدرس می‌باشد در یکی از قراء اریسا به علت هجوم ناگهانی و سریع مردم از سر تا سر هند به این منطقه در اثر تبلیغ ناروایی که برای کشف داروی عجیبی شده بود این بیماری به صورت همه گیری در آمدو اکنون کاملاً تحت کنترل می‌باشد این یادداشت وزارت بهداری هند است که به سفارت کبرای شاهنشاهی ایران در دهلی داده است ما هم به سازمان بهداشت جهانی هم تلگراف کردیم سازمان بهداشت جهانی تلگرافاً جواب داد که مرض وبا در هندوستان همان طوری که خودتان متذکر شده‌اید مرضی است بومی و جنبه اندمی دارد و حتی آمار تلفات را فرستاده که ارقام تقریبی هفته‌ای که به ۲۳ دسامبر ۱۹۵۰ ختم می‌شود این است در ناحیه اریسا تعداد مبتلایان به وبا ۱۲۱ نفر بوده که ۴۸ نفر تلف شده‌اند بنابراین ملاحظه می‌فرمایید که این مطلب مهم نیست ولی چون مرض وبا در زمستان در مملکت ما خطری ندارد و ممکن است در اول بهار شروع پیدا بکند ما با وجود این که این مرض کاملاً جنبه بومی دارد و در منطقه شرقی هندوستان است و با ما هم هم مرز نیست و تلفاتش هم به طوری که سازمان بهداشت جهانی هم گفته است تلفات معمولی است مقدار زیادی واکسن از طرف انستیتو پاستور به نقاطی که لازم بود فرستاده شد که حاضر باشد تا در صورت لزوم مردم را واکسینه کنیم و همین طور تلگرافاً به سفارت کبرای شاهنشاهی ایران در دهلی کاغذی نوشتیم و تقاضا کردیم که دستور بدهند که اشخاصی که از منطقه اریسا و بنگال و مدرس به ایران می‌آیند بایستی که گواهی تلقیح در دست‌شان باشد و به قرنطینه‌های مربوط و قرنطینه‌های مهرآباد هم دستور دادیم که اشخاصی که از آن مناطق می‌آیند تحت کنترل قرار دهند در صورتی که ما حق نداریم طبق قوانین بین‌المللی که تا یک مرض به شکل همه گیری به دنیا اعلام نشود قرنطینه‌ها نمی‌توانند کاملاً کار کنند ولی با وجود این ما گفتیم اگر از آن منطقه کسی آمد گواهی تلقیح وبا را از او بخواهند بنابراین نظر بنده این بود که مطالبی که در این مجلس و مجلس سنا گفته شده است درباره وبا مبتنی بر یک اطلاعاتی بوده است و در روزنامه اطلاعات هم نوشته شده و واقعاً هم بوده است ولی با عرایضی که بنده کردم به هیچ‌وجه جای نگرانی نیست اما جناب آقای دکتر سیدامامی که مطلبی فرمودند این اشتباه برای آقایان نشود ایشان
از شش سال پیش وزارت بهداری صحبت می‌فرمایند راجع به حالا صحبت نکردند برای این که بنده در این مدت کوتاهی که در آنجا بودم به شهادت آقایانی که اینجا نشسته‌اند هر کدام را که برخلاف عرض می‌کنم فوراً بفرمایند. ۴۸۷ منطقه را بنده امسال جدا جدا دوا فرستادم در قدیم رسم بود که به مرکزاستان دوا می‌فرستادند و از مرکز استان دوا پخش می‌شد به قراء و قصبات ولی دیدیم در عمل که دوا نمی‌رود و بنابراین با وجودی که بسته‌بندی دوا بی‌نهایت برای بنگاه دارویی مشکل بود که برای هر شهری جدا بسته‌بندی بکنند و بفرستند باز جدا فرستادیم (صحیح است) و این مطلبی که آقا فرمودند راجع به پنج شش سال پیش بود مطلب دیگری که بنده می‌خواستم عرض کنم راجع به این قضیه داروسازان بود به طوری که ملاحظه می‌فرمایید دو سه ماه پیش بنده در مجلس تذکراً عرض کردم که داروسازی پیدا شده که قرص سولفانیلامید را در بسته‌هایی که بوده بیرون آورده است و آن را به عنوان قرص سولفاتیازول فروخته این شخص را گرفتیم و فرستادیم به دادگاه البته چون قوانین محکمی در این مورد نیست دادگاه هم پس از یک سؤالاتی یا یک وجه‌الضمانی این قبیل اشخاص را آزاد می‌کند همین شخص که دو ماه پیش بنده گرفته بودمش همدستان او هستند که این قرص‌های گریبکس را که بنده خودم هم خورده‌ام درست می‌کنند به طوری این قرص را درست می‌کنند که هیچ کس نمی‌فهمد این قرص عبارت است از گل اخر و گچ و ماشین خیلی بزرگی دارد که رویش قشنگ علامت گریبکس می‌زدند و اگر این اشخاص یک دفعه که توقیف شدند واقعاً به کارشان رسیدگی شود جرأت و جسارت تجدید این جنایات را ندارند بنابراین بنده از جناب آقای سردار فاخر حکمت استدعا می‌کنم که در اسرع وقت هر طور صلاح می‌دانند این لایحه را که از کمیسیون بهداری گذشته از کمیسیون دادگستری گذشته و پس از بیست روز که بنده از طرف آقایان متصدی این کار شدم و افتخار خدمتگزاری پیدا کردم تهیه کردم و آوردم به مجلس الان هفت ماه، شش ماه هست که این لایحه اینجا است (یکی از نمایندگان- جزو دستور بگذارید آقا) اگر تصویب نشود این اشکالات مرتفع نخواهد شد.
رئیس- آقای رفیع فرمایشی دارید؟
رفیع- آقای وزیر بهداری باید اطلاع حاصل کنند که اعمال وزرا را مردم خودشان خوب قضاوت می‌کنند (صحیح است) عمل خودشان پیدا است راجع به این اشخاص که این اقدام را کرده‌اند هر ترتیبی که لازم است البته محکمه خواهد کرد ولی اساساً طوری در دادگستری رسیدگی می‌شود که از اغلب ولایات سارقین را که می‌گیرند و می‌فرستند به محکمه باز اینها را بیرون می‌کنند، یک فکر اساسی برای این کار باید کرد که مقصرین را مأمورین می‌گیرند اما تنبیه نمی‌کنند حالا امیدوار هستم انشاء‌الله مسأله وبا دروغ باشد برای این که پناه بر خدا اگر یک بلایی راست باشد گمانم در این مملکت با این اسباب کاری که شما دارید خدای نخواسته جلوگیری آن غیر ممکن است مگر این که انشاء‌الله دروغ باشد و بلایی هیچ جا نرسد به این کشور، برای این که ما در سال‌های متمادی امتحان کردیم این آقایان در آن موقع به طوری دست‌پاچه می‌شوند که هیچ کس به کارش نمی‌تواند برسد وزرا هم هر قدر لایق و کافی باشند اجزای لایق ندارند، در باب دوا من خواهشمندم که نسبت به شمال و نسبت به همه جا خودتان مراقبت بفرمایید این طور که فرمودید به بعضی جاها فرستاده‌اند ولی بعضی جاها باز هم شکایت دارند در تقسیم ملاحظه نمی‌کنند دوا را باز می‌دهند به کدخدایان و مباشرین که آنها حیف و میل می‌کنند اینجا آقایان مسئول هستند در هر صورت به زارع نمی‌رسد، به آن کشاورز نمی‌رسد، به آن توده مردم کمک نمی‌کنند.
۷- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به تفاوت عیدی مستخدمین جزء
رئیس- چند پیشنهاد رسیده برای آن که یک لوایحی در دستور قرار بگیرد یکی همین قسمت بهداشت شهری است، یکی هم ۱۵ نفر بلکه بیش‌تر امضا کرده‌اند برای قانون انتخابات، یکی هم مربوط به عیدی مستخدمین جزء است که آن هم گزارشش رسیده، حالا این چهار تا در دستور است، پیشنهادی رسیده که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس:
پیشنهاد می‌نمایم لایحه کمک به کارمندان جزء مطرح شود ملک‌مدنی.
رئیس- آقای ملک‌مدنی بفرمایید.
ملک‌مدنی- عرض کنم که آقایان همیشه به آسایش مستخدمین جزء توجه داشته‌اند و آنها هم همیشه از توجه مجلس شورای ملی سپاسگزار بوده‌اند به این جهت بنده تقاضا می‌کنم مساعدت بفرمایید که این لایحه جزو دستور باشد و زودتر از تصویب بگذرد و یک کمکی به آنها بشود (صحیح است) در این باره تا اندازه‌ای رفع سختی زندگی آنها بشود.
قاسم فولادوند- عریضه‌ای هم شوفرهای وزارتخانه‌ها نوشته‌اند.
رئیس- آقای امینی.
امینی- بنده برای رفع اختلاف عرض می‌کنم که وظیفه هیأت رئیسه است که طبق نظامنامه برای ۱۵ روز دستور را تعیین بکنند و توجه بفرمایند این امر انجام شود.
رئیس- دعوت شده است از نمایندگان وزارتخانه‌ها مطابق ماده ۸۰. و دستور جلسات را معین خواهیم کرد. آقای دکتر طبا فرمایشی داشتید؟
دکتر طبا- بنده خواستم از آقای ملک‌مدنی تقاضا کنم که موافقت بفرمایند پیشنهادشان بعد از لایحه بهداشت شهری مطرح شود چون این لایحه بهداشت مدتی است در دستور است و همان طور که مذاکره شد لازم است.
رئیس- لایحه عیدی مستخدمین چون مالی است و مختصر است فقط رأی گرفته می‌شود و به مجلس سنا فرستاده می‌شود و رأی نهایی‌اش بعد گرفته می‌شود و این لایحه بهداشت لایحه عادی است مذاکره‌اش مفصل است گزارش کمیسیون راجع به عیدی مستخدمین قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی
لایحه پیشنهادی دولت به شماره ۵۳۲۰۵ راجع به عیدی خدمتگزاران جزء در کمیسیون بودجه مطرح و با اظهار موافقت نسبت به پیشنهاد دولت ماده واحده به شرح زیر اصلاح و اینک گزارش آن را تقدیم مجلس شورای ملی می‌نماید.
ماده واحده- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود عیدی خدمتگزاران جزء موضوع قانون مصوب ۲۱ اسفند ۱۳۰۵ را به میزان یک ماه حقوق و کمک دریافتی از محل صرفه‌جویی‌های کارگزینی وزارتخانه‌ها و ادارات و بنگاه‌های مربوطه پرداخت نمایند و نسبت به خدمتگزاران مجلسین سنا و شورای ملی از محل صرفه‌جویی‌های بودجه مجلسین قابل پرداخت خواهد بود.
مخبرکمیسیون بودجه دکتر کیان
رئیس- آقای مخبر فرهمند موافقید؟
مخبر فرهمند- بنده موافقم.
رئیس- آقای اردلان.
اردلان- مخالفت بنده با این گزارش اصولی است و بنده تعجب کردم که چطور کمیسیون محترم بودجه چنین گزارشی به مجلس تقدیم کرده در ماده واحده‌ای که دولت پیشنهاد کرده بود و همچنین گزارش کمیسیون بودجه می‌نویسد که به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود که عیدی خدمتگزاران جزء را به میزان یک ماه حقوق بپردازد ولی یک مبلغی توی این گزارش برای این کار معین نکرده‌اند و من که نماینده مجلس هستم می‌خواهم رأی بدهم نمی‌دانم عیدی مستخدمین جزء یک ماهش چقدر می‌شود؟ صد هزار تومان، دویست هزار تومان، سیصد هزار تومان، چهار صد هزار تومان، چقدر است و این نهایت تعجب برای یک وکیلی ایجاد می‌شود که یک وکیل مجلس که از او اجازه پرداخت یک مبلغی را تقاضا می‌کنند نداند که چه مبلغ است؟ و این به نظر بنده نیست مگر نقص دستگاه وزارت دارایی ما، اگر وزارت دارایی ما یک وزارتخانه مجهزی بود صورت مستخدمین جزء کل کشور را داشت می‌دانست که در ماه مواجب‌شان چقدر می‌شود و یک ماهش سرانجام چه مبلغی خواهد شد بنابراین من یک نماینده مجلس هستم و بسیار هم علاقه دارم که یک ماه حقوق به مستخدمین جزء عیدی بدهند نمی‌دانم چه مبلغی است؟ این ایراد بنده در این قسمت است و من تقاضا می‌کنم از آقایان اعضای محترم کمیسیون بودجه که رأی داده‌اند اینجا بفرمایند و برای بنده توضیح بدهند که چه مبلغ ما باید بپردازیم که ما اگر در بودجه کل کشور محلی برای این کار داریم و یا نداریم چه جوری می‌خواهیم این را تأمین کنیم اما ایراد دوم بنده این ست که می‌نویسد محل
پرداخت این حقوق غیر معین از صرف‌جویی‌هاست آقایان محترم مستحضر هستند امسال چندین لایحه به مجلس آمد راجع به صرفه‌جویی‌ها لایحه حقوق بازنشستگان افسران ارتش را آوردند اینجا گفتند از صرفه‌جویی‌ها می‌پردازیم (دکتر طبا - اصلاً نماینده وزارت دارایی نیست)
رئیس- نماینده دولت هست آن در طرح است که باید نماینده وزارتخانه مربوطه باشد.
اردلان- یک لایحه دیگر ما همین الان رأی دادیم راه شیراز - اهواز اعتبار این راه هم از محل صرفه‌جویی معین کردیم الان همین الایحه عیدی خدمتگزاران جزء هم از محل صرفه‌جوییست بنده می‌خواهم بدانم اگر صرفه‌جویی به حد کفایت نبود آن وقت چه کار خواهند کرد. آیا حقوق بازنشستگان را می‌دهند آن وقت اینها را چکار خواهند کرد؟ و مطلبی که بنده خواستم عرض کنم...
رئیس- اکثریت نیست آقای اردلان چند دقیقه تأمل کنید.
(چند دقیقۀ بعد اکثریت حاصل شد)
عده‌ای از نمایندگان- نماینده وزارت دارایی نیست بماند برای جلسه بعد.
رئیس- لوایحی که از طرف دولت داده می‌شود، نماینده دولت که حضور دارد کافی است طرح‌هایی که نمایندگان می‌دهند باید وزیر مسئول حاضر باشد و اظهار عقیده کند مانعی ندارد بفرمایید.
اردلان- بنده وقتی این گزارش کمیسیون بودجه در سال ۱۳۲۹ تقدیم مجلس شده بود مطالعه کردم در تمام سال‌ها یک عیدی به مستخدمین جزء داده می‌شده و من متعجبم که چطور در بودجه کل مملکتی امسال منظور نکرده‌اند علی ایحال بحث زیاد در این خصوص گمان می‌کنم موجب تصدیع آقایان شود بنابراین بنده تقاضا می‌کنم از مخبر کمیسیون بودجه جناب آقای دکتر کیان یا آقای دکتر معظمی یا هر کدام از آقایان بفرمایند که این مبلغی که می‌خواهیم بدهیم چه میزان است؟
معاون وزارت دارایی نیست که جواب بدهد اگر بنده بدانم که مبلغش چقدر است آن وقت می‌توانم بفهمم می‌توانم رأی بدهم یا نه، محل صرفه‌جوئیش هست یا نیست هیچ سابقه ندارد که تا حالا یک لایحه‌ای به مجلس شورای ملی بیاید و اجازه پرداخت یک پولی را بخواهند ولی مبلغش نباشد. این به نظر بنده خیلی اسباب تعجب است، بنده هم پیش از این عرضی ندارم. همین توضیح را به بنده بدهند کافی خواهد بود.
رئیس- آقای فرهمند.
مخبر فرهمند- آقای اردلان مخالفتی نفرمودند در اینکه این عیدی را ندهند اشکال‌شان سر این بود که عده چقدر است و مبلغ چقدر است بنده تصور می‌کنم که اگر نماینده دارایی هم اینجا بود نمی‌توانست این جواب را به آقا فی‌المجلس بدهد (دکتر مجتهدی - تقریبی که می‌شود گفت) این عیدی هر سال به مستخدمین جزء داده می‌شود (حاذقی - اصلش صحیح است، ما به‌التفاوتش چطور؟) اجازه بفرمایید ما به‌التفاوت را می‌خواهند، چون مطابق سنوات گذشته اصل حقوق را می‌دادند الان ما به‌التفاوت را می‌خواهند بدهند یعنی آن چیزی را که حقوق بازنشستگی را بهشان بدهند. به نظر بنده اشکال زیادی ندارد، مبلغ زیادی هم نیست (اردلان - چقدر است آقا؟) بنده هم مثل جنابعالی بپردازیم) آقا مثل این می‌ماند که در قانون بیاورند بگویند آقا اصل حقوق ۳۲ تومان است می‌فرمایید که مبلغش چقدر می‌شود و عده‌اش چقدر است؟ به علاوه محلش را می‌فرمایید، لایحه‌یی آورده است دولت، محلش را هم تأمین کرده است از صرفه‌جویی، اگر داشته باشد می‌دهند نداشته باشد نمی‌دهد، آقا هم مخالفتتان را مسترد بفرمایید بگذارید شب عیدی یک بیچاره‌یی که صبح باید ساعت هفت برود (توجه می‌فرمایید آقای اردلان بنده با آقا صحبت می‌کنم) ساعت هفت با این مقرراتی که خوشبختانه دولت گذاشته است که بایستی که کارمندان سر ساعت بیایند و مراقب هم هستند مستخدم سر ساعت بیاید و مستخدم جزء باید یک ساعت هم زودتر بیاید که بخاری و نظافت و اینها را تهیه کند برای آقایان، یک ساعت هم، نیم ساعت هم بعد از دیگران برود اقلاً معاشش باید تأمین باشد که بتواند برای خانواده‌اش قوت لایموت تهیه بکند. این عیدی هم یک کمکی است به او می‌شود. آقا هم مخالفت خودتان را پس بگیرید بگذارید تصویب شود.
رئیس- پیشنهاد کفایت مذاکرات شده قرائت می‌شود.
اسلامی- کسی مخالف نیست.
صدرزاده- پیشنهاد کفایت مذاکرات خود بنده تقدیم کردم آقایان مستحضر هستند از وضعیت مستخدمین جزء و این یک مساعدت کوچکی است که در پایان سال به نام عیدی به آنها می‌شود، بنده می‌خواستم از حضور آقایان استدعا بکنم که این ارفاق را در مورد مستخدمین جزء مبذول بفرمایند.
غلامرضا فولادوند- راجع به شوفرها هم خواهش می‌کنم یک توجهی بفرمایید شوفرها هم باشند.
تیمورتاش- بنده هم داشتم پیشنهاد می‌کردم.
فقیه‌زاده- بنده مخالفم.
رئیس- بفرمایید.
فقیه‌زاده- بنده مخالفتم از این نقطه نظر است که در این ماده واحده نوشته است برای مستخدمین جزء مجلس از صرفه‌جویی یک ماه پاداش داده بشود ممکن است به مستخدمین مجلسین هم در بودجه بگذارد. مخالفت بنده از این نظر بود.
رئیس- باید رأی گرفت پیشنهاد کفایت مذاکرات. آقایانی که با کفایت مذاکرات موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم که بعد از جمله ۲۱ اسفند ۳۰۵ و رانندگان دولتی هم اضافه شود. غلامرضا فولادوند.
رئیس- آقای آزاد هم پیشنهاد کرده‌اند آقای بهادری هم پیشنهاد کرده‌اند، آقای نورالدین امامی هم پیشنهاد کرده‌اند، آقای تیمورتاش هم پیشنهاد کرده‌اند، آقای عباس اسلامی هم در همین زمینه پیشنهادی کرده‌اند.
رئیس - آقای فولادوند.
غلامرضا فولادوند- پیشنهاد بنده این طور است که چون رانندگان هم جزء مستخدمین جزء هستند و نام آنها از قلم افتاده (یکی از نمایندگان - نیفتاده است) (نورالدین امامی - توضیح است) پیشنهاد می‌کنم که بعد از اسفند ۳۰۵ جمله رانندگان دولتی هم اضافه شود (صحیح است) این رانندگان دو عریضه به بنده نوشته‌اند (تیمورتاش - به همه ماها هم عریضه داده‌اند بیچاره‌ها) بنده عقیده‌ام این است که مستخدمین جزء استحقاق کمک دارند و بر نمایندگان ملت واجب است که هر موقع بتوانند به این دسته از مردم محروم هم کمک بکنند (صحیح است) به طوری که خاطر آقایان محترم مستحضر است هر طبقه از ممالک تاجر کاسب سلمانی و پینه‌دوز و غیره هر چه زندگی گران بشود بر قیمت محصولاتشان یا کارشان اضافه می‌کنند طبقه‌ای که به درآمدش اضافه نمی‌شود این طبقه‌هایی که همیشه از گرانبها رنج می‌کشند مستخدمین هستند علی‌الخصوص مستخدمین جزء و این شوفرها هم از مستخدمین جزء هستند (صحیح است) و استدعای کمک دارم نسبت به آنها.
رئیس- آقای پیراسته موافقید؟
پیراسته - مخالفم.
رئیس - مخالفید؟
پیراسته- توضیحی دارم.
رضوی - آقای پیراسته خودشان پیشنهاد کرده‌اند یک مخالف باید توضیح بدهد.
پیراسته- نه خیر من پیشنهاد نکرده‌ام.
رئیس- بفرمایید.
پیراسته- بنده علت مخالفتم با این پیشنهاد این است که چرا دولت خودش توجه نکرده است. در اینکه مستخدمین جزء مستحق هستند، حرفی نیست. آنها بیچاره‌ترین مستخدمین دولتند، هیچ تردید نیست بنده مخالفیم با پیشنهاد آقای فولادوند این است که متذکر بکنم که دولت باید خودش متذکر این موضوع باشد نه اینکه مجلس متذکر بشود والا مخالفتی ندارم و عقیده دارم که این لایحه باعث می‌شود که این مستخدمین بیچاره و این کارمندان و این رانندگان که روزی ۱۲ ساعت، ۱۴ ساعت، ۱۵ ساعت کار
می‌کنند به آنها کمک بشود در این شب عیدی که هر کدام این بدبختی‌ها یک عده زیادی عائله دارند. منظور بنده از مخالفت این است که دولت را متذکر بکنم که خودش این کار را بکند.
رئیس- آقای رضوی موافقید؟
رضوی- مخالفم.
رئیس- باید رأی گرفته شود چون ایشان به عنوان مخالفت صحبت کردند. رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد.
رضوی- بنده پیشنهاد تجزیه می‌کنم چون موافق و مخالف صحبت نکردند.
رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌نمایم بعد از کلمۀ مجلسین مستخدمین چایخانه مجلس هم اضافه شود. حسین مکی
رئیس - چون یک اشکالی هم هست که می‌گویند این پیشنهاد خرج است از طرف نمایندگان اگر این پیشنهاد خرج تلقی شود. نمایندگان نمی‌توانند بدهند اگر از قلم افتاده باشد خود دولت می‌تواند اصلاح کند.
صدری- خود دولت تصحیح می‌کند.
رئیس- چند تا پیشنهاد دیگر هم هست، هر چند گفتم در لوایح حضور نماینده دولت کافی است مستخدمین جزء هم در تمام وزارتخانه هستند.
۸- تعیین موقع و دستور جلسۀ بعد - ختم جلسه
رئیس - فعلاً جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه، دستور دنباله همین قانون.
(جلسه نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت