نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
| ارتش شاهنشاهی ایران | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی ایران - هوانیروز |
نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
پس از پایان جنگ دوم جهانی و بازگشت آذربایجان به مام میهن پس از یک سال جدایی، و پاک شدن کشور ایران از ارتش‌های اشغالگر، اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در اندیشه بازسازی و دگرگون ساختن نیروی زمینی و نیروی هوایی و نیروی دریایی که از شهریور ماه ۱۳۲۰ بیش از چهار سال زیر چنگال نیروهای متجاوز درآمده بود، بودند.[۱] ژاندارمری و پلیس در که درازای اشغال ایران از سوی ارتش شوروی و بریتانیا و امریکا دچار نابسامانی شده بود، نیاز به تقویت داشت. ارتش‌های بیگانه ابزار و اسلحه ارتش شاهنشاهی ایران را با خود بردند، ارتشی که به دست رضا شاه بزرگ پدر ایران نوین بنیاد نهاده شده بود، ارتشی که سرفرازی ایران بود و روز ۱۸ دی ماه سال ۱۳۰۰ خورشیدی روز ارتش شاهنشاهی ایران نامیده شد. پس از شهریور ماه ۱۳۲۰ هنگ‌های توپخانه برچیده شد و به جای هنگ تنها یک گردان کوهستانی برجای ماند. در فارس چندی نگذشت که گردان هم منحل شد و هر آتشبار به یکی از تیپ‌های کازرون و جهرم داده شد.
نیروی زمینی شاهنشاهی ایران پس از دوباره سازی و تقسیم ماموریت‌های منطقه‌ای به فرم لشکرهای زرهی و پیاده مستقل در منطقه‌های زیر جای گرفت:
یکان‌های زرهی
۱- لشکر زرهی خوزستان (مرکز اهواز) ۲- لشکر زرهی کرمانشاهان (مرکز کرمانشاه) ۳- لشکر زرهی قزوین (مرکز قزوین) ۴- لشکر زرهی بلوچستان (مرکز زاهدان)
لشکرهای پیاده - هر یک از لشکرها دربرگیرنده سه تیپ زرهی یا پیداده و یک یکان توپخانه لشکری (برابر با یک تیپ) و یک یکان پشتیبانی لشکر که دربرگیرنده اداره‌های سرویس، خدمات و دژبانی و قرارگاه لشکر بوده‌اند
۱- لشکر پیاده خراسان ۲- لشکرهای پیاده آذربایجان غربی (مرکز رضاییه) ۳- لشکرهای پیاده کردستان (مرکز سنندج) ۴- لشکر مستقل هوابرد (مرکز شیراز) ۵- تیپ مستقل نیروهای مخصوص (مرکز تهران) به فرم نیروهای ضربتی ۶- تیپ‌های مستقل پیاده دربرگیرنده تیپ بجنورد ۷- تیپ مستقل سازی که قرار بود در پروژه گسترش نیروی زمینی شاهنشاهی به لشکرهای پیاده گرگان و مازندران و گیلان دگرگون شود.
یکان‌های لجستیکی
۱- فرماندهی لجستیکی نیروی زمینی شاهنشاهی (در تهران) دربرگیرنده همه اداره‌های پشتیبانی وخدمات، سررشته داری، مهندسی، مخابرات، اردنانس و ترابری می‌باشد ۲- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره یک (مرکز تهران) ۳- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره دو (مرکز کرمان) ۴- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره سه (مرکز شیراز) ۵- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره چهار (گرگان)
خویشکاری‌های مهم افسران در فرماندهی لجستیکی در قرارگاه عملیاتی در زمان جنگ: ۱- ابلاغ طرح تقسیم نیازمندی‌ها ۲- تامین ضایعات جنگی از سریق نهادهای سررشته داری، ترابری، بهداری، مخابرات، مهندسی ۳- برآورد نیازمندی کلی اقلام آمادگی ۴- تنظیم بودجه ارتش در قرارگاه‌های عملیاتی نیروهای سه گانه: ارتش و ژاندارمری و دیگر نیروهای شبه نظامی
مرکزها و یکان‌های آموزشی
۱- مرکز آموزش پیاده و هوابرد (شیراز) ۲- مرکز آموزش زرهی (شیراز) ۳- مرکز آموزش توپخانه اسپهان ۴- مرکز آموزشی پشتیبانی تبریز دربرگیرنده دانشکده‌های سررشته داری، دارایی، ترابری، اردنانس و دژبان ۵- مرکز آموزش مخابرات تهران - لویزان ۶- مرکز آموزش مهندسی بروجرد
مرکزهای آموزش‌های مقدماتی
۱- مرکز آموزش مخابرات شماره ۱ (عجب شیر آذربایجان) ۲- مرکز آموزش مخابرات شماره شماره ۲ (کرمان) ۳- مرکز آموزش مخابرات شماره ۳ (جهل دختر شاهرود) ۴- مرکز آموزش مخابرات شماره ۴ خاوری (بیرجند خراسان)
مرکز آموزش درجه‌داری
۱- آموزش مقدماتی درجه داران احتیاط (فرح آباد تهران) ۲- مرکز آموزش مقدماتی افسران احتیاط (فرح آباد تهران)
یگان‌های آموزشی
۱- دبیرستان نظام تهران ۲- دانشکده افسری تهران ۳- دانشکده فرماندهی و ستاد (دانشگاه جنگ) تهران ۴- دانشگاه پدافند ملی (تهران)
نیروی پایداری
نیروهای جنگنده کشور در خشکی، هوا و دریا به سه نیروی اصلی بخش می‌شوند: ۱- نیروی زیر پرچم ۲- نیروی احتیاط واحدهای سرزمینی ۳- نیروی پایداری
نیروی پایداری که پیشتر نیروی مقاومت ملی نامیده می‌شد. در ایران زمین از ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد قوم ماد که نیاکان هم میهمان کرد می‌باشند، در سرتاسر کوهستان‌های زاگرس و در سرزمین میان رودخانه ارس و ارمنستان تا رودخانه دیاله و دجله و فرات همواره جنگنده‌های سرسخت کشور باستانی ایران بوده‌اند و با متجاوزین جنگیده‌اند. از هنگام بنیاد نهادن شاهنشاهی کوروش بزرگ در درازای بیش از ۲۵۰۰ سال از میهن پدافند کرده‌اند. بدین روی باید اهالی کشور را برای فراگرفتن فنون نظامی و خدمت نیروی پایداری آماده ساخت و بدین سان یکی از اساسی‌ترین عوامل شرکت ملت در یک جنگ کلی را فراهم ساخت. نیروی پایداری کشور [۲] به فرمان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سال ۲۵۱۶ شاهنشاهی برابر با ۱۳۳۶ خورشیدی سازمان نیروی مقاومت ملی بنیاد شد و زیر سرپرستی ستاد بزرگ ارتشتاران در برخی از استان‌ها و شهرستان‌ها کشور به آموزش داوخواهان (داوطلب) پرداخت. شاهنشاه آریامهر هنگام بنیاد نیروی پایداری کشور فرمودند:... ما با تمام ممالک دنیا دوست هستیم و هم چنین معاهداتی داریم که بر اساس آن دوستان ما متعهد هستند که در موقع خطر به کمک ما بیایند، ولی سیاست مستقل ملی این است که این دوستی‌ها را مغتنم بشماریم ولی نمی‌توانیم سرنوشت خود را بر اساس این دوستی‌ها معین بکنیم و یا صرفا بدان بسپاریم، بلکه سرنوشت ما در درجه اول بستگی به خود ما دارد و آنهم وابسته به آمادگی ملی ماست، نه تنها قوای مسلح مملکت، بلکه آمادگی فرد فرد این مملکت برای دفاع از این مرز و بوم و خانه خود ضروریست....
قانون انتقال نیروی پایداری به ژاندارمری کل کشور در روز ۹ خرداد ۱۳۵۱ از تصویب مجلس شورای ملی و در روز ۱۵ آبان ۱۳۵۱ از مجلس سنا گذشت.[۳] این قانون در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۵۱ به توشیح اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی رسید. در ماده واحدهای نوشته شد که از تاریخ تصویب این قانون نیروی پایداری با کلیه پرسنل و اعتبارات از وزارت جنگ به ژاندارمری کل کشور منتقل می‌شود. کلیه اموال منقول و غیرمنقول و ابنیه و اراضی که از طرف مردم به نیروی پایداری اهداء شده است و یا از طرف دولت به نیروی مذکور واگذار گردیده‌است کماکان در اختیار نیروی پایداری باقی خواهد ماند.