نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
| ارتش شاهنشاهی ایران | اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران | هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی ایران - هوانیروز |
نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
- نوشتار آغازین بنیاد ارتش شاهنشاهی ایران به دست رضا شاه بزرگ
پس از پایان جنگ دوم جهانی و بازگشت آذربایجان به مام میهن پس از یک سال جدایی، و پاک شدن کشور ایران از ارتش‌های اشغالگر، اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در اندیشه بازسازی و دگرگون ساختن نیروی زمینی و نیروی هوایی و نیروی دریایی که از شهریور ماه ۱۳۲۰ بیش از چهار سال زیر چنگال نیروهای متجاوز درآمده بود، بودند.[۱] ژاندارمری و پلیس در که درازای اشغال ایران از سوی ارتش شوروی و بریتانیا و امریکا دچار نابسامانی شده بود، نیاز به تقویت داشت. ارتش‌های بیگانه ابزار و اسلحه ارتش شاهنشاهی ایران را با خود بردند، ارتشی که به دست رضا شاه بزرگ پدر ایران نوین بنیاد نهاده شده بود، ارتشی که سرفرازی ایران بود و روز ۱۸ دی ماه سال ۱۳۰۰ خورشیدی روز ارتش شاهنشاهی ایران نامیده شد.[۲] پس از شهریور ماه ۱۳۲۰ هنگ‌های توپخانه برچیده شد و به جای هنگ تنها یک گردان کوهستانی برجای ماند. در فارس چندی نگذشت که گردان هم منحل شد و هر آتشبار به یکی از تیپ‌های کازرون و جهرم داده شد.
نیروی زمینی شاهنشاهی ایران پس از دوباره سازی و تقسیم ماموریت‌های منطقه‌ای به فرم لشکرهای زرهی و پیاده مستقل در منطقه‌های زیر جای گرفت:[۳]
یکان‌های زرهی
۱- لشکر زرهی خوزستان (مرکز اهواز) ۲- لشکر زرهی کرمانشاهان (مرکز کرمانشاه) ۳- لشکر زرهی قزوین (مرکز قزوین) ۴- لشکر زرهی بلوچستان (مرکز زاهدان)
لشکرهای پیاده - هر یک از لشکرها دربرگیرنده سه تیپ زرهی یا پیداده و یک یکان توپخانه لشکری (برابر با یک تیپ) و یک یکان پشتیبانی لشکر که دربرگیرنده اداره‌های سرویس، خدمات و دژبانی و قرارگاه لشکر بوده‌اند
۱- لشکر پیاده خراسان ۲- لشکرهای پیاده آذربایجان غربی (مرکز رضاییه) ۳- لشکرهای پیاده کردستان (مرکز سنندج) ۴- لشکر مستقل هوابرد (مرکز شیراز) ۵- تیپ مستقل نیروهای مخصوص (مرکز تهران) به فرم نیروهای ضربتی ۶- تیپ‌های مستقل پیاده دربرگیرنده تیپ بجنورد ۷- تیپ مستقل سازی که قرار بود در پروژه گسترش نیروی زمینی شاهنشاهی به لشکرهای پیاده گرگان و مازندران و گیلان دگرگون شود.
یکان‌های لجستیکی
۱- فرماندهی لجستیکی نیروی زمینی شاهنشاهی (در تهران) دربرگیرنده همه اداره‌های پشتیبانی وخدمات، سررشته داری، مهندسی، مخابرات، اردنانس و ترابری میباشد ۲- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره یک (مرکز تهران) ۳- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره دو (مرکز کرمان) ۴- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره سه (مرکز شیراز) ۵- پشتیبانی لجستیکی منطقه‌ای شماره چهار (گرگان)
خویشکاری‌های مهم افسران در فرماندهی لجستیکی در قرارگاه عملیاتی در زمان جنگ: ۱- ابلاغ طرح تقسیم نیازمندی‌ها ۲- تامین ضایعات جنگی از سریق نهادهای سررشته داری، ترابری، بهداری، مخابرات، مهندسی ۳- برآورد نیازمندی کلی اقلام آمادگی ۴- تنظیم بودجه ارتش در قرارگاه‌های عملیاتی نیروهای سه گانه: ارتش و ژاندارمری و دیگر نیروهای شبه نظامی
مرکزها و یکان‌های آموزشی
۱- مرکز آموزش پیاده و هوابرد (شیراز) ۲- مرکز آموزش زرهی (شیراز) ۳- مرکز آموزش توپخانه اسپهان ۴- مرکز آموزشی پشتیبانی تبریز دربرگیرنده دانشکده‌های سررشته داری، دارایی، ترابری، اردنانس و دژبان ۵- مرکز آموزش مخابرات تهران - لویزان ۶- مرکز آموزش مهندسی بروجرد
مرکزهای آموزش‌های مقدماتی
۱- مرکز آموزش مخابرات شماره ۱ (عجب شیر آذربایجان) ۲- مرکز آموزش مخابرات شماره شماره ۲ (کرمان) ۳- مرکز آموزش مخابرات شماره ۳ (جهل دختر شاهرود) ۴- مرکز آموزش مخابرات شماره ۴ خاوری (بیرجند خراسان)
مرکز آموزش درجه‌داری
۱- آموزش مقدماتی درجه داران احتیاط (فرح آباد تهران) ۲- مرکز آموزش مقدماتی افسران احتیاط (فرح آباد تهران)
یگان‌های آموزشی
۱- دبیرستان نظام تهران ۲- دانشکده افسری تهران ۳- دانشکده فرماندهی و ستاد (دانشگاه جنگ) تهران ۴- دانشگاه پدافند ملی (تهران)
رسته های نیروی زمینی شاهنشاهی
رسته واژگانی است برای مشخص نمودن یک دسته از تخصص های نظامی که از نظر مأموریت، نوع کار و وظایف مشاغل‌نظامی دارای نزدیکترین ارتباط به یکدیگر بوده و کلیه افسرانی که به یک رسته خاصی اختصاص یافته‌اند پس از کسب آموزش و تجربه لازم قادرند در تخصص های آن رسته انجام وظیفه نمایند. رسته‌های نیروی زمینی شاهنشاهی عبارتند از:[۴]
الف - رسته‌های رزمی که تشکیل می‌شود از: رسته پیاده، رسته توپخانه، رسته زرهی و رسته هوانیروز.
ب - رسته‌های پشتیبانی رزمی که تشکیل می‌شود از: رسته دژبان، رسته مهندسی، رسته مخابرات و رسته اطلاعات نظامی.
پ - رسته‌های پشتیبانی خدمات رزمی که تشکیل می‌شود از: رسته آجودانی، رسته اردنانس، رسته بهداری، رسته ترابری، رسته دامپزشکی، رسته دارایی، رسته سررشته‌داری، رسته خدمات بهداری، رسته قضایی و رسته موزیک.
رسته ترابری
رسته ترابری از جمله رسته‌های لجستیکی نیروی زمینی میباشد که کارکنان با این رسته می‌بایست توانایی رانندگی انواع تجهیزات و ماشین‌آلات سازمانی ارتش را داشته باشند. از جمله خودروهای سازمانی که عموماً در پارک موتوری گردان و گروهان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد می‌توان به خودروهای سبک، نیمه سنگین (بنز ۹۱۱، آتکو و …)، سنگین و فوق سنگین (بنز ۳۸۵۰ و تیتان) اشاره کرد. کارکنان رسته ترابری در گروهان ارکان گردان‌ها و گروهان ترابری گردان‌های پشتیبانی نیروی زمینی سازماندهی می‌شوند. از جمله مشهورترین خودروهای سبک ارتشی که قرار بود در خدمت ارتش شاهنشاهی قرار گیرد، مرسدس بنز جی کلاس میباشد. این خودرو به پیشنهاد شاهنشاه به عنوان یک خودرو نظامی پشتیبانی چند منظوره با توجه به شرایط بومی ایران و ویژه ارتش شاهنشاهی ایران از سوی کارخانه مرسدس بنز طراحی و ساخته شده بود و حالت آن نیز جعبه مانند، اسپرت، بسیار قدرتمند در جاده‌ها و با حداکثر امنیت برای سرنشینان بود. طراحی آن از سال ۱۹۷۲ آغاز و از سال ۱۹۷۹ و در روز ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ تولید آن در گراتز اتریش آغاز شد و این محصول هیچ گاه به دست ارتش شاهنشاهی ایران نرسید و به خودروی اصلی ترابری سبک ناتو تبدیل شد.
خودروهای رسته ترابری نیروی زمینی شاهنشاهی
جیپ مرسدس بنز مدل G سری ۴۶۰
تانک بر سنگین
کامیون ۲٫۵ تُنی Rio-M-35 ساخت امریکا
جیپ Willys CJ-3B
جیپ ساخت شوروری GAZ-69
جیپ شهباز
خودرو مهمات بر M548 Cargo Carrier
آریامهر و شهبانو سوار بر جیپ UAZ
جیپ او آز ساخت شوروی در واحد دژبان
هوانیروز - هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی ایران
هوانیروز کوتاه شده هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی میباشد که در ۲۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۱ بنیاد نهاده شد و به جمع یگان‌های نیروی زمینی شاهنشاهی درآمد.[۵]
یگان هوانیروز نخست در تهران و اسپهان به ترتیب در پادگان‌های باغشاه و پادگان جنوبی اسپهان جای گرفت. نخستین فرمانده این یگان سرتیپ والی، سپس برای کوتاه زمانی سرتیپ خاصیان، و سرانجام فرماندهی این یگان نوبنیاد به یکی از ژنرال‌های خوش نام نیروی هوایی شاهنشاهی، سرلشکر عباس قندهاری که پیشینه در پرواز و خدمت نیروی هوایی داشت، سپرده شد. همزمان با پیشرفت و گسترش سازمان هوانیروز، نیروی زمینی شاهنشاهی بر آن شد که یکی از افسران شایسته خود را برای پست فرماندهی هوانیروز آموزش دهد. بنابراین، سرهنگ چترباز منوچهر خسروداد که در آن زمان معاونت فرماندهی تیپ هوابرد شیراز را به گردن داشت، برای انجام این مهم برگزید. سرهنگ منوچهر خسروداد برای گذراندن دوره خلبانی هلی کوپتر و بررسی سازمان‌های مربوطه در آمریکا به ایالات متحده فرستاده شد و در بازگشت به ایران به فرماندهی یگان هوانیروز گمارده شد.
نیروی پایداری
نیروهای جنگنده کشور در خشکی، هوا و دریا به سه نیروی اصلی بخش می‌شوند: ۱- نیروی زیر پرچم ۲- نیروی احتیاط واحدهای سرزمینی ۳- نیروی پایداری
نیروی پایداری که پیشتر نیروی مقاومت ملی نامیده می‌شد. در ایران زمین از ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد قوم ماد که نیاکان هم میهمان کرد می‌باشند، در سرتاسر کوهستان‌های زاگرس و در سرزمین میان رودخانه ارس و ارمنستان تا رودخانه دیاله و دجله و فرات همواره جنگنده‌های سرسخت کشور باستانی ایران بوده‌اند و با متجاوزین جنگیده‌اند. از هنگام بنیاد نهادن شاهنشاهی کوروش بزرگ در درازای بیش از ۲۵۰۰ سال از میهن پدافند کرده‌اند. بدین روی باید اهالی کشور را برای فراگرفتن فنون نظامی و خدمت نیروی پایداری کشور آماده ساخت و بدین سان یکی از اساسی‌ترین عوامل شرکت ملت در یک جنگ کلی را فراهم ساخت. نیروی پایداری کشور [۶] به فرمان اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در سال ۲۵۱۶ شاهنشاهی برابر با ۱۳۳۶ خورشیدی سازمان نیروی مقاومت ملی بنیاد شد و زیر سرپرستی ستاد بزرگ ارتشتاران در برخی از استان‌ها و شهرستان‌ها کشور به آموزش داوخواهان (داوطلب) پرداخت. شاهنشاه آریامهر هنگام بنیاد نیروی پایداری کشور فرمودند:... ما با تمام ممالک دنیا دوست هستیم و هم چنین معاهداتی داریم که بر اساس آن دوستان ما متعهد هستند که در موقع خطر به کمک ما بیایند، ولی سیاست مستقل ملی این است که این دوستی‌ها را مغتنم بشماریم ولی نمی‌توانیم سرنوشت خود را بر اساس این دوستی‌ها معین بکنیم و یا صرفا بدان بسپاریم، بلکه سرنوشت ما در درجه اول بستگی به خود ما دارد و آنهم وابسته به آمادگی ملی ماست، نه تنها قوای مسلح مملکت، بلکه آمادگی فرد فرد این مملکت برای دفاع از این مرز و بوم و خانه خود ضروریست....
قانون انتقال نیروی پایداری به ژاندارمری کل کشور در روز ۹ خرداد ۱۳۵۱ از تصویب مجلس شورای ملی و در روز ۱۵ آبان ۱۳۵۱ از مجلس سنا گذشت.[۷] این قانون در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۵۱ به توشیح اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی رسید. در ماده واحدهای نوشته شد که از تاریخ تصویب این قانون نیروی پایداری با کلیه پرسنل و اعتبارات از وزارت جنگ به ژاندارمری کل کشور منتقل می‌شود. کلیه اموال منقول و غیرمنقول و ابنیه و اراضی که از طرف مردم به نیروی پایداری اهداء شده است و یا از طرف دولت به نیروی مذکور واگذار گردیده‌است کماکان در اختیار نیروی پایداری باقی خواهد ماند.
نیز نگاه کنید به
- قوانین نیروهای مسلح شاهنشاهی و ژاندارمری
- آیین‌نامه رسته افسران درجه‌داران و افراد نیروهای مسلح شاهنشاهی
- نیروی پایداری کشور
- ↑ ارتش شاهنشاهی ایران
- ↑ فرمان اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران به مناسبت روز تاسیس ارتش شاهنشاهی ۱۸ دی ماه ۱۳۴۱
- ↑ آیین‌نامه رسته‌های نیروی زمینی شاهنشاهی
- ↑ آیین‌نامه رسته‌های نیروی زمینی شاهنشاهی
- ↑ هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی ایران - هوانیروز
- ↑ نیروی پایداری کشور
- ↑ قانون انتقال نیروی پایداری به ژاندارمری کل کشور