مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ اسفند ۱۳۲۹ نشست ۱۲۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال ششم – شماره ۱۷۶۳
۲شنبه ۱۴ اسفند ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۲۲
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی دوره ۱۶
جلسه: ۱۲۲
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز سه‌شنبه هشتم اسفند ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱-تصویب صورت مجلس
۲-بیانات قبل از دستور، آقایان: تیمورتاش، شوشتری، نورالدین امامی، دکتر مجتهدی، مکی، گنجه
۳-قرائت گزارش راجع به دو نفر از هر شعبه برای کمیسیون توافق اعضای کمیسیون‌ها
۴-مذاکره راجع به تأخیر روز استیضاح
۵-طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها
۶-ختم جلسه به عنوان تنفس
مجلس ساعت ده و بیست و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱-تصویب صورت مجلس
رئیس: اسامی غایبین خوانده می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
صورت غیبت و دیرآمدگی آقایان نمایندگان جلسه صبح یکشنبه ۶ اسفند ماه ۱۳۲۹
غایبین با اجازه: آقایان - دکتر مصباح‌زاده - دولتشاهی - تولیت - دکتر مصدق - طباطبایی - جمال امامی - دکتر شایگان
غایبین بی‌اجازه - آقایان: شوشتری - شهاب خسروانی - علی‌محمد دهقان - سودآور
دیرآمده با اجازه: آقای شکرایی یک ساعت
دیرآمده بی‌اجازه: آقای هراتی یک‌ساعت
رئیس - نسبت به صورت مجلس نظری نیست؟
شوشتری - بنده را غایب بی‌اجازه نوشته بودند خواستم استدعا کنم که اصلاح شود.
رئیس - اصلاح می‌شود دیگر نظری نیست؟
آقای حائری‌زاده بفرمایید.
حائری‌زاده - در جلسه گذشته بنده راجع به جواب مطالبی که آقای دیوس معاون وزارت امور خارجه انگلیس در پارلمان انگلیس اظهاراتی کرده بود اجازه خواسته بودم که در این موضوع صحبت بکنم چون موقع انتخاب بقیه هیئت رئیسه بود قرار شد که بعد از ختم دستور بنده صحبت بکنم آقایان هم موافقت فرمودند و کسی مخالف نبود ولی چون در جلسه پریروز دستور طولانی شد و تمام وقت را گرفت و فرصت نشد مطالبی که در این موضوع لازم بود گفته شود حالا بنده آمده‌ام به عنوان تصحیح صورت مجلس تجدید بکنم اجازه‌ای را که پریروز مرحمت فرمودند که پس از تصویب صورت مجلس اجازه بفرمایید در این موضوع صحبت بشود.
رئیس - آقای پیراسته نسبت به صورت مجلس نظری دارید؟ بفرمایید.
پیراسته - عرض کنم راجع به موضوعی که در جلسه گذشته مطرح بود راجع به حقوق آقایان سناتورها که در صورت جلسه هم منعکس است به نظر بنده برخلاف نظامنامه است. برای این که کمیسیون مشترکی که تشکیل شده است از مجلس سنا و مجلس شورای ملی گفته شده است که مجلس سنا در امور مالی و دو دوازدهم‌ها دو هفته و راجع به سایر امور یک ماه اظهار نظر بکند اگر در ظرف این مدت اظهار نظر نکرد آن لایحه به عنوان موافقت شده تلقی می‌شود مجلس سنا این موضوع را مسکوت گذارده و بنابراین حالا نمی‌توانستیم مطابق همان موافقت‌نامه این مسئله را اینجا مطرح بکنیم و باید منتظر شویم پس از گذشتن این دو هفته مطرح کنیم و این مسئله باعث شده که در خارج از مملکت احتیاج به اتفاق و اتحاد دارد بین دو قوه اساسی مملکت بین دو عنصر از یک قوه اساسی مملکت یعنی قوع مقننه سر یک مسئله جزئی اختلاف نظر حاصل می‌شود.
محمدعلی مسعودی - مشکوک بود آن رأی.
رئیس- سؤالی که من می‌کنم راجع به صورت جلسه است. آقای مکی راجع به صورت مجلس نظری دارید؟
مکی - بلی.
رئیس - بفرمایید.
مکی – پریروز که موضوع بودجه مطرح بود بنده تذکر مختصری عرض کردم و گفتم بهتر این است که بین مجلس سنا که از یک دسته از شخصیت‌های برجسته این مملکت هستند و مجلس شورای ملی که منتخب ملت است
اختلافی ایجاد نشود که از این اختلاف بر علیه مملکت استفاده بشود (صحیح است) آقای صفایی فرمودند که از آنها دفاع نکنید بنده دفاعی نکردم عرض کردم که ۱۱ ماه حقوقشان را گرفته‌اند آقای مخبر کمیسیون هم گفتند با موافقت آقایان این قسمت را کسر کردیم این بود که بنده خواستم عرض کنم که بنده دفاعی نخواستم بکنم بلکه مقصود من این بود که در خارج یک دسته‌ای هستند که می‌خواهند بین این دو مجلس را به هم بزنند. (صحیح است) و الّا ۱۲۰۰۰ تومان فقط فقط تفاوت این برج مانده بود چه این ۱۲۰۰۰ تومان را بدهید چه ندهید دولتی که ۱۴۰۰۰۰۰ تومان بودجه برای کار آگاهی می‌آورد که چاقوکش در مملکت ایجاد کند آیا سزاوار است که برای ۱۲۰۰۰ تومان بین دو دسته از قوای مقننه مملکت این طور دو دستگی و اختلاف ایجاد بکنیم که فقط تمام کارهای مجلس صرف حمله به سنا بشود و سنا هم به مجلس حمله بکند؟ این مصلحت مملکت نیست (صحیح است) و بنده دفاعی از کسی نکردم.
رئیس - آقای رضوی.
رضوی - بنده عرضی ندارم.
رئیس – آقای قبادیان.
قبادیان - یک لایحه‌ای چندی قبل از طرف وزارت اقتصاد ملی تقدیم شده است راجع به اطاق‌های بازرگانی تأخیر تصویب این لایحه اسباب زحمت شده است خواهش می‌کنم دستور بفرمایید جزو دستور بشود که رفع اشکال اطاق‌های بازرگانی شهرستان‌ها بشود (صحیح است).
رئیس - آقای کشاورز صدر بفرمایید.
کشاورز صدر - در جلسه گذشته یک اظهاری آقای صفایی فرمودند که بنده خواستم توضیح عرض کنم بنده در کمیسیون بودجه راجع به کنم کردن حقوق سناتورها عقیده داشتم که باید کم بشود اما در عین حال این اعتقاد را هم داشتم که برای سنا تا این اندازه باید اعتبار قائل شد که مثل اداره کل آمار خودش بودجه‌اش را پیشنهاد بکند و قطعاً هم این کار را می‌کردند ایشان در ضمن فرمایشاتشان به بنده فرمودند که تو حافظ حقوق کارگر و کشاورز خودت را معرفی می‌کنی چرا با اضافه شدن حقوق سناتورها موافقت می‌کنی بنده می‌خواهم عرض کنم اولاً چیزی اضافه نمی‌شد کم هم می‌شد و قطعاً هم می‌گفتند و وقتی حفظ حقوق کارگر و زارع می‌شود که یک اتحاد و اتفاقی باشد ما که طرفدار انقلاب نیستیم ما می‌گوییم که مجلسی‌ها و سناتورها برای طبقه سوم کار بکنند. ایجاد کردن اختلاف به ضرر پایین مملکت است و نتیجه بر عکس گرفته می‌شود خدا نکند که انقلاب پیش بیاید.
رئیس - آقای صفایی بفرمایید.
صفایی - خیلی متأسفم که یک موضوع ساده و خیلی عادی از محور واقعیتش دارد منحرف می‌شود و صحبت از اختلاف سنا و مجلس شورای ملی در پیش می‌آید. بنده آقایان سناتورها را اجل شأناً و عاقل‌تر از این می‌دانم که اگر به لحاظ عمومی کشور و لحاظ فقر وفاقه ومسکنتی که در این روزها بر مردم است اگر چند تومان از حقوق آقای نمازی یا آقای ناصر قشقایی امیر همایون بوشهری یا آقای سپهبد امیراحمد کم بشود آقایان دلتنگ بشوند و این را نمونه اختلاف مجلسین بدانند (کشاورز – سپهبد احمدی دلتنگ نمی‌شود او خدمت کرده به مملکت) بسیار خوب اگر بنا باشد چند تومان از حقوق این آقایان کم بشود عنوانش اختلاف مجلسین بشود بهتر این است که این اختلاف شروع بشود بگذارید این دلتنگی زودتر به مرحله بروز در بیاید تا مردم بدانند که کی حافظ حقوقشان است آقایان یعنی چه؟ اختلاف سنا و شورای ملی چیست؟ این معنی صحیح نیست چرا یک موضوع عادی را از محورش منحرف می‌فرمایید (صحیح است) و می‌برید در یک موضوعی که زیبنده شئون آقایان سناتورها نیست (صحیح است) ما به آقایان سناتورها احترام می‌گذاریم آنچه که در قانون برای آنها حقی قائل شده ما با کمال افتخار تمکین می‌کنیم یک سال است از عمر مجلس می‌گذرد و به این آقایان عرض کردم که آقای حقوق شما به این اندازه صحیح نیست.
رئیس - آقا نسبت به صورت مجلس بفرمایید این مذاکرات مربوط به صورت مجلس نیست.
صفایی - چشم. آقایان اگر واقعاً منظوری نداشتند و جنبه مالی منظور نظرشان نبود در این مدت تجدید نظر می‌کردند و اما آن قسمت نظامنامه که فرمودند برخلاف نظامنامه است آن هم باعث تعجب است. تعیین این قضایا از وظایف مجلس شورای ملی است (صحیح است) و مجلس شورای ملی با ۸۴ رأی تصویب کرده این را مجدداً طرح کردن موردی ندارد و به عقیده من آقایانی که مطرح می‌کنند می‌خواهند اختلاف بیندازند والا خود آقایان سناتورها حرفی ندارند. اگر چنان که بعضی تصور می‌کنند که ممکن است این موضوع موجب کشمکش‌هایی بشود قوانین مفیده‌ای که رفته است آنجا از قبیل قانون لغو حکومت نظامی و غیر ذلک لنگش بکنند. بنده عرض می‌کنم هیچ وقت یک چنین پیش‌آمدی نخواهد کرد (صحیح است) و آقایان سناتورها گروکشی نمی‌کنند و هیچ اختلافی در بین نیست (صحیح است).
رئیس - آقای دکتر جلالی
دکتر جلالی - بنده عرضی ندارم.
رئیس - دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست؟ آقای ملک‌مدنی بفرمایید.
ملک‌مدنی - بنده در جلسه پیش توضیح دادم که آقای سپهبد امیر احمدی از بودجه سنا حقوق نگرفته‌اند (صحیح است) و استفاده نکرده‌اند و سپهبد نشان داد در موقعی که تمام مردم این شهر فرار کردند او ایستاد و فداکاری کرد (صحیح است) و از بذل مالش هم مضایقه نمی‌کند و هر وقت لازم بشود مالش را هم مثل جانش در راه مملکت حاضر است فدای جامعه بکند و حاضر است همه طور خدمت به مملکت بکند. (صحیح است).
رئیس - آقای حاذقی بفرمایید.
حاذقی - پیشنهاد تجزیه این قسمت آخر را در جلسه من تقدیم مقام ریاست کردم. (اسلامی - آن خلعت را به ایشان بدهید) و همان طور هم مطرح شد و توضیحاتی هم داده شد البته همه اینها یک حرف‌های ضرروی و به اصطلاح عمومی نبود بلکه این بود که خود آقایان سناتورها گفته بودند ما نظر مجلس را محترم بشماریم و همین طور عمل می‌کنیم منتها من عرض کردم از طرف یکم مجلسی که به منزله برادر برادران بزرگ‌تر خارج از نزاکت و ادب است، (اسلامی - برادر کوچکتر چیست آقا؟) و الّا آن آقایان هم هیچ نظری به حقوق ندارند).
اسلامی - برادر کوچکتر و بزرگ‌تر چیست. آقا برادر بزرگ‌تر کی است قیم مگر ما لازم داریم؟ توهین به مجلس کردید.
رئیس - دیگر نظری به صورت مجلس نیست (ظهاری نشد) صورت مجلس پیش تصویب شد آقای تیمورتاش.
۲- بیانات قبل از دستور آقایان: تیمورتاش، شوشتری، نورالدین امامی، دکتر مجتهدی، مکی، گنجه،
تیمورتاش - بنده قبل از اینکه وارد اصل بیاناتم بشوم مخصوصاً توجه مقام ریاست را جلب می‌کنم به این که بنده امروز صبح زود آمده بودم برای اسم نویسی و عده‌ای از اشخاصی که متحصن هستند در مجلس که انواع و اقسام هم دارد مسلول هست بدهکار هست. طلبکار هست، ورثه هست، همه هستند انواع و اقسام است اینجا جلوی بنده را گرفتند گفتند تکلیف ما را معلوم بکنید. اگر از دست شما کاری برمی‌آید که بکنید اگر بر نمی‌آید بگویید بنده مقصودم این بود که از مقام ریاست استدعا بکنم توجه به این قسمت بفرمایند و تکلیفی برای اینها معین بفرمایند.
رئیس - تکلیف برای یک قسمت‌شان معین شده که از تحصن خارج شده‌اند که لوکوموتیورانان بودند یک قسمت دیگر هم طلبکاران از ثبت اسناد هستند که آنها هم ترتیب کارشان داده شده است. ولی باید دانست که اینجا محل تحصن نیست. تحصن اگر برای کارهای حقوقی باشد باید به محاکم رجوع شود فقط اگر دولت بی‌اعتدالی کرده باشد می‌توانند از دولت شکایت بکنند به هر حال اقدام شده است.
تیمورتاش - و اما، از این مرحله که بگذریم این روزها باز خون سیاوش به جوش آمده و موضوع نفت در عرصه عالم بر سر زبان‌ها افتاده.
معاون وزارت خارجه انگلیس صحبتی در مجلس انگلستان کرده است و در جواب یکی از نمایندگان گفته است که دولت انگلستان ذی علاقه است در جریان نفت ایران (محمدعلی مسعودی - بیخود فرمودند) ولیکن در عین حال استعجاب در بیخود گفتن او نیست استعجاب در این است که در عین حال گفته است که ملت ایران چه می‌خواهد از این نفت (محمدعلی مسعودی - حقش را) (حائری‌زاده - کوتاه کردن دست غاصبین نفت) در صورتی که خون ایران و خون‌بهای ملت ایران این نفت است (صحیح است) اگر ملت ایران در
اطراف نفت حق صحبت و مداخله نداشته باشد من تعجب می‌کنم و از خودم سؤال می‌کنم چه قدرتی در دنیا حق مداخله دارد؟ (صحیح است - آفرین) چه کسی می‌تواند راجع به موضوعی که سرنوشت ما و گذشتگان و آیندگان ما را باید تعیین بکند و حرف بزند؟ (کشاورز صدر - احسنت، و دیگران حق مداخله ندارد، بگو) بنده مخصوصاً توصیه می‌کنم که آقایان محترم مقاله نغز و رسایی که آقای فرامرزی در شب یکشنبه نوشته بودند در کیهان قرائت بکنند خیال می‌کنم این جوابی است که ملت ایران به این حرف نامربوط داده است. بعد هم شنیده شد که به دولت یادداشتی در این زمینه داده شده است.
حقیقت این است که صحت و سقم مطلب بر بنده مکتوم است نمی‌دانم صحت دارد یا نه ندارد ولی قدر مسلم این است که این یادداشت‌های قرن نوزدهمی دوران زمامداری لرد پالمرتسین از بین رفته است (صحیح است) در دنیا دیگر به اینها اهمیت و وقعی نمی‌گذارند (صحیح است) ملت انگلیس ملت روانشناس و پسیکولوگی است و همچنین می‌گویند که آرشیو انگلستان خیلی مرتب است و چون هر ورقش دفتری است معرفت روزگار من تعجب می‌کنم با این حقیقت چطور انگلیسی‌ها نمی‌خواهند توجه کنند و بفهمند که نه تنها در دنیای امروز که به حدی ارتباطات توأم با هم شده است که دیگر این صحبت‌ها این گفتگوها این جبر و اجحاف‌های استعمارطلبانه معنی و مفهومی ندارد بلکه در ادوار گذشته که ایران یکه و تنها بود با وجود کمال بیچارگی و درماندگی در مقابل اجحافات بیگانگان همیشه ایستادگی کرد (صحیح است) استقامت کرد و پایداری کرد (صحیح است) ولو اسم آن را به تنهایی در مقابل التیماتوم روس و ژری تنباکو و حفظ بی‌طرفی در جنگ جهانی اول توانست ایستادگی کند مسلماً در دنیا امروز که تمام چشم‌ها باز است و هر ملک و کشوری متوجه به اوضاع دنیا است می‌تواند حق خودش را بخواهد و بگیرد (صحیح است) از آن گذشته در مجلس گذشته خیلی نزدیک، همین ملت، همین مجلس ایران قرارداد قوام سادچیکف را رد کرد (صحیح است) آذربایجان را به ایران برگرداند و نشان داد در مواردی که منافع ملی و نافع حیاتی در خطر است از هیچ چیزی بیم ندارد و ایستادگی می‌کند و با اتکا به خداوند و قوت نیروی ملی خودش توفیق حاصل می‌کند (صحیح است) ولی از اینها که بگذریم من حقیقت انگلیسی‌ها را عاقل‌تر از آن می‌دانم و تصور می‌کنم این صحنه سازی‌های سیاسی به منظور ارعاب ملت ایران باشد. خودشان هم خوب می‌دانند که در دنیای جبنه ارعاب معنی و مفهومی ندارد و مخصوصاً ایرانی زیر بار این ترس و رعب نمی‌رود (نمایندگان – صحیح است) من بیشتر نگرانیم از این است که مبادا این رل بازی کردن‌ها این صحنه سازی‌ها مقصود پرووکاسیون باشد. یعنی کاری بکنند که ملت ایران در اثر عصبانیت برای شخم و غضبی که طبعاً در او باید مستولی باشد کاری کند که خدای نکرده دور از عقل و تدبیر باشد. انسان وقتی که عصبانی شد و دیگ عضبش به جوش آمد ممکن است کاری بکند که بعد در هنگام تعقل پشیمان بشود من نگرانیم از این نکته است از این م وضوع است و بنابراین می‌خواهم مخصوصاً استدعا کنم پیشنهاد کنم. در خواست کنم که راجع به نفت تعصب را بگذارید کنار حقیقت را ببینید و بخواهیم که تا حد ممکن و مقدور در این موضوع دقیق بشویم آنچه را که لازم است و به سود ملت ایران است عقل کنیم. تعمق بکنیم. روشن بکنیم و بعد یک تصمیمی بگریم بدبختانه بنده دیروز شاهد جریانی بودم که اسباب تأثر من شد و موجب شد که امروز این عرایض را اینجا عرض کنم آقایان محترم خوب به خاطر دارند که از مدافعین حاد و شدید اینکه گزارش کمیسیون نفت به کمیسیون برگردد بنده بودم منظورم هم این بود که در یک محیط دور از جنجال و آرام بدون اینکه بخواهیم وارد تعصبات بی‌مورد بشویم این موضوع بررسی بشود غوررسی بشود، دقت بشود و بعد با یک عمل یک قدری روشنتری به مجلس برگردد. آقایان من این را فاش عرض می‌کنم که علاقه من به نفت ذی‌علاقه باشم به همین ملاحظه هم دقت کرده‌ام تجسس کرده‌ام تفحص کرده‌ام، گشته‌ام به زحمت کشیده‌ام برای اینکه خوب مطلب را بفهمم و پیشنهادی تهیه کرده بودم در چند صفحه و نظر خودم را در موقعش تقدیم کمیسیون نفت کردم و می‌توانم ادعا بکنم و به شهادت کسانی که داور هستند بخواهم، به شهادت کسانی که وقعاً بنده به پاکدامنی آنها اعتماد دارم من جمله آقای مهندس حسیبی که مرد شریف و پاکدامنی است (صحیح است) به ایشان هم بحث کردم و می‌توانم ادعا بکنم که پیشنهاد بنده خیلی دور از مصلحت نبود و نیست و مخصوصاً می‌توانم ادعا بکنم که خیی در اطرافش تعمق کردم و روی همین علاقه‌ای که دارم چند بار در کمیسیون نفت شرکت کردم به من گفتند که مستمع آزاد هستی حق حرف زدن نداری (محمدعلی مسعودی - پیشنهاد شده مستعمع آزاد که نمی‌شود) با این حال بنده سر تمکین فرود آوردم در صورتی که در کمیسیون‌های دیگر و معمول یک عده همکار این است که نظریات یکدیگر را بشنوند (نمایندگان – صحیح است) در صورتی که در موقع رأی بنده تصدیق می‌کنم که فقط اعضای کمیسیون که یگانه مزیتشان این است که ما انتخابشان کردیم و هیچ مزیت دیگری ندارند اعضای کمیسیون تنها حق رأی دارند ولیکن نظریات مجاز است گفته شود معذلک بنده سر تمکین فرود آوردم (محمدعلی مسعودی – پیشنهاد دهند حق حضور دارد) (مکی - موقع پیشهاد شما نبود قبل از پیشنها بود) قبل از پیشنهاد نیود موقعی بود که کمیسیون نفت در اطراف پیشنهادات صحبت می‌کرد (محمدعلی مسعودی -پیشنهاد دهنده حق دارد در کمیسیون شرکت کند) (مکی - پیشنهاد دهنده نبود) استدعا می‌کنم آقای مسعودی (رئیس - آقای تیمورتاش بین‌الاثنین صحبت نفرمایید) آقای مکی بنده پیشنهاد دهنده از روز اول بودم ولیکن بنده را دیروز بالاخره دعوت کردند به عنوان این که بیایم و از پیشنهادم دفاع کنم و توضیح بدهم (مسعودی - حق با ایشان است) آقای مسعودی تمنا می‌کنم، البته قسمت اول جلسه به تشریفاتی گذشت که عبارت بود از قرائت تلگرافات و نامه‌های رسیده بعد هم در پیرامون پیشنهاد جناب آقای دکتر مصدق مدت‌ها صحبت شد. بعد به من حق صحبت دادند و این قسمت را من گفتم و قید کردم که در صورت جلسه بنویسید گفتند که فقط یک ربع حق داری راجع به پیشنهادت توضیح بدهی و بعد هم گورت را گم کن و برو حق مداخله نداری (محمدعلی مسعودی - این هم صحیح نیست باید پیشنهاد حلاجی بشود) بنده می‌خواهم در اینجا در حضور آقایان گرامی سؤال کنم نقشی که شما به کمیسیون نفت محول کردید چیست؟ آنچه را که من می‌فهمم این است که با دقت و بررسی بیشتری این موضوع به این مهمی و خطیری را روشن کنند حلاجی کنند. نیک و بدش را بیاورند اینجا (صحیح است) به اینجا گزارش بدهند حق اینکه یک پیشنهادی را خفه بگیرند و بگویند که ما عقیده‌مان این است که پیشنهاد دیگری مقدم است و پیشنهاد دیگری باید بحث و مطرح بشود ندارد (صحیح است) باید تمام پیشنهاداتی که می‌رسد و کسانی که زحمت کشیده‌اند و پیشنهاداتی تهیه کرده‌اند حلاجی بشود نیک و بدش را ببینند و در گزارش نهایی که به مجلس داده می‌شود گفته بشود و تصمیم قطعی و نهایی با مجلس است نه با کمیسیون نفت (اردلان -بنده را هم دعوت نکرده بودند) روی همین زمینه بنده بدون اینکه بخواهیم وارد بحث بشوم و مشکلاتی را که دارم در اینجا مطرح بکنم از حضور آقایان اعضاء کمیسیون نفت استدعا می‌کنم که وطن‌پرستی را انحصار به خودشان ندانند (صحیح است) ایران دوستی ملک طلق خودشان تصور نکنند تصور نکنند خیال نکنند که فقط آنها هستند که حاضرند تا پای جان برای دفاع از حقوق ملت ایران بایستند من استدعا می‌کنم این موضوع را اجازه بدهید بحث شود غوررسی بشود، پیشنهادات مطرح بشود گفتگو بشود یک جلسه، دو جلسه تا آن حدی که مجال هست و ممکن است که نیک و بد امور گفته بشود بنده به سهم خودم مشکلاتی دارم این مشکلات را حاضرم در هر کجا که می‌فرمایید به حضورتان تقدیم کنم، سؤال کنم من را روشن کنید. اگر من قانع شدم سمعاً و طاعتاً پیشنهاد ملی شدن نفت را قبول دارم ولیکن اگر متقاعد نشدم آن وقت اجازه بدهید من هم ادله و براهین خودم را اظهار کنم (دکتر بقایی - به شرط اینکه مدت کمیسیون از دو ماه تجاوز نکند) آقای مکی از مدت کمیسیون چقدرش مانده است؟ (مکی – روز ۲۰ اسفند تمام است و با توضیح جناب عالی کههرکس سه ساعت صحبت کند وقت تمام می‌شود و کاری پیش نمی‌رود) روز بیستم وقت این کمیسیون تمام می‌شود ولی تاکنون پیشنهاد ملی شدن نفت مطرح شده (مکی - مقدم بوده) آن معلوم نیست (مکی- بر پیشنهاد شما مقدم بوده اولین پیشنهاد آن بود) (رئیس – آقایان ساکت باشید) بیستم اسفند وقت این کمیسیون تمام می‌شود ولیکن تاکنون هیچ
پیشنهادی رسیدگی نشده است. این را من برای ملت ایران می‌گویم اگر می‌خواهید پیشنهادات رسیدگی بشود همه را یکان یکان نیک و بدش را بحث کنید بشنوید چه می‌گویند استدلالشان چیست اگر هم نخواهید بنده ناگزیر مشکلاتم را در همین جا می‌گویم (مکی- بگویید آقا ما هم می‌گوییم، مشکلات شما را آقای رزم‌آرا می‌گوید)
مسعودی- موضوع مملکت را با آقای رزم‌آرا قاطی نکنید. بیانات ایشان واضح است حمله کردند به بیانات معاون خارجه انگلیس و تمام مجلس هم تأیید کرد.
رئیس - آقای شوشتری بفرمایید.
شوشتری - بسم الله الرحمن الرحیم – بنده با کسالتی که دارم و با کسب اجازه از مقام ریاست و مجلس چند روزی رفتم که حالم مقتضی بشود برای تکمیل معالجه شاید سفری به خاجر از ایران بکنم در این سفری که رفتم در شهر گرگان و شهرهای مازندران برخوردم به معانئی که آن معانی را باید به پیشگاه مجلس شورای ملی و نمایندگان محترم عرضه بدارم دیروز که آمدم رفتم در کمیسیون نفت و امروز بیانات آقای تیمورتاش را که شنیدم دیدم تا حدی انعکاس همان افکاری که در ولایات و شهرها و قصبات پیدا شده است سرچشمه‌اش از مرکز است که آنجا به شکل دیگر به صورت دیگر جلوه‌گر است.
در موضوع نفت من تصور می‌کنم هیچ ایرانی ایرانی‌الاصلی هیچ مسلمانی این معنی پیش او تجسم نیاید و به وهم و خیالش نیاید که بگوید شرکت نفت منافع ایران را کما هو حقه می‌دهد، این ملت، تمام ایرانیان، از هر طبقه‌ای عقیده دارند که استیفای منافع نفت برای ملت ایران این منبع زرخیز کما هو حقه انجام نشده و نمی‌شود (نمایندگان - صحیح است) النهایت برای وصلوی مقصود چهار دسته شده‌اند امروز به جناب آقای دکتر شایگان دوستانه عرض کردم موضوع صنعت نفت را عرض کردم اگر اروپایی ترجمه می‌کنند به عبارت دیگر ما که مرکز ادب و دانشیم صنعت نفت در اینجا غلط است. اینجا استخراج و تصفیه است صانعیت دون مرتبه خالقیت است. این لغت اگر عوض می‌شد بهتر بود ولی راجع به این موضوع چهار دسته شده‌اند یک دسته آقایانی هستند که می‌گویند استخراج و تصفیه ایران و وضعیت ایران ما باید به طوری که حداکثر منافع ما تأمنی بشود باید وارد بشویم شاید عاقلانه حلش کنیم یک عده دیگر نظر دارند یک وقتی نظرم هست در روزنامه اطلاعاتت بود یا روزنامه دیگر این بیان را شاید نسبت به من داده بودند که یک ثلث بریم بگیریم و این شر را از خودمان خلاص کنیم یک عده دیگر عقیده دارند که اگر می‌شد ما محصور می‌کردیم، محدود می‌کردیم به این سرمایه‌داران داخلی و دولت ایران که با وحدت کلمه به اتفاق این کار را بکنند آن سرمایه‌دارانی که می‌روند کسب می‌خریند چه می‌خرند میلیون‌ها استفاده می‌کنند و مالیات بردرآمد را نمی‌دهند و محتکر واقعی هستند ۷۰۰ ۸۰۰ نفرند. آن وقت روزنامه‌های خارجی هی می‌نویسند هزار فامیل ایران الا در فامیل‌های ایران اگر بگردید ۷۰۰ و ۸۰۰ نفر که معلوم نیست از کجا آمده‌اند و هر کدام ۱۵۰ میلیون ۲۰۰ میلیون تومان در ظرف ده سال پانزده سال برده‌اند گناهش را باید من بکشم طایفه فقیر من بکشد. توجه کنید آنها باید بیایند اگر عزت نفس دارند اگر میلیت دارند، اگر عصمت دارند سرمایه خودشان را به کار بیندازند و از سایر قسمت‌های ایران استخراج بکنند و خورد خورد چهار تا چاه که آوردیم بیرون تو دهنی عملی زده‌اند این چهار دسته‌اند ولی این مقدمه را عرض کردم که در آغاز مشروطیت هر بیچاره‌ای که پیدا می‌شد از نظر استدواک استفهام و استعلام نمی‌پرسید یا از روزنامه‌نویس یا آزادی‌خواه به قول آقای دکتز ملک‌زاده مجاهد شنبه که مراد از آزادی تجاوز به حق از روی دیگران نیست فوراً می‌گفتند این مستبد است امروز هم این حربه که نمی‌دانم مبدآش از کجاست اختلاف عجیبی ایجاد کرده است که اگر بیچاره‌ای بگوید که آقا از طریق نفت چگونه ما استیفای حقوق می‌کنیم. همین کلمه استیفای حقوق چون کلمه ملی شدن صنعت نفت را نگفته فوراً همان مجاهدین شنبه علم دست می‌گیرند که این مخالف است این نوکر انگلستان است این فلان است این اختلاف امروز چیزی نیست این اختلاف بعد از ۲۰ سال دیگر برای ما مضر است. من چون پیرمردم و نمی‌دانم که تا سال دیگر زنده‌ام یا نه من باید به آقایان عرض بکنم که والله العظیم هیچ خارجی نمی‌تواند منافع ما را ببرد. وقتی که ما همه با همیم مؤتلف باشیم (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) و هیچ خارجی راضی نیست که ما با هم متحد باشیم بلکه می‌خواهد منافع مملکت را ببرد ولی ما باید به حداکثر مفهوم المؤمنون اخوه ایران‌الاصل حقیقی این ۲۰ میلیون اجسادی باشند در یک روح ایرانی البته ما موافق و متحد باید باشیم و اگر موافق باشیم می‌دانید نسل بعد نسبت به ما چه طلب مغفرتی می‌کند آقایان فکر بفرمایید اگر بنا بشود از دو ماه تجاوز کند حدود اختیارات کمیسیون والله به ضرر کمیسیون و به ضرر مملکت ایران است من باید بگویم این یک عرضم بود این را بنده خودم پیشنهادی نوشته بودم پیشنهادم خیلی هم مفصل بود و خیی هم شاید در اطرافش سر و صدا بلند می‌شد بنده پیشنهادم را ندادم خواستم که بیاید در مجلس برای رأی قطعی آن وقت عرض کنم نظر خودم را اول کسی که سؤال کرد راجع به نفت من بودم و بعد هم آنچه نظرم باشد بدون خوف البته نظرم را می‌گویم از این حرف‌ها هم نمی‌ترسم اما موضوع دیگر آقایان وکلای محترم شمال جناب آقای رفیع آقایان محترم درست دقت کنید در ۲۵ سال قبل ۲۰ سال قبل مازندران گیلان گرگان خراسان و سایر قسمت‌های ایران دارای جنگل‌های انبوه زیادی بود که خود اینها سبب ابخره بود و باران ایجاد می‌کرد و متأسفانه در اثر نادانی و در اثر سوءاستفاده و در اثر اعمال غرض مأمورین و در اثر هزاران معناهای دیگر جنگل‌های مازندران و گرگان و گیلان و خراسان که تمام شد همه را بردند حتی جنگل گیور کوه را هم دارند به صورت کویر در می‌آورند چرا؟ برای چه؟ بگوییم من چاره‌اش را فکر کرده‌ام و به سمع مبارک آقایان می‌رسانم. عتلش این است این منبع زرخیز تحریک بعضی از مأمورین به دستاوزیر بعضی از صادرکنندگان چوب به دستاوزیز خوردن رشوه از بین رفته و الّا این مازندران این خانه‌های رعیتی بود سالیان دراز مازندرانی خانه‌اش را از این چوب می‌ساخت دکانش را می‌ساخت. این چوب ذغالش را می‌برد و می‌سوخت از این چوب بود ولی جنگل انبوه بود. الان وقتی که نگاه می‌کنید همه بیابان خشک همه اراضی به صورت عجیب و غریب درآمده و بدبختی عجیبی برای مملکت پیش آمده در صورتی که جناب آقای رفیع نظرشان هست که در دوره پنجم ما قانونی گذارنیدیم چون که محسوس شد که دریای خزر دارد پیش می‌رود نظرم نیست که در آن قانونی که گذراندیم ۲۵ متر است یا ۵۰۰ متر است. گفتیم به عنوان حریم که دریا جلو می‌رود متعلق به آن ملک می‌شود اما نه ۲ فرسخ و ۲ فرسخ از کنار ارس نمی‌دانم در کنار کجاست شاید در حدود ۷۰۰، ۸۰۰ کیلومتر دریان جلو رفته است. بعضی جاها یک کیلومتر بعضی جاها ۷ کیلومتر بعضی جاها ۱۱ کیلومتر بعضی جاها تا ۱۶ کیلومتر جناب آقای فهیمی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید یک روزی آقای جم در خراسان به من گفت بزرگترین خدمت در ایران به عقیده تو چیست؟ گفتم هر پادشاه و هر دولتی که این کویر ایران را جنگل کرد بهترین دولت‌ها از زمان ساسانیان تا حالا خواهد بود با علم امروزی این کار عملی است (دکتر طبا -آقا جنگل اصلی را خشک کردند) آقای دکتر اگر این مأمورین جنگلبانی که خدا شاهد است غیر از خسارت غیر از پرونده‌سازی برای مردم کاری نمی‌کنند و گناه را به گردن مردم می‌اندازند بردارند و با یک برنامه‌ای اما نه آن جور برنامه‌ها با یک برنامه‌ای این زمین‌هایی که می‌آید جلو آب بیرون می‌آید این زمین‌هایی که جلو آب بیرون می‌آید همه ساله درخت جنگلی زده بشود. اینجا به عرض ۱۱ کیلومتر و به طول ۷۰۰ کیلومتر است. اینجا را حفظ کنید و تماس مأمورین را با مردم بیچاره کم کنید این خرابی جنگل از بین می‌رود و یک کار دیگر آن که روی فکر اساسی خود فکر کنید که اگر این درخت‌ها از بین رفت تکلیف چیست ما باید جایش چیزی کاشته باشیم و به علاوه باید کمک بدهیم از رطوبت درخت‌های جلو به درخت‌های عقب و آن وقت کدخدای هر ده مباشر هر ده مالک هر ملکی را بگوییم روی زمین خودش درخت بکارد البته آقایان می‌دانند که این چله نشینی از چه وقت باب شده همه می‌دانند تاریخ عید سده یعنی چه؟ همه می‌دانند عید درختکاری یعنی چه؟ هر مولودی که به دنیا می‌آمد تا چهل روز اولیای اطفال و اولیای دولت باید برای افتخار آن مولود درخت بکارند در مدت چهل روز ما درست وارونه‌اش کردیم. تمام کارهایمان وارونه شده از این جهت جلب نظر دو وزیر محترم را می‌کنم آقای شعاعی توجه بفرمایید فکری بکنید این اراضی که از آب آمده است بیرون معنی مباحثات است و در آنجا اگر کسی معنی مباحثات کرد درست است نه مثل اطراف تهران در اینجا معنی مباحثات و تحجیر غلط است و البته در موقعش توضیح خواهم داد ولی آنجا مردم نمی‌توانند ۷۰۰ کیلومتر طول و ۱۱ کیلومتر عرض را مباحات و تحجیر بکنند این بر دولت است کمک کند که از بین برود و کمک بشود به درخت‌های صنعتی و جنگلی یک متر مکعب چوب
را جناب آقای فهیمی ۷۰ تومان از یک زارع بدبخت می‌خرند یک درخت گردویی که سیصد سال عمر داشته باشدمی‌توان فقط یک متر مکعب چوب بدهد ایندرخت از بین می‌رود به ۷۰ تومان در ایتالیا همین درخت زیر مته و ماشین مثل کاغذ می‌شود و هفتصد لیره انگلیسی قیمت پیدا می‌کند. والله ۷۰۰ لیره انگلیسی آن وقت بیچاره رعایا والله بالله آقایان توی ده می‌خواهند ببرد نمی‌گذارند این دفعه با آقای سید محمد اخوی رفتیم یک قدری تسهیل کردیم برای مردم اینها برای فاطمه تنبان نمی‌شود اینها برای مملکت درخت نمی‌شود باید فکر اساسی برای جلوگیری از بریدن جنگل کرد. اساساً پنج راه دارد از گیلان و مازندران اگر یک دفعه جلویش را بگیرند و بگویند به برای الوار اجازه می‌دهیم و نه برای چوب اجازه می‌دهیم کسی نمی‌برد من ناچار شدم این عرایض را بکنم و از مقام ریاست نیز تمنا می‌کنم چون من مسافرم و چندین سؤال کرده‌ام در تمام این سؤالاتم خدا شاهد است غیر از خداوند خیر مملکت چیزی در نظر نداشته‌ام باید بیایند جواب بدهند. یکی موضوع گوشت تهران است این چه فضاحتی است این چه بساطی است باید بیایند راجع به قنوات راجع به دکه‌ها راجع به سرحدات ایران راجع به اراضی ازطراف تهران همه را باید بیایند و جواب مرا بدهند و الان ناچارم یک نغمه دیگر را بزنم و شروع کنم این عرایض بنده بود گویا سه چهار دقیقه وقت دارم می‌خواستم باقی وقتم را به آقای گنجه بدهم.
رئیس - وقت شما تمام شده. آقای نورالدین امامی.
نورالدین امامی - پریروز بدبختانه وقت نشد که بنده مشروحاً از طرف شخص خودم اصالت و وکالت از طرف رفقای آذربایجانی از خودم مراحم بی‌پایان نمایندگان معظم تشکر بکنم اظهار لطفی که این دوره نسبت به نمایندگان آذربایجان شد بیش از پیش نمایندگان آذربایجان را مرهون لطف نمایندگان معظم کرد و از خداوند متعال توفیق خدمتگذاری برای نمایندگان معظم در این دوران پرشور و خطرناک در دنیا مسئلت می‌کنم و همچنین از مخبرین و مدیران محترم جراید به شهم خودم سپاسگذاری می‌کنم امروز بنده یک عرایضی داشتم که ناچارم آنها را در آخر عرض کنم آقای نماینده محترم آقای تیمورتاش بیاناتی کردند و همچنین جناب آقای شوشتری راجع به این موضوع نفت با گفتن معاون وزارت امور خارجه انگلستان در لندن و مذاکره ایشان این را باید دنیا بدانند که ملت ایران حق مشروع خودش را اگر شده که ۱۸ میلیون نفوس ایران بمیرد (شوشتری - بفرمایید ۲۰ میلیون) باید بگیرد و خواهد گرفت. (نمایندگان - صحیح است) امروز آقای پناهی نماینده محترم می‌فرمودند ۵۰۰ هزار نفر اسرائیلی مستقل شد و حق خودش را گرفت ۱۸ میلیون ایرانی که تاریخ ۶ هزار ساله دارد چطور قادر نیست حق خودش را بگیرد؟ (عده‌ای از نمانیدگان - صحیح است) هر چه می‌خواهند بگویند و هر کاری هم می‌خواهند بکنند ما برای اینکه حق مردم ایران را بگیریم حاضریم فرد فرد جان خود را بدهیم (نمایندگان - احسنت صحیح است) (امینی - آنچه اسرائیل گرفت حقش نبود) البته حق او بود ولی او گرفت. آن وقت همان طوری که اینجا عرض کردم این آقایان ۴۰ سال است که ما را به بند بازی انداخته‌اند هر روز یک سنگ جلوی ما می‌اندازند هر روز یک بهانه‌ای برای ما می‌آورند هر روز نان ملت را به یک شکلی آجر می‌کنند و هر روز و هر ساعت و هر دقیقه برای این که ما را به خودمان مشغول بکنند که نرویم بگوییم حق ما را که ۵۰ سال است برده‌اید به ما بدهید یک روز ما را به بند بازی انداخته‌اند یک روز صحبت تقسیم املاک می‌شود چه کسی این صحبت را کرده که این طور در خارج رواج است ما ملت مسلمانیم (الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم) البته ما مسلمانیم تمام ملت ایران نه ما نه یک رعیت نه زارع نه کاسب حاضر نیست که حق یک فرد دیگر را ببرد. مکرر در مکرر گفته شده است که دولت قانون بیاورد بین زارع و مالک حق و عدالت را حفظ بکند کدام دولت قانون آورده برای حفظ حق رعیت که مجلس در شانزده دوره تصویب نکرده است؟ کدام مالکی ظلم به رعیت کرده و مجلس شورای ملی از او حمایت کرده؟ این صحبت‌ها چیست؟ این حرف‌ها چیست که در خارج رایج شده ملک کی را تقسیم کنند مالک بد باید مجازات بشود (صحیح است) دولت باید مالکین را تشویق بکند دولت باید در دسترس آنها وسایل عمران و آبادی بگذارد دولت باید تشکیل شرکت‌های روستایی بدهد. دولت باید تشکیل بنگاه‌هی آبیاری در ولایات و در اقصی نقاط ایران بدهد (صحیح است) اراضی موات را باید زنده بکند (ارباب - آفرین آفرین) این حرف‌ها چیست؟ بنده که یک نماینده آذربایجانم نماینده مجلس شورای ملی ایران به شما اعلام می‌کنم که صدی بیست از تمام املاک آذریایجان حق مالک و صدی هشتاد را بدهند به رعیت والله صدی بیست هم سهم به مالک نمی‌دهند در آذربایجان سهم مالک منحصراً از جو و گندم است نه از سر درختی نه از یونجه نه از صیفی از هیچ چیزی بهره نمی‌دهند باز هم حاضریم بنده یک وجب ملک ندارم. اگر بگویند نورالدین امامی ملک دارد هر کس یک وجب در هر جای ایران سراغ دارد بیگرد مال او باشد ولی این صحبت‌ها چیست؟ آن صحبت‌ها حرام است حرام چشم و گوشمان را باز کنیم. ما کلاهمان را نگاه داریم دستم به دامنان حق ثابت مسلم چیزی که خدا روز الست گذاشته این طلاهای زیر زمین این معادن بزرگ را می‌خواهند سنگ جلوی پای ما بیندازند و از ما بگیرند ما باید برویم به درد دلمان برسیم نمی‌گذارند برویم خانه‌مان دارد روی سرمان خراب می‌شود نمی‌گذارند پشت بام آن را کاه‌گل کنیم آقایان والله این را اینجا اعلام می‌کنیم یک نماینده زیر این بار نخواهد رفت. ملت مسلمان دستور قرآن و کتاب آسمانی هر دستوری را که داده بزرگترین دستور است و قانون ما کتاب آسمانی است.
رئیس - آقای امامی یک دقیقه تأمل کنید اکثریت نیست (پس از لحظه اکثریت حاصل شد) بفرمایید.
نورالدین امامی - ماشاءالله این هم یادداشت‌ها را که آمده اگر بخوانم وقت گرفته می‌شود اعلیحضرت همایون شاهنشاهی تصمیم گرفتند که دو هزار پارچه ملک عددش درست در نظرم نیست تصمیم گرفتند که بفروشند هر مالکی حق دارد و می‌تواند املاکش را بفروشد دو هزار ملک نگاه داشتن آن مشکل است دستگاه آن را اداره کرن مشکل است دولت هیچ وقت کارخانه‌جات خوب نمی‌تواند داشته باشد چون این دستگاه نمی‌تواند آن را اداره بکند دولت تاجر خوبی نمی‌تواند باشد دولت همیشه باید مراقب باشد و چشمش را باز کند که تاجر تخلف نکند مالک حق زارع را محفوظ نگاه دارد. حق رعیت را بدهد رعیت به مالک تخطی نکند. این بهترین قدم‌ها بود برای ترویج زراعت در مملکت ولی این منافات با مالکیت ندارد این صحبت‌ها چیست؟ مردم باید بدانند اینها را کسان دیگر می‌گذارند در دهان بعضی اشخاص اینها با قلم کسان دیگر در روزنامه‌های ایران نوشته می‌شود برای اینکه سنگ بگذارند جلوی پای ما و نگذارند که ما قدم‌های تند برای رسیدن به مقصود و مرام خودمان برداریم و پیش برویم. چند نفر از نمایندگان محترم راجع به این بیانات معاون وزارت خارجه انگلستان یک شرحی نوشته‌اند و جناب آقای دکتر مجتهدی دو دقیقه از وقت بنده خواسته‌اند که آن را قرائت بفرمایند که نمایندگان محترم دیگر مستحضر باشند جناب آقای مکی هم از بنده وقت خواسته‌اند با اجازه مقام ریاست به هر کسی بدهند مانعی ندارد.
رئیس - آقای دکتر مجتهدی.
دکتر مجتهدی - چون وقت خیلی تنگ است بنده بدون مقدمه عرض می‌کنم.
ما امضاءکنندگان در پاسخ معاون وزارتخارجه انگلیس که در پارلمان آن کشور گفته «دولت اعلیحضرت پادشاه انگلیس نمی‌تواند نسبت به امور مربوطه به موضوع نفت که مورد علاقه انگلستان است بی‌اعتنا باشد.» اظهار می‌داریم.
نمایندگان ملت ایران نیز نمی‌توانندنسبت به موضوع نفت ایران که مورد علاقه عموم ایرانیان بوده و بدون تردید یک قضیه یاتی و داخلی برای ملت ایران به شمار می‌رود بی‌علاقه و بی‌اعتنا باشند. لذا برخلاف عقیده معاون وزارت خارجه انگلیس لایحه الحاقی نفت را به هیچ وجه منصفانه تشخیص نمی‌دهند و قرارداد تحمیلی و بی‌رحمانه ۱۹۳۳ را بی‌اعتبار اعلام داشته و برای احقاق حق مسلم ملت ایران تا پای چان ایستادگی خواهند کرد.
رئیس - آقای مکی.
مکی - بنده با اجازه مقام ریاست هم به عنوان مخبر کمیسیون و هم به عنوان ماده ۹۰ یک توضیحاتی راجع به بیانات آقای تیمورتاش که راجع به بیانات معاون وزارت خارجه انگلستان بود این مورد تأیید همه نمایندگان مجلس شورای ملی و هم ملت ایران است (صحیح است) کسی راجع به این موضوع اختلافی ندارد و همه ما ایشان را در این مورد تأیید کردیم و خواهیم کرد اما راجع
به پیشنهاد خوشان بیانی فرمودند که بنده ناچارم این جریان را به استحضار مجلس شورای ملی برسانم. آقایان این نپیشنهاداتی که به کمیسیون داده شده است این دفترها چاپ شده است و برای همه آقایان نمایندگان فرستاده‌اند اگر ملاحظه فرموده باشید پیشنهادات به ترتیب تقدم چه در مجلس علنی شورای ملی و چه در کمیسیون وارد شده است و چاپ شده است پیشنهاد مقدم پیشنهاد ملی شدن بود که در مجلس شورای ملی روزی که گزارش کمیسیون نفت راجع به لایحه نفت مطرح بود از طرف جناب آقای دکتر مصدق تقدیم مقام ریاست شده و مقدم بر همه پیشنهادها پیشنهاد ایشان بوده است. طبق قانون و طبق سیره و طبق تمام جریانات که جناب آقای رئیس در مجلس عمل می‌کنند این است که یک پیشنهادی که به ایشان داده می‌شود رویش نمره می‌گذارند نمره یک نمره ۲ اول این پیشنهاد نمره یک را مقام ریاست مطرح می‌کنند وقتی که مطرح شد موافق و مخالف روی آن صحبت می‌کند اعلام رأی می‌فرمایند اگر رأی داشت می‌فرمایند تصویب شد اگر رأی نداشت می‌فرمایند رد شد. پیشنهاد دیگری مطرح می‌شود.
پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت مقدم بر تمام پیشنهادات بود و می‌بایستی در کمیسیون اول این پیشنهاد تکلیفش روشن بشود معهذا برخلاف این طریقه و سنت کمیسیون تصمیم گرفت بدون اینکه اظهار نظر بکند همه آقایان را بخواهد در کمیسیون و توضیحات خودشان را در باب پیشنهادات بدهند. طبق نظامنامه ماده ۱۲۳ پیشنهاددهندگان در شور ثانی پنج دقیقه می‌توانند توضیح بدهند. معهذا به ایشان گفتند یک ربع (صفوی - آن در مجلس است نه در کمیسیون) کمیسیون هم تابع مجلس است (تیمورتاش- این طور نیست کمیسیون تابع مجلس نیست) ایشان وقتی که تشریف آوردند آنجا گفتند که می‌خواهند از سه ساعت صحبت بکنید دوازده تا پیشنهاد داده شده در هر پیشنهاد اگر سه ساعت صحبت بشود حساب بکنید می‌شود دوازده تاسه ساعت سی و شش ساعت و ایشان می‌گفتند که از سه ساعت یک دقیقه هم کمتر صحبت می‌کنم (تیمورتاش - بنده چنین چیزی نگفتم) صورت جلسه هست معهذا آقایان دعوت کردند که نیم ساعت روی پیشنهادشان صحبت بکند وانگهی وقتی که ایشان وارد شدند گفتند که من سه سؤال از آقای دکتر مصدق رئیس کمیسیون نفت دارم همه آقایان می‌دانند که سؤال نماینده از نماینده‌ای جایز نیست ایشان می‌خواستند از رئیس کمیسیون استیضاح بکنند از این گذشته وقتی که همین صحبت شد اعضا کمیسیون نفت واقعاً در این جریان یک فداکاری کردند.
(یک نفر از نمایندگان- همه کردند انحصاری نیست) شکی هم نیست که فداکاری همه می‌کنند روز دوشنبه جلسه داشتیم چهارشنبه هم جلسه داریم مرتباً ما روزهای غیر جلسه را جلسه داریم. آقای تیمورتاش از آقای کتر مصدق سؤال کردند (امینی - سؤال که قدغن نیست) بنده یک موضوع خیلی ساده‌ای را عرض می‌کنم که همه آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی علقمندهستند که حقوق ملت ایران صدر درصد استیفا بشود (صحیح است) چون که یک پیشنهادی هست که حقوق ملت ایران صد در صد به ملت ایران می‌رسد اگر پیشنهادید رسید که بیست درصد یا سی درصد یا کمتر بگیرند اگر صددرصد تصویب شد. پیشنهاد بیست و پنج درصد یا پیشنهاد سی درصد به طریق اولی تصویب شده است ما می‌گوییم پیشنهادی که مقدم است و نظر ملت ایران را تأمین می‌کند هم از لحاظ اهمیت هم از لحاظ نوبت مقدم پیشنهاد ملی شدن است اول باید روی پیشنهاد ملی شدن رأی گرفت. اگر آقایان تصویب نکردند پیشنهاد دیگر مطرح می‌شود پیشنهاد ملی شدن یعنی صددرصد عایدات نفت جنوب متعلق به ملت ایران است یعنی استخراج و بهره‌برداری آن تمام به خزانه دولت انجام می‌شود اگر این پیشنهاد تصویب شود پیشنهاد چهل درصد یا پنجاه درصد یا نودونه درصد موردی ندارد چون که صد آمد نود هم پیش ماست. ما این بحث را در کمیسیون کردیم گفتیم آنکه بیشتر منافع ملت ایران را تأمین می‌کند (امینی - این توضیح کافی نبود که حق از آقای تیمورتاش سلب شده است) بر فرض حق ایشان اگر سلب شده طبق بیانی که ایشان فرمودند و طبق آیین‌نامه ایشان پیشنهادشان که به مجلس شورای ملی می‌دادند و می‌گفتند که آن پیشنهادی که من در کمیسیون دادم به این دلیل و به آن دلیل ارحج است از پیشنهاد ملی شدن و بیشتر منافع ملت ایران را تأمین می‌کرده است و اینجا کمیسیون می‌خواسته است که وطن‌فروشی بکند پیشنهاد من اهمیتش زیادتر بوده. بیشتر منافع ملت ایران را تأمین می‌کرده و آن پیشنهاد دیگر کمتر تأمین می‌کرده این را اگر در مجلس می‌گفتند مانعی نداشت البته حق ایشان سلب نشده و هر وقت لایحه در مجلس مطرح شد می‌توانند پیشنهاد را به مقام ریاست تقدیم بکنند و فی المجلس هم مطرح بشود (یک نفر از نمایندگان- نمی‌توانیم) طبق آیین‌نامه پیشنهاددهنده می‌تواند سایر آقایان در شور ثانی پیشنهاد جدید نمی‌توانند بدهند (یک نفر از نمایندگان - شور ثانی نیست) شور اول هم اگر باشد می‌توانند و اما نظر این است که از وقت کمیسیون چیزی باقی نمانده است ما فکر کردیم که ممکن است به دفع‌الوقت بگذرانند و اگر مجلس به سراشیبی افتاد و دو ماه وقت تمام شد و سوءنظرهایی در بین بود آقایان باید توجه داشته باشند و مطمئن باشند که مثل آخر دوره گذشته تنگ کلاغ پریقه ممجلس شورای ملی را می‌گیرند و می‌گویند حتماً این را تصویب بکنید ما تمام تلاش‌مان این است که تمام کار که بیش از ۸ ماه طول نکشد آقای دکتر مصدق در پیشنهاد خودشان اصلاح دانستند که در همین مجلس باشد و تکلیف نفت را همین مجلس معین بکند که در انتخابات آینده سیاست‌های خارجی و دولت‌ها از نظر این که لایحه نفت جزء دستور است نتواند اعمال نظر کند حالا اگر آقایان با سیاست دفع‌الوقت مجلس شورای ملی موافق است می‌خواهید که این لایحه بیفتد توی چاه ویل (تیمورتاش – شما می‌خواهید به چاه ویل بیندازید) ما می‌خواستیم که روز دوشنبه دیروز رأی گرفته بشود و قبلاً هم معین شده بود آن بیاناتی که معاون وزارت امور خارجه انگلیس کرد و آن عکس‌المعلی که گفتند در اینجا آن یادداشت سفیر انگلیس کرد باعث شد که نگذارد کمیسیون دیروز وارد کار شود من توجه مجلس را به این موضوع جلب می‌کنم که این مانورها فقط و فقط برای ایناست که جلو ملی شدن صنعت نفت را بگیرد چون می‌دانند ملت ایران و نمایندگان محترم و کمیسیون نفت صد درصد آماده فداکاری است (تیمورتاش - فداکاری منحصر به شما نیست) و به هر طوری هست قطع ایادی خارجی را می‌کند چون می‌دانند کمیسیون نفت و ملت ایران بیدار شده است با این مانورهای پوچ و مانورهایی که در قرن نوزدهم می‌کردند خیال می‌کنند که حالا هم دوره ملکه ویکتوریا است و دیسرائیلی و کلادستور هم رئیس الوزرا انگلستان است. خیال می‌کنند که حالا هم هر غلطی در دنیا می‌خواهند می‌توانند بکنند و می‌توانند با همان مانورها نگذارندملت ایران استیفای حقش را بکند.
تیمورتاش- آقای گنجه‌ای.
رئیس - آقای گنجه‌ای
گنجه - بنا به سمتی که در کمیسیون نفت دارم لازم می‌بینم که به استحضار آقایان محترم برسانم.
مطلب نفت به اندازه‌ای مهم و قابل توجه است که اعضای کمیسیون بایستی بیشتر فداکاری نمایند و جلسات متوالی همه روزه تشکیل بدهند و از نظر کلیه آقایان نمایندگان مستحضر و خود را برای تأمین کامل منافع ملت ایران آماده نمایند و امروز هم قرار نبود راجع به این مطلب اینجا صحبت بشود. آقای تیمورتاش یک بیانی فرمودند که بنده هم ناچار شده بر حسب وظیفه‌ای که در کمیسیون نفت دارم یک توضیح مختصری بدهم و از آقایان هم خواهش می‌کنم که مطلب را اینجا تمام بکنند و برویم سر دستور در خصوص جریان کار کمیسیون نفت شرحی که آقای تیمورتاش همکار محترم بیان فرمودند قسمت اول مطالب ایشان مورد دقت و توجه ملت ایران و کلیه اعضای کمیسیون مخصوص نفت است (صحیح است) موضوع نفت از مسائل حیاتی کشور ما است و می‌توانم با صراحت لهجه عرض کنم که کمیسیون مخصوص این کار به اهمیت وظیفه خود کاملاً مطلع است و مسلماً همان طوری که آقای تیمورتاش بیان فرمودند بدون دقت و مطالعه کافی در اطراف این مسائل حیاتی اقدامی نخواهد کرد و تا انقضا مدت دو ماه اختیار قانونی که به کمیسیون داده شده است و در تاریخ ۱۲ فروردین ۱۳۳۰ خاتمه می‌یابد کلیه پیشنهادات و نظریاتی که به طور مشروح به کمیسیون رسیده مورد دقت قرار داده و پس از رسیدگی کامل امیدوارم نظر متحده کمیسیون به اتفاق آراء و متضمن حداکثر منافع ملت ایران باشد (نمایندگان - انشاءالله)
تیمورتاش - بنده از ماده ۹۰ می‌خواهم استفاده بکنم.
رئیس- بگذارید به کار دیگری هم برسیم. نطق قبل از دستور می‌تواند هر کسی بکند. مربوط به دستور نیست و اگر در نطق قبل از دستور هم اده ۹۰ اجرا شود کاری از پیش نمی‌برد.
تیمورتاش - پس به چه حسابی آقای مکی از ماده ۹۰ استفاده کردند؟
رئیس - ایشان مخبر کمیسیون بودند و شما نسبت‌هایی به کمیسیون دادید حق داشتند دفاع کنند.
تیمورتاش - حق داشتند که بیانات من را تحریف بکنند بدون اینکه بنده جوابی بدهم؟
رئیس -تحریف کردند حرف شما را؟
مکی - آنچه که تحریف شده است بفرمایید وارد موضوع دیگر نشوید.
تیمورتاش - اولاً اشتباهی شده است. مثل این است که جلسه مجلس شورای ملی را آقای مکی با محیط کمیسیون اشتباه فرمودند. این استنادی که به نظامنامه فرمودید مربوط به جلسه مجلس شورای ملی است، مفهوم کمیسیون این است که در آنجا امور حلاجی بشود، گفتگو بشود بحث بشود در اطرافش و مسلماً یک ربع کافی نیست برای اینکه یک ربع برای یک موضوع عاید و پیش پا افتاده‌ای هم کافی نیست حلاجی بشود چه رسد به امر خطیری (مکی - به شما نیم ساعت اجازه داده شده است) پس بنابراین اصل که می‌فرمایید آیین‌نامه مجلس را در کمیسیون اجرا بکنند این غلط محض است. بنده اجازه می‌خواهم این را صریحاً عرض کنم، اما سؤالات دیگری که فرمودید بنده از آقای دکتر مصدق داشتم، شما آقا کمال مطلوبتان این است که یک پیرو و یک آمبلم دیگری پیدا کنید که این آرم را به سینه‌اش بزند من حاضرم ولی چند تا سؤال دارم. مشکلاتی دارم می‌خواهید همین جا بگویم سؤالی کنم (مکی - بفرمایید با کمال میل) من علاقه‌ام این بودکه در یک محیط بسته‌تر و بی‌جنجال‌تری عرض کنم.
مکی - اینجا بهتر است که مردم هم بدانند.
رئیس- ساینجا جای این حرف نیست، شما یک ریع صحبتتان را فرمودید حالا به عنوان این که حرفتان را تحریف کردند صحبت کردید، برای بیان مطلب دیگری باید اسم‌نویسی بکنید و بعد صحبت کنید.
تیمورتاش – بنده سه سؤال کرده‌ام اگر در خارج به بنده جواب می‌دهند سمعاً و اطاعه.
۳- قرائت گزارش راجع به انتخاب دو نفر از هر شعبه برای کمیسیون توافق اعضا کمیسیون‌ها
رئیس - گزارشی به مجلس رسیده است برای انتخاب ۱۲ نفر از ۶ شعبه قرائت می‌شود.
(گزارش به شرح ذیل قرائت شد)
ریاست معظم مجلس شورای ملی.
شعب شش گانه امروز صبح ساعت ۹ صبح تشکیل و پس از انتخاب هیئت رئیسه از هر شعبه ۲ نفر برای عضویت کمیسیون توافق برای اعضای کمیسیون‌ها به شرح زیر انتخاب نمودند.
از شعبه اول -آقایان: امامی اهری - مهدی ارباب
از شعبه دوم- آقایان: نبوی - قشقایی
از شعبه سوم - آقایان: ابتهاج - قهرمان
از شعبه چهارم - آقایان: فرهودی، محمدعلی مسعودی
از شعبه پنجم - آقایان: دکتر هدایتی - بهادری
از شعبه ششم - آقایان: دکتر هدایتی - بهادری
رئیس - آقایان در خارج تشکیل جلسه بدهند و زودتر در انتخاب اعضای کمیسیون‌ها توافق بکنند و معین بکنند.
۴- مذاکره راجع به تأخیر روز استیضاح
رئیس - به طوری که خاطر آقایان مسبوق است پس فردا برای استیضاح معین شده است ولی چون نزدیک عید هستیم و کارهای خیلی مهمی در دستور داریم من از آقایان استیضاح کنند تقاضا کردم که این جلسه را به بعد موکول کنیم.
نمایندگان - بسیار خوب است.
رئیس - و این را بعد معین می‌کنیم حالا دولت هم باید موافقت بکند که این کار بگذرد. آقای وزیر کشور موافقید؟
وزیر کشور - می‌خواستم عرض کنم همان طوری که عرض کردم دولت برای جواب حاضر است ولی نظر به اینکه می‌فرمایید کارهای مهمتری در پیش هست دولت هم موافق است.
رئیس - پس بعداً معین می‌شود.
شوشتری - راجع به سؤالات هم تکلیف را معین بفرمایید.
دکتر بقایی - بعداً نمی‌شود باید روز آن معین بشود.
وزیر کشاورزی - ما حاضریم هر وقت که معین بشود.
رئیس - بعد وقت معین می‌شود.
۵- طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها
رئیس- گزارشی است از کمیسیون بودجه راجع به شهریه‌ها رسیده است چون شب عید است یک وراثی هستند که باید به آنها شهریه‌هایی داده شود. این است که مطرح می‌شود.
حاذقی - لایحه انتخابات هم بعد از این لایحه شهریه‌ها مطرح می‌شود.
(گزارش کمیسیون به شرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون بودجه به مجلس شورای ملی نمایندگان دولت قسمت از شهریه‌های پیشنهادی ضمن لایحه متمم بودجه و لوایح جداگانه را که وزارتخانه‌های مربوطه تسریع در تصویب آنها را لازم می‌دانستند تحت شور و مداقه قرار داده و اینک گزارش آنهایی که به تصویب رسیده برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود وظیفه اشخاص ذیل را از محل اعتباری که در هر یک از موارد زیر قید شده برقرار و طبق مقررات پرداخت نماید:
۱-ماهی پنج هزار ریال وظیفه درباره بانو اخترالملوک دولتشاهی عیال مرحوم محمدعلی میرزا دولتشاهی که حین انجام وظیفه فوت نموده از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار وظیفه و شهریه منظور در بودجه کل کشور.
۲-ماهی یک هزار و پانصد و پنجاه ریال وظیفه درباره بانو امیه ظهیر عیال مرحوم علی ظهیر علاوه بر ۱۳۵۰ ریال که طبق قانون استخدام کشوری از صندوق بازنشستگی دریافت می‌کند از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار بودجه وزارت کشور.
۳-ماهی پنج هزار ریال به عنوان وظیفه درباره وزارت مرحوم ابوالحسن صدر ثقه‌الاسلامی طبق قانون وظایف و از محل اعبتار شهریه و وظایفس از تاریخ تصویب این قانون.
۴-ماهی سه هزار ریال وظیفه درباره دو نفر اولاد و مادر مرحوم عباسقلی شاملو کارمند پیشین وزارت پست و تلگراف از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار بودجه وزارت پست و تلگراف.
۵-ماهی دو هزار و ششصد و شصت ریال وظیفه درباره ورثه مرحوم علی حسام‌پور کارمند وزارت اقتصاد ملی از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعبتار بوجه وزارت اقتصاد ملی.
۶-ماهی دو هزار و پانصد ریال وظیفه درباره ورثه مرحوم عباس ورنوس مدیر کل سابق راه‌آهن از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار بودجه بنگاه راه‌آهن.
۷-ماهی هزار و دویست ریال وظیفه درباره ورثه مرحوم ابراهیم لطفی زند کارمند سابق وزارت کشاورزی از محل اعتباری که در بودجه وزارت کشاورزی به همین عنوان منظور خواهند نمود و از تاریخ تصویب این قانون.
۸-ماهی دو هزار و پانصد ریال درباره ورثه قانونی مرحوم نصرالله اردلان کارمند ثبت کل که مسلول بوده از تاریخ تصویب این قانون و از محل بودجه ثبت کل.
۹-ماهی سه هزار و چهارصد و شصت و دو ریال وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم دکتر حسین مرزبان فرماندار سابق کردستان علاوه بر ماهی دو هزار و چهار و پنجاه ریال که از صندوق بازنشتگی دریافت می‌دارد از تاریخ تصویب این قانون و از محل بودجه وازرت کشور.
۱۰-ماهی چهار هزار ریال به عنوان وظیفه در باره وراث قانونی مرحوم دکتر سیداحمد معینی کارمند نقاط بد آب و هوا فوت نموده از تاریخ تصوی این قانون و از محل اعتبار شهریه و وظایف.
۱۱-ماهی سه هزار و چهار صد و شصت ریال درباره ورثه مرحوم سید ابوالقاسم حسابی کارمند وزارت دارایی علاوه بر مبلغ ۳۴۶۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار شهریه و وظایف.
۱۲-ماهی یک هزار و پانصد ریال به عنوان وظیفه درباره بانو بلقیس مفروری و شاهرخ مغروری عیال و فرزند آقای اکبر مغروری کارمند مفقودالاثر اداره کل گمرک بالمناصفه مادام که عیال نامبرده شوهر اختیار نکرده و فرزند مشارالیه مشغول تحصیل می‌باشد از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار بودجه کل گمرک.
۱۳-ماهی سه هزار و چهارصد و شصت ریال وظیفه درباره وزارت قانونی مرحوم علی اصغر مقدم رئیس سابق حسابداری وزارت امور خارجه علاوه بر مبلغ ۳۴۶۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از اعبتار شهریه و وظیفه از تاریخ تصویب این قانون.
۱۴-ماهی یک هزار و نهصد و سی و دو ریال وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم سرگردعلی اکبر شاهوار افسر شهربانی علاوه بر ماهی ۷۰و ۴۲۷ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار بودجه شهربانی کل کشور.
۱۵-ماهی شش هزار ریال وظیفه درباره ورثه مرحوم دکتر غلامرضا جرجانی از تاریخ ۲۴ فروردین ۱۳۲۹ که بین عیال و دو نفر دختر و یک نفر پسر آن مرحوم به تساوی تقسیم شود از اعتبار ماده ۴۸ بودجه وزارت فرهنگ.
۱۶-ماهی پنج هزار ریال به عنوان توظیفه درباره بانو تاج مادر مرحوم داور از محل اعتبار شهریه و وظیفه منظور در بودجه کل کشور از تاریخ تصویب این قانون.
۱۷-ماهی یک هزار و یک صد ریال به عنوان وظیفه درباره وزارت قانونی مرحوم محمود دوفایی کارمند پیشین بنگاه مستقل آبیاری که در حین انجام وظیفه در سیستان فوت نموده از تاریخ تصویب این قانون و از محل اعتبار شهریه و وظایف.
۱۸-ماهی چهار هزار و نهصد ریال وظیفه درباره هوشنگ جمشیدی فرزند مرحوم مهندس هاشم دیبا کارمند سابق وزارت کشاورزی از تاریخ فوت (۱۸ اردیبهشت ۱۳۲۹) از محل بوده وزارت کشاورزی.
۱۹-ماهی یک هزار و پانصد ریال دریاره هوشنگ جمشیدی فرزند مرحوم جمشیدی به عنوان تحصیل از اول سال ۱۳۲۰ تا مدت ۳ سال و از محل بودجه وزارت دادگستری.
۲۰-ماهی سه هزار و چهار صد و بیست و پنج ریال وظیفه درباره وزارت مرحوم محمد حسابی کارمند سابق اداره چای از تاریخ تصویب و از محل اعتبار شهریه و وظایف.
۲۱-ماهی چهار هزار و دویست و بیست و پنج ریال به عنوان کمک هزینه تحصیل به هر یک از ۳ نفر فرزندان مرحوم مرآت تا زمانی که مشغول تحصیل می‌باشند از تاریخ تصویب و از ممحل اعتبار بودجه وزارت فرهنگ.
۲۲-ماهی یک هزار و هفتصد ریال وظیفه درباره وزارت مرحوم مهدی قلی شاهرخی که در وقایع ۱۳۲۴ به دست متجاسرین تیرباران شده علاوه بر ۲۳۰۰ ریال که فعلاً دریافت می‌نمایند از تاریخ تصویب این قانون و از محل بودجه وزارت دادگستری.
۲۳-ماهی سه هزار و چهار صد و نود ریال وظیفه درباره ورثه مرحوم حسن‌پور سعید علاوه بر ۳۴۳۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند و از تاریخ تصویب این قانون و از محنل اعبتار شهریه و وظیفه.
۲۴-ماهی سه هزار و ششصد و پنجاه و نه ریال درباره عیال و فرزندان مرحوم مهندس حسام ضیاء رئیس اداره کل آسفالت وزارت راه علاوه بر مبلغ ۳۷۶۶ ریال که از صندوق بازنشستگی به ورثه آن مرحوم داده می‌شود از تاریخ روز بعد از فوت آن مرحوم (۱۳ شهریور ۲۷) از محل بودجه وزارت راه.
تبصره - وظیفه و مستمرمیات وراث فوق‌الذکر در مواردی که خلاف آن صریحاً ذکر نشده است. باناث تا زمانی که شوهر اختیار نکرده و در امور ذکور تا سن بلوغ (بیست سالگی) قابل پرداخت خواهد بود.
مخبر کمیسیون بودجه - دکتر کیان
رئیس - این لایحه چون ماده واحده است کلیات ندارد در اصل ماده واحده مخالف و موافق صحبت می‌کنند آقای حائری‌زاده بفرمایید.
حائری‌زاده - بنده برای موضوعی که باید عرض کنم مجبورم مقدمه‌ای عرض کنم البته اسمش هم به عنوان یک خدماتی بود ولی در اوایل مشروطیت آمدند دفتر مستمریات و محدودش کردند گفتند در همانجایی که هست ترمز بشو ولی هیئت‌های دولت در غیب مجالس یک تصویب‌نامه‌هایی درست می‌کردند و شهریه قرار می‌دادند که مثلاً فلان کس که سه روز وزیر بود حقوق وزارتش را مادام‌الحیوت بهش بدهند. از این قبیل شهریه‌ها بود کسانی که متنفذ بودند صدر اعظم‌های وقت و متنفذین برای خودشان یک تصویب‌نامه و شهریه‌هایی درست می‌کردند این فترت‌ها هم طولانی می‌شد بنده دوره اولی که آمدم به مجلس دوره چهارم بود وقتی آمدیم اینجا گرفتار این دفتر مستمریات و شهریه شدیم مجبور شدیم یک قانونی گذراندیم و اینها را درجه‌بندی کردیم برای کسی که فلان مبلغ می‌گیرد آن را نصف کنیم آنهایی که مبلغش کم بود گفتیم تمام بگیرند آنهایی که زیادتر بود نصف و ثلث و ربع به یک طرزی خواستیم ترمز کنیم و وقتی قانون استخدام کشوری هم گذشت گفتیم کسانی که خدماتی را انجام می‌دهند در مقابل خدماتی که انجام دادندو کسور تقاعد را به صندوق تقاعد پرداخته‌اند در زمان پیری برای آنها یک حقوق تقاعدی برقرار بشود و قطعی نشود بین زیدو عمر و بکر در حقیقت یک صندوق بیمه‌ای درست شد برای کارمندان دولت که اینها مطابق سنواتی که خدمتشان را انجام می‌دهند وقتی که خواستند متقاعد بشوند حقوق بیشتری بهشان بدهند تا به آنجایی می‌رسد که تمام حقوقشان را بهشان می‌دهند، طبق قانون استخدام فعلی هر کارمندی که ۳۰ سال خدمت کرده است اگر متقاعد بشود مطابق تمام حقوق دریافتی بهش حقوق داده می‌شود بلکه یک چیزی هم اضافه می‌گیرد زیرا که دیگر کسور تقاعد ندارد کسانی که ۳۰ سال سابقه خدمت دارند اگر متقاعد بشوند لیستی را که امضا می‌کنند بیش از پولی است که در آخر ماه پیش که متقاعد نشده بودند می‌گرفتند تا این اندازه کمک و مساعدت شد برای این که ما گرفتار ین شهریه‌ها و مستمری‌ها نباشیم و تدریجاً این عمل از بین برود در مجلس چهارم با تصویب قانون استخدام این عمل ترمز شد. مگر یک وقتی یک چیزهایی فوق‌العاده‌ای پیش می‌آمد یک حادثه غیر مترقبی یک پیشامدی در مملکت موجب می‌شد که گاهی یک کمکی، یک اعانه‌ای یک پولی برای امری که جلوگیری از آن حوادث فوق‌العاده ممکن نبود اشخاصی بگیرند فعلاً طلیعه این شهریه‌ها است که آمده اینجا من این لوایحی که دولت می‌آورد مطالعه می‌کنم می‌بینم که یک فهرست درازی است شهریه‌ها و مستمری‌ها، این طلیعه‌اش است که حالا آمده این اشخاصی که اسامی‌شان را نوشته‌اند با بعضی از آنها من خیلی دوستی داشتم همکار بودیم. رفیق بوده‌ایم من از نظر شخصی خودم خیلی ممنون و مسرورم ولی اینها مربوط به مملکت است دوسیه عاطفه شخصی با دوسیه حقوق مملکتی و عمومی دوتا است من از جیب خودم حق دارم همه جور بذل و بخشش بکنم. کمک بکنم مساعدت بکنم ولی از جیب موکلین خودم که جان و روزگار آنها بدتر از اینها است حق ندارم همچو کاری را بکنم آقای کفیل وزارت دارایی این پولی را که حواله می‌کنید این را چه اشخاصی می‌پردازند؟ یکی دخانیات است یکی پول قند و شکر است که آن بدبختی‌هایی که در جنوب تهران در زاغه‌ها منزل می‌کنند من غیرمستقیم دارند این پول‌ها را می‌پردازند. یقین دارم اشخاصی که در اینجا اسمشان نوشته شده است و همچنین بقیه فهرستی که در کمیسیون بودجه هست و بعدها خدمت آقایان خواهد رسید زندگانیشان به مراتب بهتر است از آنهایی که دارند این مالیات‌ها را می‌پردازند ما عاطفه شخصی‌مان بخششمان از جیب خودمان خیلی موجب تقدیر و تقدیس است که آقایان نمایندگان دارای احساسات رفیع باشند و نسبت به اشخاصی که ضعف و بیچارگی برای آنها پیدا شده است دستگیری و کمک بکنند ولی از جیب فتوت خودشان نه از جیب موکلینشان که روزگارشان بدتر از اینها است من توی آن فهرست مسلماً ورثه سمیتقو را دیدم حالا این طلیعه است که آمده به مجلس از دوستان ما که در این صورت
هست ورثه مرحوم دولتشاهی است او آدم شریفی بود در مجلس با ما همکار بود بعد وزیر شد وفات کرد آدم پاک و خیلی خوبی بود و من ارادت به او و فامیلش داشتم و دارم ولی این حسابش غیر از این است که هر کسی در وزارتخانه‌ای دست به جناب وزیر یا به رئیس‌الوزرا پیدا کند از دستگاه بودجه و خزانه مملکتی کمکی بهش می‌کنند ولی آن بیچاره بدبختی که از گرسنگی تلف می‌شود و چیزی ندارد که از سرما مصون باشد و نمی‌رود و یک لباس نداشته باشد که ساتر عورت زن و بچه‌اش باشد به او کمک نکنند در این صورت ما بر می‌خوریم به افرادی که وضعشان این قدر خوب نیست ما نمی‌توانیم موافقت کنیم که از این طبقه بگیریم و به آن طبقه بدهیم و من مخالفتی که دارم مخالفتم اصولی است و الّا نسبت به افراد آنها خیلی هم علاقه دارم که اگر بتوانیم از محلی که تحمیل به مملکت نشود از جیب مردم نباشد به آنها بدهیم آقایان از جیب خودشان هر چه که به خودمان می‌رسد جیب خودمان را محکم می‌گیریم یک شاهی به فقیر نمی‌دهیم ولی از جیب مردم میلیون میلیون می‌دهیم من مخالف این رویه هستم و صحیح نمی‌دانم و مخالفت من هم اصولی بود با اشخاص هم مخالفتی ندارم.
رئیس - آقای شعاعی بفرمایید.
کفیل وزارت دارایی (آقای شعاعی)... اگر چه یک لایحه‌ای مطرح است که لازم است زودتر بگذرد که جمعی راحت بشوند ولی چون یک مطلبی است که فوریت دارد و اهمیت دارد بنده می‌خواستم تقاضا کنم که تنفس مختصری بدهید که جلسه خصوصی تشکیل بشود و این موضوع را مطالعه بفرمایید و بعد دو مرتبه برگردیم به مجلس.
رئیس - تنفس برای چه؟
کفیل وزارت دارایی - برای تشکیل جلسه خصوصی.
۶- ختم جلسه به عنوان تنفس
رئیس - اگر آقایان موافقند چون دولت تقاضا کرده است که جلسه خصوصی تشکیل شود. تنفس داده می‌شود بعد دنباله این لایه مطرح می‌شود.
(مقارن ظهر مجلس به عنوان تنفس ختم و دیگر تشکیل نگردید).
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
لوایح
مجلس شورای ملی
پیرو لایحه تقدیمی به شماره ۶۹۶۸۷ مورخ ۱۹و۱۰و۱۳۲۹ متضمن بودجه عمومی سال ۱۳۳۰ کل کشور اینک مواد زیر مربوط به اجازه احتساب بعضی مخارج و پرداخت‌هایی که باید به عمل آید پیشنهاد و تصویب آناه را استدعا می‌نماید.
ضمناً عرض می‌شود که قسمتی از مواد ذیل در لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۹ پیشنهاد و مورد شور و تصویب کمیسیون بودجه نیز واقع گردیده و قسمت دیگر هم متعاقب لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۹ در نظر بود تقدیم گردد. ولی نظر به این که موقع تصویب بودجه سال ۱۳۲۹ گذشت و قهراً مواد متمم بودجه هم بلا اقدام ماند بدین لحاظ جزو لایحه متمم بودجه سال ۱۳۲۰ پیشنهاد می‌گردد:
ماده ۱- اجازه داده می‌شود:
۱-کمک حقوق سال ۱۳۲۲ به بعد کارمندان دولت که به واسطه عدم پرداخت حقوق تا آخر دوره عمل مالی پرداخت نشده از محل اعبتار دیون بلامحل منظور در بودجه کل کشور پرداخت گردد و نیز اضافه پرداختی کمک سال ۱۳۲۸ کارمندان و خدمتگزاران از محل درآمد عمومی جاری کشور حواله صادر و خرج به منظور گردد.
۲-حقوق سال ۱۳۲۷ کارمندان فنی پست و تلگراف که از آموزشگاه مخصوص فارغ‌التحصیل و از شهریور همان سال به خدمت مشغول شده‌اند در حدود جمع کل بودجه سال ۱۳۲۷ وزارت نامبرده تأمین و از اعتبار ماده (۵۰) تعهدات سالهای قبل در بودجه سال جاری آن وزارت پرداخت شود.
۳-اعتبارات پرسنلی و هزینه‌های مربوط به آموزشگاه‌های وزارتخانه‌ها که بعد از تنظیم بودجه سال ۱۳۲۹ به موجب تصویب‌نامه هیئت وزیران به وزارت فرهنگ انتقال داده می‌شود از بودجه وزارتخانه‌های مربوطه کسر و به بودجه وزارت فرهنگ علاوه شود.
۴-مبلغ ۴۰و ۶۲۲۳ ریال هم ارز (۲۰۹۸ منأت روسی) که در وقایع شهریور ماه ۱۳۲۰ از طرف نیروی شوروی به اداره دارایی مراغه داده و ریال گرفته‌اند و قابل مصرف نیست به حساب اعبتار نقصان و تفریط منظور در بودجه کل کشور حواله صادر و به خرج منظور گردد.
۵-زیان عملکرد غله از بابت سالهای ۱۳۲۵ تا ۱۳۲۸ در حدود اعتباری که به همین عنوان در بودجه سالهای مزبور منظور شده مطابق ترازنامه‌هایی که مورد رسیدگی و تصویب وزارت دارایی واقع شده باشد از درآمد عمومی کشور پرداخت گردد و زیان عملکرد سال ۱۳۲۹ به بعد نیز هر موقع ترازنامه آن به تصویب وزارت دارایی رسید از درآمد عمومی همان سال پرداخت شود.
۶-اسناد حق‌السهم صاحبان دفاتر اسناد رسمی تا آخر سال ۱۳۲۶ که درآمد آنها تحویل دارایی و حق‌السهم مربوطه را ادارات دارایی از محل تنخواه صدور درخواست و حواله رسمی در دوره عمل مربوطه به خرج بردن آن میسر نگردیده از محل درآمد عمومی جاری کشور حواله آنها صادر و به حساب قطعی منظور گردد و همچنین حق‌السهم صاحبان دفاتر اسناد رسمی مرکز را در سالهای مزبور که جزو موجودی صندوق ثبت کل مانده از درآمد عمومی جاری کشور واریز نمایند.
۷-حقوق و مزایای سال ۱۳۲۷ شصت و هشت نفر از افسران فارغ‌التحصیل آموزشگاه عالی شهربانی که به انتظار تصویب بودجه سال مزبور در حدود جمع کل اعتبار مواد یک و شش بودجه مورد عمل شهربانی کل کشور پرداخت گردیده به خرج قطعی منظور گردد.
۸-دو ماه مساعده کارکنان دولت که در سال ۱۳۲۱ تصویب و بعداً طبق قوانین موضوعه بخشوده شده ولی اسناد پرداختی مساعده مزبور جزء موجودی صندوق ادارات پرداخت کننده مانده است به حساب درآمد عمومی سال ۱۳۲۱ حواله رسمی صادر و به خرج منظور گردد.
۹-بقیه اعتبار هزینه‌های مربوط به تخلیه و حمل مهمات منظور در بودجه سال ۱۳۲۷ وزارت جنگ تا آخر سال ۱۳۲۰ از محل درآمد عمومی سال مزبور تعهد و پرداخت گردد.
۱۰-مبلغ ۷۸۴۰۰۰۰ ریال وام سال ۱۳۲۴ وزارت جنگ از بابت خرید هواپیما و لوازم آن از محل درآمد عمومی سال جاری کشور حواله آن صادر و واریز گردد.
۱۱-اعتباراتی که برای انتخابات مجلسین شورای ملی و سنا تصویب شده و می‌شود تا آخر هر دوره انتخاباتی قابل تعهد و پرداخت می‌باشد و به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود هزینه سفر نمایندگان درجه یک یک مجلس سنا را محل اقامت تا مرکز انتخابات و بالعکس و هزینه سفر نمایندگان درجه ۲ مجلس سنا را از محل اقامت تا تهران به قرار هر شش کیلومتر ده ریال از اعتبار مزبور پرداخت نماید.
۱۲-اعتبار مخارج ناو سلطنتی شهسوار از بودجه وزارت راه کسر و به بودجه وزارت جنگ علاوه شود.
۱۳-از درآمد مخصوص آسفالت که در بودجه کشور جمعاً منظور شده در صورت ضرورت و تشخیص وزارت راه با موافقت وزارت دارایی و تصویب هیئت وزیران مخارج آسفالت راه‌های فرعی و خطوطی که از دخل شهرها عبور می‌نماید پرداخت شود و آنچه که قبلاً هم مطابق تصویب هیئت وزیران مصرف شده به خرج حساب مخصوص آسفالت منظور نمایند.
ماده ۲- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود:
۱-مبلغ شش میلیون ریال بهای عمارت متعلق به امام جمعه خویی را که توسط وزارت فرهنگ خریداری شده از محل صرفه‌جویی‌های بودجه سال ۱۳۲۹ وزارت نامبرده به خرج قطعی منظور دارد.
۲-کمک هزینه محصلین آموزشگاه‌های بهداشتی اصفهان و شیراز و مشهد بر طبق تشخیص داشنگاه تهران در حدود اعتباری که ضمن بودجه دانشگاه منظور است پرداخت گردد. مشروط بر اینکه از میزانی که در وازت فرهنگ و سایر وزارتخانه‌ها به عنوان کمک هزینه تحصیلی می‌پردازند تجاوز نکند.
۳-مبلغ سه میلیون ریال (۳۰۰۰۰۰۰ ریال) هزینه اعزام ورزشکاران در مسابقه المپیک که به طور وام از محل عطیه ملوکانه پرداخت شده از درآمد عمومی سال جاری کشور به حساب مزبور مسترد و به خرج منظور دارند.
۴-مبلغ ۸۰و۴۴۱۱۷۶۸ ریال مطالبات شرکت نفت انگلیس و ایران و سفارت کبرای انگلستان از بابت مصارف دوره تصدی آقای نوئل مدیر سابق شرکت منحله کشاورزی خوزستان را از درآمد عمومی سال ۱۳۲۰ پرداخت نمایند.
۵-حقوق و مزایای ماماهای فارغ‌التحصیل آموزشگاه شیراز که به مووجب احکام محلی در سال ۱۳۲۸ به خدمت منصوب شده‌اند از صرفه‌جویی‌های پرسنلی بودجه سال ۱۳۲۸ وزارت بهداری پرداخت نمایند.
ماده ۳- تفاوت حقوق معلمین موضع تبصره ۲۵ از ماده دوم قانون بودجه سال ۱۳۲۸ از صرفه‌جویی بودجه سال جاری وزارت فرهنگ محسوب و اجازه داده می‌شود از کسر صدی یک حقوق کارمندان مشمول قسمت اخیر تبصره مذکور خودداری نماید.
ماده ۴- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود در مواردی که مطالبات وزارتخانه‌ها و ادارات از یکدیگر مربوط به دولت باشد پس از رسیدگی دستور لازم صادر نمایند که از تعقیب موضوع صرف‌نظر کنند.
چنانچه مطالبات مربوط به اشخاص متفرقه و یا اعتبار تنخواه‌گردان یا سایر وجوه مخصوصی باشد که بایستی از درآمد عمومی پرداخت گردد وزارت دارایی مجاز است پس از رسیدگی کامل از محل درآمد سال جاری کشور درخواست آن را صادر و نسبت به واریخت آن اقدام نمایند.
ماده ۵- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ پنج هزار ریال سپرده آقای حسن کریمی به صندوق اداره دارایی بابل را که ضمن مبلغ مورد اختلاس آقای حسین محسنی از صندوق اداره مزبور برداشت شده از درآمد عمومی کشور پرداخت و پس از وصول از مختلس به درآمد منظور نماید.
ماده ۶- وزارت دارایی مجاز است ده میلیون ریال وام برای سرمایه اولیه بهره‌برداری بنگاه‌ها و مزارع نمونه از تنخواه‌گردان خزانه به وزارت کشاورزی داده و در ظرف پنج سال مسترد و مستهلک نماید.
ماده ۷ - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود طلب آقای علیقلی نبیل مأمور دفتر اطلاعات و تبلیغات سفارت کبرای شاهنشاهی در واشنگتن را از بابت بقیه حقوق و مخارج دفتری سال ۱۳۲۴ به بعد که به واسطه عدم تعهد در سالهای
مربوطه و نبودن اعتبار در بودجه وزارت امور خارجه پرداخت نگردیده بر طبق تشخیص و گواهی وزارت نامبرده از محل اعبتار دعاوی و تهدات بلا محل منظور در بودجه کل کشور پرداخت نماید.
ماده ۸- اجازه داده می‌شود علاوه بر ماهی ۳۴۶۰ ریال وظیفه که از صندوق بازنشستگی به وراث مرحوم دکتر احمد محسنی (عمادالملک سابق) پرداخت
می‌گردد ماهی ۳۴۶۰ ریال به عنوان خرج تحصیل آقای محمود محسنی فرزند آن مرحوم مادام که در خارج مشغول تحصیل است از محل اعتبار بودجه وزات فرهنگ تأمین و پرداخت نماید.
ماده ۹- اجازه داده می‌شود وظیفه اشخاص ذیل از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۲۰ و از محل اعتباری که در هر یک از موارد زیر قید شده برقرار و پرداخت گردد.
۱-اجازه داده می‌شود وظیفه وراث اشخاص ذیل از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۳۰ و از محل اعتباری که در هر یک از موارد زیر قیده شده براقر و پرداخت گردد.
۲-وظیفه ورثه مرحوم سید ابوالقاسم حسابی کارمند وزارت دارایی علاوه بر مبلغ ۳۴۶۰ ریال که از صندوق بازنسستگی دریافت می‌دارند از محل اعتبار شهریه و وظیفه منظور در بودجه کل کشور ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۳-وظیفه آقای سالارالسلطنه از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۶۰۰۰ ریال.
۴-وظیفه درباره عیال مرحوم علیقلی انصاری (مشاورالممالک) از محل اعتبار بودجه وزارت امور خارجه ماهی ۵۰۰۰ ریال.
۵-وظیفه درباره ورثه مرحوم علی‌اصغر نوروزی کارمند پیمانی وزارت دارایی که در راه انجام وظیفه فوت نموده از محل اعتبار بودجه وزارت دارایی ماهی ۱۸۰۰ ریال.
۶-وظیفه درباره ورثه مرحوم علی حسام‌پور کارمند وزارت اقتصاد ملی از محل اعتبار بودجه وزارت اقتصاد ملی ماهی ۲۶۶۰ ریال.
۷-وظیفه درباره بانو تاج مادر مرحوم داور علاوه بر ماهی ۷۵۰ ریال که فعلاً دریافت می‌کند از محل اعتبار شهریه و وظیفه در بودجه کل کشور ماهی ۴۲۰۰ ریال.
۸-وظیفه درباره بانو بلقیس مغروری و شاهرخ مغروری عیال و فرزند آقای اکبر مغروری کارمند مفقودالاثر اداره کل گمرک بالمناصفه مادام که عیال نامبرده شوهر اختیار نکرده و فرزند مشارالیه مشغول تحصیل می‌باشد از محل اعتبار بودجه کل گمرک ماهی ۱۵۰۰ ریال.
۹-وظیفه مرحوم آقای سید مهدی کشفی که طبق قانون به آن مرحوم داده می‌شده عیناً درباره ورثه آن مرحوم از محل اعتبار شهریه و وظیفه ۵۵و۲۰۴ ریال.
۱۰-وظیفه درباره ورثه احمد محرم‌خانی نگهبان سابق وزارت دارایی از محل اعتبار بودجه وزارت دارایی ماهی ۶۶۰ ریال.
۱۱-وظیفه درباره بانو زهرا کامرانی (فخر علیا) از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۵۰۰۰ ریال.
۱۲وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم علی اصغر مقدم ریئس سابق اداره حسابداری وزارت امور خارجه علاوه بر مبلغ ۳۴۶۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از اعتبار شهریه و وظیفه منظور در بودجه کل کشور ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۱۳-وظیفه درباره وراث قانونی مرحوم سرگرد علی‌اکبر شاهوار افسر شهربانی علاوه بر ماهی ۷۰و ۴۲۷ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد از محل اعتبار بودجه شهربانی کل کشور ماهی ۳۰و۱۹۳۲ ریال.
۱۴-وظیفه وراث قانونی مرحوم دکتر حسن مرزبان فرماندار سابق کردستان علاوه بر ماهی ۲۴۵۰ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارد از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۱۵-وظیفه درباره وراث مرحوم قاسم صور علاوه بر ۷۰ و ۲۱۰۸ ریال که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۳۰و۲۷۹۱ ریال.
۱۶-وظیفه درباره ورثه مرحوم عباس ورنوس کارمند سابق بنگاه راه آهن از محل اعتبار بودجه بنگاه راه آهن ماهی ۲۵۰۰ ریال.
۱۷-وظیفه بانو نزهت عیال مرحوم حسین‌علی اشرفی کارمند سابق شهرداری تهران از ممحل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۳۵۰۰ ریال.
۱۸-وظیفه درباره وراث بهداری علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی تعلق می‌گیرد از محل بودجه وزارت بهداری ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۱۹-وظیفه عیال مرحوم ابوالقاسم طباطبایی مادام که طباطبایی مادام که شوهر اختیار نکرده از محل اعتبار شهریه و مستمریات ماهی ۱۵۰۰ ریال.
۲۰-وظیفه درباره ورثه ابوالفضل تحویلداری دبیر سابق ورزش رشت از محل اعتبار بودجه وزارت فرهنگ ماهی ۲۰۰۰ ریال.
۲۱-وظیفه درباره ورثه مرحوم عباس فریدی ناظر هزینه پیشین اداره کشاورزی مازندران که در خلال انجام وظیفه خودکشی کرده از اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۱۰۴۰ ریال.
۲۲-مستمری و کمک هزینه تحصیلی درباره یگانه فرزند مرحوم رضا فخیمی معاون سابق اداره کل دفتر وزارت دادگستری از محل بودجه وزارت نامبرده ماهی ۱۲۰۰ ریال.
۲۳-وظیفه ورثه قانونی مرحوم نصرالله اردلان کارمند ثبت کل که مسلول بوده از محل بودجه ثبت کل ماهی ۲۵۰۰ ریال.
۲۴-وظیفه ورثه مرحوم وجدانی علاوه بر آنچه کارمند ثبت کل که مسلول بوده از محل بودجه ثبت کل ماهی ۱۲۰۰ ریال.
۲۵-شهریه درباره عیال مرحوم آقای حاج مصطفی بهبهانی مادام که شوهر اختیار نکرده و یک نفر صغیر آن مرحوم (عبدالحسین بهبهانی) مادام که تحصیل می‌نماید بالمناصفه از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۳۰۰۰ ریال.
۲۶-وظیفه درباره وراث مرحوم مهدی قلی شاهرخی که در وقایع ۱۳۲۴ به دست متجاسرین تیر باران شده علاوه بر ۲۳۰۰ ریال که فعلاً دریافت می‌نماید از محل بودجه وزارت دادگستری ماهی ۱۷۰۰ ریال.
۲۷-وظیفه بانو فخرعالم سلیمانی عیال مرحوم حسن اسفندیاری (حاج محتشم السلطنه) از اعبتار شهریه و وظیفه ۱۵۰۰ ریال.
۲۸-وظیفه درباره ورثه مرحوم رضا کیهانیان کارمند سابق وزرات امور خارجه از محل بودجه وزارت نامبرده ماهی ۳۰۰۰ ریال.
۲۹-وظیفه درباره سه نفر دختر و عیال و مادر مرحوم شکرالله معین‌زاده کارمند پیشین دارایی اهواز از محل اعتبار بودجه وزارت درایی ماهی ۲۰۰۰ ریال.
۳۰-وظیفه درباره وراث مرحوم عبدالحسین سالار یحیی‌پور کارمند سابق وزارت کشور علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۳۱۸۰ ریال.
۳۱-وظیفه درباره وراث مرحوم عباسقلی ارباب‌زاده کارمند سابق وزارت کشور علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۲۸۰ ریال.
۳۲-وظیفه درباره ورثه مرحوم دکتر مرتضی گلسرخی کارمند سابق وزارت کشاورزی از محل بودجه وزارت نامبرده ماهی ۳۱۰۰ ریال.
۳۳-وظیفه درباره ورثه مرحوم ابراهیم لطفی زند کارمند سابق وزارت کشاورزی از محل بودجه همان وزارتخانه ماهی ۱۲۰۰ ریال.
۳۴-وظیفه درباره وراث مرحوم محمد حسابی کارمند سابق اداره چای از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۳۴۲۰ ریال.
۳۵-کمک خرج تحصیلی درباره دو نفر فرزندان مرحوم احمد محقق کارمند پیشین وزارت فرهنگ از محل اعتبار بودجه وزارت فرهنگ مادام که به تحصیل اشتغال داشته باشند ماهی ۲۰۰۰ ریال.
۳۶-وظیفه درباره دو نفر اولاد و مادر مرحوم عباسقلی شاملو کارمند پیشین وزارت پست و تلگراف از محل اعتبار بودجه آن وزارتخانه ماهی ۳۰۰۰ ریال.
۳۷-وظیفه درباره ورثه مرحوم علی هدایتی کارمند پیشین وزارت اقتصاد ملی از محل اعتبار بودجه وزارت اقتصاد ملی ماهی ۱۰۰۰ ریال.
۳۸-وظیفه وراث مرحوم سلیمان محمدی که در وقایع آذربایجان روز ۲۲ آذر ماه ۲۵ کشته شده از محل اعتبار شهریه و ظیفه منظور در بودجه کل کشور ماهی ۱۰۸۰ ریال.
۳۹-وظیفه وراث مرحوم رضا دیبا کارمند سابق بانک رهنی ایران به مأخذ آخرین حقوق و کمک دریافتی از بانک نامبرده پس از وضع مبلغی که از صندوق بازنشستگی به آنها تعلق گرفته از بودجه بانک رهنی ایران.
۴۰-وظیفه درباره عیال مرحوم داود احتشام‌الدوله رفعت‌جاه از محل بودجه وزارت امور خارجه ماهی ۳۰۰۰ ریال.
۴۱-وظیفه درباره ورثه مرحوم حسن پورسعید علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل اعتبار بودجه وزارت دارایی ماهی ۳۴۹۰ ریال.
۴۲-وظیفه درباره ورثه مرحوم مصطفی فقیهی کارمند سابق اداره کل ثبت اسناد از محل اعتبار بودجه اداره مزبور ماهی ۱۵۰۰ ریال.
۴۳-وظیفه درباره ورثه مرحوم مظفر ایلچی کبیر کارمند سابق بنگاه انحصار دخانیات از محل اعتبار بودجه مؤسسه انحصار دخانیات ماهی ۲۰۰۰ ریال.
۴۴-وظیفه درباره وراث مرحوم محمدعلی ملک کارمند سابق دفتر نخست‌وزیر از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۴۷۳۵ ریال.
۴۵-وظیفه درباره هر یک از بانوان شرف‌السلطنه ناصری و قدرت‌السلطنه ناصری از اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۳۰۰۰ ریال.
۴۶-وظیفه درباره وراث مرحوم سرهنگ ۲ محمود متین از اعتبار بودجه شهربانی کل کشور ماهی ۱۰۰۰ ریال.
۴۷-وظیفه درباره وراث مرحوم کدکتر حسن ابراهیم‌زاده از اعتبار بودجه وزارت بهداری ماهی ۳۸۰۰ ریال.
۴۸-وظیفه درباره عیال و یک طفل صغیر محمود شمس کارمند اداره کل ساختمان از اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۲۱۰۰ ریال.
۴۹-وظیفه درباره وراث مرحوم محمد نواب‌صفوی رئیس سابق ایستگاه هوایی آبادان از محل بودجه اداره کل هواپیمایی ماهی ۵۰۰۰ ریال.
۵۰-وظیفه درباره وراث مرحوم احمد دیوسالار کارمند سابق وزارت کشور علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۵۱-وظیفه درباره وراث مرحوم محمد محسنی‌پور کارمند سابق وزارت کشور علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۵۲-وظیفه درباره زن و یک فرزند مرحوم فریدون بنی‌سلیمان شیبانی که فوت نموده کارمند سابق وزارت کشاورزی از محل بودجه آن وزارتخانه ماهی ۲۰۰۰ ریال.
۵۳-وظیفه درباره ورثه مرحوم ستوان یکم محمدکاظم وحید کارمند سابق شهربانی کل کشور از اعتبار منظور در بودجه آن اداره ماهی ۱۶۷۰ ریال.
۵۴-وظیفه درباره ورثه مرحوم حسنعلی مستشار از محل بودجه وزارت فرهنگ ماهی ۴۰۰۰ ریال.
۵۵-وظیفه درباره دو نفر پسران اسمعیل سیمیتقو از محل اعتبار شهریه و وظیفه هر کدام ماهی ۲۵۰۰۰ ریال.
۵۶-وظیفه درباره یگانه فرزند مرحوم عبدالباقی جمشیدی مستشار پیشین دیوان عالی کشور علاوه بر حقوقی که ورثه نامبرده دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت دادگستری ماهی ۱۰۰۰ ریال.
۵۷-وظیفه درباره ورثه مرحوم ابوالحسن پیرنیا علاوه بر آنچه که دریافت می‌دارند از اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۷۰۰ ریال.
۵۸-وظیفه درباره ورثه مرحوم غلامرضا هدایت کارمند پیشین وزارت کشور علاوه بر آنچه که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۵۹-وظیفه درباره جناب آقای احمد فریدونی علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند مادام‌الحیات از محل بودجه وزارت کشور ماهی ۸۰۸۰ ریال.
۶۰-وظیفه درباره وراث مرحوم ابوالحسن صدر ثقت‌الاسلامی از محل اعتبار شهریه و وظیفه ماهی ۵۰۰۰ ریال.
۶۱-وظیفه درباره وراث مرحوم دکتر سید احمد معینی کارمند سابق وزارت بهداری که در حین انجام وظیفه در نقاط بد آب و هوا فوت نموده از محل اعتبار بودجه وزارت بهداری ماهی ۴۰۰۰ ریال.
۶۲-وظیفه درباره وراث مرحوم محمود وفایی کارمند پیشین بنگاه مستقل آبیاری که در حین انجام وظیفه در سیستان فوت نموده از محل اعتبار شهریه و ظیفه ماهی ۱۱۰۰ ریال.
۶۳-وظیفه وراث مرحوم دکتر محمدحسین لقمان ادهم کارمند بازنشسته وزارت بهداری علاوه بر مبلغی که از صندوق بازنشستگی دریافت می‌دارند از محل بودجه وزارت بهداری ماهی ۳۴۶۰ ریال.
۶۴-خرج تحصیل آقای همایون داور فرزند دیگر مرحوم داور که از طرف دولت برای تحصیل به خارجه اعزام می‌شود به مأخذی که درباره آقای پرویز داور برادرش پرداخت می‌نمایند از اعتبار بودجه دانشجویان اعزامی به خارجه تأدیه گردد.
۶۵-وظیفه بانو اخترالملوک دولتشاهی عیال مرحوم محمدعلی دولتشاهی از محل اعتبار شهریه و ظیفه منظور در بودجه کل کشور ماهی ۵۰۰۰ ریال.
تبصره ۱- وظیفه و مستمریات وزارت که در بالا منظور شده باناث تا زمانی که شوهر اختیار نکرده و در مورد ذکور تا بلوغ به سن بیست سالگی قابل پرداخت خواهد بود.
تبصره ۲- وزارت دارایی مجاز است اصلاح بودجه‌های مربوط به وظیفه و مستمری و هزینه تحصیل‌هایی که در بالا از محل بودجه وزارتخانه و ادارات باید تأمین گردد مطابق پیشنهاد وزارتخانه یا اداره ذی مدخل امضا نموده و به موقع اجرا بگذارد.
نخست‌وزیر کفیل وزارت دارایی
رزم‌آرا ع. شعاعی
مجلس شورای ملی
به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است صنعت زرگری و نقره‌سازی برجسته و قلمزده یکی از صنایع ظریفه کشور شاهنشاهی است و همان قسم که در داخل کشور مورد استفاده کامل قرار گرفته در ممالک خارجه نیز شهرت به سزایی داشته اشیا ساخته شده از طلا و نقره یکی از بهترین معرف صنعت کشور و نفیس‌ترین صادراتی است که خارجی‌ها به عنوان تحفه و سوغات به کشور خود می‌برند و از طرفی نظر به گرانی مواد اولیه متأسفانه در بعضی موارد دیده شده که سازندگان تقلب نموده و برنج و برنز و حتی مس را به جای اشیا ساخته شده از طلا و نقره فروخته و این عمل علاوه بر اینکه باعث ضرر خریداران است لطمه کلی به این صنعت ملی وارد نموده و خریداران خصوصاً خارجی‌ها با اکراه و تردید به خرید آن مبادرت می‌نمایند. بنابراین برای جلوگیری از این عمل به دلایل بالا و برای حمایت و صیانت از مصنوعات طلا و نقره به طوری که در ممالک راقیه معمول است این موضوع از چندی قبل مورد توجه واقع گردید و در اسفند ۱۳۲۶ لایحه قانونی آن به مجلس شورای ملی (دوره پانزدهم) تقدیم گردید و در کمیسیون دارایی وقت هم مورد مدافه قرار گرفت ولی به علت اختتام دوره مزبور به تصویب نرسید. اینک طرح قانونی آن مجدداً تهیه و برای تصویب به مجلس شورای ملی تقدیم می‌گردد.
طرح قانونی انک مصنوعات طلا و نقره و پلاتین.
ماده ۱ - سازندگان مصنوعات طلا و نقره و پلاتین مکلفند در نقاطی که هیئت وزیران تصویب و به وسیله جراید کثیرالانتشار محل به اطلاع اهالی و مردم خواهد رسید منتها در ظرف پنج ماه برای مصنوعات خود علامت صنعتی مخصوصی انتخاب و طبق مقررات ثبت علائم صنعتی به ثبت رسانیده و با تسلیم آن به ضرابخانه شاهنشاهی پروانه مخصوصی که مجاناً تسلیم می‌شود دریافت و علامت صنعتی ثبت شده و همچنین عیار دقیق مصنوعات را به نحوی که به سهولت قابل تشخیص باشد برای مصنوعات را به نحوی که به سهولت قابل تشخیص باشد برای مصنوعات خود انک نمایند و ممکن است مصنوعات خود را به بانک ضراب خانه دولتی برسانند.
ماده ۲- اشتغال به شغل زرگری و نقره‌سازی در نقاط ذکر شده بعد از انقضا مدت پنج ماه بدون داشتند پروانه ممنوع است.
ماده ۳- وزارت دارایی موظف است از تاریخ تصویب این قانون در نقاطی که مشمول ماده ۱ می‌شوند به وسیله ضرابخانه دولتی نمایندگانی برای نظارت در تشخیص و تطبیق میزان عیار وانک گذاری تعیین نماید تشخیص نمایندگان مزبور در میزان عیار قاطع است.
ماده ۴- صدور مصنوعات طلا و نقره و پلاتین ساخت ایران به منظور بازرگانی بدون داشتن انک ضرابخانه دولتی و یا نمایندگان آن از ۳ ماه بعد از تصویب این قانون ممنوع است.
ماده ۵- میزان حق تجزیه وانک گذاری و میزان عیارهای مجاز و سایر مقررات و نکات فنی به موجب آیین‌نامه‌ای خواهد بود که توسط وزارتین دارایی و اقتصاد ملی تهیه و به تصویب هیئت وزیران برسد.
ماده ۶- وزارتین دارایی و اقتصاد ملی مأمور اجرای این قانون می‌باشند.
کفیل وزارت دارایی وزیر اقتصاد ملی نخست‌وزیر
ع. شعاعی دکتر دفتری رزم‌آرا