مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ خرداد ۱۳۰۷ نشست ۲۵۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری ششم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری ششم |
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۶
جلسه: ۲۵۶
مذاکرات دوره ششم تقنینیه
صورت مشروح مجلس سه‌شنبه ۲۹ خرداد ماه ۱۳۰۷ مطابق اول محرم ۱۳۴۷
۱-مذاکره نسبت به خبر کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۰۷ وزارت فوائد عامه
(مجلس دو ساعت و سه ربع قبل از ظهر برپاست آقای پیرنیا تشکیل گردید)
(و صورت ملجس روز پنجشنبه ۲۴ خرداد ماه را آقای دولت شاهی قرائت نمودند)
غائبین با اجازه جلسة قبل
- آقایان: جمشیدی ـ آیه الله زاده خراسانی ـ دکتر طاهری ـ نگهبان ـ ضیاء ـ میرممتاز ـ حیدری مکری ـ میرزا محمد نقی طباطبائی ـ امیر تیمور کلالی ـ محمد تقی خان اسعد ـ اسکندر خان مقدم ـ نوبخت ـ افسر ـ آقا زاده سبزواری ـ آشتیانی – ثقه الاسلامی ـ جهان شاهی ـ لیقوانی ـ اسکندری ـ ملک آرائی ـ سلطان ـ محمد خان عامری ـ میرزا عبدالحسین کرمانی ـ میرزا حسن خان ابراهیمی ـ میرزا علی مولوی
غائبین بی اجازه جلسه قبل
آقایان: اسدی- ذوالقدر- اعظمی- اعظمی- قوام شیرازی- مهدوی- عباس میرزا- نوبخت- آقا میرزا هاشم آشتیانی- حاج حسن آقا ملک- اسکندری- محمدولی میرزا- فرشی- میرزا یوسف خان عدل- میرزا حسنخان وثوق- حاج غلامحسین ملک.
دیرآمدگان با اجازه جلسه قبل آقایان:
- حاج آقا رضا رفیع- افخمی- آیت‌الله‌زاده اصفهانی
دیر آمدگان بی‌اجازه قبل آقایان:
- امیرحسین خان ایلخان- دهستانی- نجومی- میرزا محمّدتقی بهار- جوانشیر.
رئیس- صورت مجلس ایرادی ندارد؟
(گفته شد- خیر)
رئیس- صورت ملجس تصویب شد
وزیر مالیه- بنده می‌خواستم تقاضا کنم که بودجه وزارت فوائد عامه که مدتی است خبرش تقدیم شده جزء دستور شود
جمعی از نمایندگان- صحیح است
(خبر کمیسیون بودجه به شرح آتی خوانده شد)
ماده واحده- وزارت مالیه مجاز است خوانده شد بودجه ۱۳۰۷ وزارت فوائد عامه و فلاحت و تجارت را بر طبق بودجه مصوب ۱۳۰۶ راجع به صرفه‌جویی‌های بودجه مدرسه فلاحت و فرم مدل و مؤسسه دفع آفات فلاحتی و غیره مطابق قوانین مربروطه پرداخت نماید و به وزارت فوائد عامه اجازه داده می‌شود که در حدود اعتبار مصوب فوق هر گونه نقل و تغییری را که در جزء اعتبارات و تشکیلات خود لازم می‌داند داده و بعد از شش ماه آزمایش بودجه ثابت تشکیلاتی خود را تهیه و تقدیم مجلس نماید
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده اساساً با بودجه وزارت فوائد عامه موافقم برای خاطر این که مطابق بودجه ایست در آنجا بودم و افتخاراً عضویت را داشتم یک مسئله‌ای است راجع به این تبصره‌هایی که متداول شده و بنده هم نمی‌خواهم خیلی در این باب عرایضی بکنم برای این که دولت‌ها ناچارند یک اختیاراتی داشته باشند تبصره‌هایی در بودجه‌ها ضم می‌شود و به موجب آنها اختیار داده می‌شود که نسبت به وزارتخانه هر گونه تغییر و تبدیل بدهند بنده در این مسئله چون آقای وزیر مالیه هم تشریف دارند و یک وزیر عالم و قانونی هستند عرض می‌کنم که این تبصره که در آخر ماده واحده ختم می‌شود که وزیر اختیار دارد در تغییر و تبدیل آن وقت یک قوانینی که ما گذارده‌ایم مثل قانون استخدام و سایر قوانین اینها حکش چیست؟ بنده نسبت به آقای سرتیپ حبیب‌الله خان شیبانی وزیر محترم فوائد عامه نهایت اعتماد اطمینان را دارم چون می‌دانم ملاحظه نمی‌کند و نظرش حفظ قانون است لااقل ما در اینجا قید کنیم که این اختیار برای این وزیر است چون محل اطمینان است. حالا ما این اختیاری که می‌دهیم برای این وزیر است با برای سایرین هم هست؟ نظر بنده نظر تحقیقی است نه تنقیدی مقصود این اختیار باید محدود به این وزیر باشد که در قوانینی که ما گذرانده‌ایم تزلزلی پیدا نشود مخصوصاً یکی از بزرگان اظهار می‌کرد که به قدری که ممکن است قوانین را محکم کنید نه این که به واسطه یک تبصره قوانین را متزلزل کنیم حالا بسته است به نظر آقایان
وزیر مالیه- این نظر نماینده محترم و نگرانی که دارند البته از نقطه‌نظر اصولی خیلی صحیح است و اگر پیش‌بینی نشده بود مورد داشت که این تنقید را بفرمایند ما هم فوراً نظریه ایشان را قبول می‌کردیم ولی این نظر تأمین شده یعنی شد؟ یعنی تبصره که در بودجه وزارت فوائد عامه ملاحظه می‌کنند و در بعضی لوایح دیگر هم هست و در اغلب لوایح هم بنده موافقت کردم و پیشقدم بودم در این کار این نه از نقطه‌نظر نقض قوانین است. تمام قوانین استخدامی و قوانین مملکتی کاملاً مرعی است و باید مرعی باشد. فقط یک نکته دارد و آن نکته راجع به خود قانون بودجه است. یعنی مطابق قانون محاسبات عمومی وقتی یک قانون بودجه می‌گذرد از یک ماده به ماده دیگر همان قانون بودجه هیچ نوع نقل و انتقالی ممکن نیست آن وقت در وزارتخانه‌های ما اغلب در حال تشکیل و در حال نمو هستند اگر ما بودجه نداشته باشیم بد است و اگر بودجه داشته باشیم و این قید را مجبور باشیم رعایت کنیم دست وزیر برای هر تأسیس بسته می‌شود. الان در وزارت فوائد عامه مدتی است مشغول یک مطالعاتی هستند و تشکیلات فعلی را متناسب با اصل مقصود نمی‌دانند و می‌خواهند یک تغییراتی بدهند بعضی‌ها را زیاد می‌دانند و بعضی‌ها را کم می‌دانند و بعضی‌ها هست که باید کوچک شود با از بین برود و چیزهای دیگری جایش بگذارند. اینها تمام در حدود اعتبارات بودجه و در حدود قوانینی است که حاکم بر وضعیت احزاء و اعضاء و مستخدمین است (یعنی قانون استخدام و سایر قوانینی که مربوط به این کار است) پس نتیجه این تبصره این است که بعد از ششماه باید آن بودجه قطعی خود را بفرستند به مجلس و به مجرد این که آن بودجه را به مالیه فرستادند ما آن بودجه را قابل تغییر نمی‌دانیم و می‌فرستیم به مجلس زیرا اختیار از دست ما خارج می‌شود و نمی‌توانیم یک تغییراتی بدهیم ولی امروز فلان داریر را می‌نویسند پنج عضو و پانصد تومان اعتبار فردا می‌توانند بکنند دو عضو و دویست تومان یا از این اداره کم کنند و یک اداره دیگر را بسط بدهند و این یک چیزی است که مفید است و به عقیده بنده در هر کجا این نظر باشد و بخواهند این نظریات را اجرا کنند باید اساساً تشویق بفرمایید
رئیس- آقای عمادی
عمادی- بنده هم موافقم
کازرونی- بنده با این بودجه و تبصره کاملاً موافقم اصل غرض بنده راجع به اعتبار را سازی است و مقصود بنده این است که اعتبار یک ساله راه‌سازی برای جمیع نقاط باید معین باشد تا ما هم همان طور که وزارتخانه می‌داند بدانیم. غرض بنده این است و در اصل بودجه کاملاً موافقم
مخبر- این که آقای کازرونی متذکر شدند کمیسیون بودجه هم متذکر است و لی بودجه راه‌سازی اعتبار علیحده دارد که مجلس تصویب کرده است و بودجه دیگری وزارت مالیه قریباً پیشنهاد خواهد کرد که به عرضتان خواهد رسید
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است
فرمند- بنده مخالفم
رئیس- بفرمایید
فرمند- نظر به این که اینجا یک اختیاری داده می‌شود برای تشکیلات بنده معتقدم که آقایان اجازه بفرمایند مذاکراتی بشود چون در یک وزارتخانه می‌خواهند یک تغییراتی بدهند از این جهت بنده معتقدم که بیشتر بحث شود.
رئیس- آقای دادگر
دادگر- این مسئله که راجع به تغییر و اصلاح امور یک چیز معمول و یک اصلی است بالخصوص وقتی که مباشر آن کار در پیش ما معهود است که حذاقت دارد علاوه این که گفته می‌شود مذاکرات در این لایحه کافی باشد لیکن مذاکرات در کلیات چندان ضرورت ندارد و در اصل موضوع آقایان می‌توانند عقاید خود را اظهار نمایند
رئیس- آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.
(عده کثیری قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد. پیشنهاد آقای افشار
(این طور خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم قسمت اخیر ماده دایر به دادن تغییر در تشکیلات و غیره حذف شود
افشار- اینجا به نظر بنده دولت در ضمن یک لایحه بودجه می‌خواهد در اساس یک وزارتخانه تغییراتی بدهد در صورتی که از اول افتتاح مجلس ششم اغلب از آقایان نمایندگان در مذاکرات قبل از دستور یا ضمن دستور به دولت تذکر می‌دادند که لایحه تشکیلات خود را به مجلس شورای ملی بیاورند و تا امروز دولت لایحه تشکیلاتش را به مجلس نیاورده است و حالا می‌خواهند در ضمن بودجه یک اختیاری برای تشکیلات یک وزارتخانه بخصوص بگیرند به نظر بنده این طرز به هیچ وجه معقول نیست و دولت می‌تواند در صمن بودجه ۱۳۰۸ اصلاحات و تشکیلاتی را که در نظر دارد از روی آن یک بودجه تدوین کند و به مجلس بیاورد و ثانیاً از قراری که در خارج مشهور و معروف است یک عده از مستخدمین اروپایی را که مطابق کنترات‌هایی استخدام شده‌اند و مدت هفت هشت سال در این مملکت کار کرده‌اند و آشنا به اصول و مراسم جاریه در این مملکت هستند اینها را تغییر داده‌اند اگر نظر دولت این است که اساساً مستخدمین خارجی را استخدام نکند گمان نمی‌کنم کسی مخالف باشد ولی از یک طرف یک اشخاصی را استخدام کردن و تقریباً هفت هشت سال حقوق دادن بعد کنترات آنها را لغو کردن و ضمناً دسته دسته و فوج فوج باز از دهان اروپایی‌ها به عناوین دیگر آورده این به نظر بنده صلاح نیست اگر ما محتاج به مستشار و متخصص هستیم چرا اشخاصی که موجود هستند و یک عملیاتی کرده‌اند آنها را اخراج می‌کنیم اگر احتیاج نداریم علت این که دسته دسته لوایح برای استخدام متخصص خارجه می‌آورند چیست. ؟ به نظر بنده آقای وزیر فوائد عامه باید قبلاً بیاورند در مجلس و در معرض افکار عمومی بگذارند روی اصل همان تشکیلات بودجه تدوین کنند و الّا قبل از این که قانون تشکیلات تصویب شود بخواهند این عمل را اجرا کنند این صحیح نیست از این جهت پیشنهاد کردم که این صحیح نیست از این جهت پیشنهاد کردم که این قسمت از ماده حذف شود
وزیر مالیه- عرض کنم نمانیده محترم آقای افشار در اینحا یک سوء‌تفاهمی کردند. چون این مطلب یکی از مسائل مهم است و اگر چنانچه در اطرافش قدری بحث کنیم و مطلب روشن شود بهتر است که دیگر محتاج به بحث نشود. این که فرمودند مجلس مکرر تشکیلات را خواسته و قانون تشکیلات را دولت نیاورده این صحیح است این است که وقتی این نظریه در مجلس شواری ملی بود که بایستی وزارتخانه‌ها و ادارات یک تشکیلاتی داشته باشد یعنی بر طبق قانون مخصوصی که اسم آن قانون تشکیلات باشد این یک روی و یک نحوه‌ای است که بعضی جاها خیلی نادر این رویه موجود است. در یک موقعی که همین صحبت بود در اینجا عرایضی خدمت آقایان عرض کردم که یک نظریه دیگری هست و آن این است که در یک مملکتی که مثل مملکت ما در حال ساخته شدن و بنا است مناسب‌تر این است که قانون تشکیلات هر وزراتخانه قانون بودجه تفصیلی آن وزارتخانه باشد منتها فرقی که قانون تشکیلات دارد این است که هر سال درش تجدیدنظر می‌شود بدون این که یک قانون مخصوصی نقض شده باشد با یک قانون جدیدی پیشنهاد شده باشد این هم یک رویه‌ای است که در تمام ممالک این رویه هست و شاید یکی دولت مملکت بیشتر نیست که روی قانونی تشکیلاتی زندگانی می‌کنند. حالا ما اینجا چه می‌خواهیم بگوییم؟ ما می‌خواهیم آن مقصودی را که حضرتعالی دارید عمل کنیم یعنی یک بودجه به جزء آمده است در کمیسیون بودجه تصویب شده است. امروز که شما این رأی را می‌دهید همین بودجه قانون تشکیلات وزارت فوائد عامه است و وزارت فوائد عامه شما باید این تشکیلات را در حدود قانون محاسبات عمومی که حاکم بودجه شما است اجرا کند در صورتی که این تشکیلات با آن نظریه که شما می‌خواهید اصلاً درست نیست و تصدیق بفرمایید که این موضوع یک مدت و وقتی می‌خواهد زیرا شما می‌خواهید کار اساسی بکنید و مقصود ما از این تبصره این است که ششماه شما به وزیر فوائد عامه فعلیتان مجال داده باشید که مطالعاتش را بکند و تشکیلاتش را اصلاً بکند و مقید به قانون محاسبات عمومی و مطابق بودجه مصوبه نباشد آن وقت بعد از ششماه یک بودجه جدید بر طبق آن تشکیلات بنویسد که آن بودجه حقیقت قانون تشکیلات باشد و اگر هم یک وقتی شما میل کردید و این نظریه در مجلس اکثریت پیدا کرد و این طور رأی داده شد که علاوه بر بودجه یک قانون تشکیلاتی هم نوشته شود آن وقت. کار خیلی آسان می‌شود یعنی همان طور که بودجه را نوشته‌اند چند ماده هم می‌نویسند و اسمش را می‌گذارند قانون تشکیلات وزارت فوائد عامه ولی این را بنده ابداً معتقد نیستم و تمنا می‌کنم آقایان هم قدری دقت بفرمایند که در مملکت ما هر قدر این قبیل چیزها نرم‌تر و قابل تغییر به مقتضیات باشد بهتر است. ما هنوز از نقطه‌نظر تشکیلاتی از نقطه‌نظر تأسیسات به چه مکتبی هیچ وقت اطلاع و علمش قطعیت ندارد. هر روز یک چیز یاد می‌گیرد و باید آن روز او را عمل کند. یک اشاره فرمودند به مستخدمین خارجی. این هیچ ارتباطی با مسئله تشکیلات ندارد برای این که مستخدمین خارجی مطابق کنتراتی که از مجلس می‌گذرد استخدام می‌شوند اگر هم یک کنتراتی است که مدتش منقضی شده و دیگر وزارتخانه نمی‌خواهد تجدید کند با این که خیر و خود مستخدم مایل نیست چنانچه بنده یک فقره‌اش را اطلاع دارم که وزارت فوائد عامه کنترات مسیو بنده را می‌خواهد تجدید کند و خیلی مایل است که این شخص در این جا بماند ولی طرف مقابل حاضر نیست و دلش نمی‌خواهد بماند می‌گوید من برای یک مدت معینی بوده‌ام حالا دیگر نمی‌خواهم بمانم. می‌خواهم بروم در مملکتم و در آنجا کار بهتر دارم حالا ما پایمان را دراز کنیم و نگوییم (انا لله و انا الیه راجعون)؟ دنیا که به هم نمی‌خورد، بالاخره مسئله مستخدمین خارجی هیچ ربطی به قضایای بودجه و تشکیلاتی ندارد و مربوط به کنترات‌ها است البته هر وقت که ما بک مستخدمی را بخواهیم خودمان که نمی‌توانیم او را بخواهیم باید بیاییم اینجا و ازشما آقایان اجازه‌اش را بگیریم آن وقت هر نظری و هر بحثی که داشته باشید و آن موقع بایستی بفرمایید و همین طور که فرمودند واقعاً شاید بعضی از مستخدمین اساساً وجودشان زاید باشد حالا اگر دولت وجود یک مستخدمی را زاید باشد حالا اگر دولت وجود یک مستخدمی را زاید دانست که کنتراتش را فسخ می‌کند و
اگر زاید ندانست خواست دوباره استخدام کند کنتراتش را دوباره می‌آورد به مجلس و از مجلس اجازه می‌خواهد و لابسط دادن قضیه مستخدمین خارجی خواه در وزارت فوائد عامه خواه در وزارتخانه دیگر به مسئله بودجه یا قضیه تشکیلات هیچ مناسبت ندارد یعنی موضوع ندارد چنانچه ملاحظه می‌فرمایید در هیچ کدام از این بودجه‌ها یک حقوقی برای یکی از اینها توی بودجه ننوشته‌ایم زیرا اینها به موجب کنترات و قانون مصوب مجلس با یک شرایطی استخدام شده‌اند و وزارت فوائد عامه هم در بودجه کل مملکتی برای این که بتواند نظریات مجلس را اجرا کند و کنترات‌هایی که تصویب شده پولش را بپردازد اعتبارات لازم را پیش‌بینی کرده لهذا بنده استدعا می‌کنم آقای افشار هم با این نظریه و فکر موافقت بفرمایند و این پیشنهادی را که فرموده‌اند پس بگیرند
افشار- بنده پس می‌گیرم
رئیس- پیشنهاد آقای فهیمی
(به مضمون ذیل خوانده شد)
بنده جمله آخر را به ترتیب ذیل پیشنهاد می‌کنم
به وزارت فوائد عامه اجازه داده می‌شود که در حدود اعتبار مصوب خود هر گونه نقل و تغییری را که در جزء اعتبارات و تشکیلات خود لازم بداند با رعایت مدلول قانون استخدام داده و بودجه ۳۰۸ را مطابق آن تقدیم مجلس نماید.
وزیر مالیه- اجازه بفرمایید این پیشنهاد را نیاورند برای بنده ببینم به این مفهوم به هر عبارتی که نوشته شود دولت کاملاً موافق است برای این که نوشته‌اند با رعایت مدولول قانون استخدام این خیلی خوب است پیشنهادی هم آقای شیروانی کرده‌اند و در همین زمینه نوشته‌اند قوانین مربوطه ولی این پیشنهاد آقای فهیمی بهتر است برای این که ممکن است قانون محاسابات عمومی هم جزء قوانین مربوطه محسوب بشود ولی این ترتیبی که آقای فهیمی پیشنهاد کرده‌اند روش‌تر است
رئیس- عبارت باید تغییر کند
وزیر- اجازه می‌فرمایید بنده پیشنهاد اولی را هم ببینم.
(ماده واحده پس از اصلاح به شرح ذیل خوانده)
وزارت مالیه مجاز است بودجه ۱۳۰۷ وزارت فوائد عامه و فلاحت و تجارت را بر طبق بودجه مصوب ۱۳۰۶ بعد از وضع مبلغ بیست و هفت هزار و دویست و هیجده تومان که در ۱۳۰۷ کمتر منظور شده و به استثناء مفاد تبصره بوجه ۱۳۰۶ راجع به صرفه‌جویی‌های بودجه مدرسه فلاحت و فرم مدل و مؤسسه دفع آفات فلاحتی و غیره مطابق قوانین مربوطه پرداخت نماید و به وزارت فوائد عامه اجازه داده می‌شود که در حدود اعتبارمصوب فوق هر گونه نقل و تغییری را که از ماده به ماده و در جزء اعتبارات و تشکیلات خود لازم می‌داند در حدود قوانین مربوطه داده و بعد از شش ماه آزمایش بوده ثابت تشکیلات خود را تقدیم مجلس نماید.
رئیس- نظر آقای فهیمی تأمین شد؟
فهیمی- بله
رئیس- آقای شیروانی چطور
شیروانی- بنده هم موافقم.
آقا سد یعقوب- بنده هم تبصره تقدیم کرده‌ام
رئیس- پیشنهاد آقای دهستانی
این بنده پیشنهاد می‌کنم مخارج مؤسسه دفع آفات حیوانی که در قریه حصارک ساوجبلاغ تأسیس شده از بودجه وزارت فوائد عامه حذف شود
رئیس- آقای دهستانی
دهستانی- مقصود بنده از تقدیم این پیشنهاد این بود که اطلاعات خودم را به آقای وزیر فوائد عامه بدهم در بدو تأسیس این مؤسسه طوری بود که خود همین آقای بیات که حاضر هستند هر کس که می‌آمد باید نمایش می‌بردند آنجا و مردم تمجید می‌کردند اخیراً وضعیت آنجا به طوری شده که آقای بیات خجالت می‌کشند که آن اشخاص را ببرند آجا وضعی فعلی آنجا طوری است که یک عده اشخاص حوق می‌گیرند و در آنجا مشغول تفریح و کسب هستند مثلاً رئیس مؤسسه آنجا طوری است که یک عده اشخاص حقوق می‌گیرند و در آنجا مشغول تفریح و کسب هستد مثلاً رئیس مؤسسه آنجا مشغول چوبداری گوسفند چراندن! گوسفند فروختن! مرغ خواباندن و اینها است و در واقع هیچ کس رغبت نمی‌کنند این وضعیت را ببیند مقصود بنده این بود که این پیشنهاد را تقدیم کنم و از بی‌ترتیبی مؤسسه آنجا تذکری به آقای وزیر فوائد عامه بدهم که یک ترتیب صحیحی برای آنجا تذکری به آقای وزیر فوائد عامه بدهم که یک ترتیب صحیحی برای آنجا داده شود
معاون وزارت فوائد عامه- البته آقای دهستانی خودشان تصدیق می‌فرمایند که این مؤسسه موقعی تأسیس شد که خیلی لازم بود و همه هم اطلاع دارند اغلب آقایان نمایندگان که این جا تشریف دارند همه شاهد هستند که این مؤسسه خدمت بزرگی به این مملکت کرد ولی در موقعی که مستر هسکل آمد در وزارت فوائد عامه یک اشکالاتی پیدا شد ولی بنده امیدوارم تمام این اشکالات رفع شود و آقا هم به هیچ وجه دیگر نگران نباشد.
رئیس- پیشنهاد آقای فیروزآبادی
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد آقای فیروزآبادی
(به شرح ذیل خوانده شد)
پیشنهاد می‌کنم که باید وزارت فوائد عامه کاملاً در نظر بگیرد که اشخاصی که با رتبه و حقوق ۱ و ۲ هستند خارج نکنند و حقوق آنها را تقسیم ما بین رتبه‌های فوق نمی‌آیند.
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- اولاً معمول است که هر مطلب مهمی که در مجلس مذاکره می‌شود در جلسه قبل باید تذکری به آقایان نمایندگان بدهند ولی غالباً این کار نمی‌شود حالا کاری به آن ندارم بعضی اوقات بعضی اختیارات بعضی‌ها گرفته‌اند چه در این دوره و چه در دوره‌های پیش که ادارات را اصلاح کنند وقتی که رفته‌اند اصلاح کنند دیده شده که بعضی اشخاص را که در رتبه مادون بوده‌اند و ده تومان و پانزده تومان و بیست تومان حقوق داشته‌اند خارج کرده‌اند و حقوق آنها را افزوده‌اند به اشخاصی که دارای رتبه سه و چهار و پنج و شش هستند. همه آقایان هم مسبوقند. بنده با کمال اعتمادی که به آقای وزیر فوائد عامه دارم چون اختیار به وزارت خانه داده شده از این جهت این تذکر و پیشنهاد را دادم و خواستم این تذکر را بدهم که اشخاصی که با رتبه یک و دو هستند آنها را خارج نکنند و حقوق آنها را ندهند به اشخاصی که در رتبه چهار و پنج و شش هستند.
وزیر مالیه- عرض می‌کنم این نظری که آقای فیروزآبادی دارند تأمین است حتی در بودجه وزارت مالیه که ۱۳۰۶ تصویب کردند همین تبصره هست. تنها در بودجه وزارت مالیه امثال همین تبصره هست. تنها در بودجه وزارت فوائد عامه هم دارند مثلاً تشکیلاتی که در این بودجه هست فرضاً وزارت فوائد عامه ده تا رتبه هشت دارد بیست تا رتبه نه هفتاد تا رتبه چهار. این رتبه‌هایی که هست حداکثر رتبه‌هایی است که وزارتخانه می‌تواند داشته باشد این معنایش این می‌شود که نمی‌شود از رتبه‌ای کوچک کاست و به رتبه‌ای عالی افزود ولی تغییر در تشکیلات منعایش این است که اگر یک اداره امروز دارای رتبه شش است این را بخواهند رتبه هشت بکنند می‌توانند لیکن در حدود اعتبار و در حدود عده رتبه هشتی که دارند ولی اگر بیست تا رتبه هشت دارند این را بیست و چهار رتبه هست نمی‌کنند این رتبه هشت را از این جا بر می‌دارند. تبصره که در بودجه وزارت مالیه گذشت این بود ولی در این جا ما تصریح نکردیم اما اصولاً این نظر را وزارت مالیه دارد وزارت فوائد عامه هم دارد و محتاج به تصریح نیست و این نشر را در همه جا ملحوظ و رعایت می‌کنیم و هیچ مانعی هم در تشکیلات نیست
فیروزآبادی- اگر تأمین است بنده پس می‌گیریم
رئیس- پشنهاد آقای فرمند
(به این ترتیب خوانده شد)
تبصره- وزارت فوائد عامه می‌تواند تعمیر و نگاهداری راه‌ها را به کمپانی‌های خصوصی ایرانی واگذار نماید
چند نفر از نمایندگان- یک مرتبه دیگر خوانده شود
(مجدداً به شرح گذشته خوانده شد)
رئیس- آقای فرمند
فرمند- بنده می‌خواستم در کلیات نظریاتی که دارم به عرض آقای وزیر فوائد عامه برسانم ولی البته می‌دانستم بنده نمی‌توانم تبصره پیشنهاد کنم که تکلیف وزارت فوائد عامه چطور باشد اما وکیل می‌تواند در موقع کلیات نظریاتی که دارد بگوید زیرا ممکن است نظریاتش غلط نباشد حالا بنده می‌خواهم این جا یک توضیح مختصری بدهم بنده معتقدم در این تشکیلاتی که ما اجازه می‌دهیم به وزارت فوائد عامه بنده کاملاً موافقم که وزارتخانه‌ها مختار باشند به این که در تشکیلات تغییراتی بدهند چرا که زندگی اداری ما یک زندگی اداری جدیدی است این را باید هی خراب کنند آباد کنند تا ببینیم مقتضی مملکت ما چیست بالاخره آن را پیدا کنیم و بچسبیم و اگر ممکن شد در ده سال پانزده سال دیگر قانون تشکیلات را بنویسیم امروز البته همان طور که حضرت والا فرمودند بنده متقضی تشکیلات را نمی‌بینم بنده معتقدم که وزارت فوائد عامه ما روی یکی دو اصل باید تشکیلات خود را بدهد یک اصلی که بنده معتقدم و مکرر به آقایان عرض کرده‌ام این است که دولت کمترین مداخله را در زندگی خصوصی مردم نکند و معتقدم که وزارتخانه‌های ما مخصوصاً وزارت فوائد عامه ما این اصل را خیلی محترم بشمارد و روی این اصل تشکیلاتش را بدهد این از نقطه‌نظر اداری. دیگر این که دولت با این مهندسینی که دارد یک راه‌هایی را بسازد ولی نگاهداری و تعمیراتی راه‌ها را بدهد به دست اشخاص خصوصی مثلاً کمپانی‌هایی تشکیل شود برای راه از طهران به قزوین یا از قزوین به همدان یا از قزوین به رشت و با آهن‌ها کنترات ببندند روی اصول معین. یعنی این راه را درست کنند ولی ده یک یا یک ده نیمی حق‌الزحمه برای انها قائل شوند و اگر دولت موفق بشود که این قسمت را بکمپانیهای خصوصی بدهد و نگاهداری و تعمیر راه‌ها را به آنها واگذار کند یک ثلث بلکه نصف قیمت ارزان‌تر تمام می‌شود بنده معتقدم عجالتاً پول‌هایی که از خزانه دولت می‌رود برای ساختمان راه یک ثلثش خرج نمی‌شود و وسط راه گم می‌شود و وزارت فوائد عامه هم هر قدر تجسس کند نمی‌تواند پیدا کند این است که بنده معتقدم وزارت فوائد عامه اگر موفق بشود این قسمت را با کمپانی‌های کوچک کوچک که از این جا به قزوین آب از این جا به قم کنترات ببندد که نگاهداری کنند خیلی بهتر است و این هم همان فکر اساسی است که دولت کمترین مداخله را در زندگی مردم نباید بکند مطلب دیگری که می‌خواستم عرض کنم.
رفیع- بس است آقا قبول کردیم
فرمند- بنده که حرفی نمی‌زنم. شسما همه روزه حرف می‌زنید بنده با کمال میل گوش می‌دهم امروز هم بنده می‌خواهم چند کلمه حرف بزنم. الان سه ماه است حرف نزده‌ام حالا می‌خواهم چند دقیقه حرف بزنم گوش بدهید آقا چرا بی‌لطفی می‌کنید؟ مطلبی را که می‌خواهستم به عرض آقای وزیر فوائد عامه برسانم این است که وزارت فوائد عامه ما که همه اش در فکر مهندس و متخصص برای ذوب‌آهن و کارهای صنعتی است معتقد به یک فکر اساسی هم باشد که توجهی به فلاحت ایران کند ما از راه فلاحت می‌توانیم ترقی کنیم این هم یک اصلی بود که بنده عرض کردم و معتقدم که وزارت فوائد عامه خوب است در این موضوع یک توجهی بکند. دیگر هم عرضی ندارم.
رئیس- آقای رفیع
رفیع- عرض کنم پیشنهاد آقای فرمند خیلی خوب پیشنهادی بود و بنده هم معتقدم به پیشنهاد ایشان و این عرضی هم که کردم راجع به ماده ۶۳ بود و الّا بنده مخالف نیستم در این باب نظر اغلب آقایان هم این است که دولت را مکلف کنند که این کارها را به مناقصه بگذارد برای این که امتحان کرده‌ایم پولی که از طرف دولت مصرف شد بالاخره همیشه اسباب زحمت برای دولت شد زیرا هر کسی را که می‌فرستند سر راه بالاخره اینها یک اسباب زحمتی برای دولت فراهم می‌کنند و برای دولت بهتر این است که این قسمت را به مناقصه واگذار کند که هم مردم کار داشته باشند و هم یک کاری انجام شده باشد و این مطلب تنها در ایران نیست در اغلب نقاط دنیا هم همین طور است پیشنهاد آقا این است که دولت می‌تواند بنده گمان می‌کنم اگر آقای وزیر هم موافقت بفرمایند که یک قدری مفیدتر باشد بهتر است.
وزیر مالیه- عرض کنم آقای رفیع مطلب را مشدّد فرمودند ایشان نوشته‌اند دولت می‌تواند شما می‌گویید دولت را مکلف نمایند. البته خودتان تصدیق می‌فرمایید که اگر دولت مکلف شد آیا غیر از این است که هر جا دولت نتواند این کار را بکند آن وقت آنها نباید کاری بکند؟ مثلاً الان می‌خواهیم ببینیم بین کشگان و دزفول، بین خرم آباد و کشگان هیچ مؤسسه و کمپانی پیدا می‌شود که بیاید آنجا را مقاطعه کند؟ ما هنوز در مملکتمان یک جاهایی داریم که بایستی خودمان کار کنیم. الان عمله و فعله که در آنجا کار می‌کنند با اتومبیل از ملایر و تویسرکان و بروجرد می‌آورند و با زحماتی با بیست دستگاه اتوموبیلی که در آنجا داریم به آنها نان می‌رسانند اسباب کار می‌رسانند. اغلب نقاط آنجا هست که پانصد ششصد نفر نظامی مستحفظ دست به تفنگ داریم که نبایند اسباب کار و بیل و کلنگشان را بگیرند ما یک نواحی داریم که حقیقت نواحی حربی است البته دولت هر جایی که پیش برود خودش این کار را می‌کند و اساساً به این فکر هماره است اما بنده می‌خواهم ببینم در کجا و در کدام قانون منع شده است که دولت و وزارت فوائد عامه را از چنین اقدامی منع کرده بود البته مقتضی بود که ما یک تبصره در این ماده بگذاریم که دولت دست و بالش باز باشد ولی بعضی جاها یک جایی نیست که کمپانی بتواند برود کار کند. ما یک نواحی در مملکتمان داریم که نواحی حربی و جنگی است و باید معاملات را به هر شکلی که پیش می‌رود کرد. چنانچه آقایان ملاحظه می‌فرمانید در قسمت‌های دیگر که دست دولت بسته بود ما پیشنهاد کردیم به مجلس و دستش را باز کردیم مثل راه‌آهن. مگر نه این بود که مطابق قانون راه‌آهن را خود دولت باید بسازد و به هیچ کمپانی ندهد ما دیدیم این خوب نیست و به صرفه دولت نیست آمدیم قانون گذراندیم که به دولت اجازه داده شود که به کمپانی بدهد. حالا در راه‌سازی هم هیچ مانعی ندارد. در هر کجا بین طهران و قزوین بین طهران و قم طهران و عراق اگر یک کسی بیاید به وزارت فوائد عامه بگوید من اینجا یک فرسخ راه یا پنج فرسخ راه را برای شما مقاطعه می‌کنم و می‌سازم وزارت فوائد عامه هم البته همین قدر که تحقیق کرد و دید آدم دروغگویی نیست شارلاتان نیست که بخواهد یک پولی بگیرد و در برود مسلماً به او واگذار می‌کند. چون هم کار با صرفه‌تر می‌شود و هم کار زودتر انجام می‌شود. اینها را که بنده عرض می‌کنم مقید به عمل می‌دانم. الان ما در لرستان قلعه می‌سازیم اول شروع کردیم خودمان ساختیم. پارسال همین آقای وزیر فواید عامه و بنده رفتیم خوزستان نقشه این کار را کشیدیم اعتباری هم دادیم که قلعه بسازند بعد دیدیم که هفت ماه هشت ماه طول کشید تازه دو قلعه ما بالا آمده و پولش هم از مأخذی که ما پیش‌بینی کردیم دو مقابل شده حالا سیستم را عوض کردیم دو ماه است احمد آقا خان دو قلعه را در طرف جابدر ویل زال مقاطعه داده است و مطابق تلگرافاتی که بنده دیروز داشتم قلعه تقریباً دو ثلثش بالا آمده است خرجش هم از آن اولی گرانتر نیست نیست پس ما خودمان عملاً یک اشخاصی هستیم که این نظریه را تصدیق می‌کنیم ولی ما را مکلف نکنید
(می‌تواند) صحیح است اما اگر بخواهیم این (می‌تواند) را در ماده ذکر کنیم مثل این می‌ماند که سابق مانع داشته و دولت نمی‌توانسته است این کار را بکند. بنده از آقای ضیاء‌الملک خواهش می‌کنم موافقت آقای وزیر فوائد عامه و بنده را قبول کند و این پیشنها را استرداد کنند.
فرمند- چون آقای وزیر فرمودند که این نظریه را آقای وزیر فوائد عامه و هیئت دولت قبول دارند که هر وقت بتواند کارهای دولتی را به جنبه خصوصی خواهند انداخت که هم خرج دولت کمتر باشد و هم مردم راحت‌تر باشند و استفاه می‌کنند لذا بنده استرداد می‌کنم
رئیس- پیشنهاد آقای یاسایی
(به مضمون ذیل قرائت شد)
ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد می‌کنم
وزارت فوائد عامه مکلف است که صورت جزء اعتبارات مخصوصه راه‌سازی را که در ۳۰۷ به نواحی مربوطه تقسیم کرده است به مجلس شورای ملی تقدیم دارد
رئیس- آقای یاسایی
یاسایی- به حکم تجربه ما باید اگر یک اشتباهاتی می‌کنیم در اصول پارلمانی در هر موقع که مقتضی شود آن اشتباهات را رفع کنیم. به عقیده بنده یکی از طرفی که نظارت مجلس را سلب می‌کند این است که ما یک وجوهی را گاهی به یک مصرفی اختصاص می‌دهیم و این به مصلحت مجلس شورای ملی و بودجه عمومی نیست چندین مورد است که ما این کار را کردیم و بالاخره حالا می فهیم خوب نبوده بالاخره مجلس شورای ملی مثل این که حق ندارد بفهمد سالی پنج کرور کجا خرج می‌شود...
مدرس- یعنی پنجاه کرور
یاسایی- پنجاه کرور که چاپ می‌شود...
مدرس- چاپ بله.
یاسایی- نظارتش هم ممکن است. و البته زیادی اتومبیل در این مملکت و فراوان شن وسایط نقلیه سریع‌السیر یک چیزی است که قابل تردید و انکار نیست دروازه‌های مملکت باز است و ما هم قادر نیستیم که این اتومبیل‌ها را از دروازه مملکت خارج کنیم. بنابراین مملکت راه می‌خواهد، راه هم به تدریج در حدود اعتبارات ساخته می‌شود. در میان طرق اصلی این مملکت هم یک راه‌هایی هست که فوق‌العاده اهمیت دارد. مهمترین راهی که امروز در دست شوسه کردن است و دولت اقدام می‌کند راه خرم آباد است و به عقیده بنده ساختن این راه جزء مفاخر دوره پنجم است. اهمیتش هم خیلی زیاد است. یک شاهی و صد دینار نیست لکن از آن راه گذشته طرق دیگر مثل هم است ولی از نقطه‌نظر که شما حساب کنید نسبتاً راه طهران همین طور. شاید راه بندرعباس به کرمان هم در همین ردیف‌ها باشد.
کازرونی- خیر مقدم است
یاسایی- خوب نظرها مختلف است به عقیده جنابعالی آن راه مقدم است به عقیده فلان آقا فلان راه اما مسئله این است که آیا این چهار پنج کرور در سال چطور تقسیم می‌شود به نواحی مختلفه مملکتی و مجلس شورای ملی باید بداند با نه؟ عایداتی که در سرحدات خوزستان گرفته می‌شود از گمش تپه استراباد تا بجنورد تا سرخس و دزداب و آن حدود اینها باید لااقل در طرق مصرف شود مطابق قانونی که از مجلس گذراندیم می‌بایستی عایدی هر ناحیه تخصیص به آن ناحیه تخصیص با ناحیه داده شود و اگر بر خلاف آن رفتار کنند خلاف قانون کرده‌اند اگر چنانچه عایداتی که از گمرک لطف آباد و بندر جز حاصل می‌شود خرج راه بندرعباس به کرمان بکنند برخلاف قانون است و برعکس هم همین طور و مردم در قسمت‌های مختلفه محتاج به راه هستند و راه‌ها هم به تدریج بایستی شوسه بشود این اعتبار هم به عقیده بنده کافی است خوب است وزارت فوائد عامه تعهد کند که صورت جزء تقسیمات را بیاورد به مجلس ببینیم چطور تقسیم کرده است در عین حال ما تصدیق می‌کنیم که اعتبار بیشتری هم به راه‌سازی خرم آباد و دزفول تخصیص بدهند و اگر از جاهای دیگر بردارند نو خرج اینجا بکنند مجلس شورای ملی به عقیده بنده موافق است و مخالفتی ندارد ولی از آن راه بخصوص گذشته می‌بایستی تقسیم مطابق قانون خودش بشود علی‌التوالی مردم از این قسمت شکایت دارند و ما باید جواب بدهیم. اعتراضات هم وارد است. می‌نویسند مطابق قانونی که خودتان نوشته‌اید پولی که از هر جایی می‌گیرند باید در همانجا مصرف شود. مصرف شود. موضوع بد معامله‌گی مأمورین دولتی است که تازه وزارت فوائد عامه مثل اداره حمل و نقل شده است و همین باعث این شده است که امضای دولت را بی‌اعتبار کند علی‌التوالی شکایاتی است که به ما می‌رسد که پنجاه تومان صد تومان، دویست تومان مال مردم را خورده‌اند، کنترات می‌کنند فلان راه را با یک کسی و ده تا عمله می‌دهند به دستش آن وقت شش ماه معطل می‌کنند و پول او را نمی‌دهند و باید هی از این شهر به آن شهر به آن شهر بدوند تازه بگویند محاسبات اشکال کرده است. در هر صورت دولت باید فوق‌العاده علاقه‌مند باشد به حفظ حیثیات خودش بالاخره بایستی یک قدری وزارتخانه‌های ما صورت قیدی پیدا کنند در معاملات و بنده لازم بود این قسمت را تذکر بدهم و این پیشنهاد را کردم حالا بسته است به نظر آقایان
وزیر مالیه- قسمت اول فرمایشات آقا که مربوط است مسلماً به قضایای مالی بنده جواب عرض می‌کنم در آن قسم اخیر هم جوابی که آقای وزیر فوائد عامه دارند به عرض آقایان می‌رسانم. فرمودند وجوهی ما اختصاص دادیم به مخارج مختلفه و این به مرور دارد نظارت مجلس را از بین می‌برد. بنده تصور می‌کنم ما باید همیشه اصولی اتخاذ کنیم در زندگانی که در مملکت پیش برود یکی از اصولی که در دنیا هست این است یکی از اصول مالی است که اساساً با تخصیص وجوه، تخصیص بعضی منابع بمخارج معین این را مخالفند این یکی از اصول بودجه و مالی معمول به دنیا است ما اگر آن اصول را در نظر بگیریم البته خوب است و خود بنده یکی از اشخاصی هستم که از نقطه‌نظر اصول حفظ مصالح مملکت و از طن نقطه‌نظر علمی کاملاً با آن نظر اولی موافقم و با این عملی که الان ما در این مملکت می‌کنیم مخالفم ولی از آن طرف تصدیق می‌کنم که اگر مجلس شورای ملی و یک دولت در این مملکت ایجاد کردن برای این است که ما در موقعی از زندگانی هستیم که باید این کارها را بکنیم، وقتی ما می‌توانیم این اصول مسلمه را به پیروی کنیم که وضعیاتمان تغییر کرده باشد ولی حالا مجبوریم این رویه را دنبال کنیم پس وقتی که ما این اصل را قبول کردیم البته کار یک ترتیب دیگری دارد مثلاً ملاحظه بفرمایید قانونی که شما برای این وجوه گذرانده‌اید آیا محدود کردید که چقدر از این مبلغ باید عاید شود و چقدر باید به راه‌سازی داده شود؟ این را که محدود نکرده‌اید اشتباه نکنید بنده با دلیل عرض می‌کنم شما نوشتید که فلان مالیات را باید گرفت هیچ نمی‌دانید عایدی این مالیات چقدر است امسال فلان مبلغ است سال دیگر فلان مبلغ بعد نوشته‌اید از این عایدی اول باید خرج بلدیه را در فلان جدود داد خرج صحیحه و خیریه را در فلان حدود داد مازادش را هم باید داد برای راه‌سازی این مازاد معلوم نیست چقدر است.
یاسایی- هر چه هست
وزیر مالیه- هر چه هست ما هم موافقیم پارسال ما اول سال به فوائد عامه یک میلیون و پانصد هزار تو خورده تومان اجازه دادیم که بودجه راه‌سازی را بنویسند بعد عواید ما از این مبلغ تجاوز کرد به مرور که تجاوز کرد ما باز پول دادیم به فوائد عامه. آخر سال ما به فوائد عامه عوض یک میلیون و خرده داده بودیم دو میلیون. فوائد عامه چکار کرد؟ به همان تناسب که اول تقسیم کرده و بودیم و شاید در بعضی جاها به مناسب الاهم فالاهم مازاد را در یک جاهایی مصرف کرد. خوب این را اگر ما می‌خواستیم داخل جمع و خرج مملکتی بکنیم چه چیز را بنده می‌آوردیم اینجا که شما تصویب کنید؟
شیروانی- همان بودجه راه را.
وزیر مالیه- بودجه در کار نیست. اول سال من به شما می‌گویم شما برای راه‌سازی یک میلیون و پانصد هزار تومان تصویب کنید آن وقت همین مبلغ را تصویب کنید بعد هر چه عایدات علاوه شود که من به وزارت فوائد نمی‌دهم و می‌رود جزء صرفه‌جویی مملکتی. بنده بالاخره با شما موافقم و تبصره را هم ممکن است قبول کنم اما این حرف‌ها را که می‌زنم برای این است که می‌خواهم مطالب بین ما و شما روش باشد. بنده می‌خواهم شما بدانید که وزارت فوائد عامه یا هیئت وزرا هیچ وقت نظر ندارد یک چیزی را از شما مخفی کند یا برخلاف میل شما رفتار کند. ما افتخار می‌کنیم به این که دولتی باشیم که سیاست خودمان را تطبیق کنیم با سیاست اکثریت مجلس و هر تصمیم و هر نظریه که شما داشته باشید ما مجری او هستیم به اصطلاح معروف نوکر بادنجانی که نیستیم. من می‌خواهم شما در این موضوع دقت کنید. بنده عرض می‌کنم این طرز بودجه و اختصاص یک عواید مخصوصی به یک مخارج مخصوصی اصولاً یک طوری است که قابل این که مبلغ آن در یک بودجه تعیین شود نیست ما مالیات راه را می‌گیریم و مطابق تصویبی که شما کرده‌اید سهم بلدیه را می‌دهیم سهم صحیحه را می‌دهیم مازاد را هم برای راه‌سازی مصرف می‌کنیم حالا بنده عرض می‌کنم نگرانی آقایان از چیست و آقای کازرونی هم الان صدای صحیح است شان بلند می‌شود. نگرانی از این است که می‌گویند دولت آن نظری را که قانون داشته نسبت به نواحی یعنی شاید عایدی بندرعباس را دولت ببرد جای دیگر خرج کند فقط نگرانی که هست این است (بعضی از نمایندگان- صحیح است) این را هم عرض می‌کنم مگر یادتان رفته پارسال تمام وجوه مخصوص این کار شد الان من با آقای وزیر فوائد عامه صحبت می‌کردم هیچ مانعی هم ندارد که بخواهند تبصره شما را قبول کنند ولکن این نکته را باید در نظر گرفت که این مسئله را شما به یک مبلغ معین و تقسیم معین رأی نباید بدهید. چون این ترتیب قابل عمل و منطقی نمی‌تواند بشود. شما می‌خواهید بدانید این را چطور تقسیم کرده‌اند بسیار خوب صورت تقسیم را ما می‌آوریم ملاحظه کیند بنده مخصوصاً یک شرحی خدمت آقای رئیس عرض کرده بودم و ارقام وجوه مخصوصه و مخارجی که هست خدمت ایشان فرستاده بودم که اطلاع بدهند به کمیسون بودجه چون مطابق قانون تکلیفش معلوم است که من چه چور باید بگیرم و خرج کنم. اما برای اطلاع و پیش‌بینی که کرده بودم فرستاده اینجا آقایان ملاحظه بفرمایند. ما در اول سال در هذه‌السنه اجازه داده‌ایم به فوائد عامه که روی دو میلیون و خرده بود و امیدوار هم هستم که در ضمن سال پانصد هزار تومان هم بالا برود اگر بخواهید رأی به این دو میلیون تومان بدهید نمی‌شود زیرا هم نقض غرض کرده‌اید و هم مخالف مصالح است ولی تقسیمات مبلغ را به نواحی آقای وزیر فوائد عامه می‌فرستند به مجلس و آقایان اطلاع پیدا می‌کنند با این حال اگر آقا میل دارید تبصره‌تان باشد و رأی بگیرند بنده وکالت از طرف ایشان قبول می‌کنم و اگر هم خودتان اعتماد دارید مختارید و الّا بنده قبول می‌کنم ضرری هم ندارد. یک نکته دیگر فرمودند راجع به امضای دولت، بنده از ایشان استفسار کردم و برای این که ایشان این زحمت را نکشیدند که جواب بدهند بنده عرض می‌کنم که در فوائد عامه و مأمورین وزارت فوائد عامه اصولاً یک سیاستی نیست که بخواهند یک تعدیاتی بکنند...
آقا سید یعقوب- عادت کرده‌اند
وزیر مالیه- اگر یک مأموری در یک جایی خلافی کرده یا بد کرده ممکن است ولی اساساً می‌دانید همیشه یک اشخاصی هستند که حتی‌المقدور خود شیرینی می‌کنند بنده این حرف را به مأمورین خودم مکرر زده‌ام. بنده عقیده‌ام این است که دولت اول سیاستش این است که مردم را حفظ کند. ما اگر بخواهیم مردم را گدا کنیم که خزانه دولت پر شود.
آقا سید یعقوب- این سیاست امریکایی‌ها بود.
وزیر مالیه- این یک سیاست غلطی است که یک وقتی در این مملکت مجری بوده و یک مأمورینی هم روی این اصل عادت کرده‌اند. حالا برای این که مأمورین تغییر عادت کرده‌اند. حالا برای این که مأمورین تغییر عادت بدهند وقت می‌خواهد مؤاخذه می‌خواهد، وزارت فوائد عامه هم کاملاً برای این که این نظریه را نسبت به مأمورین خود اجرا کند حاضر است و البته اجرا هم خواهد کرد.
رئیس- آقای مخبر
مخبر- بنده قبول می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده استرداد می‌کنم برای این که نظر بنده تأمین شد
رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده استرداد می‌کنم برای این که نظر بنده تأمین شد
رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب
آقا سید یعقوب- بنده استرداد می‌کنم برای این که نظر بنده تأمین شد
رئیس- پیشنهاد آقای فیروزآبادی
(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که ترفیعات وجهاً من‌الوجود داده نشود مگر به موجب قانون
رئیس- آقای فیروزآبادی
(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنها می‌کنم که ترفیعات وجهاً من‌الوجود داده نشود مگر به موجب قانون
رئیس- آقای فیروزآبادی
(به شرح ذیل خوانده شد)
بنده پیشنهاد می‌کنم که ترفیعاً وجهاً من‌الوجه داده نشود مگر به موجب قانون
رئیس- آقای فیروزآبادی
فیروزآبادی- چون آقای وزیر عدلیه یک اختیارات و اعتباراتی در سال گذشته از مجلس گرفتند و شروع به یک اقداماتی در عدلیه کردند که چشم همه را ترساند ...
بعضی از نمایندگان- چشم ما را نترساند.
فیروزآبادی- بنده عقیده خودم را عرض می‌کنم چشم بنده ترسید کار به جایی رسید که وکلا هم از مجلس استعفا دادند و رفتند در عدلیه و کار به آنجا کشید که می‌دانیم. بنده عرض می‌کنم ترقی غیرقانونی نباید به کسی داده شود اگر ترفیعی در وزارتخانه لازم باشد باید در حدود قانون دادن شود نه این که وزرا در وزارتخانه‌های خودشان آزاد و مختار باشند که هر کاری دلشان بخواهد بکنند یک قانونی از مجلس گذتشه رتبه یک و دو و سه و چهار را معین کرده و شرایط ترقفی و ترفیع را در این رتبه‌ها معین کرده معذلک ما دیدم اشخاصی را از خیابان آوردند و بردند به عدلیه با رتبه هفت و هشت قضایی و این به نظر بنده خوب نیست از این جهت بنده این پیشنهاد را عرض کردم.
رئیس- آقای رفیع
حاج آقا رفیع- آقا در ضمن پیشنهاد خودشان از روی فکر و تصورات خودشان فرمایشی می‌فرمایند و همچو تصور می‌کنند که سایر نمایندگان هم با فکر ایشان همراه هستند در صورتی که این طور نیست. وزارت عدلیه از توی خیابان کسی را نبرده و بالاخره یکی از اسباب افتخار ما امروزه همین وزارت عدلیه است تا حالا یک دفعه نه بلکه صد دفعه در همین مجلس آقایان مذاکره کرده‌اند و بنده به آقا عرض می‌کنم این حرف‌هایی که آقا از بیرون و در خارج می‌شنوید تصور نفرمایید این فکر جامعه است خیر این طور نیست. این فکر انفرادی اشخاصی است که به آقا این حرف‌ها را می‌زنند و بالاخره تمام نمایندگان از زحمات این وزیر عدلیه نهایت رضایتمندی را دارند
(بضی از نمایندگان- صحیح است) خود بنده هم این طور امیدوار عدلیه خوبی داشته مخصوصاً بنده چند روز قبل خدمت آقا عرض کردم پیشنهاداتی که مفهوم مخالفش برای این مملکت خوب نیست نفرمایند و خودداری بفرمایند زیرا به پیشنهاد آقا رأی نمی‌دهند و آن وقت مفهوم مخالفش هم هیچ خوب نیست و تأثیرش بد است زیرا مفهوم مخالفش این می‌شود که وزارتخانه می‌تواند کسی را که رتبه دو مثلاً رتبه ۹ برساند و ترقی دهد در صورتی که هیچ وزارتخانه اصلاً نمی‌تواند این کار را بکند و این حق را ندارد. و اگر در وزارتخانه‌ها یکم رتبه‌هایی داده‌اند باز با اجازه مجلس بوده و لیاقت آنها موجب شده که این رتبه را به آنها بدهند اما راجع به رفتن نمایندگان که فرمودند اگر یک نفر از نمایندگان خودش با کمال آزادی به عدلیه رفت این ربطی به این مسئله ندارد. البته نمایندگان آزاد هستند و اجبار ندارند که تمام مدت را در مجلس باشند. آقایان نمایندگان همه اینجا نشسته‌اند و کار می‌کنند فرضاً اگر کسی هم رفته کفری نکرده البته آزاد بوده و این مسئله نباید موجب تأثر خاطر آقا بشود بنابراین تصور می‌کنم اگر آقا استرداد بفرمایند بهتر است
فیروزآبادی- بنده مسترد می‌دارم
رئیس- پیشنهاد آقای روحی
(به این عبارت خوانده شد)
تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم.
وزارت فوائد عامه مکلف است که تسطیح راه بندرعباس به کرمان را در هذه‌السنه تکمیل و اتمام نماید و اگر بودجه نواقصی دارد به مجلس بیاورد.
روحی- عرض می‌کنم آقای یاسایی اظهاراتی فرمودند که بنده ناچار شدم این پیشنهاد را بدهم. همان طور که خودشان فرمودند راه خرم آباد به دزفول ما هم قبول داریم که در درجه اول اهمیت است. ولی در مرحله دوم ایشان راه طهران به مشهد را تشخیص دادند. بنده عرض می‌کنم بعد از راه خرم آباد که حقیقتاً ساختن آن یکی از مفاخر بزرگ است راه بندرعباس است. ملاحظه بفرمایید راه طهران به مشهد هیچ صادرات ندارد جز یک امراض مسری دیگر هیچ صادره نیست در صورتی که راه بندرعباس سالی هفت میلیون صادرات دارد و مرکز مهم بین بلوچستان و خراسان افغاستان است و عایدات زیاد دارد. و صادرات این نقاط از این راه عبور می‌کند. از این جهت بنده عقیده دارم بعد از این که راه خرم آباد تسطیح شد وزارت فوائد عامه باید مجبور باشد در درجه دوم این راه کرمان و بندرعباس اهمیت بدهد و این راه را بسازد زیرا این راه سالی هفت میلیون عایدات به دولت می‌دهد.
رئیس- آقای عمادی
عمادی- عرض می‌کنم مصالح مملکت خیلی است. و البته یکی از مصالح عمومی مملکت هم همین است که آقا فرمودند البته کسی منکر مصالح نیست و غیر از این هم که فرمودند باز مصالح دیگری هم هست منتهی بعضی از امورات هست که ما نمی‌توانیم امروز پیش‌بینی کنیم و البته هر کدام در مورد خودش خواهد شد. آقا التفات کنید بعد از آن که دولتی که طرف اعتماد است این طور مقرر می‌دارد البته باید همین طور عمل شود. پس خوب است خود آقا پیشنهادشان را مسترد بدارند.
رئیس- چون ماده الحاقیه ضمیمه شد لایحه کلیات پیدا کرد. در کلیات مخالفی هست.
آقا سید یعقوب- بنده عرض دارم
رئیس- نفرمایید
آقا سید یعقوب- بنده عرض دارم.
رئیس- بفرمایید
آقا سید یعقوب- نظر بنده در کلیات این است که خواستم وزیر محترم فوائد عامه به این نکته توجه داشته باشند در این مورد می‌خواستم استفاده کنم و چون هر کدام از آقایان راجع به راه‌ها صحبتی کرد بنده هم خواستم عرض کنم و شکایت کنم از این که راه اصفهان شیراز و بوشهر خیلی خراب است. این راه در زمان جنگ بین‌المللی ساخته شد و بعد خراب شد زیرا بعد از جنگ بین‌المللی ساخته شد و بعد خراب شد زیرا بعداز جنگ توجهی به این راه نشد. و یک پل‌هایی بین کازرون و شولستان لازم است که باید زده شود این پل‌ها این جا صحبت شد که این پل‌ها باید زده شود و مخارجی ندارد. و هنوز اقدامی نشده و مسافرین از راه شیراز به اصفهان فوق‌العاده شکایت دارند از این جهت بنده به عنوان مخالفت عرض می‌کنم که خوب است خود آقای وزیر یک مسافرتی آن حدود بکنند و ببینند چه خبر است این یک راهی است که از زمان حضرت آدم بانی طرف ساخته شده و باقی است و هیچ توجهی هم به آن نشده حالا که ما حقی از راه‌آهن به فارس ندادیم خوب است اقلاً این راه اصلی و مهمی را که راه اصفهان به شیراز و بوشهر است تسطیح و درست کنیم. و این پل‌هایی که بین کازرون و شولستان لازم است باید زده شود خواستم تذکراً این مطلب را عرض کنم که در نظر بگیرند و اقدام کنند.
رئیس- آقای زوار
زوار- خاطر نماینده محترم را به اصول پارلمانی می‌خواهم آشنا کنم اکثریت مجلس شورای ملی وقتی که به یک دولت رأی اعتماد داد در لوایحی که از طرف دولت تقدیم مجلس می‌شود دیگر نباید آن قدر مخالفت کند...
شیروانی- اصلاً در این لوایح نباید حرف زد
زوار- اجازه بدهید آقا شما اگر حرفی دارید در موقع خودتان بفرمایید وقتی که مجلس به یک دولتی اعتماد دارد دیگر این قدر نباید نظر داشته باشد یک لایحه به مجلس آمده و الان دو ساعت معطل شده و هی حرف زده می‌شود و یک فکر ضعیفی پیدا شده (اما خوشبختانه خیلی ضعیف است) که به عقیده بنده ممکن است این فکر اسباب زحمت شود و آن این است که آقای آقا سید یعقوب نمانیده شیراز از شیراز و آقای روحی از کرمان و آقای کازرونی از بندرعباس و بالاخره هر یک از آقایان آقا سید یعقوب نمایندگان از محل خودشان حرف می‌زنند آن وقت بنده هم ناچارم از محل خودم خراسان مذاکره کنم و این البته خوب نیست قانون هیچ فرق و اختلافی بین راه‌ها و این که راه شیراز و اصفهان است با جای دیگر قائل نمی‌شود.
دولت متعهد است تمام راه‌های مملکت را بسازد آن وقت اگر بنا شود هر کس از یک نقطه حرف بزند این نمی‌شود و باید به نظر دولتی که طرف اعتماد است واگذار کرد و او را مکلف نمود که تمام راه‌ها را بسازد و تسطیح کند و او هم البته تمام مملکت را به یک نظر می‌بیند و فرقی بین گیلان و اصفهان و شیراز قائل نیست و همه جا یکسان است، بنده ثابت می‌کنم که بعد از راه خرم آباد راه خراسان در درجه اول اهمیت است چه از نظر اقتصادی و جه از سایر جهات و باید اول این راه مقدم باشد. پس خوب است آقایان موافقت بفرمایند و اختیار را در این موارد به خود دولت بدهند که او خودش هر طور که صلاح می‌داند عمل کند.
بعضی از نمایندگان- صحیح است احسنت
رئیس- عده برای رأی کافی نیست
بعضی از نمایندگان- تنفس
رئیس- آقای عراقی
عراقی- بنده تصور می‌کنم اگر جلسه را ختم کنیم بهتر است. و تنفس معنی ندارد. ثانیاً اگر آقایان نظرشان این است که کار نکنند خوب است مجلس را تعطیل کنیم چون هر روزی که ما می‌آییم اینجا همین که کار می‌رود به یک جایی برسد آقایان بیرون می‌روند و تشریف نمی‌آورند و کار را معطل می‌گذارند. در این صورت آمدن ما در این گرما فایده ندارد وقتی که مجلس هر روزه این طور می‌شود که آقایان اسباب زحمت هم برای خودشان و هم برای ما درست می‌کنند دیگر آمدن و نشستن فایده ندارد چهار پنج نفر در موقع عمل و کار و نتیجه بیرون می‌رود و مجلس را معطل می‌گذارند و این جهت یک مخارج زیادی برای دولت و مملکت فراهم می‌آورند. و فعلاً هم بنده معتقدم جلسه را ختم کنیم
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
آقای آقا سید یعقوب- بنده نمی‌خواهم در جواب فرمایشات آقای عراقی چیزی عرض کنم ما در اینجا هستیم و برای مملکت هم کار می‌کنیم آن دو سه نفری هم که بیرون رفته‌اند از رفقای ما هستند بیرون رفته‌اند و می‌آیند و با ما کار می‌کنند بدیهی است که مرکز نقل مملکت مجلس است. آنها هم برادران ما هستند و این قدرها مسئله نیست بهتر این است همان طوری که مقام ریاست تذکر دادند حال تنفس داده شود. دوباره مجلس حاضر می‌شویم و همه کار می‌کنیم و امیدواریم رفع نگرانی آقا هم بشود
رئیس- خوب چند دقیقه تنفس داده می‌شود
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)
رئیس- عده برای رأی کافی نیست. می‌ماند برای جلسه بعد آقای رفیع
حاج آقا رضا رفیع- بنده و همچنین آقایان خیلی متأسفیم که در این روزها که روزهای آخر مجلس است و با این تراکم کارها و لوایح مهمه بعضی از آقایان حاضر نمی‌شوند و میل ندارند با ما کار کنند و هر روزه در اول جلسه حاضر می‌شوند و بعد در موقع رأی دادن به یک ترتیبی بیرون می‌روند و حاضر نمی‌شوند و مجلس را از اکثریت می‌اندازید خوب حالا که آقایان با ما رفاقت و همکاری نمی‌کنند و حاضر نمی‌شوند که کارهای مملکتی را بگذرانند ما چرا اسباب زحمت رفقای دیگر خودمان بشویم؟ اگر مسئله به همین ترتیب بگذرد بنده پیشنهاد خواهم کرد که دو ماهه مجلس تعطیل شود. و تا آخر مجلس تعطیل شود. زیرا این وضع کار کردن نمی‌شود بودجه‌ها در کمیسیون گذشته کمیسیون به جزئیات بودجه‌ها رسیدگی کرده باید به عرض مجلس برساند. همه آقایان داد و فریاد می‌زدند که چرا بودجه‌ها نمی‌گذرد در این گرما کمیسیون نشسته و با حضور آقای تقی‌زاده و سایر آقایان بودجه را گذرانده و تمام قسمت‌ها رسیدگی و مراجعه کرده و باید حالا به عرض مجلس برساند و مثلاً بودجه عدلیه که همه مردم میل داشتند یک عدلیه عدلیه در مرکز و ولایات همین طور بی‌حقوق معطل هستند و حقوقشان داده نشده از قاضی که ما انتظار عدالت و صحت عمل داریم نباید امور معاش او را این طور معطل و لاتکلیف نگاهداریم آقایان اگر حقوق خودشان منظم است و ربطی به الان بدبخت‌ها ندارد. اینها آقا بازی با مملکت است و بنده هیچ نمی‌فهمم با مملکت نمی‌شود بازی کرد. مسببین این کار باید بدانند که با مقدرات مملکت نمی‌شود بازی کرد! اگر آقایان فرمایشی دارند بیایند این جا حرف بزنند محل محل نطق و منطق است و اگر اظهاراتی دارند بیایند و اظهار دارند. دیگر چرا این طور می‌کنند قهر کردن و آن طرف نشستن این کارهای مکتبخانه است با شأن مجلس شورای ملی این جور کارها منافات دارد. البته اشخاص در کارهای خصوصی خودشان آزادند ولی در کارهای عمومی آزاد بیستند ما از طرف ملت موظفیم آدم ملت هستیم و حقوق می‌گیریم. ملت از ما توقع کار دارد. و این جا که می‌آییم برای این است که برای مملکت کار کنیم اگر ناخوش هم باشیم باز باید بیاییم و کار کنیم مگر این که واقعاً بیچاره شویم. این ترتیب نمی‌شود و این وضع کار کردن نیست. در صورتی که به همین ترتیب بگذرد بنده در جلسه دیگر پیشنهاد خواهم کرد که مجلس تعطیل شود آقایان اکثریت هم با ما موافقت خواهند کرد که مجلس را تعطیل کنیم و اقلاً از این گرما راحت شویم. مردم و تماشاچی‌ها منتظرند ببینند ما چه می‌کنیم ارباب جراید از بالا منتظرند ببینند آقایان چه می‌کنند و چه کاری می‌گذرد که برای مملکت مفید باشد تا به عرض ملت برسانند ما از اینها خجالت م‌یکشیم
رئیس- آقای اعتبار
اعتبار- این فکری که آقای رفیع تذکر دادند فکر غالب آقایان وکلا است بالاخره با این وضع آقایان تصدیق می‌فرمایند که وقت مجلس بدون نتیجه تلف می‌شود و هیچ فایده هم ندارد. و همین طور که فرمودند یک طرحی همه آقایان امضاء کرده‌اند بنده هم امضا کرده‌ام. و تصور می‌کنم در اول جلسه آتیه تقدیم و مطرح نماییم
(محلس یک ربع بعد از ظهر ختم شد)