مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ بهمن ۱۳۲۹ نشست ۱۱۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال ششم – شماره ۱۷۵۴
۵شنبه ۳ اسفند ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۱۸
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۱۸
مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۹ بهمن ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
۱ - قرائت غایبین و طرح صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: موقر - وزیر امور خارجه - صالح - ناظرزاده
۳- مذاکره و اخذ رأی نسبت به گزارش راجع به بهداشت شهری
۴ - بیانات آقای حائری‌زاده طبق ماده ۹۰ آیین‌نامه
۵ - طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به کمک ترمیم حقوق دبیران و آموزگاران
۶ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس یک ساعت و سه ربع قبل از ظهر به ریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید.
۱ - قرائت غایبین و طرح صورت مجلس
رئیس - صورت غایبین جلسه پیش قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
غایبین با اجازه- آقایان: دکتر مصباح‌زاده، عبدالحسن اورنگ، جواد عامری، امیرقاسم فولادوند، علی‌محمد دهقان، ناصر صدری، دکتر محمد مصدق، طباطبایی، دکتر شایان، جمال امامی، معین‌زاده
غایبین بی‌اجازه- آقایان: صمد سودآور، سید محمدعلی شوشتری، شهاب خسروانی، دکتر عبدالحسین طبا.
دیرآمدگان با اجازه- آقایان: ناظرزاده کرمانی دو ساعت - محمد گرگانی یک ساعت و ۳۰ دقیقه.
دیر آمدگان بی‌اجازه آقایان ابریشم‌کار یک ساعت، خاکباز یک ساعت، زنگنه یک ساعت، محمود محمودی یک ساعت، محمدتقی برومند یک ساعت، منصف ۳۰ دقیقه، تولیت یک ساعت، حسن اکبر یک ساعت، محمد هراتی یک ساعت
رئیس - نسبت به صورت مجلس جلسه پیش نظری هست؟ آقای اردلان بفرمایید.
اردلان - عرض کنم که در جلسه گذشته بنده از مقام ریاست استدعا کرده بودم که نسبت به آن تبصره با تجزیه و جداگانه رأی گرفته شود و بعد البته هر چه مقام ریاست اعلام بفرمایند برای بنده واجب‌الاطاعت است هر چه بفرمایند تصویب شد یا تصویب نشده بنده شخصأ اطاعت می‌کنم ولی امروز صبح که صورت مذاکرات را مطالعه کردم اشتباهی بنده دیدم و آن این است که در صورت ۴۸ نفر موافق ۴۷ نفر مخالف است و اگر یک رأی این طرف بیاید تبصره رد می‌شود ملاحظه می‌فرمایید در صورت اسامی موافقین که ۴۸ نفر نوشته شده حتماً این ۴۸ نفر جزء آن اشخاص باشد که هیئت نظار صدا کردند توجه می‌فرمایید یعنی باید آنها را صدا کرده باشند و آنها رأی داده باشند بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم که اگر نام نماینده محترم آقای قراگوزلو و آقای افشار صادقی که اسم‌شان جزو موافقین نوشته شده جزء آنهایی باشد که صدا کرده‌اند بنده قبول دارم ولی جزء آنها نیست بنابراین به عقیده بنده این تبصره رد شده است.
رئیس - آقایانی که آن روز جزو حضار مجلس بوده‌اند؟
اردلان - اسامی را قرائت بفرمایید باید جزو آن عده باشند نه آقای قراگوزلو هستند و نه آقای افشارصادقی هستند خود جناب آقای رئیس هم به حساب نیامده‌اند.
رئیس - عده حضار ۹۵ نفر بوده به طوری که تندنویسی هم نشان می‌دهد و تابلو هم آن وقت نشان داد با خود من ۹۵ نفر بوده است.
اردلان - اگر آقای قراگوزلو را بگذارند ۴۸ و ۴۸ می‌شود ولی عرض کردم هر چه آقای رئیس بفرمایند من اطاعت می‌کنم.
کشاورز صدر - آقای اردلان چطور برخلاف قانون اطاعت می‌کنید از نظامنامه اطاعت بکنید.
رئیس - به طوری که آقای معنوی توضیح می‌دهند روز قبل که اسامی آقایان اعلام شد اسم آقای شکرایی دو مرتبه نوشته‌اند پس عده ۹۳ نفر می‌شود در صورت اولی با آن دو نفر هم که می‌فرمایند ۹۵ عده حضار بوده است در نظامنامه هست که باید بیش از نصف حضار رأی بدهند.
دکتر معظمی - نصف به علاوه یک.
اردلان - اگر آقای قراگوزلو را به حساب بیاورند ۴۹ رأی لازم دارد نه چهل و هشت رأی معهذا بنده عرضی ندارم و هر چه آقای رئیس بفرمایند اطاعت می‌کنم.
رئیس - با آقای قراگوزلو عده حضار ۹۵ نفر بوده
قراگوزلو - بنده توی مجلس بودم و اساساً
رأی موافق هم داده‌ام و مخالفت هم نکرده‌ام.
اردلان - جزو اسامی‌که برای رأی دادن اعلام شده است اسم شما نوشته نشده است.
رئیس - آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده - اصلاح مختصر چاپی در نطق بنده هست تصحیح می‌کنم و می‌دهم به اداره تندنویسی.
رئیس - بدهید به تندنویسی اصلاح می‌شود آقای فرهودی.
فرهودی - یک اشتباهات مختصری هست که بنده اصلاح می‌کنم و می‌دهم به اداره تندنویسی.
رئیس - بدهید اصلاح می‌شود آقای اسلامی.
اسلامی - اعتراض بنده نسبت به صورت جلسه است برای این که پریروز دفعه اول آقای رئیس اعلام فرمودند که ۴۶ نفر است مشکوک بود بعد هم که رأی گرفتند اتفاقاً اکثریت حاصل نشد.
آقایان نمایندگان در موقع تصویب قانون بایستی که در درجه اول حقوق و مصالح ملت ایران را در نظر داشته باشند ما نبایستی هیچ وقت ۱۵ میلیون جمعیت را فدای ۴۰ نفر یا ۵۰ نفر بکنیم ما با آقایان اطباع کمال احترام را می‌گذاریم ولی آقایان نمایندگان وظیفه‌ای مهمتر از آنچه تصور می‌کنند در موقع قانونگذاری به عهده دارند جناب آقای وزیر بهداری که بنده به ایشان کمال احترام را دارم در اینجا توضیح دارند که اگر طبیبی آمپول اشتباه زد باید فوراً اطبا رسیدگی بکنند بنده نمی‌فهمم این چه موضوعی است اساساً در قوانین جزایی جرائم از سه نوع بیشتر نیست یا جرائم جنایت است یا جنحه است و یا خلاف است بنده نمی‌دانم خارج از این سه موضوع دیگر چیست که اطبا بیایند در وزارت بهداری محاکمه بشوند این است که بنده از آقایان استدعا می‌کنم که در موقع که این مسائل مهم مطرح است و منافع و مصالح و تمام حیثیت یک جامعه‌ای بایستی در موقع وضع قانون در نظر گرفته بشوند آقایان صحبت‌های شخصی را بگذارند کنار و دقت بفرمایند مثلاً همین پریروز در اثر بی‌توجهی آقایان یک قانون بی‌ربطی تصویب شد بایستی توجه بشود بنده استدعا می‌کنم که آقایان توجه بفرمایند ما به آقایان اطبا کمال احترام را می‌گذاریم ولی نبایستی که به خاطر چهل نفر ۱۵ میلیون را فدا کرد و اساساً این قانون پریروز تصویب نشد برای این که اکثریت نبوده بنده مخالفم با این صورت جلسه.
رئیس - دیگر نظری نسبت به این صورت جلسه هست؟ (جمعی از نمایندگان - خیر) باید به این لایحه یک رأی نهایی گرفته بشود.
اردلان - باید به تبصره دو مرتبه رأی گرفته بشود.
رئیس - چون عده برای رأی کافی نیست نطق قبل از دستور اجازه داده می‌شود آقای موقر.
مجید موقر - پس از اشتعال آتش جنگ بین‌المللی اول سیاستمداران نامی جهان معتقد بودند که چون جنگ پایان یابد چنان طرح نوینی در اساس سیاست بین‌المللی ریخته شود که دیگر سرنوشت بشر از سوانح جنگ با آن همه تخریب و انهدام و آن همه سفاکی و خونریزی و توحش و بربریت در امان باشد و از آن به بعد جهان متمدن در صلح و صفا و سازش و آرامش بین‌المللی به سر برد.
بدیهی است بشر خود را اشرف مخلوقات می‌داند و دم از ملکات فاضله می‌زند نباید خواهان خونریزی و انهدام دسته‌جمعی و قتل عامل پیر و جوان و زن و فرزند باشد فردوسی علیه‌الرحمت با چه عبارت موجز و رسایی در این باره می‌فرماید.
به مردی که ملک سراسر زمین نیرزد که خونی چکد بر زمین
چون جنگ بین‌المللی اول پایان یافت برای نیل به این مرام مقدس سیاستمداران جهان اجتماع کردند و طرح جامعه ملل را پی افکندند به این امید که جامعه را با چنان قوانین و مقررات و نظامات بین‌المللی مجهز و با چنان مجازات‌های شدیدی مسلح گردانند که هیچ کشوری هر قدر هم توانا باشد یارای تعدی و تجاوز به کشور دیگری هر قدر هم ضعیف و ناتوان باشد نداشته باشد.
چه مرام مقدس و چه هدف عالی
دولت ایران به نمایندگی از طرف ملت صلح‌دوست و خیراندیش ایران در تقویت جامعه ملل نهایت کوشش و کمال مجاهدت را به عمل آورد کوشش‌های خستگی‌ناپذیر نمایندگان ایران در راه حفظ صلح بین‌المللی مورد تصدیق و تمجید و ستایش تمام کارمندان جامعه ملل قرار گرفت.
بی‌مناسبت نمی‌دانم برای مثال یک نمونه از مجاهدت نمایندگان ایران برای نیل به این هدف عالی و نوع‌پرورانه نقل کنم ماده ۱۰ اساسنامه جامعه ملل می‌گوید. دول عضو جامعه متحد هستند که استقلال و تمامیت اعضای جامعه ملل را محترم بشمارند.
چون ایتالیا قصد تجاوز به حبشه داشت و در صدد بر آمد این ماده را حذف نمایید یا اقلاً تضعیف کند ولی چون تغییر اساسنامه جامعه نیازمند موافقت کلیه اعضا بود در نتیجه مخالفت و موافقت شدید نمایندگان ایران تغییری در این ماده داده نشد یعنی ایران تنها کشوری بود که با تغییر این ماده مخالفت ورزید اتفاقاً آقای محسن رئیس وزیر امور خارجه فعلی در آن وقت کفالت وزارت امور خارجه را داشت و به نمایندگان ایران در جامعه ملل دستور اکید می‌داد که با تغییر این ماده مخالفت کنند تا بالأخره نظریه ایران پیشرفت نمود.
هر چند ابغای این ماده مانع تجاوز ایتالیا به حبشه و ژاپن به چین و آلمان به چک‌اسلواکی و اتریش و لهستان و بالأخره مانع بروز جنگ بین‌المللی دوم نشد ولی هیشه این افتخار برای ایران باقی مانده است که تا آخرین لحظه از طرفداران جدی و صمیمی جامعه ملل بود هر آیینه باقی کشورها مانند ایران پایبند اصول اساسنامه جامعه می‌شدند محققاً جنگ بین‌المللی دوم مشتعل نمی‌شد.
در زمانی که هنوز دایره جنگ بین‌المللی دوم در نهایت شدت در حال اشتغال بود فکر تجدید جامعه ملل به شکل مؤثر و علمی‌تری پیدایش یافت و در تعجب این فکر بود که کنفرانس سانفرانسیسکو در سال ۱۹۴۵ تشکیل شد.
از بدو تشکیل کنفرانس سانفرانسیسکو تا به امروز که سازمان ملل متحد با عضویت تشخیص کشور در نیویورک متشکل و برقرار است همیشه نمایندگان ایران از اعضای مؤمن و صمیمی سازمان بوده و در تمام جلسات آن با نهایت علاقه‌مندی شرکت جسته و در تقویت این سازمان به امید نجات عالم بشریت از فجایع جنگ بین‌المللی سوم با جان و دل کوشیده و می‌کوشد.
آقای انتظام که از مأمورین بسیار لایق و از سیاستمداران بسیار زبردست و کارآزموده هستند از بدو تشکیل کنفرانس سانفرانسیسکو تا به امروز در تمام جلسات شرکت جسته و ابراز لیاقت و کفایت نموده و مورد تکریم و احترام همگانی قرار گرفته تا جایی که امروز حقاً به مقام شامخ ریاست سازمان ملل متفق برقرار شده و موجب مزید شناسایی و عزت و احترام و سربلندی ایران شده است.
همین سازمان ملل متهد تا کنون مصدر خدمات ذی‌قیمتی به عالم بشریت شده یعنی اگر این سازمان وجود نداشت حتماً تا کنون جنگ بین‌المللی سوم زبانه گشته بود و جهان متمدن را غرق خون و آتش و انهدام ساخته بود و امروز بنده و شما آقایان محترم در اینجا نبودیم.
آیا انصاف است فراموش کنیم که همین سازمان ملل متحد بود که به یاری ما برخاست و ما را از شر آتش بیگانه که برخلاف تعهد خود از تخلیه ایران سر باز می‌زد و نغمه‌های ناهنجاری ساز کرده بود رهایی بخشید اگر سازمان ملل متحد به فریاد ما نرسیده بود شاید وضع ایران عزیز امروز غیر از این بود.
خدماتی که سازمان ملل متحد تا کنون به عالم بشریت نموده پیش از آن است که بتوان آنها را در اینجا شماره نمود بلکه مستلزم وقت و بحث جداگانه‌ای است.
آقای انتظام به تصدیق خودی و بیگانه در تمام این ادوار حساس عمر سازمان ملل متحد از کارمندان بسیار فعال و شایسته سازمان بوده و در نتیجه ابراز لیاقت بر سازمانی ریاست می‌کند که کشورهایی مانند آمریکا و انگلیس و فرانسه و شوروی اعضای آن هستند.
از روزی که لشکریان جرار چین کمونیست کشور کره را برخلاف منشور سازمان ملل متفق به نام ساختگی قوای داوطلب مورد تاخت و تاز قرار داده سازمان ملل متحد نهایت کوشش را به عمل آورده و می‌آورد که مانع بروز جنگ بین‌المللی سوم گردد.
از میان شصت دولتی که عضویت سازمان را دارند نمایندگان سه دولت انتخاب شدند که راه حلی برای رفع قاعله کره پیدا کنند یکی از این سه نماینده آقای انتظام بود همین امر می‌رساند
آقای انتظام تا چه اندازه مورد اعتماد و وثوق و احترام همگانی است
این کمیته سه نفری کوشش کردند طرفین را به پذیرش فرمان (آتش‌بس) وارد کنند تا در این ضمن راه حلی بیابند هر چند این کمیته از بذل هیچ گونه مجاهدتی فروگذار نکرد ولی متأسفانه به واسطه مخالفت و سرسختی چین توفیقی حاصل نشد معهذا نماینده ایران مأیوس نشد و از فعالیت در راه خاموش کردن آتش جنگ دست نکشید و کمیته از ۱۲ کشور آسیایی تشکیل داد و خود عضو کمیته شد این کمیته ۱۲ نفری یک هیئت ۷ نفری از میان خود برگزید تا قضایا را در محیط آرامی مورد رسیدگی قرار دهد.
متأسفانه در این باره نیز توفیقی حاصل نشد زیرا چین با صدور فرمان (آتش‌بس) موافقت نکرد بعد از این جریان بود که آمریکا ناچار شد پیشنهاد کند دولت چین کمونیست متجاوز شناخته شود و مجازات شدیدی طبق اساسنامه سازمان ملل متفق درباره آن اجرا شود و کمیته برای تعیین مجازات‌ها معین شد.
باز آقای انتظام به دستور دولت ایران برای جلوگیری از شدت عمل که ممکن است هر آن منجر به جنگ بین‌المللی سوم گردد به اتفاق نمایندگان خیراندیش بعضی دول دیگر مجاهدت کردند که اقلاً اجرای مجازات‌ها را عملی نکنند زیرا نفس تجاوز قابل انکار نیست چگونه و با چه منطق و دلیلی می‌توان منکر وجود هزار سرباز چین کمونیست در کره که با توپ و تانک و هواپیما و حتی جت مجهز هستند شد در صورتی که ۴۳ کشور دیگر که دور از کابوس کمونیزم هستند چین را متجاوز شناختند این به خصوص با توجه به موقعیت حساس و همجوار ترکستان و قفقازیه چگونه و با چه مجوز قانونی و چه عاقبت‌اندیشی صلاح بود حمله چین را به کره تجاوز نشاند بنده می‌خواهم در این مورد حساس توضیحات بیشتری بدهم.
در نتیجه مداخله و وساطت نماینده ایران و برخی کشورهای دیگر بود که تا کنون از اجرای مجازات‌ها صرف‌نظر شده و مانع شده‌اند که کمیته تعیین مجازات‌ها فعلاً فرمان اجرای مجازات‌ها را صادر کند و بر وخامت اوضاع بین‌المللی بیفزاید.
در این خلال و باز به منظور حل مسالمت‌آمیز مشکل کره و نجات عالم بشریت و خطرات مهیب جنگ بین‌المللی سوم کمیته سه نفره به نام (کمیته حسن‌نیت) انتخاب شده است که باز هم آقای انتظام یکی از اعضای برجسته این کمیته است.
این کمیته حسن‌نیت حقاً با نهایت حسن‌نیت و منتهای صمیمیت که مورد تصدیق تمام عالمیان است شب و روز تلاش و تقلا می‌کند و سعی و کوشش می‌نماید تا شاید هر طور شده راه حل مسالمت‌آمیزی پیدا نمایند و خطر جنگ را مرتفع سازند.
در قبال این خدمات و این مجاهدات آیا این انصاف است که آقای انتظام را مورد اعتراض و بازخواست و سرزنش و نکوهش قرار دهیم. آیا همین است معنی تشویق از خدمتگزاران شایسته و رجال پاکدامن بنده موقع را مغتنم شمرده از ورود یک نفر ایرانی جلیل‌القدری که شهرت معروفیت بین‌المللی دارد اظهار خوش‌وقتی کنم حضرت والا آقاخان محلاتی که پدر در پدر اعیانی و نجیب‌زاده است بر میلیون‌ها مسلمان سمت پیشوایی و امامت را دارد و پیروان معظم‌له در هندوستان و پاکستان و افغانستان و ایران و مصر و سایر بلاد اسلامی منتشر و پراکنده هستند.
حضرت والا نه تنها در دیانت و روحانیت مقام شامخ و ارجمندی را دارا هستند (کشاورز صدر - چرا این حرف‌ها را می‌زنید) بلکه در ادب و سیاست و مکارم اخلاقی و نوع‌پروری نیز مورد تکریم و احترام است این مرد جلیل‌القدر در کمال بی‌نیازی به ایرانیت خود مباهات می‌کند و به اکثرت مشغله اینک با نهایت اشتیاق و حسن‌نیت به زیارت سرزمین نیاکان خود شتافته است.
حضرت والا ارمغان بس نیکو با خود آورده (بی‌مرگی) (آبادی) در برابر یا مرگ یا آزادی با این عبارت اندرز می‌دهد که شعار آزادی‌خواهان دوره استبداد بود از مرگ و میر بی‌جهت و بی‌مورد جلوگیری کنیم و در عمران و آبادی کشور بکوشیم علاوه بر این اندرز مشفقانه آقاخان قصد دارند عملاً نیز در عمران و آبادی ایران شرکت جویند و بخشی از سرمایه خود را در میل به این هدف مقدس به کار اندازند و در راه سعادت و عزت و اعتلای نام ایران همت گمارند.
خداوند در این نیت خیر یار و مددکار ایشان باشد و اما راجع به تقسیم املاک اختصاصی بین کشاورزان بنده در تأیید و تقویت این همت شاهانه و این فکر بلند پایه در جلسه گذشته بیاناتی کردند با اهمیتی که این امر حیاتی در سرنوشت نسل‌های آینده دارند حق این است که به خصوص مطبوعات که همیشه و همه جا از علمداران آزادی و عدالت اجتماعی هستند توجه بیشتری نیست به این موضوع اساسی مبذول فرمایند نه این که اخبار آن را متناقص و مجمل و فشرده منعکس کنند. درباره عدالت اجتماعی و اصلاح اصول مالکیت و تعدیل ثروت به وسیله وضع مالیات‌های عادلانه بنده عرایض مفصلی دارم که در جلسات آینده نیز به عرض می‌رسانم فعلاً اجازه می‌خواهم از یک مالک زنجانی که پیروی از نیات اعلیحضرت همایونی چندین آبادی معتبر خود را با نهایت جوانمردی تقدیم جامعه نموده است اظهار تشکر کنم همچنین شنیده‌ام یکی از فئودال‌های درجه اول ایران قصد دارد بخش عمده از املاک خود را بلاعوض بین رعایا تقسیم کند وقتی که تأمین فکر عدالت اجتماعی و اصلاح اصول مالکیت به منظور ترقی سطح زندگانی در فئودال‌ها نیز سرایت کند واقعاً ایران انشاءالله به زودی گلستان خواهد شد (انشاءالله)
رئیس - آقای وزیر امور خارجه
وزیر امور خارجه - از طرف عده‌ای از نمایندگان محترم سؤالاتی از وزارتخانه‌های مختلفه منجمله وزارت امور خارجه شده که البته هر وقت نوبت و موقع برسد جواب‌های لازم عرض خواهد شد یکی از آن سؤالات مربوط به موضوع رأی است که از طرف ایران در کمیته سیاسی و انجمن عمومی سازمان ملل متحد دایر متجاوز شناختن چین کمونیست داده شده است در این باب توضیحات مفصل در کمیسیون خارجه مجلس شورای ملی و همچنین در کمیسیون خارجه مجلس سنا داده‌ام که به اتفاق آرا مورد تصدیق هر دو کمیسیون محترم واقع شد (صحیح است) (حائری‌زاده - ما هنوز سؤال نکرده‌ایم که جواب می‌دهید) و همان طور که جناب آقای رفیع رئیس محترم کمیسیون خارجه مجلس شورای ملی در همان مجلس فرمودند چنانچه آقایان سؤال کنندگان هم حضور داشتند بدون شک متقائد می‌شدند و تصدیق می‌فرمودند که تا چه درجه در این قسمت رعایت حفظ اصول منشور ملل متحد و مصالح عمومی و وضعیت خاص کشور عزیزمان شده است نکته‌ای که امروز در اینجا می‌خواهم عرض کنم این است که جناب آقای حائری‌زاده ضمن بیانات خودشان در جلسه قبل اظهاراتی راجع به جناب آقای انتظام و کیفیت انتخاب ایشان به سمت ریاست مجمع عمومی ملل متحد فرمودند که حقیقتاً غیر منصفانه بود (حائری‌زاده - حقیقت بود غیر منصفانه نبود) بر هیچ کس پوشیده نیست که جناب آقای انتظام به پیروی از سیاست و دستور دولت مطبوع خود از به دو قائله کره از هیچ نوع فداکاری و جدیت در راه صلح و آرامش بین‌المللی و پیدا کردن راه حل مسالمت‌آمیز خودداری نکرده (صحیح است) و با اقدامات و فعالیت‌های شبانه‌روزی خود مورد تقدیر کلیه کشورهای جهان واقع گردیده است (صحیح است) شکی نیست که انتخاب ایشان به سمت ریاست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در این دوره باریک و حساس و مهم صرفاً در اثر فعالیت‌های چند ساله ایشان در سازمان ملل متحد و جلب احترام و ابراز لیاقت بوده است (صحیح است) جای آن هست اکنون هم که به اهمیت ایشان روزنه امید حل اختلافات از مجری ملل متحد بسته نشده و ایشان ریاست کمیته سه نفری میانجیگری و آشتی را بر عهده دارند (صحیح است) از طرف قاطبه نمایندگان محترم برای انجام این مأموریت بزرگ پشتیبانی و تقویت کردند (صحیح است) در اینجا لازم می‌دانم که ریاست محترم مجلس شورای ملی و جناب آقای محمدعلی مسعودی و جناب آقای مجید موقر که در مورد جناب آقای انتظام حفظ‌الغیب فرموده و حقایقی را درباره ایشان در این مجلس محترم بیان داشتند سپاسگزاری کنم (صحیح است)
حائری‌زاده - اجازه می‌فرمایید بنده در جواب ایشان صحبت کنم
اسلامی - راجع به نفت آقای انتظام در آمریکا چه گفته‌اند؟
رئیس - آقای صالح
صالح - این مطلب مکرر در مجلس شورای ملی اظهار شد که موضوع نفت بزرگ‌ترین مشکل ملت ایران است و تا دست بیگانه از ذخایر نفت کوتاه نگردد ایرانیان از استقلال و آزادی واقعی و از سعادت و رفاه
محروم خواهند ماند به این جهت ملت ایران رهایی از چنگال ظالمانه شرکت غاصب انگلیس و اعلام ملی شدن نفت را در سراسر کشور همان طور که همکار ما آقای دکتر شایگان از پشت این تریبون اظهار فرموده‌اند به منزله یک جهاد اکبر می‌دانند (صحیح است) و هیچ موضوع دیگری چه از روی حقیقت یا برای اغفال یا سرگرمی مردم مطرح شود ملت ایران را از مبارزه در این راه باز نخواهد داشت و عملیاتی هم که برای جلوگیری از میتینگ و تظاهرات مردم در شهرستان‌ها مرتکب می‌شوند به هیچ‌وجه در انصراف ایرانیان از مبارزه در راه ملی شدن صنعت نفت مؤثر نخواهد بود بلکه انشاءالله نتیجه معکوس خواهد داد و ملت ایران را از فداکاری و فعالیت برای نیل به این هدف مقدس ملی بیش از پیش تحریک خواهد نمود همچنان که ترور محمد مسعود نتوانست زبان جراید آزادی‌خواه را ببندد و بعد از چهار سال که از شهادت او گذشته هنوز مردم ایران در مرگ او سوگواری می‌نمایند و هزاران نفر از اهالی شهر و شمیران بعد از ظهر جمعه در آرامگاه او حاضر شدند و متجاوز از دو ساعت در هوای سرد و روی زمین پوشیده از برف و یخ ایستادند و سخنان ناطقین جبهه ملی را استماع کردند بنده این مقدمه را از این جهت عرض کردم که دولت را متوجه کنم به این که از راه فشار و مضیقه نمی‌توان جلوی آزادی یک ملت زنده‌ای را گرفت مثل این که در شهرستان‌ها اکنون که از تشکیل اجتماعات برای ملی شدن صنعت نفت جلوگیری می‌شود مردم ولایات ساکت نشسته و به وسایل دیگر ابراز وجود می‌نمایند همچنان که صدها اعلامیه و بیانیه هر روز صادر و به استحضار آقایان نمایندگان محترم می‌رسید که از جمله یک بیانیه است که از طرف چندین هزار نفر از اهالی محترم تبریز که به وسیله حزب ایران تبریز تقدیم مجلس شورای ملی شده است و ابتکاری که هم‌میهنان غیور تبریزی ما به کار برده‌اند این است که به یک شکل منظمی‌که آقایان نمایندگان محترم ممکن است ملاحظه بفرمایند روی اوراقی که عنوان آن چاپ شده نوشته‌اند و مضمون آن این است استیلای غاصبانه شرکت نفت و دخالت‌های ناروای بیگانه و بیگانه‌پرستان ملت ایران را از کلیه شئون اجتماعی عقب انداخته برای کوتاه کردن دست غارتگر شرکت نفت و رهایی مردم چاره‌ای جز ملی کردن صنعت نفت در سراسر کشور وجود ندارد به این لحاظ ما امضا کنندگان از نمایندگان مجلس شورای ملی تقاضا داریم که با تصویب این خواسته همگانی پر افتخاری در تاریخ ایران باقی بگذارند ملاحظه می‌فرمایید هر صفحه‌ای دارای هیجده امضا است که در مقابل امضاها اسم و شهرت هر یک از امضا کنندگان درج شده و یکی از دانشجویان عضو حزب ایران تبریز مخصوصاً این را آورده است که به ضمیمه نامه حزب ایران تبریز حضور محترم آقایان نمایندگان تقدیم شود و بنده الان تقدیم می‌کنم به ریاست محترم مجلس یک سند مهم دیگر که سند بسیار تاریخی و مهمی است بیانیه‌ای است که از طرف استادان محترم دانشگاه تهران صادر شده است استادان محترم دانشگاه تهران با امضای این بیانیه که متجاوز از پانصد امضا دارد به ساحت مقدس مجلس شورای ملی و سنا این طور اظهار کرده‌اند.
ساحت محترم مجلس شورای ملی و سنا ما دانشگاهیان برای تأمین استقلال کامل کشور خواهان ملی شدن صنعت نفت در سراسر ایران می‌باشیم عین این سند تاریخی هم تقدیم مقام محترم مجلس شورای ملی می‌شود امضاهایی که ذیل این سند بزرگ تاریخی است از دانشگاه و از محلی که بزرگ‌ترین دانشمندان ما به جوانان تدریس می‌کنند قالب امضاها برای آقایان نمایندگان محترم روشن هست معهذا برای این که درست خوانده بشود ما یکی یکی از امضاهایی را که خوانده می‌شده خارج‌نویس کرده‌ایم از کلیه دانشکده‌ها بنده از هر کدام چند تا را می‌خوانم آقای دکتر جناب کمال، آقای دکتر علی‌نقی وحدتی، دکتر فرشاد، دکتر توسلی، دکتر خبیری، دکتر مصطفی کامکار، دکتر غلام‌رضا رادفر، دکتر حمید به‌فروز، دکتر علی‌اکبر پریمن، دکتر پروفسور، تقی فاطمی، و باقی آقایان امضا کنندگان دکتر محمود حسابی و دکتر عبدالله شیبانی و عده دیگری از آقایان برای این که وقت گرفته نشود بنده اسامی را خارج‌نویس کرده‌ام و خود این سند را تقدیم خواهم کرد همین طور دانشکده پزشکی آقای دکتر نعمت‌اللهی کیهانی، آقایان دکتر حکیم، دکتر رستاقی دکتر ضیاء شمس، دکتر علی کاتوزیان، دکتر پرویز دبیری، و امضاهای متعددد دیگری که غریب به ۱۱۷ امضا می‌شود استادان محترم دانشکده دامپزشکی آقایان دکتر رضا رستگار، دکتر کریم میربابایی، دکتر بهرام جانسوز، دکتر کاظمی، دکتر اقصی، دکتر میمندی‌نژاد، دکتر وکیل‌زاده، دکتر آزرم و تعداد زیادی امضاهای دیگر از استادان محترم دانشکده ادبیات آقایان دکتر مهدی بهرامی آقای بهمن‌یار، آقای محمدکاظم عصار، دکتر عبادالله بصیر، دکتر اسدالله بیژن، دکتر عیسی سپهبدی، آقای مسعود کیهان، دکتر حق نظریان و تعداد زیادی از امضاهای آقایان محترم استادان دانشکده ادبیات از دانشکده فنی آقایان دکتر حسن فاضل زندی، مهندس پزشکیان، مهندس مهدی بازرگان، مهندس احمد حامی، مهندس قزوینیان، مهندس جلالی، مهندس غلامعلی بازرگان، مهندس کاظم حسیبی، مهندس احمد زیرک‌زاده، دکتر ریاضی، مهندس احمد رضوی، مهندس اصفیا و باقی آقایان و استادان محترم دانشکده فنی از دانشکده کشاورزی آقایان دکتر منصور عطایی، دکتر اسماعیل فیلسوفی، دکتر رضا رستگار، مهندس شیبانی، دکتر قانع بصیری، دکتر محمود روین، مهندس صادق نویدی، دکتر مهدی اردبیلی، و سایر آقایان استادان محترم دانشکده کشاورزی از دانشکده هنرهای زیبا آقایان محسن مقدم، مهندس سیحون، مهندس حیدریان، مهندس ریاضی، دکتر توکل، احمد بیرشک و سایر آقایان از دانشکده حقوق آقایان دکتر پورهمایون، دکتر شایگان، دکتر سنجابی، دکتر افشار، دکتر صبا، آقای مهندس اسدی، آقای حسین رفعتی و سایر آقایان محترم اساتید دانشکده حقوق از دانشکده علوم معقول و منقول آقایان فیاض و دکتر محمدی
ملاحظه بفرمایید که این دو سند تاریخی که به عرض آقایان رسید نمونه‌ای است از حقایقی که در کشور برای مبارزه در راه ملی شدن صنعت نفت می‌شود و همان طوری که در مقدمه عرض خودم اظهار کردم هیچ چیز ملت ایران را قانع نخواهد کرد مگر این که مجلس شورای ملی انشاءالله به اتفاق آراء تصمیم بگیرد که صنعت نفت در سراسر کشور ملی بشود چون اسم تبریز برده شد با اجازه آقایان محترم تذکری می‌دهم در تبریز دانشکده پزشکی آنجا استادان آنجا برای دانشکده پزشکی کافی نیست و این موضوع را آقایان نمایندگان محترم آذربایجان می‌دانند و شاهدند و مکرر در مجلس اظهار کرده‌اند (بهادری و دکتر مجتهدی - چی را؟) اینک دانشکده پزشکی تبریز از لحاظ نداشتن استاد در مضیقه است (بهادری و دکتر مجتهدی - صحیح است) و دوره گذشته قانون استخدام پنج تن استاد اتریشی برای تدریس از مجلس گذشت ولی از این ۵ نفر ۴ نفر وارد ایران شدند که یکی از آن چهار نفر به نام پروفسور روملها ردفوت کرده است و دیگری به نام رولر ایران را ترک کرده است و ۲ تن استاد باقی مانده و اینها عهده‌دار پست مهمی نیستند خلاصه این موضوع را آقایان محترم توجه دارند و امیدوارم که وزارت فرهنگ و دانشکده پزشکی بتوانند برای تکمیل دانشکده پزشکی تبریز استاد اعزام دارند قبل از این که عرضم تمام شود یک شرحی است که کارمندان مسلول شرکت نفت نوشته و عرض کرده‌اند که هنوز یک عده از این بیچاره‌ها در مجلس متحصنند آن را هم بنده قرائت می‌کنم خیلی مختصر است آقایان نمایندگان محترم قبل از این که ما کارمند شرکت نفت ایران و انگلیس باشیم ایرانی هستیم و از توجهات عالیه شاهنشاه و قانونگذاری یک مجلس و سرپرستی یک دولت برخورداریم شرکتی را که در خاک ما تشکیل شده وادارید مفاد تصویب‌نامه مورخه ۱۳ دی ماه ۱۳۲۷ هیئت وزیران را که درباره مسلولین دولت اجرا می‌شود یا قانون عادلانه‌ای را که درباره مسلولین دنیا عملی می‌شود در مورد مسلولین خود اجرا نماید شما را به خدا گناه ما چیست و سرنوشت ما در این بحران زندگی با بیکاری و یک مشت عائله چه خواهد شد؟ با تقدیم احترام محمدمهدی طاهری و به امضای عده دیگری که متحصن در مجلسند و آقایان ملاحظه فرموده‌اند که در این هوای سرد ایستاده‌اند و جلوی وکلا را می‌گیرند یک مطالب دیگری هم هست که بعضی از آقایان محترم در مجلس متذکر شده‌اند و آن هم راجع به این خانه‌های ارزان‌قیمت است (صدرزاده -بفرمایید گران‌قیمت) و در واقع خانه‌های گران قیمت چهارصد دستگاه مشرق شهر (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) و همین طور یک قسمت در مغرب شهر دولت خواسته است به کارمندان خود کمکی بکند و یک خانه‌هایی اینها داشته باشند که مال خودشان باشد در قسمت مشرق شهر یک قسمتی است که به اسم کوی چهارصد دستگاه تشکیل شده است که این خانه‌ها را به افراد واگذار کرده‌اند که
اینها الان دارند مستأصل می‌شوند بنده برای آقایان اسم چند نفر از ساکنین این خانه‌ها را که شخصاً رفتم ودیدم و وضع آنها حقیقتاً رقت‌بار است بعضی از آنها روی زمین و بعضی روی کاغذ روزنامه می‌خوابند یا حصیر زیر پایشان است و برای معاش روزانه خود معطل هستند حالا اسم چند نفر را برای نمونه به عرض می‌رسانم اسم چند نفر از اینها از طبقات مختلف اشخاصی که دارای حداقل و حد وسط و حداکثر حقوق هستند یادداشت کرده‌ام مثلاً اسماعیل شعاعی نامی دارای ۷ نفر اولاد است مجموع حقوق و مزایای دریافتی او از دولت ۱۵۰۰ ریال است و مبلغی که بابت قسط باید به دولت بدهد ماهی ۹۹۰ ریال است (قاسم فولادوند - یعنی با ۵۰ تومان با هفت سر عائله باید زندگی بکنند) با هفت سر بچه نه عائله چون دستور دولت است که به هر خانواده که واگذار می‌شود لا اقل پنج بچه باید داشته باشد و شهربانی و سایر دستگاه‌های دولت هم باید تعیین بکنند که هیچ گونه بضاعتی نداشته باشد یک خانواده‌ای با هفت سر بچه با ۱۵۰۰ ریال حقوق که ۹۹۰ ریال آن را دولت بر می‌دارد چطور می‌تواند زندگی بکند؟ نفر دوم حسینعلی زندپور این ۸ نفر بچه دارد و ۲۰۰ تومان حقوقش است ۱۰۰۵ ریال به دولت می‌پردازد به عنوان قسط (صفایی - آقای پورکافی ۱۲ بچه دارد و ۲۰۰توان حقوقش است) حالا از طبقه بالا که حداکثر حقوق می‌گیرند آقای علی‌نقی عطایی ۶ نفر اولاد ۴۵۰ ریال اصل حقوق و مزایای او است از این شخص ۲۴۲۰ ریال در ماه بابت قسط خانه کم می‌کنند و چند فقره دیگر هم هست به همین ترتیب بنده و جناب آقای دفتری دکتر متین بنا به تقاضای آقایان رفتیم آنجا و بعد هم به تقاضای وثیقی و آقای شعاعی رفتیم در بانک رهنی و کمیسیون و جلسه کردیم و علوم شد این رقمی‌که حساب کردند و از این پول می‌گیرند یک رقم واقعاً ظالمانه‌ای است اولاً ۴ درصد اینها به عنوان ربح و منفعت می‌گیرند درصد اضافه می‌گیرند از مجموع قیمتی که برای خانه‌ها خودشان در نظر گرفته‌اند یک درصد هم اضافه می‌کنند به عنوان مخارج نگهداری حقیقتاً بر ما معلوم نشد که به چه مناسب مخارج نگهداری خانه‌هایی که هنوز واگذار نشده این را بایستی عائله این بدبخت‌ها بپردازند همین طور قیمت زمین و خیابان و هر چیز را که نمی‌توانید تصور بفرمایید به پای این بدبخت‌ها منظور شده است (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) و هیچ راهی هم نیست یا باید دست از زندگی بکشند و یا همان طوری که عرض کرده‌اند و خواهش کرده‌اند مجلس شورای ملی به اینها اجازه بدهد بیایند در مجلس متحصن بشوند آقایان زودتر برای اینها باید فکری بشود ما در اثر کمیسیونی که در حضور آقای دکتر دفتری کردیم نظر این طور شد که بانک ملی از این منافعی که می‌گیرد صرف‌نظر کند یا اصل این صدی چهار را تقلیل بدهد به یک درصد و آن یک درصدی هم که به عنوان نگهداری از اینها می‌گیرند از آن صرف‌نظر کنند به علاوه قیمت زمین و خیابان را هم بایستی شهرداری تقبل بکند و پای اینها حساب نکند همان طور خانه‌هایی که در قسمت مغرب شهر تهران برای کارمندان از زمین‌های باغشاه تهیه شده آنها هم همین طور است قیمت عراضی در گران‌ترین موقع پای آنها حساب کرده‌اند و اشخاص با خون دل یک خانه‌هایی آنجا ساخته‌اند و الان نمی‌توانند کاری بکنند و اقساط آنجا را بپردازند بنده خواهش می‌کنم از آقایان وزرایی که در اینجا هستند یادداشت بفرمایید (چون حقیقت را باید گفت) از طرف شهرداری و آقای نخست وزیر یک توضیحی برای رفاه حال آنها شده بیشتر توجه فرمایند که اشکال عمده آنها که قیمت عراضی آنها است که عرض کردم در گران‌ترین قیمت‌ها حساب شده و به هیچ‌وجه اینها قادر نیستند که این قیمت را بپردازند حالا که دولت تقسیم املاک را در نظر دارد برای این که مردم را صاحب زمین کند و در جاهای دیگر دنیا برای کارگر به خصوص برای کارمندان دولت خانه‌های مجانی می‌سازند اینها را هم بیایند برای اینها به قیمت عادلانه حساب بکنند (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) مطابق نرخ روز (صفایی - مطابق نرخ امروز) مطابق نرخ امروز به یک ترتیبی باشد که اینها بتوانند از عهده پرداخت آن بر آیند.
قاسم فولادوند - این عملی که شده نغض غرض است جناب آقای رئیس مجلس باید دستور بفرمایند که به دولت نوشته بشود راجع به خانه این کارمندان یک تصمیم عاجلی بگیرند.
رئیس - شکایتی رسید که اقدام می‌شود.
صالح - یک تلگرافی هم از تجار فرش کاشان رسیده است که امروز هم با آقای وزیر اقتصاد ملی صحبت کردم در اثر آزادی صدور پشم یک اشکال فوق‌العاده‌ای برای صنعت قالی کاشان پیش آمده در حدود ۴۰ درصد از دستگاه‌های آنجا دارد تعطیل می‌شود (سالار بهزادی - کرمان بدتر است) برای این که قیمت پشم گران شده و دیگر نمی‌توانند از عهده بر آیند و ۲ تلگراف که از فرماندار و خود تجار فرش رسیده بنده تقدیم مقام ریاست می‌کنم و یک عریضه‌ای هم کارمندان شرکت فرش راجع به وضعیت خودشان نوشته‌اند و آن را هم تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
رئیس - آقای ناظرزاده
ناظرزاده - کسانی که با تاریخ آشنایی دارند می‌دانند که بر اروپا دوره‌ای تاریک و وحشت‌انگیز به نام قرون وسطی گذشته که از اواخر قرن چهارم میلادی ۳۹۰ انقراض رم غربی تا اواسط قرن پانزدهم (۱۴۵۳ میلادی فتح قسطنطنیه) طول کشیده و در این مدت دراز ملل اروپایی در زیر سلطه جابر و قدرت کلیسا مصائبی دیده‌اند که هنوز هم ضرب‌المثل است.
درباره اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی کشورهای اروپایی در این هزار سال گفتنی‌ها بسیار است آقا راجع به تمدن و فرهنگ قرون وسطی همه می‌دانند که در این مدت علم و دانش محدود و در انحصار کشیشان و اهل کلیسا بود و این طبقه عقیده داشتند که باید عقل خادم ایمان و علوم منحصر به مقدمات لازم جهت آموختن تعالیم دینی باشد اگر کسی آزاد فکر می‌کرد و یا در کشف حقایق به عقل متوسل می‌شد و برخلاف رأی اهل کلیسا می‌گفت و می‌نوشت مورد خشم و قهر کشیشان قرار می‌گرفت و از هیچ نوع آزار و شکنجه و قتل مصون نبود.
همین محدودیت فرهنگ و جهل عمومی باعث شده بود که امرا و متنفذین با مردم زحمتکش و ستمدیده به بدترین وجه رفتار می‌کردند و آنها را در حکم غلامانی می‌دانستند که بایستی مثل چهارپایان کار کنند و به بردگی خود مفتخر باشند.
مقدمات نجات ملل اروپایی از این وضع وقت‌انگیز هنگامی میسر شد که ترجمه علوم و فلسفه به وسیله مسلمین در اروپا رواج یافت و دانش و فرهنگ از انحصار کشیشان بیرون آمد و دانشگاه‌ها به روی دانشجویان گشوده شد و یا آزادی قلم و اختراع صنعت چاپ چشم و گوش مردم باز گشت و دیری نگذشت که همان ملت‌های عقب‌مانده جاهل اروپایی پرچم‌دار دانش و تمدن جهان شدند.
اگر کسی تصور کند بدون بسط و ترویج فرهنگ و بالا بردن سطح فکر عمومی و بیداری اکثریت مردم ایجاد یک جامعه مترقی و سعادتمند امکان‌پذیر است او را در اشتباه می‌دانیم (صحیح است) هیچ کس منکر نیست باید هر چه زودتر فکری برای رفاه طبقات بینوا کرد و مجلس مکلف و موظف است قوانینی به نفع اکثریت پریشان و درمانده مملکت وضع کند مردم نان و کار می‌خواهند و در تأمین این دو چیز هر نوع تأخیر ممکن است موجب پشیمانی‌های بزرگ بشود (صحیح است)
از لحاظ عدالت اجتماعی باید معیشت قضات را تأمین کرد تا قاضی هنگام رأی دادن در فکر لباس کودک و کرایه خانه خود نباشد و در همین حال یک دادگاه مراقب و دلسوز و بی‌گذشت نیز لازم است که اگر قاضی از حدود حق و عدالت تجاوز کرد اغماض را جایز نشمرد (صحیح است)
اما همه اینها اصلاحات آنی و موقتی و حتی می‌توان گفت سطحی است و اگر بخواهیم در جهان ملتی نیرومند و سرفراز و مؤثر باشیم باید تمام کوشش خود را به کار ببریم و به جهل و بی‌سوادی اکثریت مردم خاتمه داده شود ملت فهمیده و دانشمند را نه متجاوزین داخلی می‌توانند مورد تعدی قرار دهند و نه دولت‌های خارجی اینها مطالبی است که همه می‌دانند و با این حال جای تعجب است که حتی سال‌ها پس از تصویب قانون تعلیمات عمومی کسی در فکر اجرای آن نیست و چه بسا قانون‌های مضر تصویب نشده اجرا می‌شود ولی بر فرض که قانون سودمندی که متضمن خیر و صلاح عامه است به تصویب برسد اجرای آن به قدری به تعویق می‌افتد که اصلاً فراموش می‌شود.
بنده این عرایض را امروز به مناسبت مطرح بودن لایحه صدی هشتاد کمک معلمین ضروری می‌دانم و یقین دارم همه آقایان نمایندگان محترم که به اهمیت و اثر فرهنگ پی برده‌اند به طور کلی حامی و طرفدار و دوستدار طبقه ممتاز و برجسته معلم هستند و از هیچ نوع تجلیل و مساعدتی درباره آنها دریغ نخواهند فرمود آقایان آموزگاران و دبیرانی که در نقاط دور و نزدیک کشور یا فراهم نبودن وسایل زندگی مثل سربازان فداکاری که در جبهه برای عظمت و استقلال مملکت خود می‌جنگند با جهل و بی‌سوادی مبارزه می‌کنند زحمتشان مورد
تقدیر و تحسین عموم آقایان نمایندگان مجلس و ملت ایران است این طبقه مؤثر و خدمتگزار نباید تصور کنند کسی متوجه ارزش وظیفه مقدس و دشوار آنها نیست بلکه یقین داشته باشند دیگر همه دانسته‌اند که معلم چه مقام ارجمندی دارد و تا چه حد درخور تکریم و تقدیر است.
به همین جهت بنده امروز با توجهی که آقایان نمایندگان محترم به تأمین آسایش معلمین دارند از وزارت فرهنگ انتظار و توقع دارم درباره تذکراتی که نسبت به بهبود وضع استخدامی و ترضیه خاطر آموزگاران و دبیران داده می‌شود اقدام لازم معمول دارند زیرا جای تردید نیست اگر معلم ناراضی و آزرده بخواهد انجام وظیفه کند نتیجه منظور از کار او حاصل نخواهد شد (صحیح است)
بنده یک دفعه دیگر هم در همین مجلس به عرض رسانده‌ام که طبیب معلم را باید راضی نگاه داشت تا ازروی دلسوزی مراقبت و خدمت کنند و اگر جز این باشد از کارشان به جای سود زیان عاید خواهد شد (صحیح است)
بنابراین وظیفه وزارت فرهنگ است که به تقاضاهای قانونی و صحیح آقایان آموزگاران و دبیران ترتیب اثر بدهد مثلاً طبق ماده ۱۵ قانون تعلیمات اجباری وزارت فرهنگ مطابق شرایط خاص بایستی آموزگاران و مدیران قراردادی را به عنوان کمک آموزگار استخدام کند و همچنین دبیران قراردادی را طبق شرایط دیگر به خدمت رسمی بپذیرد هنوز عده زیادی از معلمین که واجد شرایط بوده‌اند از این حق که شامل بسیاری شده محروم مانده‌اند و البته این تبعیض موجب عدم رضایت آنها شده ورفع آن به عهده وزارت فرهنگ است.
راجع به تبدیل رتبه‌های آموزگاران به دبیری باید انصاف داد که تأخیر این اقدام ظلم فاحش درباره آموزگاران است زیرا وقتی یک آموزگار فارغ‌التحصیل دانش‌سرای مقدماتی مدت معینی که قانون پیش‌بینی کرده تدریس کرد وبعد دوره دانش‌سرای عالی را گذراند و مدرک تحصیلی یک دبیر را به دست آورد باید هم از عنوان دبیری استفاده کند و هم از حقوق و مزایای آن و با این حال معلوم نیست چرا این قانون که در کمیسیون فرهنگ هم تصویب شده هنوز از تصویب مجلس نگذشته است عده زیادی از آموزگارانی که واجد شرایط دبیری هستند و باید پایه آنها از آموزگاری تبدیل به دبیری شود در حال انتظار به سر می‌برند و بنده توجه مجلس را به این موضوع جلب می‌کنم و همین نظر باید درباره دبیرانی که واجد شرایط دانشیاری هستند نیز اجرا شود و البته خود دانشگاه در این مورد توجه خواهند کرد.
شاید آقایان نمایندگان محترم اطلاع داشته باشند که عده زیادی ازآقایان دبیران و مدیران دبیرستان‌ها اتحادیه‌های به نام جامعه لیسانسیه‌های دانش‌سرای عالی تشکیل داده‌اند که همیشه برای تأمین حقوق حقه دبیران سعی و کوشش دارد.
چند روز قبل قطعنامه‌ای از طرف جامعه مزبور منتشر شده که گویا برای اغلب اقایان یک نسخه از آن فرستاده‌اند چون مواد این قطعنامه به منظور رفاه حال طبقه معلم است بنده عرایض خود را با ذکر این خواسته‌های قانونی و مشروع معلمین خاتمه می‌دهم و از وزارت فرهنگ و همچنین وزارت دارایی و مخصوصاً مجلس شورای عالی تقاضا دارم برای قدردانی و رعایت به احترام به طبقه معلم از بذل توجه نسبت به آن دریغ ننمایند.
۱ - اشل حقوق دبیران هم مثل آموزگاران بر اساس یک پنجم تغییر داده شود
۲ - حق تأهل معلمین به طور کامل پرداخته شود
۳ - هر سال عده‌ای از دبیران و آموزگاران مطابق تصویب‌نامه موجود با رعایت شرایط برای مطالعه و تکمیل معلومات به خارجه اعزام شوند
۴ - در آیین‌نامه خدمات فنی دبیران اعم از دارندگان رتبه دبیری یا اداری تجدید نظر کنند.
۵ - وزارت فرهنگ با وجود هنگفتی که به شرکت بیمه می‌پردازد بیمارستانی فعلاً در تهران و بعد در شهرستانی که ممکن شود برای معالجه فرهنگیان بیمار تأسیس کند
۶ - برای آموزگاران و دبیرانی که به شهرستان‌ها می‌روند مزایای بیشتری قائل شوند
۷ - با افتتاح مدارس جدید و ازدیاد دبیر حتی‌المقدور از تعداد گیج کننده دانش‌آموزان کلاس‌ها کاسته شود تا دبیر بهتر بتواند انجام وظیفه کند.
۸ - برای بازنشستگی معلمین آیین‌نامه خاصی تنظیم شود
۹ - تبدیل رتبه‌های آموزگاری به دبیری و دبیری به آن شیاری در صورت واجد شدن شرایط لازم به اخذ آخرین حقوق انجام گیرد
۱۰ - در مورد ترمیم حقوق دبیران لیسانسیه که دارای رتبه‌های اداری هستند اقدام شود که اگر لیسانسه‌هایی که تعهد خدمت در وزارت فرهنگ نکرده‌اند بخواهند به خدمت دبیری با احتیاجی که به وجود آنها هست مشغول شوند حقوق آنها تفاوت با دبیران دیگر نداشته باشد.
به طوری که آقایان همکاران محترم ملاحظه می‌فرمایند تقاضاهای جامعه لیسانسیه‌های دانش‌سرای عالی همه صحیح و به خیر و صلاح فرهنگ است و به همین جهت بنده توجه وزارت فرهنگ و سایر مقامات مربوطه را نسبت به عملی شدن آن جلب می‌کنم به شرط آن که آقایان دبیران هم برای جلب رضایت قریب به صدو پانزده نفر نمایندگان شهرستان‌ها که همه علاقمند پیشرفت فرهنگ حوزه و کالتی خود هستند از رفتن به خارج تهران مخصوصاً محله‌های دوردست خودداری ننمایند (صحیح است احسنت)
۳ - مذاکره و اخذ رأی نسبت به گزارش راجع به بهداشت شهری و ارجاع به مجلس سنا
رئیس - وارد دستور می‌شویم.
حائری‌زاده - اجازه بدهید من دو کلمه طبق ماده ۹۰ توضیح بدهم.
رئیس - یک رأی نهایی برای لایحه بهداشت شهری مانده است اجازه بدهید تمام بشود بعد از رأی صحبت کنید.
حائری‌زاده - عده برای رأی کافی نیست تا آن موقع که عده کافی شود بنده صحبت‌هایم تمام می‌شود.
رئیس - اینجا یک توضیحی نسبت به تبصره باید داده شود همان طوری که اغلب در صورت مجلس اشباهاتی می‌شود و اصلاح می‌شود اینجا یک اشتباهی در اسامی حضار شده ولی عده رأی دهندگان صحیح است همان ۴۸ نفر است که اعلام شد در جزء اسامی حضار اسم آقای شوشتری را نوشته‌اند در صورتی که آقای شوشتری غایب بودند و آقای قراگوزلو که در جزو رأی دهندگان بود اسم‌شان اینجا نوشته نشده علی ای حال مجموع عده حضار از ۹۵ نفر تجاوز نمی‌کند و اگر تجاوز می‌کرد در رأی خللی وارد می‌شد ولی تجاوز نمی‌کند با این اصلاحاتی که گفته شد عده پایین می‌آید حتی از ۹۵ تا ۹۴ می‌رسد چون آقای شوشتری نبوده‌اند و آقای قراگوزلو هم به حساب نیامده‌اند با این وضع ۹۳ نفر می‌شود علی ای حال اشتباهی که باعث نقص جریان رأی بشود نسبت و چنین چیزی مشاهده نمی‌شود.
نبوی - اجازه بفرمایید بنده تذکری بدهم.
رئیس - بفرمایید.
نبوی - استدعا می‌کنم به عرض بنده آقایان توجه بفرمایند در تدوین این قانون مثل این که اشتباهی شده مخصوصاً در پیشنهاد جناب آقای معدل به صورتی تنظیم شده که بنده خیال می‌کنم که خود ایشان هم این منظور را نداشته‌اند بنده آن پیشنهاد را قرائت می‌کنم که هم خود ایشان و هم سایر آقایان توجه بفرمایند مفاد این پیشنهادی که ایشان داده‌اند این طور ازش بر می‌آید که وزارت بهداری می‌تواند اشخاص را از یک ماه تا چقدر حبس کند و حال آن که حبس و صدور حکم بازداشت از خصائص دادگاه دادگستری است (عده‌ای از نمایندگان - صحیح است) و جناب آقای معدل هم منظورشان این نبوده بنده استدعا می‌کنم که اصلاح بشود و به عبارتی در بیاید که این منظور حاصل بشود. بنده پیشنهاد آقای معدل را می‌خوانم در شهرهایی که آب آشامیدنی مردم لوله‌کشی نشده و تصفیه نگردیده وزارت بهداری مکلف است که آب شهرنشینان را زیر نظر گرفته و متناسب با وضع آن شهر با نظر شهرداری آنها ترتیبی که تأمین وضع صحی مردم را بنماید بدهد و آیین‌نامه مخصوص با موافقت شهرداری تهیه و منتشر نمایند و متخلفین از این مقررات را از یک ماه الی ۶ ماه حبس تأدیبی بتواند محکم نماید. این مقررات شامل اشخاصی که آب قنات مورد شرب مردم را آلوده می‌کنند یا در حمل و نقل و فروش آب اقدام می‌نمایند می‌شود اولاً کلمه (بتواند) یک امر تخبیری است یعنی اگر خواست می‌کند و اگر نخواست نمی‌کند.
بعد هم طبق آیین‌نامه تعیین این مجازات‌ها را باید به دادگاه واگذار کنند این را استدعا می‌کنم که طوری تصویب بفرمایید که این منظور تأمین شود که اگر قانون به این صورت بگذرد ناقص است
رئیس - همین طور که در اینجا چاپ شده قصد ایشان این است که آیین‌نامه این کار را معین بکند نه وزارت بهداری اینجا هم ذکر کرده است آیین‌نامه حالا با این تذکر این اصلاح می‌شود که در آیین‌نامه برای متخلفین از آن مقررات از یک ماه الی شش ماه حبس تأدیبی طبق حکم دادگاه بتواند تعیین نماید رأی گرفته می‌شود به مجموع لایحه آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) لایحه بهداشت تصویب شد برای مجلس سنا فرستاده می‌شود.
وزیر بهداری - اجازه بفرمایید دو کلمه عرض کنم
نصرتیان - پانزده جلسه این لایحه وقت مجلس را گرفت
رئیس – بفرمایید.
وزیر بهداری - به قول بعضی از آقایان زحمت دادم انشاءالله حالا از شر ما راحت می‌شوید بنده از صمیم قلب تشکر می‌کنم. برای این که ۹ جلسه است که وقت شریف آقایان راجع به این لایحه گرفته شد ولی یقین داشته باشید که این لایحه خدمتی است به جامعه و اگر بعضی از آقایان هم شکایت داشتند آن مربوط به طرز اجرای آن است و حق هم داشتند باید آن طوری باشد که مطلوب همه باشد بنده قول می‌دهم آیین‌نامه‌ای که تنظیم خواهد شد و با نظر مجلسین است در آن کاملاً نظر همه آقایان تأمین شود سعی می‌کنم در اجرای آن هم دقت بشود که مطابق میل آقایان رفتار بشود و خیلی از حسن ظن آقایان بنده تشکر می‌کنم و امیدوارم یک خدمتی بتوانم بکنم که بیشتر مورد توجه آقایان واقع بشویم، بنده ضمناً فراموش کردم عرض کنم گویا بنده نبودم آقای اسلامی صحبت فرموده بودند راجع به آن تبصره خواستم حضورآقایان عرض کنم که آقایان دلگیر نباشند از این تبصره یقین داشته باشید که تبصره فقط به منظور انتظامات اداری است که هیچ مربوط با مواد جزایی نیست مخصوصاً با چند نفر از حقوقدانان صحبت کردم اصولاً وقتی که گفته می‌شود که امور اداری انتظامی مطلب خیلی کوچک می‌شود بعضی‌ها گفتند اساساً هم اگر بود اهمیتی نداشت بنابراین مقصود این بود که امور انتظامی و اداری را خود پزشکان توجه بکنند و الا در امور جزایی ما مطیع قانون و تحت نظر دادگستری هستیم (احسنت)
۴ - بیانات آقای حائری‌زاده طبق ماده ۹۰ آیین‌نامه
رئیس - آقای حائری‌زاده
حائری‌زاده - از فرمایشات جناب آقای وزیر امور خارجه خیلی تعجب می‌کنم، سؤال‌هایی از ایشان چندین ماه است شده است راجع به موضوع فلسطین، چین، فرمایشات ملوکانه و سایر قسمت‌ها که هیچ حاضر برای جواب نمی‌شوند و بعد تشریف می‌آورند اینجا عبارتی که توهین‌آور نباشد نمی‌توانم پیدا بکنم، یک شخصی وسط معرکه بودن این که سؤالی شده باشد در اطراف آن بحثی شده باشد پیش خودشان یک فکری می‌کنند و بیانی می‌کنند، بنده در جلسه سابق عباراتی را که گفته‌ام اول قرائت می‌کنم و بعد وارد فرمایشات ایشان می‌شوم، عبارت من چند کلمه بیشتر نبود، راجع به انتظام من گفتم ما نباید دلخوش باشیم که آقای انتظام نماینده ایران را دیگران برای منافع خود به ریاست انتخاب کردند عبارتی که بنده گفته‌ام این بوده است نماینده‌های ممالک مختلف به ایشان رأی دادند و ایشان را انتخاب کردند این عرض که بنده کردم مخالف حقیقت نبود آنها هم برای مضار خودشان انتظام را انتخاب نکردند برای منافع خودشان انتخاب کردند آن جمله‌ای که موهن بوده است که ایشان و ناطق قبل از ایشان راجع به عرایض بنده عصبانی بودند و فرمایشاتی کردند من نفهمیدم که چه بوده است بنده گفتم که انتظام را ماها انتخاب نکردیم نمایندگان کشورهای دیگر او را انتخاب کردند البته برای منافع خودشان هم انتخاب کردند انتظام را برای مضار خودشان که انتخاب نکردند البته برای منافع خودشان انتخاب کردند (ابتهاج - حضرتعالی هم که نظر سویی ندارید) بنده نسبت به او چیزی نگفتم انتقاد من از عمل دولت است سیاست دولت را می‌گویم برای ایران خطرناک است در بی‌طرفی ایران دولت باید کوشش کند دولت نباید مأموریتش ملعبه سیاست بعضی از دولت‌ها بشود، هندوستان تقریباً ده مقابل ما جمعیت دارد مملکت انگلستان خیلی مهمتر از مملکت ایران است اینها موقعیت سیاسی دنیا را مقتضی می‌دانند به این که نباید دست و پنجه یا چین نرم کنند و آن را به رسمیت شناختند و ما نشناختیم من باز هم اعتراض ندارم، انگلستان شناخت هندوستان شناخت ما نشناختیم من هم اعتراضی ندارم که چرا نشناخته‌ایم من گفتم که متجاوز چرا شناختید بعد از آن که او را نشناختند، شما یک میهمان ناخوانده‌ای را که می‌آید به مهمانی نمی‌پذیرید دیگر اعتراض چرا به او می‌کنید؟
من به جناب وزیر امور خارجه گفتم که فلسطین را چند نفر یهودی سرگردان فراری از دست هیتلر به آنجا آمده‌اند به کمک سیاست‌هازی ایجاد یک دسته‌ای کردند برخلاف مصالح شرق برخلاف دیانت اسلام برخلاف سیاست اقوام عرب به چه مناسبت نمی‌آیند جواب بدهند که چرا نماینده می‌فرستند آن وقت برای یک چیز بی‌ربطی می‌آیند اینجا نوحه‌سرازی می‌کنند من این مجامعی را که برای صلح تشکیل می‌شود اعم از این که مردم نمایندگان‌شان گرد هم جمع شوند برای دفاع از صلح یا نماینده‌های دول گرد هم جمع بشوند برای دفاع از صلح خیلی مفید می‌دانم و معتقد هستم که باید تأیید کرد کمک کرد در این حرفی نیست ولی همیشه به نام آزادی سلب آزادی شده است به نام صلح اعلان جنگ داده شده، ما نباید مملکت کوچک خودمان را در این موقعیت خطرناکی که دارد با این شعار ملی قدیم ما که فقط اصول بی‌طرفی بوده این را نباید فدای حرف‌هایی بکنیم که خدای نکرده برای آتیه ما خیلی خطرناک باشد من به اصول سیاست دولت اعتراض داشتم و مخالفت داشتم نه به آقای انتظام. انتظام یک مأموری است که دولت هر چه مأموریت به او می‌دهد باید رفتار کند من مدافع حقوق ملت ایران هستم مدافع حقوق فلسطین و انگلیس و روس و آمریکا نیستم باید فقط خود را مدافع حقوق ملت ایران بدانم من مصلحت ایران می‌دانم که خودش را وارد این دسته‌بندی‌ها نکند من می‌گویم که ما همیشه و از قدیم بی‌طرف بوده‌ایم باید بعد هم بی‌طرف باشیم، یک رفتاری که مخالف بی‌طرفی است دولت‌های ما نمایندگان ما نباید بکنند اعتراض من به شخص انتظام نبوده است، او یک مأموری است که از طرف دولت ایران است و لابد به او دستور داده شده است. اعتراض و انتقاد من از رفتار دولت است از آقایان اکثریت تقاضا کردم که به دولت تذکر بدهند که این کارها آتیه خطرناک دارد نکنید کاری که برای مملکت خطرناک باشد.
تیمورتاش - بنده اجازه می‌خواهم
رئیس - موضوعی مطرح نیست ایشان طبق ماده ۹۰ بیاناتی کردند
تیمورتاش - بنده هم نسبت به همین موضوع اجازه می‌خواهم
۵ - طرح گزارش کمیسیون بودجه راجع به کمک ترمیم حقوق دبیران و آموزگاران
رئیس - چیزی مطرح نیست: یک لایحه‌ای است مربوط به هشتاد درصد حقوق معلمین مدتی است آمده و عده‌ای تقاضا کرده‌اند مطرح شود دو سال است مانده قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
امضا کنندگان زیر پیشنهاد می‌نماییم گزارش کمیسیون بودجه دائر با اجازه پرداخت کمک ترمیم حقوق دبیران و آموزگاران با قید فوریت و فی‌المجلس مطرح گردد.
قاسم فولادوند. حاذقی. اردلان. ناصر ذوالفقاری. دکتر طبا. محمد ذوالفقاری. عزیزاعظم زنگنه. دکتر سیدامامی. محمدعلی مسعودی. مجید موقر. صدرزاده. پالیزی. مهندس پناهی. دکتر محمدعلی هدایتی. دکتر کاسمی. صفوی. فریدونی. دکتر جلالی. دکتر نبوی. مخبر فرهمند. دکتر مجتهدی. معدل ثقت‌اسلامی.
رئیس - اولاً فوریت که تقاضا شده لازم نیست برای این که لایحه مالی است یک شورا است دیگر فوریت هم لازم ندارد چون لایحه به مجلس آمده و به کمیسیون هم رفته است و کمیسیون هم گزارش آن را داده است بنابراین باید در این بحث بشود و صحبت بشود (فرهودی - اجازه بفرمایید بنده پیشنهاد را امضا کردم توضیح بدهیم؟) بفرمایید از امضا کنندگان هستید.
فرهودی - خوشبختانه آقایان محترم به رفاه حال طبقه معلم توجه دارند به این طبقه متأسفانه در این چند سال اخیر ظلم شده است و آن این است که مطابق قانونی که از مجلس شورای ملی گذشته قرار شد صدی هشتاد حقوق به همه کارمندان دولت به عنوان گرانی زندگی به مآخذ حقوق‌شان داده شود اما درباره عده‌ای از آموزگاران و دبیران این قانون اجرا نشد دلیلش هم این بود که در سال ۱۳۲۳
اشل حقوق دبیران و آموزگاران تجدید شد یعنی اشل حقوق‌شان یک قدری ترقی کرد و اعتباری که آن سال دولت برای اضافه بودجه وزارت فرهنگ معین کرده بود از آن اعتبار فقط توانسته مابه‌التفاوت آن ترقی اشل را بدهد و در آن قانون قید شد چون صدی هشتاد و به یک عده‌ای داده شده بود و از آن سال تا به حال که چند سال می‌گذرد و چندین بودجه تصویب شده است این ظلم مستمر به جای خودش باقی بوده است این است که دولت خودش هم متوجه این کار شد و یک پیشنهادی به مجلس داد و مجلس هم قبول کرد و حالا ما تقاضا کردیم به این که این گزارش جزو دستور باشد و مطرح بشود فقط مطلبی که آقایان باید توجه بکنند این است که در این قانون نوشته شده است که از تاریخ تصویب این تفاوت حقوق دبیران و آموزگاران داده بشود البته هر قدر تأخیر کنیم در این تصویب یک ضرر جدیدی است که به این آقایان زده‌ایم بنابراین خواهش می‌کنم آقایان توجه بفرمایید اگر هم پیشنهادی هست برای لوایح بعد بگذارید و این گزارش با یک رأی کلی تصویب بشود (صحیح است)
رئیس - آقای کفیل وزارت دارایی بفرمایید.
کفیل وزارت دارایی - این لایحه بسیار لایحه لازمی است و باید خیلی زود تصویب شود و کمک به معلمین بشود (صحیح است) هیچ تردید ندارد ولی بنده می‌خواستم استدعا بکنم که بگذارید بعد از لایحه دوازدهم که این لایحه جلو بیفتد و بعد از آن لایحه صدی هشتاد معلمین مطرح بشود.
رئیس - این یک ماده واحد بیشتر نیست مخالفی نیست که مطرح کنیم؟
جمعی از نمایندگان - رأی بگیرید
فرهودی - به خود لایحه رأی بگیرید
رئیس - اساساً چون پیشنهادی شده است که در دستور قرار بگیرد باید رأی گرفت، یک ماده واحده بیشتر نیست، قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ماده واحده - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود کمک ترمیم حقوق دبیران و آموزگارانی که در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها مشغول خدمت هستند و طبق تبصره یک ماده واحده مصوب نهم مهر ماه ۱۳۲۳ پرداخت نمی‌شود از تاریخ تصویب این قانون مانند سایر کارمندان دولت از اعتبار مخصوص کمک هزینه پرداخت نماید.
مخبر کمیسیون بودجه
دکتر کیان
دکتر معظمی - آقای رئیس مخالفتی نیست رأی بگیرید.
رئیس - رأی گرفته می‌شود برای قبول شدن این پیشنهاد که جزو دستور قرار گیرد آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد ماده واحده قرائت شده است حالا یک موافق و یک مخالف باید صحبت کند، آقای پیراسته به عنوان مخالف اسم‌نویسی کرده‌اند آنهایی که در برگ مربوطه اسم نوشته‌اند مقدم‌اند بفرمایید.
پیراسته - عرض کنم که علت مخالفت بنده با این لایحه کمک حقوق آموزگاران و دبیران این است که بنده فرهنگ فعلی را با این تشکیلات مفید به حال مملکت نمی‌دانم، بنده معتقدم که هر چه قدر پول در فرهنگ فعلی خرج بشود پولی است که در توی جوی آب می‌رود (فرهودی - از پولی که در دادگستری خرج می‌شود مفیدتر است) اگر فرهنگ درست باشد دادگستری درست می‌شود (فرهودی - از پول دادگستری بهتر است) هر قدر آقای فرهودی برای فرهنگ خرج کنیم با این برنامه فعلی و از این بیوه زن‌های بدبخت و مردم گرسنه این مملکت پول بگیریم و به فرهنگ فعلی ایران پول بدهیم به نظر بنده مضر است (همهمه نمایندگان) (صدرزاده - فرهنگ خوب دادگستری خوب به وجود می‌آورد) (فرهودی - عیب است این حرف‌ها در مجلس گفته شود) (همهمه نمایندگان) (زنگ رئیس) بنده یقین دارم که اگر آقایان اجازه بدهید عرایضم تمام بشود خواهید دید که من با کمک به دبیر و آموزگار و فرهنگ موافقم حرف بنده این است که بایستی برنامه فرهنگ فعلی ما دستگاه کارمندسازی برای دولت است (صحیح است) منظور بنده هم این است متن هم موافق هستم بگذارید حرف من تمام بشود در این که مستحق‌ترین و زحمتکش‌ترین طبقات این مملکت آموزگار و دبیر است تردیدی نیست (صحیح است) منتها این آموزگار و دبیر را شما به کاری وا داشته‌اید که نه برای خودش مفید است نه برای بنده و نه برای فرهنگ، پس اگر بنا باشد ما با همین برنامه‌ای که هست که بنده قسمتی از آن را یادداشت کردم که اینجا به عرض آقایان می‌رسانم اداره بشود محققاً همه آقایان همه علاقه‌مندان به فرهنگ که بنده هم در جزو آن هستم از این وضع متأثرند آقایان هر روز می‌آیند اینجا و می‌گویند که دولت کارمند نمی‌خواهد حق هم این است که دولت بیشتر از این نمی‌تواند یک عده‌ای را جمع کند به نام کارمند، مسئله ازدیاد کارمندان و حقوق آنها یکی از مسائل روز است که مبتلا به ما شده ولی هیچ کس نمی‌گوید که چرا این طور شده است وقتی یک کسی برود ۱۵ سال بهترین ایام عمر خود را تلف می‌کند چی شما به او یاد می‌دهید که بگویند کارمند دولت نشود شما این را برای این پرورش می‌دهید که فقط کارمند دولت باشد جز یک مقدار تئوری و محفوظات چی در ظرف سال یادش داده‌اید بنده این را عرض می‌کنم که اگر آقایان تعبیر به حس خودخواهی می‌کنند ایرانی‌ها باهوش‌ترین محصلین در غالب ممالک دنیا هستند و غالب شاگرد اول‌ها در ممالک خارجه ایرانی‌ها هستند همین ایرانی که در مدرسه خارج پروفسور می‌شود مهندس برق می‌شود اینجا لیسانسیه تاریخ و ادبیات می‌شود من نمی‌گویم که لیسانسیه تاریخ و ادبیات برای ایران لازم نیست من می‌گویم که این لیسانسیه‌ها باید یک حدی داشته باشند من می‌گویم که صد در صد به این طبقه دبیر و آموزگار زحمتکش که زحمتکش‌ترین طبقات مملکت است باید کمک بشود در این قسمت موافقم حالا یک قست از برنامه فرهنگ را یادداشت کردم برای آقایان می‌خوانم آقایان فکر بکنید این برنامه برای مملکت ما مفید است یا نیست این برنامه فعلی ما آقا از برنامه سی سال پیش مملکت فرانسه اقتباس شده است این برنامه را چرا ما محکومیم قبول کنیم و این برنامه مستعمراتی است که بر ما تحمیل شده است بنده نمی‌دانم که به چه تعبیر کنم برنامه‌ای که فقط پول می‌دهند استعداد می‌گیرد وقت شاگردان را می‌گیرد و اولیای اطفال با تحمل هزار گونه سختی بچه‌هاشان را به مدرسه می‌فرستند بعد اینهایی که بنده می‌خوانم در مدارس یادشان می‌دهند، به طوری که آقایان محترم استحضار دارید در مدارس متوسطه ما سه شعبه ادبی- طبیعی- ریاضی است این شعب تابع دانشگاه ما هستند و بعد از این که این مدارس را تمام کردند می‌روند دانشگاه بنده فعلاً نمونه‌ای از دروس مهمه‌ای که در این سه شعبه تدریس می‌شود یادداشت‌هایی کردم که به عرض آقایان می‌رسانم که بدانید با برنامه فعلی هر قدر کمک بکنید فایده‌ای ندارد. بنده عین عبارت را می‌خوانم از دروس شعبه ادبی عروض
فرهودی - خارج از موضوع است
رئیس - راجع به خود لایحه بفرمایید این از موضوع خارج است.
پیراسته - از موضوع خارج نیست تا این برنامه درست نشود هر چه بدهید فایده‌ای ندارد غرض بنده این است که با این برنامه فعلی شما می‌خواهید به دبیران حقوق بدهید که بروند اینهایی که بنده می‌خوانم تدریس کنند بنده می‌گویم که حقوق بدهید بروند درسی بدهند که به درد بخورد و نتیجه‌اش عاید مملکت بشود بنده حقیقتی را یادداشت کردم که به طور خلاصه به عرض آقایان می‌رسانم، عین عبارت درسی را نقل می‌کنم از دروس شعبه ادبی - عروض، تسبیغ در لغت به معنی تمام کردن است و در اصطلاح زیاد کردن الفی است در آخر سبب خفیفی که در عروض و ضرب واقع شده باشد چنانچه در فعولن فعولان و در فاعلاتن فاعلاتان گویند، ایضاً از عروض بحر هزج مسدس اضرب مقبوض مکفوف مفعول مفاعلن مفاعیل از دروس طبیعی- قدیمی‌ترین اجداد اسب فنا کودوس به جثه گرگ و دارای دم‌دراز بوده و درائوسن اروپا و آمریکا می‌زیسته است فرمول دندان‌های آن به قرار زیر بوده است سه سوم آب به اضافه چهار چهارم آهک به اضافه یک یکم (ن) به اضافه سه سوم (پ) آسیاهای بزرگ از آسیاهای کوچک کاملاً متمایز بوده این هم از درس ریاضی، تانژانت دو آ مساوی است با دو تانژانت آ تقسیم بر یک منهای تانژانت دوی آ، سینوس دو آ مساوی است با دو سینوس آ کوسینوس آ این برنامه ما را به زوال خواهد برد به محصلین ما چیزهایی برایشان مفید است یاد نمی‌دهند در این صورت برنامه مملکت ما را به زوال خواهد برد، فرهنگ پایه تمام تشکیلات ما است.
بنده مخالفتم با این لایحه از این نظر است که به چند نفر بدبخت و بیچاره‌ای که زحمتکش‌ترین طبقات این مملکت است حقوق داده بشود این آموزگار و دبیر مسلم بدانید اگر کسی استحقاق کمک داشته باشد در مملکت آموزگار و دبیر است فقط بنده از موقعیت استفاده می‌کنم و توجه آقایان محترم را به این نکته
جلب می‌کنم که اگر بخواهید مملکت داشته باشید یقین دارم که آقایان موافقید که وزارت فرهنگ برنامه علمی‌داشته باشد بچه‌ای که از مدرسه بیرون می‌آید بداند که چه یاد گرفته آقایان همه اولاد دارید می‌دانید که چی بهشون درس می‌دهند مفید هست یا نیست؟ من نمی‌گویم که با شعبه ریاضی یا ادبی یا طبیعی مخالفم من می‌گویم که این برنامه ناقص است کسی که می‌رود در دبیرستان باید یک کور تکمیلی داشته باشد (دکتر مجتهدی- دو تانژانت مربوط به مثلثات است باید بداند) ریاضی یک دسته معین، ادبیات یک دسته معین نه این که تمام محصلین بیایند آنها را بخوانند پشت در اتاق امتحان هم اینها را فراموش بکنند و بروند پی کارشان و الّا بنده با کمک دبیران و آموزگاران مخالف نیستم و استدعا می‌کنم موافقت بفرمایید، کمک بفرمایید یک طرحی تهیه بکنید دولت را مکلف بکنید خود آقای وزیر فرهنگ استاد بزرگوار بنده هستند استدعا می‌کنم که آقا این برنامه را عوض کنید خود فرهنگیان می‌گویند که این برنامه زیان‌آور است خود فرهنگیان می‌گویند که این برنامه مملکت را به نیستی می‌کشاند.
بنده مخالفتی راجع به کمک به آموزگاران و دبیران ندارم بلکه نظر خود آنها را می‌گویم غالب این فرهنگیان که علاقه‌مند به اصلاح فرهنگ هستند خودشان می‌گویند این برنامه زیان‌آور است شما هم بیایید این برنامه را عوض کنید این عرض بنده است و عرض دیگری ندارم.
رئیس - آقای نورالدین امامی بفرمایید.
نورالدین امامی - به عقیده بنده اگر بخواهیم وزارت بهداری و وزارت فرهنگ اصلاح شود، چند سال است من این فکر را دارم و جدیت هم می‌کنم بلکه لباس عمل بهش بپوشانم و آن این است که این را به دست یک هیئت مدیره‌ای با یک مدت معینی سپرده بشود یعنی ۵ نفر از کملین وزارت فرهنگ از دکترها از ریش‌سفیدها از آنهایی که شصت سال هفتاد سال در فرهنگ ایران خدمت کرده‌اند به اینها یک اختیاری داده بشود که دیگر این آقایان اجبار نداشته باشند به عرایض حق و ناحق بنده و امثال بنده توجه کنند. اینها سرشان را بیندازند پایین و یک برنامه منظمی برای فرهنگ بنویسند و این برنامه را اجرا کنند.
جناب آقای پیراسته ضمن مخالفت خودشان با اساس این لایحه مخالفتی نکرده بلکه شدیداً هم موافقند و من عقیده ندارم یک فردی در مملکت پیدا بشود که در مورد کمک به دبیر و آموزگار مضایقه داشته باشد (صحیح است) اگر بخواهیم مملکت ایران حقیقتاً مملکت بشود یعنی روی اصول دموکراسی اداره بشود فرهنگ، باز فرهنگ، باز فرهنگ (صحیح است)
(یکی از نمایندگان - با پایه صحیح) ولی جناب آقای پیراسته برنامه مربوط به آموزگار و دبیر نیست بنده هم تصدیق می‌کنم و تصور می‌کنم که تمام نمایندگان محترم تصدیق دارند که در برنامه فعلی بایستی خیلی اصلاحات بشود خیلی سطح اطلاعات اطفال فعلی ما از سطح اطلاعات اطفالی که در سال‌های قبل از دبستان‌ها با دبیرستان‌ها بیرون می‌آمدند کم‌تر شده است، خیلی کم‌تر شده است (صحیح است) حالا به جهات سیاسی یا جهات دیگری به این صورت درآمده کاری ندارم ولی آموزگار و دبیر اینجا تقصیری ندارد. به دست او هر برنامه‌ای بدهند او آن را اجرا می‌کند این است که بنده استدعا می‌کنم از پیشگاه آقایان محترم که دیگر در اطراف این موضوع کم‌تر بحث بشود که این لایحه زودتر تصویب بشود تا در نتیجه قدم بزرگ‌تری برای خدمت به فرهنگ که در نتیجه خدمت به کشور که اعتلا ایران است برداریم. (احسنت)
رئیس- آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
دکتر زنگنه- (وزیر فرهنگ) - عرض کنم به طوری که ملاحظه می‌شود این لایحه احتیاج به دفاع ندارد برای این که می‌بینم هر کدام از آقایان علاقه و حرارت‌شان خیلی بیشتر از وزارت فرهنگ است بنابراین بنده اینجا آمدم که به نام معلمین و آموزگاران و دبیران از این توجه و لطف آقایان تشکر کنم و ضمناً همان طور که ملاحظه شد آقای پیراسته نماینده محترم با اصل موضوع مخالفتی نداشته و راجع به برنامه هم بنده بهشان اطمینان می‌دهم به شورای عالی فرهنگ در وزارت فرهنگ غریب دو سال است مشغول این کار است برنامه‌هایی تهیه می‌کنند که در عین حال اینک قسمت‌های علمی و ادبی را تکمیل می‌کنند و بهتر می‌کنند مدارس در رشته‌های حرفه‌ای و فنی و کشاورزی تأسیس می‌کنند که جبران آن نواقص بشود البته هر کدام از این دروس به جای خودش لازم است همین مطالبی که فرمودید یک نفر ادیب همه را باید بداند (پیراسته - ما چقدر ادیب می‌خواهیم؟) موضوع همین است که تمام مردم ایران لازم نیست ادیب بشوند یک عده باید ادیب بشوند یک عده باید مهندس بشوند یک عده هم کارهای فلاحتی بکنند برنامه را باید برای این کار تهیه کرد بنده دیگر عرضی ندارم از آقایان محترم تشکر می‌کنم.
رئیس - پیشنهاد کفایت مذاکرات رسید که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد کفایت مذاکرات می‌کنم محمدعلی مسعودی
صدرزاده - و در همین زمینه آقای دکتر معظمی هم پیشنهاد کرده‌اند
کشاورز صدر - بنده قبلاً پیشنهاد داده بودم
رئیس - چرا اینقدر شلوغ می‌کنید. اینجا منشی‌ها نمره‌گذاری می‌کنند.
کشاورز صدر - مگر من پیشنهادم را به خود آقا ندادم؟
رئیس - دادم به منشی‌ها اینجا قبل از شما هم پیشنهاد داده‌اند.
صدرزاده- آقای دکتر معظمی قبل از جناب عالی پیشنهاد داده‌اند.
کشاورزصدر - (خطاب به آقای رئیس) من دست خودتان دادم مقام ریاست این جوری منصف است.
اسلامی - اولین پیشنهاد پیشنهاد بنده بود.
صدرزاده - پیشنهاد شما راجع به اصل ماده واحده بود.
کشاورز صدر - آقای مسعودی صحبت کنید ما نمی‌خواهیم، گذشتیم
رئیس - شما مخالفت بکنید.
محمدعلی مسعودی - اصلاً این موضوعی نسبت بنده از این لحاظ پیشنهاد کردم که مذاکرات طولانی نشود بنده وقتم را می‌دهم به آقای دکتر معظمی‌که ایشان صحبت کنند. تاج گلی که به سر کسی نمی‌زنند بنده خواستم عرض کنم شب عید است این یک عیدی است که به دبیران و آموزگاران داده می‌شود (صحیح است) نوبت خودم را دادم به آقای دکتر معظمی
رئیس - پیشنهاد را که نمی‌شود به دیگری واگذار کرد توضیحات را هم که دادید آقای اسلامی مخالفید؟ بفرمایید.
اسلامی - بنده خودم پیشنهاد کفایت مذاکرات کردم علت مخالفتم برای بیان این مطالب است که البته پیشنهاد کفایت مذاکرات مال بنده یا مال دیگری مقدم باشد خلعت نمی‌دهند ولی با این اصلی که در مجلس هست و با کمال احترامی که به آقایان منشی‌ها دارم و دوستان عزیز ما هستند هر کس پیشنهاد او فوراً عرض می‌کنند بنده اولین پیشنهاد کفایات مذاکرات را دادم، اولین پیشنهاد مال بنده بود بنده حالا مخالفتم را پس می‌گیرم ولی این اصل نباید باقی بماند.
صدرزاده - پیشنهاد جناب عالی که در اصل مطلب دادید اول اینها را آقای نقیب نمره می‌گذارند می‌دهند به ما، برای ما چه فرق می‌کند پیشنهاد شما یا دیگری
رئیس - رأی گرفته می‌شود پیشنهاد کفایت مذاکرات، آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر برخاستند) تصویب شد. چند تا پیشنهاد رسیده که قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای اسلامی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم شرح زیر به عنوان تبصره ضمیمه لایحه کمک معلمین گردد عباس اسلامی معلمینی که به امور غیر تدریس اشتغال دارند در صورت تماس به تدریس وزارت فرهنگ مکلف است به آنها شغل تدریس واگذار نماید.
رئیس - آقای اسلامی بفرمایید
صدرزاده - آقای اسلامی ملاحظه کردید؟ پیشنهاد شما اول است، پس بگیرید.
اسلامی - بنده توهین نکردم ولی عرض کردم آقایان منشی‌ها رفقای عزیز ما هستند با این حال اگر می‌فرمایید بنده معذرت می‌خواهم. عرض می‌کنم توجه بفرمایید این پیشنهادی که بنده کردم پیشنهادی است که خود آقایان معلمین هم انتظار دارند حالا که آقایان کمکی می‌فرمایید به جامعه معلمین این را هم مورد توجه قرار بدهند آقای وزیر فرهنگ هم با این پیشنهاد موافقند بنده پیشنهاد کردم یک عده از معلمین هستند که کار غیر فنی می‌کنند یعنی تدریس نمی‌کنند یا در وزارتخانه یا در ادارات مشغول خدمت اداری هستند اینها مشغول این اضافات نمی‌شوند اگر خودشان خواستند بیایند
کار تدریس قبول بکنند وزارت فرهنک مکلف باشد فوراً به آنها کار تدریس بدهد که مشغول بشوند ما اینجا این را آزاد گذاشته‌ایم گفته‌ایم که اگر تمایل داشته باشند که بروند تدریس بکنند ولی در صورتی که خودشان میل داشته باشند برای تدریس وزارت فرهنگ مکلف باشد که به اینها کار آموزگاری یا دبیری بدهد که اینها هم مشغول این اضافات بشوند این پیشنهاد بنده بود است استدعا می‌کنم آقایان هم تصویب بفرمایند برای این که این پیشنهاد منظور نظر عده زیادی از آقایان معلمین است (صحیح است)
رئیس - آقای رئیس فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ - عرض کنم نظر وزارت فرهنگ همیشه این بوده است که اشخاصی که رتبه آموزگاری یا دبیری دارند واقعاً مشغول کار آموزگاری یا دبیری بشوند (بعضی از نمایندگان - ما نمی‌شنویم) عرض کنم وزارت فرهنگ همیشه مایل است و کوشش کرده است که اشخاصی که رتبه دبیری یا آموزگاری دارند مشغول کار دبیری و آموزگاری بشوند و بنده همیشه مطلبی که در وزارت فرهنگ تکرار کرده‌ام اینجا هم تکرار می‌کنم که وزارت فرهنگ، دستگاهش، مدیر کلش، وزیرش تمام برای خدمت به مدارس است (صحیح است) و الّا هیچ احترامی مقامی ندارد که مدرسه‌ای وجود نداشته باشد و یک کسی وزیرش باشد بنابراین نظر نماینده محترم تأمین است و البته هر کدام از آقایان بخواهند کار تدریس بکنند می‌توانند بیایند و حتی وسایل بر می‌انگیزیم کسی که آماده و تربیت شده است برای دبیری و آموزگاری نرود پشت میز بنشیند و وقتش تلف نشود بنابراین به نظر بنده احتیاجی به ذکر ندارد و تأمین می‌کنم نظر جناب عالی را
رئیس - آقای نبوی بفرمایید.
نبوی - این پیشنهاد آقای اسلامی تأمین است در قوانینی که فعلاً برای استخدام معلم هست تصریح شده است که کسانی که دارای رتبه آموزگاری و دبیری هستند تا چند سال در درجه اول حتماً باید آموزگار و دبیر باشند و تا چند سال نمی‌توانند کار اداری انجام دهند الآن اگر کسی حاضر بشود که شغل اداری را کنار بگذارد و کار دبیری و آموزگاری بکند وزارت فرهنگ از خدا می‌خواهد بنده الآن عده زیادی از اشخاص را می‌شناسم که وزارت فرهنگ تعقیب دارد که به آنها کار تدریس بدهد و آنها حاضر نمی‌شوند این نظر حضرتعالی کاملاً در قوانین فعلی تأمین است در این قانون هم این منظور تأمین است بنابراین این پیشنهاد برای مقصودی که حاصل است استدعا می‌کنیم پس بگیرید همین طوری که جناب آقای وزیر فرهنگ فرمودند نظرتان تأمین است.
اسلامی - چون آقای وزیر فرهنگ فرمودند که این نظر تأمین است پس می‌گیرم.
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای دکتر کاسمی به شرح زیر قرائت شد)
ماده زیر را پیشنهاد می‌کنم وزارت فرهنگ مکلف است که در ظرف ۶ ماه در حقوق فعلی آموزگاران و دبیران تجدید نظر کرده و با تناسب کار و وظیفه‌ای که بر عهده دارند و حقوق متناسبی برای آنان منظور و به مجلس شورای ملی پیشنهاد نماید دکتر کاسمی
رئیس - این پیشنهاد در این لایحه وارد نیست که بتوانیم رأی بگیریم این را ممکن است خود آقای وزیر فرهنگ قبول بفرمایند. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(پیشنهاد آقای صفوی به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی- پیشنهاد می‌کنم در ماده واحده بعد از جمله (حقوق دبیران و آموزگارانی که در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها) علاوه شود اعم از دبیران و آموزگاران تهران و شهرستان‌ها صفوی.
رئیس - آقای صفوی بفرمایید ولی طبیعی است که باید این طور باشد فرقی نیست.
صفوی - البته آقایان محترم توجه فرموده‌اند در حال حاضر و حقوق آن آموزگارانی که در تهران هستند با حقوق آموزگارانی که در شهرستان هستند متفاوت است ولی این فلسفه که گفته می‌شود هر کس به بخاری نزدیک‌تر است زودتر گرم می‌شود آقایانی که در تهران هستند استفاده می‌کنند ولی به شهرستان‌ها هنوز نداده‌اند مثل این که کمک اولاد به معلمین در شهرستان‌ها نمی‌دهند آقایان همه نمایندگان شهرستان‌ها هستید و اطلاع دارید بنده پیشنهاد کردم علاوه کنند (اعم از تهران و شهرستان‌ها) که کسانی هم که در شهرستان‌ها هستند مشمول بشوند (صحیح است)
رئیس - آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ - این متن ماده به عنوان مطلق آموزگار و دبیر است بنابراین مسلماً هیچ منظوری نیست که به تهران داده شود و به جاهای دیگر داده نشود و راجع به این قسمت کمک تأهل که فرمودند کمک تأهل یکی از کمک‌های بسیار مفید و لازم است و همین طور سایر کمک‌هایی که به معلمین می‌شود. در دو سال پیش مقداری اعتبار بود در بودجه داده شد (دکتر مجتهدی - بعضی جاها ندادند) اجازه بفرمایید صحبت تهران و شهرستان نبود چون اعتبار کم بود بنده وقتی که خودم در خدمت وزارت فرهنگ بودم گفتیم که از رتبه‌های پایین بگیریم برویم بالا بنابراین به رتبه‌های یک و دو و سه البته به آنهایی که احتیاج بیشتری داشتند داده شد چه در تهران و چه در شهرستان‌ها اشخاصی که رتبه‌های بالاتر داشته‌اند بهشان نرسیده است بنابراین این موکول است به این که در کمیسیون بودجه و در مجلس شورای ملی اقدام بفرمایید موافقت بفرمایید به آنها هم پرداخت بشود بنابراین گمان می‌کنم به این توضیح جناب آقای صفوی موافقت بفرمایید و پیشنهادشان را پس بگیرند (صفوی - اگر عمل می‌کنید پیشنهاد را قبول بفرمایید) عرض کردم طبیعی است اگر این طور باشد هر قانونی که می‌گذرد باید قید بشود اعم از تهران و ولایات (صفوی- برای همین است که تبعیض می‌شود) و حال آن که این طور نیست.
رئیس - آقای نورالدین امامی بفرمایید،
نورالدین امامی - جناب آقای صفوی استدعا می‌کنم توجه بفرمایید علت مخالفت بنده با پیشنهاد آقا یک چیز است و آن این است که تهران و شهرستان با هم یک جا مرقوم فرمودید همان طوری که آقایان فرمودند و اطلاع دارند عیب کار تهران این است که حقوقی که در تهران داده می‌شود بهتر و بیشتر و چرب‌تر از ولایات است و روی همین اصل است که یک دبیر، یک آموزگار حاضر نیست به خارج از تهران برود (صحیح است) به شهادت جناب آقای وزیر فرهنگ سه تا وزیر فرهنگ توی این مملکت عوض کردیم ولی سه تا دبیر به خوی نتوانستیم بفرستیم (صحیح است) بنده راجع به حوزه انتخابیه خودم عرض نمی‌کنم صدای آقایان همه راجع به حوزه انتخابیه خودشان بلند است اینک آقا پیشنهاد بفرمایید که اول کمک و مزایای شهرستانی‌ها مقدم باشد بر کمک و مزایای تهران مجلس شورای ملی افتخار می‌کند و همه متفقاً رأی خواهند داد که اول بایستی به شهرستان‌ها و ولایات بدهند که آنها بدانند یک مزایای بهتر و چرب‌تر از تهران می‌گیرند که بروند به شهرستان‌ها بعد اگر چیزی باقی ماند به تهران بدهند.
صفوی - پیشنهادم را که اصلاح می‌کنم که شهرستان‌ها مقدم باشد
رئیس - مقدم تبریز است باید آقای وزیر فرهنگ همه جا را قبول بکنند که بدهند
(پیشنهاد آقای صفوی به شرح زیر اصلاح و قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم در پرداخت این کمک شهرستان‌ها مقدم باشند.
رئیس - آن را پس گرفتید این را جایش دارید؟
صفوی - بله
وزیر فرهنگ - بنده هم موافقت می‌کنم عمل را از آنجا شروع کنیم
گنجه - بنده مخالفم
رئیس - آقای گنجه‌ای بفرمایید.
گنجه‌ای - بنده مقصودم از مخالفت با پیشنهاد آقای صفوی قرائت یک تلگرافی بود که تمام مطالبی که اینجا صحبت شد همه جا را روشن خواهد کرد این تلگراف به عنوان بنده و یکی دو نفر دیگر از آقایان است. تلگراف این است.
«اکنون که پنج ماه است از سال تحصیلی می‌گذرد دانشجویان دانش‌سرای عالی تبریز از هیچ گونه مزایای استحقاقی خود برخوردار نشده‌اند و در اثر اقداماتی که در مجلس سنا از طرف سناتورهای محترم به عمل آمده به دانشجویان دانش‌سرای عالی تهران مزایای بیشتری قائل شده‌اند به این وسیله عرایض خود را توسط آن جنابان به سمع نمایندگان محترم مجلس شورای ملی رسانیده و تقاضای عطف توجه به وضع دانشجویان دانش‌سرای عالی تبریز را نیز خواهانیم از طرف دانشجویان دانش‌سرای عالی تبریز
اسکندانیان کاشفی و چند نفر دیگر این مطالبی یک جوری است که همیشه خاصه خرجی شده است مثل این است که باید یک قوانینی برای تهران وضع کند و یک قوانینی برای شهرستان‌ها و الا هر چه در اینجا برای مؤسسات فرهنگی و بهداشتی قائل بشویم در ولایات به هیچ‌وجه اثری نیست (بهادری - عمل شده است) این را هم که آقا می‌فرمایید عمل شده است این تلگراف تازه است این تلگراف امروز است (بهادری - بنده یک مراسله‌ای داشتم) بنابراین تمنا می‌کنم در این قسمت توجه بفرمایید پیشنهاد آقای صفوی هم اشکالی ندارد.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ - عرض کنم دانش‌سرای تبریز البته تازه تأسیس شده و تمام تشکیلات دانش‌سرای تهران را ندارد دانشکده ادبیات است و آنها بایستی دروس تعلیم و تربیت را بخوانند که مشمول این مقررات بشوند اینها تازه امسال وارد این مرحله شده‌اند و خیلی دیر نشده است و طبیعی است که نسبت به آنها تبعیض نشده است بنده همین چند روز که آمدم به محض این که بنده آمدم اعتبار پیش‌بینی نشده بود یک اصلاح بودجه‌ای تهیه کردیم و به کمیسیون بودجه فرستادیم که به آنها هم مثل سایر محصلین دانش‌سراها مزایا داده بشود بنابراین نظر جناب عالی تأمین است (صفوی -راجع به پیشنهاد بنده چه می‌فرمایید؟) عرض کنم اگر نظر دارید که تصویب بشود بنده مانع نمی‌بینم ولی عرض کردم عمل را ما همین طور خواهیم کرد که وقتی اعتبار پیدا شد اول از شهرستان‌ها شروع کنیم بعد به تهران (احسنت)
رئیس - قبل از این که رأی بگیریم می‌خواستم عرض کنم که فردا را آقایان قرار داده بودند برای سؤالات اگر موافقید که فردا مجلس بشود بنویسیم به آقایان وزرایی که باید جواب به سؤالات بدهند در مجلس حاضر شوند، (دکتر طبا - سه‌شنبه به جای قبل از دستور) یک ترتیب دیگری هم می‌شود معین کرد اصولاً عوض نطق قبل از دستور یک جلسه را برای سؤالات اختصاص داده شود دو جلسه هم برای کارها و نطق قبل از دستور هم نباشد دو جلسه از اول وقت مشغول کار بشویم یک جلسه هم اختصاص داشته باشد به سؤالات یعنی جلسه روزهای سه‌شنبه برای سؤال جلسه‌های یکشنبه و پنجشنبه بدون نطق قبل از دستور مجلس کار بکند خواهش می‌کنم آقایان بیرون تشریف نبرند که این لایحه که همه علاقه‌مند هستید امروز تمام بشود. رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای صفوی که اصلاح کردند آقای وزیر فرهنگ هم قبول کردند آقایانی که موافقند قیام کنند (اکثر قیام کردند) تصویب شد پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(پیشنهاد آقای دکتر جلالی به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم کمک حقوق دبیران و آموزگاران شامل دبیران و آموزگاران پیمانی نیز باشد.
دکتر جلالی
رئیس - آقای دکتر جلالی بفرمایید.
دکتر جلالی - عرض کنم پیشنهاد من این بود در لایحه چیزی که به موجب این پیشنهاد باشد نبود بنده برای این که توضیح بیشتری لازم است داده شود عرض می‌کنم بعضی از این دبیران و آموزگاران پیمانی هستند کارمندان پیمانی دولت روی یک قائده‌ای کمک می‌گیرند بنده خواستم توضیح داده شود که به این آموزگاران و دبیران پیمانی هم مثل کارمندان پیمانی دولت که مزایایی می‌گیرند به آنها هم داده می‌شود یا خیر؟ چنانچه این را جناب آقای وزیر فرهنگ و مخبر کمیسیون توضیح بدهند و قبول بفرمایند بنده ممکن است پیشنهادم را پس بگیرم. توجه بفرمایید آیا کارمندان پیمانی دولت مزایایی می‌گیرند یا نمی‌گیرند؟ (کفیل وزارت دارایی - نخیر حقوق آنها مقطوع است به پیمانی که دارند) کسانی هستند وقتی که قانون کمک در سال ۲۰ و ۲۱ تهیه شد یک عده‌ای کارمند پیمانی بودند و آنها را ظاهراً ۴۰ درصد، یا چند درصد دارند (کفیل وزارت دارایی - فعلاً حقوق پیمانی مقطوع است به همان پیمان) اما رتبه گرفتن آنها (کفیل وزارت دارایی - رتبه گرفتند تمام شد، اگر امروز پیمانی است مقطوع است به پیمانی که بسته‌اند) عده‌ای از این کسانی هستند که قبل از پیدا شدن این کمک و مزایا پیمانی بوده‌اند اگر باید به آنها رتبه بدهند چرا نمی‌دهند و یا اینها را مشمول این قانون بفرمایید.
رئیس - آقای دکتر کیان (مخبر کمیسیون بودجه) بفرمایید.
دکتر کیان - بایستی توجه به این نکته داشت که بعد از مقرراتی که سبب شد قسمت اعظم پیمانی‌ها تبدیل به رتبه‌دار شدند آنهایی که سوابق داشتند و مشمول بودند استفاده کردند و از مزایایش هم استفاده می‌کنند ممکن است اشخاص استثنایی باشند که بعد از آن تاریخ به واسطه این حائز شرایط لازم برای استخدام رسمی شدن نبودند یا رسمی نبودند یا تصدیق نداشتند و بر طبق یک احتیاجات خاص وزارت فرهنگ استخدام شده باشند البته نسبت به اینها انصاف نیست که آنها را درست در عرض اشخاصی بگذاریم که دارای این مزایا هستند (دکتر جلالی - مدتی است که مشغول هستند) اگر توانسته‌اند از مقررات مربوط به تبدیل پیمان‌ها به رسمی استفاده کنند که رتبه‌دار شده‌اند و اگر نشده‌اند به دلایل خاصه‌ای است و دلایلی در پرونده‌شان است به این جهت حقوق پیمانی‌ها مطابق قرارداد معین شده است و طبق قرارداد مقطوعاً پرداخت می‌شود یعنی ممکن است بعضی از اینها حقوق‌شان بیش از آن میزان باشد که اگر رتبه‌دار می‌شدند بهشان داده می‌شد یعنی بیش از آن میزان دریافت می‌کنند علی ای حال میزان حقوق مقطوعی که طبق پیمان مقرر شده است بیش از آن نمی‌شود پرداخت کرد و به این جهت این پیشنهاد قابل قبول نیست و اگر هم غیر از این باشد چون پیشنهاد خرج است از طرف نماینده مجلس نبایستی داده شود.
صفایی - یک قانونی که می‌گذرد برای همه باید یکسان باشد.
رئیس - پیشنهاد خرج را در صورتی که دولت قبول نکند نمی‌شود رأی گرفت پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم به دبیران و آموزگارانی که در شهرستان‌ها و ولایات بد آب و هوا دور از مرکز مأموریت پیدا می‌کنند حقوق و مزایای دیگری داده شود تا حاضر جهت رفتن ولایات بشود قاسم فولادوند
رئیس - این پیشنهاد هم قابل رأی نیست و نمی‌شود رأی گرفت خیلی از پیشنهادها هست که پیشنهاد خرج است و هیچ قسم نمی‌شود رأی گرفت پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود هر یک از کارمندان اداری وزارت فرهنگ که طبق تشخیص شورای عالی فرهنگ واجد شرایط قبول خدمت آموزگاری و دبیری باشد مادام که عملاً به انجام وظایف آموزگاری و دبیری اشتغال ورزند از مقررات مصرحه در ماده واحده استفاده خواهند نمود.
عرب‌شیبانی
رئیس - آقای عرب‌شیبانی
عرب‌شیبانی - بنده پیشنهادم یک قسمتش شبیه به پیشنهاد آقای اسلامی بود که آقای وزیر فرهنگ قبول فرمودند منتها در اینجا به احتمال این که بی‌جهت از این امتیاز مالی استفاده بکنند و احیاناً این کار را نکنند بنده در اینجا این پیش‌بینی را کردم که مادام که به شغل دبیری و آموزگاری اشتغال دارند داده شود اگر آقای وزیر فرهنگ این موضوع را تأمین می‌دانند و جاری است در وزارت فرهنگ من پیشنهادم را پس می‌گیرم و الّا به دلیلی که عرض کردم این پیشنهاد را دادم:
رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - عرض کنم نظر آقای نماینده محترم تأمین شده است به جهت این که نوشته شده است در دبستان‌ها و دبیرستان‌ها مشغول خدمت هستند بنابراین تأمین است.
عرب‌شیبانی - چون تأمین است پس می‌گیرم
رئیس - پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم دبیرانی که مأمور شهرستان‌ها می‌شوند اگر از رفتن به شهرستان‌هایی که مأمور می‌شوند استنکاف نمایند از این صدی هشتاد محروم خواهند ماند.
حاذقی
رئیس - آقای حاذقی
حاذقی - آقای نمایندگان محترم همیشه واقف هستند به این که اکثراً از طرف وزارت فرهنگ آقایان دبیران و آموزگارانی برای شهرستان‌ها انتخاب می‌کنند و همین طور ماه اول که ماه مهر است طفره می‌روند و بعد هم آبان و آذر و دی همین طور می‌مانند در تهران تشبث می‌کنند و به محل مأموریت خودشان نمی‌روند و همآن طوری که همکار محترم آقای نورالدین امامی فرمودند شهر خوی و یا جهرم الآن سه سال است که برایش دبیر معین می‌کنند حکم می‌دهند ولی آقایانی که مأمور می‌شوند خودداری از رفتن به محل مأموریت‌شان می‌کنند و در نتیجه مدارس ولایات بدون معلم می‌ماند شاگردان
درس نمی‌خوانند مردم هم شاکی هستند و در تهران هم این قدر پست نیست که به داوطلبین داده بشود الآن صدها نفر داوطلب هستند در تهران که محلی است ولی ده نفر برای رفتن به ولایات آماده هستند و چون شهرستان‌ها و تهران از نظر قانون اساسی در عرض هم هستند و مردم مملکت ولو ساکنین اقصی نقاط کشور از حیث حقوق اجتماعی مثل ساکنین تهران هستند ما باید کاری بکنیم که حقوق مردم شهرستان‌ها هم تأمین بشود بنابراین من خودم با این که نفر دوم امضا کننده این طرح هستم و به طبقه معلمین هم کمال ارادت را دارم و همیشه در کمیسیون فرهنگ و در مجلس طرفدار افزایش حقوق آنها بوده‌ام و آقای دکتر هم شاهد هستند ولی چون این مسئله مسئله اساسی است پیشنهاد کردم که هر معلمی‌که مأمور شد به هر ولایتی برود باید برود و اگر نرفت و خواست تهران بماند آن وقت از دریافت این فوق‌العاده مخصوصاً محروم خواهد بود پس بنابراین این یک آوانتاژی است که به او داده می‌شود که مدارس ولایات بی‌دبیر نماند مخصوصاً به همان شهرستانی که معین شده است باید برود این را اصلاح بفرمایید.
اردلان - بسیار پیشنهاد خوبی است.
رئیس - آقای دکتر معظمی.
دکتر معظمی - عرض کنم بنده مخالفتم با این پیشنهاد آقای حاذقی از دو جهت است، جهت حقیقی آن این است که یک مطالبی می‌خواستم عرض کنم پی بهانه می‌گشتم که این مطالب را به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم و قسمت دوم راجع بود به پیشنهاد آقای حاذقی که بعد اظهار نظر خواهم کرد آقای پیراسته راجع به برنامه فرهنگ صحبتی فرمودند که جوابی داده نشد و لازم بود که این قسمت جواب داده شود فرمودند که فرهنگ فعلی برای مملکت مفید نیست بنده می‌خواستم عرض کنم درست است آن طوری که ما انتظار داریم آن طور نیست ولی وضع فرهنگ نسبت به سال‌های قبل خیلی بهتر شده است (صحیح است) و مخصوصاً این آموزگاران و دبیرانی که در فرهنگ کار می‌کنند مخصوصاً در نقاط دوردست فوق‌العاده فداکاری می‌کنند و من چون افتخار ریاست کمیسیون فرهنگ را دارم لازم دانستم که در حضور آقایان نمایندگان محترم این قدردانی از آنها بشود (صحیح است) که تصور نشود که ما در زمینه مادی می‌خواهیم کمک بکنیم قسمت جنبه معنوی معلمین منظور نظر همه آقایان است (صحیح است) و ایشان نسبت به برنامه نظر داشتند و خودشان هم فرمودند که مخالفتی با این کمک ندارند و نکته‌ای که می‌خواستند عرض کنم و به آقای وزیر فرهنگ تذکر بدهم این است که متأسفانه در وزارت فرهنگ یک دسایس و یک اختلافات شدیدی ایجاد شده است و یک دسته‌بندی‌هایی در وزارت فرهنگ ایجاد شده است که این بالأخره به صلاح فرهنگ مملکت نیست (صحیح است) و جناب عالی باید حتماً سعی بفرمایید که این دسته‌بندی به کلی از بین برود و ترقی اشخاص و اشغال پست‌ها فقط از جنبه تقوا و فضیلت و علم باشد چون فرض بفرمایید اگر در یک وزارتخانه دیگری یک فردی را انتقال بدهند و پستی را بهش بدهند که صلاحیت نداشته باشد ظلم شده است به یک قسمت مادی مملکت ولی اگر در این وزارتخانه یک اشخاصی را که صلاحیت ندارند یک مقاماتی داشته باشند در واقع به نسل آینده یک مملکتی لطمه وارد آمده بنابراین می‌خواستم تمنا بکنم که جنابعالی شدیداً با دسته‌بندی مبارزه بفرمایید و فقط تقوا و فضیلت را ملاک قرار بدهید و این نسبت‌هایی را که به اشخاص برای دسته‌بندی‌ها ادامه می‌دهند اینها را مورد نظر قرار ندهید و صرفاً جنبه آموزشی و تعلیم و تربیت و فضیلت اشخاص در نظر گرفته شود و اما راجع به پیشنهاد آقای حاذقی که فرمودند این موضوع را اگر نظرتان باشد در کمیسیون فرهنگ مورد مطالعه قرار دادیم و حتی گفتیم که مزایای صدی هشتاد مخصوص شهرستان‌ها باشد ولی بعد فکر کردیم که دبیران و آموزگارانی که در تهران کار می‌کنند آنها هم همین زحمت را می‌کشند و نباید تفاوتی بین این اشخاص قائل شویم ولی از لحاظ تمرد که فرمودند ما قانون برای این کار داریم مجازات دارد اگر کسی تمرد کرد اصل حقوق را هم نمی‌شود دریافت کند مگر این که جنابعالی به این پیشنهاد تصریح بفرمایید که اگر تمرد کرد مزایا را نمی‌تواند بگیرد ولی اصل حقوق را می‌تواند بگیرد در صورتی که اگر کسی تمرد کرد مطابق قانون استخدام باید منتظر خدمت بشود و حقوق نگیرد بنابراین نظر جنابعالی تأمین است.
حاذقی - آقای رئیس یک جمله ممکن است توضیح بدهم؟
رئیس - توضیح خودتان را دادید باید رأی گرفت.
رضوی‌شیرازی - به عنوان موافق اجازه بفرمایید صحبت کنم
رئیس - در پیشنهادات موافق ندارد و یک مخالف صحبت می‌کند آقای وزیر فرهنگ بفرمایید.
وزیر فرهنگ - همان طور که آقای دکتر معظمی فرمودند (نمایندگان - بفرمایید پشت تریبون) عرض کنم همان طور که آقای دکتر معظمی فرمودند این پیشنهاد لازم نیست از جهت این که قانون و مقررات اجازه می‌دهد به هر وزیر وزارتخانه‌ای که اگر مأموری تمرد کرد او را به عنوان تمرد مجازات بکند و انشاءالله به کمک آقایان محترم باید در وزارتخانه‌های ما طوری باشد که دیسپیلین برقرار باشد و اگر مأموریتی دادند کارمند خودش را مثل یک سرباز مملکت بداند و به هر نقطه‌ای که هست برود بنابراین گمان می‌کنم که اگر آقای حاذقی موافقت بفرمایند و پیشنهاد خودشان را مسترد بفرمایند بهتر باشد چون این پیشنهادها باعث می‌شود که رأی نهایی عقب بیفتد پیشنهادشان را مسترد بدارند و این نظر تأمین خواهد شد.
حاذقی - حالا که اطمینان می‌دهند جناب آقای وزیر فرهنگ که به طور کلی معلمین ولایات را حتماً بفرستند و اگر نفرستند صورت تمرد داشته باشد نه این که کار دیگری به آنها بدهند بنده پس می‌گیرم.
رئیس - یک پیشنهاد دیگری است قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم نسبت به آموزگاران و دبیرانی که در قراء و قصبات مشغول تدریس و انجام وظیفه هستند اضافه حقوق مخصوص پرداخت شود.
افشار صادقی
رئیس - این پیشنهاد خرج است خود آقای وزیر فرهنگ باید توجه کنند
اردلان - بنده تقاضا می‌کنم که اگر امروز تمام نشد بعد از ظهر دعوت بفرمایید که جلسه تشکیل شود و این کار تمام شود.
رئیس - یک رأی می‌خواهد و تمام می‌شود و دو دوازدهم را می‌گذاریم برای جلسه پس فردا
فرهودی - لایحه مالی است باید به مجلس سنا برای اظهار نظر فرستاده شود
رئیس - درست است رأی نهائی ندارد پیشنهادی از آقای تیمورتاش رسیده که قرائت می‌شود
(به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم برای دبیران و آموزگارانی که در مرکز مشغول خدمت می‌باشند فقط پنجاه درصد و برای کسانی که در شهرستان‌ها مشغول انجام خدمت می‌باشند هشتاد درصد باشد. تیمورتاش
رئیس - آقای تیمورتاش
تیمورتاش - استدعا می‌کنم آقایان محترم توجه بفرمایید و مخصوصاً آقای وزیر فرهنگ به عرایض بنده عطف توجه بفرمایید بنده به هیچ‌وجه من‌الوجوه منظورم این نیست که بخواهم مزیتی برای کسانی که در شهرستان خدمت می‌کنند نسبت به مرکز قائل بشوم بلکه یقیناً کسانی که در مرکز یعنی در تهران مشغول این خدمت هستند و آموزگار هستند به همان نسبت باید از حس تشکر ما بهره‌مند باشند که دبیران و آموزگارانی که در شهرستان‌ها هستند ولی یک ابتدایی هست که ما داریم به این معنی که واقعاً دبیران بدبختانه به هیچ‌وجه حاضر نیستند که به شهرستان‌ها بروند سال پنجم دبیرستان از اول سال در قوچان تأمین شده است سه دبیر می‌خواهد بنده آنچه کوشش کردم و خواستم سه دبیر برود آنجا نتوانستم به این مناسبت بود که بنده این پیشنهاد را کردم و استدعا می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم شهرستان‌ها توجه بفرمایند و در صورت امکان رأی بدهند برای این که بروند به ولایات و در آنجا مشغول کارشان باشند برای آنهازی که در مرکز مشغول خدمت هستند پنجاه درصد و کسانی که در شهرستان‌ها و نقاط دوردست و دور از خانه و زندگی‌شان مشغول خدمت می‌شوند صدی هشتاد قائل بشوید.
رئیس - آقای وزیر فرهنگ
وزیر فرهنگ - عرض کنم آقایان نمایندگان راجع به این که در شهرستان‌ها دبیر کم است گله دارند و کاملاً هم بی‌مورد است (قاسم فولادوند - گله نداریم فریاد داریم) اجازه بفرمایید ولی این اشکال هست و راست است ممکن است بین صد نفر دبیر چهار نفر هم پیدا بشود که تشخیص بکنند و نروند ولی جریان تنها این نیست و قضیه اصلی این است که با یک سرعت زیادی دبیرستان پیدا شده است و به آن نسبت دبیر تهیه شده است بنده از آقایان نمایندگان تقاضا کرده‌ام که اصراری نفرمایند در تأسیس دبیرستان
تا وقتی که واقعاً وسایل مهیا نشود هر جا که کلاس شش ابتدایی است پشت سرش کلاس هفت و هشت می‌خواهند (تیمورتاش- این طبیعی است) ولی عرض کنم که به همین نسبت دبیر تهیه نشده است این غیر از آن مطلبی است که گفته می‌شود نمی‌روند عرض کردم که بعضی ممکن است تمرد کنند و نروند متشبث بشوند ولی همه این طور نیستند الان در دبیرستان‌های تهران هم بعضی جاها دبیر نداریم بنابراین گمان می‌کنم بهتر است توجه بکنید به وزارت فرهنگ به این که دبیر زیاد بشود و دانش‌سرا تقویت بشود تا این که رفع این اشکال بشود.
رئیس - آقای رضوی شیرازی
رضوی شیرازی - برای این که حق مخالفت را من ادا کرده باشم عرض کنم که بنده به پنجاه درصد و هشتاد درصد به این نسبت معتقد نیستم ولی معتقدم به این که این تفاوت مابین آقایانی که در تهران مشغول خواهند بود و آنهایی که در ایالات و ولایات مشغول هستند وجود پیدا بکند نکته‌هازی که موجب است که آقایان دبیران و آموزگاران اصرار داشته باشند که در تهران بمانند بسیار است منحصر به کمبود نیست یک مرجحات عادی است ما که نمایندگان ولایت هستیم قالباً شاهدیم که آن که تقاضا است مربوط به آمدن یک عده‌ای از دبیران مرکز است و در مقابل اصرار وزارتخانه است برای رفتن دبیر به ایالات و ولایات و پیدا نشدن دبیر این یک اصلی است که پیدا شده و آن این است که تهران از نظر تحصیلی به خصوص و از نظر اوضاع و احوال فرهنگ یک مرجحات و یک مزایای دیگری دارد و هیچ حرفی در این نیست از جمله توفیق مطالعه توفیق ادامه تحصیل توفیق حق استفاده از برای این که یک آموزگاری خودش را در ضمن این اجازه‌ها و جوازهایی که هست بتواند خودش را به مراحل بالاتر برساند اینها مقدماتی است که در تهران موجود است و در شهرستان‌ها نیست و از آن طرف یک عده زیادی از آقایان دبیران و حتی آموزگاران تهران را سنگر گرفته‌اند و به هیچ‌وجه من‌الوجوه حاضر به رفتن شهرستان‌ها نیستند آن وقت در برابر تقاضای آن آقایان که در شهرستان‌های دور و اغلب در نقاط بد آب و هوا زندگی می‌کنند طبعاً جایی و مجالی برایشان نخواهد بود که یک قدر از این مزایا و مرجحات مرکز استفاده بکنند و آن وقت اگر بنابراین شد که تساوی قائل بشوند و مزیتی از این حیث قائل نشوند طبعاً موجب خواهد شد افراد دیگر سعی کنند بیایند اینجا و از همین جا هم کسی بیرون نرود و اوضاع به همین صورت که ملاحظه می‌فرمایید باقی بماند که مدارس و دبیرستان‌های ایالات و ولایات همیشه چند پست تعلیمی خالی داشته باشد (صحیح است) و این اصلی است که فایده ندارد و اگر بنا باشد که وزارت فرهنگ آمار بدهد که ما فلان مدرسه را ایجاد کرده‌ایم ولی هر روز شکایت کنند به این که آموزگار نیست، دبیر نیست تأسیس مدرسه چه فایده دارد و تفاوتی با جاهایی که تأسیس نشده نخواهد داشت از این جهت من معتقدم که وزارت فرهنگ موافقت بفرمایند راجع به این تفاوت یک تفاوت بین مرکز و شهرستان‌ها باشد حتی بنده پیشنهاد می‌کنم نصف یعنی چهل درصد به اشخاصی که در تهران هستند و هشتاد درصد به آنهایی که در ولایات هستند داده شود علت هم این است که تهران از حیث تحصیل که تفاوتی ندارد و شاگرد باید پیش این استاد و دبیر تحصیل کند آن وقت علت ماندن در شهر تهران چیست جز یک استفاده معنوی است که آن وقت این آقایانی که در تهران مشغولند استفاده می‌کنند و آن بیچاره‌هایی که در ایالات و ولایات هستند نمی‌توانند استفاده کنند و آن وقت موجب می‌شود آنهایی که در ولایات هستند به نام کسالت یا عناوین دیگر خوشان را به تهران منتقل کنند (صحیح است) الان اوضاع فرهنگ ولایات خوب نیست و هر وقت هم یک وزیری پیدا می‌شود تمام همش را متوجه تهران می‌کند مدتی است اساساً هیچ وزیری تشکیلات ولایات را مورد تحقیق قرار نداده و حالا باید وزارت فرهنگ در درجه فرهنگ اهمیت بایستی قدری فشار و سنگینی خودش را روی ولایات بگذارد تا این که واقعاً زمینه فرهنگ که ما مدعی هستیم عمومیت پیدا بکند یک قدری هم در ایالات و ولایات توسعه پیدا کند این که نمی‌شود تمام تشکیلات را برای تهران می‌خواهیم خدا را خوش نمی‌آید.
تیمورتاش - صحیح است بسیار متشکرم از این توضیحی که فرمودید.
۶ - تعیین موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس - عده برای رأی کافی نیست پیشنهاد را هم که مسترد نمی‌فرمایید (تیمورتاش - نخیر نخیر) پس جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه‌شنبه دستور دنباله همین لایحه و دو دوازدهم جلسه پنجاه و پنج دقیقه بعد از ظهر ختم شد.
رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت