مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴

جلسه ۱۴۴ صورت مشروح مجلس عصر یوم سه شنبه بیست و هفتم برج حوت ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم شعبان المعظم

مجلس نمساعت قبل از غروب بریاست آقای سهام السلطان نایب رئیس تشکیل گردید. نایب رئیس ـ چون صورت جلسه صبح حاضر نشده در جلسه بعد قرائت خواهد شد راجع به لایحه دخانیات که صبح مطرح مذاکره بود راجع بفوریت مذاکرات کافی شد و چون عده برای رأی کافی نبود رأی گرفته نشد. حالا رأی گرفته میشود بفوریت لایحه آقایانی که با فوریت لایحه موافقند قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس -تصویب شد.

نصرت الدوله -یکرأی دیگر بگیرید برای فوریت ثانی

نایب رئیس - چون تقاضای فوریت ثانی شده که لایحه در مجلس مطرح مذاکره میشود. بعضی از نمایندگان – رأی بگیرید نایب رئیس ـرأی میکیریم بفوریت ثانی که در مجلس مطرح شود.آقایانی که موافقند قیام فرمایند (جمع کثیری قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد. شور در کلیاتست.

آقای حائری زاده مخالفید؟

حائری زاده ـ بلی نایب رئیس ـ بفرمائید حائری زاده ـ اگر بفوریت این لایحه رأی داده نشده بود ممکن بود بنده بواسطه مذاکراتی که در خارج میکردم یک اطلاعات کافی پیدا کنم و رفع پریشانی حواسم بشود و مخالفت نکنم ولی بدبختانه رأی بفوریت داده شد که فی المجلس قبل از آنکه طبع و توزیع شود مطرح شود و ما نتوانستیم در اطراف آن مذاکرات و مشاوراتی بکنیم. بعضی از مالیاتها هست که اصولا انسان خوب می داند ولی در موقع عمل مبیند تولید زحمت میکند مثل مالیات تریاک که هر نقطه نظری حساب کنیم می بینیم مالیات خوبی است زیرا اگر یک ماده مضره گران بشود و مردم استعمال نمایند عایدی هم برای دولت داشته باشد بهترین مالیاتها است ولی در موقع عمل وا جرا کردن قانون تجدید یک زحماتی تولید شد که این فکر برای اغلب ماها پیش آمده که باید قانون سابق را بهم زد و یک قانونی و یک مالیاتی وضع کرد که هم طرز وصولش آسان باشد و هم مردم راحت باشند خود بنده دخانیات استعمال نمیکنم نه اهل قلیون هستم نه سیگار نه چپق ملکی هم از زراعت دخانیات درش بشودندارم از آنطرف هم معتقدم که باید یک مالیاتهائی برای مخارج مملکت وضع و ایجاد کرد ولی در ایجاد مالیات باید فکر کرد که هم زحمت وصولش کم باشد و راه تقلب هم در ان محدود باشد و عایداتش هم بمصارفی که باید برسد برسد. این ماده که صبح قرائت شد خیال میکنم همچو بود که از تنباکو هر قیمتی که باشد چه تنباکوی خوب چه تنباکوی بد و چه وسط یک من چهار قران گرفته شود.

از توتون چپق بدو خوب یکمن یک تومان و از توتون سیگار بد و خوب یکمن پانزده قران دولت بگیرد. یک کلمه دیگری هم داشت که آنرا بحسب ظاهر می شود خوب تعبیر کرد ولی در موقع عمل خیال میکنم خوب نباشد گفته شد که این مالیات از زارع گرفته نمیشود از تاجر و مصرف کننده اش گرفته خواهد شد. اگر همان مالیات سابق را بتناسب بالا تر برده بودند و صدی سی را صدی چهل کرده بودند یا صدی پنجاه کرده بودند بنده با آن زودتر میتوانستم وافقت کنم چون مردم بیک ترتیبی عادت کرده اند و تا بحال هم معمول بوده است و بهتر این بود همان ترتیب سابق را داشته باشد منتهی تاکسش را بالا ببرند. ولی تنباکوئی که یکمن چهار عباسی فرضاً در طبس بعمل میآید و بمصرف فروش میرسد اینرا خواسته باشند یک من چهار قران ازش بگیرند نمیدانم ایا این ترتیب عملی هست یا نیست؟

اگر صاحب تنباکو تنباکویش را بیاید بدهد بدولت و بگوید من تنباکو نمیخواهم آیا از آن صرفنظر میکند یا خیر؟ چون من در اطرافش مطالعه نکردم نتوانستم بفهمم و اگر دولت تنباکو را بخودش انحصار میداد یا بیک کمپانی و در مقابلش این تاکس را برای مالک تنباکو معین میکرد که هر کس تنباکو دارد یکمن فلانقدر بگیرد و تنباکویش را بدهد و برود با این من زودتر موافقت کنم و عملی ار هم بود که منحصر بدولت باشد. و یک نرخی هم دولت خودش برای فروش تنباکو معین کند مثل سوخته تریاک که منحصر بخودش است که هرکس سوخته دارد تحویل میدهد بدولت و مثقالی سه شاهی یا یک شاهی میگیرد دولت هم مثقالم سه شاهی یا یکقران میفروشد این ترتیب بنظر عملی تر می آید. صبح که بنده این را شنیدم خدمت آقای وزیر مالیه عرض کردم که اگر دولت از نقطه نظر احتیاج به یک عایداتی می خواهد این مالیات را بدون مطالعه و کلا بفوریت از مجلس بگذرانند .

در همسایگی ما ترکها یکهمچو مالیاتی سال قبل برقرار کردند و برای مشاغل دولتی یک مالیاتی قرار دادند که هر کس یک سال بناست از دولت حقوق بگیرد یازده ماه بگیرد و یک ماهش را نگیرد این را وقتی که من در روزنامه خواندم دیدم فلسفه خوبی دارد فلان زارعی که زراعت میکند آخر سال پنجاه تومان عایدات پیدا میکند. از این شخص پنج توان دهیک میگیرند برای مخارج بنده هم که این جا نشسته ام و ماهی دویست تومان عایداتم است بیست تومانش را بدهم بدولت خیال میکنم ضرری نداشته باشد.چه ضرر دارد از این بیست و چند میلیون تومان پولی برای مملکت گرفته می شود و خرج میشود. حقوقاتی که در سال زائد بر سیصد تومان باشد مالیات بدهد.

از سیصد تومان کمتر چون جزئیست باید آنها را معاف کرد ولی کسی که در ماه از بیت و پنج تومان بیشتر میگیرد وقتی که عشر عایداتش را بعنوان مالیات بدهد جبران یک چیزهائی که دولت در نظر گرفته خواهد کرد و بدون مطالعه هم یک مالیاتی که فردا برای ما تولید اشکال بکند ایجاد نشده است.

این بود که بنده مخالفت خودم را لازم دانستم در مورد فوریتش عرض کنی و می خواستم عرض که اقلا مجلس رأی بدهد یک شور بشود و مثل سایر لوایح برود به کمیسیون و درش مطالعه کامل بشود مثل لوایح بودجه که یک شور دارد تا ما هم بهتر بتوانیم در اطرافش مذاکره کنیم و با تجار مذاکره کنیم و اطلاعاتی تحصیل کنیم و ببینیم در موقع عمل واجرا چه زحماتی تولید میکند یا چه منافعی برای دولت ایجاد میکند تا ما موافقت کنیم .

ولی چون اینطور نشد مجبور شدم مخالفت کنم و امیدوارم اقای وزیر مالیه که مطالعه کرده اند رفع خیال مرا بکنند یا اینکه یک محل دیگری را در نظر بگیرند که

جبران بعضی چیزها رابکند و این کار را بگذارند با مطالعه بجریان بیفتد.

نایب رئیس ـ آقای عمادالسلطنه (اجازه) عمادالسلطنه ـ آقای حائریزاده مخالفت اساسی با این لایحه نداشتند و فقط یک قدری اظهار تردید و تحیر فرمودند از اینکه چون وقت کم است. من درست مطالعه نکرده ام و نمیدانم مفید بمصالح عمومی خواهد بود یا خیر ولی از آن طرف در ضمن فرمایشاتشان فرمودند که من معتقدم هر مالیاتی که گرفته میشود باید سهل باشد و نسبتاً هم راه قاچاقش مسدود باشد و از طرف دیگر هم چون مکرر اظهار عقیده فرموده اید بنده میدانم که عقیده شان اینست که مالیاتهائی که وضع میشود طوری باشد که نسبت به ضعفا و فقراء کمتر تحمیل شود. در این سنوات مشروطه و ایامی که ما مجلس داشته ایم بنده اطلاع ندارم که تاکنون هنوز یک مالیات اساسی از تصویب مجلس گذشته باشد و اگر یک مالیاتهائی از سابق بوده و یک بی عدالتیهائی بوده امیدواریم پس از آنکه لوایح مفیده از قبیل لایحه ممیزی و غیره از مجلس گذشت آنها هم اصلاح شود ولی این اولین مالیاتی است که بنده خیال میکنم بمجلس آمده و بعقیده بنده این مالیات از بهترین اقسام مالیات هاست که امروز لایحه اش از طرف دولت آمده و تقاضای فوریتش شده است. اینکه فرمودند من با فوریتش مخالفم و معتقد بودم لااقل یک شور بشود و برود بکمیسیون و دوباره برگردد به مجلس.

البته بنده هم با حضرت عالی هم عقیده می شدم. در صورتیکه این مسئله دو سه ماه قبل امده بود. اما امروز که بیش از سه چهار روز به اول سال نداریم و باید بودجه مملکتی زودتر تهیه و تدوین شود و بمجلس بیاید و تصویب شود و با آن انتظارات و توقعاتی که همه از دولت داریم و با احتیاجاتی که بعضی از وزارت خانه ها مخصوصآ قسمت های راه سازی و معارف و صحیه بیک بودجه کافی دارند. البته باید یک اضافه عایداتی منظور بشود و باید فکری کرد که یک عایداتی فراهم شود که وزارت خانه ها بتوانند بودجه شان را از روی احتیاجات (نه احتیاجات به تمام معنی)ـ احتیاجات روزمره ـ تهیه و تدوین نمایند و بیاورند بمجلس و البته با مطالعه و فکری که از طرف هیئت دولت شده است یک مالیات سهل القبول و همان طور که خودشان فرمودند نسبتاً راه قاچاقش سد باشد و بفقرا و ضعفا هم تحمیلی نشود تصور نمیکنم بهتر از این مالیاتی باشد.

اما راجع باینکه فرمودید خوب بود مالیات قدیم نسبت به همان صد بیست یا صدی سی که بود تجاوز میکرد و میرفت بالا این را هم بنده خیال میکم خود جنابعالی و سایر نمایندگان محترم هم عقیده شان این باشد که باید ما بمرور زمان یک کاری بکنیم که دیگر اساساً مالیات جنسی در دفاتر دولت نباشد و البته این ترتیب بهتر است که ما هیچ مالیات جنسی نداشته باشیم(بنده بین گندم و جو تنباکو فرقی نمیگذارم) برای اینکه همه ساله مطابق قانون اساسی باید چند ماه قبل از سال بعد بودجه مملکتی بیاید بمجلس البته وزارت مالیه وقتی مقدار زیادی جنس داشته باشد نمی شود یعنی نمیتواند قیمت ثابتی برای جنسش معین کند که در سال آتیه من دو میلیون پول تنباکو دارم یا یک میلیون پول توتون. این ترتیب که ممکن نیست ولی هرگاه تبدیل شود بنقدی البته خیلی زود و بطور سهولت میتواند عایداتش را پیش بینی و معین کند که فرضاً در سال آتیه ما سی میلیون عایدات داریم از آن رو هم مخارج معین می شود و مجلس تصویب میکند ولی اگر جنسی شد دیگر این ترتیب عملی نیست چون ممکن است جنس ترقی و تنزل کند.

مخصوصاً به مسئله تنباکو و توتون تجربه شده و معلوم شده است که برای وصول این مالیات همیشه مامورین مالیه دچار اشکال میشده اند و بعلاوه وقتی که بنا شد از عین جنس گرفته شود. دولت مکلف است در هر دیه یا قضیه یا شهری یک انبار تهیه نماید و در سرفروش هم دچار چه زحمات و اشکالاتی میشود و آیا آن جنس را بخرند یا نخرند. اما اینکه فرمودند خوبست در عوض این مالیات اشخاصی که یک حقوقات و عایداتی دارند تا بیست و پنج تومان معاف و از آن ببالا عشریه بدهند بنده تصور میکنم این قسمت اصلا مربوط باین لایحه نیست و تصور نمی کنم هیچ انصافی تصدیق کند که کسی که میرود خدمت میکند زحمت میکشد و در عوض خدمت یک اجرت روزانه دریافت میکند یک مبلغی از حقوقش را بعنوان مالیات بدهد بدولت …..( بعضی از نمایندگان ـ صحیح است) چرا؟ شاید یک روزی (امیدواریم یک همچو چیزی پیش نیاید ولی اگر خدای نکرده یکروز سختی پیش بیاید . شاید)

مستخدمین دولت هم مضایقه نداشته باشند از اینکه یک مقدار از حقوق خودشان را بدهند بدولت و با دولت کمک و مساعدت کنن…. (صحیح است) ولی امروز که همچو چیزی برای ما پیش نیامده و یک محل مناسب این طوری هم داریم. میفرمایند در فلان جا تنباکو قیمتش چقدر است عرض میکنم که بهیچ وجه من الوجوه این مالیات تنباکو و توتون بزارع یا مالک یا رعیت تحمیل نمی شود. آن کسی که تنباکو را استعمال میکند آن کسی که در این مدت تنباکوی یک من چهار تومانی میکشیده حالا یک من چهار تومان و چهار قران میدهد و تنباکو و میکشد حالا یک من چهار تومان و چهار قران میدهد و تنباکو میخرد و میکشد. یا آن کسی که تنباکوی یک من یک و یک تومان میگرفته حالا یک من چهارده قران میخرد و ابداً بزارع یا مالک تحمیل نمیشود و یک چیزها عادلانه هم هست و گمان میکنم پس از آنکه در مجلس شورای ملی بگذرد در جامعه هم بحسن قبول تلقی شود. بعضی از نمایندگان ـ صحیحست نایب رئیس ـ آقای رهنما موافقید؟ رهنما ـ بلی آقای رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب آقا سید یعقوب ـ بنده هم موافقم

بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است رأی بگیرید(بعضی گفتند کافی نیست) اقا شیخ جلال ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالفم ( همهمه نمایندگان) نصرت الدوله – بگذارید حرف بزنند نایب رئیس ـ پیشنهاد شده است که مذاکرات کافی است نصرت الدوله ـ کتبی پیشنهاد شده است؟

نایب رئیس ـ خیر شفاهی فرمودند. آقای آقا شیخ جلال مخالفید بفرمایند. آقا شیخ جلال ـ بنده درین روز تاریخی ادای وظیفه میکنم و البته مجلس و اکثریت مجلس خودشان میدانند و رأی خودشان را خواهند داد. بنده عرض میکنم که قانون میل ملتست آنچه موافق با اراده ملت و مصالح مملکت باشد آن قانونست یک قضیه که یک ساعت نیم ساعت قبل از ظهر دربین و کلاء در حالت تعطیل جلسه پیش امده بدون اینکه ما از مواد آن اطلاع داشته باشیم و هیچ کدام از آقاقیان از مواد آن اطلاع ندارند…(همهمه بین نمایندگان ـ صدای زنگ نایب رئیس) آقا شیخ جلال ـ لااقل حالا که مارا این طور خفه گیر کرده اند و نمی گذارند مردم اظهاراتی بکنند.

پس خوبست آقایان اجازه بدهند حالا که بفوریت رأی داده شد. لااقل مخالفین و موافقین حرفها یشان را بزنند عقایدشان را اظهار نمایند تا لااقل دنیا نگویند که مجلس ایران ایستاد و این تحمیلات را برمردم کرد….. بعضی از نمایندگان ـ (بطور همهمه) رأی بگیرید آقا وزیر مالیه ـ بنده خیلی مختصر عرض میکنم برای اینکه آقای آقا شیخ جلال یک بیاناتی فرمودند مثل اینکه مجلس شورای ملی الان میخواهد یک جنایتی بکند!! اینطور نیست اقا این یک مالیاتی است که چندین سال است وضع شده و مالیات جدیدی نیست مطالعه ندارد. همان مالیات قدیم است فقط دو چیز این جا یعنی درین لایحه هست که خاطر آقایان را بآن متوجه میکنم و آن اینست که سابق براین مالیات را از روی قیمت جنس میگرفتیم حالا از روی وزن جنس میگیریم این دیگر هندسه اقلیدس نیست که لازم باشد جلسات و ساعات عدیده در این مطالعه شود سابق میگفتند از صد تومان سی تومان حالا میگویند از یک من چهارقران ـ یک ماده دیگر هم اضافه شده است که تنباکو و توتونی که بخارج میرود از مالیات معافست باقی دیگرش عین همان قانونست و اگر اختلافی داشته باشد در عبارتست و مالیات جدید و تحمیل جدیدی نیست و آنطوری که آقای آقا شیخ جلال خیال میکنند نیست و یک امر فوق العاده نیست همان قانون سابق است و چیز تازه نیست

نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات. آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب نشد. آقای کازرونی (اجازه) کازرونی ـ بنده اصولا موافقم که بهترین مالیاتی که گرفته میشود یعنی بایستی گرفته شود مالیاتست که از دخانیات و امثال آن گرفته شود چون استعمال دخانیات از جمله چیزهائی نیست که قوام وجود مردم مبتنی برآن باشد مردم هم میتوانندهرقدر برقیمتش افزوده شد کمتر استعمال کنند در این موضوع چندان اشکال ندارم ولی در خصوص اینکه حالا این لایحه بفوریت آمده مخالفم در اطرافش کاملا نتوانستیم و نخواهیم توانست یک مطالعات دقیقی کرده باشیم که من بعد مثل سایر اموری که بفوریت گذراندیم و بعدش اسباب ندامت شد و برگشت شد نشود. این هم یک موضوعی است که گذشته

و دیگر هر چه بنده عرض میکنم بی فایده است لیکن عرض بنده این است سابق بر این قانونی ما گذرانده بودیم که صدی بیست بگیرند. مثلاً تنباکوئی که توده ملت یعنی اکثریت مردم استعمال میکنند سر خرمنش یک من قران یا دو قران قیمت دارد و صدی بیست ازش گرفته میشد از یک من یک عباسی گرفته میشد و از یک من دوقران دو عباسی طور هر چه قیمتش بیشتر میشد مالیاتش هم زیادتر میشد. ولی حالا مطابق این لایحه بجای یک عباسی یا دو عباسی یا ده شاهی چهار قران گرفته می شود.

آقای وزیر مالیه میفرمایند اهمیت ندارد همان قانون سابق است طوری نشده فقط حالا از وزن گرفته میشود. خیر آقا سابقاً صئی بیست بوده و حالا صدی سیصد گرفته میشود مسئله خیلی هم تفاوت ندارد!! باز هم بنده موافقم و مخالف نیستم مشکل بنده اینست که باید عایدی دولت زیاد شود و از آن طرف در خرج هم تقلیل حاصل شود لیکن بشرط اینکه این دو مسئله توأماً صورت بگیرد نه اینکه عایدی زیاد تر بشود و در عین حال این عایدی در یک جائی مصرف شود که ملت از آنها استفاده نکرده باشد.

مثل اینکه بنده از روی حدسی که زده ام بیست و سه میلیون مالیات از روی بودجه گرفته میشود و تقریباً بیست میلیون هم اضافه بر بودجه به اسامی مختلف از مردم پول گرفته میشود و قطع دارم به استثنای آن پولی که در راه قشون صرف میشود باقیش حقیقه نمیتوانم بگویم در راه مصالح عمومی خرج شده بنده که نمیدانم. اطلاع ندارم شاید! چه عرض کنم حالا اگر چنانچه دولت این مالیاتی که میخواهد اضافه کند یعنی بجای یک من دو عباسی و ده شاهی یک من چهار قران بگیرد اگر نشان میدهد که من این ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و توسعه قشون میخواهم برای خرید کشتی بخاری’ جهت حفظ خلیج فارس میخواهم’ برای این میخواهم که اراضی خوزستان را مشروب نمایم که عایدی سرشاری در آتیه برای دولت و ملت داشته باشد. یا میخوام را شوسه دائر بکنیم یا برای مقدمه راه آهن میخواهم بنده بروی میگذاشتم و بجای یک من چهار قران تصویب میکردم یک تومان گرفته شود لکن قطع دارم این پولی که میگیرند

اولا در بودجه که آخر سال یا اول سال می آورند باز ما همان کسر بودجه را خواهیم داشت. نه تنها این مبلغ که شاید یک کرور اضافه عایدیش می شود اگر چنانچه پنج کرور هم اضافه شود با این ترتیب جریان اموریکه ما داریم هر ساله کسر خواهیم داشت. دیروز بود که در کمیسیون بودجه تصمیم گرفتند که به اصطلاح اشل حقوق درجه اولی بیست و نه تومان باشد. بعد وقتی که آمد اینجا در مجلس مطرح شد هم از طرف دولت و هم از طرف بعضی از نمایندگان گفته شد که سی و دو تومان بشود و شده چیزی هم نبود تقریباً یک دو کرور بیشتر تفاوتش نبود. هم چنین شاید بودجه جدید که میاید یک دلائلی اقامه شود که ارزاق گران است و نسبت حقوق درجه اول چهل تومان باشد هم چنین سایر حقوق ها هم زیاد شود در صورتی که بنده آنچه اطلاع دارم و مسلم این است که در سایر ممالک استخدام دولت حقوقش از سایر جاها کمتر است. اما بعکس در مملکت ما مستخدمین دولت خیلی کمتر کار میکنند و بیشتر حقوق می گیرند. حالا اینهم باز خارج از موضوع است

(یکنفر از نمایندگان ـ صحیح است) همینقدر خواستم این مسئله را عرض کنم و استدعا کنم که دولت بمن محض اطمینان حاضرم بگوید که ما این اضافه مالیاتی را که میگیریم یا برای ازدیاد قشون است یا برای مونیسیون قشون است یا به جهت یکی از مؤسسات عام المنفعه است. بنده هیچ مخالفتی ندارم و اما در خصوص موادش گمان میکنم درست مطالعه نشده و در آتیه دچار اشکالات میشویم. آقایان میگویند که خیلی ما اخلاق بخرج داده ایم که پول از زارع نمی گیریم. خیلی عجیب است ! بالاخره این پول از آن کسی که این تنباکو را مصرف میکند گرفته میشود تاجر و زارع وادار هیچ یک از اینها از کیسه فتوت خودشان تأدیه نمی کنند. این مالیات بالاخره تحمیل میشود برجنس و براصل قیمت جنس و بر آنکسی که می خرد چه تفاوت میکند از زارع گرفته شود یا نشود. بعلاوه ملاحظه بفرمائید چطور ممکن است عملی کردن این مسئله.

یک تنباکوئی فرض بفرمائید از محل کشت و زرع حمل میشود برای شهر. صاحب بمال یا چاروادار دم دروازه که میرسد مأمور دولت جلویش را میگیرد مالش را هم ضبط می کند و می گوید یک من چهار قران بده. حالا چطور باید این مالیات را بدهد؟ این مال باید آنجا باشد و صاحبش برود پول تهیه کند یا تنباکویش را بفروشد و بیاید بدهد؟ قیمت تنباکو یک من یکقران یا سی شاهی است چطور برای هریک من چهار قران تهیه کند و بدهد؟ این را بنده نمی فهمم. بعلاوه بنده گمان میکنم یک همچو پولهائی که شما نقدو عاجل بخواهید از مردم بگیرید وجود نداشته باشد. بنده امسال تلگرافاتی داشتم که رعایا و مالکین استدعا کرده بودند از وزارت مالیه که ما بجای یمالیات از اجناسی که داریم بدهیم چون پول هیچ نداریم. گندم داریم’ جو داریم’ خرما داریم این هستی ماست بهر قیمت که میخواهند عوض مالیات بردارند. پول از ما می خواهند ما پول نداریم جنسمان را هم نمی توانیم بجائی حمل کنیم.

آنوقت اگر بدهند که متمردند اگر هم بدهند از کجا بدهند؟ پولی که در بین نیست. غرض این است که یک فکری در اطراف این قضایا بکنید که این قانون عملی بشود و من بعد مجبور نشوید یا آن را نسخ کنید و یا بعضی مواد آن را تغییر بدهند. رئیس ـ آقای رهنما (اجازه) رهنما ـ بنده موافق هستم که در این قسمت البته یک مذاکراتی بشود و همین طور که بنده موافق هستم البته یک مخالف هم حق دارد مخالفت خود را اظهار کند. ولی در اینجا این مسئله را باید طرف توجه قرار داد که البته مالیات وقتی وضع می شود که طرف احتیاج و ضرورت باشد و هر وقت دولت احتیاج داشته باشد کسر بودجه یا کسر عایدش را تأمین کند آنوقت باید مالیات وضع کرد.

این مالیات برای جبران کسر بودجه هم گاهی طوری بمجلس لوایحش میآید که فوریتش ضرورت ندارد.مثل مالیات تصاعدی که لایحه اش میآید و میرود بکمیسیونهای مربوطه و مدتی معطل میشود و بالاخره یک راپورتی بمجلس میدهند و در مجلس مطرح میشود. ولی این لایحه اینطور نیست. احتیاج مالی، احتیاج اقتصادی، وضعیت بودجه امسال و سال آتی تمام اینها ایجاب میکند که یک مالیاتی بفوریت تصویب شود که از یک ضررهای دیگری جلوگیری شود.

در این جا لایحه وقتی فوریتش تصویب شد دیگر نمی توان گفت که چرا این مسئله بفوریت میگذرد و چرا بایسلی یک مالیاتی که بطبقات غیر از طبقه رنجبر و زارع تحمیل میشود باید عجله بگذرد. اساساً این مالیات را باید ببینیم چیست و از جیب کی بیرون میاید کسی که سیگار می کشد. کسی که تنباکو استعمال میکند باید این مالیات را بدهد و اگر استعمال نکند نه میمیرد نه سکته میکند نه بالاخره ناخوش میشود تریاکی هم بالاخره تریاکش را ترک میکند و نمی میرد. بنابراین مالیات بر سیگار، توتون، مالیات هر یک مسئله حیاتی نیست و یک کشمکشی را در مملکت ایجاد نمیکند. احتیاج ایجاب کرده است که یک مالیاتی وضع شود اگر نشود بودجه که ما این قدر اصرار داریم بگذرد دچار اشکال میشود

.وقتی یک دوازدهم میاید بمجفس و شاید با صعوبت تلقی می شود برای کسر بودجه است باید بودجه سال آتیه تهیه شده مرتب شده و بمجلس بیاید مالیات را اگر نگذارنند و نیاورند بمجلس کسر بودجه پیدا میشود آن وقت هم اگر در ردیف ستون عایدات بنویسند که گفته میشود جزء تصویب نشده هاست اگر هم نیاورند که گفته میشود راه آهن میخواهیم بسازیم و فلان مسئله باید فلان طور بشود. پس این فکر را باید کرد که وقتی ما میخواهیم یک کاری بکنیم ببینیم آن را بچه شکل و چه صورتی باید در بیاوریم. از اینها گذشته این مسئله در سال جدید که ما میخواهیم داخل آن بشویم یک قسمت مهمی است که اساس بودجه روی آن قائم است و اگر ما این مالیات را تصویب نکنیم وضعیت بودجه مان خوب نخواهد شد آنوقت ما میافتیم بیک دوازدهم و اسباب زحمت دولت و مجلس فراهم میشود.

پس بنابراین این مسئله یک مسئله نیست که حتی تظاهر به مخالفت آن هم یک چیز معنونی باشد بلکه تا یک اندازه تظاهر بموافقتش در نزد افکار عمومی عنوان دارد زیرا اگر این مالیات را بر آن طبقه ناتوان و رنجبر وضع میکردند. البته شاید تظاهر بمخالفتش مفید بود ولی آن کسی که سیگار میکشد و سیگار جزء فضولات زندگانیست از کجا بهتر از این مالیات برایش پیدا کنند که باری هم بروی دوش مردم نباشد.

از طرف دیگر هم در ماده شش و هفت دارد که نسبت بتوتونهائی هم که از خارج میآید بیک شکلی که تقریباً نزدیک بهمین مالیات خواهد بود برشان گمرک وضع می شود. اینها می فهماند که علاوه بر مسائل اقتصادی که امروز ما مبتلا هستیم شاید در نظر گرفته شده که اساساً برای توتون و تنباکوی ایران قدمهای مفیدی برداشته شود و شاید اگر ما این شکل بکنیم آنوقت توتون و تنباکوی جاهای دیگر صرف نکند که بیاید این جا و دولت البته صدی صد و صدی پنجاه مالیات بر توتونهائی که از خارجه

باینجا میاید میبندد.

پس بنابراین درین قسمت نه از نقطه نظر تظاهر مخالفتش یک عنوانی دارد بلکه از نقطه نظر مملکت هم مفید است. ما باید بدانیم که بالاخره اگر بودجه ما تعادل نکند اسباب زحمت ادارات میشود و اسباب زحمت مردم و مجلس و مستخدم و عضو اداره خواهد شد و اگر ما حقیقتاً این قدم را برداریم یک کمک بزرگی بدولت کرده ایم و بودجه اش را در ماه حمل و ثور زود تهیه نموده و بمجلس میاورد و مطمئن است که یک همچو مالیاتی تهیه کرده است که اگر کسر بودجه داشته باشد تأمین میکند و اگر این کار را نکنیم بودجه فلج میشود و اگر ما مالیاتهائی که میاید بارش هم بردوش رنجبرها نیست و بر یک تفغن زندگانیست بالاخره اگر بران هم ما اجازه ندهیم مالیات بوضع شود کار مملکت پیشرفت نخواهد کرد.

در مجلس که نباید اصولا وقتی لایحه مالیات میاید بعضی از وکلاء این قدر مقاومت بکنند. مالیات را باید کسانی که توانا هستند بدهند برای اینکه مملکتشان حفظ شود و اداره شود. پس بنابرین بنده معتقدم د ر این قسمت آقایان موافقت بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب شود تا در بودجه هائیکه برای ماه های بعد حاضر میشود و میاید بسهولت حل بشود و برود و این قدر هم وقت ادارات صرف عدم تعادل بودجه که الان پیدا شده نشود و این راه عملی را که پیش گرفته ایم برویم تا ببینیم بکجا میرسیم.

بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است . نایب رئیس ـ پیشنهادی هم در این موضوع رسیده آقایانی که رأی بکفایت مذاکرات میدهند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) نایب رئیس ـ تصویب شد ماده اول مطرح است. ( بشرح ذیل قرائت شد) ماده اول ـ از کلیه اقسام و انواع توتون و تنباکو ئیکه از خاک ایران بعمل میاید و برای استعمال تهیه شده مالیات دخانیات مأخوذ میگردد. نایب رئیس – آقای دامغانی مخالفید؟ دامغانی ـ بله نایب رئیس ـ بفرمائید. دامغانی ـ البته ممکن ایت دولت در بعضی از مواقع یک احتیاجات فوری پیدا کند بیک مسائل مالی و لوایحی بمجلس بیاورد و تقابضای فوریت نماید مجلس هم که آن دولت طرف اعتماد اوست البته موظف است حل آن اشکال را بکند لیکن بایستی در مواد یک مطالعاتی هم بشود که پس از مطالعات لایحه بطوری بگذرد که یک وقتی اسباب ندامت برای مجلس و دولت نشود.

یعنی یک مشکلات و محظوراتی را ایجاد نکند. این قسمت را هم عرض کنم که بنده اساساً برخلاف رأی بعضی نمایندگان معتقدم که اگر کلیتاً دولت در لایحه ممیزی هم از مردم عوض جنس پول بگیرد با یک قیمت متوسط عادلانه برای مردم بهتر است برای اینکه الان مخصوصاً در ولایات میبینم که جنسی را که میخواهند بگیرند مردم دچار چه مشکلاتی هستند و باید از دهات یک فرسخی دو فرسخی و پنج فرسخی جنس خود را بار کنند بیاورند درشهر در انبار یا در جای دیگر به انباردار تحویل بدهند آنوقت دچار مشکلاتی هم میشوند از قبیل این که افتش زیاد است خاکش زیاد است سنگ دارد دوچار این چیزها میشوند. حالا اگر مامورین هم خدای ناکرده دزد باشند معلوم است دیگر چه اشکال تراشی هائی برای مالک و رعیت که آن جنس را بدهکار هستند میکنند. پس اگر اساساً بیکقسمت متوسطی از مردم بمالیات گرفته شود بهتر از ترتیب حالیه است .

یعنی هم مالک و رعیت راغب تر است که پول بدهد و هم برای دولت با صرفه تر است. برای اینکه محتاج بفروش و تسعیر نیست و ضمناً هم گرفتار یک تقلبات و دزدیهائی نمی شود و مخارج انبارداری هم از بین میرود. همچنین در تنباکو و توتون نسبت به همین مالیاتی که چند سال قبل وضع شده و مردم هم دارند میدهند اگر درست توجه بشود بزارعین تنباکو و توتون معلوم میشود که چطور مبتلا به تقدیم هستند و چه ابتلائاتی دارند و خیلی ممنون هستند از اینکه تسعیر بشود و از هر منی یک مقدار پولی گرفته شود و اما اشکالاتی که آقای کازرونی میفرمایند که مصارفش چیست؟ اینها البته صحیح است منکر این هم بنده نیستم که در بعضی وزارت خانها افراط و تفریط هست یعنی تشکیلات زیاد است و تشکیلات وسیعی در بعضی وزارتخانها هست که باید دولت در نظر بگیرد و آنها را کوچکتر بکند لیکن در این موادی که نوشته شده است بنده مخالفم و معتقدم براینکه باید یک اصلاحاتی بشود.

مثلا تنباکو وقتی که بنا شد یکمن چهار قران گرفته شود. یکنفر از نمایندگان ـ آقا ماده اول است شریعتمدار دامغانی – در ماده اول بنده حق دارم درکلیات حرف بزنم از تنباکو وقتی میخواهند یکمن چهار قران بگیرند. اصلا بعضی تنباکوها هستند که یکمن سه قران قیمت دارد آنوقت نمیشود یکمن چهار قران بگیرند و یکمن یکقران هم علاوه بر قیمت یخودش مالیات بگیرند همین طور اختلاف درجات آنها. یکتوتونی هست قیمت یکمنش پنجتومان است از آن پانزده قران بگیرند یکی ه م که ده تومان قیمت دارد از آن هم پانزده تومان بگیرند. این اختلاف فاحشی است و باید مجلس در نظر بگیرد که رفع این اختلاف را بکند که بالاخره این مالیات که نقدی میشود یک مقدار متوسطی فرض شده باشد و برروی همه اینها بطور عادلانه تقسیم شود.

و اگر بخواهند از کلیه تنباکو خوب و بدش و گران وارزانش یکمن چهارقران بگیرند و همینطور از توتون پانزده قران یا یکتومان بگیرند بعقیده بنده غیر عادلانه است و باید این مسئله را تصحیح کرد در خاتمه هم از دولت تقاضا میکنم و استدعا دارم که با اینهمه مالیاتهائی که ملت قبول میکند کارگرها و مالکین و زارعین با بی صبری انتظار بدارند که دولت یک لایحه هم برای اشباء تجملی تهیه کند و بیاورد بمجلس که همه مالیاتها را زارع و رعایا و ارباب و ولایات ندهند و یکقدری متجملین طهرانی هم شرکت داشته باشند. بعضی از نمایندگان ـصحیح است نایب رئیس ـ چون در شور موار رأی گرفته نشد و غفلت شد رأی میگیریم برای در شور دوم مواد آقایانی که

وزیر فوائد عامه ـ بیرونی ها را هم دعوت کنید بیایند نجات ـ عده کافی است برای رأی (چند نفر از نمایندگان داخل شدند) نایب رئیس ـ رأی میگیریم بشور موار آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد

آقای تدین (اجازه) تدین آقای آقا شیخ جلال در ضمن مخالفت با کفایت مذاکرات این طور اظهار کردند که قانون باید بر طبق اراده ملت باشد بنده هم با اینقسمت موافقم ولی مظهر اراده ملت مجلس شورای ملی است وقتی که مجلس شورای ملی یکقانونی را تصویب کر آن قانون را ملت تصویب کرده است اگر تصویب نکرد آنوقت معلوم میشود که بر طبق اراده ملت نیست آقای دامغانی یکقدری اشاره کردندبمشکلات سابق بنده هم میخواهم همین قسمت را عرض کنم. در اینکه مالیات دخانیات مدتها بود طرف توجه مجلس شورای ملی شده بود تردیدی نیست تا اینکه در دوره سوم در نهم برج میزان ۱۳۳۳ قانون مجلس شورای ملی در آن تاریخ وضع کرد و در آن قانون یکترتیبی اتخاذ کرده است برای گرفتن مالیات از دخانیات که برای اینکه بیشتر توجه آقایان را جلب کنم ماده مربوطه باین قسیت را که ماده دوم آن قانون است قرائت میکنم.

ماده ۲ مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول که از عوارش غیر مستقیم است از قرار صدسی از قیمت دریافت خواهد شد در صورتیکه در تعیین قیمت تنباکو و توتون ما بین مالیات بده و مامورین مالیه اختلافی حاصل شود صدسی از عین جنس دریافت خواهد شد مالیات مقرره نسبت بسیگار از قرار صد بیست است. ملاحظه میفرمائید در این قانون را قرار داغده است که از قرار صدسی از قیمت دریافت کنند یکخروار تنباکو را تقدیم کنند ببینند چند تومان ارزش دارد صدی سی از قیمتش بگیرند.

اینجا اول اشکال است یعنی مسئله قبول کردن قیمت اول مرحله اشکال است طبعاً مامور مالیه می گوید قیمت این تنباکو این قدر است مالک تنباکو میگوید خیر کمتر است این امر طبیعی است که همیشه محض فرار از تأدیه یکوجهی هی آنکسی که مودی است قیمت را کمتر میگوید و طبعاً که اختلاف ایجاد شد محتاج بمقوم میشود و از کشمکشهای زیاد یک قیلمی برای تنباکو و توتون و چپق و سیگار ترتیب داده میشود که بالاخره بنفع دولت تمام میشود. و مشکلاتی هم برای مودیان مالیات تولید میشود ده سال است که این قانون در جریان است در این ده سال در ضمن تجربیاتی که وزارت مالیه کرده است اینطور معلوم شده است که این قانون مشکلاتی دارد بنابراین با نظریه و موافقت دولت بمجلس شورای ملی پیشنهادی کرده است که این لایحه امروزه باشدو این لایحه در واقع قانون ده سال قبل است و یک مالیات جدید است.

در این قانون جدید که مطرح است ملاحظه میفرمائید که دیگر هیچگونه اختلافی از نقطه نظر تقویم و تعیین قیمت تنباکو و توتون بین مامورین مالیه و مؤدیان مالیات حاصل نخواهد شد.

بنابراین تمام مشکلاتی که تاکنون موجود بوده است آن مشکلات از این تاریخ به بعد وجود نخواهد داشت . آقای دامغانی فرمودند بدلیل اینکه تنباکو انواع و اقسام دارد خوبست یکقسمت نقدی متوسط پیدا کنیم . بنده عرض۱ میکنم پای قیمت که میان میاید باز همان اشکالات که در این قانون ده ساله بوده است الانهم موجود میشود این قیمت را کی معین کند؟ قیمت را مالیه معین کند تنها؟ مؤدی مالیات تنها قیمت را بگوید یا هردو؟ باز مشکلات اینقانون باقی است و همان اختلافات و همان مقومین.

یعنی در بعضی از نقاط بواسطه پیشرفت کار خودشان مؤدیان مالیات اقداماتی می کنند و کار بآنجا میرسد که مقوم از طرف آنها معین خواهد شد و بالاخره عکس قضیه حاصل میشود و باز همان مشکلات و محظورات بحال خودش باقی است. بنابراین رای اصلاح آن قانون سابق این ترتیب در نظر گرفته شده است که مالیات نقدی باشد بدون اینکه عنوان قیمت و تقدیمی در بین باشد. نهایت می فرمائید تنباکوی یک من دوقرانی و سی شاهی را اگر بخواهیم یک من چهارقران از آنها بگیریم اجحاف نیست.

اولا تصور میکنم آن تنباکوئی که یک من دو قران و سی شاهی باشد مصرف داخلی نداشته باشد و غالباً این جور تنباکو بخارجه حمل میشود. و بعلاوه در مقابل آن خودتان تصدیق میکنید که امروزه مصرف تنباکو در این مملکت نسبت به مصرف توتون چپق تقریباً عشر شده است و توتون چپق هم نسبت به توتون سیگار آن توازن سابق را ندارد و آنهم محل استعمالش امروزه نسبت به سنوات سابق کمتر شده برای اینکه عده زیادی در سابق توتون چپق میکشیدند و حالا تبدیل به سیگار کرده اند. و اگر چنانچه نسبت به یک قسمت از تنباکو یا توتون چپق که کم قیمت است اسن مسئله منظور بشود. ولی غفلت نفرمائید از آن تنباکوئی که یک من یکتومان و دوتومان است تا اینکه میرسد بیک من پنج تومان و شش تومان. ووقتی که بنا شد در تنباکوی یک من سه تومان و چهار تومان یک من چهار قران از مؤدی و مالکش بگیرند کاملا بنفع مؤدی است و به هیچ وجه بضرر مؤدیان مالیات نیست.

در صورتی که ترتیب سابق را اگر بخواهند منظور کنند و این اشکالات را اگر نمیداشت عایدات دولت از این راه بیشتر بود. مثلا توتون چپق پست ترین توتون هایش امروز مابین دوازده و بیست قران است. توتون عمل آورده را عرض نمی کنم چون ممکن است توتونهای چپق دو تومان و سه تومان و چهارتومان قیمت دارد تا میرسد بهشت تومان و نه تومان. بنابراین وقتی که این توتون پست را شما میخواهید با توتون اعلی مقایسه کنید. اگر در اینجا این قیمت را از آن بگیرند تلافیش نسبت به آن توتونهای گران قیمت میشود و کاملا بصرفه مؤدیان است و به علاوه بهیچ وجه نمیشود اینجا یک ترتیبی را اتخاذ کرد که بگوئیم مثال توتون پست فلان مبلغ و متوسط فلان مبلغ واعلی یکمن فلانقدر است.

این از نقطه نظر فکر شاید یکقدری بنظر درست بیاید اما از نقطه نظر عمل باز هم همان مشکلات هست. خوب تشخیص توتون وسط و اعلی باز باکی است. اگر در قانون این حق را کاملا به مزارت مالیه بدهند ممکن نیست عملی بشود و طرف قبول نمیکند و اگر بطرف اینحق را بدهید البته تشخیص قیمت کمتری میدهد. و همیشه توتون اعلی را برای اینکه کمتر بدهد می گوید متوسط است و نوتون متوسط را میگوید پست است و باز محتاج خواهد شد بشخص و اهل خبره و حکمیت دو طرف یا یک طرف. و باز همان اشکالات قانون اول باقی است باین جهت در عالم فرض و خیال میشود یک چیزهائی را گفت ولی از نقطه نظر عمل این فکر عملی نیست بنابراین بنده تصور میکنم که اگر قانون سابق (بنده حساب کردم) یکقدری این مشکلات را نیداشت و کاملا عملی میشد عایدات دولت بیشتر بود.

از این لایحه که فعلا مطرح است ولی چون این مشکلات را دارد محض اینکه این اشکالات برطرف شود و کمتر تحمیلات بمؤدیان مالیات بشود. بالاخره بهترین طرف را در نظر گرفته اند از همه اینها میگذریم اگر شما در نظر بگیرید و متوقع باشید یک قانونی وضع شود یا یک لایحه قانونی که مشتمل برموادی باشد بطوریکه نسبت بتمام افرادی که مشمول آن قانون باشند واقعاً عادلانه باشد این ممکن نیست.

باران رحمت الهی بقول معروف میاید اما در این ضمن خانه فلان بیوه زن را هم خراب میکند. فلان دیوار شکسته فلان کس را هم خراب میکند نهایت در وضع قانون باید رعایت کرد که نسبت باشخاصی که مشمول آن قانون هستند یعنی اکثریت و اقلیت آنهائیکه مشمول آن هستند عادلانه باشد و به این جهت بنده تصور میکنم که این قانونیکه از طرف دولت پیشنهاد شده است عادلانه است. یک تیکه دیگر را هم عرض کنم در آخر آقای دامغانی فرودند خیلی علاقه دارند باینکه لوایحی برای اشیاء تجملی و لوکس بمجلس بیاید این اولش است آیا این جزء ضروریات زندگی است/ بنده جنابعالی و دیگری واقعاً اگر استعمال دخانیات نکنیم میمیریم؟ بعلاوه این مواد سمی دارد و نیکوتین دارد سینه را خراب می کند و شخص را مبتلا بهزار قسم امراض داخلی میکند که آقای امیراعلم بهتر میدانند نتیجه اش چیست؟

بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است؟ نایب رئیس ـ راجع بکفایت مذاکرات مخالفی نیست؟ آقا شیخ جلال ـ این وضع مالیات بر دخانیات باین شکل مستقیم و غیر مستقیم قسمت عمده ضررش بهم ولایتی های ما و تمام قسمت های غرب که در آنجا زیاد علاقه دارند میخورد…..

نایب رئیس ـ آقا در کفایت مذاکرات بفرمائید. آقا شیخ جلال ـ این است که بنده کاملا اطلاع دارم و اتفاقاً در آن قسمتی که بنده مخالفم هیچکدام از آقایان اظهار عقیده نفرمودند اینست که بنده اجازه میخواهم عقیده خودم را راجع به این ماده عرض کنم یعنی در واقع کسانیکه علاقه مند هستند عقاید خودشان را اظهار کنند آنوقت اکثریت مجلس هر چه حکمیت کرد همان مطاع است. بعضی از نمایندگان ـ رأی بگیرید. نایب رئیس ـ عده کافی نیست برای رأی اجازه میفرمائید چند دقیقه تنفس داده شود؟ رئیس الوزراء ـ حقیقتاً وضع مجلس امروز اسباب کمال یأس برای دولت فراهم کرد و واقعاً هیچ انتضار اصلاحات در امور مملکتی نمی رود بنده که خدا حافظ میکنم خود دانید.

( در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیمساعت مجدداً تشکیل گردید) نایب رئیس ـ قبل از تنفس راجع به ماده اول مذاکرات شد و چون پیشنهاد کفایت مذاکرات شد و عده برای رأی کافی نبود اخذ رأی موکول به بعد از تنفس شد. وزیر مالیه ـ باید عرض کنم که هیئت دولت هیچ اصرار ندارد باینکه مذاکرات کم بشود اگر آقایان میل دارند مذاکرات زیادتر بکنند که مطلب بیشتر روشن بشود ما هیچ حرفی نداریم اختیار با آقایان است اگر هم میخواهید رأی بگیرید بسته بنظر آقایان است…. نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات….. آقا شیخ جلال ـ بنده مخالفم با کفایت مذاکرات . یکنفر از نمایندگان ـ با کفایت مذاکرات مخالفید.

نایب رئیس ـ مخالف قبل از تنفس مخالت خود را اظهار کرد. رأی گرفته میشود چنانچه مجلس تصویب نکرد البته مذاکرات اعاده خواهد شد . آقایانی که مذاکرات را کافی می دانند قیام فرمایند. (اکثر قیام نمودند) نایب رئیس ـ معلو م میشود کافی است . رأی گرفته می شود بماده اول . آقا شیخ محمد علی ـ ما اصولا ماده اول را نمیدانیم چیست؟ نایب رئیس ـ دومرتبه میخوانند. ( بشرح سابق قرائت شد) نایب رئیس ـ آقایانی که ماده اول را تصویب میکنند قیام فرمایند.(اکثر برخواستند)

نائب رئیس ـ تصوی شد ماده دوم. (بشرح ذیل خوانده شد) ماده دوم ـ مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول از قرار منی چهارقران از تنباکو منی یک تومان از توتون چپق منی پانزده قران از توتون سیگار اخذ خواهد شد. نایب رئیس ـ آقای آقا شیخ جلال ـ مخالفت بنده با این لایحه روی یک اصل مسلمی است که خیال میکنم تمام دنیا این اصل را قبول کرده اند و آن اصل اینست که جزیه از مردم گرفتن متروک است و دولتهای وقت بایستی اول مخارج ضروری را برای مملکت معین کنند پس از آن روی احتیاجات جامعه وضع مالیات کنند و بهمین فلسفه بنده مع التأسف بعقیده خودم با اصل وضع این مالیات مخالف بودم و مخالفت خود را خواهم کرد. زیرا هنوز دولت مخارج را برای ما معین نکرده و بها نگفته است که این پول را برای چه میخواهیم. آنچه مملکت محتاج آن است و پولهائی برای آن داده است و میدهد و طرف توجه است و واقعاً قبول دارد.

یک قسمت راجع بتأمینات مادی این مملکت است که بوسیله قشون و قوای تأمینات بعمل میاید و خوشبختانه عایدات ارضی بضمیمه گمرک برای این مخارج کافی است. زیرا گمرک تقریباص در حدود شش یا هفت کرور عایدی دارد مالیات ارضی هم با ممیزی میرسد به ده پانزده کرور بنا براین نه میلیون الی یازده میلیون را که ملت و دولت تخصیص داده است برای قسمت تأمینات این مالیات کفایت میکند و زیاده از این چونکه ما نمی دانیم مصرفش چیست و هنوز دولت مصرفش را معین نکرده نمی توانیم تصویب کنیم. آقای وزیر مالیه فرمودند وضع این مالیات برای کسر بودجه سنه آتیه است بدیهی است هنوز بودجه نیامده است که ما بدانیم آیا کسر داریم یا نداریم ما وقتیکه ملاحظه میکنیم و بودجه این سنه ۱۳۴۳ را نگاه میکنیم می بینیم که ارقام برجستة خرج یکی قشون و تأمینات است.

این قسمت را بنده عقیده ام این است که مطابق ترتیب امسال مال سال آتیه را هم طور علیحده رأی بدهیم. و اما راجع بسایر قسمت هائی که هنوز وجود و بقایشان برای مملکت محرز و مسلم نیست بنده نمی توانم از طرف خودم یا دیگران اظهار عقیده کنم و بگویم که ما بیائیم یک مالیاتی وضع کنیم پس مخالفت بنده یکی روی این اصل است که باید آن مالیاتی که مردم میدهند برای خرجهای ضروری این مملکت باشد. یکی دیگر از خرجهای ضروری این مملکت قسمت معارف است که تقریباص صد هزارتومان صرف معاف میشود و در حدود همان یازده ملیون خرج تأمینات میشود حساب کرد و مابقی که سیزده الی چهارده ملیون است معلوم نیست مصرفش چیست و مصارفش برای این مملکت چیست! بنابراین بنده این مخارج را زائد میدانم و بعلاوه نباید یک مالیات جدیدی وضع شود.

چیز دیگری که بنده را بمخالفت با این قانون واداشته است این است که بنده اهل نهاوند هستم یک قسمت عمده نهاوند که بدبخت ها اسیر و گرفتار اشرار شده اند و چیزی که از آنها مانده همین مسئله تنباکو است و قیمت تنباکو در آن جا حد اعلایش از ضروری هفت تومان است الی بیست تومان آن وقت این مالیات میگوید کسی که یک من تنباکو دارد قیمتش سی شاهی بیشتر نیست یا کمتر یا بیشتر باید چهار قران بدهد. بدیهی است که این وضع مالیات وجه من الوجوه عادلانه نیست و از طرف دیگر آقایان که در قسمت غرب هستند میدانند قسمت عمده توتون خوبی که در آن جا میاید از یک قسمت بین النهرین و کردستان عثمانی می آید و اگر بنا شود این مالیات وضع شود سبب میشود ک بکلی عایدات داخلی ما از بین میرود و تنباکو و توتونی که مال خارجه است بمصرف میرسد.

این است که بنده در روی این دو اصل با این لایحه مخالفم و عقیده ام این است که اصلا این لایحه نباید وضع شود. ناصر الاسلام ـ آقا این مذاکرات در کلیات است ما وارد مواد شده ایم. آقا شیخ جلال این مخالفت بنده بود راجع به اصل وضع مالیات عموماً و وضع این مالیات خصوصاً و اما در ماده دوم که نوشته است هرکس یک من تنباکو دارد بایستی چهار قران بدهد بنده خیلا میکنم اگر آقایان مراجعه کند به تجار تنباکو فروش تصدیق میفرمائید که یک قسمتی در یزد. کاشان . نهاوند. خرم آباد. گلپایگان و تمام این جاها تنباکو یک من یک قران است الی دو قران و آن وقت یک عده اشخاصی که جنسشان راد قران نمیخرند چگونه میشود تحمیل کرد که یک من چهار قران بدهند! نظر دیگری که بعرض آقایان میرسانم این است که حقیقه امروز در مملکت ما پول نیست. ممکن است بگوئیم نصف عایداتی که دارند بگیرند اما جنس بگیرند زیرا در مملکتی که پول نیست اگر یک نفر کاسب یت زارع تحمیل کنیم و بگوئیم تمام محصولت را بده بهتر از این است که گفته شود باید پول بدهید. چرا؟ برای اینکه جنس یک چیزی است که در قدرت او هست ولی با این ترتیب مجبور می شود عایدات دیگر و سایر مالیة خود را بفروشد و مالیات بدولت بدهد. این است که بنده با ماده دو مخالفم و یک پیشنهادی در این خصوص دارم که تقریباً توتون سیگار یک من دوقران و چپق یک قران و تنباکو یکمن ده شاهی و در موقع پیش نهاد توضیحات خود را عرض میکنم.

وزیر فوائد عامه ـ از بیانات آقای اقا شسخ جلال اگر یک کسی مطلع نمی بود همچو ممکن بود درک کند که امروز مجلس شورای ملی تازه دارد یک مالیات جدیدی بر دخانیات وضع میکند و به این جهت ایشان مخالفت میفرمایند و میفرمایند این مالیات نباید وضع شود در صورتیکه ایشان نباید فراموش کنند که این مالیات مدتی است در این مملکت هست و حقیقه اگر در لایحه که پیشنهاد شده است دقت کنند چند قوه اصلاح است که یک اصلاح مهمش تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی. ممکن است البته در ضمن رسیدگی بمبلغی که در ماده دوم پیشنهاد شده است بعضی از آقایان اختلاف نظر داشته باشند. یعنی بفرمائید مبالغی که پیشنهاد شده است تناسب قطعی کامل باصدی سی و صدی بیست ندارد.

شاید اگر فقط مذاکرات در همین زمینه بشود بعد از تبادل نظر و تعاطی فکر ممکن شود یک راه حلی که موجب موافقت نظر طرفین باشد بدست آورده ولی بالاخره باید بدانند که این مالیات تازه نیست و این اصل را نباید فراموش کرد و باید بدانیم که تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی حالا وارد شویم در اعتراضاتی که آقای آقا شیخ جلال فرمودند. اولا اسم مالیات را که از مردم اخذ میشود جزیه گذاشتند بعقیده من در یک مملکت آزادی اسم مالیات را نمیشود جزیه گذاشت. مالیات مساعدت و مشارکتی است که هر یک از افراد مملکت برای نگاهداری مؤسسات مملکت خودشان می نمایند و این جزیه نیست و از روی کمال رغبت و میل این را میکنند و باید هم بکنند. زیرا مؤسسات مملکت محتاج بخرج است و افراد حساس یک مملکتی نباید بگذارند مخارج مملکتشان از جاهای دیگر تهیه شود بلکه باید خودشان مخارج خود را تقبل کنند و وقتی این تقبل را کردند اسم مالیات را نمیشود جزیه گذاشت.

یک اصل دیگری که بنظرشان مسلم بود و فرمودند این بود که ابتدا باید خرج معین شود بعد دخل. این اصل هم صحیح است و هم صحیح نیست این اصل صحیح است در ممالکی که تمام احتیاجات خودشان را در ضمن عمل پیش بینی کرده اند و متدرجاً تأمین کرده اند و آن وقت میخواهند احتیاجات فرعیه خودشان را تأمین کند مخارج احتیاجات اصلیه و فرعیه خود را مرتب میکنند و بعد بتناسب آن خرج دخل پیش بینی میکنند اما در مملکت ایران هنوز این اصل نیست و این اصل غلط است در مملکت ایران که صدی و سی شش هزار تومان فقط خرج صیحه اش میشود. در مملکت ایران که ششصد هزار و خوردة فقط صرف معارفش میشود

در مملکت ایران که قریب سیصد و پنجاه و شش هزار تومان خرج راه سازی آن میشود آیا میتوان گفت که این مملکت عوائد اضافی لازم ندارد؟ پس بدون رسیدگی به اقلام خرج میتوان گفت که این مملکت عایدی لازم دارد این مملکت عایدی خودش را باید ده مقابل عایدی امروز بکند و تا وقتیکه ده مقالا امروزه نکند نمیتواند این مملکت به خودش اجازه بدهد که در طریق ترقی سیر کند. پس بنابراین این اصل هم که در سایر جاها حقیقه مسلم است که اول باید خرج را در نظر گرفت و بعد عایدات را پیدا کرد این اصل در مملکت ایران مصداق ووجود خارجی ندارد در مملکت ما باید سعی کرد عایدات را زیاد کرد.

فرمودند مخارج ضروریه که هست فقط قسمت تأمینات است . بنده هم با ایشان موافقم . مخارجیکه برای قوه تأمینه این مملکت میشود بر سایر مخارج مقدم است ولی تمام مخارج مملکتی هم منحصر باین خرج نیست. فرق است مابین خرجیکه مقدم بر سایر مخارج است یا اینکه منحصر بهمان خرج است .

هیچ مملکت مشروط و هیچ دولتی نمیتواند بگوید که فقط یگانه خرج من مخارج قوة تأمینیه است بلکه مخارج ادارات مختلفه دیگر هم هست. همین طور که قشون لازم است همین طور هم راه و عدلیه لازم است همین طور که پلیس است همانطور مدرسه هم لازم است. همین طور که ژاندارم لازم است همان طور هم صحیه لازم است . مخارج تمام اینها را وقتی جمع کنید مخارج مملکتی میشود. پس با تصدیق به این اصل و با مسلم بودن این اصل که قوة تأمینیه و مخارج قوه تأمینیه مقدم بر سایر مخارج است ولی مخارج مملکتی منحصر به این خرج نیست و مخارج ادارات دیگر هم هست.

بعد آقا وارد شدند در اصل مطلب و فرمودند که در بعضی جاها تنباکو و توتون قیمتش یک یکقران و سی شاهی و دو قرانست و ما میخواهیم یک من چهار قران و یک تومان و پانزده قران مالیات وضع کنیم. البته مقصود ایشان راجع بچهار قران تنباکو بوده است و فرمودند اگر یک من چهارقران وضع کنیم اسباب ترویج مال التجارة خارجه خواهد شد و غفلت از این فرمودند که در خود لایحه این مطلب پیش بینی شده است یعنی در لایحه ذکر شده.

است که دولت مالیات گمرکی را خواهد رساند بحد مالیاتیکه از توتاون و تنباکو داخله میگیرند برای این که اسباب تسهیل ورود امتعه خارجه فراهم نشود. پس از این نقطه نظر هیچ نوع تشویقی نسبت بواردات خارجه نشده و گمان میکنم این ماده کاملا مقصود ایشان را تأمین نماید . دیگر اینکه فرمودند نظر به اینکه در مملکت پول نیست به این جهت زارع

بی چاره قادر نخواهدبود که این مالیات گزاف را نقدی بدهد ولی اگر در یکی از مواد دیگر دقت میکردند ملاحظه میفرمودند که این مالیات نه تنها از زارع گرفته نمی شود بلکه از تاجر خرنده دست اول هم گرفته نمشود پس ببینیم این مالیات از کی گرفته می شود ؟

زارع تنباکوی خودش را جمع می کند وبهر قیمتی که دلش میخواهد بتاجری می فروشد آنوقت اگر تو تو نست باید بریده شود و اگر تنباکو است باید خشک شود وحاضر شور وبعبارت اخری از این راههای کوچک گوچک جمع می شود که دست یک تاجری ککه سرمایه از همه ما بیشتر است وبرای آن تاجر هم دادن مالیات تحمیلی نیست و وقتیکه موقع استعمال این تنباکو است آن وقت از آن شخص این مالیات را میگیرند پس در این جا نه تحمیلی بر زارع شده است ونه بحمیلی بر آن خرنده اولی بوده است پس این اعتراض ایشان وارد نیست اعتراض دیگری که فرمودند این بود که اساسا این مالیات زیاد است .

راست است من هم تصدیق میکنم که زیاد است اما ایشان نباید فراموش بفرمایندکه تمام ملل مختلفه دنیا در برقرار کردن مالیات دو اصل را اتخاذ می کنند واین دو اصل نسبت بهم متضاد است یکی اصل تسهیلی است که در عین اینکه میخواهند یک حقی بگیرند خود آن مال التجاره ومحصول را نمی خواهند ازبین ببرند ومی خواهند نشر و استعمال آن راتشویق بنمایند واگر فرض بفرمائید شما بخواهید مالیاتی بر گندم وضع کنید البته یا نباید مالیات برکند وضع کرد واگر هم می خواهید وضع کنید باید قدری قلیل باشد که محسوس نباشد یک اصل دیگر مالیات منعی است که مخصوصا مالیات زیاد بر بعضی چیزها تحمیل می شود که حتی الامکان :کم شود نه اینکه تشویق شود وفقط در یک مورد تشویق می کنند وآن نسبت بصادرات است یعنی آن مال التجاره که اساسا برای مصرف داخله مضر است وهیچ دولتی مایل نیست آن را در داخله خودش استعمال کند ولی چون هیچ دولتی هم مقیر نیست حفظ الصحه سایر ممالک را منظور ومراعات کند یک تسهیلاتی فداهم می کند که بتوانند آن را بخارجه حمل کنند یعنی همان اصلی که در لایحه منظور شده است یعنی تمام تنباکو وتوتون که از خاک ایران بخارجه حمل می شود از این مالیات معاف شده است اما از نقطه نظر استعمال داخلی باید این مالیات را بگیرند .

آقا میفرمایند این مالیات زیاد است خوب بدی این زیادی مالیات چیست اگر بدیش این است که یک عده بواسطه : گرانی توتون وتنباکو از کشیدن آن صرف نظر می کنند این که بسیار چیز خوبی است واگر دولت موفق شود یک مالیاتی برقرار کند که در ضمن اینکه قوائد خودش را زیاد می کند حفظ الصحه افراد مملکت را هم مراعات کرده باشد باید قدردانی کرد وباید یک همچولایحه قانونی را استقبال کرد نه اینکه این مالیات سنگین است مگر این مالیات بر احتیاجات ابتدائیه است که میفرمائید سنگین است مالیات بر توتون وتنباکو همان چیزیست که تمام ممالک دنیا ندارند صدی دویست مالیات بر آن وضع می کنند پس همان طور که عرض کردم نه تحمیل بر زارع ونه تحمیل بر خرنده دست اول است ونه از صادرات چیزی میکاهد بلکه آن راتشوین می کند ونه برواردات خارجی چیزی می افزاید زیرا همان تحمیلی که بر محصول داخلی می شود وهم مناسب با حفظ الصحه مردم است جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است بعضی از نمایندگان کافی نیست نایب رئیس ـ رای میگیریم بکفایت مذاکرات آقا یانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند (اغلب بر خاستند )

نایب رئیس ـ معلوم می شود کافی است پیش نهاد ها بد و آقرائت میشود بعد یکی یکی مطرح میشود (بشرح ذیل خوانده شد )‌ پیشنهاد آقای مدرس پیشنهاد میکنم بماده دوم اضافه شود تبصره ـ در صورتیکه مالیات تنباکو یا توتون از نصف قیمت عادله آن جنس تجاوز نماید مالیات آن بنصف تنزل خواهد نمود پیشنهاد آقای معظم السلطان ـ بنده پیشنهاد می کنم تبصره ذیل بماده دوم ضمیمه شود. در نقاطیکه قیمت تنباکو از قیمت چهار قران کمتر است از قرار صدی :پنجاه از عین تنباکو دریافت می نماید . پیشنهاد آقای تهرانی ـ این بنده پیشنهاد می نمایم که مالیات بر توتون وتنباکو بطریق ذیل وضع شود. تنباکوی عالی یک تومان . متوسط شش قران . پست دوقران .

توتون چیق عالی یک من دوتومان متوسط یک تومان .پست چهار قران . توتون سیگار عالی ۲۵ قران متوسط دو تومان پست ۵ قران پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا ـ بنده ماده دوم را اینطور پیشنهاد میکنم : از کلیه توتون وتنباکو معادل ۵۰ درصد قیمت مالیات دریافت میشود . پیشنهاد آقای صدر العماء ـ پیشنهاد میکنم که در بین توتون وتنباکوی اعلا ووسط وپست در اخذ مالیات فرق وتفاوت گذارده بشود وعادلانه تقسیم بندی نمایند پیشنهاد آقای احتشام الحکماء ـ در موضوع مالیات دخانیات بنده پیشنهاد می کنم صدی ۵۰ از خریدار گرفته شود پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ـ بنده پیشنهاد مینمایم توتون سیگار یک من دو دو قران . چپق یک من یک قران . تنباکو یک من دهشاهی .

پیشنهاد آقای اجاق ـ پیشنهاد میکنم در ماده دوم چنانچه صاحب تنباکو حاضر نباشد من چهار هزار بدهد نصف از تنباکو مختار باشد در دادن من چهار هزار یا نصف از جنس خود که تنباکو است پیشنهاد آقای صدر العما ء‌ ـ‌ پیشنهاد میکنم که از توتون چپق اعلا یک تومان واز غیر اعلا پنج قران واز توتون سیگار اعلا یک تومان واز وسط پنج قران واز پست ۳ قران مالیات دخان گرفته شود. پیشنهاد آقایان قائم مقام المک و کی استوان ـ بنده پیشنهاد میکنم که مالیات سیگار بجای یک من پانزده قران یک من دوازده قران و یک من هشت قران نوشته شود:اعلی دوازده قران بقیه هشت قران

پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ‍‍ـ بنده پیشنهاد می نمایم که ماده دوم بطریق ذیل اصلاح شود ، توتون سیگار صدی سی از عین . توتون چپق صدی بیست از عین تنباکو صدی یست از عین . ایضا پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ـ‌ بنده پیشنهاد می نمایم که در ذیل ماده دوم اضافه شود. درهر محلی که قیمت تنباکو وتوتون کمتر از ۴ برابر مالیات موضوعه است توتون سیگار منی ۶ قران . توتون چپق منی دو قران . تنباکو منی یکقران پیشنهاد آقای قائم مقام پیشنهاد می کنم توتون چپق قسمت منقسم شود: برای توتون چپق که از ارومیه میآید مطابق توتون سیگار مالیات وضع شود وبرای بقیه توتون های چپقی کلیتا که مخصوص زارعین وفقراء است چهار قران مالیات اخذشود . پیشنهاد آقای شیروانی ـ بنده پیشنهاد می کنم ماده دوم بطریق ذیل اصلاح شود: ماده دوم ـ‌ از تاریخ تصویب اینقانون دولت خرید وفروش توتون وسیگار وتنباکوی مصرف داخلی رابخود انحصار داده وصدی هفتادو پنج باسم مالیات بر قیمت آن خواهد افزود . تبصره مدت اجرای این ماده ۳ سال خواهدبود .

نایب رئیس ـ پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا و آقای احتشام الحکماء هر دویک مضمونست قرائت ومطرح میشود ه (پیشنهاد آقایان احتشام الحکماء وغلامحسین میرزا بشرح سابق قرائت شد)‌ بعضی از نمایندگان ـ‌ پیشنهاد آقای مدرس مقدم تراست .

نایب رئیس ‍ـ پیشنهاد ایشان تبصره است بعد مطرح می شود آقای غلامحسین میرزا (اجازه)‌ غلامحسین میرزا ـ بنده شخصا معتقدم این لایحه را که دولت پیشنهاد کرده است که برهر منی از تنباکو چهار قران مالیات وضع شود بر عایدات دولت افزوده نخواهد شد باین جهت این پیشنهادرا کردم و تصور میکنم اگر از قیمت تنباکو صدی پنجاه دریافت کنند هم عایدات فعلی دو برابر می شود و هم مسئله تقدیم در پیش نخواهد بود

وزیر فوائد عامه- اگر شاهزاده غلامحسین میرزا به توضیحاتی که امروز صبح داده شد توجه میفرمودند این پیشنهاد را نمیفرمودند زیرا یکی از عللی که موجب پیشنهاد این لایحه شده است همین اشکال است زیرا در اینجا دولت دو اشکال دارد یکی اینکه یا باید دولت عین جنس را بگیرد آنوقت باید انبار دار وتاجر تنباکو باشد واین فائده ندارد واسبات زحمت برای دولت است برای اینکه دولت همیشه مجبور است بیزار شکنی کند وبازار توتون وتنباکو را بشکند که خودش تجارت کند پس اساسا باید معتقد شد که توتون وتنباکو را دولت جنس بگیرد بلکه مالیات دولت را نقدی داد واین اصل را هم باید عمومیت داد واگر سابقا مرسوم بوده است دولت در هر جائی انبار کاه وجو و پنجه وگندم وچه وچه داشته است آنها را هم باید متوقف نمود ومالیات مملکتی را بایستی نقدی ویکنواخت کرد واین پیشنهاد شاهزاده این قسمت راهم

تامین نمیکند چرا؟

برای اینکه شما اگر بخواهید صدی پنجاه قیمت جنس را از من که تاجر توتون وتنباکو هستم بگیرید لابد ،باید ، آن را تقویم کنید برای اینکه معین کنید که صدی پنجاه قیمت آن چقدر خواهد بود آنوقت من که دولت هستم خواهم گفت خرواری بیست تومان وشما که صاحب جنس هستید میگوئید خیر خرواری پنج تومان .

حکم کی خواهدبود ؟ در معاملات دولتی هم که نمیشود بعد لیه رفت یا یک حکم سومی رامعین کرد وفقط یگانه راهی که برای دولت هست این است که جواب میدهد اگر در قیمت توافق نظر نداریم صدی پنجاه جنس بده. آنوقت تازه همان اشکالی پیش میآید که بنده عرض کردم واگر این اشگال نبود بشما اطمینان میدادم که دولت این لایحه را نمی آورد وبهمان صدی بیست وسی خودش اکتفا می کرد واگر دولت قادر می شد این اشکال را رفع کند یقین بدانید که عایدات دخانیات لااقل پنج برابر حالا بود واز نقطه نظر همان تکثیر عایدات محتاج نبود لایحه تازه پیشنهاد کند.

قانون سابق ما صدی سی وصدی بیست بود و این پیشنهاد ایشان صدی پنجاه است وباز تازه تمام اختلافات ومشکلات سابق در باب تقویم وعدم اطمینان بتیدیم مامورین جزء باقی میماند . پس بنا بر این یگانه راه عمل ویگانه راه کاستن از عده یستخدمین یعنی کاستن از وسعت اداره دخانیات ورفع شکایت مردم این است که ملییات نقدی بشود. نایب رئیس رای می گیریم پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا .آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده قیام نمودند) نایب رئیس تصویب نشد .

پیشنهاد آقای احتشام الحکماء هم ضمنا ردشد پیشنهاد آقای صدر العماء مطرح است . خودشان که نیستند .پیشنهاد آقای طهرانی قرائت می شود (مجددا بشرح سابق قرائت شد) نایب رئیس ـ آقای طهرانی (اجازه ) آقا شیخ محد علی طهرانی ـ‌آقای سردار معظم بواسطه قوه ناطقه ای که دارند ادله را یک شکلی اقامه می کنند که در وهله اولی انسان مجبور است تصدیق کند .بنده از جهت وضع مالیات با ملاحظه سیاست دولت وحفظ استقلال مملکت و طرفداری از دولت هیچ حرفی ندارم لکن اصل عدالت در وضع مالیات باید منظور شود.

تمام زحماتی که برای مالیات تصاعدی می کشید برای این است که میخواهید مراتب اعلی بیشتر از مراتب ادنی مالیات بدهند .ولی امروز این مالیاتی را که دولت به این کیفیت پیشنهاد کرده است عادلانه نیست برای اینکه آن اشخاصی که تنباکوی یک من چهار تومانرا میکشند باید چهار قران مالیات بدهند وهمچنین کسانی که تنباکوی یک قران دوقران می کشند آنها هم باید یک من چهار قران مالیات بدهند واین متناسب نیست برای اینکه سرمایه داری که سرمایه اش بهیچوجه من الوجوه نفع برای مملکت نداردو تنباکوی یک من چهار تومان می کشد باید چهار قران مالیات بدهد . وآن بد بخت بیچاره هم که دو قران میدهد یک من تنباکو میخرد آنهم باید چهار قران بدهد .

وهم چنین توتون چپق وسیگار آن کسانیکه اشراف مآب هستند وتونونهای عالی می کشند آنها یک من یکتومان مالیات بدهند . وآن زارع بیچاره هم که بیل میزند وزحمت میکشد وبرای رفع خستگی خورش میخواهد یک چپق بکشد آنهم باید یک من یکتومان مالیات بدهد واگر بنا باشد اشخاص طبقه اول که توتونشان گیر وآنکه یکتومان قیمت دارد مثل توتون آقای وزیر فوائد عامه پانزده قدان مالیات بدهند .

وبنده هم که توتون گیر وآنکه دو قران میکشم پانزده قران مالیات بدهند .وبنده هم که توتون گیر و آنکه دو قران میکشم پانزده قران مالیات بدهم این هیچ تناسبی ندارد . درموقع وضع مالیات باید تناسب منظور شور ومقتضی این است آنکسی که بیشتر سرمایه دارد بیشتر بدهد آنکسکیه کمتر سرمایه دارد کمتر مالیات بدهد . واگر اصولا دولت میخواهد برای رعایت جفظ الصحه جلوگیری از استعمال آن بکند آن یک ترتیبی است وبعقیده بنده اگر این ترتیب ممکن بود تمام ملل ودول دنیا استعمال آنرا منع کردند ولی ترک استعمال آن نمیشود. برای اینکه افراد جامعه بواسطه خیالات وتفکراتی که دارند مجبور هستند یک مخدراتی که خیلی مضر نباشد استعمال کنند.

وخود آقای امیر اعلم که اینجا نشسته اند با اینکه مضرات توتون را کاملا می دانند معذلک بیشبر از همه سیگار میکشند چرا برای اینکه طبیعت بشری هیچوقت خوش وخرم نیست . وگاهی مجبور است یک مخدراتی استعمال کند که مسکن باشد ویک کسی که عصبانی میشود وقتی یک سیگار کشید راحت میشود . بنابراین بنده پیشنهاد کدم توتونهای عالی بیشتد مالیات بدهند وتوتونهای متوسط متوسط وتوتونهای پست هم کمتر بدهند . این است پیشنهاد بنده .

نایب رئیس ـ‌ آقای شریعت زاده (اجازه)‌ شریعت زاده ‍ـ بنده توجه آقایانرا به این مسئله جلب می کنم که نظر دولت در اصلاح قانون دخانیات فقط این بود که از اجرای عملیاتی که مستلزم صرف وقت و اشکال اجرای آن بود صرفنظر نمایند بنابر ـ این هر پیشنهادی که مخالف این اصل باشد قابل قبول نیست . واین پیشنهادی که آقای طهرانی داده اند تقریبا موید همان اصل سابق است ودولت باید متحمل زحماتی بشود ومامورین زیادی برای تشخیص طبقات تنباکو معین کند . قسمت دیگر از اظهارات ایشان این بود که باید نسبت بطبقات کارگر ورنجبر رعایت عدالت بشود واز تنباکوئی که آنها میکشند نباید مالیات بگیرند بنده تصور میکنم که اگر مقصود خدمت به افراد کارگر است بهتر این است که این لایحه راتصویب کنیم وهرقدر دولت اقداماتی بکند برای اینکه استعمال این سم کمتر بشود برای حفظ الصحه آنها بهتر است

نایب رئیس ـ رای میگیر یم پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال (اجازه) آقا شیخ جلال ـ موافقین این لایحه فقط اظهارتیکه میکنند این است که می گویند در قانون سابق نظر باینکه عنوان قیمت در بین بود وتقویم آن سبب اختلاف مابین دولت ومودیان مالیاتی بود این بود که دولت این لایحه را پیشنهاد کرد برای اینکه این مشکلات واختلافات رفع شود . در صورتی که مردم پول ندارند مالیات بدهند ودولت هم فشار میآورد و برور از مردم پول میخواهند آنوقت آنها هم مجبور میشوند تمام زند گانیشا نرا بفروشند ومالیات بگیرند وآقایانی که اطلاع از وضعیات این مملکت دارند تصدیق میکنند که در هیچ جا پول نیست وحالا که پول نیست پس باید آنچه را که مردم دارند از همان مالیات گرفت یعنی مالیات توتون وتنباکو را از عین جنس بگیرند. نایب رئیس ـ رای میگیریم پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ، آقایان موافقین قیام فرمایند (عده ای قیام نمودند )

نایب رئیس ـ تصویب شد . پیش نهاد آقای قائم مقام قرائت می شود . (بشرح سابق خوانده شد )‌نایب رئیس ـ آقای قائم مقام . (اجازه )‌ قائم مقام ـ بنده که این پیشنها د را تقدیم کردم مقصودم این نبود که اسم بنده جزء پیشنهاد کنندگان ذکر شود. ولی یک چیزی هست که بنده لازم دانستم آنرا تذکر بدهم بعد دیگر بسته برای آقایانست . توتون چپق دو قسم است : یکی اینست که در ارومیه ونوچه زراعت میشود وآن توتون مخصوص است برای سیگار .

حتی امروز خود ارومیه که این توتون زراعت میشود یکدانه چپقی نیست وتمام مردم آنجا حتی زارعین سنگار میکشند وآنمقداری هم که حمل میشود وبه طهران میآید میتوان گفت که صدی نود از آن توتون را با توتون سیگار مخلوط میکنند وسیگار می پیچند وخیلی کم اشخاصی هستند که آن را با چپق بکشند ودر واقع نادراست که این توتونرا با چپق بکشند خلاف سایر توتونهائی که در دهات کاشته میشود قیمت آنها منی یکقران ودوقرانست. مثلا در دولایات ما آن توتونی که خوب است قیمتش یکمن تبریز دو قرانست . حالا برتوتون یکمن دو قران یک دفعه یکتومان مالیات وضع کردن این یک تحمیل زیادی بر فقراء میشود.

ولی اینکه میگویند بزارع تحمیل نمیشود درست است ولی از آنطرف بطور غیر مستقیم تمام این تحمیل بدوش زارع وارد می آید. یعنی یک زارعی که روزی دهشاهی میداد وپنج سیر توتون میخرید ومیکشید حالا باید یکمرتبه دوریال بدهد ودوریال دادن برای زارع خیلی گران تمام میشود بنابر این بنده عرض کردم هر قدر از این توتون که سیگار میشود یعنی توی گیلز میرود مالیات آن را مطابق توتون سیگار بدهند ولی مابقی چون کم قیمت تر است مالیات آنرا هم خوب است چهار قران کنید وباز در مقابل بر قیمت آن علاوه میشود. یعنی کسیکه دهشاهی میداد توتون میخرید حالا باید یکقران بدهد وزیاد ترهم گمان میکنم انصاف نباشد. این است که بنده این پیشنهاد راتقدیم کردم.

نایب رئیس ـ رای میگیریم پیشنهاد آقای قائم مقام . آقایانی که موافقند قیام فرمایند . (جمعی قیام نمودند)‌ نایب رئیس ـ‌ تصویب نشد . پیشنهاد آقای آقا سید حسن اجاق قرائت میشود . (بشرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس ـ آقای اجاق (اجازه) آقاسید حسن اجاق ـ بنده یک پیش ـ‌ نهاد دیگری هم تقدیم کرده ایم ولی آقای وزیر فوائد عامه این جا یک توضیحاتی دادند که مالیات جنس نباید گرفته شود بنده عرض میکنم در وقت وارد کردن توتون وتنباکو به یک شهری ممکن است این جنس بفروش نرود وصاحب آن هم پول نداشته باشد در اینجا باید یک تربیتی فرارداد که اگر مال فروش نرفت وصاحب مال هم پول نداشت چه کار کند. بنده یک پیشنهاد دیگری هم تقدیم کردم که چنانچه صاحب مال پول نداشت نصف جنس خود را بدهد وچناچنه بدادن نصف جنس مایل نبود باید در وقت فروختن جنس یا پول دار شدن مالیات آن را بدهد .

حالا این پیش نهاد را تبدیل میکنم بپیش نهاد دیگری که اگر جنس خود را فروخت مالیات دولت را نقدی بدهد چون گرفتن جنس برای دولت ضرردارد واگر جنس خود را نفروخت نصف جنس خود را بمالیه محل بسپارد تا وقتی که بفروش برسد . نایب رئیس ـ پیش نهاد دیگری غیر از این پیش نهاد از طرف جنابعالی نرسیده است . آقا سید حسن اجاق ـ‌ بنده این پیش نهاد را پس می گیرم . نایب رئیس – پیش نهاد دیگر آقای آقا شیخ جلال قرائت می شود( بشرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس ۱ـآقای آقا شیخ جلال (اجازه) آقا شیخ جلال ـ در ضمن مدافعه از این لایحه از طرف هیچ ی از مدافعین گفته نشد که عایدات این مالیات چقدر است و دولت چقدر احتیاج دارد که میخواهد این مالیات را وضع کند وچون من معتقدم که نباید از مردم پول گرفت مگر در موقع احتیا چ واز طرف دیگر می بینم که اکثریت اصرار دارند که این مالیات تصویب شود و مردم پول بگیرند این است که فقط به بواسطه تقلیل تحمیل بر مردم این پیش نهاد را کردم. نایب رئیس ـ رای می گیریم بپیش نهاد آقای آقا شیخ جلال . آقایان موافقین قیام فرمایند . (‌چند نفری بر خاستند)

نایب رئیس ـ‌ تصویب نشده پیش نهاد آقای قائم مقام الملک و کی استوان قرائت می شود. (بشرح سابق خوانده شد)‌ نایب رئیس ـ آقای قائم مقام الملک (اجازه)‌‌ قائم مقام الملک ـ‌ موضوع این پیش نهاد سابقه دارد وقریب یک سال است که تلگرافاتی از اهالی رشت بمجلس ووزارت مالیه رسیده است وبنده هم مذاکراتی با وزیر مالیه کرده ام وگمان می کنم که ایشان هم با این مسئله مساعد باشند که مالیات توتون سیگار در آن جابجای ۱من ۱۵ قران ۱من ۱۲ قران وهشت قران باشد چون توتون آن جا دونمره است. بنابراین بنده پیش نهاد کدم که از نمره پستش ۸ قران واز نمره اعلایش ۱۲ قران بگیرند . حالا بسته برای آقایان است. نایب رئیس ‍‌ـ‌ رای می گیریم به پیش ـ نهاد آقایان قائم مقام الملک وکی استوان آقایانی که موافقند قیام فرمائید .(عده برخاستند) نایب رئیس ـ‌ تصویب نشد. پیش نهاد آقای صدر الاسلام قرائت می شود . (‌بشرح ذیل خوانده شد ) بنده پیشنهاد می کنم که اخذ مالیات از تنباکو وتوتون سیگار در موقعی بشود که جنس قابل تجارت در داخله وخارجه شده باشد .

نایب رئیس ـآقای صدر الاسلام )اجازه)‌ صدر اسلام ‍ـ‌ البته کسانی که از موضوع زراعت تنباکو مطلع باشند می دانند که حصاد تنباکو و توتو ن سیگار در موقعی شود که کاملا مرطوب وتر است ووقتی که محصول آن خشک شود شاید ربع آن باقی نماند یعنی از حیث وزن کمتر می شود واگر بنا شود بطور اجمال وابهام این ماده تصویب شوددر موقع عمل دچار اشکال خواهند شد کمااینکه در اول وهله که تشکیل اداره دخانیات پیش آمد یک مشکلاتی بین مالیه وتجار وزارعین ایجاد کرد . اداره مالیه نمیخواست مالیات را در سرزمین بگیرد ومیخواست پس از آنکه تنباکو کیسه شده وبمرکز شیراز حمل می شود وقابل تجارت می شود آن وقت مالیات را بگیرد .

ولی تجار می گفتند که باید شما مالیات رادر سرزمین بگیرید واین همه مخارج به آن تعلق نگرفته باشد ودر این ماده هم که ازطرف دولت پیش نهاد شده است هیچ توضیحی نداده است وفردادر سراین موضوع مشکلاتی تولید خواهد شد بنابر این بنده این طور پیش نهاد کردم که این مالیات برجنسی بعلق می گیرد که که قابل تجارت در داخله یارد خارجه شده باشد والا اگر بخواهند سر خرمن مالیات بگیرند ممکن است از ده من تنباکوچهار تومان بگیرند در صورتی که وقتی قابل تجارت می شود ۳ من آن بشیتر باقی نمانده است.

نایب رئیس – گمان می کنم نظریه آقای صدرالاسلام در ماده۶ تا یک اندازه تامین شده باشد واگر هم بخواهند پیش ـنهاد کنند باید در ماده ۶ پیش نهاد کنند ،وزیر فوائد عامه ـ در ماده اول نظریه آقا ذکر شده وگفته شده است تنباکو وتوتون تهیه شده و نظر باینکه مسائل فرعیه در نظام نامه ذکر خواهد شد . لهذا همین نظریه آقا در نظام نامه تامین خواهد شر ومحتاج به پیش نهاد نیست . اما بعضی آقایان از وزراء سئوال می کنند که مقصود از من کدام است این البته محتاج بتوضیح نیست که من تبریز است ممکن هم همت اضافه کرد من تبریز. نایب رئیس ـ‌ رای گرفته می شود . صدر اسلام ـ اجازه بفرمائید .

نایب رئیس ـ‌بفرمائید صدر اسلام ـ‌ بعد از قرائت ماده ۶ اگر چنانچه محتاج باشند آن وقت رای بگیرید . نایب رئیس ـ‌ پیش نهاد آقای شیروانی (‌بمضمون سابق قرائت شد)‌ شیروانی ـ‌بنده خیلی مسرورم همان ـ‌طور که مجلس شورای ملی نیم ساعت قبل یک قیافه جدی بخود گرفته بود حالا یک قیافه تقریبا ملایمی پیدا کرده است. آقای وزیر فواید عامه فرمودند ما مالیات وضع نمی کنیم فقط این جا یک اصلاحی در آن قانون سابق می کنیم ودلیلشان هم این بود که چون این قانون در عمل تولید اشکال نموده است حالا میخواهیم یک راه آسان تری بدست بیاوریم البته قوانین همیشه یک نواقصی دارند ودولت باید همیشه در ضمن اجراء در نظر بگیرد ویک قانون بهتر وعملی تری که ممکن است جانشین آن قانون قرار بدهد پیش نهاد کند وآن قوانین البته باید با چند چیز تطبیق شود یکی اصول علمی در درجه اول . یکی مقتضیات وقتی ودیگر عمل بنده تصور می کنم که این قانون تا حدی درش دقت نشده ونویسنده ها گمان نمی کنم کاملا این ۳ نکته را در نظر گرفته باشند واین هم که بنده موافق بافوریت نبودم و عرض کردم یکقدری مذاکره در اطراف این لایحه بشود وبکمیسیون برود ازهمین نطقه نظر بود که ممکن است ما در عمل دچار مشکلات شویم پیش نهاد دولت این است که دولت از تنباکوی تهیه شده منی ۴ قران واز توتون چپق منی ۱ تومان واز توتون سیگار منی ۱۵قران.

اولا بنده میل داشتم یکی از آقایان وزراء توضیح بدهند . (تهیه شده)‌ یعنی چه؟ ومردم از این کلمه جه باید بفهمند تنباکوی تهیه شده تنباکوئی است که در توی لته خشکانده اند وبیرون آورده اند ؟ تنباکوئی است که دسته کرده اند ؟ بدوخوبش را جدا کرده اند؟ قرص کرده اند؟ کیسه کرده اند ؟ تهیه شده یک کلمه اعم است وبهتر این بود که توضیح داده شود . دیگر این که این قانون عینا شباهت دارد بقانون تحدید تریاک منتهی یک چیز هم نقص دارد قانون تحدید تریاک علامت وباندورل داردوآن چیزی که مالیات بهش بعلق می گیرد وقتی: باندورل داشت می فهمیم این لوله تریاک مالیات خودش را داده ولی تنباکو یا سیگار یا توتون را نمی شود باند رل کرد.

بنابراین از کجا باید فهمید که این توتون مالیات خود ش را داده است یا نه حالا میخواهم این را اجرا کنیم یک کسی رفته وبرای یک من تنباکویش ۴ قران داده واین تنباکو هم بجریان افتاده است آقای مفتش مالیه میرود وآن تنباکو را می گیرد آن وقت آن شخص باچه دلیلی می تواند میتش را قانع کند که مالیات داده ام. بنده تصور می کنم که مجلس وهیئت دولت وآقای وزیر مالیه روزی نگذرد که مصادف باصدها عرضحال شکایت آمیز از عملیات مامورین مالیه ومخصوصا تحدید نشوند وخود آقایان هم البته تصدیق می ـ فرمایند که طرز اجرای خود قانون هم یک طوری است که بهتر از این هم دولت نتوانسته است تهیه کند بنده تقصیر را گردن دولت نمی دانم وتصور می کنم نقص از قانون است .

این هم عینا مثل همان قانون تحدید تریاک است یک مالیاتی را بر توتون را وضع کرده اند وبالاخره نظام نامه اورا هم مثل نظام نامه تحدید درست می کنند واز دیوار خانه مردم بالا میروند وتوی خانه مردم هم می ریزند ومی گوید چه کنیم در این جا تنباکوی قاچاق است. قریب پنجاه شصت کاغذ خود بنده به وزارت مالیه نوشته ام وتوضیح داده ام وبالاخره همین پارسال بود که هفت هشت نفر تلفات اصفهان داد برای اجرای تحدید تریاک این هم در عقب سر او خواهد شد. یاسائی ـ این توضیح نیست .

شیروانی ـ خیر آقا روی همین پیشنهاد است وبالاخره این اقلامی را که در این ماده هست بنده تصور می کنم باز اسباب زحمت خواهش شد. چون دو قران یک کسی می دهد یک من تنباکو یا صددینار می دهد تنباکو میخرد یک

عباسی مالیات می دهد یک کسی هم ۰قران می دهد تنباکو میخرد اوهم یک عباسی می دهد .آقای وزیر فوائد عامه فرمودند نکشند . بنده عرض می کنم آن یکی هم نکشند . بنده عرض نمی کنم ۴ قران را کم کنید خیر اقلا آن یک را هم ۴ تومان کنید چرا این نکشد؟‌آن یکی بکشد ؟‌باید یکطوری کرد که هیچکدام نکشند وبنده با اینکه خیلی میل دارم عایدات دولت زیاد شود بااین طرز مالیات هم مخالف هستم واین ترتیب غلط است به این مناسبت بنده تصور می کنم که اگر دولت بجای این قانون که در دستش است وده سال هم هست مردم عادت کرده اند وبرای اجرای آن هم یک وسائلی به دست وزارت مالیه آمده است قاچاقچی ها را هم شناخته است این دا بگلی منسوخ کند ویک مالیات جدیدی وضع کند ؟

وهمانطوری که فرمودند جنس را تبدیل به نقد کنند جنس تبدیل به نقد کردن معنایش این است که اگر کسی تنباکویش را فروخت وصدی سی آن را به دولت بدهد این جنس تبدیل به نقد کردن است. ولی وقتی آن مالیات را بکلی منسوخ می کنند یک قسمتش صدی دویست می دهد یک قسم صدی صدویک قسم صدی بیست این تبدیل جنس ته نقد نیست ویک مالیات جدیدی است وبهمان جهاتی که عرض کردم دولت به مشکلات بر میخورد بنده شاید در این جا نظرم بیشتر متوجه دولت باشد ومعتقدم که این یک پیش بینی است که عرض می کنم وامیدوارم آقایان همه سلامت باشند وهفت هشت ماه دیگر یک وقت دولت دچار یک مشلات ومعطورانی می شود وبالاخره همان انقلاباتی که برای تریاک شده پیش می آید وناچار می شوند بیایند این جا واین مالیات را لغونمایند و یک چیز تازه بیاورند آن وقت هم عایداتش سی هزار تومان یا ۲۰ هزار تومان نشده چرا؟

برای این که سال اول بوده ودولت هم وسیله برای اجراءنداشته است این است که بنده پیش نهاد کدم دولت به اعتبار همین قانون یک سرمایه مختصری تهیه کند وفروش تنباکو را در داخله بخود انحصار بدهد وصدی هفتاد وپنج بقیمت آن اضافه کند وبفروشد وهمان فروش را می کند برایش سرمایه است شاید در اول کار پیش از صد یا دویست هزار تومان سرمایه نخواهد وممکن است همیشه ۱۰ میلیون پول هم در دستش باشد برای معامله از یک دست میخرد واز یک دست می فروشد منفعت هم می کند آن وقت هم جلوگیری شد ، است از استعمال وهمان ـ‌ طوری که آقای وزیر فوائد عامه فرمودند یک قانون منعی است وبنده مدتش را هم ۳سال قرار داده ام که وقتی دولت خوب توانست اجرا کند در داس ۳ سال ممکن است صدی ۲۵ اضافه کند وهمان طور که آقای رهنما فرمودند بعد از چندی ما هم صدی دویست اضافه کنیم در اجرایش هم هیچ مشکلاتی نیست سرمایه زیاد هم نمیخواهد یک نفر اجزا هم نمیخواهد با همین اداره که موجود است مسلما می شود این کار را کرد وبنده برای تحدید تریاک هم یک همچو طرح قانونی تهیه کرده ام .

وتقدیم خواهم کرد. نایب رئیس ـ رای می گیریم به پیش نهاد آقای شیروانی .آقایانی که موافقند قیام فرمایند .

(عده قلیلی قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب نشد . پیش نهاد شاهزاده شیخ الرئیس . (بمضمون ذیل قرائت شد) پیش نهاد آقای محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس . بنده پیش نهاد می کنم بتنباکو و توتون که قیمت آن بیشتر از منی ۳تومان است ۲برابر مالیات مندرجه در ماده ۲ گرفته شود. شاهزاده محمد هاشم میرزا شیخ ـ‌الرئیس با ارله که آقایان غالبا فرمودند قسمت عمده عقیدشان این بور که چرا باید از تنباکو وتوتون یکمن یک قران است چهار قران گرفته شور وتنباکو های گرانقیمت مثل تنباکوی شیرازی وغیره هم همینطور باشد بنده خیال میکنم چون مقصود دولت فقط آسایش مردم است بنابر بلن هر چه این مالیات بیشتر بشود وهر چه کشیده نشود بهتر است وممکن است تنباکوی یکمن چهار تومانی وپنج تومانی وشش تومان ۳ زیادتر بدهد از تنباکوی پست مثلاتنباکوی یکمن سه تومانی دو قران اضافه بدهد همین طور بالاتر وگران تر .

والا با این ترتیب که تنباکوی چهار فران هم چهار قران وچهار تومانی هم چهار قران بدهد این بر خلاف عدالت است از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم که هم رعایت عدالت شده باشد وهم عوائد دولت زیادتر بشود نایت رئیس ـ‌ رای می گیریم بپیشنهاد شاهزاده شیخ الرئیس آقایان موافقین قیام فرمایند ( عده قلیلی قیام نمودند )‌ نایب رئیس ـ‌تصویب نشد. پیشنهاد آقای مدرس (مضمون قبل خوانده شد)‌ مدرس ـ بنده خیلی متاسفم که لایحه بفوریت آمد بمجلس (حالاکه گذشته)‌ ولی اگر غیر از این بود زودتر از اینها میگذشت وبنده نستب باین ماده نظریات آقایان را اینطور میفمهم که می بینند یک قدری از عدالت خارج یست ومن خیال میکنم نسبت باین پیشنهادی که عرض کردم تا اندازه رفع این نگرانی می شود یعنی یک قدری اقرب بعدالت می شود نه اینکه حقیقتة عدالت میشود والبته دولت هم در این پیشنهادی که کرده است یکقدری باید اغماض کند وملحضش اینست که فرمودند اگر تنباکوئی مثلا قیمتش دوقران یاسه قران یا چهار یا پنج قران باشد چهار قران از عدالت خارج است

از اینجهت بنده پیشنهاد کردم هر تنباکوئی که این مالیات را بخواهند ازش بگیرند واین چهار قران از نصف قیمتش تجاوز کند بر گردد تنصیف شود یعنی دوقران گرفته شود معنایش این است که تنباکوئی که از هشت قران قیمتش بالاتر باشد چهار قران بدهد وتنبائی که قیمتش از هشت قران از هشت قران کمتر باشد دوقران خواهد داد وهمچنین در توتون اگر یک تومان از نصفش علاوه است یعنی دوتومان ویکقران قیمتش است یکتومان رابدهد واما آنکه قیمتش از بیست قران کمتر است که مالیاتش از نصف قیمت تجاوز میکند این یک تومان تنزل کند بپنج قران یعنی از نوزده قران وهجده قران وهفده قران پنج قران بدهد وبنده خیال می کنم اگر آقایان این پیشنهاد راتصویب بفرمایند یکقدری از این اشکالات رفع می شود واقرب بعدالت می شود بله یکقدری هم ضرر به بدولت می خورد ولیکن وقتی که ملاحظه میفرمایند تمامش باید ملاحظات دولت نشود وملاحظه هم از رعیت وتاجر بشود واگر آقایان این را ضمیمه کند بهتر است در مواد دیگر هم بنده عرایضی دارم ولی عمده اش این ماده است یاسائی ـ‌ مجددا قرائت بفرمائید ( بشرح سابق قرائت شد ) نایب رئیس رای می گیریم با بتبصره که آقای مدرس پیشنهاد کرده اندآقایان موافقین قیام :فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس ـ تصویب نشد پیشنهاد آقای اجاق (بترتیب ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد میکنم در ماده دو این تبصره داده شود چناچه مالکین توتون یا تنباکو تادیه این مبلغ مواد رابر ضرر خود فرض کنند جنس خود را از توتو ن یا تنباکو بمالیه قبض بسپارد در موقع فروش باستحضار مالیه بفروشد از قیمت نصف قیمت را تادیه می نماید آقا سید حسن اجاق -‌ توضیحات همان است که دادم که در موقع عمل آمدن جنس نه خریداری پیدا می شود نه صاحب جنس پول دارد این بود که پیشنهاد کردم این جنس را صاحب مال نگاهداری کند زیرا که دولت نباید انبارداری کند و بنابراین در موقع فروش باید باستحضار مالیه برسد

نایب رئیس ـ رای می گیریم بپیشنهاد آقای اجاق آقایان موافقین قیام فرمایند (‌اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس تصویب نشد . پیشنهاد آقای ملک الشعراء (بشرح ذیل خوانده شد ) بنده پیشنهاد می کنم ـ هر گاه مالیات تنباکو وتوتون از نصف قیمت عادله جنس مزبور تجاوز کند مطابق نصف همان قیمت عادله مالیات برآن تعلق خواهد گرفت ملک الشعرا ـ‌ همانطوری که آقای مدرس فرمودند : اعتراضاتی بر طرز اخذ مالیات هست آقایان هم در توضیحاتی خودشان فرمودند ووحقیقة نه علما ونه اخلاقا میتوان اذعان کرد که یک مالیات مساوی بر اجناس مختلف القیمه مالیات نمی شود بست وغلط است وبوسیله این پیشنهاد هم البته این اساس غیر عادلانه را نمی شود رفع کرد . ولی بحکم مالایدرک کله لا یترک کله باید این قبیل پیشنهادها را لغو کرد وآقایان هم باید موافقت کنند که تا اندازه رفع این خلاف عدالت بشود متهی فرقی که این پیش نهاد با پیشنهاد آقای مدرس اینطور بود که اگر مالیات از نصف قیمت جنس تجاوز کند نصف مالیات برآن تحمیل شود این جاهم باز در عین جال یک خلاف عدالتی درش منظور بود واین طور که بنده پیشنهاد کردم اگر مالیات زیادتر شد از نصف قیمت عادلانه جنس مالیات بدهند وبوسیله این پیشنهاد یک تعدیلی خواهد شد در مالیات اجناس ارزان قیمت ودر حقیقت باعث میشود که اجناس ارزان قیمت زراعتش از بین نرود. چون شکل اول بالاخره بجائی منتهی میشد که اجناس ارزان قیمت زارعین ازبین میرفت آن وقت زارعین مجبور بودند که فقط

در آن نقاطی که آب وهوای آن نقاط مستلزم عمل آمدن توتون وتنباکوی اعلی است . زراعت نمایند وجاهائیکه آب وهواو مقتضیات محلی توتون وتنباکوی صحیح عمل نمی آورد محروم شوند از زراعت والبته وقتی که جنس ارزان قیمتی یک مالیات زیاری بهش تعلق گرفت ناچار است که زراعت نشود واز بین برود واین مسئله است که مستقیما بیک قسمتی از زارعین ایران لطمه وارد خواهد آورد زیرا که توتون وتنباکوی خوب در دونقطه وسه نقطه بعمل می آید که عبارت باشد از اصفهان وشیراز ویک قسمت مختصری از کردستان باقی نقاط ایران البته توتون وتنباکوی خوب نمی تواند عمل بیاورد حالااین پیشنهاد اگر قبول شود البته یک تعدیلی خواهد شد نسبت به آن مالیات سنگین ابتدائی که در لایحه ذکر شده واین تعدیل تا درجه اصلاح خواهد کرد استدعا می کنم دومرتبه قرائت شود. (‌بترتیب سابق قرائت شد)

نایب رئیس – رای می گیریم بپیش ـ نهاد آقای ملک الشعراء کسانیکه موافقند قیام فرمایند . ( عدة‌ قلیلی قیام نمودند ) نایب رئیس ـ‌تصویب نشد. پیشنهادی از آقای آقا سید یعقوب رسیده است قرائت میشود . (بشرح ذیل قرائت شد)‌‌ بنده پیشنهاد میکنم که جلسه ختم شود وفردا سه ساعت پیش از ظهر تشکیل شود. آقا سید یعقوب ـ‌بنده گمان میکنم تمام آقایان مستعضر باشند که بنده وکیل پر وپاقرصی هستم وهمه وقت هم در جلسه حاضر بنده میبینم که بعضی پیشنهادها هست که حقیقة یک اصلاحی است که است نسبت باین ماده وآقایان هم یک توجه مخصوص دارند که هر چه پیشنهاداست رای ندهند . بنده عرض می کنم که این لایحه نیست که اگر امشب تمام نشود استقلال مملکت از بین برود وحالا هم سه ساعت از شب گذشته است بنابر این بنده پیشنهاد کردم فرداسه ساعت قبل از ظهر جلسه تشکیل شود ومذاکرات در اطراف این لایحه خاتمه پیدا کند وبالاخره هیچ طوری نمی شودو دنیاهم وزیر نمی شود .مشاراعظم ـ بنده مخالفم باختم جلسه . مشار اعظم ‍‌ـ این ماده دوم که ماده اساسی این قانون است قریب یک ساعت بیشتر است که وقت مارا اشغال کرد ومادر اطراف آن مذاکره کرده ایم وتازه ذهن ما متوجه این شده است که بفهمیم محاسنس چیست ومعایبش کدام است وبالاخر ه اگر بخواهیم مذاکرات راختم کنیم تازه مثل این است که تمام کارهائی که تا حالا کرده ایم تضییع وقت بوده وباید از نو شروع بمذاکره کنیم وبنده عرض میکنم که این ماده وقتی تمام شد ممکن است جلسه را ختم کنیم وحالا در وسط کار نمی شود جلسه را ختم کرد . نایب رئیس ـ خطاب به آقا سید یعقوب مسترد داشتید . آقاسید یعقوب ـ بلی بعد ازتصویب ماده دو پیشنهاد میکنم .

نایب رئیس ـ‌ پیشنهاد آقای تقی زاده (بشرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد میکنم ماده دو اینطور نوشته شود وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو وتوتون رابه طبقه تقسیم نموده از قرار ذیل از آن ها اخذ مالیات خواهد نمود. تنباکوی طبقه سوم ـ هر من دوقران تنباکوی طبقه دوم ـ‌هر من سه قران تنباکوی طبقه اول ـ‌هر من چهار قران . توتون چپق طبقه سوم ـ یک من پنچ قران توتون چپق طبقه دوم یک من هشت قران توتون چپق طبقه اول یک من یک تومان.

توتون سیگار طبقه سوم. یک من هشت قران :توتون سیگار ـ یک من هشت قران : توتون سیگار طبقه دوم ـ‌یک من دوازده قران توتون سیگار طبقه اول ـیک من پانزده قران. تقی زاده ـ در غالب مذاکراتی که در مجلس می شود متدرجا تمام آقایانی که ایراد می کنند این است که این مالیات غیر عادلانه است ودراین شکی نیست حتی موافقین هم قبول دارند آن توتونیکه قیمتش دو قران است چهار قران گرفتن وهمچنین آن توتونیکه دوتومان قیمت دارد چهار قران بگیرند معلوم است عادلانه نیست واز طرفی هم چنانچه اظهار شد دولت دچار محظورات است ومشکلاتی شده است که این ترتیب غیرعادلانه را تر جیح میدهد که تقویم در کار نباشد معلوم است بدترین تمام ترتیبات گرفتن مالیات تنباکو از جنس است وبدتر اینکه از هر محل بدون تفاوت چهار قران بگیرند . لذا بنده اینطور پیشنهاد کردم چون تنباکو یا توتون در همه جا اسم دارد مثل تنباکوی حکان یا تنباکوی طبس وغیره این طور هم فهمیده نشود که امنای مالیه باز در هر محل خواهند گفت که این توتون یا تنباکو از طبقه اول است یا دوم یا سوم . بلکه دولت میتواند در مرکز تمام انواع تنباکو را که شش هفت قسم است معین کند که فلان اسم وفلان اسم جزو طبقه اول است وفلا ن اسم وفلان اسم جزو طبقه وسط وفلان وفلان جزو طبقه پست است آن وقت برای هر طبقه یک مالیات مخصوصی وضع میکنند محتاج بقوم هم نیست وهمینطور در توتون

لهذا بنده پیشنهاد کردم که برای تنباکوی پست دو قران وآنچه که وسط میگوئیم سه قران وآنچه تنباکوی اعلی است چهار قران مالیات معین شود منتهی بعد از نوشتن این پیشنهاد بخاطرم آمد که بعضی آقایان عقیده دارند که تنباکوی اعلا مالیاتش بیش از آنچه باشد که دولت پیشنهاد کرده است درآن باب بنده مخالفتی ندارم یعنی ممکن است تنباکوی طبقه اول رااز چهار قران بیشتر قرارداد وبنده این را شفاها اصلاح میکنم ممکن است بگوئیم تنباکو دوقران وسه قران وپنج قران باشد وتوتون پنج قران وهشت قران ودوازده قران باشد برای اینکه جمع بین هر دو نظر شود وعایدات دولت هم مثل اول باشد

وزیر مالیه ـ‌ آقا خواهشمندم یک مرتبه دیگر قرائت بفرمائید (بشرح سابق قرائت شد)

نایب رئیس ـ آقای تقی زاده اصلاحی در پیشنهاد کرده اند مجددا قرائت شود و بعد رای میگیریم وزار ت مالیه اقسام مختلقه تنباکو وتوتون رادر تحت سه طبقه ترتیب داده بطقه سوم تنباکو دوقران وطبقه دوم سه قران وطبقه اول پنج قران. توتون چپق طبقه سوم یک من پنج قران طبقه دوم یک من هشت قران طبقه اول یک من دوزاده قران ـ توتون سیگار طبقه سوم یک من هشت قران وطبقه دوم یک من دوارده قران وطبقه اول یک من پانزده قران .

وزیر مالیه ـ بنده همچو حس میکنم که اکثریت مجلس شورای ملی موافق است بااینکه درجاتی برای اجناس مختلفه برقرار شود والبته چیزی که اکثریت مجلس در نظر داشته باشد بیشتر مقرون بصواب است . بنابر این بنده این پیشنهاد رااز طرف دولت قبول میکنم نایب رئیس ـ خوب پس این پیشنهاد خواهد شد.

پیشنهاد آقای مقوم الملک (اینطور خوانده شد) اینجانب پیشنهاد میکنم که چون اوزان جدید معمول خواهد شد بدین طریق ماده دوم تنظیم شور تنباکو یک سنک که عبارت ازهزار گرم است یکقران توتون چپق هر سنگ سه قران توتون سیگار هر سنگ پنچ قران سنگ عبارت ازهزار گرم است یکقران توتون چپق هر سنگ سه قران توتون سیگار هر سنگ پنچ قران سنگ عبارت ازهزار گر م است مقوم الملک ـ برای سال آتیه سنگهای جدید معین می شود ومنی هم که اینجا اظهار کردند معلوم نیست یک من شاه است یا تبریز واز این جهت وزنی که در اینجا معین شده است با آن قانون مطابق نیست لهذا بنده پیشنهاد کردم یک سنگ که سه کیلو گرم است یعنی سه تابش مساوی بایک من میشود برای هر سنگی از توتون سیگار پنج قران از توتو ن چپق سه قران واز تنباکو یک قران اخذ شود وبا آن تقسیم بندی که معین شده بعقیده بنده باز مجبور میشوند که بروند ومقوم تعیین کنند دیگر بسته است برای آقایان نایب رئیس -‌ رای گرفته میشود به پیشنهاد آقای مقوم الملک . آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس ـ تصویب نشد چون عبارت این پیشنهاد یک نواقص دارد بایستی نواقصش رارفع بفرمائید تارای گرفته شود. وزیر فواید عامه ـ‌چه نواقصی دارد نایب رئیس ـ ترتیب وزنش درست مرتب نیست . (ماده مزبور اصلاح شده بتر تیت ذیل قرائت گردید)‌ وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو وتوتون رابسه طبقه تقسیم نموده ازقرار ذیل از آنها مالیات دریافت خواهد نمود تنباکو طبقه سوم ـ‌هر من دوقران ـ‌ تنباکوی طبقه دوم . هر من سه قران تنباکوی طبقه اول . هر من پنچ قران . توتون چپق طبقه سوم ـ‌ هرمن پنچ قران. توتون چپق طبقه دوم . هرمن سه قران تنباکوی طبقه اول .هرمن پنج قران توتون چپق طبقه سوم ـ هرمن پنج قران .

توتون چپق قران . توتون چپق طبقه دوم . یک من هشت قران . توتون چپق طبقه اول ـ یک من دوازده قران . توتون سیگار طبقه سوم ـ‌ یک من هشت قران و توتون سیگار طبقه دوم . یکمن دوازده قران . توتون سیگار طبقه اول ـ یکمن هیجده قران نایب رئیس ـ ماره دومی که دولت قبول کرده اند این ماده نمی شود . آقای تدین پیش نهادی کرده اند قرائت میشود( باین طریق قرائت میشود )‌ماده دوم اصل لایحه دولت راپیشنهاد میکنم

تدین ـ‌ چند ساعت است که وقت مجلس صرف شده است برای اینکه آنقانون یک مشکلاتی داشت از جمله آن مشکلات یکی مسئله تقویم بود ودیگر مسئله تشخیص وحالا اشکال در مسئله تشخیص توتون اول ووسط وپست است درهر نقطه ای ازنقاط ایران که توتو ن بعمل میآید هر سه طبقه وهر سه درجه اش موجود است آنوقت اگر اختلاف شود بین صاحب توتون ومامور مالیه که این وسط است یا این پست است یااین اعلی است طبعا محتاج میشوند بخیره میمزو این قبیل

اشخاص وبعقیده بنده این ترتیب عملی نیست زیرا یکی از دلایلی که دولت در این جا اقامه کرد راجع بعملی نبودن ‎آنقانون سابق است وبعلاوه این پیش نهاد ونظر مخالفین راهم تامین نمیکند وبالاخره بنده موافق مستم باینکه همان ماده دوم مطرح شود چون اگر این ماده که ثانیا دولت پیشنهاد کرده است رد شود ماده دوم بکلی از بین رفته است زیرا وقتی این پیش نهاد را دولت قبول کرد آنماده دوم لایحه بکلی از بین رفته است وآنوقت دولت باید مجددا ماده ثافی دیگر ی پیش نهاد کند

نایب رئیس -‌ پیش نهاد آقای تقی ـزاده را دولت قبول کرد ولی ماده پیش ـ‌نهادی دولت را آن ماده رای می گیریم وزیر فوائد عامه ـ اینکه دولت پیشنهاد آقای تقی زاده را قبول کرد از نقطه نظر مساعدت بود که یکقدری انحراف از عقید اولیه نمود این نکته راهم باید عرض کنم که اگر فرضا پیشنهاد آقای بقی زاده رد شد دولت همیشه حق دارد همان بتظریه اولیه خودش اعاده کند واین حق از دولت سلب نشد ه ست وهمیشه حق خواهد داشت که یک نظریه اتخاذ کند وپیشنهاد نماید بنابر این بنده خودم تردید دارم و نمیدانم آیا بهتر این است که باین پیشنهاد آقای تدین بعد از آن پیشنهاد رای گرفته شود یا قبلا وتصور میکنم اگر بعد باشد بهتر است وتعلاوه این راهم تذکر میدهم که اگر پیش نهاد رد شود دولت مجددا آن پیش نهاد رد شود دولت مجددا آن پیش نهاد اولی خود شدرا پیشنهاد میکند نایب رئیس ‍ رای میگیریم بپیشنهاد آقای تدین که ماده دوم لایحه دولت است وقبلاپیشنهاد کرده بودند .

آقا یانیکه موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند ) نایت رئیس ـ‌ تصویب نشد حالا رای میگیریم بپیشنهاد جدید ،دولت که ماده دوم میشود ودولت قبول کرده است آقایان موافقین قیام فرمایند ( عده کثری بر خاستند ) نایب رئیس ـ تصویب شد دوفقره پیشنهاد راجع بختم جلسه رسیده است ،،، نصرت الدوله ـ‌ بنده باختم جلسه مخالفم نایب رئیس ـ‌قرائت میشود پیش نهاد آقای تهرانی (‌به شرح ذیل خوانده ) بنده پیشنهاد میکنم که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود

آقاشیخ محمد علی طهرانی ـ‌پس میگیرم نایب رئیس (‌خطاب بآ قا سید یعقوب ) شما هم پیش نهاد تانرا مستردمیدارید ؟ آقا سید یعقوب ‍ـ‌خیرا بدا نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کرده اند که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود بفرمائید آقا آقا سید یعقوب ـ این لایحه مواددیگری هم دارد وهفت ماده دارد وبنده میدانم که آقایان یکی یکی خواهند رفت وبنده خواهم ماند وبالاخره تمام نخواهند شد ویک پیشنهادهای نافعی هم خواهد رسید لهذا جلسه را حالا ختم کنیم فردا پیش از ظهر یا بعد از ظهر علی ای حال فردا تمامش کنند نایب رئیس ‍‌ـ رای میگیریم نصرت الدوله ـ‌بنده مخالفم

نایب رئیس ـ بفرمائید نصرت الدوله ـ بنده این مخالفتی که باختم جلسه میکنم از نقطه نظر زحمت برای آقایان نیست توضیح بنده را گوش بدهید وبعد اگر مخالف بود رای ندهید بنده عرض میکنم این لایحه تمام اشکالش سراین ماده دوم بود که سه ساعت چهار ساعت صرف وقت شد وگذشت وبقیه مواد چندان اشگالی ندارد وشب عید است مردم میخواهد قسم بروند مجلس باید تعطیل شود ومامیتوانیم این چند ماده که باقی هست در بیست دقیقه رای بدهیم وتمام شود وهیچ ما به الا ختلاف نیست و بالاخره اگر این کار را امشب نکنیم ممکن است فردا دیگر مجلس نشود اصلا تعطیل شود مگر برای شب عید آقایان خیال ندارند تعطیل بکنندواگر این چند ماده را تمام کنند دیگر کاری نداریم واز فردا مجلس را تعطیل می کنیم تا پنج شش روز بعد از عید وسال آینده بادماغ راحت وتفریح کرده تشریف بیاورند به مجلس دیگر بسته است بنظر آقایان

نایب رئیس ـ رای می گیریم بپیشنهاد آقای آقاسید یعقوب . آقا یا نیکه موافقند قیام فرمایند ( عده قلیلی قیام نموده ند)‌ نایب رئیس ـ‌تصویب نشد ماده سوم مطرح است (ماده سوم بشرح ذیل قرائت شد وضمنا بعضی از آقایا ن از مجلس خارج می شدند )

‌ماده سوم ـ‌توتون وتنباکوی ساخته یا نساخته که باید بخارجه حمل شود از مالیات دخانیات معاف است نایب رئیس ـچون عده برای رای کافی نیست جلسه ختم می شود جلسه آتیه فردا سه ساعت قبل از ظهر (مجلس سه ساعت ونیم ازشب گدشته ختم شد )

نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ سهام السطان

منشی ـ علی اقبال الممالک

منشی ـ‌ معظم السلطان