مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ خرداد ۱۳۳۰ نشست ۱۵۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیون‌ها - صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی – اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
سال هفتم – شماره ۱۸۴۹
۲شنبه ۳ تیر ماه ۱۳۳۰
دوره شانزدهم مجلس شورای ملی
شماره مسلسل ۱۵۸
مذاکرات مجلس شورای ملی
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ۱۶
جلسه: ۱۵۸
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۶ خرداد ماه ۱۳۳۰
فهرست مطالب:
۱ - تصویب صورت مجلس
۲ - بیانات قبل از دستور آقایان: صدر میرحسینی، سالار بهزادی. بهادری
۳ - تصویب فوریت و مذاکره در گزارش کمیسیون‌های راه و بودجه راجع به برنامه پنج ساله راه سازی
۴ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ۹ و پنجاه دقیقه صبح به ریاست آقای جواد گنجه (نایب رئیس) تشکیل گردید
۱ - تصویب صورت مجلس.
نایب رئیس - صورت غایبین جلسه گذشته قرائت می‌شود
(به شرح زیر خوانده شد)
غایبین با اجازه آقایان: یوسف شکرایی. صفوی. پالیزی. آصف. امیرقاسم فولادوند. سلطان‌العلما. محمد ذوالفقاری. صالح. دکتر شایگان. اردلان. سلطانی. بهبهانی
غایبین بی‌اجازه آقایان: قبادیان. خاکباز. محمودی. رضوی. شهاب خسروانی. آشتیانی‌زاده. ابتهاج. حسن اکبر. تولیت. طباطبایی. جواد مسعودی
دیرآمدگان با اجازه آقایان: بهادری آخر وقت یک ساعت. ابریشم‌کار آخر وقت یک ساعت. دکتر معظمی یک ساعت. دکتر کاسمی سی دقیقه. دکتر طاهری یک ساعت.
دیرآمدگان بی‌اجازه آقایان: زنگنه سی دقیقه. محمدعلی مسعودی سی دقیقه. دکتر مصباح‌زاده یک ساعت و نیم. تیمورتاش یک ساعت و نیم. محمد هراتی یک ساعت و نیم. صدری سی دقیقه.
نایب رئیس - نسبت به صورت جلسه روز پنجشنبه اعتراضی نیست؟ آقای اسلامی
اسلامی - بنده در جلسه گذشته مطالبی را عرض کردم و متذکر شدم که اوضاع مازندران خیلی ناگوار است و مأمورین عالی رتبه آنجا مسلط بر اوضاع نیستند پیش‌بینی‌های ناگواری را می‌کردم بدبختانه، متأسفانه عصر پنجشنبه گویا یک زد و خورد شدیدی بر سر تقسیم آب بین اشخاص شده بود و اخبار صحیح نرسیده برای این که سیم تلفن و تلگراف قطع بود دیروز مسافری آمد اینجا می‌گفت که ۴ نفر مقتول شدند یک نفر هم که آمده بود از طرف رعایای املاک موقوفه شکایتی به پیشگاه ملوکانه کرده بودند می‌گفت چهار نفر مقتول شده‌اند بنده درست خبر صحیح ندارم ولی این پیش‌بینی‌ها می‌شد و اگر اوضاع به همین منوال باشد بدتر از این هم خواهد شد.
نایب رئیس - آقای اسلامی آنها مربوط به صورت مجلس نیست
اسلامی - موضوع مهمی است متأسفانه اصلاً معلوم نیست که به کی باید مراجعه کنیم با این که یک عده‌ای متحصن بودند نه نماینده وزارت کشور و نه نماینده ژاندارمری کسی حاضر نشد و اوضاع آنجا خیلی بد است آقای وزیر کشور ماشا الله سه چهار پنج پست دارند به هیچ کار مردم نمی‌رسند بنده خواستم استدعا کنم آقایان نمایندگان، بنده خودم چون مسأله مهم نفت در کار بود تا حالا ساکت بودم ولی بیش از این نمی‌توان تحمل کرد اوضاع شهرستان‌ها خیلی بد است کسی هم از دولت اینجا نیست اصلاً بنده همه جا را دستخوش هرج و مرج می‌دانم باید یک توجهی بفرمایید یک جلسه خصوصی تشکیل بفرمایید وضعیت و اوضاع شهرستان‌ها را رسیدگی بکنید تکلیفش را معلوم بکنید یک هیئتی از مرکز بروند در شهرستان‌ها نظارت کنند (نبوی - همه جا بد است) آنجا مأمورین قادر نیستند همه جا این طور است وضعش خراب است (حاذقی- خراب‌تر از سابق که نیست آقای اسلامی) به هر حال تکلیف این کار باید معلوم بشود.
نایب رئیس - آقای اسلامی رعایت آیین‌نامه را بفرمایید، آقای دکتر کیان راجع به صورت جلسه اعتراضی دارید؟
دکترکیان - بلی
نایب رئیس - بفرمایید
دکتر کیان - چون در جلسه گذشته آقایان نمایندگان محترم آقایان دولت‌آبادی و برومند مطالبی راجع به وضع کارخانه‌جات اصفهان شده است خواستم من هم یک توضیحی بدهم و از شهرضا هم تلگرافی برای من آمده است که برای استحضار آقایان نمایندگان محترم عرض می‌کنم که دو کارخانه شهرضا وجود دارد یکی کارخانه اتحاد شهرضا یکی کارخانه شهرضایی که در اصفهان است و فعلاً در حال تعطیل است و از حیث جریان اداری شاید یکی از نمونه‌های فساد در بین کارخانه‌های ایران بوده یکی هم کارخانه اتحاد شهرضا است که در شهرضا است که این کارخانه به تصدیق تمام اشخاص و مخصوصاً وزارت اقتصاد ملی و سازمان برنامه و دولت همیشه یکی از نمونه‌های درستکاری و صحت عمل و پاکیزگی بوده است هیچ وقت در تمام مدت عمل این کارخانه نه یک روز تأخیر داشته است و نه این که یک روز کارگرهای آنجا حقوق نگرفته‌اند.
نایب رئیس - آقای دکتر کیان این مربوط به صورت جلسه نیست
دکتر کیان - راجع به مطالبی است که آقایان در جلسه گذشته فرمودند هیچ
نوع تقاضایی از دولت نکرده است حتی تقاضای پنبه و این چیزها که اخیر کارخانه‌های اصفهان کرده‌اند این کارخانه هیچ وقت این گونه تقاضاها را نکرده است و حتی سازمان برنامه هم که سهمیه پنبه‌ای برایش معین کرد جواب داد من احتیاج به پنبه دولتی ندارم و تقاضای من از دستگاه دولت این است که در کارخانه ما مداخله نکنید ما خودمان، خودمان را اداره می‌کنیم امسال این منحصر کارخانه این است که در حدود پنج ریال برای هر سهم سود می‌دهد در حالی که تمام کارخانه‌های امسال ایران در حال ورشکستی است و این یک نمونه درست کاری و حسن اداره است برای این که چون اسم این دو کارخانه شهرضا مورد سوء تفاهم شده است خواستم به استحضار آقایان برسانم که کارخانه اتحاد شهرضا غیر از کارخانه شهرضای اصفهان است که بسته شده است و تلگرافی در این باب کرده‌اند که تقدیم مقام ریاست می‌کنم.
نایب رئیس - متأسفانه رعایت نظامنامه را نفرمودید اینها مربوط به صورت مجلس نیست، آقای ملک‌مدنی
ملک‌مدنی - در جلسه گذشته بنده تذکری راجع به سؤالی که از وزارت کشاورزی کردم راجع به بروز سن دادم و تقاضا کردم آفت سن تمام صفحه غرب را دارد تهدید می‌کند و دولت توجهی به این کار نمی‌کند تمام حاصل را سن خورده و از بین برده یعنی الان بیست روز است این سؤال را کرده‌ام که باید در جلسه سه‌شنبه مطرح بشود از مقام ریاست استدعا می‌کنم که امر بفرمایند وزیر کشاورزی حاضر بشود و جواب سؤال بنده را بدهد و ما باید به مردم جواب بدهیم.
نایب رئیس - مربوط به صورت جلسه نبود و روز سه‌شنبه برای سؤالات معین شده البته همان روز جواب داده خواهد شد. آقای فرهودی
فرهودی - عرض کنم لایحه‌ای که در جلسه گذشته تصویب شد لایحه مالی بود حقاً می‌بایستی که به عنوان اظهارنظر برای مشاوره به مجلس سنا فرستاده شود برای این که تصویب کردیم که به افسران شهید حقوق رتبه بالاتر را بدهند بنابراین این لایحه مالی بود و مطابق سنتی که در بین هست لایحه مالی را رأی نهایی نمی‌گیرند وقتی بحثش تمام شد برای اظهارنظر مشورتی به مجلس سنا می‌فرستند ولی اینجا آمده‌اند با قیام و قعود رأی گرفته‌اند البته اشکالی ندارد مجلس رأی داده است اما این امر نباید موجب بشود که این لایحه را از صورت مالی به صورت غیر مالی در آورند خواستم در مراسله‌ای که به مجلس سنا نوشته می‌شود این نکته تذکر داده شود
نایب رئیس - این لایحه غیر مالی تلقی شده و کمیسیون بودجه هم رویش نظر نداده.
فرهودی - اضافه حقوق چطور غیر مالی تلقی شده؟
نایب رئیس - آقای محمدعلی مسعودی
محمدعلی مسعودی - بنده اخطار نظامنامه‌ای دارم طبق ماده ۱۶۲ اجازه بفرمایید عرض کنم
نایب رئیس - بفرمایید.
محمدعلی مسعودی - عرض کنم که ماده ۱۶۲ راجع به سؤالات نمایندگان است.
نایب رئیس - ماده ۱۶۲ راجع به غایبین است.
محمدعلی مسعودی - ماده ۱۶۹ است اشتباه کردم گفتم ماده ۱۶۲ بنده سؤالی از جناب آقای کاظمی وزیر خارجه کردم راجع به عدم پرداخت حقوق نمایندگان ایران در کشورهای اروپای غربی (صحیح است) ایشان که وزیر خارجه هستند و بایستی که کاملاً مراعات نزاکت و اتیکت را بکنند هنوز نمی‌دانند که جواب سؤال نماینده را باید در مجلس داد (صحیح است) و رویه‌ای که در جواب سؤال من پیش گرفته‌اند خیال می‌کنم بی‌ادابانه‌ترین رویه‌ای بود که تا حالا وزرا نسبت به وکلای مجلس پیش گرفته‌اند (صحیح است) این آقای وزیر خارجه (یک نفر از نمایندگان - به شما خودشان می‌آیند جواب می‌دهند) بنده هم حرفی نداشتم که آقای وزیر خارجه این سؤال بنده را به جناب آقای دکتر فاطمی معاون پارلمانی نخست‌وزیر می‌فرمودند و ایشان می‌آمد جواب می‌داد از حسابداری وزارت خارجه برداشته‌اند یک جوابی به روزنامه داده‌اند که ما این حقوق‌ها را از یک ماه پیش شروع به پرداخت کردیم این را هم دروغ گفته‌اند برادر بنده سه روز پیش از کنفرانس اسراسبورگ از فرانسه آمده کشورهای سوییس و بلژیک را رفته دیده تمام مأمورین آنجا پنج ماه است که حقوق ارزی‌شان به ایشان نرسیده اتفاقاً سه روز پیش یکی دیگر آمده گفته حقوق ریالی آنها را هم نداده‌اند (پیراسته -بنده هم اطلاع دارم که نداده‌اند) و آقای وزیر امور خارجه هم گویا گرفتار کار نفت هستند کار نفت خیلی قضیه عجیبی شده توی این مملکت دو تذکاریه داده شده یکی از طرف امریکا یکی از طرف انگلستان کار آقای وزیر خارجه را می‌گویم بنده به کار آقای دکتر مصدق که شب و روز به کار نفت مشغولند کاری ندارم ولی ایشان اصلاً به چه کاری مشغولند که در این مدت توی مجلس پیدای‌شان نشده است بنده از جناب آقای بوشهری که در مجلس تشریف دارند تقاضا دارم که به آقای وزیر خارجه بفرمایند که من بعد از این مراعات ادب و نزاکت را بکنند و الّا همان رویه‌ای که ایشان پیش گرفته‌اند مجلس هم نسبت به ایشان پیش خواهد گرفت (صحیح است)
دکتر راجی - وزارت ایشان اصلاً خلاف قانون اساسی است
نایب رئیس - نظری نسبت به صورت مجلس نبود؟ (گفته شد خیر) صورت مذاکرات پنجشنبه ۲۳ خرداد تصویب شد.
۲ - بیانات قبل از دستور - آقایان: صدر میرحسینی - سالار بهزادی – بهادری.
نایب رئیس - حالا شروع می‌کنیم به نطق‌های قبل از دستور. آقای صدر میرحسینی
صدر میرحسینی - عرایض امروز بنده راجع به اوضاع گذشته و جاری کرمان است و در اطراف خرابی امور استان کرمان که از طرف دولت‌ها هیچ گونه توجهی نسبت به این استان که از هر حیث عقب افتاده است نمی‌شود (شوشتری - نسبت به آنجایی که شده بفرمایید) (امامی‌اهری - همه جا کرمان است هیچ جا توجه نشده است) خوب همه جا معلوم است که مثل هم است درست است همه جا کرمان است ولی جناب آقای امامی وضع استان کرمان خراب‌تر از آن است که آقایان تصور می‌فرمایند اگر به سایر استان‌ها امسال توجهی نشده به کرمان ۱۵۰ سال است توجه نشده است (صحیح است) و روز به روز رو به خرابی می‌رود (صحیح است) در سال گذشته معایب کرمان را به دولت گوشزد کردم و از دولت خواستم که نسبت به امور کرمان یک توجه کاملی مبذول بفرمایند و آقای استاندار کرمان هم زمستان گذشته تشریف آوردند به مرکز و با حضور سایر نمایندگان محترم کرمان کمیسیون‌های متعددی در تمام وزارتخانه‌ها مرتباً و منظماً تشکیل شد و در هر یک از وزارتخانه‌ها صورت جلسه‌های متعددی تنظیم و به امضا رسید که می‌بایستی اینها همه به موقع عمل در بیاید ولی متأسفانه تاکنون هیچ کدام وارد مرحله عمل نشده بنده یکی یکی آنها را توضیح می‌دهم از آن جمله موضوع کشاورزی است در وزارت کشاورزی کمیسیون خیلی مفصل و مشروح تشکیل شد و تمام کارمندان وزارت کشاورزی و صاحب منصبان عالی رتبه‌شان حضور پیدا کردند نماینده شرکت آبیاری و رئیس بانک کشاورزی حضور پیدا کردند و در مطالعات و جلسات متعدد تشخیص دادند که برای کرمان در درجه اول اهمیت آب است و آب باید برای کرمان تهیه کرد قرار گذاشتند یک میلیون تومان از شرکت آبیاری و یک میلیون تومان بانک کشاورزی به کرمان کمک کند و طبق یک برنامه‌ای قنوات بایر کرمان را آباد کنند صورت جلسه‌ها به امضا رسید و دستور اجرا هم از طرف نخست‌وزیر وقت داده شد ولی بانک کشاورزی گفت که من بایستی عمل کنم و شرکت آبیاری گفت که من بایستی عمل کنم و بالاخره نه این عمل کرد و نه آن به شرکت آبیاری مراجعه کردیم گفت بانک کشاورزی مراجعه کردیم گفت که شرکت آبیاری حسن نیت ندارند بی‌جهت اسم او بانک کشاورزی است که آمده اسمش را گذاشته بانک کشاورزی باید گذاشت بانک غارتگری (صحیح است) مخصوصاً چندین ماه است که یک نفر را در رأسش گذاشته‌اند که همه‌اش حرف است و عمل تویش نیست همان عملی را که سابق می‌کردند کمک سابق را هم که همان بانک کشاورزی داشت همان را هم حالا از دست داده معلوم نیست که اصلاً چکار می‌کند با کی ایشان طرف است (صحیح است) بالاخره هنوز آن صورت جلسه‌ای که شش ماه قبل امضا شده همان جور باقی است اصلاً وارد مرحله عمل نمی‌شود یکی از کارهایی که بانک کشاورزی به عهده داشت دفع آفات بود تنها کاری که وظیفه اداری کشاورزی بود و می‌بایست انجام بدهد دفع آفات بود که او را هم امسال قطع کرده است الان تمام پسته کرمان و رفسنجان و سایر نقاط دچار آفت شده و هر روز تلگرافات زیادی می‌کنند که محصول پسته دچار آفت شده وزارت کشاورزی می‌گوید در مقادیر پول سم می‌دهم آن هم به اختیار نمی‌گذارم (شوشتری - یعنی چه؟) پول می‌گیرم سم می‌دهم و دفع آفت می‌کنم مجانی دفع آفت نمی‌کنم آقای شوشتری این رویه را وزارت کشاورزی اخیراً پیش گرفته است (شوشتری - از کی آقا) از موقع تصویب آن چهار میلیون اولیه‌ای که خوردند بعد هم سه میلیون گرفتند بعد از هفت میلیون اعتبار تازه این موضوع را پیش کشیدند (شوشتری - ما که اعتبار را تصویب کردیم چنین نظری نداشتیم) اگر یک صادارتی هم استان کرمان از لحاظ پسته داشت همان‌ها امسال از بین رفت زیرا که وزارت کشاورزی همان را هم قطع کرده است هزاران تلگراف از رفسنجان و سایر نقاط کرمان رسیده است که تمام درخت‌های پسته دچار آفت شده است به وزارت کشاورزی مراجعه می‌کنیم جواب نمی‌دهد معلوم نیست که به کجا کار خواهد رسید هیچ گونه عملی انجام نمی‌دهند وضع فرهنگ آنجا بدتر از سایر جاها است شهر کرمان دارای یک دبیرستان بیشتر نیست ششصد نفر دانش آموز دارد و ۱۴ نفر دبیر دارد تقسیم بکنند
چه می‌رسد و تا حالا در وزارت فرهنگ کمیسیون‌های متعدد تشکیل شده تصویب کردند که چند نفر دبیر به کرمان کمک کنند به سایر شهرستان‌های کرمان کمک کنند اصلاً توجهی نشد وضع فرهنگ کرمان را اگر مقایسه بکنیم با سایر استان‌های ایران و با سایر شهرستان‌های ایران در حکم صفر است بنده به طور مثال عرض می‌کنم شهرستان جیرفت ۱۱۸ هزار نفری هست مجموع دانش آموزانی که در این شهرستان ۱۱۸ هزار نفری هستند به چهارصد نفر نمی‌رسد هزار دفعه بیشتر به وزارت فرهنگ کتباً و شفاهاً تذکر دادیم که نسبت به کرمان توجهی بفرمایید اصلاً توجه نمی‌کنند دبیر به کرمان نمی‌رود این همه مزایا قائل می‌شوند نمی‌روند اینها برای کجا هستند برای کی هستند کرمان از ایران مجزا است انسان چه بگوید به کی بگوید که جواب بدهد وضع بهداری کرمان خراب است هیچ چیز نیست و معلوم نیست چه صورتی دارد دارو نمی‌رسد پس از شش ماه وزارت بهداری وقت رادیو را اشغال می‌کند روزنامه‌ها را اشغال می‌کند که ۵۰ صندوق دارو فرستادیم برای جنوب برای بم این صندوق‌های دوا چیست همه‌اش سه کیلو وزن دارد یک کیلو پنبه است یک کیلو روزنامه یک کیلو دارو برای یک شهرستان یک صندوق دیگر را می‌فرستند سه کیلو باند و کاغذ روزنامه و یک شیشه روغن کرچک آقا این که دارو نمی‌شود برای یک استان و برای یک شهرستان اصلاً خودشان را مسخره کرده‌اند که ما دارو می‌فرستیم اصلاً نفرستند بهتر است چرا می‌گوید که می‌فرستیم در رادیو و جراید همه جا دارد فریاد می‌کند مثل مرغی که تخم می‌کند و بعد از تخم قد قد می‌کند وزارت بهداری مثل همان مرغی است که تخم می‌کند هیچ فرق نمی‌کند یک روغن کرچک می‌فرستد صد دفعه توی رادیو به رخ مردم می‌کشد که ما شش صندوق دوا برای کجا فرستادیم این اعتبارات به کجا می‌رود من ده روز به وزارت بهداری مراجعه می‌کنم که شهرستان جیرفت ۱۱۸ هزار نفر جمعیت دارد این شهرستان مالاریایی است دوا بفرستید می‌گوید که پول نداریم اعتبار نداریم این اعتبارهای یک دوازدهم و دو دوازدهم و سه دوازدهم که تصویب می‌کنیم کجا می‌رود سایر اعتبارات در ضمن این هست در این درج است کمیسیون بودجه عمل خودش را کرده چرا این عمل را باید انجام ندهند این اعتبارات به چه مصرفی می‌رسد (نریمان - این مجلس همین دولت‌ها را هم لازم دارد) صورت هزینه‌ها را بیاورند ما ببینیم چرا نبایستی اعتبارات پارسال به مصرف برسد اعتبارات پارسال چطور شد چرا ما نباید بدانیم که چه خرج کردند؟ چی هست چی نیست؟ الان شهرستان کرمان معلوم نیست که چه اوضاعی درش هست زد و خورد می‌کنند معلوم نیست برای چیست تعداد بی‌کاران روز به روز زیادتر می‌شود توجه نمی‌شود وضع آنجا روز به روز خراب‌تر می‌شود یک دفعه آشفتگی از این بیشتر می‌شود فشار از این بیشتر می‌شود یک وقت می‌بینید گاز در اثر فشار منفجر می‌شود و هیچ کس به فکر نیست اصلاً در این شهرستان و آن شهرستان خرابی‌ها روز به روز بدتر می‌شود آقایان هم اصلاً توجه نمی‌کنند وزارت کشاورزی چه حق دارد دفع آفات پسته رفسنجان و سایر نقاط کرمان را رد بکند سم نفرستد برای آنجا که تمام پسته‌ها دچار آفت بشود برای چه نمی‌کنند پارسال تصویب‌نامه صادر کردند برای شهرستان جیرفت که بانک کشاورزی شعبه‌اش در آنجا تشکیل شود در محلی که نه بانک ملی دارد نه بانک کشاورزی دارد و نه سایر دوایر دولتی دارد یک شعبه از دوایر آنجا نیست تصویب‌نامه صادر شده هنوز اقدام نکرده‌اند رئیس بانک سابق دستور خرید اثاثیه این بانک را داده ولی اقدام نکردند برای چه؟ چرا نمی‌کنند کی باید به این وضع برسد ما انتظار داریم دولت آقای دکتر مصدق یک دستورها و اوامر بیشتری صادر بکنند به وزارتخانه‌ها یک قدری بیشتر از این به اوضاع آنجا رسیدگی کنند وضعیت را از این بهتر بکنند به صرف نداشتن پول که نمی‌شود تمام کارها معطل بماند پول مرتب گرفته می‌شود آخر این صحیح نیست، جناب آقای فقیه‌زاده شرحی نوشته‌اند که از دو ملیون و پانصد هزار تومان که برنامه برای قزوین اختصاص داده یک ماه قبل قرار شد فعلاً در حدود سیصد هزار تومان برای حفر چاه در قزوین خرج بنمایند مقررات آن را هم تصویب کرده است با این حال برنامه اقدامی نکرده است همه جا همین طور است اعتبار همه جا به تصویب مجلس شورای ملی رسیده از تمام مقامات دستور داده شده که به استان کرمان که عقب افتاده و هیچ خرجی درش نشده آن را به سایر جاها مقدم بدارند ولی هنوز کوچک‌ترین قدمی برای آنجا بر نداشته‌اند و وضع‌شان روز به روز بدتر شده و در تمام نقاط ایران برای مبارزه با مالاریا اقدام کرده‌اند به جز استان کرمان به وزارت بهداری مراجعه کردیم که آقا کرمان را هم مثل سایر جاها اقدام کنید دوا که نمی‌فرستید لااقل مبارزه با مالاریا را انجام بدهید همان را هم انجام ندادند چکار بکنیم به کی بگوییم به هر وزارتخانه که می‌رویم همه‌شان ساکتند (ابریشم‌کار - جناب آقای صدر میرحسینی آرام باشید آقا هیچی نگویید تا کار نفت تمام بشود) جناب آقای ابریشم‌کار این مربوط به کار نفت نیست این مربوط به اعتبارات جاری است.
نایب رئیس - آقای سالار بهزادی.
سالار بهزادی - قبل از شروع به صحبت لازم دیدم که یک تذکری در اینجا به عرض آقایان نمایندگان محترم برسانم و آن این است که منظور از تذکرات قبل از دستور این است که آقایان نمایندگان در اینجا فرصتی داشته باشند که احتیاجات حوزه انتخابیه خودشان را در مجلس عنوان بکنند (صحیح است) و ناله مردم را به عرض اولیای امور برسانند (صحیح است) متأسفانه به مذاکراتی که اینجا می‌شود هیچ ترتیب اثری داده نمی‌شود (صحیح است) برای این که دولت‌ها هیچ توجهی به مذاکرات قبل از دستور نمی‌کنند و اغلب می‌شود که ما موقعی که اینجا می‌خواهیم صحبت کنیم هیچ یک از آقایان وزرا تشریف ندارند خیلی خوشوقتم که امروز جناب آقای بوشهری برای لایحه مربوط به وزارتخانه خودشان در اینجا تشریف دارند استدعا می‌کنم عرایض بنده را که مربوط به وزارت دارایی است به جناب آقای وزیر دارایی تذکر بدهند و اما جناب آقای نریمان در بین مذاکرات همکار محترم بنده آقای صدر میرحسینی فرمودند این مجلس‌ها همین طور دولت‌ها را لازم دارد بنده این را عرض می‌کنم به نظر من مجلس هیچ گونه کوتاهی نکرده است هر چه از طرف دولت به مجلس پیشنهاد شده است مجلس با آغوش باز پذیرفته و همه گونه وسیله برای دولت فراهم کرده و در اجرای منویات دولت مجلس اقدام کرده عرض می‌کنم که مجلس شانزدهم بهتر از مجالس سابق اقدام کرده (نریمان -جلسه گذشته این طور نشد) حالا اگر یک جلسه وضع مجلس به مذاق آقا درست نیاید به نظر بنده نمی‌شود که تمام آن اقدامات سابق فراموش شود بنده امروز می‌خواهم با اجازه آقایان محترم نسبت به چند موضع عرایضی بنمایم و تذکراتی بدهم تا توجه دولت را به عرایضی که می‌کنم جلب نمایم از آقایان همکاران محترم به خصوص نمایندگان محترم شهرستان‌ها که در تمام عرایضم ذی نفع هستند و موضوعاتی که تذکر می‌دهم و در حقیقت مبتلا به همه ماها می‌باشد انتظار بذل توجه بیشتری دارم.
۱ - موضوع اعتبارات عمرانی و ساختمانی که در بودجه سال ۲۹ کشور به تصویب رسیده است آقایان محترم به خاطر دارند که سال گذشته ضمن بودجه مملکتی اقلامی هم برای راه‌هایی که در بعضی نواحی مملکت لازم بود در کمیسیون بودجه مجلس منظور شد و برای عمران و آبادی و تهیه کار برای مردم شهرستان‌ها منظور شده بود زودتر در محل‌های خود خرج بشود مجلس شورای ملی هم معطل طرح و تصویب بودجه کل مملکتی نشد و در ضمن یک دوازدهم‌ها قسمت عمرانی و راه سازی بودجه را تصوب نمود ولی متأسفانه بعداً در عمل معلوم شد که گذاردن این ارقام در بودجه و تصویب آن صرفاً از نقطه‌نظر دلخوشی مردم شهرستان‌ها و ساکت کردن نمایندگان آنها بوده است زیرا الساعه که در ماه سوم از سال ۳۰ هستیم هنوز این قسمت از بودجه که تنها پولی است که به مصرف حقیقی خود باید برسد و برای بهبود وضع زندگی و رفاهیت مردمی که این بودجه سنگین مملکت را می‌پردازند باید به مصرف برسد محل پرداختی دولت نتوانسته پیدا نماید من نمی‌دانم دولت‌های ما چه فکر می‌کنند و از ایجاد و فلسفه حکومت چرا در مملکت ما این تعبیر غلط شده است.
دولت‌های ما تا کی می‌خواهند منظور و مقصود از تشکیلات حکومت را فقط دستگاهی تصور کنند که در ماه مأمور گردش مبلغی هنگفت از دسترنج یک عده مردم بدبخت و تیره روز به اسم مالیات و تقسیم آن مبلغ بین یک عده اشخاص که بدون احتیاج آنها را به اسم مستخدم در دستگاه خود جمع نموده است باشد به خدا قسم اخذ به غیر حق و اطاع به غیر مستحق که گفته‌اند بزرگ‌ترین مصداق و شاهد مبین آن عمل دولت‌های ما می‌باشد دولت باید برای این مردم شهرستان‌ها که هر آن به عناوین مختلف از آنها مالیالت می‌گیرد از تمام حرکات و سکنات آنها در زندگانی به عناوین مختلف اخذ مالیات می‌کند به قدر یک گاو شیرده حق حیات قائل باشد (صحیح است) آقا اگر گاو را علوفه ندهند شیر نمی‌دهد دولت‌های ما برای مردم به قدر حیوانات حق حیات قائل نیستند و الّا طرز عمل آنها غیر از این بود - وزارت دارایی یک بودجه تنظیم می‌کند در آن برای این که جلب توجه وکلای شهرستان‌ها را بکند - برای این که بودجه آن در بست صد درصد بودجه پرسنلی
نباشد یک ارقامی به عنوان بودجه عمرانی می‌گذارد این بودجه را در مجلس عنوان می‌کنند روی آن صحبت می‌شود رادیو و جراید آن را با آب و تاب پخش می‌کنند نمایندگان به موکلین خود نوید و مژده اصلاحات می‌دهند وعده می‌دهند که امسال از بودجه عمرانی فلان درمانگاه یا فلان دبستان و دبیرستان و یا فلان جاده ساخته می‌شود بعد موقع عمل که می‌شود وزارت دارایی متعذر می‌شود که محل تأمین اعتبار ندارم اما اگر اعتباری محل آن پیش‌بینی نشده چرا در بودجه آن گذارده‌اند - اگر در بودجه گذاردند و به تصویب مجلس رساندند چرا برای هزاران گونه مخارج زائد برای هزاران خرج سفر و فوق‌العاده نور چشمی‌های مرکز برای مخارج میسیون‌های خلق‌الساعه نمایندگی در کوچک‌ترین کنفرانس‌هایی که در اقصی نقاط عالم تشکیل شود و نه به درد دنیا و نه آخرت ما می‌خورد می‌توانند تأمین اعتبار بکنید ولی برای جزیی اعتباری که برای رفاه و آسایش صاحبان اصلی و پرداخت‌کنندگان واقعی این بودجه سنگین در بودجه منظور شده است دولت نمی‌تواند اعتبار آن را تأمین نماید.
در زمان تصدی همین دولت چند دسته نماینده و مأمور و روزنامه‌نویس به خارج فرستاده شده که به هر نفر آنها روزانه مبالغ گزافی خرج سفر داده می‌شود
جناب آقای وزیر دارایی گر چه جناب وزیر دارایی تشریف ندارند ولی استدعا می‌کنم که عرایض بنده را به ایشان بفرمایید. اعتبارات ساختمانی سال ۱۹ استان هشتم تا به حال دیناری پرداخته نشده است و گمان می‌کنم در غالب نقاط کشور امر بر همین نهج باشد این وضع مردم را از دولت مأیوس می‌کند (صحیح است) با این ترتیبی که دولت عمل می‌کند دیگر مردم به دولت اعتمادی نخواهند داشت به حرف‌های ما هم اطمینانی نخواهند کرد به عقیده بنده و شاید تمام آقایان نمایندگان محترم مخارجی که برای ساختمان‌های فرهنگی و بهداشتی و راه‌های کشور منظور شده بر تمام ارقام بودجه اولویت دارد.
زیرا با پرداخت این اعتبارات هم مردم شهرستان‌ها تا درجه‌ای می‌فهمند که دولت توجهی به حال آنها دارد و تمام وجوهی که به عنوان مالیات می‌پردازند به مصرف مستمری اشخاص نمی‌رسد و هم در وضع فعلی ایجاد کار در شهرستان‌ها می‌شود از خیلی تشنجات جلوگیری می‌شود. باید تأمین اعتبارات عمرانی که مربوط به بودجه سال گذشته است بر هر خرجی ولو حقوق مستخدمین باید مقدم داشته شود.
از جناب آقای وزیر دارایی هر چند ایشان تشریف ندارند خوشبختانه ایشان شخصی هستند که نسبت به اوضاع شهرستان‌ها به خصوص استان هشتم به خوبی وارد هستند و مورد اعتماد همه نمایندگان محترم می‌باشند انتظار عموم نمایندگان شهرستان‌ها این است که به فوریت دستور تعهد و پرداخت این اعتبارات را صادر نمایند و الّا اگر تا آخر برج این اعتبارات به جریان نیفتد از نمایندگان شهرستان‌هایی که اعتبارات عمرانی شهر آنها تأمین نشده، نباید انتظار رأی برای بودجه یا یک دوازدهم خرداد را داشته باشند زیرا موقعی که کارهای محل ما پای هم مانده باشد و موجبات عدم رضایت مردم شهرستان‌ها فراهم باشد که مصرف‌کنندگان مالیات هم چندی به درد دل مردمی که پرداخت کننده این مالیات می‌باشند برسند.
مطلب دیگر که باز نظیر همین موضوع اعتبارات دولتی است موضوع سازمانی برنامه می‌باشد.
سازمان برنامه در گذشته مبلغ دویست و شصت میلیون تومان پول این مملکت و این ملت بیچاره را بیهوده تلف نمود و خرج حقوق و خرج سفر و مطالعه و خرید اتومبیل و مبل و اثاثیه کرد بدون این که کوچک‌ترین کاری در شهرستان‌ها انجام بدهد.
کمیسیون برنامه برای جلوگیری از اعمال گذشته و برای این که کارهای تولیدی و عمرانی در شهرستان‌ها انجام بشود آمد صرف وقت کرد و چند ماه شب و روز جان کند تا یک بودجه برای آن تنظیم شود و جلوی خیلی از کثافتکاری‌های گذشته آنها را گرفت.
در بودجه تنظیمی احتیاجات همه شهرستان‌ها را در نظر گرفت کارهای عمومی کشور را پیش‌بینی و برای مخارج عمرانی هر شهرستانی هم به تناسب اهمیت آن شهر از سه میلیون و نیم تا یک میلیون و نیم تومان اعتبار اختصاصی منظور کرد، ولی متأسفانه در عمل این بودجه هم به بودجه عمومی کشور تأسی جسته و پس از این که به تصویب کمیسیون برنامه رسید و به سازمان ابلاغ شد توی کوس و کرنا زدند و مردم شهرستان‌ها را متوجه نمودند و آنها را امیدوار ساختند امروز هر نماینده‌ای که برای احتیاجات و کارهای حوزه انتخابیه خودش به سازمان مراجعه می‌نماید مأیوس بر می‌گردد و سازمان متعذر می‌شود به این که تمام وجوهی که سازمان داشت دولت مصرف کرده است حق هم دارد زیرا خود بنده که عضو کمیسیون برنامه هستم کاملاً وارد هستم که دولت کاملاً دست سازمان را بسته است و آخرین پول سازمانی که ۵ میلیون لیره از شرکت سابق نفت گرفته شده بود تا دینار آخر آن را دولت برای دادن حق مستخدمین خود خرج کرده است.
از دولت جناب آقای دکتر مصدق انتظار دارم که در این قسمت توجه مخصوصی فرموده یا این دستگاه عریض و طویل را منحل کنند و یا وسایل کار آن را فراهم نمایند تا بتواند برنامه عمرانی که به تصویب کمیسیون برنامه رسیده است اجرا نماید. عرض دیگر بنده نسبت به افتتاح آموزشگاه عالی بهداشت در کرمان می‌باشد در زمان وزارت بهداری جناب آقای دکتر صالح که حتماً به جا است از خدمات آن مرد در اینجا تقدیر نمایم زیرا او وزارت بهداری را به کلی عوض کرد و آن را طوری اداره نمود که درست مفید به حال جامعه می‌شد.
به هر حال در زمان وزارت ایشان مراجعه نمودیم که وقتی در تبریز یا اصفهان و شیراز دانشکده پزشکی تأسیس می‌کنید نباید این قدر بین نقاط و مردم کشور فرق بگذارید و برای استان هشتم که از بزرگ‌ترین استان‌های این کشور است باید حقی قائل بشوید.
به مردم کرمان هم باید حق داده بشود که اقلاً یک آموزشگاه عالی بهداشت توقع بکنند زیرا نقاط استان هشتم به واسطه دوری از مرکز بیش از هر جا از حیث طبیب و بهداری هم کم‌تر می‌تواند مأمورین خود را به آنجا بفرستند پس یک آموزشگاه عالی بهداشت در آنجا تأسیس بشود تا از فارغ‌التحصیل‌های محل رفع احتیاج آن نواحی بشود.
آقای دکتر صالح قول دادند که آموزشگاه عالی بهداشت اصفهان را که با باز شدن دانشکده پزشکی در اصفهان دیگر احتیاجی به وجودش در آنجا نمی‌باشد به کرمان منتقل نمایند و اگر هم ایشان بودند تا به حال عملی شده بود مقدمات کار آن هم از جهت تهیه محل آموزشگاه به سعی و همت استاندار استان هشتم که لازم است بنده در اینجا از کوشش و مجاهدت و کاردانی این مرد به نام نمایندگان کرمان تقدیر بنمایم تأمین شده است.
از دولت جناب آقای دکتر مصدق مخصوصاً از جناب آقای وزیر بهداری توجه فوری به این امر را استدعا دارم زیرا این کار باید از الساعه مقدمات آن تهیه بشود تا در اول سال تحصیلی عملی گردد. تلگرافی هم از فرهنگیان رسیده بود و حقوق و مزایای آنها از فروردین به این طرف داده نشده می‌خواستم توجه وزارت فرهنگ را جلب کنم به وضع مستخدمینی که حقوق ماهیانه آنها تکافوی زندگانی‌شان را نمی‌کند نمی‌توانند سه چهار ماه بدون حقوق زندگی کنند و بیشتر از یک ماه به یک نفر مستخدم نمی‌شود حقوق نداد و حقوق او را به تعویق انداخت و مخصوصاً می‌خواهم توجه آقایان وزرا را جلب کنم به آقای وزیر فرهنگ این قسمت را یادآور شوند در جلسه گذشته مجلس سنا آقای دکتر ملک‌زاده اشاره به تلگرافات شکایتی نمودند که از بم داشتند گرچه امضای تلگرافات خیلی ناشناس و از مردم گمنام بود ولی برای بنده که آشنایی کامل به اوضاع محل دارم قضیه واضح بود و آقای دکتر ملک‌زاده به واسطه عدم آشنایی با محل برای‌شان اشتباه شده بود این اشخاص به تحریک دو سه نفر که آنها آلت دست همان اشخاصی هستند که هر روز به نحوی می‌خواهند این مملکت را متشنج نمایند و در این روزها می‌خواهند به عنوان هواداران صلح بعضی خرابکاری‌ها نظیر کارهایی که در سال ۲۴ و ۲۵ در آنجا نمودند بنمایند چون از طرف مردم و مأمورین از آنها جلوگیری شد به این نوع تلگرافات مبادرت نموده‌اند امیدوارم که با تحقیق بیشتر در موضوع قضیه بر جناب آقای دکتر ملک‌زاده روشن بشود در این نوع موارد حق این است که سناتورهای محترم اگر مطالبی راجع به شهرستان‌ها می‌شنوند از نمایندگان آنجا که محلی و وارد اوضاع هستند تحقیق بیشتر بفرمایند طرحی هم به امضای آقایان نمایندگان رسیده است راجع به اصلاح ماده ۴۳ قانون اسناد رسمی که تقدیم می‌کنم.
نایب رئیس - آقای بهادری بفرمایید.
بهادری - قبل از این که عرایض خودم را عرض بکنم خواستم به عرض آقایان نمایندگان برسانم مطالبی که آقای صدر میرحسینی فرمودند این گرفتاری‌ها منحصر به کرمان نیست سایر نقاط مملکت هم این گرفتاری‌ها را دارند (صحیح است) و در تمام ولایات الان سهمیه دارو در شش ماهه آخر سال گذشته به آنها نرسیده است مقصودم این بود که تنها کرمان نیست سایر نقاط ایران هم این گرفتاری‌ها را دارند.
هفته قبل بنده چند روزی برای زیارت همشهری‌های عزیز مسافرتی به آذربایجان نموده و موفق شدم از نزدیک به دیدار موکلین و همشهری‌های عزیزم نایل و ضمناً اوضاع و احوال آن سامان را از نزدیک مشاهده و برای رفع نیازمندی‌های اهالی محترم آذربایجان خدمتی انجام بدهم و بعد از مراجعت در صدد بودم قبل از دستور عرایضم عرض نمایم چون در جلسه گذشته همکارن محترم مخصوصاً جناب آقایی دکتر مجتهدی مطالبی بیان فرمودند بنابر آن تجدید مطلع را جایز ندانسته به طور خلاصه عرض می‌نمایم که روی هم رفته اوضاع آذربایجان خوب بوده و در اثر مراقبت‌هایی که از طرف مأمورین
لایق و کاردان معمول می‌شود امنیت و آرامش کامل برقرار و دلبستگی اهالی آذربایجان به شاهنشاه محبوب بی‌سابقه می‌باشد.
اوضاع اقتصادی آذربایجان متأسفانه مثل سایر نقاط کشور صورت خوبی را نداشته بیکاری، فقر، فلاکت در تمام شهرها حکمفرما می‌باشد مخصوصاً وضعیت کارخانه‌جات که از نزدیک ناظر آن بودم بی‌نهایت تأثرآور و چنانچه کمک فوری نشود کلیه کارخانه‌جات تعطیل خواهد بود اخیر هیئتی برای رسیدگی اوضاع آنجا آمده بودند تمنا دارم دولت برای کار افتادن کارخانه‌جات توجه عاجلی مبذول و دستور فوری صادر فرمایند که هیئت اعزامی وضع کارخانه‌جات را دقیقاً تحت مطالعه قرار داده و نواقص مربوطه را مرتفع و به عرایض و شکایات صاحبات آنها رسیدگی نماید آقایان محترم تعطیل کارخانه‌جات در تمام کشور مخصوصاً در آذربایجان به ضرر کشور بوده و باعث می‌شود که عده زیادی کارگر از کار بیکار در نتیجه بر مشکلات امروزه افزوده بشود اساساً می‌توانم بگویم دولت فاقد سیاست اقتصادی که یکی از مهم‌ترین امور حیاتی کشور است می‌باشد آقایان باید فکر عاجل و اساسی نسبت به ترمیم وضع اقتصادی و مالی مردم نموده و پروژه‌های صحیحی تهیه و دست عمل قرار داد.
دولت باید طبقه تولیدکننده را تشویق و این امر را در رئوس مسائل روز و برنامه خود قرار داده و وسایل پیشرفت این امر را فراهم سازند امیدوارم با خاتمه دادن جریان نفت که تمامی مردم با بی‌صبری انتظار آن را دارند هر چه زودتر چرخ‌های اقتصادی و عمرانی کشور را به جریان انداخته و سر و صورتی به این اوضاع نامطلوب بدهند.
پاره‌ای تقاضا و نیازمندی‌هایی اهالی آذربایجان داشتند که نمی‌خواهم در پشت این تریبون تشریح و اوقات مجلس را بگیرم موضوع را کتباً به عرض دولت رسانیدم خواستارم توجه عاجلی را در انجام درخواست‌های آنها بفرمایند.
قسمت دیگر از عرایضم موضوع مسافرت حجاج و ترتیب اعزام آنها است و در این باب مطالبی هم در جلسات گذشته به عرض رسانیده‌ام خواستم بار دیگر یادآوری و از آقای وزیر کشور خواستارم که با توجه به اهمیت موضوع و حفظ شئون و شعائر مذهبی در انظار خارجی‌ها ترتیب خاصی را در این باره داده و وسایل مسافرت حجاج ایرانی را که مظهر عظمت اسلامیت می‌باشد به طور آبرومندانه فراهم فرمایند.
مطلب دیگر موضوع بودجه است به طوری که آقایان محترم استحضار دارید کلیه چرخ‌های کشور مخصوصاً قسمت عمران و آبادی به واسطه عدم تصویب بودجه از کار افتاده (صحیح است) و فعلاً که موقع عمل و شروع به اجرای امور عمرانی است کوچک‌ترین اقدامی نمی‌شود از آقای وزیر دارایی کابینه سلف که خوشبختانه در این کابینه هم شرکت دارند خواستارم که اقدام فوری را در این باب معمول فرموده و هر چه زودتر بودجه را به مجلس بیاورند که عملیات عمرانی کشور بیش از این دچار وقفه نگردیده و به علاوه در این ماه هم محتاج تصویب یک دوازدهم نشویم و ضمناً توجه آقای نخست‌وزیر را به مخارجات غیر ضروری از قبیل کرایه خانه‌ها و هزینه‌های اضافه و غیر لازم که در ادارات به عناوینی به مأمورین و اشخاص می‌دهند معطوف و تمنا دارم توجه مخصوصی را در این باره مبذول فرمایند که کلیه ادارات در ساختمان‌های دولتی جا به جا و از سایر هزینه‌های بی‌جا و کمرشکن که جز تحمیل به بودجه به حال کشور مفید نمی‌باشد جداً جلوگیری فرمایند و من باب نمونه یاد آور می‌شود کاخ وزارت دارایی با آن همه وسعت و ساختمان عریض و طویل که دارا می‌باشد مایه تأسف است که اداره کل بازنشستگی در ماه مبلغ سه هزار و یکصد تومان کرایه محل پرداخت نماید و همچنین سایر ادارات وزارت دارایی از قبیل اداره مالیات بر درآمد رانندگی و غیره کرایه محل بدهند مصراً خواستارم که توجه بیشتری را در این باره مبذول و از حیف و میل بودجه جلوگیری فرمایند. (صحیح است)
عرض دیگرم موضوع عدم رعایت رانندگی است که روی همین اصل همه روزه تصادفاتی در تهران روی داده و افراد بی‌تقصیر از بین می‌روند به طوری که مشاهده شده است ماشین‌های ارتش کوچک‌ترین ارزشی به دستورات مأمورین راهنمایی شهربانی قائل نمی‌باشند خواستم موضوع را به آقای وزیر جنگ یادآوری و تمنا دارم دستورات لازم را صادر فرمایند که رانندگان ماشین‌های ارتش مقررات و آیین‌نامه رانندگی را رعایت و به هدایت مأمورین شهربانی که صرفاً از نظر حفظ جان مردم است قائل به احترام و از رویه خودسری اجتناب نمایند.
قسمت دیگر از عرایضم موضوع بهداری است به طوری که آقای صدر میرحسینی هم در این باب صحبت کردند خواستم توجه آقای وزیر بهداری را که ارادت خاصی را در حضورشان دارم به موضوع مبارزه با مالاریا که در چند جلسه قبل هم به عرض رسانیده‌ام جلب و تقاضا دارم توجه عاجلی را در این باره که از ضروریات بهداشتی می‌باشد مبذول فرمایند و ضمناً به پاس خدمات آقای دکتر جهانشاه صالح که در دوره وزارت بهداری پیشین خودشان انجام داده‌اند سپاسگزاری نموده و خواستارم پروژه‌هایی که نسبت به حسن جریان کارهای بهداری مخصوصاً بهداشت عمومی که به وسیله ایشان تهیه و در جریان اقدام می‌شد دنبال گردیده و نگذارند خدمات فنی و صادقانه ایشان که به طور کلی مفید به حال جامعه و بهداشت کشور است ضایع شود.
و همچنین توجه آقای وزیر راه را نسبت به آسفالت خیابان شهر میانه که کتباً وعده اقدام را داده‌اند جلب و خواستارم دستور فوری را به شروع آن صادر فرمایند و اهالی شهر میانه را از تهاجم گروه میکرب‌های موذی که در اثر عبور کامیون‌ها و سایر وسائط نقلیه از خیابان و جلو منازل و مغازه آنها متوالیاً مورد تهدید واقع و طبعاً محکوم به ابتلای بیماری‌های واگیر از قبیل تراخم و سینه درد و غیره می‌شوند خلاصی بدهند و هر روز در این باره تلگرافات و نامه‌هایی می‌رسد.
مطلب دیگر راجع به بانک کشاورزی است قبلاً هم در این باره عرایضی کرده‌ام که متأسفانه مورد توجه واقع نگردیده چون اخیراً هیئت مدیره بانک در جواب درخواست‌های اینجانب رونوشت گزارشی که به وزارت دارایی داده فرستاده است ناچاراً خواست جوابی عرض و توجه دولت را نسبت به موضوع جلب نمایم آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند بانک کشاورزی تکالیف و وظایف بسیار خطیری بر عهده دارد که هدف اصلی و اساسی آن عمران و آبادی کشور است متأسفانه این بنگاه تاکنون نتوانسته است آن طوری که شاید و باید به وظایف اولیه و تکالیف نهایی خود که کمک به طبقه مولد ثروت است و همچنین اصلاح وضع اقتصادی کشور را عهده‌دار است اقدام نماید و با امعان نظر مختصری می‌توان تصدیق نمود که قوانین و اساسنامه فعلی بانک نیز اجازه نمی‌دهد که کوچک‌ترین قدم مؤثری در این راه برداشته شده و اصلاحات عمرانی جامعه عمل بپوشد و با وضع حاضر به جز عده معدودی نمی‌توانند از مساعدت‌های بانک برخوردار باشد (ثقه‌الاسلامی - پول ندارند) دارند و نمی‌کنند دارند به باغداران تهران بدهند کمی سرمایه و طرز ناقص اداره و به عبارت‌الاخری رکود معاملات انجام هر گونه کمکی را به مولدین ثروت از بانک سلب و موجب ناکامی‌ها برای آن بنگاه گردیده و در عین حال موجبات شکایات مردم شهرستان‌ها را فراهم ساخته است به طوری که وصول شکایات متعدد از حوزه انتخابیه و سایر شهرستان‌ها بنده را ناچار به این توضیح نموده و از دولت جناب آقای دکتر مصدق که خواهان اصلاحات و علاقمند به راه انداختن چرخ‌های عمرانی کشور هستند خواستارم توجه عاجلی را به اصلاح این دستگاه بفرمایند و از آقای وزیر دارایی تمنا دارم با تدوین قوانین و آیین‌نامه‌های عملی و اصلاح وضع مالی بانک و هر گونه نظریات اصلاحی که لازم می‌شمارند وسایل نیل به هدف اصلی بانک کشاورزی را فراهم فرمایند در خاتمه شکواییه از آقای حاتم خان گیلکو رئیس ایل شاهسون رسیده که عیناً تقدیم مقام ریاست می‌کنم چون با تصدیق عموم آقایان عشایر آذربایجان همیشه خدمتگزار کشور بوده و دفعات امتحان خدمتگزاری و شاه دوستی را داده‌اند (صحیح است) مصراً خواستارم نسبت به انجام مستدعیات عشایر آذربایجان و سران آنها که فعلاً تبریز آمده و مستدعیات خودشان را وسیله بنده تقدیم داشته‌اند توجه عاجلی مبذول فرمایند (مهدی ارباب - راجع به بلوچستان هم بفرمایید) بلوچستان آذربایجان و همه جا (دکتر مصباح‌زاده - راجع به بندر عباس هم بفرمایید) تلگرافی هم از اردبیل راجع به صادرات پشم رسیده است که تقدیم مقام ریاست می‌کنم نامه هم از طرف خریداران و مالکین جنوبی باغ‌شاه رسیده تقدیم مقام ریاست می‌کنم استدعا دارم توجه عاجلی به مستدعیات آنها دولت به عمل آورد (شوشتری - این صحیح است) یکی هم راجع به جامعه لیسانسه‌های دبیرستان‌های اردبیل است که یک عریضه‌ای نوشته‌اند تقاضا نموده‌اند توجهی به مستدعیات ایشان که در ضمن ده ماده به وسیله دبیران دبیرستان‌های پایتخت تقدیم شده زودتر مورد توجه مجلس قرار گیرد گشایشی در حال این عده جوانان زحمتکش که اوقات‌شان را وقف تربیت اولادان ماها نموده‌اند بشود.
۳ - تصویب فوریت و مذاکره در گزارش کمیسیون‌های راه و بودجه راجع به برنامه پنج ساله راه سازی.
نایب رئیس - مجلس وراد دستور می‌شود گزارشی از کمیسیون بودجه و کمیسیون راه رسیده راجع به برنامه پنج ساله آقای وزیر راه هم تشریف دارند و ضمناً یک پیشنهاد دیگر در این موضوع رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی محترماً پیشنهاد می‌نماییم که گزارش کمیسیون راه و کمیسیون بودجه راجع به لایحه مربوط به راه سازی ۵ ساله کشور در دستور اولین جلسه مجلس گذارده شود که با قید یک فوریت به تصویب برسد.
صدر میرحسینی. معین‌زاده. دکتر کیان. عزیز زنگنه. ناظرزاده. شیبانی. پیراسته. غضنفری. دکتر کاسمی. رستم گیو.
مرتضی حکمت. برومند. ظفری. قراگزلو. گنجه. دکتر بقایی. حمیدیه. مسعودی. عماد تربتی. سالار بهزادی.
نایب رئیس - برای این که گزارش کمیسیون جزو دستور قرار گیرد رأی باید بگیریم
امینی - بنده مخالف هستم
نایب رئیس - آقای دکتر بقایی مقدم هستند مخالف هستید؟
دکتر بقایی - بلی
پناهی - طرح را امضا فرمودند.
دکتر بقایی - بلی امضا کردم ولی یک مطلبی دارم.
نایب رئیس - بفرمایید.
دکتر بقایی - بنده اول عرض کردم خود بنده این طرح را امضا کردم ولی یک مطلبی هست که به اندازه‌ای بر بنده تأثیر کرده که یقین دارم در تمام آقایان نمایندگان محترم هم تأثیر خواهد کرد اجازه می‌خواهم این مطلب را به عرض آقایان برسانم امروز صبح یک زنی آمد به منزل من و یک بسته با یک نامه‌ای داده است چون نامه مختصر است اجازه می‌خواهم از آقایان بخوانم خطاب به بنده است نوشته است این کمینه لازم نمی‌دانم قسم خدا و پیغمبر یاد کنم که این عریضه از روی خلوص نیت و صفای قلب نوشته شده زیرا آزمایش آن در دست شما است اگر در شما و خوانندگان این نامه تأثیر عمیق نمود خلوص نیت من ثابت شده و به اجر خود رسیده‌ام جناب آقای دکتر بقایی من در سن ۲۶ سالگی شوهر خود را از دست داده‌ام و با دو فرزندم تنها ماندم و وضعیت داخلی من مثل موقعیت امروز ایران عزیز پریشان و در هم بود همت مردانه به خرج دادم و با زمینه خالی و شغل خیاطی و ماشین نویسی بدون این که یک پول سیاه از کسی کمک قبول کنم فرزندان خود را بزرگ نمودم و الان مشغول تحصیلند چند روز قبل در روزنامه خواندم شرکت سابق نفت که مسبب کلیه بدبختی‌های ما است قصد دارد برای فشار به کمیسیون نفت و ملت ایران از پرداخت ماهیانه خودداری کند تا حقوق کارمندان بیچاره نرسد و اوضاع شلوغ شده و کار نفت مطابق میل آنها تمام شود این خبر دو سه شب خواب را از چشم من ربود دائماً در فکر و خیال بودم اما بی‌خوابی و خیال بافی من به چه درد شما می‌خورد تا این که دیشب تصمیم خود را گرفتم و به خود گفتم باید قدم اول را من بردارم فوراً تنها زینت خود را که عبارت از انگشتر ازدواج و بهترین یادگار دوران مسرت بخش کوتاه من است از انگشت خارج کرده و بعد با قیچی گیسوان بلند خود را که نیز مایه زینت هر زنی است بریده و به ضمیمه ارسال می‌دارم تمنا می‌کنم این هدیه ناقابل مرا به آقای دکتر مصدق یا هیئت نفت برسانید تا به مزایده بین پولداران بگذارند شاید اشخاص ثروتمند به بهای بیشتری بخرند و به بانوان خود بدهند و ممکن است این عمل ساده من وسیله شود که قبل از تمام شدن ماه جاری زنان فداکار ایران قمستی از زینت آلالت خود را جمع آوری نموده در این موقع باریک به ایران عزیز کمک نمایند و مردان متمکن و ثروتمند قسمتی از ثروت خود را برای سلامت خود خانواده و اولادشان در این ماه رمضان به صندوق دولت بپردازند تا به این وسیله مضیقه مالی که مدت آن بی‌نهایت کوتاه است رفع شود و هیئت با خیال راحت و استغنای طبع کار نفت را تمام کند آقای دکتر باور کنید من از کلیه زینت خود گذشتم و اگر فدای جان هم سبب تیره روزی فرزندانم نمی‌شد و برای ایران عزیز مفید باشد مضایقه ندارم.
امینی - بسیار فکر خوب و مقدسی است
دکتر بقایی - این هم جعبه لاک شده‌ای است که محتوی مو و انگشتر این زن رشید ایرانی است (جعبه را ارائه دادند) برای بنده فرستاده‌اند این احساساتی است که در این مردم دیده می‌شود اصلاً انسان نمی‌داند چه جور فکر کند (صحیح است) و حقیقتاً وقتی ما این احساسات را می‌بینیم هر قدمی که برداشتیم یا هر استقامتی که به خرج دادیم در مقابل این احساسات حقیقتاً کوچک و ناچیز بوده است، دیشب در دفتر روزنامه این پاکت به همین صورتی که آقایان ملاحظه می‌فرمایید پست آورده پست معمولی و یک نامه مختصری دارد خطاب به بنده چون وسیله‌ای برای ارسال این نامه به جناب آقای دکتر مصدق نداشته خواهش کرده که بنده این نامه را برسانم و امضا هم کرده یک زن ایرانی. نامه چون سرباز بوده و نوشته من بخوانم بنده خلاصه آن را می‌خوانم (جناب آقای دکتر مصدق نخست‌وزیر و سرپرست محبوب ملت ایران، در مقابل بزرگ‌ترین حادثه پرافتخار تاریخ که پرچم ایران برفراز عمارت کمپانی شرکت سابق نفت به اهتزاز در آمده هیچ فرد ایرانی نمی‌تواند از بروز عرض احساسات و سیل خروشان عواطف بی‌شائبه خود که سالیان دراز در اثر اعمال خائنانه عملاً دولت رو به یأس و فنا می‌رفت خودداری نموده و از ریزش اشک‌های پر شور و شعف خویشتن ممانعت و جلوگیری نماید من به عللی که خودتان بهتر می‌دانید تا چندی قبل ایران و ایرانی را به کلی از هستی ساقط و رو به فنا و زوال می‌دیدم به تمام این علل وجهات چشم و گوش را می‌بستم مبادا بیش از آنچه می‌دانم ببینم و بشنوم ولی به محض احساس روزنه امید که اشعه آن از خلال جبهه ملی و جدار اوراق جراید آن منعکس می‌باشد جان بی‌روح و بدن سرد مرا به جنبش در آورده و کم کم می‌رود آن فخر و مباهات و آن جلال و عظمتی که مدت‌ها در اثر اعمال اولادان ناخلف ایران در افراد ایرانی فرو نشسته بود در خود احساس نمایم بعد یک تشویق و تبریک برای این اقداماتی که به عمل آمده است و بعد هم بدون ذکر اسم خودش شرح حال خانواده خودش را ذکر کرده که در اثر جنگ‌های بین ایران و روس به ایران مهاجرت کردند و بعد وارد خدمت دولت شده می‌نویسد «بعد از فوت مرحوم پدرم از حقوق آن مرحوم مبلغی ماهیانه هشتاد ریال به عنوان (برات تحویل) به نام بنده که در آن تاریخ طفل بودم برقرار گردید در تحت توجهات خداوند متعال با سربلندی بزرگ شده و تا این تاریخ که پیر شده‌ام هنوز مبلغ مزبور را دریافت می‌دارم و از برکت همین مبلغ است که بحمدالله در جمیع اوقات دوران مراحل زندگی را بدون کم‌ترین ماترک و موروثی با کمال افتخار و سربلندی طی نموده و فقط از برکت همین مبلغ جزیی که موروث شخص خداپرست پاکدل و با ایمان است هرگز دست احتیاج به سوی کسی دراز ننموده‌ام مدت هفت ماه که دریافت مبلغ فوق‌الذکر به تأخیر افتاده بود در این موقع که آن را (پانصد و شصت ریال) وصول نمودم درخواست دارم و آرزومندم که مقرر فرمایید این مبلغ ناچیز را برای افتخار نهایی اینجانب و برای مسرت و شادی روح پدرم که عشق وطن پرستی و خداشناسی و جان نثاری او در راه ایفای وظیفه در اذهان و افکار مشهود است قبول نموده دست رد و یأس بر سینه‌ام نزنند و جزو مالیات‌ها و درآمدهای دولت محسوب دارند اجازه می‌خواهم بیش از این از معرفی خود خودداری نموده و از ذکر نام و سایر مشخصات معذور باشم، پاینده و جاوید باد ایران عزیز زنده باد دوستدار ملت ایران دکتر مصدق» بدون امضا این مبلغ ۵۶ تومان اسکناس که در جوف پاکت است که آقایان ملاحظه می‌فرمایید (پاکت را ارائه دادند)، این طور احساسات را بنده حقیقه در اطراف آن هیچ طور حرفی نمی‌توانم بزنم و عرض می‌کنم دیشب وقتی که این نامه را در دفتر روزنامه خواندم جلوی رفقای‌مان بود که این نامه رسید و صبح ساعت شش این زن آمده بود در خانه من و این جعبه را با این نامه داده بود و رفته بود با هیچ بیانی نمی‌شود این احساساتی که در این مردم هست آدم تشریح بکند بنده در قبال این جعبه و این نامه شخصاً پیشنهاد می‌کنم که آقایان ممکن است یک فکری بکنند که این موها که موهای مقدس یک مادر ایرانی است و یک انگشتر ازدواج که تنها زینتش بوده این را تحت‌نظر یک هیئتی به مزایده به فروش برسانید و یا این که اینها را ممکن است در یک موزه‌ای بگذارید و از وجوه آن ممکن است یک بیمارستان در آبادان یا در جای دیگر به نام این غیرت و همت مادران ایرانی بنا بشود و این نامه را هم قاب کنید و در آنجا بگذارید و بنده خدا را به شهادت می‌طلبم که هیچ یک از این دو زن را نمی‌شناسم و ندیده‌ام و کوچک‌ترین آشنایی ندارم و بنده فقط مأمور رسانیدن این دو نامه بودم بنده مخالفتی که با ورود در دستور کردم از لحاظ عرض این دو مطلب بود برای این که دریغ داشتم که یک چنین احساساتی منعکس نشود و فعلاً مخالفت خودم را با ورود در دستور پس می‌گیرم.
نایب رئیس - البته این اظهاراتی که آقای دکتر بقایی فرمودند مربوط به کار لایحه نبود ولی بسیار خوب بود و حائز اهمیت بود و از مردها هم یک شخصی است به نام اخیاری که از محترمین آذربایجان است پیش‌قدم شده و تمام دارایی خودش را برای تشکیل قرضه ملی در اختیار دولت گذاشته و از زن‌ها این دو زن هستند که مقدم شده‌اند البته افکارشان مورد تقدیس است (صحیح است)
(امینی - حائز بسیار اهمیت است) چون ایشان پس گرفتند مخالفت‌شان را یک نفر مخالف دیگر صحبت کند آقای امینی بفرمایید.
امینی - بنده برای این مخالفم با این لایحه که واقعاً نا امید شدم نسبت به لوایحی که از مجلس می‌گذرد از لحاظ اجرای آن موضوع درآمد فروش بنزین برای آسفالت ایران وقتی در دوره چهاردهم در کمیسیون دارایی مطرح بود همکاران بنده اینجا شاید هستند و در آن موقع بودند که بنده عرض کردم که آقایان درآمد را ترتیبی تقسیم کند که لااقل هر استانی به نسبت مساوی برسد البته پیشنهاد نکردم نسبت به درآمد هر استان برای این که درآمد تهران بیش از سایر جاها بود پیشنهاد کردم که لااقل به صورت تساوی نسبت به همه جا تقسیم بکنیم و از این نگران نباشید که راه کرمان فرضاً اگر درآمدش کم بود کاری نمی‌شود اگر بگذارند روی هم در چندین سال بالاخره این راه را خواهیم ساخت آقای سعیدی معاون وزارت راه که در آنجا حاضر بود قول داد که این عمل را همین طور با نصفت و مساوات می‌کنیم و انجام می‌دهیم ولی در کمیسیون بودجه اصلاً معاون وزارت راه گزارش داد
که این درآمد ۱۵ میلیون تومان یا کم‌تر بوده است بنده نمی‌دانم این به مصرف راه قم و قزوین رسیده است که البته آقایان دیده‌اند هیچ کدام دیگر ارزش ندارد و حتی خرج نگهداری او بیشتر از خرج ساختمان آن بوده است امروز این لایحه را در دستور مجلس خواهید گذارد و تمام آقایان علاقه‌مند هستند که کلاً راه حوزه انتخابیه‌شان که شکایت رسیده و اسمش را نمی‌شود راه گذاشت راه آسفالته داشته باشید و البته این راه‌های موجود در ممالک راقه پیست می‌گویند یعنی یک راهی که عرابه درست می‌کند برای عبور و این راه‌های فعلی البته احتیاج به ترمیم و ساختن دارد چون این مرمتی که به این صورت می‌شود یعنی یک عده عمله‌ای که معلوم نیست که با چه کسی مربوط هستند و مسئول آنها کیست و از کی حقوق می‌گیرند به محض این که یک اتومبیل دیده می‌شود یک مختصر خاکی می‌پاشند، در حقیقت اینها خاکبازی می‌کنند، جاده سازی نیست و در حقیقت شما سالی ۱۸۰ میلیون تومان مخارج این راه سازی می‌کنید و تمام به مصرف نگاهداری همین راه‌ها می‌شود که یک دینار ارزش ندارد (حاذقی - ۱۸۰ میلیون ریال) ریال بلی، البته بنده خیلی خوشوقت می‌شوم که کلیه این درآمد را به مصرف آسفالت برسانند و از این کار خاکبازی جلوگیری بکنند ولی با تأسف باید اظهار کرد قبل از این که این کار بشود من نمی‌دانم دستگاه وزارت راه چه جور عمل می‌کند حتی در کمیسیون مطرح بود که شرکت هوختیف که یک شرکت آلمانی است که در سال دو میلیون تومان هنوز که راهی ساخته نشده حقوق می‌گیرد از دولت برای چه این کار را می‌کنند؟ موضوع چیست که من اطلاع ندارم شاید موضوع فلسفی است که بنده اطلاع ندارم ولی از این نگرانم وقتی که شما تصویب بکنید این برنامه ۵ ساله را اختلاف در این خواهد شد که کدام استان در برنامه سال اول باشد در کجا سال دوم و در کجا سال پنجم بنده احساسات آقایان را تقدیر می‌کنم که هر کدام می‌گویند در سال اول در استان حوزه انتخابیه بنده باید باشد ولی نگرانم از این که شما وقت را تلف بکنید و پول را تلف بکنید راهی ساخته نشود بنده ارادت دارم به آقای بوشهری و گمان دارم که نهایت حسن نیت را دارند ایشان ولی شما را نمی‌خواهم عرض کنم شما را به طور نوعی می‌گویم امروز شما هستید و فردا نیستید و دیگری می‌آید و من استدعایم از شما این است که در ضمن تصویب این لایحه یک قراری بگذارید که هیچ کس حق نداشته باشد که این برنامه منحرف شود اگر تغییری پیدا شد شخصی که این کار را کرده‌اند و مسئول هستند، تعقیب بشوند درد این است برای کار نکردن هیچ کس در این مملکت تعقیب نمی‌شود شما می‌بینید که گرد د. د. ت را نخریدند و امروز باید به دو برابر قیمت خرید (شوشتری - سه برابر) ولی معلوم نیست که مسئول تأخیر این کار که بوده و چرا تعقیب نمی‌شود (صحیح است) راه قم و راه قزوین به این کیفیت ساخته شد که در ظرف یک سال از بین رفت معلوم نیست که چرا مسئولین تعقیب نمی‌شوند
دکتر مصباح‌زاده - یک میلیون تومان در بندرعباس در دو ماه از بین بردند سؤال کردیم جواب ندادند.
امینی - محض رضای خدا این لایحه را تصویب بکنید ولی به این مسائل هم توجه بکنید برای یک بار برای کار نکردن و بد کار کردن لااقل یک مجازاتی گذاشته شود (صحیح است)
نایب رئیس - آقای وزیر راه بفرمایید
وزیر راه - بنده با تصدیق یک قسمتی از بیانات نمایندگان محترم باید عرض کنم که تصویب همین قانون برای همین نظری است که آقایان در اینجا فرمودند که جلو گیری بشود از این که پول‌ها نفله بشود پول‌های آسفالت متأسفانه باید عرض کنم شاید به طوری که می‌بایست مصرف بشود مصرف نشده شاید برای این بوده است که روی پروگرام صحیحی نبوده است تا حالا و هر وزیری که می‌آمده میل می‌کرده است که در یک قسمت از راه‌ها اقدام به ساختمان بشود و یک آسفالتی ایجاد بشود چون روی پروگرام صحیحی نبوده است به اینجا برخورد کردیم به این که نه آسفالتی داریم و هم این که آن پولی که مصرف شده است بی‌مورد و بدون مصرف بوده است و مخصوصاً بنده راجع به این دو راه کمیسیونی معین کردم که بروند ببینند که چطور این کار را شروع کردند برای این که زیرش برای آسفالت ساخته نشده بود و رویش آسفالت شده بود اما این قانونی که امروز تقدیم آقایان می‌شود برای این است همان طور که فرمودند بنده دو روز و چهار روز و ۵ روز هستم و بعد که عوض شدم آن کسی که می‌آید مجبور باشد پروگرام را تعقیب بکند.
این پروگرام را اجرا بکند و اقلاً با این عایداتی که از راه آسفالت دارند سالی هزار کیلومتر راه آسفالته پیدا بکنند و الّا با وضعی که الان هست در هر شهرستانی یک خیابان وسط شهر درست می‌کنند و چندین میلیون تومان خرج می‌کنند یک شاهی ارزش ندارد و اگر آقایان میل دارند که راهی داشته باشند که واقعاً آسفالته باشد این پروگرام را تصویب بفرمایند و هر جور سانگسیونی هم لازم باشد معین بفرمایند.
نایب رئیس - به آقایان بفرمایید تشریف بیاورند که می‌خواهم رأی بگیریم
فقیه‌زاده - بنده پیشنهادی تقدیم کردم.
نایب رئیس - حالا موقعش نیست عده برای رأی کافی شده رأی می‌گیریم به این که گزارش کمیسیون راه جزو دستور قرار بگیرد آقایان موافقین قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد پیشنهادی از آقیا فقیه‌زاده رسیده است که قرائت می‌شود.
(به شرح زیر قرائت شد)
ریاست مجلس شورای ملی - پیشنهاد می‌کنم که لایحه پنج ساله راه سازی فعلاً برای یک جلسه از دستور خارج شود فقیه‌زاده.
نایب رئیس - آقای فقیه‌زاده بفرمایید توضیح بدهید ولی خودتان حالا رأی دادید که جزو دستور باشد.
دکتر کیان - الان مجلس رأی داد که گزارش جزو دستور باشد این در رأی متناقض است.
فقیه‌زاده - آقایان ملاحظه بفرمایید این لایحه پنج ساله راه سازی در تاریخ ۲۹/ ۱۲/ ۱۴ طبع شده است و بین آقیان نمایندگان توزیع شده است که حالا هیچ یک از آقایان از این اوراق پیش‌شان نیست که مطالعه کرده باشند و امروز اینجا اظهارنظر بکنند با اصل این لایحه بنده کاملاً موافقم ولی میل دارم که با مطالعه رأی داده باشیم برای این که آقایان جزء به جزء مطالعه بکنند به بینند در حوزه انتخابیه‌شان کجا را منظور کرده‌اند و کجا را هم که لازم بوده منظور نکرده‌اند این را مطالعه کنند و بعد با مطالعه رأی بدهند روی این اصل بنده پیشنهاد که طرح آن یک جلسه به تأخیر بیفتد که آقایان با مطالعه اظهارنظر بکنند حالا بسته به نظر آقایان است.
نایب رئیس - آقای ملک‌مدنی مخالف هستید بفرمایید.
ملک‌مدنی - آقایان همه موافق هستند که راه سازی و آسفالت راه ضرورت دارد و از مسائلی است که مورد توجه عموم آقایان نمایندگان است محل تردید نیست منتهی در نحوه عملی که تاکنون شده ایراداتی هست ایرادات در نحوه عمل گذشته موجب این نمی‌شود که یک لایحه‌ای که کمیسیون تصویب کرده و یک عملی مسکوت بماند که از دو جهت مورد توجه است یکی از جهت عمران و آبادی و ساختمان راه و یکی هم از جهت این که جماعتی کارگر در جاده‌ها مشغول کار می‌شوند به این جهت خروج از دستور این لایحه که جناب آقای فقیه‌زاده پیشنهاد دادند برای این بود که مطالعات بیشتری شود که بتوانیم نظریات خودمان را با مطالعه اظهار کنیم بنده می‌گویم معلوم هم نیست که شور در خود این لایحه امروز تمام شود و از تصویب شورای ملی بگذرد وقت برای مطالعه و اظهارنظر دارید و هر نظر اصلاحی باشد ضمن پیشنهادات ممکن است مورد توجه واقع شود این است که بنده مخالفم که از دستور خارج شود و اعتقادم این است که یکی از لوایح بسیار مفید است و باید ترتیبی بدهیم که این لایحه تصویب بشود و پس از تصویب این لایحه وزیر راه مشغول شود و این خاکی که امروز در هیچ کجای دنیا معمول نیست از بین برود همین عراق که پشت گوش کشور ما است همین بین‌النهرین تمام جاده‌های‌شان را آسفالته کرده‌اند این جاده‌های خاکی جز ضرر و زیان چیز دیگری ندارد جناب آقای وزیر راه همان طور که فرمودند وقتی که راه‌سازی آسفالته شد مناقصه گذاشته می‌شود که خوشبختانه آقای وزیر راه هم انصافاً مورد اعتماد هستند و صلاحیت دارند در این کارها این است که بنده از آقای فقیه‌زاده خواهش می‌کنم پس بگیرند پیشنهادشان را که این لایحه امروز جرو دستور باشد.
فقیه‌زاده - با توضیحاتی که آقای ملک‌مدنی فرمودند پس می‌گیریم
نایب رئیس - فوریت ماده واحده مطرح است آقای مهدی ارباب مخالف هستید بفرمایید
مهدی ارباب - لوایحی را که روی کاغذ نوشته‌اند و به مجلس آوردند کم‌ترین درجه مفید بوده است مخالفت بنده در اجرا است که در خیلی از این لوایح دیده می‌شود و پیش‌بینی می‌کنم با عواملی که در وزارت راه وجود دارند در این قسمت هم تبعیض کامل خواهد شد جناب آقای بوشهری مستغنی از تعریف و توصیه هستند آقای کهبد هم انشاءالله اجازه می‌فرمایند که آقای وزیر راه توجه بفرمایند جناب آقای بوشهری در رأس هر کاری قرار بگیرند همیشه به حسن اجرای آن کار علاقمندند نکته اینجا است که دولت‌ها ثابت نیستند و معلوم نیست که این لایحه و این قانون با چه دستی اجرا خواهد شد (امینی - دست خود آقای بوشهری) دو دوره است که آنچه فریاد می‌کنم استمداد می‌کنم توجه کنید که بلوچستان یکی از مناطق مهم کشور ایران است مثل این که چون ندیده‌اند توجه نمی‌کنند که کجا است خود بنده در تعطیل نوروز مسافرتی کردم به بلوچستان و با تأثری که از دور داشتم و در سابق وضع آنجا را مشاهده کرده بودم هزار درجه مرا بیشتر متأثر کرد گذشته از این که چاه‌بهار یکی از بنادر دریایی است که در هیچ قسمت از مرزهای دریایی ایران شبیه آن وجود ندارد و بدون این که در خلیج واقع شده باشد با تمام اقیانوس‌ها مربوط است وصل به چاه‌بهار
اراضی وجود دارد که گندم تخمی صد و پنجاه تخم حاصل می‌دهد درخت پنبه هفت ساله است که مثل درخت میوه‌جات چندین ساله می‌روند بالای او و پنبه او را می‌چینند زمین‌های دشتیاری وصل به چابهار مسلماً کم‌تر از زمین‌های مصر نیست (شوشتری - مخصوصاً برای کائوچو) مخصوصاً برای کائوچو هر نوع محصولی که فکر بکنید در بلوچستان می‌توان به دست آورد و آبادی‌هایی که دو طرف راه قرار گرفته از حیث استعداد عمرانی کم‌تر در تقاط این کشور نظیرش وجود دارد و به طوری که اخیراً متخصصین نفت تشخیص داده‌اند منبع نفت درجه دو دنیا در اراضی بلوچستان است (شوشتری - این را بروز ندهید یک زحمتی است) من نمی‌دانم صدها سال چه سیاستی در کار بوده است که این نقطه زرخیز ایران فراموش شده است حکومت‌ها دولت‌ها هیچ کدام توجه نکرده آن دستگاه‌های مرکزی علاقه‌ای به عمران آنجا بروز ندادند حالا هم نمی‌دانم چه سری است که هنوز هم توجه نمی‌شود و هنوز هم همان سیاست تعقیب می‌شود آقای دکتر کاسمی تمنا می‌کنم اجازه بفرمایید آقای بوشهری توجه بکنند من کمک آقای رئیس می‌کنم (زنگ رئیس) وزارت راه بودجه‌هایی را که در راه چاه‌بهار صرف کرده است هشتاد درصد او به کلی از بین رفته است خودم دیدم یک پلی را آب برده که باور بفرمایید پنج سیر سیمان در این پل مصرف نشده بود نه این که سیل این پل را خراب کرده باشد آب قنات پل را برده است نزدیک ایرانشهر و متخصصین راه را هم بردم و تماشا کردند اگر یک وقتی یک رئیس راه سالم و درستی مأمور شد این کمپانی‌هایی که توی وزارت راه مثل زنجیر به هم بافته شده‌اند نگذاشتند او بماند و باز تشکیلاتی دارند که نگذارند آدم درستکار در آن باقی بماند و در آنجا انجام وظیفه کند. بنده عرایضم مربوط به تشکیلات وزارت راه و عناصری است که در آنجا انجام وظیفه می‌کنند و الّا به آقای وزیر راه کمال ارادت و اخلاص و اطمینان و اعتماد را دارم نه تنها بلکه اکثر آقایان دارند (صحیح است) خلاصه در این برنامه باز اسم راه چاه‌بهار زاهدان در ردیف آخر نوشته شده و از حالا بوی تبعیض از آن استشمام می‌شود و از قیافه‌اش هم مشهود است که راهش ساخته نخواهد شد و این که قرار نظارت با شرکت هوختیف گذاشته‌اند من شرکت یوختیف را نمی‌شناسم ولی تصور می‌کنم کار خوبی شده است در وزارت راه با یک چنین دستگاهی با سیستم کامپساکس ناظر ساختم راه‌ها نباشد همین طور راه‌ها خراب و از بین می‌رود بنده به سهم خودم تأیید می‌کنم این عمل وزارت راه را (امینی - به شرطی که سالی سه چهار میلیون به ایشان ندهند) مشروط بر این که زودتر شروع بشود و توجهی هم به بلوچستان ایران بشود می‌گویم بلوچستان ایران تا به حال مثل این که بلوچستان ایران نبوده است من صریحاً می‌گویم بلوچستان ایران، بلوچستان ایران، بلوچستان ایران، در تنگ سرحه در بین راه که راه سازی و کوه بری شده است دو سال است که باید دو پل ساخته بشود تا آن راه دایر بشود وزارت راه از ساختن دو پل برای آن راه خودداری کرده است و امسال هم خودم دیدم که کامیون یک بدبختی را در ته رودخانه تنگ سرحه آب برده بود و صاحبش الان گرسنه از خاش هر روز تلگراف می‌کند من بیشتر در این باره صحبت نمی‌کنم و از جناب آقای وزیر راه استدعا می‌کنم این قسمت را توجه بکنند که هر جای مملکت خراب است بیشتر به آنجا توجه بشود مملکت ایران تشکیل نشده از تهران و جمعیت آن هم از یک عده کارگر تشکیل نشده رعیت هم حق حیات دارد، زارع هم حق حیات دارد کاسب هم حق حیات دارد توجهی هم به این گونه طبقات مردم بفرمایید و باز استدعا می‌کنم برای رضای خدا نگذارید بیشتر یک قطعه وسیع ایرن خراب و ویران باقی بماند.
نایب رئیس - آقای کشاورزصدر موافقید بفرمایید.
کشاورزصدر - بله موافقم بنده هیچ باور نمی‌کردم آقایان با این لایحه و فوریت آن اظهار مخالفت کند مخصوصاً آقای ارباب بنده در کمیسیون راه رئیس کمیسیون بودم و چندین جلسه این لایحه را معطل کردیم بحث کردیم تمام آقایان آمدند و من اینجا باید از آقای مهندس شریف امامی وزیر راه که خیلی حسن نیت در این قسمت به خرج دادند تشکر کنم ضمناً خواستم حضور جناب آقای ارباب عرض کنم که پشت این تریبون امروز گفتن لرستان، بلوچستان، آذربایجان مناسب نیست (ارباب - توجه نمی‌کنند) تمام ایران یکسان است و تمام ایران را باید توجه کرد بین بلوچستان و لرستان و آذربایجان و فارس فرقی نیست به همه جای ایران باید توجه شود عرض کنم که کرمان و آذربایجان و تهران همه نقاط مال ایرانی‌ها است نهایت این است که باید در تهران مخارج عمرانی کم‌تر باشد و به همین جهت در این لایحه در این برنامه راه سازی تمامش اختصاص به ولایات داده شده است و آقای ارباب فرمودند که تبعیض شده و راه چاه‌بهار ایرانشهر به زاهدان ردیف ۱۵ است و حال آن که ۵۲ ردیف و شماره است و ردیف هم آقای ارباب مطلقاً تأثیر ندارد این روی احتیاجات و تشخیص مأمورین صلاحیت‌دار وزارت راه است و من تصور می‌کردم جنابعالی موافقت خواهید فرمود و بعد از این هم اعتقاد شخص بنده این است سلیقه البته فرق می‌کند که در اینجا هر وقت حرف می‌زنیم از تمام ایران حرف بزنیم و گفتگوی خاصی نکنیم استدعا می‌کنم که جنابعالی هم مخالفت‌تان را پس بگیرید و یک استدعا هم دنبال عرایضم دارم چون قطع دارم که آقایان همه رأی می‌دهند برای این که همه ذی‌نفع در این قضیه هستیم و مربوط به کار عموم است و استدعای من از آقایان این است که در موقع طرح ماده واحده اگر پیشنهاداتی بود چون در کمیسیون بودیم و برخوردیم به موانعی و آقای وزیر راه توضیحاتی دادند و اگر پیشنهاداتی برسد که کجا چه جور بشود این کار تمام نمی‌شود و هیچ کاری هم انجام نمی‌شود استدعا می‌کنم که آقایان زودتر رأی بدهند که این کار تمام شود.
مهدی ارباب - بنده خیال کردم که در اطراف ماده واحده باید صحبت کرد در فوریت مخالفتی ندارم و پس می‌گیرم
ملک‌مدنی - فوریت ندارد
نایب رئیس - یک فوریت تقاضا شده برای این که دیگر برنگردد به کمیسیون
ملک‌مدنی - اصلاً لایحه مالی است و خبر کمیسیون راه و کمیسیون بودجه باید در مجلس مطرح شود
نایب رئیس - لایحه مالی نیست از کمیسیون راه آمده
ملک‌مدنی - چون کمیسیون بودجه تصویب کرده است روی همان باید رأی گرفت سابقه دارد روی سابقه عمل بفرمایید
نایب رئیس - رأی می‌گیریم ...
اسلامی - برخلاف است نماینده وزارت دارایی نیست لایحه مالی است
نایب رئیس - آقای وزیر راه هستند لایحه مالی نیست برنامه راه سازی است رأی می‌گیریم به فوریت ماده واحده آقایان موافقین قیام فرمایند (اکثر برخواستند) تصویب شد اصل ماده واحده مطرح است آقای نورالدین امامی مخالفید بفرمایید.
نورالدین امامی - عرض کنم که بنده علت مخالفتم با این لایحه (جناب آقای امیر همایون استدعا می‌کنم توجه بفرمایید با این عبارات و شهرها و اسامی و این برنامه‌ای که در این صفحه کاغذ نوشته شده نیست بنده خودم در کمیسیون بودجه در تنظیم این لایحه خیلی زحمت کشیدم در عمل کار با وزارت راه و وزارت کشور) است حسن تصادف آقای وزیر کشور هم اینجا تشریف دارند و جنابعالی هم اینجا تشریف دارید و تا این ساعت هم به هر دو آقایان ایمان داشتم برای چه عرض می‌کنم تا این ساعت جناب آقای وزیر کشور توجه بفرمایید در کابینه آقای منصورالملک من یک تقاضایی از دولت ایشان کردم که بدبختانه انجام نشد ما راه سازی و آسفالت و همه اینها را نمی‌خواهیم گذاشت کنار یک موضوع را اینجا روشن کنید که چطور شده این آسفالت ما قبل از سوم شهریور هر آسفالتی که شده بود ده سال، بیست سال طول می‌کشید و خراب نمی‌شد و از بین نمی‌رفت و از سوم شهریو تمام راه‌های ما سالی دو سه دفعه آسفالتش تجدید می‌شود و هیچ وقت هم آسفالت نداریم این موضوع را بیایید شما را به خدا شما را به مذهب خودتان بیایید این وضع را رسیدگی کنید و لااقل در روزنامه‌ها اعلان بکنید که نورالدین امامی فلان راه کنترات برداشته و دو میلیون پول ملت و دولت را گرفته خورده و آسفالتی که کرده خراب شده دیگر مردم به این آدم آسفالت ندهند کنترات ندهند بیایید یک مرتبه این کار را بکنید آقا تهران از شهریور به این طرف چند دفعه آسفالت شده چند مرتبه این خیابان‌ها را شکافته‌اند و دو مرتبه آسفالت کرده‌اند و باز هم از بین رفته پریروز آقای امیرنصرت اسکندری فرمودند که در کمیسیون بودجه آقای مهندس مصدق می‌گفتند ۵۰ میلیون تومان پول آسفالت کجا رفته این پول کی بوده؟ (دکتر مصباح‌زاده - وزارت بیل و کلنک است) همین طور من نمی‌دانم چه شده این پول‌ها کجا رفته از کجا می‌آوردند و از چه اشخاصی می‌گیرند که این طور مصرف می‌کنند و همین طور یک مشت کنترات چی می‌خورند؟ و باز هم از سر می‌گیرند این که نشد یک دفعه بیایید رسیدگی بکنید که این پول‌ها را کی خورده کدام مهندس مسئول است چند دفعه باید راه تهران - قم را ساخته چند دفعه آسفالت شهرها را باید تجدید کنیم این را باید اصلاح کنید و الّا برنامه عریض و طویل بیاورید خیلی خوب است و برای همه هم سهم گذاشته‌اید که با سلام و صلوات رأی بدهیم کی عمل خواهد کرد با کدام سرمایه با کدام پول با کدام مهندس با کدام اشخاص مورد اعتماد فایده‌اش چیست آقای وزیر راه فرمودند که پول‌ها بی‌خود مصرف می‌شود چون قسمت قسمت می‌شود عرض کردم که پول مصرف کردن آسان است پول را بریزید در خیابان فقرا آن را بردارند بخورند این پول دور ریختن و حرام کردن آن است گفتند یک شرکتی آمده است ما حرفی نداریم اول شرکت را تشکیل بدهید شرکت پوختیف درست نمی‌دانم ولی قسم حضرت عباس بخورید که از یک تومان هفت ریالش را بدزدند و لااقل سه ریالش
مصرف شود هر چه می‌فرمایید بفرمایید ولی فایده‌اش چیست که یک چنین لایحه به این عریض و طویلی را آوردید برفرض تصویب هم کردید شما که پس فردا بوی الرحمن می‌گیرید و می‌روید آن وقت ما باز هم گرفتار دزدها و قطاع‌الطریق‌ها می‌شویم فایده‌اش چیست.
نایب رئیس - آقای وزیر راه.
وزیر راه (آقای بوشهری) - جناب آقای نورالدین امامی سؤال فرمودند که چطور شده است از سوم شهریور به این طرف جاده‌ای آسفالتی که ما داریم این طور هر روز خراب می‌شود بنده خودم عرض کردم که متأسفانه بدون مطالعه این آسفالت‌کاری‌ها انجام شده است آسفالت اگر زیر سازی نداشته باشد و زیرسازی آن درست نباشد هر قدر هم آسفالت آن خوب باشد بعد از مدتی نشست می‌کند به علاوه خواسته‌اند با پول کم جاده زیاد آسفالت بکنند این هم عملی بی‌نتیجه است مطابق حسابی که شده برای جاده صحیح آسفالت هر کیلومتری ۵۵ تا ۶۵ هزار تومان خرج دارد اگر این جور می‌خواستیم آسفالت کنیم و جاده حسابی داشته باشیم می‌بایستی با مطالعه انجام شود اما برای این که در آتیه این نظر تأمین شود همین عملی که شده و با شرکت هوختیف کنترات امضا شده و حاضر به کار شده و نظارت دقیق می‌کند در ساختن جاده‌های اساسی که وزارت راه انجام می‌دهد و امیدوار هستم از این به بعد اگر جاده آسفالتی بنا شود ساخته شود روی اصول علمی باشد و آقایان اطمینان و اعتماد داشته باشند و اما راجع به وضعیت خرابی ادارات که آن را جنابعالی و همه آقایان مسبوق هستید وضعیت ادارات ما محتاج یک اصلاحات کلی است که به موقع خودش امیدوار هستیم انجام شود.
نایب رئیس - آقای اسلامی موافق هستید بفرمایید.
اسلامی - بنده آقای وزیر راه عقیده‌ام این است که اگر وزارت راه فعلاً دستگاه تعمیرات و نگاهداری راه‌ها را که یک عنوان بسیار مهمی است در وزارت راه برای مصرف ۲۷ میلیون تومان بودجه تعطیل بکند هیچ تأثیری در وضع فعلی کشور نخواهد کرد برای این که الان ۲۷ میلیون تومان اعتبار وزارت راه است ما در این مدت از بعد از شهریور هیچ ندیده‌ایم که راه تازه‌ای احداث شده باشد و بنابراین همه این بودجه مصرف نگاهداری شده نگاهداری هم معنایش این است که آنچه بوده از بعد از شهریور همان طور فعلاً محفوظ باشد ولی برعکس تمام راه‌ها خراب شده و نگاهداری اساساً صورت خارجی ندارد بنده اینجا سؤال می‌کنم از این ۲۷ میلیون تومان گویا ۵ میلیون تومان بودجه پرسنلی و ۲۲ میلیون تومان خرج ده استان با تهران است که برای خرج نگاهداری است این طور است آقای وزیر راه (وزیر راه - صحیح است) پس هر استانی در سال دو میلیون تومان بایستی خرج نگاهداری راهش شده باشد بنده از نمایندگان آذربایجان یا از نمایندگان خراسان سؤال می‌کنم که شما البته در این سال گذشته به حوزه انتخابیه خودتان تشریف برده‌اید آیا دو میلیون تومان در حوزه انتخابیه شما خرج نگاهداری شده است یا خیر (مکرم - نشده) بنده اطمینان دارم که صد هزار تومان هم نشده این راه‌هایی که الان به سواحل بحر خزر می‌رود راه رشت راه چالوس، راه فیروز کوه اصلاً دارد از بین می‌رود یعنی از بین رفته (صحیح است) بنده نمی‌دانم اما این جاده جاده اصلی نیست (محمدعلی مسعودی - جاده دماوند را در این صورت نگذاشته‌اند این لایحه باید برگردد به کمیسیون) جریان کار وزارت راه که این طور است اطمینان داشته باشید که با این لایحه و با این ارقامی که اینجا ذکر شده به هیچ وجه ما فریب این تظاهر را نمی‌خوریم البته مربوط به جنابعالی نیست مربوط به سابق است شما هم باید تصدیق کنید که وزارت راه به هیچ وجه توجه ندارد بنده مکرر اینجا بیان کردم موضوع رسیدگی به دخل و خرج مملکت و بودجه مملکتی است (صحیح است) بودجه مملکت را در سال دربست در اختیار دولت‌ها می‌گذاریم بدون این که کوچک‌ترین کنترلی در خرجش بکنیم (صدر میرحسینی - دیوان محاسبات را تقویت کنید اختیار بهش نمی‌دهید) دیوان محاسبات ۱۶ سال است که رسیدگی نکرده اینجا مطابق قانون اساسی وظیفه خطیری که برعهده نمایندگان ملت است رسیدگی به دخل و خرج مملکت است چه کار به دیوان محاسبات دارید آقایان وظیفه خودتان را اجرا بکنید شما هر ماه یک دوازدهم تصویب می‌کنید نه حق پیشنهاد دارید نه حق صحبت دربست می‌دهید به دولت (آزاد - به یک دوازدهم رأی ندهید) بنده فقط برای پرداخت حقوق کارمندان رأی می‌دهم (آزاد - آن هم نشد) رأی به مخارج مستمر و غیر مستمر نمی‌دهم به استثنای بیمارستان در کمیسیون بودجه هم این صحبت شده‌اند الان شما از این ۲۷ میلیون تومان در ماه دو میلیون و پانصد هزار تومان می‌دهید به وزارت راه چه کار می‌کنند؟ چه کاری کرده‌اند؟ به کجا رسیدگی کرده‌اند؟ کدام جاده را ساخته‌اند؟ کدام جاده را تسطیح کرده‌اند؟ این ۲۷ میلیون تومان هر سال در بودجه تصویب می‌شود و هر ماه به حساب این ۲۷ میلیون تومان. (محمد ذوالفقاری - یک قدری بلندتر بفرمایید) از این هم بلندتر (خنده نمایندگان) دو میلیون و پانصد هزار تومان (دکتر مصباح‌زاده - آقا نمی‌شنویم) من نمی‌دانم حرف کی را قبول کنم استدعا می‌نمایم این یک مطالب مهمی است و همیشه که کار دخل و خرج مملکت به میان می‌آید آقایان یا مشغول صحبت هستند یا بالاخره یک رأی می‌دهند و می‌گذرند این مسأله مهم است بنده عرض می‌کنم شما در فروردین و اردیبهشت ۵ میلیون تومان به قرار ماهی دو میلیون و پانصد هزار تومان در زمان همین آقای وزیر راه مرحمت فرمودید به وزارت راه چه کار کرده‌اند؟ در هر ماه یک دوازدهم تصویب می‌شود یعنی یک دوازدهم ۲۷ میلیون تومان را داده‌اید چه کار کرده‌اند حالا می‌خواهید یک جا بدهید (فرهودی - پنج ساله) مطلب دیگر در آن برنامه هفت ساله کذایی که آمده بودند مبلغی برای راه‌سازی تعیین و تصویب کردند و دو سال از آن گذشته یک ارقام بسیار مهمی هم خرج کرده‌اند کدام خشتی را روی خشتی گذاشته‌اند یک پولی در وزارت راه خرج می‌شود یک پولی هم در سازمان برنامه خرج می‌شود این دو ساله چه کرده‌اند؟ که ۵ سال را هم تصویب بکنیم این که بنده پیشنهاد کردم که
اگر جنابعالی راه سازی را تعطیل بکنید اداره نگاهداری راه را هم تعطیل بکنید عملاً که تعطیل هستند فقط پنج میلیون تومان در سال بگیرد برای پرداخت حقوق این کارمندان که نمی‌شود بیرونشان کرد ۲۲ میلیون تومان در سال صرفه‌جویی می‌شود و به هیچ جایی هم ضرر نمی‌خورد.
نایب رئیس - آقای اسلامی وقت‌تان تمام شده است
اسلامی - بنده یک ربع وقت صحبت دارم
نایب رئیس - شما موافق هستید به عنوان مخالف که نباید صحبت کنید
اسلامی - یک مطلب دیگری هم بنده شنیدم و به حقیقت هم مقرون است و در آینده هم معلوم خواهد شد حالا هم آقای وزیر راه می‌آیند نه تنها ایشان بلکه تمام وزرا مسئول می‌آیند اینجا و می‌گویند وزارت راه خیلی خراب بود کارمندان غالباً بد بودند نمی‌شد کار کرد چکار بکنیم همه اینها را هم تصدیق می‌کنیم الان ملاحظه خواهید فرمود که ایشان هم همین فرمایشات را خواهند نمود من اطمینان دارم که از این ۲۷ میلیون تومان دو میلیون تومان از قرار صدی پنج می‌دهند به شرکت هوختیف که انشا الله این شرکت هم فردا سهمش را می‌فروشد به دولت ایسلند عرض کنم که دو میلیون می‌دهند به این شرکت که در این کارها نظارت بکند پس شرکت هوختیف بیاید جای وزارت راه و وزارت راه که این تشکیلات را درست کرده منحل شود اگر اطمنان به کارها و تشکیلات و دستگاه خودتان ندارید خوب است که این دستگاه منحل شود و اقلاً سالی ۵ میلیون بودجه پرسنلی ندهید و اگر اطمینان دارید پس این جنایت شرکت چیست می‌گویند و بنده شنیده‌ام یک اشخاصی در این شرکت سهم و سهامی دارند مثل سایر کنتراتچی‌ها و مقاطعه‌کاران و برای خاطر آنها این کار را کرده‌اند جناب آقای شوشتری شرکت هوختیف اگر جنابعالی اطلاع ندارید بنده عرض می‌کنم که این شرکت هم برای راه‌ها دو نقشه تهیه کرده که اگر مقاطعه‌کاران که مورد نظر است برنده شوند این تومانی پنج ریال فرق داشته باشد اگر مقاطعه‌کاران دیگری برنده شدند یک نقشه‌ای به آنها خواهند داد که تومانی پنج ریال ضرر بکند و بروند پی کارشان این را بنده مثل روز روشن می‌بینم و عملاً هم معلوم خواهد شد (صفایی - در دولت جناب آقای دکتر مصدق مگر از این کارها اتفاق می‌افتد؟) آقای دکتر مصدق آنجا نشسته‌اند مشغول کار نفت هستند از وضع راه چه اطلاعی دارند مطلب دیگری که بنده از حضور آقایان وزرا می‌خواهم استفاده بکنم قبل از این که آقایان اینجا تشریف بیاورند بیان کردم موضوع دعوایی است که در مازندران شده گویا چند نفر مقتول و عده‌ای هم مصدوم شدند بنده خبر درستی ندارم دیروز هم از وزارت کشور نماینده‌ای خواستند آقای وزیر کشور کسی را نفرستاده‌اند اوضاع آنجا خیلی بد است مأمورین مسلط بر اوضاع نیستند بایستی هیئتی از اینجا بروند که در تقسیم‌بندی آب نظارت بکنند و نماینده دولت در آنجا نظارت بکنند و نماینده دولت در آنجا نظارت داشته باشد و راجع به این لایحه بنده پیشنهاد هم کرده‌ام که به کمیسیون برود و روی آن بیشتر بحث بشود.
نایب رئیس - دو سه فقره پیشنهاد کفایت مذاکرات رسیده که قرائت می‌شود
(پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد)
پیشنهاد می‌کنم بعد از یک نفر مخالف موافق مذاکره کافی است
کشاورز صدر
ناظرزاده (منشی) - در همین زمینه پیشنهادی از آقای مهدی ارباب رسیده است.
نایب رئیس - آقای کشاورزصدر
کشاورز صدر - برای مقدمه این که مذاکره کافی است ناچارم به عرض آقایان برسانم مثل این که بعضی از دوستان و رفقای عزیز به این لایحه و جزئیاتش توجه کامل نفرموده‌اند این لایحه آقای اسلامی یک لایحه‌ای نیست که برایش یک بودجه خاصی قائل بشویم این را در کمیسیون راه توضیحات کافی دادند از برنامه هفت ساله هر چه می‌توانند کمک می‌کنند و هر چه کم‌تر داشته باشند از بودجه راه سازی وزارت راه کمک می‌کنند (محمدعلی مسعودی - اینجا ابرقو را گذاشته‌اند و دماوند را نگذاشته‌اند) چرا نیست در ماده تصریح شده است و سایر راه‌ها و یک نکته‌ای اینجا هست و آقایان خوب است این را توجه بفرمایید ما هر سال مبالغ
هنگفت زیادی برای وزارت راه اعتبار راه سازی و تعمیر آسفالت قائلی می‌شدیم این یا صرفه جویی می‌شد یا به مصارف غیر ضروری و غیر لازم می‌رسید ما آمدیم گفتیم مجلس شورای ملی با نظر خودش یک برنامه‌ای تهیه کنند که دست وزیر راه و دولت‌ها کوتاه بشود از این که بتوانند روی نظر خودشان کار بکنند و باید نظر مجلس را اجرا کنند ما در کمیسیون راه این را تصویب کردیم با توضیحاتی که آقای شریف‌امامی داد ما خیال کردیم که مجلس این را حسن استقبال می‌کند که اختیار دست خودش باشد و دست دولت نباشد که اگر یک وزیر غیر منصفی بود تبعیض نکند و این را تبعیض را می‌بندد و راجع به دماوند هم که آقا فرمودند الان هم ممکن است که بفرمایید و ایشان هم قبول بکنند لذا استدعای بنده از حضور آقایان این است که از دادن پیشنهاد صرف‌نظر بفرمایند و دیگر هم در اطرافش بحث نشود این برای مملکت یک موضوع حیاتی است و آقایان موافقت کنند که وزارت راه با دستور مجلس و با مصوب مجلس کار بکند و نه هر مهندسی هر کار دلش خواست بکند به نظر بنده این لایحه به نفع مملکت و مردم است.
نایب رئیس - آقای نبوی مخالف هستید؟ (نبوی بلی) بفرمایید.
نبوی - بنده به صورت مخالفت در کفایت مذاکرات می‌خواستم مطالبی راجع به این موضوع عرض بکنم به عقیده بنده در این ماه‌های اخیر بهترین لایحه‌ای که به مجلس آمده است همین لایحه است هیچ کاری تا نقشه نداشته باشد تا پروژه مرتبی نداشته باشد انجام نخواهد گرفت بعد از این شهریور ماه تمام وجوهی که صرف راه سازی شده است تلف شده برای این که نقشه صحیحی نبوده و هر وزیر راهی به تقاضای اشخاص به تقاضای مردم می‌آمد و یک جایی را می‌ساخت و آن وزیر که عوض می‌شد آن راه را نیمه تمام می‌گذاشتند و تمام مخارجی که شده بود از بین می‌رفت حالا این لایحه آمده به مجلس برای آن است که آن عمل دیگر تکرار نشود و با یک صورت مرتب و منظم ادامه پیدا کند در گذشته وجوه همه تلف شد الان اگر به قسمت‌های مختلف مملکت آقایان مراجعه بفرمایید می‌بینید که در هر جایی یک مبلغی خرج شده و به نتیجه نرسیده و از این جهت بوده که یک برنامه و یک نقشه صحیحی نبوده عمل هم در گذشته ثابت کرده که این رویه بهترین رویه‌ها است این راه آهن ما که یک راه بسیار مهمی بود از این طریق ساخته شد یعنی همین کاری که شرکت هوختیف می‌خواهد بکند کامپساکس کرد اگر در گذشته اعمال بدی یا متصدیان کاری کارهای فاسدی کرده‌اند چنانچه آقای اسلامی در اینجا تشریح فرمودند این دلیل نمی‌شود که امروز از این کار جلوگیری بکنیم ما فعلاً در مقام قانونگذاری هستیم امروز باید این قانون را تصویب کرد برای این که این قانون خوب اجرا بشود مراقبت بکنیم هر قانون هر قدر هم خوب باشد در عمل اگر خوب اجرا نکنند خوب نمی‌شود و ما حالا نباید بترسیم که شاید این هم مثل گذشته بد بشود به این جهت بنده خواستم عرایض خودم را به طور اختصار حضور آقایان عرض بکنم و با کفایت مذاکرات هم مخالف نیستم و استدعا می‌کنم آقایان امروز به این لایحه رأی بدهند که یک کار سودمندی بگذرد هیچ گونه اصلاحی در مملکت نیست که محتاج راه نباشد اقتصادیات کشاورزی امنیت همه احتیاج به راه دارد و راه هم که تا نقشه و پروژه صحیحی نداشته باشد درست نخواهد شد.
صفایی - ایشان که مخالف نبودند صریحاً اظهار کردند که موافقند
نایب رئیس - آقای صفایی مخالف هستید؟ (صفایی - بله) بفرمایید
حاذقی - دو نفر که نمی‌شود به عنوان مخالف صحبت کنند
صفایی - مخالفت بنده با کفایت مذاکرات از این لحاظ است که واقعاً شکل عجیبی شده برنامه پنج ساله راه سازی ایران را می‌خواهیم با قید فوریت در مجلس مطرح کنیم بعد از آن که با فوریت در مجلس مطرح کردیم و جزو دستور گذاشتیم یک موافق و یک مخالف هم که صحبت کرد می‌گوییم مذاکرات کافی است برای یک برنامه پنج ساله ملاحظه بفرمایید ما گاهی از سوراخ سوزن بیرون می‌رویم گاهی از دروازه بیرون نمی‌رویم می‌گوییم برای یک برنامه پنج ساله راه سازی دو نفر حق مذاکره ندارد آخر آقا پس معنی مجلس شورای ملی یعنی چه؟ اصل لایحه در دستور نبوده طرحی تهیه شد که جزو دستور گذاشته شود با قید فوریت بعد هم که می‌خواهیم مذاکره کنیم جناب آقای کشاورزصدر پیشنهاد کفایت مذاکرات را می‌دهند معنایش این است که مجلس شواری ملی اصلاً در اصول و قوانین و مقررات نباید مطالعه بکند ملاحظه بفرمایید این بیانات درست شبیه به بیانات جناب آقای نخست‌وزیر است جناب آقای نخست‌وزیر آن روزی که برنامه‌شان مطرح بود فرمودند که مخالف و موافق در برنامه بحث نکنند اینجا تذکر ندهند من در کاخ‌البیض نشسته‌ام تشریف بیاورند در آنجا و مطالب را بگویند و بگذارند عمل بکنیم مذاکره لازم نیست ولی همین جناب آقای نخست‌وزیر الان در منزل خودشان نشسته‌اند و درب منزل آقای نخست‌وزیر قفل است اگر کسی بخواهد برود آنجا قبلاً تفتیش می‌کنند او را ...
کشاورزصدر - ایشان که اینجا بودند و همه می‌آمدند.
حائری‌زاده - مریض هستند و دارند معالجه می‌کنند وقتی که جنایت کاران در رأس حکومت هستند همه آقایان حمایت می‌کنند یک شخص صحیحی که در رأس حکومت است این حرف‌ها چیست؟ این مملکت کی باید روز خوش ببیند؟
صفایی - آقای حائری‌زاده بحث درب صحت و سلامت و صحیح‌العمل بودن آقای نخست‌وزیر نیست بحث در توجه به امور است بحث در صحت و عدم صحت نیست ممکن است یک شخصی از هر حیث صالح باشد ولی مجال و حال و وقت رسیدگی به کارها را نداشته باشد بحث در این قسمت است نه این که ایشان صالح هستند یا قبلاً صالح بودند و حالا صالح نیستند بعد از آن که بیلان عملیات دولت آقای دکتر مصدق صادر شد با بیلان دولت‌های گذشته مقایسه می‌شود آن وقت قضاوت خواهد شد (کشاورز صدر - بیلانش معلوم است) اجازه بفرمایید آقای کشاورزصدر این را باید تاریخ و زمان قضاوت کند.
مخبرفرهمند – چرا بی‌انصافی می‌کنید این مرد با حال مرض و کسالت از روی وطن پرستی دارد خدمت می‌کند.
(زنگ رئیس - دعوت به سکوت)
صفایی - بی‌انصافی آن کسانی می‌کنند که اجازه نمی‌دهند یک مخالف صحبت بکند آنها بی‌انصافند هر چه حرف حق زده بشود قدرت شنیدن را ندارند آنها بی‌انصافند باید مطالب را شنید و جواب داد تحمل داشته باشید ما قدرت گفتن یک کلمه را نداریم انصاف باید داشت بنده به کسی ایراد نکردم (یک نفر از نمایندگان - عصبانی نشوید) صحبت از عصبانیت نیست صحبت از بی‌انصافی است مجال نمی‌دهند حوصله ندارند که حتی دو کلمه بشنوند اینها می‌گویند مملکت اصلاح می‌شود دولتی که تحمل شنیدن دو کلمه نداشته باشد و اجازه ندهد که تذکر داده شود آن دولت محال است اصلاحات بکند دولت باید به مخالفش مجال حرف زدن بدهد تکفیر که صحیح نیست بگذارید من حرف بزنم شما جواب بدهید بنده جناب آقای حائری‌زاده آدم بد، شما حوصله بکنید و اجازه بدهید که آدم بد صحبت بکند شما جواب بدهید (حائری‌زاده و دکتر بقایی - کی گفت صحبت نکنید) هر حرفی می‌زنیم فوراً تکفیر می‌کنند این انصاف نیست این خارج از انصاف است در یک لایحه‌ای که مربوط به برنامه ۵ ساله است و کفایت مذاکرات است بنده صحیح نمی‌دانم که نگذارند کسی حرفش را بزند بنده که به کسی اهانت نکردم حاضر نیستند که کسی حرفش را بزند روزنامه‌ها را تعطیل می‌کنند روزنامه طلوع را می‌بندند می‌گیرند چون مخالف جناب آقای دکتر مصدق است تهدیدش می‌کنند همین عملی را می‌کنند که دولت‌های سابق همین آقای دکتر فاطمی می‌نوشت و فریاد می‌زد من نمی‌گویم این حرف صحیح است بنده نمی‌گویم این مطلب درست است بنده عرض می‌کنم که روزنامه‌ها نوشته‌اند که مدیر روزنامه طلوع را به عنوان این که مخالف دولت است تهدید می‌کنند یک چنین دولتی که همیشه نسبت به این قبیل قضایا ایراد داشته من نمی‌گویم این قضیه صحیح است انشاءالله صحیح نباشد ولی آقایان مجال نمی‌دهند یک روزنامه‌ای حرفش را بزند فوراً تکفیر می‌کنند بد می‌گویند می‌گویند که جنایتکاران حاضر به اصلاحات نیستند کدام اصلاحات را شما کردید که ما مخالفت نمودیم.
نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات (چند نفر از نمایندگان - عده کافی نیست)
ملک‌مدنی - پیشنهاد کفایت مذاکرات را پس بگیرید بگذارید حرف‌شان را بزنند
وزیر راه - اجازه می‌فرمایید؟
نایب رئیس - اعلام رأی شده نمی‌شود.
وزیر راه - اگر آقایان احتیاج دارند که بیشتر در اطراف آن بشود بنده موافقم آقایان هر مطلبی دارند بفرمایند توضیح داده شود
نایب رئیس - مجال صحبت هست در موقع طرح پیشنهادات صحبت بفرمایند
دکتر طبا - آقای وزیر راه توضیح بدهند آنجاهایی که اسمش در این لایحه قید نشده تکلیف‌شان چه می‌شود؟
کشاورزصدر - برای این که آقایان بیشتر حرف بزنند بنده پیشنهادم را پس گرفتم.
نایب رئیس - آقای فرهودی بفرمایید
اسلامی - بنده پیشنهادی کرده‌ام که آن مقدم است
فرهودی - عرض کنم که کلمه حق یرادبها الباطل مدتی البته قبل از این دولت در کمیسیون‌های اداری و در کمیسون‌های فنی نشسته‌اند مذاکره کرده‌اند پیشنهاداتی رد و بدل کرده‌اند تهیه یک لقمه چهل میلیون تومانی را دیده‌اند این لقمه را به مجلس آورده‌اند و در موقعی که کمیسیون‌ها گرفتار مسائل دیگری بوده‌اند و مجلس سرگرم یک مسائل مهمی بود و غفلت داشت از این که در کمیسیون‌ها چه می‌گذرد در گوشه و کنار یک چیزی
را به تصویب یک کمیسیونی رسانده‌اند در موقعی که ما انتظار داریم آن گرفتاری‌ها و آن مسائل مهم که ما به خاطر آن تمام حواس‌مان را متوجه آن نموده‌ایم غفلتاً آمده‌اند این را انداخته‌اند وسط آنچه که بنده از خارج شنیده‌ام قرار و مدار پرداخت این ۴۰ میلیون تومان به چند شرکت داده شده است (صحیح است)
کشاورز صدر - اسم ببرید
فرهودی - می‌خواهند با رأی نمایندگان مجلس این عمل نامشروع را ادامه بدهند بنابراین نمایندگان بیدار نمایندگانی که می‌دانند هر صد دینار پول از این چهل میلیون تومان گوشواره گوش یتیمی بوده است (صحیح است) نبایستی که با یک نشست و برخاست این پول را بدهید (صحیح است، احسنت) این پول اسمش این است که از عایدات نفت است عایدات نفت از کجا است؟ از خوزستان است آن وقت اسمی از خوزستان در این لایحه نیست چرا؟ برای این که آنجا جلو چشم است نمی‌شود کاری کرد بنابراین برنامه راه سازی را برده‌اند در کوه‌های دور دست که بعد بیایند بگویند یک تونل ساخته‌ایم که ۱۰ میلیون تومان خرجش شده اما اگر در جلگه بیایند صد هزار تومان خرج بکنند به چشم مشاهده می‌شود که کار شده یا نشده دلیلش هم این است که راه اهواز به خرمشهر که دو سال است در این مجلس مذاکره می‌شود جرأت نکرده‌اند دست بزنند چرا؟ برای این که اگر بگویند در کوه‌های ایوان دره فلان تونل را کشیدیم توی کوه‌های آذربایجان توی کوه‌های اطراف فارس آنجا کنترل مشکل است خبر می‌آورند که تونل کشیدیم ۵ میلیون تومان خبر می‌آورند پل ساختیم ۱۰ میلیون تومان فلان کار کردیم ۱۰۰ میلیون تومان آن وقت پول‌ها هم همین طور داده می‌شود آقایان بنده وجداناً عرض می‌کنم حاضر نیستم از این دقیقه به بعد به این جور لوایح رأی بدهم و اگر بنا شود این طور لوایح مطرح شود والله استعفا دادن و رفتن به خانه بهتر از این وکالت است و ترجیح دارد (صحیح است)
اسلامی - بنده پیشنهادی داده‌ام و پیشنهاد بنده مقدم است
نایب رئیس - آقای وزیر راه
وزیر راه - فرمایشات نماینده محترم را به این که قبلاً نقشه راجع به چهل میلیون کشیده شده بنده متوجه نشدم و خیلی خوشوقت می‌شدم که اگر یک قدری صریح‌تر صحبت می‌فرمودند.
محمدعلی مسعودی - مربوط به شما نیست
وزیر راه - خیال کردم راجع به این راه است اما راجع به خوزستان که فرمودند اینجا ما داریم تهران قم اراک ملایر تویسرکان کنگاور بروجرد خرم آباد اهواز خرمشهر دیگر نمی‌دانم چه شکلی خوزستان را در لایحه بگذاریم.
فرهودی - آن راه ساخته شده است می‌خواهید راه ساخته شده را به حساب چهل میلیون تومان بگذارید
وزیر راه - این راه آسفالت می‌شود؟
فرهودی - این راه آسفالته شده متفقین آسفالت کردند و شما نتوانستید و نخواستید نگهدارید
وزیر راه - راه دیگر راه فارس است که آن هم به خوزستان می‌رود از راه بهبهان جزو این برنامه است خوب بود که نماینده محترم این لایحه را مطالعه می‌فرمودند و یک قدری با عصبانیت کمتری می‌فرمودند.
محمدعلی مسعودی - راه دماوند را توضیح نفرمودید
وزیر راه - در موقعش عرض می‌کنم
اسلامی - بنده پیشنهادی داده‌ام و مقدم است.
۴ - ختم جلسه به عنوان تنفس.
نایب رئیس - پیشنهاد تنفس رسیده ۱۰ دقیقه تنفس داده می‌شود (جلسه ۱۰ دقیقه بعد از ظهر به عنوان تنفس تعطیل و دیگر تشکیل نگردید)
نایب رئیس مجلس شورای ملی - جواد گنجه
قوانین
شماره ۷۴۱۶ ۲۶ - ۳ - ۳۰
وزارت جنگ
فرمان همانی راجع به قانون مربوط به اجازه تمدید حکومت نظامی برای مدت دو ماه در هفت محل از منطقه خوزستان و قانون مزبور که به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده است ذیلاً ابلاع می‌گردد.
با تأییدات خداوند متعال
ما
پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه مبارک ملوکانه
نظر به اصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم.
ماده اول - لایحه قانونی مربوط به اجازه تمدید حکومت نظامی برای مدت دو ماه در هفت محل از منطقه خوزستان که به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده و منضم به این دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم - هیئت دولت مأمور اجرای این قانون هستند.
به تاریخ هجدهم خرداد ماه ۳۳۰
لایحه قانونی مربوط به اجازه تمدید حکومت نظامی برای مدت دو ماه در هفت محل از منطقه خوزستان
ماده واحده - به دولت اجازه داده می‌شود که مقررات قانون حکومت نظامی هفت محل از منطقه خوزستان مصوبه در جلسه شب یکشنبه ۲۵ فروردین ماه ۳۳۰ را حداکثر برای مدت دو ماه تا صبح پنجم مرداد ماه ۱۳۲۰ تمدید نماید.
لایحه قانونی مندرج در فوق در جلسه روز دوشنبه سیزدهم خرداد ماه ۱۳۳۰ به تصویب مجلس سنا رسید.
رئیس مجلس سنا - سید حسن تقی‌زاده
اصل فرمان همایونی و قانون در دفتر نخست‌وزیر است.
م ۴۱۸۲ نخست‌وزیر
شماره ۷۲۹۰ ۲۵ - ۳ - ۳۰
وزارت دارایی
فرمان همایونی راجع به اجرای قانون مربوط به اعتبار سی میلیون ریال برای مبارزه با انواع ملخ و قانون مزبور که به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده است ذیلاً ابلاغ می‌گردد.
با تأییدات خداوند متعال
ما
پهلوی شاهنشاه ایران
محل صحه مبارک ملوکانه
نظر به اصل بیست و هفتم متمم قانون اساسی مقرر می‌داریم
ماده اول - قانون مربوط به اعتبار سی میلیون ریال برای مبارزه با انواع ملخ که در جلسه دوازدهم خرداد ماه ۱۳۳۰ به تصویب مجلسین سنا و شورای ملی رسیده و منضم به این دستخط است به موقع اجرا گذاشته شود.
ماده دوم - هیئت دوم مأمور اجرای این قانون هستند.
به تاریخ شانزدهم خرداد ماه ۱۳۳۰
قانون مربوط به اعتبار سی میلیون ریال برای مبارزه با انواع ملخ
ماده واحده - برای ادامه مبارزه با انواع ملخ علاوه بر چهل میلیون ریال مصوب آذر ماه ۱۳۲۹ مبلغ سی میلیون ریال دیگر به عنوان اعتبار تصویب و به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مبلغ مزبور را محل درآمد عمومی سال جاری کشور به تدریجی که مصرف پیدا می‌کند بر طبق درخواست وزارت کشاورزی در اختیار وزارت نامبرده بگذارد.
تبصره - از اعتبار فوق خرید وسائل نقلیه و اتومبیل ممنوع است.
این قانون که مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره است در جلسه یکشنبه دوازدهم خرداد ماه ۱۳۳۰ به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
اصل فرمان همایونی در دفتر نخست‌وزیر است.
م ۴۱۸۳ نخست‌وزیر
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
سؤالات نمایندگان
ریاست محترم مجلس شورای ملی
سؤالات زیر را از جناب آقای وزیر کشاورزی دارم متمنی است مقرر فرمایید به ایشان اعلام دارند تا در مجلس حاضر شده جواب بدهند.
۱ – به چه جهت و علت و با چه مجوزی با داشتن اعتبار وسائل مربوطه برای مبارزه با آفت پسته مخصوصاً در رفسنجان و زرند اقدام نشده.
۲ - چون در نتیجه عدم اقدام به مبارزه معادل ۶۰ درصد حاصل پسته از میان رفته مسئول این خسارت را معرفی فرمایند.
۳ - حذف اعتبار مخصوص دفع آفات پسته و اختصاص به دفع آفت سن طبق چه مجوزی بوده و با این تکلیف پسته‌کاران چیست؟
معین‌زاده