مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ خرداد ۱۳۲۹ نشست ۳۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا
اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات
سال ششم – شماره ۱۵۵۴
مدیر سیدمحمد هاشمی
۵ شنبه ۱ تیر ماه ۱۳۲۹
دوره شانزدهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۳۶
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه ۳۶
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۲۵ خرداد ماه ۱۳۲۹
فهرست مطالب:
- ۱ - نصویب صورت مجلس.
- ۲ - بیانات قبل ازدستورآقایان : شوشتری – زنگنه – اللهیارصالح
- ۳ - مذاکره راجع به اوقات جلسه درماه رمضان
- ۴ - قرائت وتصویب گزارش کمیسیون مختلط راجع به حل اختلاف مجلسین
- ۵ - سؤال آقای دکترشایگان ازآقای نخست وزیر وجواب آن
- ۶ - تعیین موقع ودستورجلسه بعد – ختم جلسه.
مجلس ساعت نه و سی و پنج دقیقه صبح بریاست آقای رضا حکمت تشکیل گردید
- تصویب صورت مجلس
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - صور ت غائبین جلسه قبل ازقرائت میشود.
(بشرح زیر قرائت شد)
غائبین بااجازه – آقایان: حسین فرهودی ،محمد علی منصف ، جواد گنجه ، ابوالقاسم امینی – سرتیپ زاده – امیرنصرت اسکندری – احمد حمیدیه – عماد تربتی – محسن طاهری- حسن نبوی – طباطبائی .
غائبین بی اجازه – آقایان : دکترمصباح زاده – شکرالله صفوی – ابوالفتح قهرمان – دکترطبا – حسن اکبر – عبدالوهاب اقبال –دکتر مجتهدی – دکترسید امامی – معدل – حاذقی کوراغلی – پیراسته – جوادمسعودی دیرآمده بااجازه – آقایان محمد علی مسعودی یکساعت .
دیرآمدگان بی اجازه – آقایان : حسین خاکباز ۳۰ دقیقه – ابریشمکار ۳۰ دقیقه – سنندجی ۳۰ دقیقه – تولیت دوساعت - بهزادی ۳۰ دقیقه – سلطانی ۳۰ دقیقه – صدرمیرحسینی ۳۰ دقیقه
رئیس – آقای اسلامی نسبت بصورت مجلس نظریدارید، بفرمائید.
اسلامی - عرض کنم که آقایان تند نویسها درکارتند نویسی زیاد زحمت میکشند ولی غالباً بعضی کلمات وعبارات بقدری برعکس نوشته میشود که اصلاً مفهوم آن چیزی که ناطق ازدست میدهد مثلاً ب تبدیل میشود به (ن) یا(تا) تبدیل میشود به (یا) اینها را آقایان باید توجه داشته باشند، یکموضوع دیگراینست، جناب آقای نخست وزیر: دیروز عده‌ای ازدانشجویان را بوسیله پلیس مجروح کرده‌اند و دربیمارستانها میباشند اینهم عکس آنها است (اشاره بروزنامه بسوی آینده ) بنده چون بیشترفرصت ندارم عرض کنم، فقط عرض میکنم که آقا توجه بفرمائید بیش ازاین موضوع ادامه پیدا نکند وباین مسئله خاتمه داده شود، این عکس راهم بدهید خدمت آقای نخست وزیر رئیس - آقای شوشتری نسبت بصورتمجلس نظری دارید ؟بفرمائید شوشتری - عرض کنم که متأسفانه بازتذکری که درآن جلسه داده‌ام راجع بصورتمجلس ها حالا هم باید عرض کنم یک اغلاطی مشاهده میشود مثلاً صلحاً راباهای هوز نوشته‌اند، نطقها غلط چاپ میشود یک دستوری بفرمائید که این عیب رفع بشود این صورت مجلس سی غلط دارد رئیس - این صورت مجلس دوسه تا اشتباه فاحش هم داشته تذکر دادن بآقای معنوی که اصلاح کنند این صورت مجلس قطعی نیست بعد که چاپ میشود اصلاح خواهد شد.آقای نورالدین امامی بفرمائید امامی - بنده عرضم راجع بساعات مجلس است که هرروز ۹ اعلام میشود بازهم ملاحظه میفرمائید که یک ربع به ۱۰ مانده تشکیل میشود اولاً آقا عصبانی شدید ما همه علاقه داریم آقا (رئیس – متشکرم) درآن عصبانیت فرمودید که من آئین نامه راصددرصداجرامیکنم، یکی ازمواد آئین نامه مجلس اوقات تشکیل مجلس است خواهش میکنم دراین قسمت توجه بفرمائید رئیس - یک مسائلی بود که موجب تأخیر تشکیل جلسه شد که یکی ازانها ه مراجع بکارآقایان دانش جویان متحصن بود (ناظرزاده کرمانی – تکلیف ماه رمضان راهم معلوم بفرمائید) البته اینهم امروز معین میشود آقای رضوی بفرمائید رضوی - پریروز بنده عرض کردم که فراکسیون ایران کاندیدا ندارد آقای امیری قراگوزلو کاندید نبود، درصورتمجلس کاملاً خلاف نوشته شده‌است، نوشته‌است آقای امیری کاندیدیند خواهش میکنم رأی مخفی بگیرید، نمیدانم این ازکجا امده‌است.
رئیس - صحیح است اصلاح میشود آقای آشتیانی‌زاده بفرمائید
آشتیانی‌زاده – دیروز ضمن اعتراض بصورت جلسه یک اظهاراتی بنده کردم راجع بگرو اعتصاب دانشجویان پزشکی گفتم وقتی که کار وزارت راباو وعده میدهند این قسمت برعکس نوشته شده
رئیس - اصلاح میشود دیگر نظری نسبت به صورت مجلس نیست ؟(گفته شد – خیر ) صورتجلسه پیش تصویب شد، چند نفر از آقایان تقاضای نطق قبل ازدستور کرده‌اند آقای شوشتری بفرمائید
– بیانات قبل ازدستور
۲ – بیانات قبل ازدستور
آقایان شوشتری - زنگنه – اللهیار صالح
شوشتری - بسم الله‌الرحمن الرحیم بنده امروز حامل پیغامی هستم ازمسافرتی که کرده بودم چند روز به حوزه انتخابیه خودم وبعد برحسب تفقدی که ازمن کردند اهالی بعضی از شهرهای مازندران و پهلوی و رشت بآنجا رفتم آقایان با من مذاکراتی فرمودند وازمن خواستند که بسمع نمایندگان محترم برسانم و جلب توجه دولت ونمایندگان محترم را راجع بحوائج مشروع صددرصد حقیقی آنها بنمایم وآن اینست، نمیدانم ازآن طرف شروع کنم یاازاین طرف، فرق نمیکند هم هجا مملکت است جناب اقای نخست وزیر استدعا دارم توجه بفرمائید بااین که بنده جزو مخالفین دولت بودم ولی حامل این پیغام هستم نسبت بدرخواستی که اهالی بندر جز وگرگان راجع بمبارزه بامالاریا کرده بودند اقدامی که شد هاست صددرصد نتیجه خوب داده است وامسال بحمدالله آن خطه وآن سامان بکلی حتی مگس هم پیدا نمیشود واقعاً بنده خودم دیدم، استدعا کردند اهالی مازندران واهالی گیلان که این عمل خیر درتمام آنجا عمل شود واین استثنائی کهراجع بشهرهای کوچک کرده‌اند گرچه دیروز راجع بشهر گرگان این اجازه رادادند راجع ببابل وآمل، ساری، همه جا درشهرها این عمل خیرانجام شود (دکترراجی – سه ساله میشود مالاریا رادرایران ازبین برد) (صفائی – ولی اگر بخواهند) این یکی، یک موضوعدیگر، جناب آقای نخست وزیر وآقایان نمایندگان محترم چند سال است بحرخزر عوارض جوی وجهات علمی آنرا من واقعاً نمیدانم، چیزی راهم که وارد نیستم، تحصیلش را نکرده‌ام درآن وارد نمیشوم وبحث نمیکنم هم هساله یک اراضی ازآب بیرون می اید وجلو میرود این اراضی که از آب خارج میشود آنچه را که دردوره پنجم بخاطر دارم تصور میکنم جناب آقای دکتر مصدق به مخاطرشان باشد این موضوع طرح شد و قانون شد که اراضی دراسلام در شرع هم همینطور است حریم ملک هرکس متعلق باو میشود ولی درست بخاطرندارم قبل از این ماده را رجوع کنید چون یادم رفته است که چه حد نصابی برای این اراضی معین کرده‌اند که چقدر مال مردم باشد وچقدر مال دولت که آن را عمران بدهند، آبادی بدهند تصرف کنند و بدست مردم بدهند، امروز یک وضعیت عجیبی پیدا شده‌است دربعضی ازقسمتهای ساحل بحرخزر دوکیلومتر، سه کیلو مترجلو رفته بعضی قسمتها کمتر وبعضی ازاین اراضی بطور باطلاقی باقیمانده بعضی ازاشخاص بیچاره هزارمتر دوهزارمتر رفته‌اند زحمت کشیده‌اند ازقراریکه دربندر پهلوی بمن اظهار کردند (بااجازه جناب آقای رفیع واطلاع ایشان عرض مبکنم) بعضی ازاین مردم رفته‌اند تومانی یک قران، سی شاهی پول قرض کرده‌اند درسال برای یک تومان ۱۲ قران باید تنزل بدهند همین مسلمانها من نمیدانم که این چطور چیزی است میگوئیم مؤمن هستیم تمام احکام رامیگذاریم زیرپا آنوقت هم میگوئیم مسلمانیم، مگر مسلمانی باین حرفهااست، من نمیدانم مسلمانی بچه جور چیزی است، من نمیدانم من که عقلم بجائی نمیرسد این بیچاره ها دوهزار،سه هزار متر چه بندرجزء چه مازندران، چه بندرپهلوی اراضی را گرفته‌اند استدعا دارو دولت توجه بکند هرقدر این ها زحمت بکشند، خرج کنند بادادن تنزیل درسال برای یک تومان ۱۲ قران چطور این بیچاره ها میتوانند موفق بعمران بشوند فکری کنید که باسهولت وسایل کاربرای آنها فراهم بشود بنده هیچوقت درپشت این تریبون کلمة ربا نخواهم گفت احل الله‌البیع وحرم الربا من نمیدانم، دولت باید فکرکند باسهولت که این مردم دستشان باز شود وقتی که دستشان بازشد جناب آقای منصور، نمایندگان محترم خدارا شاهد میگیرم این پیغام مردم آنجااست که اگر ماسیر باشیم، تأمین مالی داشته باشیم قوت لایموت داشته باشیم هیچ قوه‌ای هیچ تحریکی مارا باشتراکی وتجاوز بمال مردم نخواهد برد ما معتقدیم باین معنی اما چه کنیم فقر وگرسنگی وبیچارگی ودرماندگی وبدبختی وپریشانی گاهی انسان رامنحرف میکند انسان که معصوم نیست، پس چه باید کرد ؟این سهل است وممتنع عوض این پولهای عجیب وغریبی که خرج میشود درست من دربندرپهلوی مطالعه کردم دربندر جزؤ شهرگرگان ودشت گرگان مطالعات زیادی کردم شاید بیش از ۲۵ ، ۲۶ میلیون تومان اگر برای تمام این ساحل خرج اساسی بشود بااین پول ن هاین جور که تنزیل رااول بگیرند مثل آن سرباز مقانی یک چیزی میگفتند سابقاً که اول تنزیلش رابرمیداشت آنطور نه این را بمردم با یک اصول صحیحی بدهند که مردم بیایند این زمین ها را آباد کنند، آخرزمین آباد کردن زحم تدارد وسایل کارلازم دارد جناب آقای نخست وزیر عرایض مراتوجه بفرمایند من درتقسیم اراضی خوزستان وفروش خالصجات مطالبی دارم ومخالفت شدید خواهم کرد چرا ؟ برای اینکه من فکر میکنم آنچه راکه خودم عمل کردم ممکن نیست که یکنفر ویایک شرکت بایک سرمایه، اگر یک دست دیگر درکاراست انرا من نمیدانم، نمی توانند یکدفعه ۶ میلیون هکتار، ۶۰ هکتار، ۶۰ هزارهکتار، ۶ هزارهکتار یا ۶۰ هزار هکتار را در دو سال آباد کنند، ما غرضمان آبادی مملکت است نه گرفتن ازدست دولت وگذاشتن درجیب محتکر والا منظور دیگری مانداریم، از این جهت دربندرجز ماحساب کردیم اگریک نفرادمی (جناب اقای اردلان گوش کنید) یک نفرآدم یک هکتار که ده هزار متراست زمین بدست او بدهند وسایل کاراورا هم فراهم کنند سالی ۵ هزار متر آنراببرند زیرزرع زیر لوبیا زیر توت فرنگی خد اشاهد است ازهمان زمین متری یک تومان برداشت میکند، ازیک متر زمین ده ریال فردا فایده بخودش وزن وبچه‌اش میرسد میروند دررفاه وآسایش زندگی میکنند این یک جمله، جمله دیگر درگرگان الحمدالله دردشت یک وضعیت امنیت خاصه‌ای ایجاد شده‌است که هیچ تحدیکی دردشت نیست اینجا اجازه دارم ازآقای آخوند، ازآقای جرجانی رفیق عزیزم که این خوف رابزنم دردشت وضعیت امنیت ترا که مابیک صورت عجیبی بسرعت برق هم بعلم هم بعمل دارند میروند جلو ولی باید رفع محظور ازشان کرد یعنی مقتضی راباید موجود کرد مانع رامفقود، چه باید کرد. باید اختلافات راازبین انها برداشت باید ثبت اسناد بایک کمیسیون عاقلی فهیمی مشخصی برود انج ارفع اختلاف بکند که این محظور هم رفع بشود که هرکسی بداند توی زمین خودش، توی خانه خودش چکار میکند، ملت خودش رادرست کند آلونک خودش را درست کند این یک موضوع، موضوع دیگر جناب آقای نخست وزیر آقایا ن نمایندگان محترم، من خودم باآن دوایر غله باآن تأسیسات عریض طویل غله نمی خواهم نمایش بدهم که ۵ سال است بادولت بامرحوم هژیرزمان سابق راجع بغله چه جورافکاری داشتم وچه جور تشنجاتی رادرچه جور افکاری داشتم وچه جور تشنجاتی دادرچه جور مواقع جلو گرفتیم شاهد جناب آقای حاج آقا رضا رفیع سلمه‌الله تعالی که آنجا تشریف دارند ازاین افکار مطلعند من بااین افکار مخالفم ولی خرید گندم حتماً باید بشود، درخوزستان قیمت معین میشود درهریک تن ۴۵۰ تومان (یکنفر ازنمایندگان – ۵۰۰ تومان) اما درشهر گرگان دردشت امسال من جناب آقای منصور بشما قول شرافت میدهم اگر مأمورین صحیح ودرست عمل بکنند ۴۵ هزار تا ۵۰ هزار تن اضافه ازمصرف اهالی مازندران وگرگان محصول دارند ولی این راکاری کنند دزدی تویش نباشد صدی ۳۰ افت ازش نگیرند صدی ۴۰ ارش نگیرند استوانه های سیلو هم از هم باید جدا شود، یعنی محصول هرجا، زنجان، کرمانشاهان، الیگودرز گرگان هرچه می آید برود آنجا جدا شود. برای اینکه درگندم زشت وزیبا کردن ودرموقع آردکردن ودادن دردست مردم، تأثیر دارد که معلوم میشود که مأمور فلان جا دزدی کرده، صدی ۱۵ برایش افت انداخته باشد، اینها باید استوانه ها حتماً جدا شود، این یک دیگر اینکه قیمت گندم دشت رامعین کنند بگندم پاک، بگندمی که صدی سه بیشتر افت نداشته باشند برای مردم هم بیخود زحمت درست نکننداز قرار تنی ۳۲۰ تومان، نظربنده‌است حالا البته این بطور تحقیق نیست این رئیس دول تاست و دولت باید ببیند چه جور مصلحت است. هرچه تصمیم بگیرد زودتر عم کند زیر ااطلاع یافته‌ام که ازحالا روی بلاتکلیفی یک عده‌ای میخواهند استفاده بکنند مقداری از جنسهای ما را بخرند وبا یک دستهائی بجاهائی ببرند شاید هم انشاءالله این حرفها دروغ باشد. این البته نظرشان باشد که قیمت رادولت تعیین کند زودتر ابلاغ کند که تکلیف هرکس روشن بشود ( یکی ازنمایندگان – راجع بهمه جا ) البته عقیده من اینست که جناب اقای منصور این اعمال خیری که میشود درمازندران درآذربایجان درخراسان درتمام این شهرستانهای بآن کیفیت که مردمانش تمام متمدنند کاری بکنید که این جاها کانون فساد برچیده شود این مردم ازفقر وپریشانی بتنگ آمده‌اند. این عمل بشود ولی اینجاها ارجح است اینجاها اولی است باید که زودتر عمل بکنیم که انشاءالله بخواست خداوند این ملت متدین ومطیع کاملاً مرفه باشد ودولت هم بافراغ بال وآسایش حال باصطلاحات مملکت بکوشد. این عرایض بنده‌است
رئیس – آقای اعظم زنگنه
اعظم زنگنه - آقایان نمایندگان محترم: دراین موقع که از حوزه نمایندگی خود مراجعت کرده‌ام و لازم دانستم اوضاع فعلی کرمانشاهان را باستحضار مجلس شورایملی برسانم باکمال تأثر ناگزیرم عرض کنم حوزه کرمانشاهان امروز وضع بسیار اسف انگیزی دارد. رعایای فعال وزحمتکش این منطقه حاصلخیز بطور عموم دچار فقر وتنگدستی شده‌اند و استانی که همیشه قسمت عمده محصولات زراعتی وخواربار کشور راتأمین میکرد اکنون بروزگاری افتاده که موجبات نگرانی واظطراب عناصر اصلاح طلب رافراهم ساخته‌است آقایان محترم امروز کرمانشاه درفقر وفلاکت غوطه وراست تجارمعتبر آنجا دستروی دست گذاشته بیکارومبهوت مانده‌اند وبتدریج نیروی مقاومت آنهادرمقابل این بحران رو به تحلیل میرود وپی درپی ازمیدان فعالیت تجارتی کنارمیروند وورشکست میشوند (آزاد – استاندارآنجا اصلاحات میکند جناب آقای زنگنه) به آنجا هم میرسیم کسبه وپیشهوران زحمتکش وشریف این شهر۱۲۰ هزارنفریاز تهیه نان روزان هخود عاجزمانده‌اند. مطب پزشکان مملو ازبیماران پریشان وتنگدست شده. عده زیادی اشخاص بیکار بامید تهیه یک لقمه نان بشهر روآورده‌اند فقرا وبینوایان درتمام معابر یافت میشوند.بنده نمی خواهم پیش ازاین درباره آلام روحی مردم این شهر چیز یعرض کنم زیرامیدانم موجبات تأثر وتأسف آقایان نمایندگان محترم فراهم خواهدساخت همینقدر خودر اموظف میدانم باستحضار مجلس شورایملی ودولت برسانم که اگر بفوریت دولت درصدد چاره جوئی برمی آید واقدام مؤثری برای رفع بیکاری وخاتمه دادن به این بحران بعمل نیاورد رعایا واصناف زحمتکش وبازرگانان این منطقه بکلی ازدست خواهند رفت (صحیح است) برای مشاهده زندگی دلخراش رعایا وپریشانی اوضاع عمومی اهالی این منطقه فوری از پیشگاه مبارک شاهانه استدعا دارم شخصاً به آن حدود قدم رنجه بفرمایند تا آنچه را که درمجلس شورایملی بعرض میرسانم بچشم خود ملاحظه فرمایند. این است تمنای بنده ازآستان مقدس شاهنشاه محبوب ما که امیدوارم مورد قبول واقع شود. ضمناً خواستم به استحضار جناب آقای وزیرراه برسانم که جاد ه های شوسه غرب بکلی خراب شده وآسفالت بتدریج ازبین میرود واگربرای تعمیر راه شوسه اقدام فوری بشود هم عده زیادی ازبیکاران گرسنه وپریشان مشغول کار خواهندشد وهم راه شوسه از وضع خراب فعلی بیرون خواهد آمد. دربحبوحه این پریشانی وبدبختی عمومی استاندار فعال وپرکار وبی طمعی باکمال میل وعلاقه درغرب خدمت میکند وتاانجائیکه میسر ومقدور است زحمت میکشد تابپیروی ازنیات مقدس شاهنشاه محبوب قدمهای بلندی درراه تأمین آسایش مردم ورف عتعدی مأمورین نادرست وبد سابقه بردارد وآقای صمصام این تصفیه لازم را شروع کرده است آقای فلسفی بازپرس دیوان کیفر پرونده های کارمندان بد سابقه ونادرست وعملیاتشان راجدا مورد رسیدگی قرارداده وهمین جریان مسبب اصلی این تحریکات شده است بنابراین ازآقایان نمایندگان محترم تقاضا دارم نسبت بمأمورین لایق وباشهامت که بهیچگونه نظر وغرضی انجام وظیف همینمایند بدون تحقیق قضاوت نفرمایند ومورد تحریکات مغرضین واقع نشوند. درضمن ازمساعی آقایان سرهنگ فولادوند که ازافسران دانشمند وشریف ارتش هستند اظهار امتنان میکنم که نظم وانظباط کاملی درسراسر منطقه غرب بخصوص مناطق عشایری برقرارکرده‌اند وازدولت ومقامات مسئول مرکزی تقاضای تشویق مذمورین لایق وخدمتگزار غرب را دارم (صحیح است، احسنت)
رئیس - آقای اللهیارصالح
صالح - بعد ازاینکه سؤال بنده راجع بلوله کشی تهران وقرارداد الکساندر گیپ درجرائد منتشر شد، این مطلب مورد توجه محافل مختلف، مطبوعات، مجلس سنا ؤونمایندگان مجلس شورایملی واقع گردید، درمجلس سنت وهمینطور دراین مجلس مقدس آقای وزیرکشورتوضیحاتی راجع ب هاین مطلب دادند که خاطر آقایان محترم هست. بعد ازجناب آقای رئیس مجلس سنا وجناب آقای رئیس شورایملی تقاضا کردند که یک کمیسیون تشکیل شود واین مطلب درآنجا هم مورد مطالعه واقع بشود. این کمیسیون مرکب بود ازچند نفر اعضای مجلس سنا، سناتورهای محترم ودوسه نفر ازاقاین نمایندگان ؤ من جمله بنده ودراین کمیسیون که مثل سایر کارها متأسفانه خیلی منظم تشکیل نمیشد قسمتس ازپرونده امر خوانده شد وآقایان اعضای کمیسیون نظراتی اظهارنمودند. بعد ازصورت مذاکرات مجلس سنا معلو مشد که درجلسه دیروز ازطرف بعضی ازسناتورهای محترم تذکری راجع بمطالعات این کمیسیون داد هشده وآقای وزیرکشور مجدداً توضیحاتی داده‌اند. وظیفه بنده ازلجاظ اینکه بنمایندگی مجلس شورایملی بتقاضای جناب اقای رئیس مجلس حضورداشتم، بنده هم باید نظر خودم راباستحضار اقایان برسانم، اولاً این کمیسون بمعنای کمیسیونهای پارلمانی که مسئولیت دارد ورسیدگیهایش رسمیت دارد بهیچوجه نبود. یک کمیسیون خصوصی بود فقط برای استحضاراقایان نمایندگان ازمحتویات پرونده (ابتهاج – مشورتی بود ) جناب اقای وزیرکشوریقیناً متوجه هستند که اگرنظریه‌ای ازطرف آقایان مجدداً درآنجا بیان شده‌است، صرفاً نظریه شخصی آقایان بوده، اما راجع محتویات پرونده البته تمام محتویات پرونده خوانده نشد، اعتراضاتی که ازطرف اداره کل لوله کشی بشرکت الکساندرگیپ شده ونسخه‌ای یانسخه هائی ازآن را برای بعضی ازآقایان فرستاده‌اند آن صورت اعتراضات درکمیسیون قرائت شده‌است جوابهای کتبی هم که الکساندر گیپ داده‌است ملاحظه شد.
بعضی ازقسمتهای پرونده مورد احتیاج بود که خوتنده شد. خو د بنده ازخارج هم یک تحقیقاتی کرده‌ام، انچه بخود بنده معلوم شده است اولاً این شرکت انگلیسی اگرحقیقت آنطور که ادعا میکرده وآنطور بعنوان این عنوان موفق بعقد این قرارداد شده است حقیقت شهرت جهانی داشته باشد، بهیچوجه عملی که درتهران کرده است مثبت این عنوان نیست یعنی هیچ یکی ازشاهدین عمل شرک تنخواهد گفت که واقعاً شرکت الکساندرگیپ مستحق داشتن عنوا ن شهرت جهانی است ثانیاً در طرز رفتاری که ازابتدا تاانتها نموده‌است، معلوم میباشد که این شرکت بهیچوجه حسن نیت بکارنبرده ابتدا استفاده کرده ازاینکه شرکت انگلیسی است وپشتیبان آن یک دولت مقتدری است وبااینکه بعد ازاعلان مناقصه دردرجه پنجم واقع شده یعنی چهارمؤسسه معتبر دیگر به او سبقت داشته‌اند، با اینکه دردرجه پنجم واقع شده، موفق باخذ قرارداد وامضای قرارداد بادولت شده است، ولی یکی دومطلب که ازمزایای پیشنهاد آن بود، یکی ازآنها محصور کردن مخارج لوله کشی بمیزان معین وتعهد باینکه ازاین میزان خارج نشود، این را هم بهیچوجه انجام نداده ودرابتدای عمل بطوریکه بفعه پیش هم عرض کردم عنوان اضافه کاررا جلو آورده ویک کارهائی که هرکس توجه کند تصدیق خواهد کرد جزو کارهای اولیه واصلی ای رکت میباشد که درقرار داد قید شده ویاازقرارداد مفهوم است، آنها را بعنوان اضافه کار ازدولت سابق تصویب نامه خلاف قانونی گرفته وآن عملیات راجزو اضافه کارحساب کرده علاوه براین درقسمت گرفتن آ نحق العمل صدی هفت حتی کارهائی که خود آنها انجام نداده‌اند ومؤسسات دولتی ایران انجام داده مثلاً حمل لوله با راه‌اهن، ریل کشی درداخل انبارها، کارهایی که دخالت شرکت الکساندر گیپ، اگردخالتی داشته بسیارناچیز بوده ازاینها هم مطالبه صدی هفت حق العمل کرده است. وازهمه مهمتر اینکه نقشه های مورد احتیاج رامطابق مشخصاتیکه نعهد کرده بودند بموقع ندادند وتاامروز هم قسمت عمده آنها را نداده‌اند وازقراری که شنیده‌ام بتازگی شرحی نوشته‌اند به آقای وزیر کشور که اگرفلان میزان بدهید ما این نقشه ها خواهیم داد حلاصه با کمال تأسف مجبورم عرض کنم که این شرکت درعمل خود یک عملی که بسا مورد احتیاج مردم بوده وسالهای سال مردم تهران به ان چشم داشته‌اند حسن نیت بکارنبرده ووظیفه خودرا انجام نداده‌است وقرارداد منقضی شده است. جزئیات زیاد است اگربخواهم بگویم بمطالب دیگر نمیرسیم مثل اینکه درسفارش لوله ها مشخصات راطوری تعیین کرده‌اند که فقط شرکتهای انگلیسی میتوانستند جواب مناقصه رابدهند، یعنی درمناقصه شرکت بکنند وهمین لوله هائی هم که وارد کرده‌اند.
مطابق اطلاعاتی که بنده ازیکی ازاشخاص بصیر ووارد دراین کار بدست آورده‌ام قسمت عمده آنها ترک دارد و قابل استفاده نیست حالا در هر صورت این شرکت قراردادش منقضی شده است صحبت در این هست که چه باید کرد البته همه مردم علاقمندند که این لوله کشی تهران هرچه زودتر خاتمه پیدا بکند (صحیح است ) واشخاص مؤثر که دراین هفته اخیر با بنده صحبت کرده‌اند نگران هستند ازاینکه اگرقرارداد این شرکت تجدید مشود موضوع لوله کشی تهران انجام نخواهدشد که بنده شخصاً منکر این مطلب هستم وتصور میکنم اگرچناتنچه یک مؤسسه دیگری بااین مزایا واستفاده‌ای که این شرکت داشته است یک قرار داد باما منعقد کرده بود شاید تابحال اثری ازلوله کشی درتهران مشهود بود. درهرصورت اگر بخواهند این قرارداد رابا شرکت الکساندرگیپ تمدید بکنند بنده ناچارم بوظیفه نمایندگی خودم عرض کنم که بهیچوجه راه قانونی برای اینکه هیئت وزیران با تصویب نامه تمدید قرارداد را مقرر بدارند نیست برای اینکه مدت قرارداد را مقرر بدارند نیست برای اینکه مدت قرارداد منقضی شده درقرارداد هیچ پیش بینی راجع بتمدید نشده یک شرکتی یک تعهدی کرده ودرموقع انجام نداده تخلفاتی مورد ادعاست آنها جوابهائی میدهند که باید البته رسیدگی شود ولی تمدید قرارداد بهیچوجه مجوز قانونی ندارد یا باید اعلان مناقصه مجدداً داده شود و یا باید اجازه مخصوص ازمجلس شورایمل گرفته شود موضوع دیگری که میخواستم بتاستحضار نمایندگان محتر مبرسانم این بود: این ولایت بدبخت، کاشان مثل ولایت ها که همه آقایان مستحضرند الان جناب آقای نماینده محترم کرمانشاه شکایت کردند درآتش فقر وبیکاری بخصوص میسوزد. مردم دسته دسته به تهران می آیند وروز نیست که یک عده ببنده ونماینده دیگرکاشان برای پیدا کردن کارمراجعه نکنند، همین وضعیت درهمه جا هست دولت باید برای مردم تهیه کاربکند متأسفانه میبینم درحاهائی هم که خود مردم یک فکر هائی برای کارکرده‌اند به انها توجه نمیشود تا اینکه آنها از میان برود در کاشان دوسال مردم پول رویهم گذاشتند ۳۶ میلیون سرمایه تهیه کردند تعهد کردند و ۳۶ میلیون ریال در بانک گذاشته شد و دو سال بدولت مراجعه کردند با اینکه آقای حکیم‌الملک جزء افتخاراتش در مجلس اظهار کرد که من و وزرای من چنان کسانی هستیم که در زمان ما چنین شرکتی تأسیس شد. ولی نه خود ایشان و نه وزرای بعد یک قدم برای اینکه کمک بکنند برای ایجاد این شرکت، شرکتی که بنا بود برای دوهزار دستگاه پارچه بافی پنجاه هزار دوک نخ ریسی و دویست حلقه چاه حفر بکنند کاری نکردند و آن شرکت در دو سه هفته پیش رسماً منحل شد، بنده دو سه دفعه حضور اعلیحضرت همایونی شرفیاب شدم و حقیقتاً ایشان را متأثر دیدم ایشان هم اوامری صادر فرمودند، اما هیئت های دولت گوش ندادند فقط نیم.میلیون لیره لازم بود که کاشانیها آنرا بپردازند به اقساط ده‌گانه وآن کارخانه واردبشود و ایجاد بشود آنرا ندادند و حال انکه آقای گلشائیان درهمین مجلس یا درمجلس سنا اظهار کردند که ۱۶ میلیون و نیم لیره بسازمان برنامه داده‌ایم وآن بکلی از میان رفته است، یک کارخانه کوچکی الان درکاشان هست که آنهم دراثر عدم توجه اولیای امور نزدیک به تعطیل است این کارخانه ریسندگی بقدری تحت فشار است برای عوارض برای حق الارض و چیزهای دیگر که اینها درصدد هستند انجارا تعطیل بکنند، بنده ناچارم عرض کنم که فردا هزاروپانصد نفرکه هرکدام لااقل سه نفر بچه دارند اینها بیکار میشوند ودولت چه فکری خواهد کرد ؟همین شرکت ریسندگی بجای اینکه توسعه بکارخودش بدهد آنچه دارد دومقابل بکند یک مقدار ماشین آلات ووسایل برق سفارش داده از قراری که بمن میگویند بقدری حق الارض وعوارض دیگر مطالبه می کنند که اصلاً آوردن اینها وبکار گذاشتن اینها صرفه ندارد بنده این راازسایر صاحبان کارخانجات شنیده‌ام من جمله آقای حسن کورس گفتند مایک مقداری آورده‌ایم نمیتوانیم خارج بکنیم ازگمرک برای اینکه صرف نمیکند، ازجناب آقای نخست وزیر خواهش میکنم این مطلب که مکرر بجناب اقای وزیر اقتصاد ملی ازطرف صاحبان کارخانجات مراجعه شده است توجه بفرمایند برای اینکار، مطلب دیگری که میخواهم بعرض آقایان برسانم راجع به نطنز است الان نطنز جزو حوزه کاشان است والبته همیشه هم باقی خواهد ماند منتهی هیچکس غیر از آنهائی که رفته‌اند و نطنز را دیده‌اند واقف نیست به اهمیت این قسمت حاصخیز و مهم در مملکت ما، نطنز علاوه بر اینکه یک منطقه وسیع، دارای آب و هوای بسیار ممتاز میباشد. یکی از نقاط تاریخی ایران است که در تاریخ ملاحظه فرموده‌اید سلاطین ساسانی مقر ییلاقی خودشان را در نطنز قرارداده‌اند آنجا آثارش الان هست نطنز از کاشان دوراست دهات نطنز از هم متفرق هستند آنجا قابل این است که از خودش یک نماینده داشته باشد مخصوصاً برای نطنز در لیست نمایندگان اضافه بکنند یک موضوع دیگر راجع به دانشجویان است، دانشجویان بطوریکه اطلاع دارید یک قسمت از دانشجویان دانشکده پزشکی اخراج شده‌اند و در حال تحصن هستند و یک عده‌ای هم در خارج در حال اضطراب هستند برای رفقایشان اینها یک مطالبی میگویند دانشگاه یک حرفهائی میزند بنده چون برادرم رئیس دانشکده پزشکی است یک عده‌ای تصور میکنند واینطورلااقل درخارج اظهار میدارند که نمایندگان جبهه ملی برای خاطر من در این خصوص اظهاری نمی کنند و حال آن که این مطلب حقیقت ندارد من در حضور آقایان عرض میکنم من مکرر عرض کرده‌ام از ایشان خواهش کرده‌ام آقایان هم وارد رسیدگی شده‌اند من خیلی خوشوقتم که تمام نمایندگان محترم در این موضوع بهر شکلی که مقتضی میدانند دقیقاً وارد شوند و معلوم شود که حق باکیست؟ بنده شخصاً خودم از جناب آقای رئیس خواهش کردم که ۲ نفر ازنمایندگان که سابقه دانشگاهی دارند مأمور بفرمائید که رسیدگی بکنند و معلوم بشود که حق با کدام طرف است تااین موضوع خاتمه داده شود الان هم تقاضای خودم را تجدید میکنم و در هر صورت بنده سابقه زندگیم نشان داده است که اگر اولاد بنده هم یک تخلفی کرد هیچوقت به او رحم نمیکنم اگرچنانچه من اظهاری در مجلس نکرده‌ام برای این نبوده‌است که دکتر جهانشاه صالح برادر من رئیس دانشکده است (صحیح است) آقای رئیس میدانند که مستقیماً ازایشان و به وسائل غیرمستقیم آنچه از دست بنده برآمده اقدام شده است (رئیس – صحیح است) یک موضوع دیگر اینست که عده‌ای از افراد حزب ایران را در خراسان آقای صدرالاشراف در اثر بی مهری که با بعضی ازاعضای حزب ایران داشته‌اند نسبت به کلیه اعضای حزب در خراسان یک عملیات شدیدی کرده‌اند و وادار کرده‌اند مراجع مختلف که از مشهد از در جز یک یک عده‌ای ازاعضای حزب ما را به نقاط مختلف بعنوان انتقال تبعید کرده‌اند و بنده نسبت باین کار معترض هستم و فعلاً بهمین اندازه اکتفا میکنم و خواهش میکنم که این عمل برخلاف اصول آزادی است و تذکر داده شده خاتمه بدهند
یک نفر از نمایندگان – همچو چیزی نیست
– مذاکره راجع به اوقات جلسات در ماه رمضان
۳ – مذاکره راجع به اوقات جلسات در ماه رمضان
رئیس - وارد دستور میشویم برای اینکه روز شنبه ماه رمضان شروع میشود پیشنهادی رسیده برای تعیین ساعات جلسه که اوقات آن معلوم بشود پیشنهاد قرائت میشود ( پیشنهاد آقای رفیع بشرح زیرقرائت شد ) مقام محترم ریاست مجلس شورایملی پیشنهاد میکنم بعد از نطقهای قبل از دستور تکلیف اوقات جلسات آینده در ماه رمضان معلوم بشود.
رئیس - آقای رفیع
رفیع - چون در آخر جلسه ممکن است آقا این تشریف نداشته باشند بنابراین حالا که آقایان تشریف دارند معلوم بشود که اگر جلسات در ماه رمضان صبح میشود و اگر هم جلسات شب میشود هر طور که آقایان میدانند مختارند اکثریت هرنظری داشته باشند بفرمایند عرض دیگر بنده راجع باین آقایانی است که درمجلس متحصن هستند میخواستم از مقام ریاست سؤال بکنم که درباره آنها چه تصمیمی اتخاذ شده است برای اینکه البته این آقایان بموجب قوانین باید اطاعت بکنند از معلمین خودشان (صحیح است) احترام بکنند از معلمین خودشان (صحیح است) معلمین هم مثل پدر و مادر نسبت به آنها ملاطفت بکنند (صحیح است) من از آنها تقاضا میکنم که عفو بکنند این دانشجویان را و از مقام ریاست هم خواهش میکنم که این مسئله را یک ترتیبی بدهند که آنها با کمال خوشوقتی بروند مشغول تحصیل شوند و آقایان هم نسبت به آنها محبت بکنند و بگذارند از آنچه که گذشته در این موضوع خواهشمندم اگرمقام ریاست تصمیمی گرفته‌اند باطلاع مجلس برسانند
رئیس - بنده گمان میکنم که در روزهای اختلافی نباشد یعنی همان روزهای یکشنبه و سه شنبه و پنج شنبه باشد منتهی نظر مجلس برای عصر وشب باید معلوم بشود اگر آقایان نظر دارند که صبحها جلسه باشد
امامی - صبحها ساعت هشت می‌آییم و ساعت ۱۲ میرویم.
اردلان - بنده عرضی دارم
رئیس - آقای امامی مقدم هستند
امامی - بنده عرضم این بود که ساعت هشت و نیم بیاییم و نیم ساعت بظهر برویم استدعا میکنم که مقرر بفرمائید سرساعت هشت و نیم آقایان تشریف بیاورند و مثل همیشه نباشد که آقا این دیر تشریف می آورند.
رئیس - آقای اردلان
اردلان - بنده خودم سعادت روزه گیری را دارم بنده میدانم که نمیشود صبح زود آمد من مکرر تجربه کرده‌ام شما وقتیکه سحر بیدار شدید باید یک چرتی بزنید بنده نظر خودم را عرض میکنم بنده چون خودم روزه میگیرم باید عقیده ودم راعرض کنم عقیده بنده این است که نیمساعت ازهرروز دیرترجلسه بشود (بعضی ازنمایندگان – نه آقا) این عقیده بنده است که بنده آزادم عرض کنم
رئیس - این چندروزه با آقایان استادان محترم دانشگاه بوسیله جناب آقای معظمی نایب رئیس مجلس شورایملی که خودشان عضو شورای دانشگاه هستند در این خصوص مشغول مذاکره بودیم که شورای دانشگاه موضوع را مورد توجه قراردهند و نظر مجلس شورایملی هم البته این است که در همه جا نظم و مقررات رعایت شود و آقایان دانشجویان هم رعایت احترام استادان خود را که از سنن قدیم ایرانیان است همواره نصب‌العین خود قراردهند. آقایان استادان هم با جنبه روحانی که دارند البته نسبت به فرزندان خود سختگیری نخواهند نمود نسبت به ساعات جلسات مجلس اگر آقایان موافقت میفرمایند ساعات جلسه مثل همیشه همان ساعت ۹ باشد که آقایان ظهر بروند منزل (صحیح است) پس با اجازه آقایان اول ساعت ۹ اعلام میکنیم
- قرائت وتصویب گزارش کمیسیون حل اختلاف مجلسین
۴ - قرائت وتصویب گزارش کمیسیون حل اختلاف مجلسین
رئیس - یک گزارش است ازکمیسیون مختلط مجلسین رسیده باطلاع مجلس میرسد. (بشرح ذیل خوانده شد) مطابق اختیاراتی که هر یک از مجلسین به دوازده نفر نمایندگان شعب خود داده‌اند (تصمیم مجلس سنا مورخ ۱۳۲۹/۲/۲۳) هیئت بیست و چهارنفری برای تنظیم آئین نامه مشترک جلساتی تشکیل داده. در جلسه اول جناب آقای دکتر مصدق را به ریاست کمیسیون انتخاب نمودند سپس طرفین هرکدام سه نفر را بشرح ذیل: ازطرف هیاتی ۱۲ نفری مجلس سنا:
- ۱ – جناب آقای دکتر معین دفتری
- ۲ – جناب آقای تدین
- ۳ – جناب آقای دکتر شفق
ازطرف هیئت ۱۲ نفری مجلس شورایملی:
- ۱ - جناب آقای دکتر مصدق
- ۲ – جناب آقای عامری
- ۳ – جناب آقای مخبرفرهمند.
بعنوان سوکمیسیون برای تنظیم زمینه آئین نامه انتخاب کردند سوکمیسیون درطی جلسات متعدد با درنظر گرفتن موارد مبتلا به فعلی موادی تنظیم نمود. این مواد در هیئت ۲۴ نفری مورد شور و مداقه قرارگرفت و بالاخره چهار ماده ذیل در جلسه روز شنبه بیستم خرداد با اصلاحاتی تصویب گردید.
ماده ۱ – مجلس شورایملی پس ازختم مباحثات دراصل لوایح مالی و در پیشنهاد های مربوطه به آنها قبل از رأی نهائی لوایح مزبور را با توضیحات لازم برای اظهار نظر به مجلس سنا میفرستد درصورتی که نظر سنا موافق باشد رأی نهائی گرفته میشود والا پس از مباحثه و شور اخذ رأی میشود.
ماده ۲ – لوایح مالی که ازمجلس شورایملی به مجلس سنا ارجاع میشود درصورتی که مربوط بیک یا چند دوازدهم باشد باید حداکثر در یک هفته در اولین جلسه و خارج از نوبت و در صورتیکه مربوط به قوانین وضع و تغییر مالیاتها و مصارف باشد ظرف پانزده روز و اگر مربوط به بودجه کل کشور باشد حداکثر ظرف یک ماه مورد مداقه و مباحثه سنا واقع گردد و به انضمام نظر مشورتی سنا بمجلس شورایملی برای رأی نهائی اعلام شود. در صورتی که آن لوایح بیش از مدتهای مذکور در سنا متوقف بماند و برنگردد مجلس شورا، آنرا موافقت شده تلقی خواند نمود – بدیهی است ایام تعطیل جزء مدتهای مذکور محسوب نمیشود:
ماده ۳ – طرحها ولوایحی که دریکی از مجلسین فوری تلقی شود (اعم از یک فوری و دوفوری) فوریت آن درمجلس دیگر قبل از ورود بمطلب مطرح میشود – همچنین ممکن است طرح یا لایحه‌ای که در یکی از مجلسین عادی تلقی شده در مجلس دیگر فوری تلقی شود. لوایح و طرحهای مالی که در مجلس شورایملی فوریت آن تصویب شود در مجلس سنا نیز فوری تلقی خواهد شد.
ماده ۴ – در صورتیکه روسای مجلسین یا دولت تقاضاکننده ممکن است کمیسیونهای مشابه و صلاحیت‌دار مجلسین برای بحث مقدماتی و حصول توافق در طرحها یا لوایح معینی جلسه مشترک تشکیل دهند. این مواد بعنوان قسمتی از آئیننامه مشترک مجلسین برای اجراء موقت اعلام میگردد و چنانچه باز موادی پیش آید البته کمیسیون بیست و چهار نفری به وظیفه خود عمل خواهد نمود – دکتر محمد مصدق
رئیس - یکعده از آقایان اجازه خواسته‌اند اگر میخواهند در این موضوع صحبت کنند (یکنفر از نمایندگان – این موضوع خیلی مهم است) قبلاً ماده ۷۹ نظام نامه قرائت میشود:
ماده ۷۹ – درابتدای هرجلسه قبل از ورود در دستور رئیس مجلس مطالب مهمی را که آگاهی مجلس از آنها ضروری باشد به اطلاع نمایندگان میرساند ولی این مطلب مورد بحث واقع نمیشود. مگر با اجازه و رأی مجلس. حالا اگرآقایان می خواهند که مطرح شود باید رأی بدهند و چاپ بشود و توزیع بشود (اسلامی – حقوق نمایندگان را زیرپا گذاشته‌اند) مگر ملتفت نمیشوید میگویم اگر باید مورد بحث واقع شود به مجلس بیاید (اسلامی – حق نداشتند اینکار را بکنند) چرا گوش نمیدهید میگویم اگر باید مورد بحث واقع بشود چاپ بشود و بعد بمجلس بیاید (یکنفر از نمایندگان – در همین جلسه یا جلسه دیگر) در جلسه دیگر این باید چاپ بشود و به دست آقایان برسد مطالعه کنند اگر نظری دارند بفرمایند (اسلامی – مقصود این است که بیاید درمجلس صحبت بشود) اولاً این گزارش تهیه شده برطبق اختیاری است که مجلس داده است حالا اگر باز هم لازم میدانند بحث بکنند باید رای بگیریم
محمدعلی مسعودی - صحیح است
بعضی از نمایندگان - اجازه بفرمائید یک دفعه دیگر قرائت بشود
امامی - مواردش را بفرمائید قرائت کنند (مواد گزارش بشرح سابق قرائت شد)
رئیس - بطوریکه عرض کردم برطبق اختیاری که کمیسیون داشته است این گزارش را داده‌است حالا اگر مورد قبول مجلس است رأی نمی خواهند و اگر آقایان میخواهند مورد بحث قراربدهند که بایستی رأی گرفته شود و چاپ بشود
نمایندگان - رأی بگیرید
اسلامی - صحبت کردن که رأی نمیخواهد
عامری - بنده یک عرض مختصری دارم
رئیس - بدون رأی ممکن نیست مطرح بشود. آقایانی که موافقند گزارش درمجلس مورد بحث قراربگیرد قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد، پس بنابراین موقت اجرامیشود
- سؤال آقای دکترشایگان از آقای نخست‌وزیر و جواب آن
۵ - سؤال آقای دکترشایگان ازآقای نخست‌وزیر وجواب آن
رئیس - آقای دکترشایگان، آقای نخست وزیر برای جواب سؤال شما حاضر هستند.
دکترشایگان - درذهن بنده سؤال کردن برای این نتیجه بود که دولت توجه کند واگر حرف حقی اینجا زده میشود آن حرف عم بشود و رفع ظلم بشود در این چند هفته که بنده اینجا هستم میبینم که نتیجه حاصل نمیشود یعنی بجای اینکه سند و حق را از ناحق تشخیص بدهند مطلب به مجادله میکشد، شخصی یک کار خطائی کرده اسناد هم در دست است بنده می آیم اینجا اسناد هم حاضر است خود این آدم وقتی که جواب باین حرف من میدهند میگوید زدم ولی دوستانه میگوید دختره راخواسته‌ام ولی برای حفظ مملکت (یکی ازنمایندگان – آقای دکترصحیح نیست ) نوشته است آقا توی روزنامه نوشته حسن کار او اینجاست که شما بیایید اینجا و از او دفاع کنید حسنش این است که از ایشان دفاع بفرمائید عرض میکنم یکی از محسنات کار آقا اینست که ایشان دفاع کنند
نورالدین امامی- خانواده 700 ساله است آقا
رئیس – آقای دکتر شایگان موضوع سؤالتان را بفرمائید.
دکتر شایگان – این سؤالی که بنده میکنم گمان میکنم نتیجه‌اش این باشد که شاهرخ هم بخدا برسد و مرد خیلی محترمی خواهدشد و گذشته ها هم فراموش میشود. (امامی – شما هر دو را قاطی میکنید) وقتی که آقای شاهرخ را انتخاب کردند برای ریاست تبلیغات درست این موقع تصادف با انتخابات بود وما در این مجالس انتخاباتی که می رفتیم میدیدیم که غالب مردم ازاینکار تعجب می کنند که چطور یک شخصی که آن سوابق رادارد که بنده ذکری نمیکنم چطور شخصی که مسلمان نیست البته ممکن است شخصی که مسلمان نیست البته ممکن است شخصی که مسلمان نیست رئیس حسابداری بشود هیچ مانعی ندارد رئیس مالیات بردرآمد بشود ولی چطور این شخص را وادار میکنند و ریاست میدهند برای اینکه برای اسلام تبلیغات بکند مردم خیلی ازاین باب اظهار نگرانی میکردند که آقا این یعنی چه کسی که مسلمان نیست (عده‌ای نمایندگان – صحیح است) و جزو تصویب نامه یعنی قانون اساسی این اداره تبلیغات و ذکر شده که یک مقدار از کار این اداره تبلیغات اسلامی است چطور این شخص را گذاشته‌اند اینجا برای تبلیغات تعجب مردم بیشتر میشد وقتی که میدیدند این سابقه اداری ندارد وبرای اینکه بتوانند او را برسر اینکار بگذارند تصویب نامه میکذرانند دربین تمام مستخدمین دولت کسی که شایسته اینکار باشد نیست مجبورند که بگردند رئیس تبلیغات کسی که از طرف یک دولت خارج در یک دولت خارجی دیگر سمتی که ننگ‌ترین سمتهائی است که شخص داشته باشد داشته است همه مردم ایران شاهد خیانت اوبودند (عده‌ای ازنمایندگان – صحیح است) یعنی بگوش خود شنیدند که این آدم چه اهانتهائی کرده این آدم چه باعث میشود که بیاورند و با تصویب‌نامه بیک همچو کاری که ابداً با آن مناسبت ندارد بگمارند پای شتر وعلاقه‌بندی؟ مسلمان سعی داشته باشد برای نماز میت، یهودی را دعوت بکند آقا یهودی باید نماز میت برای مرده خودش بخواند کسی که معتقد به یک دیانتی نیست او را وادار میکنند که برای اسلام تبلیغات بکند بنده عرایضی که میکنم ناشی از تعصب نیست در تمام دنیا هیچ ملتی مثل ایران با مذاهب دیگر در تماس نیست برای آنها تمام حقوقی که برای مسلمانان قائلیم بنابراین اعتراض من این نیست که چرا زردشتی باید به کاری گماشته شود عرضم اینستکه اینکار برای او مناسب نیست بنده جزئیات کار این آقا را می گویم بعد علت اینکه این آقا به این کارگماشته شده است ذکر نمیکنم چون خود آقایان محترم نمایندگان خودشان توجه خواهند فرمود که این چه اعجوبه‌ای است که بااین سوابق وبا این لواحق بااینکه آقای نخست وزیر مملکت اذعان دارد که مقامش با او متناسب نیست معذالک مثل کوه پابرجاست (مکی – ازما بهتران طرفدارش هستند) این آقای محترم موقعی که ایشان متصدی اینکار شدند یک دوسیه ضد منافی عفتی پیداشد انشاءالله درست نیست (بهادری – کجاست آقا این دوسیه کجاست) (مکی درامیرآباد تشریف بیاورید آنجا تاخدمتان عرض کنم) بعد این شخص شخیص در موقعی که شاه مملکت برای جلب توجه امریکائیهای بذال (محمد علی مسعودی – بذل وبخششی که ماندیدیم) بله بعد ازاین که اعلیحضرت تشریف بردند به امریکا (محمودی – ازاعلیحضرت دعوت کردند) البته دعوت کردند رنج سفر را برخود هموار فرمودند تشریف برده بودند آنجا و محیط مساعدی را درست میکردند این آقا بدون کسب اجازه از وزارت خارجه مصاحبه‌ای کرده وآن مصاحبه چیزی نیست که گم شده باشد و اینجا نزد بنده است و در آن مصاحبه چیزی نیست که گم شده باشد و اینجا نزد بنده است و در آن مصاحبه اظهار فرمودند ما درصددیم یهودیهای عراقی را از ایران بیرون کنیم و مناسباتمان را قطع کنیم (امامی – غلط کرده) تسلط یهود را بر سرمایه داری آمریکا همه آقایان میدانند در یک همچو موقعی یک همچو مصاحبه‌ای بدون کسب اجازه از وزارت امور خارجه کرد که وزارت خارجه بعد گفت او نه مأمور بوده نه حتی مأذون این کارهای این آقا نتیجه‌اش چه شد ؟ نتیجه منطقی آن این بود که بگویند خوب بروید ویک کار دیگر بکنید ولی اینکار رانکردند بقدری این میخ محکم بود که ایشانرا گفتند که چندی مرخصی بروید بعد معلوم شد که مرخصی باشأن ایشان سازگار نیست مرد عمل وجوان وکارآزموده بنظر خود ودوستانش، این نباید برود بمرخصی باید بمأموریت برود باید برود ورسوائیهائی دیگری برای مملکت ببار بیاورد ایشان بعنوان مأموریت رفتند کسیکه باید باو مذموریت داده شود محتاج نیست باینکه مأموریتی باشد مأموریت برای اوخلق میشود اگرکسانی هستند که میخواهند مأموریت بگیرند باید سعی کنند آن قدرت فراهم شود لازم نیست مذموریت باشد مأموریت برایشان ایجاد میشود باین شخص مأموریت دادند که بروند واسباب رادیو ازهلند خریداری کنند ایشان هم رفتند چندی بعد دررادیو شنیدیم که این اسبابی که قراربود از هلند بخرند اینرا آمریکائیها برادیو هدیه کردند معذالک ایشان از مأ‌موریتشان دست برنداشتند تشریف بردند به اروپا چیزی نگذشت که آثار وجود ایشان ظاهر شد جراید خارجه نوشتند آقا روی کارتشان نوشته‌اند یعنی شاهزاده ساسانی (خنده نمایندگان) این شاهزاده رفتند آنجا و شروع کردند به اظهار شاهزادگی کردن (فقیه‌زاده – ازآن کارتها خدمتان نیست ؟)
عرض کنم و در لندن مصاحبه فرمودند ودرآن مصاحبه راجع به اهم مسائل ایران خودشان بیاناتی فرمودند و ایشان در باب نفت اظهار نظری کرده‌اند (نورالدین امامی – غلط کرده) و من عین خبر رونامه را خدمت آقایان محترم عرض میکنم خبری را که روزنامه ارگان شرکت نفت اختیار روز تحت عنوان رئیس تبلیغات ایران با شرکت نفت مذاکره میکند انتشار داده در محافل سیاسی تهران با حیرت و تعجب فراوان تلقی شده است. روزنامه مزبور در شماره پنجشنبه گذشته ضمن خبر عزیمت آقای شاهرخ چنین مینویسد آقای شاهرخ ضمناً با نمایندگان شرکت نفت انگلیس و ایران مذاکره خواهند نمود و احتمال دارد این گفتگو مربوط به مذاکراتی باشد که در آینده راجع به موافقت نامه الحاقی پیشنهادی نفت در مجلس جدید ایران صورت خواهد گرفت موافقتنامه نفت در نظر ناظرین این کشور حائز اهمیت بزرگی میباشد زیرا بودجه لازم برای اجرای برنامه اصلاحی و عمرانی هفت ساله مستقیماً بسته بحق الامتیازی است. که دولت ایران ازشرکت نفت دریافت میدارد چنین دانسته شد که آقای شاهرخ قبول دارند که سوابق اقتصادی فعلی ایران حصول توافق بین دولت ایران و شرکت نفت را درباره موافقت نامه جدید ضروری میسازد. این اظهارات روزنامه ارگان کمپانی درباره شخصی که بهیچ عنوان مجاز درباره این صحبت نبوده باعث عکس‌العمل شدید در محافل مطبوعاتی و پارلمانی است این اظهار نظر خود روزنامه است روزنامه ارگان کمپانی درباره اظهارات کسی که صاحب هیچگونه عنوان مجازی درباره این صحبت نبوده موجب عکس‌العمل شدید پارلمانی است این یکی بعد هم ایشان اکتفا نکرده در پاریس هم مصاحبه‌ای بعمل می آورند و روزنامه تریبون دناسیون که اخیراً ازپاریس رسیده است در شرح مصاحبه‌ای که مخبر اوبا آقای شاهرخ رئیس تبلیغات نموده انتشارداده ومینویسد در این مصاحبه گفته است که شرکت نفت حاضر شده بود به ایران کمک کند و طرح جدید این کمک را در آخر دوره گذشته به مجلس دادند اما مجلس فرصت تصویب آنرا پیدا نکرد و اکنون در ردیف اولین کارهای پارلمان تصویب عین آن قرارداد است این آن خبری است که در تریبون دناسیون نوشته است و در آنجا شاهزادگی بقدری شدت پیدا میکند که خطابی را که فقط شاه مملکت میتواند بملت خود بکند و آن ملت عزیزم است شاهزاده ملت عزیزش را مخاطب قرارمیدهد که همه شنیدیم (امامی – غلط کرده است) حال بنده سؤال میکنم که با ایشان ماموریت داشتند یا نداشتند اگرمأموریت داشتند چطور این حرفهائی که بر ضرر مملکت شما تمام میشود حرف‌هائ در شراب یاد مستان است این حرفهائی که در مرکز ثقل مملکت در مجلس شورایملی مورد مذاکره است یک فردی بتواند برود آنجا و این بیانات را بکند اگر چه مأموریت نداشته و کسی که مأموریت نداشته و کسی که مأموریت نداشته و یک کار فضولی به این مسخرگی را انجام داده علت اینکه باز از او بازخواست نمیکنند و علت اینکه بازاو بازخواست نمیکنند و علت اینکه اینجور نگاهش میدارند چیست؟ ازاقداماتی که کرده‌اند وموجب محبوبیت ایشان درمحافل بیگانه شد..
رئیس - آقای دکترشایگان شما مطابق آئیننامه دومرتبه میتوانید توضیح بدهید حالا وقتتان تمام شده است
شایگان - بنده یک جمله ای میگویم میروم می نشینم وآن این است که من وقتی این سؤال را کردم ایراد بنده به ایشان یکی عدم تناسب شغلشان بوده و یکی دیگر هم همین حرفهائی است که در باب نفت زده است ولی در این حین وقتی مردم فهمیدند که بنده راجع به ایشان میخواهم حرف بزنم تمام اعمال ایشانرا در همین اداره اینجا یکی یکی آورده‌اند که تمام اسنادش پیش بنده است درباب پاداش در باب استخدامهائی که کرده است در باب حیف و میل کردن اموال دولت در باب بردن تلفن به منزل خودش و غیر ذلک، یک مقدار بسیارزیادی اسناد آورده‌اند پیش بنده که تمام اینها موجود است چون میگویند وقت من تمام شده است حالا بسته است باینکه جناب آقای نخست وزیر چه نظری نسبت بایشان داشته باشند و اظهار بکنند راجع باین شخص که بهیچوجه صلاحیت این پست را ندارد اگر ایشان را برکنار بکنند بنده دیگر چه عرضی دارم وای البته اگر جواب بنده از فسیل جواب آقای اردلان باشد که بفرمایش آزاد فرار کرده و خودش هم آمد اینجا تصدیق کرد البته این جواب هم بجائی نمیرسد (مکی – آقا دررادیو برلن آن شعر معروف سعدی را خواند و به مقام سلطنت ایران توهین کرد ) (نورالدین امامی - خطاب به آقای نخست وزیر) قربان شر این شاهرخ را از سر ما بکن
رئیس - آقای نخست وزیر بفرمائید
نخست وزیر - موضوع سؤال آقای دکتر شایگان بیشتر راجع بود به مأموریت شاهرخ ( مکی - شاه بهرام شاهرخ نفرمائید) البته نخست وزیر سابق هم نظری نداشتند مرخصی دادند رفته و برگشته سر کار البته اینها در این زمان نبوده و اگر هم یک ایرادات اداری به او وارد باشد که فرصت نفرمودند اظهاربکنند البته هر ایراد اداری رسیدگی بشود بدیهی است هرمطلبی باشد رسیدگی خواهد شد اما راجع به ماموریت اوکه البته موضوع حساس و مهم این سؤال آن است اگر خاطر آقایان باشد در همان وقتی که رسید بنده عجله کردم در مجلس شورایملی به اطلاع آقایان رسانیدم که مسافرت او بخارج بهیچوجه در این زمینه نبوده است که اخباری داده‌اند منتشر کرده‌اند یعنی در باب نفت و یا در باب مسائل دیگر از هر قبیل جز مطلب مربوط بهمین دستگاه رادیو که مدتی بود صحیت نواقصش را میکردند جز این هیچ منظوری در این مسافرت از طرف دولت ملحوظ نبود و او هم فقط کارش در هلند نبوده در انگلستان و فرانسه هم بوده برای اینکه اشیاء مختلف برای رادیو لازم بوده است جزئیاتی داشته است که در اینجاها باید جستجو بشود و مخصوصاً یک دستگاه اساسی است که ایران لازم دارد برای جستجوی این موضوع بوده است که به لندن رفته است زیرا که یک دستگاه موج متوسط موجود بوده است در لندن این را ما اطلاع داشتیم در هر حال راجع به نفت بهیچوجه اجازه نداشته است و بنده مجدداً تکرار میکنم و آقایان هم باید تصدیق بفرمایند که جنبه‌ای هم نداشته است که به او اجازه داده شود، اصلاً موردی نداشته است که او برود صحبت کند (دکتربقائی – چرا بازخواست نکردید اگراجازه نداشته؟) وقتی که آمد البته توضیح خواسته شد (دکتر بقائی – آنهم گفت دستور خودتان بوده) وقتی من میگویم دستورنداشته است (دکتر بقائی – پس چرابازخواست نکردید ؟چرا برش نمیدارید؟) (مکی – زورشان نمیرسد) (زنگ رئیس) هرکس میتواند شخصاً هراظهاری را بکند ممکن است با روزنامه‌ای هم صحبت بکند با اشخاص متفرقه هم صحبت بکند مگر دولت مسئول زندگی یا حرفهای شخصی کسی هم هست؟ (دکتربقائی – راجع بنفت بله آقای منصور این سفسطه رانفرمائید) او وقتی آمد اظهاراتی کرد مبنی براینکه داخل این موضوع نشده است اگر هم حرفی زده است شخصی بوده است هر ایرانی که خارج از مملکت برود سؤال میکنند ازش راجع به اوضاع مملکت، در مسائلی که هست این چیز مهمی نیست چیز مهم این است که دولت این نظر را داشته یا اینکه به او اجازه داده یا اینکه به این اظهارات ترتیب اثرداده، هیچکدام اینها نبوده بهمین اندازه بنده اکتفا میکنم.
دکتر بقائی - ناسزاهائی که در رادیو برلن گفت چه میگوئید؟ این همان کسی است که در رادیو برلن فحش میداد به اعلیحضرت فقید و به اعلیحضرت فعلی (زنگ رئیس)
رئیس - آقای دکتر بقائی شما که سؤال نکردید
دکتربقائی – آقا من سؤال نکرده ام ولی این فحشها راهمه شنیده‌ایم، این کسی است که هزار توهین بشاه مملکت و مقام سلطنت کرد، این فحشها را تمام شنیده‌ایم (امامی – غلط کرد) (زنگ رئیس ) ولی باید ازسرکار برداشته شود این همان کسی است که پشت دیواری برلن گفت عاقبت گرگ‌زاده گرگ شود حالا رئیس تبلیغات ماست نورالدین امامی- (خطاب بآقای نخست وزیر) شاهرخ آدم خوبی است اما این ماه رمضان یک رئیس تبلیغات مسلمان برای ما بگذارید
نخست وزیر – آقای رئیس بنده خاطرتان را مسبوق کرده بودم که ساعت ۱۱ کار فوری دارم، اگرتوضیحاتی دارند بفرمایند
مکی - دستور انگلیس ها است که باید شاهرخ رئیس تبلیغات باشد.
رئیس - بشما تذکرمیدهم. (زنگ رئیس) آقای دکترشایگان بفرمایید
دکترشایگان – بنده میل ندارم یک مطالبی را بالصراحه عرض کنم (دکتربقائی – نه آقا بالصراحه بفرمائید چرا میل ندارید؟) این شخص بزرگترین خیانت ها را به ملت ایران کرده است (صحیح است) این شخصی است که باید دهانش را خرد کرد این همان کسی است که شعر سعدی را خواند که همه شنیدیم گفت: عاقبت گرگ‌زاده گرگ میشود (صحیح است) (دکتربقائی – پاداش خیانتهای اوست) بنده غرضم این است چه میشود که یک همچنین شخصی طرف حمایت دولت واقع میشود؟ آقایان چشم وگوشتان را بازکنید چه میشود؟ چرا؟ (دکتربقائی – پاداش خیانتهایش است ) چرااین شخص طرف حمایت واقع میشود؟ دنبال این چرا بروید؟ میدانید چرا؟ رادیو را صبحها باز کنید آنچه اخباری که راجع به نفت به ضرر ملت ایران است با آب و تاب بیان میکند مزدش را میگیرد و از این بالاتر هم خواهد گرفت بنده عرضم این است که این بیچاره هائی که خیال کرده‌اند اینجا عدل نوشیروان است برای من اسناد فرستاده‌اند راجع بخلافکاری‌ها و کثافتکاریهای این شخص، چه اشخاصی را استخدام کرده است، تلفن اداره را برداشته برده است منزلش اموال دولتی را برده خانه‌اش که هریک ازاینها کافی است که او را محکوم بکنند بزندان.
اما این بدبختها در اشتباه هستند، این کارهائی که کرده است این پولهائی که از جاهای معین میگیرد، این پولهائی که همه اطلاع دارند بطور محرمانه گرفته میشود این پولهائی که ازمحل بطور محرمانه به او داده میشود که همه اینجا شکایت دارند همه بخاطر آن منظور اصلی است و بنده هم برای آن منظور اصلی است که به جناب آقای نخست وزیر میخواهم بگویم ملتی که میخواهد آزادانه در باب یکی از اهم مسائلش اظهار نظر بکند باید کسی که این مسائلی که مردم ایران میگویند باید به عرض سایرمردم ایران برساند بایستی به گوش مردم دنیا برساند این باید یک کسی باشد که ایرانیتش مسلم باشد، این یک کسی باشد که واقعاً عرق اسلامی و ملی داشته باشد (صحیح است) نه این که یک کسی باشد که مأمور باشد از طرف بیگانگان و اخبار را آنطور که میخواهد جرح و تعدیل بکند و منتشر بکند، بقدری اخباری که منتشر میکند مضحک است، غالباً بیانات وزراء را ذکر میکند نظر به این که بیانات آقایان نمایندگان مصلحتش نبوده ذکرنمی‌کند هرمستمعی تعجب میکند که این جواب سؤال از کجا آمده است ؟ این وضع این شخص است آن مقدمه را بنده عرض کردم چون جناب آقای نخست وزیر عجله دارند بنده دیگر بجزئیات مسائل نمی پردازم آن مسائل هم همه هست، تمام اسنادش پیش بنده موجود است یک کمیسیونی تشکیل بدهد بنده این اسناد را ذکر میکنم، این اشخاص که این آقا استخدام کرده ذکر میکنم این پاداشهائی که داده است ذکر میکنم این وجوهی که بایستی به نفع ملت خرج شود ماهی بیست هزارتومان میدهند دست این آدم بنده ذکرمیکنم چون آقای نخست وزیر عجله دارند بنده چیزی عرض نمیکنم ولی میگویم وای به حال ملتی که مأمورین او مأمور آن ملت و دولت نباشد یعنی زمینه را طوری فراهم کرده باشند که یک دولتی که اکثریت در مجلس داشته باشد دولتی که شاه پشتیبان اوست این دولت قدرت این را نداشته باشد یک چنین شخصی را از پستش بردارند یکی ازنمایندگان - برمیدارند
دکتربقائی - نمی توانند بردارند، جاسوس انگلیس ها است، برنمی دارند اسن پاداش فحشهایی است که به خانواده سلطنتی داده، نمی توانند بردارند باید رئیس تبلیغات باشد، هزار توهین به مقدسات ملی کرده باید ثابت باشد (زنگ رئیس )
رئیس - آقای دکتربقائی ساکن باشید
دکتربقائی – باو بگوئید پشت رادیو ساکت باشد آقای رئیس
رئیس - بسیارخوب شما باید نظم مجلس را رعایت کنید مجلس جای بحث واستدلال است داد و فریاد چه فایده دارد باید از راه مجلس وارد شد آقایان اگر موافقند اقدام کنند الان نمایندگان اکثریت شان بنویسند بنده پنج دقیقه بلندش میکنم
دکتربقائی - کسی زورش نمیرسد جاسوس انگلیس ها است
رئیس - آقایان نمایندگان بنویسید بدهید الان پنج دقیقه بلندش میکنم، داد و فریاد که راهش نیست.
- تعیین موقع ودستور جلسه بعد – ختم جلسه
۶ - تعیین موقع ودستور جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس - چیز دیگری در دستور نداریم روز یکشنبه آینده هم روز دوم ماه رمضان است ساعت نه صبح مجلس خواهد بود دستور بودجه مجلس (پنجاه دقیقه قبل ازظهر مجلس ختم شد)
رئیس مجلس شورایملی - رضا حکمت