بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از مشهد و شهرهای حاشیه کویر ۲۷ اردیبهشت تا ۱ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
برنامه عمرانی پنجم ۱۳۵۲ - ۱۳۵۶ | درگاه علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی
دکترای افتخاری و سایر نشانهای تقدیم شده به علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی |
برنامه عمرانی پنجم/سال ۲۵۳۶ شاهنشاهی |
بازدید علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از مشهد و شهرهای حاشیه کویر ۲۷ اردیبهشت تا ۱ خرداد ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
پرواز اعلیحضرتین از تهران به مشهد ۲۷ اردیبهشت ماه
در روز ۲۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی، اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر، علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی و والاحضرت ولیعهد رضا پهلوی، سفر پر باری را به خراسان آغاز کردند که لحظه به لحظه آن، همچون دیگر سفرهای اعلیحضرتین، خوش یمن و پر برکت و سازنده بود. این سفر بار دیگر به مردم فرصت داد تا از نزدیک شاهنشاه و شهبانوی مهربانشان را در میان خود ببینند و مقدم نور دیده ملت ایران را گرامی دارند. در درازای این سفر بزرگ و همایون، دهها هزار نفر از مردم مشهد در راستای تشریففرمایی شاهنشاه ، شهبانو و والاحضرت ولایتعهد گرد آمدند و با گرمی و اشتیاق هر چه تمامتر، موکب مبارک همایونی را گرامی داشتند. در این سفر، اعلیحضرتین و والاحضرت ولیعهد از چندین طرح عمرانی و نوسازی پیرامون حرم بازدید کردند، اما پیش از این بازدیدها، شاهنشاه آریامهر و شهبانوی مهربان و ولیعهد جوان ما، پس از ورود به مشهد، رهسپار حرم شدند و روحانیون در پهنه حرم به پیشگاه اعلیحضرتین و ولیعهد بار یافتند. پس از این آیین اعلیحضرتین به بازدید از بازار رضا رفتند.
روز نخست بازدید از بیرجند
علیاحضرت شهبانو برای آغاز سفر ۵ روزه از ۵ شهر حاشیه کویر در ساعت ۱۶ با هواپیما از مشهد به بیرجند تشریففرما شدند. در این سفر آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی در رکاب شهبانو بودند. سفری که همانند دیگر سفرهای معظملها، برای شهرهای مسیر (بیرجند- فردوس- بشرویه- طبس- نائین و زواره) شگون و فراوانی به ارمغان خواهد آورد. در درازای سفر ۳۲۰۰ کیلومتری شهبانوی ایران به حاشیه جنوبی کویر، مردم با پیشباز گرم، پرشور و بیریای خود، مقدم شهبانوی مهربان خود را گرامی داشتند. در فرودگاه بیرجند فرماندار و فرمانده لشگر خوش آمد گفتند. وزرای کشور، تعاون و امور روستاها، رفاه و تندرستی و مشاور و دبیر کل سازمان زنان ایران از معظمله پیشباز کردند. سپس آیین احترامات نظامی به جای آمد و شهبانو از گارد احترام سان دیدند. در آیین فرودگاه بیرجند رؤسای سازمانهای دولتی و نمایندگان مردم بیرجند شرکت داشتند. علیاحضرت شهبانو نمایندگان طایفههای پیرامون بیرجند را که در لباسهای محلی از فرسنگها راه برای پیشباز به بیرجند آمده بودند، مورد مهر قرار دادند. سپس با خودرو به بیرجند تشریففرما شدند. خودروی آورنده علیاحضرت شهبانو روی فرشهای دستباف مردم بیرجند که در خیابانها پهن کرده بودند از دروازه شهر تا اقامتگاه گذشت. در دو سوی خیابانهای مسیر، مردم با هلهله و شادی به شهبانو خوشآمد گفتند و برای شهبانو اسفند در آتش ریختند.
علیاحضرت شهبانو در بیرجند از سه مرکز آموزشی و رفاهی این شهر دیدن کردند. شهبانو پس از نیمروز شبانهروزی جمعیت خیریه فرح پهلوی بازدید کردند، به هنگام بازدید از شبانه روزی جمعیت خیریه فرح پهلوی، دستور فرمودند برای نگهداری کودکان شبانه روزی بنای جدید با پهنه بیشتر ساخته شود. علیاحضرت شهبانو با توجه به رونق قالیبافی در بیرجند مقرر داشتند تعداد کارگاههای آموزش قالیبافی به منظور حفظ و اشاعه این هنر در مرکز رفاه خانواده سازمان زنان بیرجند افزوده گردد.
علیاحضرت شهبانو از کودکستان تدین وابسته به آموزش پرورش بیرجند و مرکز رفاه خانواده بازدید فرمودند. علیاحضرت شهبانو به هنگام بازدید از کارگاه قالی بافی مرکز رفاه خانواده بیرجند دستور دادند یکی از هنرآموزان این مرکز که چشمهایش در شرف نابینایی است، برای مداوا به یکی از مراکز مجهز کشور فرستاده شود.
۲۸ اردیبهشت ماه دومین روز بازدید از بیرجند و قاینات
علیاحضرت شهبانو پیش از نیمروز ۲۸ اردیبهشت ماه در دومین روز اقامت خود در بیرجند از بیمارستان خزیمه علم وابسته به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و آموزشگاه بهیاری بلقیس علم و بیمارستان علم دیدن کردند. همزمان با تشریففرمایی علیاحضرت شهبانو، آزمایشگاه و بانک خون و بخش دندانپزشکی بیمارستان علم گشایش یافت. جمعیت شیر و خورشید سرخ بیرجند با پیشینه پنجاه و یک ساله همه مرکزهای درمانی و بهداشتی بیرجند را زیر نظر دارد و هم اکنون ۱۵ پزشک در بیمارستانهای آن مشغول بکار هستند.
علیاحضرت شهبانو سپس از کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بازدید کرده و آن را در آیینی گشودند.
پس از نیمروز علیاحضرت شهبانو از مرکز روستای قائنات در ۱۶۵۰ کیلومتری بیرجند دیدن کردند. در این مرکز ۳۰۰ دختر روستایی از روستاهای سیرجان، بلوچستان، خراسان، گرگان، آذربایجان شرقی، کرمانشاهان، ایلام و چهارمحال بختیاری سرگرم تحصیل هستند. این دختران در این مرکز آموزشهای لازم را در زمینه سوادآموزی، اداره مهد کودک و بهداشت و تنظیم خانواده، رهبری جوامع روستایی و صنایع سنتی و صنعتی را فرا گرفته و پس از یک دوره ۹ ماهه به روستاهای خود عزیمت میکنند.
۳۱ اردیبهشت ماه بازدید از طبس، بشرویه و نایین
علیاحضرت شهبانو در بازدید از مرکز آموزش روستایی فرمودند: زنان روستایی هم باید پشت تراکتور بنشینند.
علیاحضرت در روز چهارم اقامت خود از طبس و نائین دیدن کردند. بامدادان طبس مورد بازدید قرار گرفت.
در پیشگاه علیاحضرت شهبانو نشست انجمن شهرستان و شهر طبس در میهمانسرای این شهر برگزار شد. در آغاز این نشست پس از خوش آمد رئیس انجمن شهرستان طبس، آقای جمشید آموزگار وزیر کشور از اینکه برای نخسیتن بار علیاحضرت شهبانو در نشست گفت و شنود مشترک اعضای انجمن شهرستان و شهر حضور یافتند، سپاسگزاری کرد و سپس در باره خویشکاریهای انجمنهای ایالتی و ولایتی که قانوناً و منطقاً در اجرای اوامر شاهنشاه وظایفی بر عهده دارند، سخنانی ابراز داشت. گفت و شنود این نشست در زمنیه بهرهگیری از امکانات محلی، استعدادها و بررسی نیازهای منطقه اختصاص داشت.
سپس نمایندگان مردم نیازهای خود را در زمینه فراهم ساختن آب آشامیدنی، کشیدن راههای آسفالت و ایجاد خدمات شهری پیش کشیدند. علیاحضرت شهبانو مقرر فرمودند که این درخواستها مورد رسیدگی قرار گیرد و در تا آنجا که شدنی است انجام شود. همچنین معظملها لزوم بررسی دقیق نقشه شهر طبس را با توجه به جنبههای فرهنگی و اجتماعی این شهر تأکید فرمودند. شهبانو افزودند: طبس یکی از زیباترین شهرهای دنیا است و باید بافت قدیمی آن حفظ بشود. در معماری قدیم این شهر بادگیرها و درهای چوبی دیده میشود که در ساختمانهای جدید کولر و درب و پنجرههای آهنی جانشین آن شده که گروهی آن را نشانه از تمدن و پیشرفت میدانند در صورتی که سبک معماری قدیمی منطبق با شرایط اقلیمی بوده و رفاه بیشتری برای ساکنان منازل همراه داشته است، لذا به افرادی که اقدام به ساختن ساختمانی به همان سبک معماری قدیم طبس مینمایند در صورت لزوم کمک بشود.
در پایان این نشست شهبانو با اشاره به فرمایشات شاهنشاه در باریابی اخیر دفتر سیاسی و هیئت اجرایی حزب رستاخیز ملت ایران، لزوم مشارکت بیشتر مردم در تهیه برنامههای عمرانی بطور اعم و تهیه برنامه ششم بطور اخص یادآوری فرمودند.
علیاحضرت هنگام اقامت در طبس از بشرویه نیز دیدن کردند. علیاحضرت شهبانو با هلیکوپتر به بشرویه تشریففرما شدند. در نخستین دقایق ورود شهبانو در مورد نیازهای منطقه پرسش فرمودند، به عرض رسید، بشرویه نیازمند یک بیمارستان، زمین ورزش و فضای سبز بیشتر است. شمار کمی از خیابانهای بشرویه آسفالت است و مردم درخواست یک کارخانه پنبه پاک کنی را دارند. بخشدار بشرویه هنگام گفتن درخواستهای مردم گفت از آنجا که یکی از منابع درآمد مردم کشت پنبه است و قسمت اعظم پنبهای که در استان خراسان به دست میآید متعلق به این بخش میباشد، مردم درخواست یک کارخانه پنبه پاک کنی دارند. شهبانو مقرر داشتند که تقاضاهای مردم مورد رسیدگی قرار گیرد.
علیاحضرت شهبانو در یک جیپ روباز به بشرویه که در خیابانهای آن محصلین، زنان و مردان در کنار هم هورا میکشیدند و دست میزدند تشریففرما شدند. شهبانو سپس از یک خانه قدمی، آبانبار قدیمی و یک مغازه عطاری دیدن کردند. شهبانو پیش از ترک بشرویه به همسر بخشدار این شهر که تازه به عقد بخشدار درآمده بود گردنبند عقیقی پیشکش کردند. شهبانو در طبس از چند خانه قدمی متعلق به آقای خزیمه علم نیز بازدید فرمودند و سپس از مدرسه دو منار که مدرسهای از دوره سلجوقی است و همچنین مسجد جامع شهر بازدید کردند.
عصر دیروز معظملها به اتفاق همراهان با دو هواپیمای دوموتوره طبس را به قصد نائین ترک کردند اما هواپیما به علت بدی هوا و طوفان شن پس از یک ساعت و سی دقیقه پرواز در فرودگاه اصفهان به زمین نشست. علیاحضرت شهبانو و همراهان بی درنگ با دو اتوبوس رهسپار نائین که در ۱۴۰ کیلومتر شرق اصفهان قرار دارد شدند. شهبانو و همراهان در یک قهوهخانه میان راه در مشکنان توقف فرمودند و چای و خوراک خوردند.
در دروازه شهر نائین استاندار اسپهان، نمایندگان مردم و مقامات محلی و کودکان دانشآموز که چند ساعتی چشم به راه ورود علیاحضرت بودند، از شهبانو پیشباز گرم و پرشور کردند. علیاحضرت شهبانو سپس از مرکز رفاه خانواده سازمان زنان ایران و کتابخانه کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دیدن کردند.
علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز از نائین به اسپهان بازگشتند و از شهر سبز و زیبای اسپهان دیدن کردند. معظملها در راه بازگشت از نایین به اسپهان در روستای مظفرآباد در بین راه توقف کوتاهی کردند و با مردم گفتگو نمودند. علیاحضرت شهبانو بعد از ظهر دیروز در نائین از مسجد و خانه اهدایی و بیمارستان رضا پهلوی وابسته به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران دیدن کردن. این بیمارستان دارای ۵۰ تختخواب است و زیر نظر جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران اداره میشود.
۱ خرداد ماه دیدار از نایین به زواره
سفر ۵ روزه علیاحضرت شهبانو به حاشیه کویر ۱ خرداد ماه به پایان میرسد و شهبانو عصر امروز به تهران باز خواهند گشت. علیاحضرت در آخرین روز سفر خود از نایین با هلیکوپتر به زواره حوزه فرمانداری اردستان تشریففرما شدند و از میدان عمومی، مسجد جامع، حسینیه و مسجد پامنار و مقبره سید بهاءالدین حیدر در این شهر دیدین فرمودند. این شهر از قدمت نسبی برخوردار است. به همین جهت مورد علاقه شهبانو قرار گرفت. علیاحضرت همه ساعات روز خود را به بازدید این شهر و گفت و شنود با مردم و مقامات محلی و برآورد نیازهای عمومی و شهری آن پرداختند. علیاحضرت شهبانو برابر نیمروز به نایین بازگشتند و قرار است پس از نیمروز پس از بازدید از مسجد جامع و خانه اهدایی و بیمارستان رضا پهلوی به تهران بازگردند.
علیاحضرت شهبانو پس از نیمروز از نائین به اسپهان بازگشتند و از شهر سبز و زیبای اسپهان دیدن کردند. معظملها در راه بازگشت از نایین به اسپهان در روستای مظفرآباد در بین راه توقف کوتاهی کردند و با مردم گفتگو نمودند. علیاحضرت شهبانو بعد از ظهر دیروز در نائین از مسجد و خانه اهدایی و بیمارستان رضا پهلوی وابسته به جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران دیدن کردن. این بیمارستان دارای ۵۰ تختخواب است و زیر نظر جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران اداره میشود.
مصاحبه علیاحضرت شهبانو با خبرنگاران در زواره ۱ خرداد ماه
علیاحضرت شهبانو در زواره آخرین شهر مورد بازدید در حاشیه کویر، به هنگام بازدید از آرامگاه سید بهاءالدین حیدر یکی از اجداد معظملها در مصاحبهای فرمودند:[۱] بطوری که از مدارک و اسناد و نامهها و شجرهنامهها معلوم شده، میر بهاءالدین حیدر یکی از اجداد من است که پس از ۲۴ پشت به من میرسد. البته با نسبت عمویی، بطوری که مردم زواره میگویند، ایشان در زمان حمله مغول اعلام جهاد میکند و در پیشاپیش همه میجنگد و شهید میشود و به جهت احترامی که برای او قائل بودند در این جا مقبرهای برای او ساختهاند. البته برای من خیلی جالب است که نسبتی هم با مردم این منطقه از ایران داشته باشم و شاید کشش و علاقه من به کویر هم از این جهت باشد.
از علیاحضرت شهبانو پرسیده شد، سفر به مناطق کویری تا چه حدود هدفی را که از سفر داشتهاند تأمین کرده است؟
شهبانو در پاسخ فرمودند: دو سال پیش به دیدن قسمت شمالی کویر رفتم و اکنون ادامه آن سفر را انجام دادهام. هدفم آشنایی با شهرها و روستاهای منطقه و رسیدگی از نزدیک به مشکلاتشان و احتیاجاتشان بود که امیدوارم در پیدا کردن راهحلهایی برای رفع مشکلات در موقع مراجعت بتوانم کمک کنم. البته هنوز خیلی شهرها و روستاها را ندیدهام.
از شهبانو پرسیده شد، علیاحضرتا، در طول سفر و با توجه به نیازهای مردم اوامری صادر میفرمایید. اجرای اوامر علیاحضرت چگونه عملی میگردد؟
شهبانو فرمودند: در هر جا استانداران، فرمانداران، بخشداران و یا اهالی که تقاضا و احتیاجات محلشان را میگویند این تقاضاها ممکن است یک تقاضای خصوصی کوچک باشد و یا طرحهای بزرگ و عمرانی هر منطقه را بررسی میکنیم که کدامیک از آنها در طرحهای عمرانی مملکت هست و یا در دست اجرا است یا برنامه برای انجام دادن آن داریم. برنامههایی هست که توسط دولت و استانداران عملی میشود و برنامههایی نیز هست که بودجهاش تأمین نشده و در طرح عمرانی دولت نیست. خوشبختانه آقای نخستوزیر همیشه با کمک بودجهای که میکنند ما میتوانیم خارج از بودجه پیشبینی شده کمکهایی بکنیم. این مطالب در دفتر من، در سازمان برنامه و در استانداری نگهداری و در هر سه این مراکز پیگیری میشود. البته ممکن است این کارها مقداری طول بکشد، به هر حال کاغذبازی یکی از مسائل مملکتی است ولی تلاش و سعی میشود که این طرحها عملی بشوند.
از علیاحضرت شهبانو پرسیده شد، علیاحضرتا، به سفر گذشتهای که به حاشیه کویر داشتید اشاره فرمودید. از آن زمان تاکنون چند برنامه از طرحهایی که دستور فرمودید به مرحله اجرا درآمده است؟
شهبانو در پاسخ فرمودند: به طوری که به من گزارش دادهاند، مجموعاً در آن سفر ۳۰۵ طرح تهیه شد که تا به حال ۸۶ طرح از آنها اجرا شده و بقیه در دست اجرا است. این طرحهایی که به شماره میگویم ممکن است یک طرح کوچک باشد مثل ایجاد یک آزمایشگاه در یک دبیرستان یا طرح بزرگی مثل جادهسازی و یا سدسازی. تابحال تعدادی از طرحها اجرا شده و امیدوارم بقیه طرحها نیز پیگیری شده و بزودی به اتمام برسد.
از علیاحضرت شهبانو پرسیده شد، علیاحضرتا، افتخار دادید که برنامههای مربوط به روستاها و روستاییان را تحت نظر بگیرید. آیا سازمان خاصی به این منظور تشکیل میشود؟
شهبانو پاسخ دادند: تشکیلات جدیدی ایجاد نخواهد شد و افراد صاحبنظر، افرادی که طرحها و برنامههای جدید دارند در وزارت تعاون و امور روستاها هستند یا اینکه از آنها در مراکز دیگری استفاده خواهد شد. برای رسیدگی به وضع روستاها و پیگیری بعضی طرحها برنامهای است که در آینده نزدیکی با اجازه شاهنشاه انستیتوی تحقیقات و پژوهشهای روستایی و دهقانی ایجاد میشود. البته یک مؤسسه مستقل خواهد بود که مسائل روستایی را از هر نظر مطالعه خواهد کرد و تحقیقات این مؤسسه میتواند کمک مؤثری به پیشرفت وضع زندگی روستایی بکند. شهبانو اضافه فرمودند: مقداری از مشکلات شهری ما ناشی از عدم پیشرفت به اندازه کافی روستاها است و اگر ما بخواهیم این فاصله و اختلاف سطح درآمد شهری و روستایی را بهم نزدیکتر کنیم باید واقعاً توجه بخصوص و وقت زیادی صرف مسائل روستایی بکنیم چون خود بخود جوامع صنعتی شهری ترقی سریعتری به نسبت یک جامعه سنتی کشاورزی دارد، مخصوصاً که ما مشکلات آب و هوا هم داریم. ولی من امیدوارم با رسیدگی دقیق و پیگیری برنامههایی که خود روستاییان پیشنهاد میکنند واقعاً عملی شود زیرا آنان قرنها سابقه و تجربه در کارهای مربوط به خود دارند، چه بعضی وقتها از شهر افکار و عقاید جدید، منتها غلط، به آنها ارائه میشود. با امکاناتی که در حال حاضر در اختیار داریم و با وسایل ممکن و با کمک خود روستاییان که همیشه صاحبنظر هستند بشود درآمد روستاییان را خیلی بیشتر از چیزی که در حال حاضر هست بالا برد. البته درآمد روستایی امروز با ده سال پیش قابل مقایسه نیست ولی هنوز باید خیلی بیشتر ترقی کند و بخصوص در روستاها امکاناتی از هر حیث ایجاد بشود که مهاجرت روستاها را به طرف شهرها و مرکز کمتر کند برای اینکه در هر حال مملکت به گروهی که آذوقه و مواد خوراکی آن را تأمین کند احتیاج دارد که روستاییان متأسفانه همه به طرف شهرها میروند. مثلاً بعضی از جوانان ما که در مدارس کشاورزی هستند آرزو دارند که در آخر کار به دانشگاهها بروند و تدریس بکنند و یا اینکه پدر و مادر روستایی آرزویشان این است که فرزندشان بزرگ بشود و به دانشگاه در شهر برود. هیچ کدامشان آرزو ندارند که در روستا بمانند. باید امکاناتی ایجاد کرد که این تعادل بهم نخورد. البته در آینده درصد روستاییان کشورمان کمتر خواهد شد ولی به این صورت که پیش میرود خطرناک است.
سفر ۵ روزه علیاحضرت شهبانو به شهرهای حاشیه کویر در روز ۱ خرداد ماه پایان گرفت و معظملها در ساعت نوزده و سی دقیقه به تهران بازگشتند. در فرودگاه مهرآباد آقای هویدا نخستوزیر، رؤسای مجلسین سنا و شورای ملی، آقای علم وزیر دربار شاهنشاهی و چند تن از مقامات مقدم شهبانو را گرامی داشتند.
مجتمع صنعتی بزرگ سنگسر با ۱۳ یکان تولیدی
در اجرای اوامر علیاحضرت شهبانو طرح مجتمع صنعتی عظیم سنگسر با ۱۳ واحد تولیدی و صنعتی چهره بخش وسیعی از کشور را دگرگون میسازد. سمنان شهری که در آیندهای نزدیک به صورت یک قطب صنعتی فعال در میآید و با آغاز فعالیت واحدهای تولیدی و صنعتی سیزدهگانه، چهرهای دگرگونه خواهد یافت، قدمت و تاریخ کهنی دارد، تا آن جا که بیشتر مورخین اسلامی، بنای اولیه این شهر را به تهمورس دیوبند (از پادشاهان سلسله پیشدادی) نسبت دادهاند. «سمنان» نیز چون دیگر شهرهای قدیمی و تاریخی، فراز و نشیب بسیار دیده و حادثهها از سر گذرانده است. در این شهر آثار باستانی و تاریخی از دورانهای مختلف برجای مانده که از آنجمهاند: قلعههای سارو، قلعه کوش مغان، آتشگاه، قلعه کهنه وز، قلعه لاسگرد، برج چهل دختر و... ابنیه و آثار دیگر، که هر یک از نظر تاریخی دارای ارزش و اعتبار فراوانی میباشند. از «سمنان» شخصیتها و رجال نامدار و پر آوازهای برخاستهاند که هر یک به نوبه خود در زمینههای علمی، ادبی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی منشاء اثرات درخشان و ارزندهای بودهاند و در حال حاضر نیز مردان برجسته این دیار با عشق به شاهنشاه آریامهر و میهن عزیز، در ردیف رجال برجسته معاصر و خدمتگزاران واقعی مملکت بشمار میروند.
آقای هژبر یزدانی مبتکر و بوجود آورنده مجتمع صنعتی سنگسر، از جمله این افراد است که همواره در اجرای نیات بلندپایه شاهنشاه آریامهر گامهای بلند و مؤثری برداشته و طرح واحدهای تولیدی و صنعتی سیزدهگانه را در امتثال اوامر علیاحضرت شهبانوی ایران در منطقه سمنان پیاده کرده و به مرحله اجرا درآورده است. آقای هژبر یزدانی ۴۲ سال دارد و از مردم «سنگسر» است (سنگسر، بخشی است از شهرستان سمنان که در ۱۸ کیلومتری شمال سمنان و در منطقهای کوهستانی واقع گردیده) پدر آقای هژبر یزدانی مرحوم رضاقالی یزدانی از دامداران، بازرگانان و بزرگان بنام سمنان و سنگسر بوده است. آقای هژبر یزدانی را باید از پیش کسوتان کشاورزی و دامداری صنعتی در ایران بشمار آورد. او در چند سال اخیر وارد فعالیتهای تولیدی و صنعتی شده و با اجرای طرح واحدهای صنعتی سیزدهگانه در سنگسر، دامنه فعالیت خود را گسترش داده است. بدون تردید، بزرگترین افتخار مردم سمنان، دیدار علیاحضرت شهبانوی محبوب و نیکوکار ایران از این سامان است که مانند تمام سفرهای داخلی معظملها برای منطقه مورد بازدید سرشار از خیر و برکت و پیشرفت و ترقی بیشتر بوده است. در حقیقت ایجاد همین قطب صنعتی فعال در سنگسر توسط آقای هژبر یزدانی، بر اثر توصیههای و رهنمودهای ارزشمند علیاحضرت شهبانو و در امتثال اوامر معظملها بوده است و این چنین است که مردم این سامان خاطره سفر پر خیر و برکت و میمنت اثر علیاحضرت شهبانو به شهر و دیارشان را همیشه در سینه گرامی میدارند و از آن به عنوان یک رویداد بزرگ، از یاد نرفتنی و تاریخی یاد میکنند. هنوز طنین هلهله شادی و غریور سرور حاشیه نشینان کویر، از دیدار شهبانوی محبوب و گرامی شان فروکش نکرده است که اعلام ایجاد یک قطب صنعتی در «سمنان» بر این واقعیت صحه میگذارد که سفرهای علیاحضرت شهبانوی گرامی ایران، به هر قسمت و به هر نقطه مملکت، اثرات و ثمراتی بس ارزنده برای دیاری که مورد بازدید معظملها قرار گرفته دربردارد و همواره سفرهای علیاحضرت شهبانو، سرشار از خیر و برکت برای مردمی که افتخار میزبانی معظملها را داشتهاند، بوده است. آذر ماه دو سال پیش بود که نخستین سفر علیاحضرت شهبانو به حاشیه کویر صورت گرفت و حاشینهنشینان کویر که همانند دیگر مردم سایر نقاط کشور اشتیاق دیدار شهبانوی محبوبشان را داشتند، مقدم معظملها را گرامی شمردند و همه جا با لبخندهای شادمانه و اشک شوق و هیجان از شهبانو استقبال کردند.
در هنگام سفر بود که علیاحضرت شهبانو، نیازهای مردم این سامان را مورد توجه قرار دادهاند و مانند همیشه، برای برآوردن نیازهای مردم حاشیه کویر، اوامری صادر فرمودند و اینک که یک سال و چند ماه از آن زمان گذشته است، ثمرات ارزشمند سفر علیاحضرت شهبانو به حاشیه کویر نمایان میگردد و نهال آمال و آرزوهای دیرینه مردم فرمانداری کل «سمنان» به برو بار مینشیند. بدین معنی که سیزده طرح عظیم تولیدی و صنعتی در سمنان و سنگسر به مرحله اجرا در میآید و بدین گونه این ۱۳ طرح عظیم سمنان و سنگسر را به صورت یک قطب صنعتی نیرومند درمیآورد که طبیعتاً چهره این سامان را به نحو مطلوب و بارزی دگرگون خواهد ساخت. این دگرگونی شگرف را باید از یمن قدوم مبارک علیاحضرت شهبانوی محبوب و گرامی دانست. طرحهای سیزدهگانه تولیدی و صنعتی- پیش از آنکه خوانندگان عزیز را در جریان چگونگی برنامه عظیمی که در سمنان و سنگسر در دست اقدام اجرا است قرار دهیم، لازم است به این نکته اشاره کنیم که:
در میان شهرهای حاشیه کویر «سمنان» از منابع غنی و زیرزمینی مانند آهن در شیخاب و هیمرود، گوگرد در دلازیان و سرتخت، نفت در خوریان، زغال سنگ در سارو، سرب در آبگرم و رضا آباد سنگسر برخوردار است و به دلیل وجود همین منابع، آمادگی و استعداد رشد صنعتی و اقتصادی چشمگیر و قابل توجهی دارد و در واقع میتوان گفت، سمنان، پشتوانههای ارزندهای برای پیشرفتهای صنعتی و اقتصادی دارد . با اینحال به دلیل کمبود آب و دلایل دیگر از جمله عدم توجه سرمایهگذاران، علیرغم زمین مستعد و خاک آماده، بازده کشاورزی مناسب و مطلوبی ندارد و از رشد صنعتی نیز تاکنون بیبهره مانده است. در چنین اوضاع و احوالی است که ضمناً نیروی انسانی جوان و فعاله این سامان جذب و جلب تهران و دیگر مراکز صنعتی کشور میشود و بدین طریق نیروی کارآمدی که منطقاً باید صرف رشد صنعتی و اقتصادی و پیشرفتهای عمرانی و آبادانی فرمانداری کل سمنان شود، در نقاط دیگر به مصرف میرسد. جوانان سمنانی در پی اتمام تحصیلات متوسطه، بیدرنگ راهی تهران و یا نقاط دیگر کشور میشوند و به دلیل عدم امکان فعالیت و نبودن واحدهای تولدی و صنعتی عظیم، با اینکه زادگاه و شهر و دیارشان به نیروی فعاله و کارآمدشان احتیاج دارد، بطور ناخواسته جذب و جلب نقاط دیگر میشوند. لیکن، با اجرای پروژههای سیزدهگانه در سنگسر، دیگر نیروی جوان و فعاله این دیار ناگزیر از ترک زادگاه خود نمیشود وبا شروع و ادامه فعالیت در کارخانجات تولیدی و عظیم سیزدهگانه، نه فقط دین خود را به زادگاهشان ادا میکنند، بلکه به دلیل محلی بودن و آشنایی و شناخت بیشتری که از محیط دارند و همچنین نداشتن مشکلاتی از قبیل مسکن و دور بودن از خانواده، خیلی بیشتر و بهتر میتوانند در پیشبرد امور مؤثر واقع شوند.
یک چهره سرشناس- با توجه به نکات فوق و با در نظر گرفتن موقعیت محلی سمنان و سنگسر و بطور کلی منطقه حاشیه کویر است که میتوان به اهمیت و عظمت طرحهای سیزدهگانه تولیدی و صنعتی در این ناحیه پی برد و همت و کوششی را که از سوی یکی از چهرههای برجسته و سرشناس این منطقه در پی افکندن و پدیدآوردن یک قطب صنعتی نیرومند در سمنان و سنگسر بکار رفته است، ارج نهاد و به دیده تحسین نگریست. این چهره سرشناس «هژبر یزدانی» است. مردی که نه فقط اهالی فرمانداری کل سمنان او را میشناسند و در اعمال نیکوکارانه و اقدامات مثبت و سازندهاش به چشم تحسین و تقدیر مینگرند، بلکه مردم سایر نقاط کشور نیز با این شخصیت فعال و سازنده آشنایی کامل دارند و وی را خیلی خوب میشناسند. «هژبر یزدانی» از جمله افرادی است که همواره در صدد انجام اقدامی مثبت و برداشتن گامهایی مؤثر در راه خدمت به میهن و هممیهنان خود هستند. او معتقد است، هر ایرانی به سهم خود و در حد قدرت و تواناییاش باید در اقدامات عمرانی و آبادانی و یا در هر زمینهای که میتواند و از عهدهاش ساخته است، شرکت مستقیم مؤثر و فعالانهای داشته باشد تا بدین طریق دین و وظیفهای را که نسبت به مملکت خود دارد، ادا کند. با چنین بینش و اعقتادی است که «هژبر یزدانی» به جای آنکه در اندیشه خرید زمین و ویلا و انجام معاملات و کارهایی از این قبیل در این کشور آن کشور باشد تا از این طریق برثروت و داریی خوی بیافزاید، با صرف سرمایهای هنگفت و قابل توجه در حاشیه کویر و نیز برای ایجاد یک قطب صنعتی نیرومند شامل سیزده واحد تولیدی و صنعتی عظیم، نشان میدهد که وطنش، زادگاهش و حتی خاک شور کویر کشورش را عاشقانه و صمیمانه و از روی صداقت و ایمان دوست دارد. تا آنجا که حاضر است با صرف میلیاردها ریال، به قول خودش، فقط ذره کوچکی از دین و وظیفهای را که در قبال میهن و هممیهنانش دارد ادا کند و با الهام از نیابت بلند پایه شاهنشاه آریامهر و با چنین مایه فکری و ایمان و اعتقادی است که پایههای یک قطب صنعتی نیرومند را با صرف میلیاردها ریال سرمایهگذاری در سمنان و سنگسر بالا میبرد و با ایجاد و تأسیس سیزده واحد عظیم تولیدی و صنعتی در حاشیه کویر، در جهت خدمت به رشد صنایع و اقتصاد کشور، گامی مؤثر و بسیار ارزنده برمیدارد.
دستاورد ارزنده سفر علیاحضرت شهبانو به حاشیه کویر
ثمره ارزنده سفر علیاحضرت شهبانو- پیریزی و اجرای طرحهای سیزدهگانه تولیدی و صنعتی سمنان و سنگسر به دنبال بازدید علیاحضرت شهبانوی محبوب و گرامی از این دیار صورت گرفت. در حقیقت دیدار علیاحضرت شهبانو از حاشیه کویر و مورد توجه قرار گرفتن نیازها و احتیاجات منطقه عامل اصلی بوجود آمدن طرح عظیم واحدهای تولید و صنعتی سیزدهگانه در سمنان و سنگسر بود. به عبارت دیگر، این فرصتی بود برای افرادی چون آقای هژبر یزدانی که همواره آمادگی خدمتگزاری دارند و در امتثال اوامر علیاحضرت شهبانو بود که آقای «هژبر یزدانی» کمر همت بست و با تنظیم طرحهای سیزدهگانه، فرمانداری کل سمنان و منطقه حاشیه کویر را در آستانه یک دگرگونی و یک تحول بزرگ و شگرف قرار داد. طرحهای سیزدهگانه سمنان و سنگسر هم اکنون در مرحله اجرایی قرار دارند و عملیات ساختمانی کلیه این طرحها آغاز گردیده و با سرعت و پشتکاری که در اجرای امور این سیزده طرح وجود دارد، بزودی صدای به گردش درآمدن چرخهای قطب صنعتی عظیمی در حاشیه کویر به گوش خواهد رسید و مرحله بهرهبرداری از واحدهای تولیدی و صنعتی سیزدهگانه سمنان و سنگسر آغاز خواهد شد که این بیگمان شروع دورانی تازه و نویدبخش آیندهای درخشان در زندگی حاشیهنشینان کویر خواهد بود. ۹ واحد، از ۱۳ واحد تولیدی-
از طرحهای سیزدهگانه تولیدی و صنعتی سمنان و سنگسر، در حال حاضر ۹ طرح آن دقیقاً مشخص و معلوم گردیده است که در چه زمینهای فعالیت خواهند داشت. نوع محصولات، تاریخ بهرهبرداری، ظرفیت تولید سالانه و در مجموع نحوه فعالیتشان با تمام جزئیات دقیقاً تعیین گردیده است. این واحد تولیدی و صنعتی مجتمع بزرگ سمنان و سنگسر عبارتند از:
- ۱- کارخانجات کارتنسازی ۲- واحد تولیدی کفش ایران (دست دوز) ۳- واحد تولیدی کفش اطمینان (ماشینی) ۴- کارخانجات پشمشویی ۵- کارخانجات تولید کیف و دستکش و کمربند و دیگر وسائل چرمی ۶- کارخانجات چرمسازی ۷- کارخانجات چسبسازی ۸- کارخانجات لولهسازی ۹- کارخانجات بافندگی و ریسندگی پاکریس.
رقابت با محصولات مشابه خارجی- در این جا، پیش از آنکه به شرح جزییات هر یک از این طرحها بپردازیم، لازم به یادآوری است که: هر یک از طرحهای سیزدهگانه مجتمع صنعتی سنگسر با مشارکت و همکاری آمریکا و پیشرفتهترین کشورهای صنعتی اروپا به مرحله اجرا در میآید. در مجتمع صنعتی سنگسر، کشورهایی چون آلمان، ایتالیا، فرانسه، اسپانیا، مجارستان، سوئیس، آمریکا و چند کشور دیگر که در زمینه تولیدات مربوط به طرحهای سیزدهگانه تخصص دارند، مشارکت و همکاری خواهند داشت بدین معنی که مثلاً طرح مربوط به کارخانجات چرمسازی، با مشارکت و همکاری کمپانیهای ایتالیایی و اسپانیایی که در زمینه چرمسازی شهرت جهانی دارند، پیاده و اجرا خواهد شد. همینطور سایر طرحهای تولیدی و صنعتی، هر یک با همکاری و مشارکت یکی از کشورهایی که در زمینه مربوطه تخصص و تجربه طولانی و ارزنده دارند، به مرحله اجرا در میآید که این خود بر اهمیت مجتمع صنعتی سنگسر، از نقطه نظر مرغوبیت تولیدات و بالا بودن سطح کیفیت محصولات، به نحو بارز و چشمگیری میافزاید و از هم اکنون با قاطعیت میتوان گفت، تولیدات مجتمع صنعتی سنگسر از نظر مرغوبیت و کیفیت با تولیدات مشابه در پیشرفتهترین کشورهای صنعتی جهان برابری و رقابت خواهد کرد. اکنون میپردازیم به شرح یک به یک ۹ واحد از واحدهای سیزدهگانه که جزییات آنها از طرف مسئولان مجتمع صنعتی سنگسر اعلام گردیده و بدیهی است چهار واحد تولیدی دیگر نیز پس از تکمیل شدن و در موقع لازم معرفی خواهند شد.
کارخانجات کارتنسازی- این واحد تولیدی و صنعتی در مجتمع صنعتی عظیم سنگسر، در زمینی به وسعت ده هکتار آغاز بکار خواهد کرد. مساحت زیربنای کارخانه ۵/۳ هکتار است و تولید روزانه کارخانه در آغاز فعالیت ۱۵۰۰ تن خواهد بود که این میزان تا ۴۵۰۰ تن افزایش خواهد یافت. تعداد کارگرانی که در کارخانجات کارتنسازی بکار خواهند پرداخت، ۲۵۰ تا ۳۰۰ نفر خواهند بود که این نیروی انسانی به نسبت و در صورت لزوم اضافه خواهد شد. کارخانجات کارتنسازی مجتمع صنعتی سنگسر با همکاری یک کارخانه معروف سوئیسی دایر و به فعالیت میپردازد. بهرهبرداری از این واحد در حدود یک سال دیگر صورت میگیرد و سرمایهای که برای فعالیت این طرح در مرحله نخست در نظر گرفته شده ۲۵۰ میلیون ریال است.
طرح تولیدی کفش ایران (دست دوز)- این طرح فضایی در حدود ۳ هکتار از محوطه مجتمع صنعتی سنگسر را در برخواهد گرفت و تولید روزانه آن بین ۳ تا ۴ هزار جفت کفش دست دوز است. حدود ۵۰۰ نفر در این طرح مشغول بکار خواهند شد که ۲۰۰ نفر از آنها را زنان تشکیل میدهند. واحد تولیدی کفش دست دوز ایران، بهترین نوع کفش ایرانی ساخت دست را تولید و عرضه میکند. بهرهبرداری از این واحد، حدود یک سال دیگر صورت میگیرد و حدود ۱۵۰ میلیون ریال در آن سرمایهگذاری شده است. با توجه به شهرت و تخصص ایتالیا در صنعت کفشسازی، واحد تولیدی کفش ایران با یکی از کارخانههای معروف ایتالیایی همکاری دارد.
واحد تولیدی کفش اطمینان (ماشینی) – در کنار واحد تولیدی کفش دست دوز یک واحد تولید کفش ماشینی نیز در مجتمع صنعتی سنگسر آغاز بکار میکند. این واحد که به نام کارخانجات کفش اطمینان نامیده میشود، محوطهای به وسعت هشت هکتار را اشغال خواهد نمود . این واحد، یک نیروی انسانی بیش از ۱۸۰۰ کارگر را که ۵۰۰ نفرشان زن هستند، به خود جذب خواهد کرد. تولید روزانه کارخانجات کفش اطمینان روزانه ۱۰ تا ۱۵ هزار جفت کفش ماشینی است و تولیدات آن به عنوان بهترین نوع کفش ماشینی در سطح جهانی به بازارهای داخلی و خارجی عرضه میگردد. ساختمان این واحد تا یک ماه دیگر آغاز میشود و بهرهبرداری از آن، طبق برآوردهایی که به عمل آمده، تقریباً از هشت، نه ماه دیگر شروع میشود. برای این واحد، در حدود ۵۰۲۰ میلیون ریال سرمایهگذاری شده است.
کارخانجات پشمشویی- در این واحد، یکصد نفر کارگر بکار خواهند پرداخت و در آن روزانه بین ده تا پانزده تُن پشم شستشو خواهد شد. بهرهبرداری از این واحد تولیدی در حدود یک سال دیگر صورت خواهد گرفت و برای این کارخانجات که در زمینی به وسعت ۲ تا ۳ هکتار احداث خواهد شد، ۵۰ میلیون ریال سرمایهگذاری شده است.
واحد تولیدی کیف، دستکش و وسائل چرمی- در این واحد تولیدی که کیف دستی ،دستکش، چمدان، کمربند و دیگر وسائل چرمی ساخته میشود، یک گروه ۴۰۰ نفره بکار خواهند پرداخت و مساحتی که برای آن در نظر گرفته شده ۲ هکتار زمین است. اولین واحد تولید کننده دستکش، کمربند، چمدان، کیف دستی و دیگر کالاهای چرمی، بهترین نوع کالا را از انواع بالا در سطح جهانی تولید و عرضه خواهد کرد. با این واحد تولیدی، یک شرکت معتبر و معروف ایتالیایی که در زمینه تولیدات فوق از شهرت و معروفیت جهانی برخوردار است، همکاری خواهد داشت و سرمایهای که برای آن در نظر گرفته شده ۶۰ میلیون ریال میباشد.
کارخانجات چرمسازی- این کارخانه در زمینی به وسعت ۵ هکتار احداث خواهد شد و تولید روزانه آن ۴۰۰۰ پوست (حدود ۳۰۰۰ پا از پوست بز و گوسفند و بعدها از گاو) خواهد بود. تعداد کارگرانی که در این کارخانه بکار اشتغال خواهند ورزید ۲۰۰ نفر است و بر اساس برآوردها و پیشبینیهای لازم، بهرهبرداری از آن در سال آینده آغاز خواهد شد. در زمینه کارخانجات چرمسازی مجتمع صنعتی سنگسر باید یادآور شد که این واحد تولیدی از همکاری کمپانیهای معروف ایتالیایی و اسپانیایی برخوردار خواهد شد و سرمایه آن حدود یک هزار میلیون ریال است.
کارخانجات چسبسازی- در این واحد که تولید کننده انواع چسبهای صنعتی است، یکصد نفر کارگر بکار اشتغال خواهند ورزید و با توجه به عملیات اجرایی، بهرهبرداری از آن در حدود یک سال دیگر آغاز خواهد شد. کارخانجات چسبسازی مجتمع صنعتی سنگسر، در محوطهای به وسعت ۳ هکتار احداث میگردد و سرمایهای که جهت براه انداختن این واحد تولیدی و صنعتی منظور گردیده، ۲۰۰ میلیون ریال میباشد. در مورد کارخانجات چسبسازی باید این نکته را اضافه کرد که با این واحد تولید با یکی از کمپانیهای معتبر اروپایی همکاری خواهد داشت.
کارخانجات لولهسازی- این کارخانه که بزرگترین واحد تولیدی از نوع خود در خاورمیانه خواهد بود، با قدرت تولیدی برابر ۳۰ درصد ظرفیت کامل کارخانجات لولهسازی کشور، انواع لوله، اتصالات و در و پنجره پلاستیکی را تولید خواهد کرد. بر اساس برنامهریزیهایی که بعمل آمده، ظرفیت تولید این کارخانه سالانه ۱۰ هزار تن لوله، ۲ هزار تن اتصالات و ۲۵ هزار در و پنجره پلاستیکی خواهد بود. انواع لولههای تولید این کارخانه در شبکههای آبرسانی، فاضلاب، کانالکشی برق و تلفن و نیز در امر زهکشی مزارع مورد مصرف قرار میگیرد. کارخانجات لولهسازی، محوطهای به وسعت ۱۵ هکتار را به خود اختصاص داده است و تنها مساحت زیربنای آن بیش از یک هکتار است. عملیات ساختمانی این طرح نیز مانند سایر طرحها آغاز شده و شروع بهرهبرداری از آن یک سال دیگر است. میزان سرمایهگذاری در این طرح یک میلیارد ریال است.
کارخانجات ریسندگی و بافندگی پاکریس- طرح واحد صنعتی و تولیدی ریسندگی و بافندگی (پاکریس) در زمینی به مساحت ۲۰ هکتار پیاده شده است. تولید ریسندگی کارخانجات «پاکریس» سالانه حدود ۹ هزار تن خواهد بود که از این مقدار ۷۲۰۰ تن آن در خود کارخانه به مصرف بافندگی خواهد رسید و ۱۸۰۰ تن بقیه نیز به صورت «نخ» به بازار عرضه میشود. همچنین تولید روزانه پارچه این واحد ۰۰۰٬۱۵۰ متر پاچه است. کارخانجات «پاک ریس» انواع پارچههای نخی و الیاف مصنوعی از قبیل چیت، پاتیس، کرپ، پیکه، پردهای، ویسکوز، چلوار، متقال، پارچههای لباس مردانه و زنانه و غیره را در سطحی که از نظر مرغوبیت و کیفیت بتواند با محصولات مشابه خارجی رقابت و برابری کند، تولید مینماید.
یک رویداد بزرگ در صنایع ایران- اینها، فقط قسمتهایی از ویژگیهای ۹ واحد تولیدی و صنعتی از طرحهای سیزدهگانه مجتمع صنعتی عظیم سنگسر- سمنان بود که از نظر خوانندگان عزیز گذشت. هر چند این معرفی فهرستوار هرگز نمیتواند نمایشگر عظمت کاری باشد که در سنگسر- سمنان به همت و پشتکار آقای هژبر یزدانی آغاز گردیده، با این حال به مصداق ضربالمثل معروف: «مشت نمونه خروار است» نگاهی کوتاه و گذار به میزان سرمایهگذاری و وسعت محوطهای که طرحهای سیزدهگانه را در بر میگیرد، شاید تا حدودی بتواند بیان کننده این واقعیت باشد که یک رویداد بزرگ در جامعه صنعتی ایران در شرف تکوین است. رویدادی که بیتردید نه فقط سیمای صنایع و اقتصاد کشور ما را تغییر میدهد و دگرگون میسازد، بلکه در پیشرفت، عمران و آبادانی منطقه وسیعی از کشور ما تأثیر عمیق، شگرف و بسزایی دارد.
مجتمع صنعتی سنگسر- سمنان، با توجه به نیروی انسانی که جذب آن میشود و با در نظر گرفتن تنوع و عظمت کارخانجاتی که در خود دارد، پیش از هر چیز اثر وجودی خود را به صورت یک شهر صنعتی مدرن و نمونه آشکار میسازد. شهری که یک نیروی انسانی ورزیده و ماهر، شامل حداقل ۲۰خهزار نفر را جذب خود خواهد کرد و به همین دلیل است که طرحهای سیزدهگانه را باید به عنوان یک قطب صنعتی نیرومند در کشور بشمار آورد که نه تنها در زمینه رشتههای سیزدهگانه خود بطور اخص و صنایع و اقتصاد مملکت بطور اعم، بلکه در کلیه جهات و جنبههای زندگی، دگرگونی و پیشرفت شگرف و چشمگیری در منطقه پدید خواهد آورد که جا دارد همت و کوشش، ابتکار و علاقمندی و وطنپرستی و شاهدوستی بانی و پایهگذار چنین مجتمع صنعتی عظیمی به دیده تحسین و تقدیر نگریسته شود. در حقیقت اقدام آقای هژبر یزدانی در پدیدآوردن چنین مجتمعی، میتواند سرمشق و الگویی باشد برای افرادی که توانایی انجام چنین خدماتی را به مملکت دارند. تربیت نیروی انسانی متخصص- در یک نگرش تفکیکی به طرحهای مجتمع صنعتی سنگسر- سمنان به آسانی استنباط میشود که پیاده کردن هر یک از پروژههای سیزدهگانه، موجب به گردش درآمدن مقداری پول در منطقه خواهد شد. از سوی دیگر، با توجه به برنامههای آموزشی که به منظور تأمین کادر حرفهای و فنی هر کدام از کارخانجات سیزدهگانه در نظر گرفته شده و اقداماتی که در این زمینه بعمل آمده است، میتوان گفت، مجتمع صنعتی سنگسر- سمنان از لحاظ فرهنگی نیز چهره فرمانداری کل سمنان را دگرگون خواهد ساخت.
همانطور که قبلاً نیز اشاره شد، در کنار مجتمع صنعتی سنگسر- سمنان، یک شهر کارگری ایجاد خواهد شد که بنای آپارتمانها و تأسیسات آن از هم اکنون، همزمان با عملیات ساختمانی پروژههای سیزدهگانه آغاز گردیده است. در این شهر یک مدرسه حرفهای ساخته میشود که عملیات ساختمانی آن در حال حاضر نزدیک به پایان است. این مدرسه حرفهای، نیروی انسانی متخصص مورد نیاز کارخانجات سیزدهگانه را تأمین میکند و کارگران غنی مورد احتیاج کارخانهها در این مدرسه تحت تعلیم و آموزش قرار میگیرند.
در شهر صنعتی سنگسر- سمنان کلیه مراحل آموزشی از مرحله کودکستان گرفته تا پایان دوره متوسطه در نظر گرفته شده است. بچههای کارگران مجتمع صنعتی در سنین مقتضی به کودکستان خواهند رفت، سپس دورههای آموزشی را تا اخذ دیپلم متوسطه در همین محل خواهند گذراند و به این ترتیب فرزندان کارگران و کارکنان مجتمع صنعتی دیگر نیازی ندارند به اینکه برای ادامه تحصیلات به شهرهای دیگر بروند. آنها بعد از گرفتن دیپلم، چنانچه به رشتههای فنی و آموزش حرفهای علاقمند باشند میتوانند در مدرسه حرفهای محل به آموختن حرفه یا رشته مورد علاقهشان پرداخته و سپس جذب کارخانجات شهر صنعتی بشوند. و به این ترتیب مشاهده میشود که شهر صنعتی سنگسر- سمنان تا چه اندازه در بالا بردن سطح دانش حرفهای و فنی منطقه میتواند مؤثر واقع شود. زیرا مدرسه حرفهای شهر صنعتی، علاوه بر جلب فرزندان کارگران و کارکنان واحدهای تولیدی و صنعتی مجتمع، گروه کثیر و قابل توجهی از نوجوانان حاشیه کویر را از شهرها و روستاهای دور و نزدیک جذب خود خواهد کرد و در سطح منطقه مورد استفاده علاقمندان حرفههای گوناگون قرار خواهد گرفت. آموزش از سنین کودکی- طبق برنامه تنظیمی در اکثر طرحهای سیزدهگانه، یک مهد کودک تأسیس خواهد شد. همینطور یک کودکستان بزرگ برای فرزندان کارگران بطور مشترک ایجاد خواهد شد. از آنجا که قسمتی از نیروی انسانی فعال شهر صنعتی سنگسر- سمنان را زنان تشکیل میدهند، برای تأمین راحتی خیال و آسایش فکر این دسته از کارگران کارخانجات از بابت فرزندانشان، پیشبینیهای لازم بعمل آمده است. مهد کودکهای متعدد و کودکستان شهر، کودکان زنان کارگر را در ساعاتی که آنها بکار اشتغال دارند پذیرا خواهند شد و بچهها در هر سن و سال میتوانند از وسایل سرگرمی و تفریحی و در عین حال آموزشی مهد کودکها و کودکستان به نحو مطلوب استفاده کرده و از همان سنین پایین، تحت یک سیستم آموزشی صحیح و اصولی قرار گرفته و آمادگی ورود به دبستان را پیدا کنند. از لحاظ تغذیه نیز هم برای کارگران وهم برای فرزندان آنها پیشبینیهای لازم شده است. بچهها در مهد کودک بطور صحیح تغذیه خواهند شد و این نشان میدهد که در شهر صنعتی سنگسر - سمنان هم به پرورش فکری و روحی و هم به پرورش جسمی کودکان توجه میشود که از لحاظ سلامت جسم و روح آنها در آینده تأثیر فراوان و فوقالعادهای دارد.
از جمله تأسیسات اجتماعی در شهر صنعتی سنگسر – سمنان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان است. این کانون در شهر صنعتی اقدام به تأسیس شعبهای که ساختمان آن روبه اتمام است خواهد کرد تا با شیوههای علمی و عملی خاص، بچهها از نظر فکری و روحی تحت تعلیم قرار گیرند وبا بهرهگیری از روشهای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، کودکان مستعد و هوشمند بار بیایند. با توجه به اهمیتی که در شهر صنعتی سنگسر – سمنان برای کودکان از لحاظ تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش، در نظر گرفته شده است، میتوان به سهولت دریافت که آینده این مجتمع صنعتی از نقطه نظر نیروی انسانی و کادر متخصص و فنی تا چه اندازه میتواند روشن و درخشان باشد. اهمیت مراکز آموزشی شهر صنعتی سنگسر در این است که برای نخستین بار در ایران، نیروی انسانی مورد نیاز واحدهای تولیدی و صنعتی در خود شهر صنعتی تربیت میشوند و کارخانهها از طریق همین نیرویهای انسانی و برخوردار از تخصص کافی تغذیه میشوند و احتیاجاتشان برآورده و تأمین میگردد.
شهری مدرن، در کنار مجتمع صنعتی سنگسر- شهر کارگری که در مجاورت مجتمع صنعتی یا به عبارت دیگر در کنار شهر صنعتی ساختمان آن همزمان با عملیات ساختمانی طرحهای سیزدهگانه شروع شده، به سرعت رو به اتمام و تکامل است، بدون کمترین شک و شبهه، یکی از مدرنترین شهرهای کارگری جهان است که پیش بینی همه چیز در آن دقیقاً بعمل آمده و از هر لحاظ میتوان گفت: شهری است با کلیه تأسیسات و وسایل مدرن امروزی و برخوردار از کلیه امکانات رفاهی. این شهر که متجاوز از ۲۰ هزار کارگران کارخانجات سیزدهگانه مجتمع صنعتی را با خانوادههاشان در خود جای خواهد داد، از کلیه تأسیسات شهری برخوردار است و چنانچه خانوادههای کارگران را نیز به حساب بیاوریم، جمعیتی نزدیک به ۶۰٬۰۰۰ نفر خواهد داشت. واحدهای مسکونی این شهر، به شکل کاملاً مدرن به صورت آپارتمانی ساخته و در اختیار کارگران مجتمع صنعتی سنگسر- سمنان گذارده میشود. این واحدهای مسکونی شامل آپارتمانهای ۱، ۲، ۳ اتاق خوابه خواهد بود که آپارتمانهای یک اتاق خوابه برای کارگران مجرد و آپارتمانهای بزرگتر برای کارگران متأهل به نسبت تعداد افراد خانواده شان در نظر گرفته شده است. افزون بر این، محله مخصوصی نیز برای مهندسین کارخانهها ساخته میشود که مهندسین همیشه در نزدیکی و در کنار کارخانه باشند تا چنانچه در موارد ضروری به وجودشان احتیاج باشد، به آسانی در دسترس باشند و بی درنگ خود را به کارخانه برسانند.
این امر، همانند وضع سکونت پزشکان در بسیاری از شهرهای اروپایی است که این پزشکان در همان پهنه بیمارستان زندگی میکنند و در حقیقت همیشه بحال آماده هستند تا هنگام ضروری بتوانند خود را به بیمارستان برسانند. حرف از بیمارستان به میان آمد، بد نیست بدانید شهر صنعتی دارای یک بیمارستان ۱۰۰ تختخوابه خواهد بود که در آن کلیه تجهیزات یک بیمارستان مدرن بکار رفته و دارای بخشهای گوناگون و کادر متخصص به منظور درمان و مداوای انواع امراض و بیماریها است. تأسیسات شهری از قبیل شبکههای لولهکشی آب، برق، تلفن، فاضلاب در این شهر به مدرنترین شکل ممکن مورد بهرهبرداری قرار میگیرد. برای شهر صنعتی سنگسر یک سینما ساخته شده. همینطور تقویت کننده تلویزیونی نصب گردیده و یک کارخانه برق اختصاصی، روشنایی شهر صنعتی را تأمین خواهد کرد که نیروگاه آن تقریباً برابر با کلیه نیروگاههای فرمانداری کل سمنان خواهد بود. جادههای فرعی آسفالته، به منظور عبور و مرور و حمل و نقل کالا در شهر صنعتی احداث و شهر از فضای سبز کافی بهرهمند خواهد شد.
تأسیسات ورزشی- تأسیسات گوناگون ورزشی نیز از جمله نکاتی است که بدون اشاره به آن نمیتوان شهری را که در کنار مجتمع صنعتی سنگسر- سمنان بوجود میآید، به نحو مطلوب شناخت. در این شهر زمینه، وسایل و لوازم ورزشی از قبیل زمینهای فوتبال، والیبال، بسکتبال، تنیس و... استخر شنا و سالن سرپوشیده، نیاز ساکنان ورزشکار و علاقمند به ورزش شهر را برطرف خواهد ساخت. این تأسیسات ورزشی در دو قسمت و به صورت مجزا از هم پیشبینی شده است. یکی برای کارگران و خانوادههاشان و یکی هم برای متخصصین و مهندسین خارجی که در واحدهای سیزدهگانه مشغول بکار خواهند شد، در نظر گرفته شده است. این تفکیک از آن جهت صورت نگرفته که فیالمثل مهندسین و متخصصین خارجی نسبت به کارگران ایرانی برتری و رجحان دارند. نه، چنین چیزی نیست. تنها دلیل این تفکیک راحتی بیشتر کارگران ایرانی و خانوادههاشان است که با توجه به خصوصیات فکری و روحیشان در محیطی راحت و مطلوب به تقویت روح و جسم خویش بپردازند. و این، دورنمایی بود از شهری که در مجاورت مجتمع صنعتی عظیم سنگسر- سمنان پدید میآید.
مجتمعی شامل سیزده کارخانه عظیم تولیدی و صنعتی که به دلیل نزدیکی فاصله با تهران و استانهای مازندران و خراسان، نه فقط سیمای بخش وسیعی از کشور را دگرگون میسازد، بلکه از لحاظ رشد و تحکیم اقتصاد و صنایع کشور، نقش ارزندهای ایفاء خواهد کرد. نکته قابل ذکر دیگر این که طرح تولیدی بزرگ کشاورزی، شیر خشک، شیر پاستوریزه و دامپروری نیز به کنار این شهر منتقل خواهد گردید و بدین ترتیب بر قدرت و عظمت قطب صنعتی سنگسر- سمنان بیش از پیش افزوده خواهد شد.