تاجگذاری محمدرضا شاه پهلوی آریامهر
| درگاه شهبانو فرح پهلوی | تاجگذاری محمدرضا شاه پهلوی | درگاه محمدرضا شاه پهلوی |
به دلیل شرایط سیاسی در ایران اشغال شده به وسیله ارتش بریتانیا و شوروی پس از اینکه محمد رضا پهلوی ولیعهد ایران در مجلس شورای ملی سوگند پادشاهی خورد و پادشاه ایران شد، با اراده و خواست اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آیین و جشن تاجگذاری به زمانی در آینده افکنده شد که شاهنشاه آرامش خاطر یافته باشند که ملتش در امنیت و رفاه اجتماعی و سیاسی بسر می‌برند. بدین روی در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶ در چهل و هشتمین زادروز محمد رضا شاه پهلوی در کاخ گلستان آیین تاجگذاری اعلیحضرت شاهنشاه محمد رضا شاه پهلوی برگزار شد و شاهنشاه سرانجام دیهیم پادشاهی را پس از بیست و شش سال بر سر خود نهادند. در این آیین شاهنشاه تاج بر سر شهبانو فرح پهلوی گذاشتند و علیاحضرت نایب‌السلطنه ایران شدند.
پادشاهی محمد رضا پهلوی
در تاریخ سوم شهریور ۱۳۲۰ نیروهای ارتش انگلستان و روسیه خاک ایران را اشغال کردند . هشتم شهریور ایران را نیروهای انگلیس و روسیه به سه بخش تقسیم کردند. بخش شمالی در اشغال شوروی بود. بخش جنوبی که منطقه نفتی ایران را نیز شامل می‌شد در اشغال ارتش انگلیس درآمد. تنها منطقه میانی ایران یعنی تهران و پیرامون آن برای ایران باقی ماند. ۲۳ شهریور ۱۳۲۰ سفیرهای انگلیس و روس به رضا شاه اولتیماتوم دادند که تا ۲۶ شهریور ساعت دوازده نیم‌روز باید کناره‌گیری کند و اگر کناره نگیرد، تهران اشغال خواهد شد، سلطنت از بین خواهد رفت و یک دولت اشغالی از شوروی و انگلیس بوجود خواهد آمد. صبح زود، روز ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ ، رضا شاه از سلطنت به نفع ولیعهد بیست و یک ساله اش محمدرضا پهلوی کناره گرفت. ساعت نه و سی دقیقه ، مجلس شورای ملی استعفای رضاشاه را پذیرفت. ساعت ۴ پس از نیم‌روز، ولیعهد ایران، محمد رضا پهلوی در برابر مجلس شورا ملی و نمایندگان سوگند خورد و پادشاه ایران شد. [۱]
با این که رضا شاه بزرگ کناره‌گرفت، ۲۶ شهریور ۱۳۲۰ ارتش شوروی و انگلیس تهران را اشغال کردند و حکومت را زیر کنترل خویش درآوردند. در ۵ آبان سفیران شوروی و انگلیس به آگاهی محمدرضا شاه پهلوی رساندند که قدرت در دست ماست. پس از سه ماه در ۶ بهمن ۱۳۲۰ مجلس شورا قانون قرارداد سه قوا در ایران را تصویب کرد. این قانون به امضای نخست‌وزیر محمدعلی فروغی و سفیران شوروی و انگلیس برای تایید نهایی رسید. این قرارداد تمامیت ارضی ایران را تضمین کرد و هم چنین که ارتش شوروی و انگلیس در پایان جنگ جهانی دوم ایران را تخلیه خواهند کرد. ایران نیز متعهد شد که با نیروهای روس و انگلیس همکاری کند، پروانه استفاده از راه‌های کشور و سیستم مخابراتی کشور را به شوروی و انگلیس بدهد و نیروی کارگر و ابزار مورد نیاز را برای شوروی و انگلیس فراهم آورد و روزنامه‌ها و رادیو را سانسور کنند که درباره اشغال ایران و استفاده از منابع کشور را به آگاهی ملت نرسانند. آذر ماه ۱۳۲۱ نیروهای امریکایی نیز وارد ایران شدند و آغاز به ساختن پرشن کریدور کردند. پرشن کریدور راهی بود از شمال به جنوب ایران که برای رساندن مهمات و دیگر ابزار جنگی یعنی از خلیج فارس تا دریای مازندان و سپس از آنجا به روسیه می‌رفت.
۹ آذر ۱۳۲۲، در کنفرانس تهران روزولت، چرچیل و استالین قرارداد قوای متفقین را امضا کردند که در آن تضمین شد که قوای متفقین ایران را پس از پایان جنگ جهانی دوم ترک خواهند کرد و ایران خسارت جنگ برای این مدت را خواهد گرفت. پیش نیاز این قراداد این بود که دولت ایران به آلمان اعلان جنگ بدهد که ایران در ۱۷ شهریور ۱۳۲۲ آن را انجام داد. [۲]
پس از پایان جنگ جهانی دوم نیروهای امریکایی و انگلیس به تخلیه نیروهای خود از ایران پرداختند. دولت روس نیروهای خود را از ایران بیرون نبرد بلکه بسیار آشکار در آبان ماه ۱۳۲۴ به پشتیبانی از جنبش‌های جدایی‌خواهی بخش‌هایی از ایران پرداختند. ارتش روسیه از ورود نیروهای پلیس و ژاندارمری ایران به آذربایجان و کردستان جلوگیری کرد. کردها جمهوری مهاباد را با پشتیبانی روسیه علم کردند و در آذربایجان، جعفر پیشه‌وری با حمایت شوروی فرقه دمکرات آذربایجان را بر پانمود.
بر اساس مدارک سازمان مخفی اطلاعات ارتش، استالین برنامه داشت که در تهران یک حکومت کمونیستی برقرار کند و این حکومت کمونیستی دست نشانده شوروی با اشغال دایمی ایران موافقت نماید و آن را تصویب کند.
تغییر قانون اساسی
محمد رضا شاه پهلوی درخواست تغییر در قانون اساسی را نمودند که برپایه آن شاه حق برگزیدن نایب‌السلطنه را داشته باشد و سن قانونی به سلطنت رسیدن ولیعهد بیست سالگی شود، و تا هنگامی که ولیعهد به بیست سالگی نرسیده است، نایب‌السلطنه در راس کشور قرار داشته باشد. در تاریخ ۱ شهریور ۱۳۴۰ تغییرات نام برده در قانون اساسی تصویب شد.
شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی در این باره گفتند :
| « | «هنگامی که نیازهای اصلی و اساسی مردم ایران بر آورده بشوند و چهارچوب اقتصاد ایران گسترش یابد، می‌باید پای در راه تمدن بزرگ بگذاریم و این تغییرات در قانون اساسی راه ما را به سوی تمدن بزرگ هموار می‌سازد.»[۳] | » |
تاجگذاری
در تاریخ ۴ آبان ۱۳۴۶ در چهل و هشتمین زادروز محمد رضا شاه پهلوی در کاخ گلستان آیین تاجگذاری اعلیحضرت شاهنشاه محمد رضا شاه پهلوی برگزار شد و شاهنشاه سرانجام پس از بیست و شش سال، دیهیم پادشاهی را بر سر خود نهادند. در این آیین، شاهنشاه تاج بر سر شهبانو فرح پهلوی نهادند و علیاحضرت نایب‌السلطنه ایران شدند.
شاهنشاه محمدرضا شاه پهلوی پیش از آغاز مراسم تاجگذاری گفتند [۴]:
از خداوند سپاسگزارم که به من فرصت داد تا جایی که در قدرت من بود به مملکت و ملتم خدمت کنم. ار خداوند می‌خواهم که قدرت ادامه آنچه را که تا کنون انجام داده‌ام به من اعطا فرماید. شرف و افتخار ملت و کشورم تنها هدف زندگی من است. من تنها یک امید دارم و آن حفظ استقلال، حاکمیت ایران و پیشرفت مردم ایران است و برای رسیدن یه این هدف آماده‌ام تا در صورت لزوم جان خود را فدا کنم. باشد که خداوند توانا به من فرصت دهد کشوری خوشبخت و جامعه‌ای آبادان به نسل‌های بعد تحویل دهم و پسرم، ولیعهد نیز در انجام رساندن این بار سنگین تحت توجهات باری تعالی موفق گردد.
تهران در جشن تاجگذاری
- Shahreza Ave crowning Jashn.jpg
خیابان شاهرضا تهران در جشن تاجگذاری
- Toopkhaneh square.jpg
میدان توپخانه تهران در جشن تاجگذاری
خیابان‌های تهران آذین بسته می‌شوند
قوانین
- قانون اجازه ضرب و انتشار سکه‌های مخصوصی به نام جشن فرخنده تاجگذاری اعلیحضرتین - مصوب ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۸ مجلس شورای ملی و ۳۰ فروردین ۱۳۴۸ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ۱۳۴۸ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
- قانون جریان قانونی سکه‌های تاجگذاری اعلیحضرتین - مصوب ۱۷ اردیبهشت ۱۳۴۹ مجلس شورای ملی و ۹ اردیبهشت ۱۳۴۹ مجلس سنا – این قانون در تاریخ ۲۳ اردیبهشت ۱۳۴۹ به توشیح محمدرضا شاه پهلوی رسید.
منابع
- ↑ Gerard de Villiers: The Shah. 1975, p.116, 122 -123
- ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, 2009, p. 87-88
- ↑ Gholam Reza Afkhami: The Life and Times of the Shah, University of California Press, 2009, p.248
- ↑ فرح پهلوی: خاطرات فرح پهلوی - کهن دیارا، ۲۰۰۳ ، ص. ۱۵۴
پیوند به بیرون
- فیلم مراسم تاجگذاری محمدرضا پهلوی تهیه شده توسط وزارت دربار (از گوگل ویدئو)