|
|
| خط ۱۲: |
خط ۱۲: |
| | '''دوره چهاردهم قانونگذاری''' | | '''دوره چهاردهم قانونگذاری''' |
| | | | |
| − | مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره ۱۴
| |
| − |
| |
| − | جلسه: ۱۸۵
| |
| − |
| |
| − | صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه ۲۳ بهمن ماه ۱۳۲۴
| |
| − |
| |
| − | فهرست مطالب:
| |
| − |
| |
| − | ۱- قرائت صورت مجلس
| |
| − |
| |
| − | ۲- نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق
| |
| − |
| |
| − | ۳- تصویب دو فقره صورت مجلس
| |
| − |
| |
| − | ۴- بقیه نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق
| |
| − |
| |
| − | ۵- بیانات قبل از دستور آقای شهاب فردوس
| |
| − |
| |
| − | ۶- اظهارات آقای فیروزآبادی
| |
| − |
| |
| − | ۷- موقع جلسه بعد ختم جلسه
| |
| − |
| |
| − | مجلس نیم ساعت پیش از ظهر به ریاست آقای ملک‌مدنی (نایب رئیس) تشکیل گردید.
| |
| − |
| |
| − | صورت مجلس روز پنجشنبه ۱۸ بهمن ماه را آقای هاشمی (منشی) به شرح زیر قرائت نمودند.
| |
| − |
| |
| − | ۱- قرائت صورت مجلس
| |
| − |
| |
| − | مجلس بیست دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای ملک‌مدنی نایب رئیس تشکیل گردید. صورت مجلس قبل از قرائت و پس از تذکر چند نفر از آقایان نمایندگان چون عده برای اخذ رأی کافی نبود تصویب آن موکول به بعد شد.
| |
| − |
| |
| − | غایبین بااجازه – آقایان: فاطمی، مقدم، منصف، بهبهانی، تهرانی، لنکرانی.
| |
| − |
| |
| − | غایبین بی‌اجازه - آقایان: خلیل دشتی، بیات، خاکباز، نقابت، اخوان، کفایی، رحیمیان، آصف، امیر ابراهیمی، بوشهری، جواد مسعودی، سیف‌پور فاطمی، دکتر عبده، عباس مسعودی، شریعت‌زاده، معدل، دهقان، مهندس پناهی، سرتیپ‌زاده، دکتر آقایان، آرداشس آوانسیان، محمدحسین قشقایی.
| |
| − |
| |
| − | دیرآمدگان بااجازه - آقایان: جلیلی، دکتر معظمی.
| |
| − |
| |
| − | دیرآمدگان بی‌اجازه - آقایان: امیرتیمور، فرمانفرماییان، دکتر اعتبار، فولادوند، دکتر کشاورز، جواد عامری، فرود، دکتر معاون، گرگانی، فداکار، حسن اکبر، تهرانچی، رفیعی، مجد، رضا تجدد، حشمتی، عدل، نصرت‌الله اسکندری، ابوالحسن صادقی، جمال امامی، دکتر فلسفی، مراد آریه.
| |
| − |
| |
| − | بدواً آقای فیروزآبادی به عنوان قبل از دستور شرحی در اطراف زحمات و مساعدت‌های دولت و ملت ایران در راه پیروزی متفقین و انتظار متقابل ایرانیان در رعایت عهدنامه‌ها و حفظ حدود و حقوق دول ضعیفه و لزوم صیانت دارایی کشور ایراد و آقای اردلان نیز در موضوع فترت و مخاطرات آن شرح مبسوطی اظهار و پس از ذکر مقدمات و تعیین راه حل برای جلوگیری از ایجاد فترت طرح قانونی را که در این باب تهیه نموده بودند به شکل ماده واحده مشعر به تمدید دوره چهاردهم قانونگذاری مادام که نصف بعلاوه یک نمایندگان منتخبه دوره پانزدهم در تهران حضور نیافته‌اند قرائت نمودند.
| |
| − |
| |
| − | آقای محمد طباطبایی در پیرامون جریانات اخیر و مذاکرات شورای امنیت ملل درباره ایران شمه‌ای بیان و از شایستگی هیئت نمایندگی ایران بالاخص آقای تقی‌زاده رئیس آن هیئت همچنین از زمامداران دول معظمه مخصوصاً از وزیر امور خارجه انگلستان به مناسبت دفاع از حقوق مشروعه و شناسایی سهم دولت ایران در موفقیت متفقین اظهار تشکر نموده و در ختام سخن به آزادی کامل افراد و عدم وجود دیکتاتوری در ایران اشاره نمودند.
| |
| − |
| |
| − | در پایان نطق آقای طباطبایی مشاجرات لفظی بین چند نفر از آقایان نمایندگان تولید و چون اخطارات لازمه باعث اسکات نشد آقای نایب رئیس جلسه را ترک و مجلس نیم ساعت بعد از ظهر تعطیل گردید.
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - آقای طباطبایی در صورت جلسه نظری دارید؟
| |
| − |
| |
| − | محمد طباطبایی - بلی متأسفانه مجلس ما گاهی از اوقات گرفتار به اصطلاح جنگ اعصاب می‌شود و به طوری که آقایان توجه فرموده‌اند بنده تا یک حد زیادی به اعصاب خودم تسلط دارم اگر گاهی هم مورد بی‌مهری و حتی طرف فحش و تهمت هم واقع شوم نزاکت و احترام مجلس و همه آقایان را رعایت می‌کنم و عادت به فحش هم ندارم در این میدان یعنی میدان فحش واقعاً عاجز هستم اما گاهی واقعاً قلباً متأثر می‌شوم از این گفتگوهای نامطلوب. در جلسه گذشته هم بنده از شدت تأثر برای بیان عطوفت و حسن خلق کامل اعلیحضرت همایونی به یک جمله ساده پاک
| |
| − |
| |
| − | فارسی‌زبان خودمان متوسل شدم. مقام سلطنت و شخص اعلیحضرت همایونی که در حسن رفتار و حسن خلق و قانون‌خواهی ایشان شکی نیست (صحیح است) به موجب قانون اساسی مورد احترام و تقدیس همه ملت ایران هستند (صحیح است) بنده هم به حکم قانون و با توجه به رأفت و عطوفت کامل ایشان البته نهایت درجه احترام و لازمه تقدیس قانونی را نسبت به مقام ایشان همیشه رعایت کرده و رعایت می‌کنم این توضیح را برای رفع هرگونه سوء تعبیر - که خدای نکرده ضمیمه افترائات و تهمت‌ها که در این مملکت رواج کامل پیدا کرده است برای این که ضمیمه نشود و این هم زمینه نشود لازم دانستم به عرض آقایان برسانم و احترامات خودم را به شخص اعلیحضرت همایونی برای یک مرتبه دیگر تجدید می‌کنم (صحیح است).
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - آقای سرتیپ‌زاده در صورت جلسه حرفی دارید؟
| |
| − |
| |
| − | سرتیپ‌زاده - عرض می‌کنم بنده ناخوش بودم و غایب بی‌اجازه نوشته‌اند.
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - اصلاح می‌شود، آقای صدر قاضی در صورت جلسه است؟ بفرمایید.
| |
| − |
| |
| − | صدر قاضی - عرض کنم بنده با این که سرماخوردگی دارم و صدایم گرفته است (جمال امامی - انشاءالله رفع می‌شود) انشاءالله با دعای خیر آقای جمال امامی رفع می‌شود عرض کنم آن روز که آقای اردلان قبل از دستور مذاکراتی فرمودند بنده تحت تأثیر احساسات واقع شدم و یک جمله را تذکر دادم بعداً شنیدم که برای بعضی از همکاران محترم سوء تفاهمی پیدا شده و خیال کرده‌اند که جمله‌ای که بنده گفتم نماینده غیر کرد فرستاده‌اند خیال کردند که من مقصودم آقای اردلان است در صورتی که آقای اردلان از یک فامیلی هستند که تقریباً از ۱۴۰۰ یا ۱۵۰۰ سال پیش از این در کردستان بوده‌اند و در آنجا سکونت داشته‌اند و اینها کرد پاک هستند و خون‌شان هم پاک است و از یک فامیل جلیل‌القدری هستند و بنده هیچ منظوری نسبت به ایشان نداشتم این بود که بنده خواستم در صورت مجلس اگر آنجا هم این طور منعکس شده است اصلاح بشود حتماً چون انتخابات دوره پانزدهم به طوری که از جریان پیدا است در موقعی انجام می‌شود که مجلسی وجود ندارد بنده می‌خواستم از حالا به دولتی که آن وقت سر کار است تذکر بدهم و خدا را شاهد می‌گیرم که صرفاً روی علاقه به تمامیت کشور و از نقطه‌نظر صلاح کشور این تذکر را می‌دهم (امینی - همیشه این طور بوده است) - که دولت وقت توجه بکند در مناطق کردنشین اشخاص غیر محلی (بعضی از نمایندگان - در همه جا) یعنی البته آزاد باشد انتخابات ولی مخصوصاً در مناطق کردنشین اشخاص غیر کرد را نمی‌خواهم عرض کنم چه جور ولی انتخاب نکنند برای این که در دوره شاه سابق هم که معمول بود می‌گفتند بعضی اشخاص را دولت تقویت و تحمیل می‌کند آن وقت هم در مناطق کردنشین اشخاص غیر محلی را انتخاب نمی‌کردند من این را خواستم بگویم و در این اظهارم هم جز صلاح کشور و این که کردها بیشتر از این از دستگاه حاکمه مأیوس نشوند تذکر بدهم.
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - آقای فداکار در صورت جلسه حرفی دارید؟ بفرمایید.
| |
| − |
| |
| − | فداکار - بنده در جلسه قبل سخت مریض بودم و بنده را غایب بی‌اجازه نوشته‌اند خواستم تذکر بدهم که اصلاح بفرمایید.
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - بسیار خوب اصلاح می‌شود. آقای حاذقی
| |
| − |
| |
| − | حاذقی - در جلسه قبل آقای مجد ضیایی و آقای شهاب فردوس تذکری دادند راجع به مستخدمین دولت و آن تبصره‌ای که در جلسه اسبق به تصویب مجلس رسیده بود که مزایا و اضافات قانونی کارمندان دولت را وزارت دارایی طبق بودجه ۱۳۲۴ بپردازد با این که هیچ اشکالی نداشته است وزارت دارایی طبق مراجعاتی که این دو سه روزه کرده‌اند اشکال کرده است خواستم عرض کنم که این اشکال‌تراشی‌ها برخلاف نص صریح تصمیم قانونی مجلس است.
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - دیروز آن تذکری که آقای مجد ضیایی و آقای شهاب فردوس در جلسه گذشته دادند کتباً به وزارت دارایی اطلاع داده شد و رفع نگرانی شده است. آقای طوسی نظری دارید؟
| |
| − |
| |
| − | طوسی - همان بود که فرمودید دیگر عرضی ندارم.
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - چون برای تصویب صورت جلسه عده کافی نیست موافقت بفرمایید مذاکرات قبل از دستور شروع شود و بعد از آن که عده کافی شد صورت جلسه پیش و این صورت مجلس تصویب شود (صحیح است) آقای دکتر مصدق بفرمایید.
| |
| − |
| |
| − | ۲- نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق
| |
| − |
| |
| − | دکتر مصدق - عرایضی که بنده امروز می‌خواهم بکنم روی دوره فترت است. بنده تصور می‌کنم که امروز هیچ یک از آقایان معتقد به فترت نباشند (صحیح است) میل دارند که بعد از این مجلس وضعیت مملکت یک طوری باشد که روی قانون اساسی و مشروطیت اداره بشود (صحیح است) و هیچ کس با این نظر مخالف نیست منتهی هم این است که طرز موفقیت در نظر بعضی از آقایان طوری است که در نظر بعضی آقایان دیگر طور دیگر است ممکن است بعضی آقایان تصور کنند که اگر دوره را تمدید بکنند بهتر است البته بنده هم با این قسمت موافق هستم که اگر تمدید بکنیم خیلی سهل‌تر است به جهت این که با یک قیام و قعود همین مجلس دو سال دیگر سر جای خودش می‌ماند، یا دو ماه یا هر چه باشد، اما این کار یک مشکلاتی دارد، به نظر بنده مشکلات قانونی و مشکلات عملی که برخلاف مصالح مملکت است که اینها را بنده در تعقیب عرایض اخیر خودم عرض می‌کنم و استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند برای این دوره فترت فکری بشود چون منتهی بیست و پنج روز دیگر از این مجلس باقی نمانده است در این بیست و پنج روز اگر از حالا شروع نکنیم من گمان نمی‌کنم که یک کار بزرگی را انجام بدهیم؛ استدعای بنده این است که بعد از این که عرایض خودم را کردم هر طور آقایان صلاح می‌دانند کمیسیونی از شعب انتخاب بکنند کمیسیونی از دسته‌جات مجلس انتخاب بشود مطالعه بکنند و نظریات خودشان را برای تعیین تکلیف ایام فترت به مجلس پیشنهاد بکنند و هرچه زودتر این کار عملی بشود (صحیح است) اینها عرایضی است که بنده می‌خواستم بکنم ولی عجالتاً عرضی که بنده دارم این است که وضعیت مملکت را نباید مختل کرد و در هر کجا که امنیت هست باید یک کاری کرد که آن امنیت به حال خودش بماند، مدتی است که یک قسمتی از خوانین بختیاری و چهارمحال از وضعیت حکومت چهارمحال و از آقای مرتضی قلی خان بختیاری شکایت دارند. همه آقایان می‌دانند که من به خانواده بختیاری سال‌ها است ارادت دارم و خصوصاً در موقع کودتا که در واقع من آنجا تحصن اختیار کردم و پذیرایی کردند و به این آقایان من به همه‌شان ارادت دارم ولی ارادت بنده البته سبب نمی‌شود که اگر بعضی‌ها بخواهند نسبت به بعضی‌ها یک تعدی بکنند و یک عملیاتی بکنند که برخلاف قانون باشد بنده در این مجلس چیزی عرض نکنم دیروز آقایان امیر مفخم و سردار محتشم منزل من آمدند و شخصاً خواهش کردند از من که عواقب وخیم این مسائل را در این مجلس عرض کنم امروز در بختیاری به هیچ وجه ناامنی نیست ولی اگر این وضعیت ادامه پیدا بکند مردم بیش از این نمی‌توانند تحمل بکنند اگر وضعیت آقای مرتضی قلی خان خوب است که اشکالی ندارد ایشان الان در تهران تشریف دارند یک هیئتی برود آنجا رسیدگی بکند اگر گزارشات خوب دادند البته ایشان به جای خودشان باقی هستند و اگر ترتیباتی که در خوانین بختیاری معمول بوده است که یک مدتی خانواده ایلخانی و یک مدتی هم خانواده حاج ایلخانی حکومت می‌کردند. آقای مرتضی قلی خان که از خانواده ایلخانی هستند و سه سال است در آنجا حکومت می‌کنند سه سال هم خانواده حاج ایلخانی حکومت کند و اگر این ترتیبات قابل تحمل نیست به نظر من اساساً باید یک حاکم بی‌طرفی آنجا برود که نه از این خانواده باشد نه از آن خانواده و وضعیت آنجا را روی اصول مشروطیت و روی اصول آزادی اداره کند و طوری باشد که اسباب زحمت نباشد این عرض اول بنده، عرض دوم بنده به موجب پیمان سه‌گانه ما یک پشتوانه برای اسکناس داریم یعنی اسکناس‌هایی که منتشر شده است اینها یک پشتوانه دارند در خارج که یک قسمت آن طلا است و یک قسمتش هم ارز است و برطبق ماده سوم پیمان مالی، پیمان سه‌گانه، در آن روزی که این پیمان مالی بسته شده است نرخ قیمت طلا به تناسب ارزی که به ما داده‌اند معلوم است و برطبق ماده هشتم مقرر شده است که اگر طلا قیمتش بالا برود بر ارز اضافه شود و اگر طلا قیمتش پایین بیاید از ارز کم شود طوری بشود که در آخر قرارداد برای ما هیچ ضرری حاصل نشود (صحیح است) ما بتوانیم همان روزی که به ما آن ارز را به آن قیمت دادند با همان ارز همان مقدار طلا را تحصیل بکنیم و کم و زیاد این مسئله به هیچ وجه متوجه ما نشود، بنده شنیدم که یک تغییری در این کار پیدا شده یعنی قیمت طلا بالا رفته است ولی به جای این که لیره یعنی به ارز ما اضافه بشود اضافه نشده است بنده تحقیقاتی کردم معلوم شد همین طور است و غفلت کرده‌اند این است که یک سؤالی از آقای نخست‌وزیر دارم و خواهش می‌کنم که به قید فوریت به ایشان ابلاغ شود که در این باب تحقیقاتی بکنند و حقایق را به عرض مجلس برسانند، چون به موجب مندرجات روزنامه دیلی نیوز نرخ رسمی خرید طلا در لندن در روز ۹ ژوئن ۱۹۴۵ از ۱۶۸ شلینک هر انس به ۱۷۲ شلینک و
| |
| − |
| |
| − | سه پنس ترقی کرده بنابراین قیمت لیره به همان نسبت تنزل کرده است و نظر به این که طبق ماده ۸ قرارداد مالی ایران و انگلیس: «در صورت وقوع هر گونه تغییری در بهای رسمی زر در لندن موجودی‌های لیره به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران در آخر ختم معامله روز قبل از تغییر تعیین و تشخیص داده خواهد شد و مجموع موازنه‌ای که بدین طریق به دست می‌آید براساس نرخ رسمی جدید زر زیاد و کم خواهد شد» و نظر به این که برطبق حسابی که اینجانب از موجودی لیره ایران در خرداد ۱۳۲۴ نموده‌ام از بابت این تنزل باید در حدود ۵۰۰ هزار لیره بر موجودی کشور افزوده شده باشد و نشده و معلوم نیست که کارمندان دولت چرا از انجام این وظیفه خودداری کرده‌اند.
| |
| − |
| |
| − | از جناب آقای نخست‌وزیر سؤال می‌کنم آنهایی که مسئول اجرای ماده ۸ قرارداد مالی هستند به مجلس شورای ملی معرفی کنند و اگر به جهاتی از انجام وظیفه بازمانده‌اند آن جهات را هم اظهار نمایند (صورت سؤال را تقدیم مقام ریاست نمودند)
| |
| − |
| |
| − | ۳- تصویب دو فقره صورت مجلس
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - اجازه بفرمایید صورت جلسات را تصویب کنیم چون ممکن است دوباره مجلس از اکثریت بیفتد در صورت جلسه قبل مخالفی نیست و بنابراین چون عده کافی است تصویب می‌شود و همین طور صورت جلسه اسبق هم که خوانده شد و اشخاصی که تذکر داشتند تذکر دادند و دیگر مخالفی نیست بنابراین این هم تصویب می‌شود. بفرمایید آقای دکتر مصدق.
| |
| − |
| |
| − | ۴- بقیه نطق قبل از دستور آقای دکتر مصدق
| |
| − |
| |
| − | دکتر مصدق - آقایان محترم - مذاکرات خلاف انتظار جلسه پنجشنبه ۱۸ بهمن (صحیح است) به قدری بی‌موقع و ناگوار بود که از نگرانی تأثیراتی که ممکن است این تظاهرات نابهنگام در وضعیت بحرانی امروز کشور ما داشته باشد آنی راحت و آسوده نبوده‌ام!
| |
| − |
| |
| − | در روزهای تیره و تاری که خطر تجزیه و دنباله آن خطر جنگ‌های داخلی یعنی خونریزی و برادرکشی تمامیت و موجودیت و همه چیز ما را تهدید می‌کند و ابرهای تاریکی که در افق سیاست بین‌المللی ما متراکم شده و فقط در یک گوشه بارقه امیدی نمودار و مقدرات ما به مویی بسته است و باید از هر حرکت و عملی که این مو را پاره کند بپرهیزیم ناگهان همکاران عزیز من برمی‌خیزند و داد سخن می‌دهند یکی پیشنهاد تمدید دوره چهاردهم را طرح می‌کند و دیگری تحت عنوان تقدیر از ناطقین شورای امنیت بیاناتی می‌کند که ممکن است خدای نخواسته تعبیر به تظاهر در زمینه سیاست یک جانبه و وسیله سوء تفاهم و بهانه‌جویی بشود.
| |
| − |
| |
| − | آقایان، مگر توجه ندارید که جریانات دهشتناک اخیر عکس‌العمل اشتباهاتی است که قسمت اعظم آن در این مجلس شده! مگر نمی‌خواهید اذعان بفرمایید که روی کار آوردن حکومت صدر و پافشاری در نگاهداری او برای کشور چقدر گران تمام شد (بعضی از نمایندگان - خیلی) آن روزی که طرح تحریم انتخابات با آن شتاب‌زدگی و ناگهانی از مجلس گذشت (صحیح است) و من عرض کردم که با اوضاع حاضره صلاح مملکت نیست و پیشنهاد متقابلی دادم که از راه اصلاح قانون انتخابات در فکر تأمین آینده یعنی حسن انتخاب مجلس آینده بشویم و همسایگان را عصبانی و ظنین نکنیم و بگذاریم تعهد خود را مطابق قرارداد سه‌جانبه احترام و اجرا نمایند و من را در مخالفت با طرح تحریم انتخابات متهم به بیگانه‌پرستی می‌کردید من آن روز این روزهای وخیم را پیش‌بینی می‌کردم و از تهمت نمی‌ترسیدم من هر جا که صلاح مملکت را تشخیص می‌دهم حرف خود را بدون پروا می‌زنم و از این تهمت‌ها باکی ندارم.
| |
| − |
| |
| − | امروز هم آنچه می‌خواهم بگویم در صلاح مملکت تشخیص داده‌ام و عرض می‌کنم مفتریان هم هرچه می‌خواهند بگویند. طرح تمدید مجلس نه با قوانین و اصول حقوق سازگار است و نه آغاز این نغمه‌ها با اوضاع حاضره کشور اقتضا و صلاحیت دارد.
| |
| − |
| |
| − | قطع نظر از این که قانون اساسی صریح و مدت نمایندگی دو سال است یعنی در انقضای مدت دو سال مجلس به خودی خود منحل و سمت نمایندگان زایل می‌شود و موکلین ما حق دارند نمایندگان جدیدی انتخاب کرده امور کشور را به آنها بسپارند. از نقطه‌نظر حقوقی یک وکیل حق ندارد به تصمیم خود بر اختیاراتی که از طرف موکل به او تفویض شده چیزی بیفزاید از جمله مدت اختیار خود را تمدید کند.
| |
| − |
| |
| − | از لحاظ مقتضیات زمان هم پرواضح است که طرح تمدید مجلس مؤید قانون تحریم انتخابات و ممکن است مخاطرات سیاسی که آن قانون برای ما پیش آورد با این طرح تشدید و دامنه آن توسعه یابد و اما این که گفته شد اعتراض کردن کافی نیست و باید برای جلوگیری از فترت راه حل پیدا کرد به نظر من راه حل این است که به هموطنان خود بفهمانیم ما نمی‌خواهیم به هر قیمتی که باشد انتخاب شویم قانون انتخابات را تجدیدنظر می‌کنیم برای این که تطمیع و تهدید در رأی‌دهندگان اثر نکند و کسی نتواند آرای آنها را عوض نماید و این کار تأمین نمی‌شود مگر این که رأی‌دهندگان باسواد باشند و با نهایت آزادی رأی خود را در انجمن نظارت بنویسند و به دست خود وارد صندوق نمایند و انتخابات هم یک روز خاتمه یابد که شب صندوق در انجمن نماند که با آن هر معامله که می‌خواهند بکنند.
| |
| − |
| |
| − | من برای این که نمایندگان فعلی از انتخاب خود نگران نشوند در طرحی که برای انتخابات کل کشور تهیه کرده به این قائل شده‌ام که قانون فعلی انتخابات در تمام دهستان‌های کشور اجرا شود و اهالی دهستان‌ها ۱۲۶ نفر نماینده برای مجلس شورای ملی انتخاب کنند و از اصل ۴ قانون اساسی که عده نمایندگان را تا ۲۰۰ نفر اجازه می‌دهد استفاده نموده‌ام به این طریق که ۷۴ کرسی باقی را ساکنین باسواد شهرستان‌ها به تناسب هر ۷۰ هزار نفر یک نماینده انتخاب کنند و چون نمایندگان محترم نخواستند با این طرح موافقت کنند اینجانب از اصل ۶ قانون اساسی استفاده نموده طرح دیگری برای انتخابات شهر تهران تهیه نمودم که فوراً تصویب و به موقع اجرا گذارده شود و از فترت که عموماً از آن نگران هستند جلوگیری کند و بلافاصله بعد از انقضای این دوره نمایندگان وارد مجلس شوند و انتخابات سایر نقاط کشور با حضور مجلس انجام شود که مجریان برخلاف مقررات کاری نکنند وظیفه خود را تحت نظارت نمایندگان تهران انجام دهند.
| |
| − |
| |
| − | چنانچه به خاطر بیاوریم که در صدر مشروطیت مؤسسان از بیم نفوذ استبداد در ولایات و عدم شرکت آنها در انتخابات اصل ششم را در نظر گرفت تا این که مشروطیت قوام پیدا کند و نهال تازه‌کار آن را دستگاه استبداد از بیخ نکند به این نتیجه می‌رسیم که تاریخ به نحو دیگر تجدید شده و ما امروز مواجه با وضعیتی هستیم که استفاده از اصل مزبور در این موقع ضرورت پیدا کرده است و به همان لحاظ که مؤسسان عده نمایندگان اصنافی را در دوره اول ۶۰ نفر تعیین کرده بود ما هم امروز برای اهالی تهران که مخلوطی از وجوده اهالی ولایات در آن جمع است ۳۰ نفر قائل شویم.
| |
| − |
| |
| − | من هر قدر فکر می‌کنم نمی‌توانم درک کنم چرا مجلس به دوره فترت که با این وضع قهراً پیش می‌آید بی‌قید است مگر نبود که نقشه کمیسیون نظارت بین‌المللی که نوعی از قیمومت است به واسطه بودن همین مجلس نقش بر آب شد (اردلان - صحیح است) و اگر مجلس نبود دولت ناچار می‌شد تشکیل کمیسیون را تصویب کند و دوره ۱۵ تقنینیه را در مقابل کاری خاتمه یافته قرار دهد - در این آخر دوره که دقایق آن را باید مغتنم شمرد به عذر این که دولت تشکیل نشده نباید متجاوز از ۲۰ روز جلسات مجلس را تعطیل کرد و ممکن است که این لاقیدی ما را دچار فترت و مملکت را گرفتار عواقب وخیم کند (صحیح است) ما انتظار داشتیم که جناب آقای نخست‌وزیر هرچه زودتر دولت خود را از اشخاصی که مورد توجه جامعه باشند تشکیل و به مجلس معرفی کنند و چنانچه مجلس به برنامه دولت ایشان رأی نمی‌داد با رتبه جنت‌مکانی کناره‌جویی نمایند.
| |
| − |
| |
| − | ما انتظار نداریم که ایشان با تجربیات تلخی که از دوره دیکتاتوری دارند در چنین موقع مهمی غفلت و برای خود ایجاد یک مسئولیت تاریخی کنند (صحیح است)
| |
| − |
| |
| − | اما گله من از تظاهر بی‌موقع درباره ناطقین شورای امنیت
| |
| − |
| |
| − | من غرض شخصی با کسی ندارم، من هم آقای بوین وزیر امور خارجه انگلیس را قابل تقدیر می‌دانم برای این که خادم صدیق امپراتوری انگلیس است و آنچه در شورای امنیت اظهار نموده‌اند برای حفظ منافع و مصالح امپراتوری است و تأسف من این است که چرا ما این قبیل رجال خادم و وطن‌پرست نداریم یا خیلی کم داریم مگر ندیدید که طرح شکایت ایران در شورای امنیت موجب طرح شکایت متقابل شوروی از اوضاع یونان گردید و آن سخنرانی‌های پرحرارت بین طرفین مبادله شد و اگر دفاعی از ما بعمل آمده است از لوازم این مناقشه بوده که ما را می‌خواهند بازیچه بین‌المللی بکنند و ما باید از بازیچه و وجه‌المصالحه شدن بپرهیزیم و مراقب باشیم که کلاه‌مان را خودمان حفظ کنیم والا همین سیاستمداران بودند که بعد از انجمن مسکو نقشه مداخلات مشترک خودشان را در شئون این کشور و تجزیه ایران می‌کشیدند که با مخالفت شدید نمایندگان مجلس و افکار عمومی ایران مواجه شد و مسکوت ماند و وقتی که از آن یأس حاصل گردید در جلسه شورای امنیت صف‌آرایی کردند و نسخه‌ای که به دست هیئت اعزامیه ما داده شده بود در آنجا خواندند البته از نتیجه مذاکراتی که در شورای امنیت بعمل آمد خشنود و امیدوار هستیم که ما بتوانیم در سایه منشور ملل متفق موجودیت خود را حفظ کنیم و احترامی که از متفقین خود توقع داریم در قبال فداکاری‌هایی که در حصول پیروزی آنها نموده‌ایم مرعی باشد، ولی تقدیر از مأمورینی که می‌دانیم از خود عقیده ثابتی ندارند و گذشته آنها این معنی را ثابت می‌کند و تظاهر یک طرفی کردن در
| |
| − |
| |
| − | مجلس در موقعی که باید پیش از هر وقت مراقب حفظ موازنه باشیم خلاف مصلحت و دوراندیشی است.
| |
| − |
| |
| − | من از لحاظ روابط شخصی و سابقه دو دوره همکاری نزدیک در مجلس به آقای تقی‌زاده ارادت دارم و از لحاظ این که ایشان اهل علم و ادب هستند به ایشان احترام می‌کنم اما پای مصالح مملکت که به میان می‌آید نمی‌توانم حقایق را فراموش کنم.
| |
| − |
| |
| − | آقای تقی‌زاده از ابتدای مشروطیت تاکنون وارد در هر معرکه‌ای شده‌اند تحت تأثیر عوامل خارجی بوده‌اند (یک نفر از نمایندگان - تهمت نزنید) (همهمه شدید نمایندگان - زنگ رئیس) (بعضی از نمایندگان - این طور نیست آقا) (عده دیگر از نمایندگان - صحیح است)
| |
| − |
| |
| − | دکتر مصدق - صحبت نکنید آقا خواهش می‌کنم بعد بیایید جواب بدهید . . . توسل و تحصن ایشان در انقلاب مشروطیت به یک سفارتخانه که در آن روزگار مصلحت سیاسی خود را در آن می‌دیدند که از مشروطه‌طلبان حمایت و با پادشاهی که موازنه را فراموش کرده بود مخالفت بکنند. کسی فراموش نکرده است و شاه هم بر اثر همین خبط سیاسی تاج و تخت خود را به باد داد.
| |
| − |
| |
| − | آقای تقی‌زاده در مجلس پنجم تغییر سلطنت را خلاف قانون اساسی اعلام کرد ولی پس از انقضای مجلس ششم که دولت در انتخابات تهران مداخله نمود و انتخاب نشد طوق بندگی همان سلطنتی را که خلاف قانون اساسی می‌دانست به گردن نهاد (پوررضا - این هم صحیح نیست) (کاظمی - این آقا صحیح نیست سلیمان میرزا هم این کار را کرد) و به مأموریت‌های مهم استانداری، سفارت و وزارت او مفتخر گردید و از لوایح مالی آن دستگاه که در موقع نمایندگی مورد مخالفت او بود در موقع وزارتش با تعصب دفاع می‌کرد وقتی که وزیر مالیه بود و اعلامیه دائر به الغای امتیاز نفت جنوب را منتشر کرد به خاطر دارم روزی مرحوم مشیرالدوله به دیدن من آمدند و صحبت از الغای آن امتیاز به میان آمد از عمل آقای تقی‌زاده انتقاد می‌نمودند و نظرشان این بود که الغای امتیاز قانوناً صحیح نبوده و مخالفت با دولت انگلیس صلاح مملکت نیست ولی چندی بعد که امتیاز جدید به امضای آقای تقی‌زاده رسید روزی من به منزل مرحوم مشیرالدوله رفته بودم دیدم ایشان از تمدید مدت امتیاز بسیار ناراضی بودند و با این که تا آن تاریخ اغلب از آقای تقی‌زاده دفاع می‌کردند تمدید امتیاز سبب شده بود که آن مرحوم سلب عقیده کنند و می‌گفتند یا امتیاز دارسی که ما فقط صدی شانزده از عایدات نفت را حق داشتیم یک میلیون لیره در سال به ما می‌رسید و بعد از انقضای امتیاز تمام عایدات یعنی صد در صد مال ایران می‌شد و آن روز که حساب کردیم به این نتیجه رسیدیم که در اثر تمدید سی و دو سال یکصد و شصت میلیون لیره به مملکت ضرر رسیده است و مرحوم مشیرالدوله با کمال تأسف می‌فرمود گمان نمی‌کنم هیچ کس حاضر باشد این اندازه ضرر به وطن خود بزند! و اما راجع به مأمور دیگر که ما او را از در راندیم و در این اواخر رفقای او می‌خواهند با لطایف‌الحیل از پنجره واردش کنند (صحیح است) که مورد تقدیر آقای سید محمد طباطبایی واقع شد نمی‌دانم چه بگویم کسی که خلاف امانت او بر خاص و عام هویدا شده کسی که در مقابل اجانب تا این اندازه ضعف نفس نشان داده (صحیح است) (صفوی - هیچ همچو چیزی نیست) و اجانب را در شئون مملکت دخالت داده کسی که برای نگاه داشتن صندلی و مسند خود هر روز گذشت‌هایی به ضرر ایران کرده و پیمان سه‌جانبه را در عمل قلب نموده (فیروزآبادی - آقا این جورها نیست، چرا این فرمایشات را می‌کنید) (اردلان - راجع به سهیلی است) (فیروزآبادی - سهیلی است؟ ببخشید آقا) (خنده نمایندگان) آنچه را که به نفع ایران بوده بلااجرا گذاشته و این ملت تیره‌بخت را در زیر فشار الزامات (الزاماتی که در خود پیمان هم پیش‌بینی نشده بود) مضمحل کرد و تسلیم قحط و غلا و مرگ سیاه نمود کسی که ایرانیان را در خاک ایران تسلیم نظامیان اجنبی نمود که با آنها هرچه می‌خواهند بکنند - کسی که در عمر خود یک کلمه حرف راست به کسی نزده - کسی که انتخابات دوره ۱۴ را با آن وضع فضیح جریان داد و از مداخلات اجانب در جریان انتخابات حمایت و با این رویه بعضی از نمایندگان را هم که انتخاب‌شان مورد تردید نبود بدنام کرد و بالنتیجه اوضاعی پیش آورد که منشأ تمام اشکالات سیاسی امروز ما است و مملکت را به سوی تجزیه سوق داده است - بالاخره کسی که با همه تردستی و زرنگی در اختفای خلافکاری‌های خود دلایل پنج فقره جرمش آشکار و در مجلس شورای ملی مطرح شده است و کمیسیون قوانین دادگستری علی‌رغم تشبثات هواخواهان او دو فقره از جرایم او را تاکنون تصدیق کرده و گزارش مجرمیت او حاضر است - امروز باید در میان نمایندگان ایران در سازمان ملل متفق جلوس کند انتخاب او در این هیئت به قدری مفتضح بود که مدتی آن را مخفی نگاه داشتند و او را به طور قاچاق به لندن رساندند و ما را با یک عمل انجام شده مواجه نمودند تعجب است که جناب آقای حکیمی و وزیر خارجه ایشان علی‌رغم جریان چندین فقره اعلام جرم رسمی در مجلس رعایت احترام مجلس و افکار عمومی را ننموده و به یک چنین انتخاب ننگینی دست زده است و باز تعجب است که دولت فعلی هنوز این عمل دولت سلف را معتبر شناخته است.
| |
| − |
| |
| − | آقای تقی‌زاده حق داشتند که رعایت رفاقت را بکنند و در عوض عمل سهیلی که ایشان را به سفارت لندن انتخاب کرد تلافی و حق‌شناسی نمایند ولی ما که در این محاسبات شخصی وارد نیستیم باید بگوییم مگر واقعاً آدم قحط است که ما تحمل کنیم یک چنین متهمی به چنین مأموریت حساس گماشته شود و ملت ایران را در انظار سایر ملل بی‌آبرو کند در یک موقعی که بزرگ‌ترین منافع حیاتی کشور در مخاطره است ما باید رجالی را در مذاکرات بین‌المللی دخالت دهیم که از هر حیث مورد اطمینان باشند و کوچک‌ترین تردیدی در امانت و صداقت آنها نباشد نه یک مردی که بین اجانب هم به خلاف امانت و اخلاق رذیله معروف است و یک طرف از بیم آن که عامل طرف مقابل است از مذاکرات صادقانه با او خودداری کند و در این میان مصالح ایران پایمال شود نه یک مردی که پای‌بند مصالح ایران نبوده و از او حیایی ندارند و او را اهل معامله و سازش‌های خصوصی می‌شناسند و او که به حریفشان بیشتر اطاعت نموده است نگران هستند وقتی که رادیوی لندن زبان روسی دانستن این شخص را نصب‌العین می‌کند متحیر می‌شوم که کی را می‌خواهند گول بزنند ما را یا حریف را؟ ما مردی را می‌خواهیم که زبان ایرانی را خوب بداند و همیشه به زبان ایران حرف بزند! نقص زبان خارجی را همیشه با یک مترجم قابل می‌شود رفع کرد! ولی نقایص اخلاقی را به هیچ ترتیب نمی‌توان مرتفع نمود! آقایان!! من با کسی غرض شخصی ندارم و مقصودم از این تصدیع این است که آقایان همقطاران عزیزم را متوجه به اهمیت موقع و وخامت اوضاع حاضره بکنم.
| |
| − |
| |
| − | امروز آذربایجان یعنی عزیزترین قطعه ایران به مخاطره افتاده (صحیح است) و بر ما است که با تمام قوا آن را نجات دهیم (صحیح است) اگر ما غفلت کنیم ممکن است خدای نخواسته قطعات دیگر این مملکت هم دچار همین تقدیر بشود ما از هر عمل هر سخن هر انتخابی خلاصه هر اشتباهی که احتمال بدهیم بر وخامت اوضاع حاضره ما می‌افزاید باید جداً احتراز کنیم (صحیح است)
| |
| − |
| |
| − | ۵- بیانات قبل از دستور آقای شهاب فردوس
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - آقای شهاب فردوس
| |
| − |
| |
| − | شهاب فردوس - بنده همان طور که رویه‌ام در مجلس بوده خیلی علاقه به صحبت کردن و دردسر دادن به آقایان ندارم ولی وظیفه نمایندگی اینجاب می‌کند که هر کس در هر موقع یک مطلبی را به نظرش برسد و به صلاح مملکت بداند آن مطلب را باید اینجا بگوید (صحیح است) آقای اردلان به حسن نظر و حسن نیت در میان همه آقایان معروف هستند (صحیح است) ایشان هر وقتی که صحبتی کردند همان احساسات قلبی خودشان را فرموده‌اند (صحیح است) و اگر گاهی ممکن است گفته شود به طوری که بنده می‌شنوم که ایشان ممکن است تحت تأثیر قرار گرفته باشند از لحاظ اعتمادی که من شخصاً به ایشان دارم می‌دانم که ایشان به نظر خودشان و به عقیده خودشان آن طرح روز گذشته را پیشنهاد کردند (اردلان - تشکر می‌کنم) ولی در عین حال که بنده این حسن ظن را به ایشان دارم شخصاً با عقیده آقای اردلان مخالف هستم. وقتی که طرح قانونی تحریم انتخابات در اینجا پیشنهاد شد بنده تنها کسی بودم که با فوریتش مخالفت کردم و از مجلس تقاضا کردم که این را با قید فوریت تصویب نکند برای این که برود به کمیسیون و کمیسیون در اطراف این طرح مطالعه بکند و چند صورت را در نظر بگیرد: یک صورت این که متفقین قبل از دوم مارس ایران را تخلیه کنند بنابراین باید در آن طرح پیش‌بینی می‌شد که اگر متفقین قبل از انقضای شش ماه ایران را تخلیه کنند تکلیف ما چیست؟ دیگر این که اگر متفقین در همان موقع ایران را تخلیه کردند تکلیف ما چیست؟ و صورت دیگر اگر خدای نخواسته ادامه پیدا کرد و زیاده بر شش ماه در ایران ماندند چه صورتی باید در نظر بگیریم و چه تکلیفی باید برای خودمان معین کنیم به واسطه فوریت و به واسطه آن عجله که شد آن طرح به همان ترتیب تصویب شد و آن صور تخلیه در نظر گرفته نشد و مواجه شدیم به این اشکالات مختلفه که در نظرمان هست، مجلس دارد تمام می‌شود و دچار فترت می‌شویم چه باید بکنیم؟ آقای اردلان نظرشان این است که باید دوره مجلس تمدید بشود از لحاظ قضایی اگر نگاه بکنیم می‌بینیم آقایانی که با عدلیه سر و کار دارند در این وکالت‌نامه‌هایی
| |
| − |
| |
| − | که تنظیم می‌شود همیشه به وکیل اختیاراتی داده می‌شود که حق صلح دارد، حق ارجاع به حکم دارد، حق استیناف دارد، حق تمیز دارد یا ندارد بنابراین وکیل همیشه در حدود همان اختیارات که در وکالت‌نامه هست می‌تواند اقدام بکند و اگر زاید بر آن اقدام کرد خود به خود باطل است (صحیح است) ما وقتی انتخابات را در این مملکت شروع کردیم و از مردم خواستیم که رأی بدهند و نمایندگان خودشان را انتخاب بکنند معنایش این است که مردم در نظر می‌گیرند اصول قانون اساسی را و با آن اختیاراتی که در آنجا هست یک وکیل برای خودشان انتخاب می‌کنند و انتظارشان این است که وکیل از حدود اختیاراتی که در قانون اساسی هست تجاوز نکند پس اگر وکیل آمد و تجاوز کرد خود به خود آن عمل وکیل لغو است و قابل ترتیب اثر نیست، در قانون اساسی دارد که مجلس برای دو سال است و هیچ مجوزی نیست برای این که ما بیش از دو سال بخواهیم تمدید بکنیم و هیچ اختیاری به ما داده نشده است بنابراین اگر ما این مجلس را تمدید بکنیم و بخواهیم آن را بیش از دو سال ادامه بدهیم برخلاف آن نظری است که مردم به مجلس داشتند و انتظار داشتند که ما فقط انجام وظیفه‌مان منحصر به همین دو سال باشد بنابراین اگر از لحاظ قضایی نگاه بکنیم یا از لحاظ قانون اساسی نگاه بکنیم می‌بینیم که تمدید دوره چهاردهم به کلی هم از لحاظ قضایی و هم از لحاظ قانون اساسی باطل است و اما این که استناد می‌کنند به سابقه که سابقه دارد و در مجلس می‌گویند که یک دفعه تمدید شده است اولاً آن تمدید با این تمدید فرق دارد. (اظهار شد عده کافی نیست).
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - استدعا می‌کنم یک قدری تأمل بفرمایید (بعد از یکی دو دقیقه عده کافی شد)
| |
| − |
| |
| − | شهاب فردوس - آن تمدید با حالا خیلی فرق دارد آن وقت مجلس تمدید شد برای این که مشروطه‌خواهان از سلطنت مستبده وحشت داشتند و می‌گفتند اگر مجلس تعطیل بشود ممکن است عوامل استبداد مجدداً به تسلط خودشان حکمفرمایی بکنند و جلوگیری بکنند از این که مشروطه‌خواهان بتوانند حکومت مشروطه را برقرار بکنند اما این تمدید به کلی با آن وضعیت سابق فرق دارد آن وقت مردم نسبت به آن نمایندگان و نسبت به آن دوره خوش‌بین بودند و هیچ گونه تصور این را نداشتند که از نمایندگان آن دوره برخلاف انتظار مردم مشاهده بشود و در این دوره متأسفانه مردم خوش‌بین نیستند مردم انتظارشان این است که این چند روز دیگری که باقی مانده به زودی خاتمه پیدا بکند و این مجلس عمر خودش را به پایان برساند بنابراین از لحاظ افکار عمومی اگر نگاه بکنیم مردم ابداً موافق با تمدید دوره چهاردهم نیستند و اگر ما خودمان را وکیل مردم می‌دانیم و اگر احترام افکار عمومی بر ما واجب باشد اگر بخواهیم از این اختیاراتی که در قانون برای ما منظور شده تجاوز نکنیم باید به احترام افکار عمومی که انتظارشان این است که به زودی مجلس تمام بشود ما نباید نسبت به تمدید مجلس هیچ گونه تصمیمی اتخاذ بکنیم (صحیح است) پس از لحاظ قضایی غلط از لحاظ قانون اساسی غلط از لحاظ سابقه متفاوت برخلاف و انتظار افکار عمومی است (صحیح است) از لحاظ صلاح کشور وقتی برخلاف انتظار افکار عمومی شد تردیدی نیست که خلاف مصلحت کشور هم هست مردم با این مجلس که دارند ناامید هستند. بدبینی دارند حالا من نمی‌دانم چقدرش راست است یا دروغ است به هر حال نسبت به این مجلس بغض و کینه در دل مردم جای گرفته که به هیچ وجه به مصلحت کشور نیست که ما مجلس را تمدید بکنیم و اگر بخواهیم تمدید بکنیم ممکن است اتفاقات سوئی همان طور که جناب آقای دکتر مصدق اشاره فرمودند در سایر نقاط مملکت که هنوز آرامش برقرار است رخ بدهد و ما را باز دچار مشکلات و یک محظوراتی بکند که به هیچ وجه نمی‌شود آن را پیش‌بینی کرد (یک نفر از نمایندگان - آقا صحبت تمدید نیست) خوب اگر صحبت تمدید نیست ملاحظه می‌فرمایید که در روزنامه هست. در مجلس هست، و اینجا صحبت شده این موضوع در افکار مردم انعکاس و عکس‌العملی پیدا کرده بنابراین چون مردم انتظار دارند که این موضوع حلاجی بشود باید حقیقت آشکار بشود (اردلان - صحیح است بفرمایید) پس از این جهات و از جهات سیاسی و مقتضیات زمان که بخواهیم نگاه بکنیم می‌بینیم از آن جهات هم صلاح نیست اما فرمایش آقای اردلان که عقیده‌شان این بود که راه اصلاح را هم باید پیشنهاد کرد و راه حل را باید نشان داد به عقیده بنده راه حل مسئله در این نیست که بیاییم یک طرحی را برای انتخابات تهران تصویب بکنیم یا این که بیاییم تصویب بکنیم یک شورایی در نبودن مجلس وظیفه مجلس را انجام بدهد و یا این که وکلای مجلس را اضافه بکنیم و یا این که قانونی که در تمام کشور عمومیت ندارد اینجا عمومیت بدهیم و تصویب بکنیم (صحیح است) یک فرض این است که در دوم مارس که انشاءالله متفقین ما ایران را تخلیه می‌کنند اگر این عمل واقع شد و متفقین ایران را تخلیه کردند به موجب ماده واحده که ما خودمان اینجا تصویب کردیم انتخابات بلافاصله باید شروع بشود (صحیح است) بنابراین چون در بیستم اسفند مجلس تمام می‌شود و در یازدهم اسفند متفقین تخلیه می‌کنند ایران را و به موجب همان ماده باید در یازدهم اسفند انتخابات شروع بشود بنابراین در یک مدتی از عمر مجلس جریان انتخابات شروع خواهد شد برای این که ما می‌خواهیم انتخابات زودتر عملی شود و انجام بگیرد و دچار فترت نشویم بهتر این است که یک ماده پیشنهاد کنیم که در مدت کمی اقلاً تا عید یا بیست و پنج روز یا یک ماه منتهی بعد از عید باید انتخابات در این مدت کوتاه عملی شود و دولت عمل خودش را تمام کند نه این که به موجب این قانون فعلی هی ادامه داشته باشد یک سال، دو سال، سه سال همین طور که می‌بینیم بعضی نقاط انتخاباتش تا آخر این دوره انجام نشد و هی کار کش داشته باشد که مردم دچار تشنج بشوند و دچار زد و خورد انقلاب بشوند. بنابراین ما به جای این که بیاییم یک طرحی برای تهران تصویب کنیم یا برای انتخابات یک جای دیگر باید یک طرحی را تصویب کنیم که اگر در دوم مارس ایران تخلیه شد در ظرف یک ماه به طور قطع انتخابات در یک روز معین در تمام مملکت شروع بشود و در تمام مملکت خاتمه پیدا کند و هر انتخابی که در خارج این مدت باشد خود به خود باطل و غیر قابل ترتیب اثر است بنابراین وقتی که دوره فترت در یک دوره و مدت کوتاهی قرار گرفت ما دیگر نباید متزلزل بشویم که در این مدت یک ماه ممکن است یک دولتی سر کار باشد که عملیات دیکتاتوری را انجام دهد یا یک وضعیتی را ایجاد کند که برخلاف انتظار مردم باشد این ترس از دیکتاتوری و این که در دوره فترت ممکن است یک پیش‌آمد غیر قابل انتظاری پیش بیاید ابداً به جا نیست برای این که اوضاع دنیا و وضعیت بعد از این جنگ ایجاب نمی‌کند که در یک نقطه از آسیا یک ملت کوچکی در یک جریان عمومی که امروز در دنیا هست و تمام افکار عمومی برخلاف دیکتاتوری است ما این جا قادر باشیم، که نه یک نفر قادر باشد که بیاید در رأس ملت قرار بگیرد و قادر باشد که اختیار یک ملتی را در دست بگیرد و بتواند یک حکومت دیکتاتوری مثل سابق برقرار کند. اوضاع ایران را تنها در نظر نگیرید افکار مردم را در بیست و سه سال قبل از این در نظر بگیرید و افکار مردم را حالا هم در نظر بگیرید ببینید امروز به هیچ وجه هیچ کس قادر نیست یک همچو حکومتی سر کار بیاورد و اگر فرض بکنید یک کسی یک چنین فکری را داشته باشد و یک چنین حکومتی را سر کار بیاورد یا مردم و افکار عمومی حاضر هستند از حقوق خودشان دفاع کنند و تن به چنین حکومتی ندهند یا خیر حاضر هستند که هر حکومتی بر آنها تحمیل شود قبول کنند اگر ملت ایران این قدر بی‌رشد است که بعد از آن همه مصائب با در نظر گرفتن مقتضیات زمان بخواهد باز تحمل کند حکومت دیکتاتوری را من می‌گویم که یک چنین ملتی لایق همان حکومتی است که دارد و اگر لایق یک چنین حکومتی است چه مجلس باشد و چه مجلس نباشد و چه انتخابات شروع بشود و چه انتخابات شروع نشود فرق نمی‌کند خود مردم نباید زیر بار یک چنین حکومتی بروند و نباید قبول کنند که چنین حکومتی بر ما تحمیل شود پس اگر مردم خواسته باشند حق خودشان را بگیرند و مردم طالب باشند که حکومت مشروطه در این مملکت برقرار باشد به طور قطع تن نباید به حکومت زور قلدری بدهند. بنابراین ما انتظارمان از مردم این است که خودشان به جای این که وحشت داشته باشند که اگر مجلس نباشد اوضاع مملکت به چه صورتی درخواهد آمد خود مردم باید نظارت بکنند اعمال حکومت و دولت را و اعمال مأمورین دولت را و اگر خلاف انتظارشان هست جلوگیری کنند (صحیح است) و اگر واقعاً نمی‌خواهند جلوگیری بکنند دیگر چه شکایتی دارند؟ چه انتظاری دارند که مجلس بیاید حقوق آنها را حفظ بکند و دفاع بکند ما می‌دانیم بر اثر هر مانعی بوده و بر اثر هر وضعیتی بوده این مجلس نتوانسته است در این دو سال حقوق مردم را تأمین کند پس به طور خلاصه بنده به این جهاتی که عرض کردم با تمدید دوره چهاردهم مخالف هستم و یقین دارم که مجلس یک چنین عملی را که برخلاف انتظار مردم و افکار عمومی است نخواهد کرد و راه اصلاح این است که ما سعی کنیم و بخواهیم که متفقین در دوم مارس ایران را تخلیه کنند (صحیح است) و بلافاصله انتخابات شروع بشود و انتخابات که شروع شد در یک مدت کوتاهی عملی بشود و مردم نظارت بکنند و جلوگیری بکنند از هر اعمال نفوذی که ما باید کوشش‌مان در این باشد و وحشت نداشته باشیم که اگر متفقین، در ایران باشند یا نباشند چه صورتی پیدا می‌کند ما باید همه کوشش‌مان این باشد که در ایران یک وضعیتی درست بکنیم و یک محیطی را ایجاد بکنیم که نه همسایه شمالی و نه همسایه جنوبی ابداً نسبت به این محیط داخلی ما بدبین نباشند (صحیح است) باید آنها بدانند که اینجا یک تکیه‌گاه ضد شوروی یا یک تکیه‌گاه ضد امپراطوری
| |
| − |
| |
| − | بریتانیا نیست (صحیح است) تمام نظر آنها امروز به این نکته و به این منظور متوجه است و هیچ کدام از آنها اگر اطمینان حاصل کردند از وضعیت داخلی ما به هیچ وجه مداخله نخواهند کرد در امور ما اگر اطمینان حاصل کردند که ایران برای هندوستان خطرناک نیست با ایران برای حکومت سوسیالیستی خطرناک نیست و محیطی در اینجا درست شده است که بتوانند اطمینان داشته باشند. آن را مخالف منافع خودشان تشخیص ندهند من اطمینان دارم و یقین دارم که هر دو همسایه ما می‌خواهند که در اینجا یک مملکت مترقی و متمدن وجود داشته باشد حالا این محیط را کی باید ایجاد کند؟ این وضعیت به دست خود ما است و ما باید این محیط و وضعیت را ایجاد کنیم و رفع شک و سوءظن و تردید هم از این طرف و هم از آن طرف بکنیم (صحیح است) اگر ما این کار را کردیم می‌توانیم آزادانه و با کمال فراغت زندگی کنیم و اگر این کار را نکردیم مطمئن باشید که با این وضعیت نمی‌توانیم به زندگی خودمان ادامه بدهیم (صحیح است).
| |
| − |
| |
| − | ۶- اظهارات آقای فیروزآبادی
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - آقای فیروزآبادی.
| |
| − |
| |
| − | فیروزآبادی - بنده بعضی عرایض دارم که گفته شده و حالا همین قدر عرض می‌کنم و خواهش می‌کنم از جمیع آقایان که بین خودشان یک مودت و یک محبت و یک اخوتی داشته باشند که بعدها مثل گذشته نباشد همه با اتفاق و اتحاد و برادری و دوستی با هم کار بکنیم . . .
| |
| − |
| |
| − | یمین اسفندیاری - برای بعد از ۲۰ اسفند توصیه می‌فرمایند.
| |
| − |
| |
| − | بعضی از نمایندگان - اکثریت نیست.
| |
| − |
| |
| − | بعضی دیگر - ختم جلسه.
| |
| − |
| |
| − | ۷- موقع جلسه بعد - ختم جلسه
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس - اگر موافقت می‌فرمایید جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسه آتیه روز پنجشنبه پس فردا ساعت نه صبح.
| |
| − |
| |
| − | (مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)
| |
| − |
| |
| − | نایب رئیس مجلس شورای ملی-ملک‌مدنی
| |
| − |
| |
| − | بخشنامه‌ها
| |
| − |
| |
| − | بقیه بخشنامه‌های وزارت پست و تلگراف در سال ۱۳۲۴
| |
| − |
| |
| − | شماره ۱۱۵۷۳ ۱/۵/۳۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۲
| |
| − |
| |
| − | کلیه ادارات پست و تلگراف و تلفن استان‌ها و شهرستان‌ها، ادارات پست و تلگراف تهران ادارات مرکزی از تاریخ ۲۰ تیر ماه ۱۳۲۴ در فیض‌آباد از توابع تربت حیدریه دفتر تلگراف تأسیس و باب مخابرات در آن نقطه مفتوح گردیده است.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۴۰/۱۳۲۵۷ ۲۲/۵/۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۳
| |
| − |
| |
| − | وزارت پست و تلگراف و تلفن - پیرو بخشنامه شماره (۱۷۸۰) ۴/۲/۲۴ راجع به لزوم تشویق ورزشکاران و قهرمانان ورزشی اشعار می‌دارد. چون به طوری که انجمن تربیت بدنی و پیشاهنگی ایران اطلاع داده‌اند ممکن است ورزشکاران و قهرمانان مزبور در سال جاری برای شرکت در مسابقه احضار شوند مقتضی است به ادارات تابعه مرکز و شهرستان‌ها دستور فرمایید که مانند سنوات قبل حقوق مدت توقف آنان را در تهران به عنوان اشتغال به خدمت بپردازند که پس از انجام مسابقه و معاودت به حوزه‌های مأموریت اشکالی از این حیث پیش نیاید ضمناً نسبت به تسهیل وسایل مسافرت و مساعدت‌های دیگری که لازم باشد تعلیمات مقتضی صادر خواهند فرمود.
| |
| − |
| |
| − | از طرف نخست‌وزیر
| |
| − |
| |
| − | رونوشت بخشنامه شماره (۷۶۷۶) ۹/۵/۲۴
| |
| − |
| |
| − | مقام و نخست‌وزیری در تعقیب بخشنامه شماره (۴۰/۴۷۶۷) ۱۷/۲/۲۴ ارسال می‌شود که در موقع لزوم مفاد آن را در نظر داشته و به موقع اجرا گذارید.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۱۲۴۷۵ ۲۳/۵/۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۴
| |
| − |
| |
| − | بخشنامه شماره (۴۶۸۶/س ۲/۲۵۹۸۲) ۱۵/۵/۲۴ وزارت کشور وزارت پست و تلگراف و تلفن به طوری که از سفارت کبرای شوروی به وزارت امور خارجه اطلاع داده‌اند مقامات ایرانی کراراً در محل مأموریت خود به مقامات نظامی شوروی مراجعه و تقاضا می‌کنند که در جمع‌آوری مالیات و بدهی اتباع ایران و مؤسسات با آنها مساعدت نمایند سفارت نامبرده اشعار داشته‌اند نظر به این که مسئله جمع‌آوری مالیات و بدهی اتباع ایران و مؤسسات از مسائل داخلی ایران می‌باشد فرماندهی نیروی شوروی در ایران نمی‌توانند اجرای وظایف وزارت دارایی را در وصول مالیات به عهده بگیرد خواهشمند است مقرر فرمایید در صورتی که از طرف نمایندگان آن وزارت در این باب تقاضایی از مقامات شوروی شده باشد موضوع را متوجه بوده و چنین تقاضایی ننمایند از طرف وزیر کشور
| |
| − |
| |
| − | رونوشت برای اطلاع و اقدام به اداره پست و تلگراف و تلفن ابلاغ می‌شود.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۱۱۷۵۵ ۲۴/۵/۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۵
| |
| − |
| |
| − | کلیه ادارات پست و تلگراف و تلفن استان‌ها و شهرستان‌ها، ادارات پست و تلگراف تهران ادارات مرکزی، از تاریخ اول مرداد ماه ۲۴ در بیدخت از توابع تربت حیدریه علاوه از دفتر پست دفتر تلگراف نیز تأسیس و باب مخابرات آن نقطه مفتوح گردیده است.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۴۰/۱۴۸۳۱ ۲۰/۶/۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۷
| |
| − |
| |
| − | همه جا - پستل از تاریخ ۱۶ شهریور ماه ۱۳۲۴ دفتر پستل نردین از توابع شاهرود منحل می‌شود.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۴۰/۱۴۹۷۹ ۲۲/۶/۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۶
| |
| − |
| |
| − | پستل - اخیراً مشاهده می‌شود کارمندانی که از مرکز به شهرستان‌ها و یا از شهرستانی به نقطه دیگر منتقل می‌شوند پس از ابلاغ حکم چند ماه به عناوین مختلفه در پست سابق خود به خدمت ادامه داده و بدون مجوز و صدور حکم مخصوص از طرف اداره مربوطه که کارمند منتقل گردید مرتباً حقوق او ماهیانه از دارایی محل وصول و توسط اداره سابقش به کارمند منتقله پرداخت می‌شود چون این ترتیب باعث کندی جریان امور و عدم اجرای بموقع احکام صادر گردیده لازم است کاملاً مراقبت بنمایند که در آتیه بدون صدور حکم مخصوص حقوق هیچ یک از کارمندان منتقل تا تاریخ ورود و شروع خدمت در محل جدید پرداخت نشود چنانچه این موضوع در آتیه نظایری پیدا کند رؤسای ادارات مربوطه شخصاً مسئول خواهند بود.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۴۳/۱۶۲۹۹ ۳/۷/۱۳۲۴
| |
| − |
| |
| − | اداره . . . نظر به تشکیل کمیسیون اضافات و ترفیعات سال ۱۳۲۵ لازم است مراتب حسن خدمت و لیاقت و صحت عمل کارمندان را در نظر گرفته و فقط درباره کسانی پیشنهاد اضافه یا ترفیع نمایید که استحقاق آن را داشته و واجد شرایط بالا بوده باشند ضمناً سعی نمایید فهرست پیشنهادات تا آخر مهر ماه جاری به اداره کارگزینی برسد.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۲۸۱۶۴ ۱۰/۹/۱۳۲۴
| |
| − |
| |
| − | اداره پست و تلگراف و تلفن شیراز - عطف به شماره ۶۳۹۴-۳۰ آبان ماه ۲۴ از این تاریخ دفتر پست خفر از توابع آن اداره منحل می‌شود.
| |
| − |
| |
| − | وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۴۳/۱۵۹۴۳ ۷/۷/۱۳۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۶۹
| |
| − |
| |
| − | اداره کارگزینی - به موجب بخشنامه شماره ۱۷۷۳۲/۱۸۹۰۳/۳۹۷۸۲ – ۲۹/۶/۱۳۲۴ وزارت جنگ نظر به این که احتیاجات دانشکده افسری احتیاط در هذه‌السنه از دواطلبین وظیفه تأمین شده است علیهذا ادامه خدمت و پرداخت حقوق احضارشدگان ۹۵ و ۹۶ و ۹۷ و بقیه مشمولین دیپلمه به بالا غیر از پزشکان - داروساز - دندان‌ساز - دامپزشک که در ادارات مشغول خدمت هستند تا ۱۵ شهریور ماه ۲۵ از لحاظ نظام وظیفه مانعی نخواهد داشت ضمناً لازم است مشمولینی که تاکنون وضعیت قانونی خود را روشن نکرده‌اند تا قبل از شهریور ماه ۱۳۲۵ با مراجعه به اداره نظام وظیفه عمومی یا نزدیک‌ترین حوزه‌های نظام وظیفه مسکن خود در این مورد اقدام نمایند.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| − |
| |
| − | شماره ۱۹۲۲۱ ۱۲/۸/۱۳۲۴
| |
| − |
| |
| − | ردیف ۵۷۰
| |
| − |
| |
| − | کلیه ادارات مرکزی و ادارات پست و تلگراف و تلفن استان‌ها و شهرستان‌ها به طوری که مشاهده می‌شود ادارات مرکزی و پست و تلگراف استان‌ها و شهرستان‌ها بدون توجه به وجود اعتبار پیشنهاداتی مبنی بر استخدام جدید ارسال و اغلب هم بدون اطلاع قبلی و پادار نمودن اعتبار حقوق اشخاص را به خدمت گماشته و بعداً درخواست صدور حکم استخدام می‌نمایند چون اعتبارات سال جاری به هیچ وجه تکافوی استخدام جدید را نمی‌کند و از محل‌هایی هم که در ادارات خالی می‌شود اکثراً برای استخدام‌های ضروری از قبیل تأسیسات جدید و موارد دیگر که استخدام جدید را سریعاً ایجاب می‌نماید استفاده می‌شود لازم است در نظر بگیرند که از ارسال پیشنهاد استخدام جدید اعم از کارمند و خدمتگزار جز به کلی خودداری و برای کارمندانی هم که از خدمت زیر پرچم مراجعت می‌نمایند قبلاً از مرکز کسب دستور نمایند تا در صورت وجود اعتبار و عدم موانع دستور اشتغال آنان داده شود.
| |
| − |
| |
| − | به جای وزیر پست و تلگراف و تلفن
| |
| | | | |
| | [[رده:مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری چهاردهم - ۶ اسفند ۱۳۲۲ تا ۲۱ اسفند ۱۳۲۴]] | | [[رده:مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری چهاردهم - ۶ اسفند ۱۳۲۲ تا ۲۱ اسفند ۱۳۲۴]] |
