تفاوت میان نسخه‌های «مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴»

از مشروطه
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
 
{{سرصفحه پروژه
 
{{سرصفحه پروژه
 
| عنوان = [[تصمیم‌های مجلس]]
 
| عنوان = [[تصمیم‌های مجلس]]
−
[[مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم]]
+
[[مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم]]
 
| قسمت =
 
| قسمت =
 
| قبلی = [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم]]
 
| قبلی = [[مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم]]
خط ۱۱: خط ۱۱:
 
'''مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴'''
 
'''مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴'''
  
−
جلسه ۱۴۴ صورت مشروح مجلس عصر یوم سه شنبه بیست و هفتم برج حوت ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم شعبان المعظم
+
'''جلسه ۱۴۴'''
  
−
مجلس نمساعت قبل از غروب بریاست آقای سهام السلطان نایب رئیس تشکیل گردید. نایب رئیس ـ چون صورت جلسه صبح حاضر نشده در جلسه بعد قرائت خواهد شد راجع به لایحه دخانیات که صبح مطرح مذاکره بود راجع بفوریت مذاکرات کافی شد و چون عده برای رأی کافی نبود رأی گرفته نشد. حالا رأی گرفته میشود بفوریت لایحه آقایانی که با فوریت لایحه موافقند قیام فرمایند.(اغلب قیام نمودند)
+
'''صورت مشروح مجلس عصر یوم سه شنبه بیست و هفتم برج حوت ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم شعبان المعظم'''
  
−
نایب رئیس -تصویب شد.
+
صورت مشروح مجلس عصر یوم سه‌شنبه بیست و هفتم برج حوت ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم شعبان‌المعظم
  
−
نصرت الدوله -یکرأی دیگر بگیرید برای فوریت ثانی
+
مجلس نیم ساعت قبل از غروب به ریاست آقای سهام‌السلطان نایب رئیس تشکیل گردید.
  
−
نایب رئیس - چون تقاضای فوریت ثانی شده که لایحه در مجلس مطرح مذاکره میشود. بعضی از نمایندگان – رأی بگیرید نایب رئیس ـرأی میکیریم بفوریت ثانی که در مجلس مطرح شود.آقایانی که موافقند قیام فرمایند (جمع کثیری قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد. شور در کلیاتست.  
+
'''نایب رئیس''' - چون صورت جلسه صبح حاضر نشده در جلسه بعد قرائت خواهد شد. راجع به لایحه دخانیات که صبح مطرح مذاکره بود راجع به فوریت مذاکرات کافی شد و چون عده برای رأی کافی نبود رأی گرفته نشد. حالا رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه آقایانی که با فوریت لایحه موافقند قیام فرمایند.
  
−
آقای حائری زاده مخالفید؟
+
(اغلب قیام نمودند)
  
−
حائری زاده ـ بلی نایب رئیس ـ بفرمائید حائری زاده ـ اگر بفوریت این لایحه رأی داده نشده بود ممکن بود بنده بواسطه مذاکراتی که در خارج میکردم یک اطلاعات کافی پیدا کنم و رفع پریشانی حواسم بشود و مخالفت نکنم ولی بدبختانه رأی بفوریت داده شد که فی المجلس قبل از آنکه طبع و توزیع شود مطرح شود و ما نتوانستیم در اطراف آن مذاکرات و مشاوراتی بکنیم. بعضی از مالیاتها هست که اصولا انسان خوب می داند ولی در موقع عمل مبیند تولید زحمت میکند مثل مالیات تریاک که هر نقطه نظری حساب کنیم می بینیم مالیات خوبی است زیرا اگر یک ماده مضره گران بشود و مردم استعمال نمایند عایدی هم برای دولت داشته باشد بهترین مالیاتها است ولی در موقع عمل وا جرا کردن قانون تجدید یک زحماتی تولید شد که این فکر برای اغلب ماها پیش آمده که باید قانون سابق را بهم زد و یک قانونی و یک مالیاتی وضع کرد که هم طرز وصولش آسان باشد و هم مردم راحت باشند خود بنده دخانیات استعمال نمیکنم نه اهل قلیون هستم نه سیگار نه چپق ملکی هم از زراعت دخانیات درش بشودندارم از آنطرف هم معتقدم که باید یک مالیاتهائی برای مخارج مملکت وضع و ایجاد کرد ولی در ایجاد مالیات باید فکر کرد که هم زحمت وصولش کم باشد و راه تقلب هم در ان محدود باشد و عایداتش هم بمصارفی که باید برسد برسد. این ماده که صبح قرائت شد خیال میکنم همچو بود که از تنباکو هر قیمتی که باشد چه تنباکوی خوب چه تنباکوی بد و چه وسط یک من چهار قران گرفته شود.
+
'''نایب رئیس''' - تصویب شد.
  
−
از توتون چپق بدو خوب یکمن یک تومان و از توتون سیگار بد و خوب یکمن پانزده قران دولت بگیرد. یک کلمه دیگری هم داشت که آنرا بحسب ظاهر می شود خوب تعبیر کرد ولی در موقع عمل خیال میکنم خوب نباشد گفته شد که این مالیات از زارع گرفته نمیشود از تاجر و مصرف کننده اش گرفته خواهد شد. اگر همان مالیات سابق را بتناسب بالا تر برده بودند و صدی سی را صدی چهل کرده بودند یا صدی پنجاه کرده بودند بنده با آن زودتر میتوانستم وافقت کنم چون مردم بیک ترتیبی عادت کرده اند و تا بحال هم معمول بوده است و بهتر این بود همان ترتیب سابق را داشته باشد منتهی تاکسش را بالا ببرند. ولی تنباکوئی که یکمن چهار عباسی فرضاً در طبس بعمل میآید و بمصرف فروش میرسد اینرا خواسته باشند یک من چهار قران ازش بگیرند نمیدانم ایا این ترتیب عملی هست یا نیست؟
+
'''نصرت‌الدوله''' - یک رأی دیگر بگیرید برای فوریت ثانی
  
−
اگر صاحب تنباکو تنباکویش را بیاید بدهد بدولت و بگوید من تنباکو نمیخواهم آیا از آن صرفنظر میکند یا خیر؟ چون من در اطرافش مطالعه نکردم نتوانستم بفهمم و اگر دولت تنباکو را بخودش انحصار میداد یا بیک کمپانی و در مقابلش این تاکس را برای مالک تنباکو معین میکرد که هر کس تنباکو دارد یکمن فلانقدر بگیرد و تنباکویش را بدهد و برود با این من زودتر موافقت کنم و عملی ار هم بود که منحصر بدولت باشد. و یک نرخی هم دولت خودش برای فروش تنباکو معین کند مثل سوخته تریاک که منحصر بخودش است که هرکس سوخته دارد تحویل میدهد بدولت و مثقالی سه شاهی یا یک شاهی میگیرد دولت هم مثقالم سه شاهی یا یکقران میفروشد این ترتیب بنظر عملی تر می آید. صبح که بنده این را شنیدم خدمت آقای وزیر مالیه عرض کردم که اگر دولت از نقطه نظر احتیاج به یک عایداتی می خواهد این مالیات را بدون مطالعه و کلا بفوریت از مجلس بگذرانند .  
+
'''نایب رئیس''' - چون تقاضای فوریت ثانی شده که لایحه در مجلس مطرح مذاکره می‌شود.
  
−
در همسایگی ما ترکها یکهمچو مالیاتی سال قبل برقرار کردند و برای مشاغل دولتی یک مالیاتی قرار دادند که هر کس یک سال بناست از دولت حقوق بگیرد یازده ماه بگیرد و یک ماهش را نگیرد این را وقتی که من در روزنامه خواندم دیدم فلسفه خوبی دارد فلان زارعی که زراعت میکند آخر سال پنجاه تومان عایدات پیدا میکند. از این شخص پنج توان دهیک میگیرند برای مخارج بنده هم که این جا نشسته ام و ماهی دویست تومان عایداتم است بیست تومانش را بدهم بدولت خیال میکنم ضرری نداشته باشد.چه ضرر دارد از این بیست و چند میلیون تومان پولی برای مملکت گرفته می شود و خرج میشود. حقوقاتی که در سال زائد بر سیصد تومان باشد مالیات بدهد.
+
بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید
  
−
از سیصد تومان کمتر چون جزئیست باید آنها را معاف کرد ولی کسی که در ماه از بیت و پنج تومان بیشتر میگیرد وقتی که عشر عایداتش را بعنوان مالیات بدهد جبران یک چیزهائی که دولت در نظر گرفته خواهد کرد و بدون مطالعه هم یک مالیاتی که فردا برای ما تولید اشکال بکند ایجاد نشده است.
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به فوریت ثانی که در مجلس مطرح شود. آقایانی که موافقند قیام فرمایند
  
−
این بود که بنده مخالفت خودم را لازم دانستم در مورد فوریتش عرض کنی و می خواستم عرض که اقلا مجلس رأی بدهد یک شور بشود و مثل سایر لوایح برود به کمیسیون و درش مطالعه کامل بشود مثل لوایح بودجه که یک شور دارد تا ما هم بهتر بتوانیم در اطرافش مذاکره کنیم و با تجار مذاکره کنیم و اطلاعاتی تحصیل کنیم و ببینیم در موقع عمل واجرا چه زحماتی تولید میکند یا چه منافعی برای دولت ایجاد میکند تا ما موافقت کنیم .
+
(جمع کثیری قیام نمودند)
  
−
ولی چون اینطور نشد مجبور شدم مخالفت کنم و امیدوارم اقای وزیر مالیه که مطالعه کرده اند رفع خیال مرا بکنند یا اینکه یک محل دیگری را در نظر بگیرند که
+
'''نایب رئیس''' - تصویب شد. شور در کلیات است. آقای حائری‌زاده مخالفید؟
  
−
جبران بعضی چیزها رابکند و این کار را بگذارند با مطالعه بجریان بیفتد.
+
'''حائری‌زاده''' - بلی
  
−
نایب رئیس ـ آقای عمادالسلطنه (اجازه) عمادالسلطنه ـ آقای حائریزاده مخالفت اساسی با این لایحه نداشتند و فقط یک قدری اظهار تردید و تحیر فرمودند از اینکه چون وقت کم است. من درست مطالعه نکرده ام و نمیدانم مفید بمصالح عمومی خواهد بود یا خیر ولی از آن طرف در ضمن فرمایشاتشان فرمودند که من معتقدم هر مالیاتی که گرفته میشود باید سهل باشد و نسبتاً هم راه قاچاقش مسدود باشد و از طرف دیگر هم چون مکرر اظهار عقیده فرموده اید بنده میدانم که عقیده شان اینست که مالیاتهائی که وضع میشود طوری باشد که نسبت به ضعفا و فقراء کمتر تحمیل شود. در این سنوات مشروطه و ایامی که ما مجلس داشته ایم بنده اطلاع ندارم که تاکنون هنوز یک مالیات اساسی از تصویب مجلس گذشته باشد و اگر یک مالیاتهائی از سابق بوده و یک بی عدالتیهائی بوده امیدواریم پس از آنکه لوایح مفیده از قبیل لایحه ممیزی و غیره از مجلس گذشت آنها هم اصلاح شود ولی این اولین مالیاتی است که بنده خیال میکنم بمجلس آمده و بعقیده بنده این مالیات از بهترین اقسام مالیات هاست که امروز لایحه اش از طرف دولت آمده و تقاضای فوریتش شده است. اینکه فرمودند من با فوریتش مخالفم و معتقد بودم لااقل یک شور بشود و برود بکمیسیون و دوباره برگردد به مجلس.
+
'''نایب رئیس''' - بفرمایید
  
−
البته بنده هم با حضرت عالی هم عقیده می شدم. در صورتیکه این مسئله دو سه ماه قبل امده بود. اما امروز که بیش از سه چهار روز به اول سال نداریم و باید بودجه مملکتی زودتر تهیه و تدوین شود و بمجلس بیاید و تصویب شود و با آن انتظارات و توقعاتی که همه از دولت داریم و با احتیاجاتی که بعضی از وزارت خانه ها مخصوصآ قسمت های راه سازی و معارف و صحیه بیک بودجه کافی دارند. البته باید یک اضافه عایداتی منظور بشود و باید فکری کرد که یک عایداتی فراهم شود که وزارت خانه ها بتوانند بودجه شان را از روی احتیاجات (نه احتیاجات به تمام معنی)ـ احتیاجات روزمره ـ تهیه و تدوین نمایند و بیاورند بمجلس و البته با مطالعه و فکری که از طرف هیئت دولت شده است یک مالیات سهل القبول و همان طور که خودشان فرمودند نسبتاً راه قاچاقش سد باشد و بفقرا و ضعفا هم تحمیلی نشود تصور نمیکنم بهتر از این مالیاتی باشد.
+
'''حائری‌زاده''' - اگر به فوریت این لایحه رأی داده نشده بود ممکن بود بنده به واسطه مذاکراتی که در خارج می‌کردم یک اطلاعات کافی پیدا کنم و رفع پریشانی حواسم بشود و مخالفت نکنم ولی بدبختانه رأی به فوریت داده شد که فی المجلس قبل از آن که طبع و توزیع شود مطرح شود و ما نتوانستیم در اطراف آن مذاکرات و مشاوراتی بکنیم.بعضی از مالیات‌ها هست که اصولاً انسان خوب می‌داند ولی در موقع عمل می‌بیند تولید زحمت می‌کند مثل مالیات تریاک که هر نقطه‌نظری حساب کنیم می‌بینیم مالیات خوبی است زیرا اگر یک ماده مضره گران بشود و مردم استعمال نمایند عایدی هم برای دولت داشته باشد بهترین مالیات‌ها است ولی در موقع عمل و اجرا کردن قانون تجدید یک زحماتی تولید شد که این فکر برای اغلب ماها پیش آمده که باید قانون سابق را به هم زد و یک قانونی و یک مالیاتی وضع کرد که هم طرز وصولش آسان باشد و هم مردم راحت باشند خود بنده دخانیات استعمال نمی‌کنم نه اهل قلیون هستم نه سیگار نه چپق ملکی هم از زراعت دخانیات در آن بشود ندارم از آن طرف هم معتقدم که باید یک مالیات‌هایی برای مخارج مملکت وضع و ایجاد کرد ولی در ایجاد مالیات باید فکر کرد که هم زحمت وصولش کم باشد و راه تقلب هم در آن مسدود باشد و عایداتش هم به مصارفی که باید برسد برسد. این ماده که صبح قرائت شد خیال می‌کنم همچون بود که از تنباکو هر قیمتی که باشد چه تنباکوی خوب چه تنباکوی بد و چه وسط یک من چهار قران گرفته شود.
 +
از توتون چپق بد و خوب یک من یک تومان و از توتون سیگار بد و خوب یک من پانزده قران دولت بگیرد. یک کلمه دیگری هم داشت که آن را به حسب ظاهر می‌شود خوب تعبیر کرد ولی در موقع عمل خیال می‌کنم خوب نباشد گفته شد که این مالیات از زارع گرفته نمی‌شود از تاجر و مصرف‌کننده‌اش گرفته خواهد شد. اگر همان مالیات سابق را به تناسب بالاتر برده بودند و صدی سی را صدی چهل کرده بودند یا صدی پنجاه کرده بودند بنده با آن زودتر می‌توانستم موافقت کنم چون مردم به یک ترتیبی عادت کرده‌اند و تا به حال هم معمول بوده است و بهتر این بود همان ترتیب سابق باشد منتها تاکسش را بالا ببرند. ولی تنباکویی که یک من چهار عباسی فرضاً در طبس به عمل می‌آید و به مصرف فروش می‌رسد این را خواسته باشند یک من چهار قران از آن بگیرند نمی‌دانم آیا این ترتیب عملی هست یا نیست؟ اگر صاحب تنباکو تنباکویش را بیاید بدهد به دولت و بگوید من تنباکو نمی‌خواهم آیا از آن صرف‌نظر می‌کند یا خیر؟ چون من در اطرافش مطالعه نکردم نتوانستم بفهمم و اگر دولت تنباکو را به خودش انحصار می‌داد یا به یک کمپانی و در مقابلش این تاکس را برای مالک تنباکو معین می‌کرد که هر کس تنباکو دارد یک من فلان قدر بگیرد و تنباکویش را بدهد و برود با این من زودتر موافقت کنم و عملی‌تر هم بود که منحصر به دولت باشد و یک نرخی هم دولت خودش برای فروش تنباکو معین کند مثل سوخته تریاک که منحصر به خودش است که هرکس سوخته دارد تحویل می‌دهد به دولت و مثقالی سه شاهی یا یک شاهی می‌گیرد دولت هم مثقالی سه شاهی یا یک قران می‌فروشد این ترتیب به نظر عملی‌تر می‌آید.صبح که بنده این را شنیدم خدمت آقای وزیر مالیه عرض کردم که اگر دولت از نقطه‌نظر احتیاج به یک عایداتی می‌خواهد این مالیات را بدون مطالعه و کلاً به فوریت از مجلس بگذرانند.در همسایگی ما ترک‌ها یک همچون مالیاتی سال قبل برقرار کردند و برای مشاغل دولتی یک مالیاتی قرار دادند که هر کس یک سال بنا است از دولت حقوق بگیرد یازده ماه بگیرد و یک ماهش را نگیرد این را وقتی که من در روزنامه خواندم دیدم فلسفه خوبی دارد فلان زارعی که زراعت می‌کند آخر سال پنجاه تومان عایدات پیدا می‌کند.از این شخص پنج توان دهیک می‌گیرند برای مخارج بنده هم که اینجا نشسته‌ام و ماهی دویست تومان عایداتم است بیست تومانش را بدهم به دولت خیال می‌کنم ضرری نداشته باشد. چه ضرر دارد از این بیست و چند میلیون تومان پولی برای مملکت گرفته می‌شود و خرج می‌شود. حقوقاتی که در سال زاید بر سیصد تومان باشد مالیات بدهد.از سیصد تومان کمتر چون جزیی است باید آنها را معاف کرد ولی کسی که در ماه از بیست و پنج تومان بیشتر می‌گیرد وقتی که عشر عایداتش را به عنوان مالیات بدهد جبران یک چیزهایی که دولت در نظر گرفته خواهد کرد و بدون مطالعه هم یک مالیاتی که فردا برای ما تولید اشکال بکند ایجاد نشده است.این بود که بنده مخالفت خودم را لازم دانستم در مورد فوریتش عرض کنی و می‌خواستم عرض کنم که اقلاً مجلس رأی بدهد یک شور بشود و مثل سایر لوایح برود به کمیسیون و در آن مطالعه کامل بشود مثل لوایح بودجه که یک شور دارد تا ما هم بهتر بتوانیم در اطرافش مذاکره کنیم و با تجار مذاکره کنیم و اطلاعاتی تحصیل کنیم و ببینیم در موقع عمل و اجرا چه زحماتی تولید می‌کند یا چه منافعی برای دولت ایجاد می‌کند تا ما موافقت کنیم.ولی چون این طور نشد مجبور شدم مخالفت کنم و امیدوارم آقای وزیر مالیه که مطالعه کرده‌اند رفع خیال مرا بکنند یا این که یک محل دیگری را در نظر بگیرند که جبران بعضی چیزها را بکند و این کار را بگذارند با مطالعه به جریان بیفتد.
  
−
اما راجع باینکه فرمودید خوب بود مالیات قدیم نسبت به همان صد بیست یا صدی سی که بود تجاوز میکرد و میرفت بالا این را هم بنده خیال میکم خود جنابعالی و سایر نمایندگان محترم هم عقیده شان این باشد که باید ما بمرور زمان یک کاری بکنیم که دیگر اساساً مالیات جنسی در دفاتر دولت نباشد و البته این ترتیب بهتر است که ما هیچ مالیات جنسی نداشته باشیم(بنده بین گندم و جو تنباکو فرقی نمیگذارم) برای اینکه همه ساله مطابق قانون اساسی باید چند ماه قبل از سال بعد بودجه مملکتی بیاید بمجلس البته وزارت مالیه وقتی مقدار زیادی جنس داشته باشد نمی شود یعنی نمیتواند قیمت ثابتی برای جنسش معین کند که در سال آتیه من دو میلیون پول تنباکو دارم یا یک میلیون پول توتون. این ترتیب که ممکن نیست ولی هرگاه تبدیل شود بنقدی البته خیلی زود و بطور سهولت میتواند عایداتش را پیش بینی و معین کند که فرضاً در سال آتیه ما سی میلیون عایدات داریم از آن رو هم مخارج معین می شود و مجلس تصویب میکند ولی اگر جنسی شد دیگر این ترتیب عملی نیست چون ممکن است جنس ترقی و تنزل کند.
+
'''نایب رئیس''' - آقای عمادالسلطنه (اجازه)
  
−
مخصوصاً به مسئله تنباکو و توتون تجربه شده و معلوم شده است که برای وصول این مالیات همیشه مامورین مالیه دچار اشکال میشده اند و بعلاوه وقتی که بنا شد از عین جنس گرفته شود. دولت مکلف است در هر دیه یا قضیه یا شهری یک انبار تهیه نماید و در سرفروش هم دچار چه زحمات و اشکالاتی میشود و آیا آن جنس را بخرند یا نخرند. اما اینکه فرمودند خوبست در عوض این مالیات اشخاصی که یک حقوقات و عایداتی دارند تا بیست و پنج تومان معاف و از آن ببالا عشریه بدهند بنده تصور میکنم این قسمت اصلا مربوط باین لایحه نیست و تصور نمی کنم هیچ انصافی تصدیق کند که کسی که میرود خدمت میکند زحمت میکشد و در عوض خدمت یک اجرت روزانه دریافت میکند یک مبلغی از حقوقش را بعنوان مالیات بدهد بدولت …..( بعضی از نمایندگان ـ صحیح است) چرا؟ شاید یک روزی (امیدواریم یک همچو چیزی پیش نیاید ولی اگر خدای نکرده یکروز سختی پیش بیاید . شاید)
+
'''عمادالسلطنه''' - آقای حائری‌زاده مخالفت اساسی با این لایحه نداشتند و فقط یک قدری اظهار تردید و تحیر فرمودند از این که چون وقت کم است، من درست مطالعه نکرده‌ام و نمی‌دانم مفید به مصالح عمومی خواهد بود یا خیر ولی از آن طرف در ضمن فرمایشات‌شان فرمودند که من معتقدم هر مالیاتی که گرفته می‌شود باید سهل باشد و نسبتاً هم راه قاچاقش مسدود باشد و از طرف دیگر هم چون مکرر اظهار عقیده فرموده‌اید بنده می‌دانم که عقیده‌شان این است که مالیات‌هایی که وضع می‌شود طوری باشد که نسبت به ضعفا و فقرا کمتر تحمیل شود. در این سنوات مشروطه و ایامی که ما مجلس داشته‌ایم بنده اطلاع ندارم که تاکنون هنوز یک مالیات اساسی از تصویب مجلس گذشته باشد و اگر یک مالیاتهایی از سابق بوده و یک بی‌عدالتی‌هایی بوده امیدواریم پس از آن که لوایح مفیده از قبیل لایحه ممیزی و غیره از مجلس گذشت آنها هم اصلاح شود ولی این اولین مالیاتی است که بنده خیال می‌کنم به مجلس آمده و به عقیده بنده این مالیات از بهترین اقسام مالیات‌ها است که امروز لایحه‌اش از طرف دولت آمده و تقاضای فوریتش شده است. این که فرمودند من با فوریتش مخالفم و معتقد بودم لااقل یک شور بشود و برود به کمیسیون و دوباره برگردد به مجلس.البته بنده هم با حضرتعالی هم‌عقیده می‌شدم. در صورتی که این مسئله دو سه ماه قبل آمده بود. اما امروز که بیش از سه چهار روز به اول سال نداریم و باید بودجه مملکتی زودتر تهیه و تدوین شود و به مجلس بیاید و تصویب شود و با آن انتظارات و توقعاتی که همه از دولت داریم و با احتیاجاتی که بعضی از وزارتخانه‌ها مخصوصاً قسمت‌های راه‌سازی و معارف و صحیه به یک بودجه کافی دارند.البته باید یک اضافه عایداتی منظور بشود و باید فکری کرد که یک عایداتی فراهم شود که وزارتخانه‌ها بتوانند بودجه‌شان را از روی احتیاجات (نه احتیاجات به تمام معنی) احتیاجات روزمره تهیه و تدوین نمایند و بیاورند به مجلس و البته با مطالعه و فکری که از طرف هیئت دولت شده است یک مالیات سهل‌القبول و همان طور که خودشان فرمودند نسبتاً راه قاچاقش سد باشد و به فقرا و ضعفا هم تحمیلی نشود تصور نمی‌کنم بهتر از این مالیاتی باشد.اما راجع به این که فرمودید خوب بود مالیات قدیم نسبت به همان صد بیست یا صدی سی که بود تجاوز می‌کرد و می‌رفت بالا این را هم بنده خیال می‌کنم خود جنابعالی و سایر نمایندگان محترم هم عقیده‌شان این باشد که باید ما به مرور زمان یک کاری بکنیم که دیگر اساساً مالیات جنسی در دفاتر دولت نباشد و البته این ترتیب بهتر است که ما هیچ مالیات جنسی نداشته باشیم (بنده بین گندم و جو و تنباکو فرقی نمی‌گذارم) برای این که همه ساله مطابق قانون اساسی باید چند ماه قبل از سال بعد بودجه مملکتی بیاید به مجلس البته وزارت مالیه وقتی مقدار زیادی جنس داشته باشد نمی‌شود یعنی نمی‌تواند قیمت ثابتی برای جنسش معین کند که در سال آتیه من دو میلیون پول تنباکو دارم یا یک میلیون پول توتون.
 +
این ترتیب که ممکن نیست ولی هر گاه تبدیل شود به نقدی البته خیلی زود و به طور سهولت می‌تواند عایداتش را پیش‌بینی و معین کند که فرضاً در سال آتیه ما سی میلیون عایدات داریم از آن رو هم مخارج معین می‌شود و مجلس تصویب می‌کند ولی اگر جنسی شد دیگر این ترتیب عملی نیست چون ممکن است جنس ترقی و تنزل کند.مخصوصاً به مسئله تنباکو و توتون تجربه شده و معلوم شده است که برای وصول این مالیات همیشه مأمورین مالیه دچار اشکال می‌شده‌اند و به علاوه وقتی که بنا شد از عین جنس گرفته شود. دولت مکلف است در هر دیه یا قصبه یا شهری یک انبار تهیه نماید و در سرفروش هم دچار چه زحمات و اشکالاتی می‌شود و آیا آن جنس را بخرند یا نخرند.اما این که فرمودند خوب است در عوض این مالیات اشخاصی که یک حقوقات و عایداتی دارند تا بیست و پنج تومان معاف و از آن به بالا عشریه بدهند بنده تصور می‌کنم این قسمت اصلاً مربوط به این لایحه نیست و تصور نمی‌کنم هیچ انصافی تصدیق کند که کسی که می‌رود خدمت می‌کند زحمت می‌کشد و در عوض خدمت یک اجرت روزانه دریافت می‌کند یک مبلغی از حقوقش را به عنوان مالیات بدهد به دولت...
  
−
مستخدمین دولت هم مضایقه نداشته باشند از اینکه یک مقدار از حقوق خودشان را بدهند بدولت و با دولت کمک و مساعدت کنن…. (صحیح است) ولی امروز که همچو چیزی برای ما پیش نیامده و یک محل مناسب این طوری هم داریم. میفرمایند در فلان جا تنباکو قیمتش چقدر است عرض میکنم که بهیچ وجه من الوجوه این مالیات تنباکو و توتون بزارع یا مالک یا رعیت تحمیل نمی شود. آن کسی که تنباکو را استعمال میکند آن کسی که در این مدت تنباکوی یک من چهار تومانی میکشیده حالا یک من چهار تومان و چهار قران میدهد و تنباکو و میکشد حالا یک من چهار تومان و چهار قران میدهد و تنباکو میخرد و میکشد. یا آن کسی که تنباکوی یک من یک و یک تومان میگرفته حالا یک من چهارده قران میخرد و ابداً بزارع یا مالک تحمیل نمیشود و یک چیزها عادلانه هم هست و گمان میکنم پس از آنکه در مجلس شورای ملی بگذرد در جامعه هم بحسن قبول تلقی شود. بعضی از نمایندگان ـ صحیحست نایب رئیس ـ آقای رهنما موافقید؟ رهنما ـ بلی آقای رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب آقا سید یعقوب ـ بنده هم موافقم
+
(بعضی از نمایندگان - صحیح است)
  
−
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است رأی بگیرید(بعضی گفتند کافی نیست) اقا شیخ جلال ـ بنده با کفایت مذاکرات مخالفم ( همهمه نمایندگان) نصرت الدوله – بگذارید حرف بزنند نایب رئیس ـ پیشنهاد شده است که مذاکرات کافی است نصرت الدوله ـ کتبی پیشنهاد شده است؟
+
چرا؟ شاید یک روزی (امیدواریم یک همچون چیزی پیش نیاید ولی اگر خدای نکرده یک روز سختی پیش بیاید. شاید) مستخدمین دولت هم مضایقه نداشته باشند از این که یک مقدار از حقوق خودشان را بدهند به دولت و با دولت کمک و مساعدت کنند...
  
−
نایب رئیس ـ خیر شفاهی فرمودند. آقای آقا شیخ جلال مخالفید بفرمایند. آقا شیخ جلال ـ بنده درین روز تاریخی ادای وظیفه میکنم و البته مجلس و اکثریت مجلس خودشان میدانند و رأی خودشان را خواهند داد. بنده عرض میکنم که قانون میل ملتست آنچه موافق با اراده ملت و مصالح مملکت باشد آن قانونست یک قضیه که یک ساعت نیم ساعت قبل از ظهر دربین و کلاء در حالت تعطیل جلسه پیش امده بدون اینکه ما از مواد آن اطلاع داشته باشیم و هیچ کدام از آقاقیان از مواد آن اطلاع ندارند…(همهمه بین نمایندگان ـ صدای زنگ نایب رئیس) آقا شیخ جلال ـ لااقل حالا که مارا این طور خفه گیر کرده اند و نمی گذارند مردم اظهاراتی بکنند.
+
(صحیح است)  
  
−
پس خوبست آقایان اجازه بدهند حالا که بفوریت رأی داده شد. لااقل مخالفین و موافقین حرفها یشان را بزنند عقایدشان را اظهار نمایند تا لااقل دنیا نگویند که مجلس ایران ایستاد و این تحمیلات را برمردم کرد….. بعضی از نمایندگان ـ (بطور همهمه) رأی بگیرید آقا وزیر مالیه ـ بنده خیلی مختصر عرض میکنم برای اینکه آقای آقا شیخ جلال یک بیاناتی فرمودند مثل اینکه مجلس شورای ملی الان میخواهد یک جنایتی بکند!! اینطور نیست اقا این یک مالیاتی است که چندین سال است وضع شده و مالیات جدیدی نیست مطالعه ندارد. همان مالیات قدیم است فقط دو چیز این جا یعنی درین لایحه هست که خاطر آقایان را بآن متوجه میکنم و آن اینست که سابق براین مالیات را از روی قیمت جنس میگرفتیم حالا از روی وزن جنس میگیریم این دیگر هندسه اقلیدس نیست که لازم باشد جلسات و ساعات عدیده در این مطالعه شود سابق میگفتند از صد تومان سی تومان حالا میگویند از یک من چهارقران ـ یک ماده دیگر هم اضافه شده است که تنباکو و توتونی که بخارج میرود از مالیات معافست باقی دیگرش عین همان قانونست و اگر اختلافی داشته باشد در عبارتست و مالیات جدید و تحمیل جدیدی نیست و آنطوری که آقای آقا شیخ جلال خیال میکنند نیست و یک امر فوق العاده نیست همان قانون سابق است و چیز تازه نیست
+
ولی امروز که همچون چیزی برای ما پیش نیامده و یک محل مناسب این طوری هم داریم. می‌فرمایند در فلان جا تنباکو قیمتش چقدر است عرض می‌کنم که به هیچ‌وجه من‌الوجوه این مالیات تنباکو و توتون به زارع یا مالک یا رعیت تحمیل نمی‌شود. آن کسی که تنباکو را استعمال می‌کند آن کسی که در این مدت تنباکوی یک من چهار تومانی می‌کشیده حالا یک من چهار تومان و چهار قران می‌دهد و تنباکو و می‌کشد حالا یک من چهار تومان و چهار قران می‌دهد و تنباکو می‌خرد و می‌کشد یا آن کسی که تنباکوی یک من یک و یک تومان می‌گرفته حالا یک من چهارده قران می‌خرد و ابداً به زارع یا مالک تحمیل نمی‌شود و یک چیز عادلانه‌ای هم هست و گمان می‌کنم پس از آن که در مجلس شورای ملی بگذرد در جامعه هم به حسن قبول تلقی شود.
  
−
نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات. آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب نشد. آقای کازرونی (اجازه) کازرونی ـ بنده اصولا موافقم که بهترین مالیاتی که گرفته میشود یعنی بایستی گرفته شود مالیاتست که از دخانیات و امثال آن گرفته شود چون استعمال دخانیات از جمله چیزهائی نیست که قوام وجود مردم مبتنی برآن باشد مردم هم میتوانندهرقدر برقیمتش افزوده شد کمتر استعمال کنند در این موضوع چندان اشکال ندارم ولی در خصوص اینکه حالا این لایحه بفوریت آمده مخالفم در اطرافش کاملا نتوانستیم و نخواهیم توانست یک مطالعات دقیقی کرده باشیم که من بعد مثل سایر اموری که بفوریت گذراندیم و بعدش اسباب ندامت شد و برگشت شد نشود. این هم یک موضوعی است که گذشته
+
بعضی از نمایندگان -صحیح است
  
−
و دیگر هر چه بنده عرض میکنم بی فایده است لیکن عرض بنده این است سابق بر این قانونی ما گذرانده بودیم که صدی بیست بگیرند. مثلاً تنباکوئی که توده ملت یعنی اکثریت مردم استعمال میکنند سر خرمنش یک من قران یا دو قران قیمت دارد و صدی بیست ازش گرفته میشد از یک من یک عباسی گرفته میشد و از یک من دوقران دو عباسی طور هر چه قیمتش بیشتر میشد مالیاتش هم زیادتر میشد. ولی حالا مطابق این لایحه بجای یک عباسی یا دو عباسی یا ده شاهی چهار قران گرفته می شود.
+
'''نایب رئیس''' - آقای رهنما موافقید؟
  
−
آقای وزیر مالیه میفرمایند اهمیت ندارد همان قانون سابق است طوری نشده فقط حالا از وزن گرفته میشود. خیر آقا سابقاً صئی بیست بوده و حالا صدی سیصد گرفته میشود مسئله خیلی هم تفاوت ندارد!! باز هم بنده موافقم و مخالف نیستم مشکل بنده اینست که باید عایدی دولت زیاد شود و از آن طرف در خرج هم تقلیل حاصل شود لیکن بشرط اینکه این دو مسئله توأماً صورت بگیرد نه اینکه عایدی زیاد تر بشود و در عین حال این عایدی در یک جائی مصرف شود که ملت از آنها استفاده نکرده باشد.
+
'''رهنما''' - بلی
  
−
مثل اینکه بنده از روی حدسی که زده ام بیست و سه میلیون مالیات از روی بودجه گرفته میشود و تقریباً بیست میلیون هم اضافه بر بودجه به اسامی مختلف از مردم پول گرفته میشود و قطع دارم به استثنای آن پولی که در راه قشون صرف میشود باقیش حقیقه نمیتوانم بگویم در راه مصالح عمومی خرج شده بنده که نمیدانم. اطلاع ندارم شاید! چه عرض کنم حالا اگر چنانچه دولت این مالیاتی که میخواهد اضافه کند یعنی بجای یک من دو عباسی و ده شاهی یک من چهار قران بگیرد اگر نشان میدهد که من این ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و توسعه قشون میخواهم برای خرید کشتی بخاری’ جهت حفظ خلیج فارس میخواهم’ برای این میخواهم که اراضی خوزستان را مشروب نمایم که عایدی سرشاری در آتیه برای دولت و ملت داشته باشد. یا میخوام را شوسه دائر بکنیم یا برای مقدمه راه آهن میخواهم بنده بروی میگذاشتم و بجای یک من چهار قران تصویب میکردم یک تومان گرفته شود لکن قطع دارم این پولی که میگیرند
+
'''رئیس''' - آقای آقا سید یعقوب
  
−
اولا در بودجه که آخر سال یا اول سال می آورند باز ما همان کسر بودجه را خواهیم داشت. نه تنها این مبلغ که شاید یک کرور اضافه عایدیش می شود اگر چنانچه پنج کرور هم اضافه شود با این ترتیب جریان اموریکه ما داریم هر ساله کسر خواهیم داشت. دیروز بود که در کمیسیون بودجه تصمیم گرفتند که به اصطلاح اشل حقوق درجه اولی بیست و نه تومان باشد. بعد وقتی که آمد اینجا در مجلس مطرح شد هم از طرف دولت و هم از طرف بعضی از نمایندگان گفته شد که سی و دو تومان بشود و شده چیزی هم نبود تقریباً یک دو کرور بیشتر تفاوتش نبود. هم چنین شاید بودجه جدید که میاید یک دلائلی اقامه شود که ارزاق گران است و نسبت حقوق درجه اول چهل تومان باشد هم چنین سایر حقوق ها هم زیاد شود در صورتی که بنده آنچه اطلاع دارم و مسلم این است که در سایر ممالک استخدام دولت حقوقش از سایر جاها کمتر است. اما بعکس در مملکت ما مستخدمین دولت خیلی کمتر کار میکنند و بیشتر حقوق می گیرند. حالا اینهم باز خارج از موضوع است
+
'''آقا سید یعقوب''' - بنده هم موافقم
  
−
(یکنفر از نمایندگان ـ صحیح است) همینقدر خواستم این مسئله را عرض کنم و استدعا کنم که دولت بمن محض اطمینان حاضرم بگوید که ما این اضافه مالیاتی را که میگیریم یا برای ازدیاد قشون است یا برای مونیسیون قشون است یا به جهت یکی از مؤسسات عام المنفعه است. بنده هیچ مخالفتی ندارم و اما در خصوص موادش گمان میکنم درست مطالعه نشده و در آتیه دچار اشکالات میشویم. آقایان میگویند که خیلی ما اخلاق بخرج داده ایم که پول از زارع نمی گیریم. خیلی عجیب است ! بالاخره این پول از آن کسی که این تنباکو را مصرف میکند گرفته میشود تاجر و زارع وادار هیچ یک از اینها از کیسه فتوت خودشان تأدیه نمی کنند. این مالیات بالاخره تحمیل میشود برجنس و براصل قیمت جنس و بر آنکسی که می خرد چه تفاوت میکند از زارع گرفته شود یا نشود. بعلاوه ملاحظه بفرمائید چطور ممکن است عملی کردن این مسئله.
+
بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است رأی بگیرید
  
−
یک تنباکوئی فرض بفرمائید از محل کشت و زرع حمل میشود برای شهر. صاحب بمال یا چاروادار دم دروازه که میرسد مأمور دولت جلویش را میگیرد مالش را هم ضبط می کند و می گوید یک من چهار قران بده. حالا چطور باید این مالیات را بدهد؟ این مال باید آنجا باشد و صاحبش برود پول تهیه کند یا تنباکویش را بفروشد و بیاید بدهد؟ قیمت تنباکو یک من یکقران یا سی شاهی است چطور برای هریک من چهار قران تهیه کند و بدهد؟ این را بنده نمی فهمم. بعلاوه بنده گمان میکنم یک همچو پولهائی که شما نقدو عاجل بخواهید از مردم بگیرید وجود نداشته باشد. بنده امسال تلگرافاتی داشتم که رعایا و مالکین استدعا کرده بودند از وزارت مالیه که ما بجای یمالیات از اجناسی که داریم بدهیم چون پول هیچ نداریم. گندم داریم’ جو داریم’ خرما داریم این هستی ماست بهر قیمت که میخواهند عوض مالیات بردارند. پول از ما می خواهند ما پول نداریم جنسمان را هم نمی توانیم بجائی حمل کنیم.
+
بعضی از نمایندگان - کافی نیست
  
−
آنوقت اگر بدهند که متمردند اگر هم بدهند از کجا بدهند؟ پولی که در بین نیست. غرض این است که یک فکری در اطراف این قضایا بکنید که این قانون عملی بشود و من بعد مجبور نشوید یا آن را نسخ کنید و یا بعضی مواد آن را تغییر بدهند. رئیس ـ آقای رهنما (اجازه) رهنما ـ بنده موافق هستم که در این قسمت البته یک مذاکراتی بشود و همین طور که بنده موافق هستم البته یک مخالف هم حق دارد مخالفت خود را اظهار کند. ولی در اینجا این مسئله را باید طرف توجه قرار داد که البته مالیات وقتی وضع می شود که طرف احتیاج و ضرورت باشد و هر وقت دولت احتیاج داشته باشد کسر بودجه یا کسر عایدش را تأمین کند آنوقت باید مالیات وضع کرد.
+
'''آقا شیخ جلال''' - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم
  
−
این مالیات برای جبران کسر بودجه هم گاهی طوری بمجلس لوایحش میآید که فوریتش ضرورت ندارد.مثل مالیات تصاعدی که لایحه اش میآید و میرود بکمیسیونهای مربوطه و مدتی معطل میشود و بالاخره یک راپورتی بمجلس میدهند و در مجلس مطرح میشود. ولی این لایحه اینطور نیست. احتیاج مالی، احتیاج اقتصادی، وضعیت بودجه امسال و سال آتی تمام اینها ایجاب میکند که یک مالیاتی بفوریت تصویب شود که از یک ضررهای دیگری جلوگیری شود.
+
(همهمه نمایندگان)
  
−
در این جا لایحه وقتی فوریتش تصویب شد دیگر نمی توان گفت که چرا این مسئله بفوریت میگذرد و چرا بایسلی یک مالیاتی که بطبقات غیر از طبقه رنجبر و زارع تحمیل میشود باید عجله بگذرد. اساساً این مالیات را باید ببینیم چیست و از جیب کی بیرون میاید کسی که سیگار می کشد. کسی که تنباکو استعمال میکند باید این مالیات را بدهد و اگر استعمال نکند نه میمیرد نه سکته میکند نه بالاخره ناخوش میشود تریاکی هم بالاخره تریاکش را ترک میکند و نمی میرد. بنابراین مالیات بر سیگار، توتون، مالیات هر یک مسئله حیاتی نیست و یک کشمکشی را در مملکت ایجاد نمیکند. احتیاج ایجاب کرده است که یک مالیاتی وضع شود اگر نشود بودجه که ما این قدر اصرار داریم بگذرد دچار اشکال میشود
+
'''نصرت‌الدوله''' - بگذارید حرف بزنند
  
−
.وقتی یک دوازدهم میاید بمجفس و شاید با صعوبت تلقی می شود برای کسر بودجه است باید بودجه سال آتیه تهیه شده مرتب شده و بمجلس بیاید مالیات را اگر نگذارنند و نیاورند بمجلس کسر بودجه پیدا میشود آن وقت هم اگر در ردیف ستون عایدات بنویسند که گفته میشود جزء تصویب نشده هاست اگر هم نیاورند که گفته میشود راه آهن میخواهیم بسازیم و فلان مسئله باید فلان طور بشود. پس این فکر را باید کرد که وقتی ما میخواهیم یک کاری بکنیم ببینیم آن را بچه شکل و چه صورتی باید در بیاوریم. از اینها گذشته این مسئله در سال جدید که ما میخواهیم داخل آن بشویم یک قسمت مهمی است که اساس بودجه روی آن قائم است و اگر ما این مالیات را تصویب نکنیم وضعیت بودجه مان خوب نخواهد شد آنوقت ما میافتیم بیک دوازدهم و اسباب زحمت دولت و مجلس فراهم میشود.
+
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد شده است که مذاکرات کافی است
  
−
پس بنابراین این مسئله یک مسئله نیست که حتی تظاهر به مخالفت آن هم یک چیز معنونی باشد بلکه تا یک اندازه تظاهر بموافقتش در نزد افکار عمومی عنوان دارد زیرا اگر این مالیات را بر آن طبقه ناتوان و رنجبر وضع میکردند. البته شاید تظاهر بمخالفتش مفید بود ولی آن کسی که سیگار میکشد و سیگار جزء فضولات زندگانیست از کجا بهتر از این مالیات برایش پیدا کنند که باری هم بروی دوش مردم نباشد.
+
'''نصرت‌الدوله''' - کتبی پیشنهاد شده است؟
  
−
از طرف دیگر هم در ماده شش و هفت دارد که نسبت بتوتونهائی هم که از خارج میآید بیک شکلی که تقریباً نزدیک بهمین مالیات خواهد بود برشان گمرک وضع می شود. اینها می فهماند که علاوه بر مسائل اقتصادی که امروز ما مبتلا هستیم شاید در نظر گرفته شده که اساساً برای توتون و تنباکوی ایران قدمهای مفیدی برداشته شود و شاید اگر ما این شکل بکنیم آنوقت توتون و تنباکوی جاهای دیگر صرف نکند که بیاید این جا و دولت البته صدی صد و صدی پنجاه مالیات بر توتونهائی که از خارجه
+
'''نایب رئیس''' - خیر شفاهی فرمودند. آقای آقا شیخ جلال مخالفید بفرمایند.
  
−
باینجا میاید میبندد.
+
'''آقا شیخ جلال''' - بنده در این روز تاریخی ادای وظیفه می‌کنم و البته مجلس و اکثریت مجلس خودشان می‌دانند و رأی خودشان را خواهند داد. بنده عرض می‌کنم که قانون میل ملتاست آنچه موافق با اراده ملت و مصالح مملکت باشد آن قانون است یک قضیه که یک ساعت، نیم ساعت قبل از ظهر دربین و کلا در حالت تعطیل جلسه پیش آمده بدون این که ما از مواد آن اطلاع داشته باشیم و هیچ کدام از آقایان از مواد آن اطلاع ندارند...
  
−
پس بنابراین درین قسمت نه از نقطه نظر تظاهر مخالفتش یک عنوانی دارد بلکه از نقطه نظر مملکت هم مفید است. ما باید بدانیم که بالاخره اگر بودجه ما تعادل نکند اسباب زحمت ادارات میشود و اسباب زحمت مردم و مجلس و مستخدم و عضو اداره خواهد شد و اگر ما حقیقتاً این قدم را برداریم یک کمک بزرگی بدولت کرده ایم و بودجه اش را در ماه حمل و ثور زود تهیه نموده و بمجلس میاورد و مطمئن است که یک همچو مالیاتی تهیه کرده است که اگر کسر بودجه داشته باشد تأمین میکند و اگر این کار را نکنیم بودجه فلج میشود و اگر ما مالیاتهائی که میاید بارش هم بردوش رنجبرها نیست و بر یک تفغن زندگانیست بالاخره اگر بران هم ما اجازه ندهیم مالیات بوضع شود کار مملکت پیشرفت نخواهد کرد.
+
(همهمه بین نمایندگان - صدای زنگ نایب رئیس)
  
−
در مجلس که نباید اصولا وقتی لایحه مالیات میاید بعضی از وکلاء این قدر مقاومت بکنند. مالیات را باید کسانی که توانا هستند بدهند برای اینکه مملکتشان حفظ شود و اداره شود. پس بنابرین بنده معتقدم د ر این قسمت آقایان موافقت بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب شود تا در بودجه هائیکه برای ماه های بعد حاضر میشود و میاید بسهولت حل بشود و برود و این قدر هم وقت ادارات صرف عدم تعادل بودجه که الان پیدا شده نشود و این راه عملی را که پیش گرفته ایم برویم تا ببینیم بکجا میرسیم.  
+
'''آقا شیخ جلال''' - لااقل حالا که مارا این طور خفه‌گیر کرده‌اند و نمی‌گذارند مردم اظهاراتی بکنند. پس خوب است آقایان اجازه بدهند حالا که به فوریت رأی داده شد. لااقل مخالفین و موافقین حرف‌های‌شان را بزنند عقایدشان را اظهار نمایند تا لااقل دنیا نگویند که مجلس ایران ایستاد و این تحمیلات را برمردم کرد...
  
−
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است . نایب رئیس ـ پیشنهادی هم در این موضوع رسیده آقایانی که رأی بکفایت مذاکرات میدهند قیام فرمایند. (اکثر برخاستند) نایب رئیس ـ تصویب شد ماده اول مطرح است. ( بشرح ذیل قرائت شد) ماده اول ـ از کلیه اقسام و انواع توتون و تنباکو ئیکه از خاک ایران بعمل میاید و برای استعمال تهیه شده مالیات دخانیات مأخوذ میگردد. نایب رئیس – آقای دامغانی مخالفید؟ دامغانی ـ بله نایب رئیس ـ بفرمائید. دامغانی ـ البته ممکن ایت دولت در بعضی از مواقع یک احتیاجات فوری پیدا کند بیک مسائل مالی و لوایحی بمجلس بیاورد و تقابضای فوریت نماید مجلس هم که آن دولت طرف اعتماد اوست البته موظف است حل آن اشکال را بکند لیکن بایستی در مواد یک مطالعاتی هم بشود که پس از مطالعات لایحه بطوری بگذرد که یک وقتی اسباب ندامت برای مجلس و دولت نشود.
+
بعضی از نمایندگان -(به طور همهمه) رأی بگیرید آقا
  
−
یعنی یک مشکلات و محظوراتی را ایجاد نکند. این قسمت را هم عرض کنم که بنده اساساً برخلاف رأی بعضی نمایندگان معتقدم که اگر کلیتاً دولت در لایحه ممیزی هم از مردم عوض جنس پول بگیرد با یک قیمت متوسط عادلانه برای مردم بهتر است برای اینکه الان مخصوصاً در ولایات میبینم که جنسی را که میخواهند بگیرند مردم دچار چه مشکلاتی هستند و باید از دهات یک فرسخی دو فرسخی و پنج فرسخی جنس خود را بار کنند بیاورند درشهر در انبار یا در جای دیگر به انباردار تحویل بدهند آنوقت دچار مشکلاتی هم میشوند از قبیل این که افتش زیاد است خاکش زیاد است سنگ دارد دوچار این چیزها میشوند. حالا اگر مامورین هم خدای ناکرده دزد باشند معلوم است دیگر چه اشکال تراشی هائی برای مالک و رعیت که آن جنس را بدهکار هستند میکنند. پس اگر اساساً بیکقسمت متوسطی از مردم بمالیات گرفته شود بهتر از ترتیب حالیه است .
+
'''وزیر مالیه''' - بنده خیلی مختصر عرض می‌کنم برای این که آقای آقا شیخ جلال یک بیاناتی فرمودند مثل این که مجلس شورای ملی الان می‌خواهد یک جنایتی بکند!! این طور نیست آقا این یک مالیاتی است که چندین سال است وضع شده و مالیات جدیدی نیست مطالعه ندارد. همان مالیات قدیم است فقط دو چیز اینجا یعنی در این لایحه هست که خاطر آقایان را به آن متوجه می‌کنم و آن این است که سابق بر این مالیات را از روی قیمت جنس می‌گرفتیم حالا از روی وزن جنس می‌گیریم این دیگر هندسه اقلیدس نیست که لازم باشد جلسات و ساعات عدیده در این مطالعه شود سابق می‌گفتند از صد تومان سی تومان حالا می‌گویند از یک من چهار قران یک ماده دیگر هم اضافه شده است که تنباکو و توتونی که به خارج می‌رود از مالیات معاف است باقی دیگرش عین همان قانون است و اگر اختلافی داشته باشد در عبارت است و مالیات جدید و تحمیل جدیدی نیست و آن طوری که آقای آقا شیخ جلال خیال می‌کنند نیست و یک امر فوق‌العاده نیست همان قانون سابق است و چیز تازه‌ای نیست
  
−
یعنی هم مالک و رعیت راغب تر است که پول بدهد و هم برای دولت با صرفه تر است. برای اینکه محتاج بفروش و تسعیر نیست و ضمناً هم گرفتار یک تقلبات و دزدیهائی نمی شود و مخارج انبارداری هم از بین میرود. همچنین در تنباکو و توتون نسبت به همین مالیاتی که چند سال قبل وضع شده و مردم هم دارند میدهند اگر درست توجه بشود بزارعین تنباکو و توتون معلوم میشود که چطور مبتلا به تقدیم هستند و چه ابتلائاتی دارند و خیلی ممنون هستند از اینکه تسعیر بشود و از هر منی یک مقدار پولی گرفته شود و اما اشکالاتی که آقای کازرونی میفرمایند که مصارفش چیست؟ اینها البته صحیح است منکر این هم بنده نیستم که در بعضی وزارت خانها افراط و تفریط هست یعنی تشکیلات زیاد است و تشکیلات وسیعی در بعضی وزارتخانها هست که باید دولت در نظر بگیرد و آنها را کوچکتر بکند لیکن در این موادی که نوشته شده است بنده مخالفم و معتقدم براینکه باید یک اصلاحاتی بشود.
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات. آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند
  
−
مثلا تنباکو وقتی که بنا شد یکمن چهار قران گرفته شود. یکنفر از نمایندگان ـ آقا ماده اول است شریعتمدار دامغانی – در ماده اول بنده حق دارم درکلیات حرف بزنم از تنباکو وقتی میخواهند یکمن چهار قران بگیرند. اصلا بعضی تنباکوها هستند که یکمن سه قران قیمت دارد آنوقت نمیشود یکمن چهار قران بگیرند و یکمن یکقران هم علاوه بر قیمت یخودش مالیات بگیرند همین طور اختلاف درجات آنها. یکتوتونی هست قیمت یکمنش پنجتومان است از آن پانزده قران بگیرند یکی ه م که ده تومان قیمت دارد از آن هم پانزده تومان بگیرند. این اختلاف فاحشی است و باید مجلس در نظر بگیرد که رفع این اختلاف را بکند که بالاخره این مالیات که نقدی میشود یک مقدار متوسطی فرض شده باشد و برروی همه اینها بطور عادلانه تقسیم شود.
+
(عده قلیلی قیام نمودند)
  
−
و اگر بخواهند از کلیه تنباکو خوب و بدش و گران وارزانش یکمن چهارقران بگیرند و همینطور از توتون پانزده قران یا یکتومان بگیرند بعقیده بنده غیر عادلانه است و باید این مسئله را تصحیح کرد در خاتمه هم از دولت تقاضا میکنم و استدعا دارم که با اینهمه مالیاتهائی که ملت قبول میکند کارگرها و مالکین و زارعین با بی صبری انتظار بدارند که دولت یک لایحه هم برای اشباء تجملی تهیه کند و بیاورد بمجلس که همه مالیاتها را زارع و رعایا و ارباب و ولایات ندهند و یکقدری متجملین طهرانی هم شرکت داشته باشند. بعضی از نمایندگان ـصحیح است نایب رئیس ـ چون در شور موار رأی گرفته نشد و غفلت شد رأی میگیریم برای در شور دوم مواد آقایانی که
+
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. آقای کازرونی (اجازه)
  
−
وزیر فوائد عامه ـ بیرونی ها را هم دعوت کنید بیایند نجات ـ عده کافی است برای رأی (چند نفر از نمایندگان داخل شدند) نایب رئیس ـ رأی میگیریم بشور موار آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب شد
+
'''کازرونی''' - بنده اصولاً موافقم که بهترین مالیاتی که گرفته می‌شود یعنی بایستی گرفته شود مالیات است که از دخانیات و امثال آن گرفته شود چون استعمال دخانیات از جمله چیزهایی نیست که قوام وجود مردم مبتنی بر آن باشد مردم هم می‌توانند هر قدر بر قیمتش افزوده شد کمتر استعمال کنند در این موضوع چندان اشکال ندارم ولی در خصوص این که حالا این لایحه به فوریت آمده مخالفم در اطرافش کاملاً نتوانستیم و نخواهیم توانست یک مطالعات دقیقی کرده باشیم که من بعد مثل سایر اموری که به فوریت گذراندیم و بعدش اسباب ندامت شد و برگشت شد نشود.این هم یک موضوعی است که گذشته و دیگر هر چه بنده عرض می‌کنم بی‌فایده است لیکن عرض بنده این است سابق بر این قانونی ما گذرانده بودیم که صدی بیست بگیرند. مثلاً تنباکویی که توده ملت یعنی اکثریت مردم استعمال می‌کنند سر خرمنش یک من قران یا دو قران قیمت دارد و صدی بیست از آن گرفته می‌شد از یک من یک عباسی گرفته می‌شد و از یک من دو قران دو عباسی همین طور هر چه قیمتش بیشتر می‌شد مالیاتش هم زیادتر می‌شد ولی حالا مطابق این لایحه به جای یک عباسی یا دو عباسی یا ده شاهی چهار قران گرفته می‌شود.آقای وزیر مالیه می‌فرمایند اهمیت ندارد همان قانون سابق است طوری نشده فقط حالا از وزن گرفته می‌شود. خیر آقا سابقاً صدی بیست بوده و حالا صدی سیصد گرفته می‌شود مسئله خیلی هم تفاوت ندارد!! باز هم بنده موافقم و مخالف نیستم مشکل بنده این است که باید عایدی دولت زیاد شود و از آن طرف در خرج هم تقلیل حاصل شود لیکن به شرط این که این دو مسئله توأماً صورت بگیرد نه این که عایدی زیادتر بشود و در عین حال این عایدی در یک جایی مصرف شود که ملت از آنها استفاده نکرده باشد.مثل این که بنده از روی حدسی که زده‌ام بیست و سه میلیون مالیات از روی بودجه گرفته می‌شود و تقریباً بیست میلیون هم اضافه بر بودجه به اسامی مختلف از مردم پول گرفته می‌شود و قطع دارم به استثنای آن پولی که در راه قشون صرف می‌شود باقی‌اش حقیقتاً نمی‌توانم بگویم در راه مصالح عمومی خرج شده بنده که نمی‌دانم.اطلاع ندارم شاید! چه عرض کنم حالا اگر چنانچه دولت این مالیاتی که می‌خواهد اضافه کند یعنی به جای یک من دو عباسی و ده شاهی یک من چهار قران بگیرد اگر نشان می‌دهد که من این ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و توسعه قشون می‌خواهم برای خرید کشتی بخاری جهت حفظ خلیج فارس می‌خواهم برای این می‌خواهم که اراضی خوزستان را مشروب نمایم که عایدی سرشاری در آتیه برای دولت و ملت داشته باشد یا می‌خواهم راه شوسه دایر بکنیم یا برای مقدمه راه‌آهن می‌خواهم بنده بر روی سر می‌گذاشتم و به جای یک من چهار قران تصویب می‌کردم یک تومان گرفته شود لکن قطع دارم این پولی که می‌گیرند اولاً در بودجه که آخر سال یا اول سال می‌آورند باز ما همان کسر بودجه را خواهیم داشت. نه تنها این مبلغ که شاید یک کرور اضافه عایدی‌اش می‌شود اگر چنانچه پنج کرور هم اضافه شود با این ترتیب جریان اموری که ما داریم هر ساله کسر خواهیم داشت.دیروز بود که در کمیسیون بودجه تصمیم گرفتند که به اصطلاح اشل حقوق درجه اولی بیست و نه تومان باشد. بعد وقتی که آمد اینجا در مجلس مطرح شد هم از طرف دولت و هم از طرف بعضی از نمایندگان گفته شد که سی و دو تومان بشود و شده چیزی هم نبود تقریباً یک دو کرور بیشتر تفاوتش نبود. همچنین شاید بودجه جدید که می‌آید یک دلایلی اقامه شود که ارزاق گران است و نسبت حقوق درجه اول چهل تومان باشد همچنین سایر حقوق‌ها هم زیاد شود در صورتی که بنده آنچه اطلاع دارم و مسلم این است که در سایر ممالک استخدام دولت حقوقش از سایر جاها کمتر است. اما بعکس در مملکت ما مستخدمین دولت خیلی کمتر کار می‌کنند و بیشتر حقوق می‌گیرند. حالا این هم باز خارج از موضوع است.
  
−
آقای تدین (اجازه) تدین آقای آقا شیخ جلال در ضمن مخالفت با کفایت مذاکرات این طور اظهار کردند که قانون باید بر طبق اراده ملت باشد بنده هم با اینقسمت موافقم ولی مظهر اراده ملت مجلس شورای ملی است وقتی که مجلس شورای ملی یکقانونی را تصویب کر آن قانون را ملت تصویب کرده است اگر تصویب نکرد آنوقت معلوم میشود که بر طبق اراده ملت نیست آقای دامغانی یکقدری اشاره کردندبمشکلات سابق بنده هم میخواهم همین قسمت را عرض کنم. در اینکه مالیات دخانیات مدتها بود طرف توجه مجلس شورای ملی شده بود تردیدی نیست تا اینکه در دوره سوم در نهم برج میزان ۱۳۳۳ قانون مجلس شورای ملی در آن تاریخ وضع کرد و در آن قانون یکترتیبی اتخاذ کرده است برای گرفتن مالیات از دخانیات که برای اینکه بیشتر توجه آقایان را جلب کنم ماده مربوطه باین قسیت را که ماده دوم آن قانون است قرائت میکنم.
+
(یک نفر از نمایندگان - صحیح است)
  
−
ماده ۲ مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول که از عوارش غیر مستقیم است از قرار صدسی از قیمت دریافت خواهد شد در صورتیکه در تعیین قیمت تنباکو و توتون ما بین مالیات بده و مامورین مالیه اختلافی حاصل شود صدسی از عین جنس دریافت خواهد شد مالیات مقرره نسبت بسیگار از قرار صد بیست است. ملاحظه میفرمائید در این قانون را قرار داغده است که از قرار صدسی از قیمت دریافت کنند یکخروار تنباکو را تقدیم کنند ببینند چند تومان ارزش دارد صدی سی از قیمتش بگیرند.  
+
همین قدر خواستم این مسئله را عرض کنم و استدعا کنم که دولت به من محض اطمینان حاضرم بگوید که ما این اضافه مالیاتی را که می‌گیریم یا برای ازدیاد قشون است یا برای مونیسیون قشون است یا به جهت یکی از مؤسسات عام‌المنفعه است. بنده هیچ مخالفتی ندارم و اما در خصوص موادش گمان می‌کنم درست مطالعه نشده و در آتیه دچار اشکالات می‌شویم.آقایان می‌گویند که خیلی ما اخلاق به خرج داده‌ایم که پول از زارع نمی‌گیریم. خیلی عجیب است! بالاخره این پول از آن کسی که این تنباکو را مصرف می‌کند گرفته می‌شود تاجر و زارع و ادار هیچ یک از اینها از کیسه فتوت خودشان تأدیه نمی‌کنند. این مالیات بالاخره تحمیل می‌شود بر جنس و براصل قیمت جنس و بر آن کسی که می‌خرد چه تفاوت می‌کند از زارع گرفته شود یا نشود. به علاوه ملاحظه بفرمایید چطور ممکن است عملی کردن این مسئله.یک تنباکویی فرض بفرمایید از محل کشت و زرع حمل می‌شود برای شهر. صاحب مال یا چاروادار دم دروازه که می‌رسد مأمور دولت جلویش را می‌گیرد مالش را هم ضبط می‌کند و می‌گوید یک من چهار قران بده. حالا چطور باید این مالیات را بدهد؟ این مال باید آنجا باشد و صاحبش برود پول تهیه کند یا تنباکویش را بفروشد و بیاید بدهد؟ قیمت تنباکو یک من یک قران یا سی شاهی است چطور برای هریک من چهار قران تهیه کند و بدهد؟ این را بنده نمی‌فهمم.به علاوه بنده گمان می‌کنم یک همچون پول‌هایی که شما نقد و عاجل بخواهید از مردم بگیرید وجود نداشته باشد. بنده امسال تلگرافاتی داشتم که رعایا و مالکین استدعا کرده بودند از وزارت مالیه که ما به جای مالیات از اجناسی که داریم بدهیم چون پول هیچ نداریم. گندم داریم، جو داریم، خرما داریم این هستی ما است به هر قیمت که می‌خواهند عوض مالیات بردارند. پول از ما می‌خواهند ما پول نداریم جنس‌مان را هم نمی‌توانیم به جایی حمل کنیم.آن وقت اگر بدهند که متمردند اگر هم بدهند از کجا بدهند؟ پولی که در بین نیست. غرض این است که یک فکری در اطراف این قضایا بکنید که این قانون عملی بشود و من بعد مجبور نشوید یا آن را نسخ کنید و یا بعضی مواد آن را تغییر بدهند.
  
−
اینجا اول اشکال است یعنی مسئله قبول کردن قیمت اول مرحله اشکال است طبعاً مامور مالیه می گوید قیمت این تنباکو این قدر است مالک تنباکو میگوید خیر کمتر است این امر طبیعی است که همیشه محض فرار از تأدیه یکوجهی هی آنکسی که مودی است قیمت را کمتر میگوید و طبعاً که اختلاف ایجاد شد محتاج بمقوم میشود و از کشمکشهای زیاد یک قیلمی برای تنباکو و توتون و چپق و سیگار ترتیب داده میشود که بالاخره بنفع دولت تمام میشود. و مشکلاتی هم برای مودیان مالیات تولید میشود ده سال است که این قانون در جریان است در این ده سال در ضمن تجربیاتی که وزارت مالیه کرده است اینطور معلوم شده است که این قانون مشکلاتی دارد بنابراین با نظریه و موافقت دولت بمجلس شورای ملی پیشنهادی کرده است که این لایحه امروزه باشدو این لایحه در واقع قانون ده سال قبل است و یک مالیات جدید است.
+
'''رئیس''' - آقای رهنما (اجازه)
  
−
در این قانون جدید که مطرح است ملاحظه میفرمائید که دیگر هیچگونه اختلافی از نقطه نظر تقویم و تعیین قیمت تنباکو و توتون بین مامورین مالیه و مؤدیان مالیات حاصل نخواهد شد.
+
'''رهنما''' - بنده موافق هستم که در این قسمت البته یک مذاکراتی بشود و همین طور که بنده موافق هستم البته یک مخالف هم حق دارد مخالفت خود را اظهار کند. ولی در اینجا این مسئله را باید طرف توجه قرار داد که البته مالیات وقتی وضع می‌شود که طرف احتیاج و ضرورت باشد و هر وقت دولت احتیاج داشته باشد کسر بودجه یا کسر عایدش را تأمین کند آن وقت باید مالیات وضع کرد.این مالیات برای جبران کسر بودجه هم گاهی طوری به مجلس لوایحش می‌آید که فوریتش ضرورت ندارد. مثل مالیات تصاعدی که لایحه‌اش می‌آید و می‌رود به کمیسیون‌های مربوطه و مدتی معطل می‌شود و بالاخره یک راپورتی به مجلس می‌دهند و در مجلس مطرح می‌شود. ولی این لایحه این طور نیست. احتیاج مالی، احتیاج اقتصادی، وضعیت بودجه امسال و سال آتی تمام اینها ایجاب می‌کند که یک مالیاتی به فوریت تصویب شود که از یک ضررهای دیگری جلوگیری شود.در اینجا لایحه وقتی فوریتش تصویب شد دیگر نمی‌توان گفت که چرا این مسئله به فوریت می‌گذرد و چرا بایستی یک مالیاتی که به طبقات غیر از طبقه رنجبر و زارع تحمیل می‌شود باید عجله بگذرد. اساساً این مالیات را باید ببینیم چیست و از جیب کی بیرون می‌آید کسی که سیگار می‌کشد. کسی که تنباکو استعمال می‌کند باید این مالیات را بدهد و اگر استعمال نکند نه می‌میرد نه سکته می‌کند نه بالاخره ناخوش می‌شود تریاکی هم بالاخره تریاکش را ترک می‌کند و نمی‌میرد. بنابراین مالیات بر سیگار، توتون، مالیات هر یک مسئله حیاتی نیست و یک کشمکشی را در مملکت ایجاد نمی‌کند. احتیاج ایجاب کرده است که یک مالیاتی وضع شود اگر نشود بودجه که ما این قدر اصرار داریم بگذرد دچار اشکال می‌شود وقتی یک دوازدهم می‌آید به مجلس و شاید با صعوبت تلقی می‌شود برای کسر بودجه است باید بودجه سال آتیه تهیه شده مرتب شده و به مجلس بیاید مالیات را اگر نگذارنند و نیاورند به مجلس کسر بودجه پیدا می‌شود آن وقت هم اگر در ردیف ستون عایدات بنویسند که گفته می‌شود جزو تصویب نشده‌ها است اگر هم نیاورند که گفته می‌شود راه‌آهن می‌خواهیم بسازیم و فلان مسئله باید فلان طور بشود. پس این فکر را باید کرد که وقتی ما می‌خواهیم یک کاری بکنیم ببینیم آن را به چه شکل و چه صورتی باید در بیاوریم. از اینها گذشته این مسئله در سال جدید که ما می‌خواهیم داخل آن بشویم یک قسمت مهمی است که اساس بودجه روی آن قائم است و اگر ما این مالیات را تصویب نکنیم وضعیت بودجه‌مان خوب نخواهد شد آن وقت ما می‌افتیم به یک دوازدهم و اسباب زحمت دولت و مجلس فراهم می‌شود.پس بنابراین این مسئله یک مسئله‌ای نیست که حتی تظاهر به مخالفت آن هم یک چیز معلونی باشد بلکه تا یک اندازه تظاهر به موافقتش در نزد افکار عمومی عنوان دارد زیرا اگر این مالیات را بر آن طبقه ناتوان و رنجبر وضع می‌کردند. البته شاید تظاهر به مخالفتش مفید بود ولی آن کسی که سیگار می‌کشد و سیگار جزو فضولات زندگانی است از کجا بهتر از این مالیات برایش پیدا کنند که باری هم بر روی دوش مردم نباشد.از طرف دیگر هم در ماده شش و هفت دارد که نسبت به توتون‌هایی هم که از خارج می‌آید به یک شکلی که تقریباً نزدیک به همین مالیات خواهد بود بر آنها گمرک وضع می‌شود. اینها می‌فهماند که علاوه بر مسائل اقتصادی که امروز ما مبتلا هستیم شاید در نظر گرفته شده که اساساً برای توتون و تنباکوی ایران قدم‌های مفیدی برداشته شود و شاید اگر ما این شکل بکنیم آن وقت توتون و تنباکوی جاهای دیگر صرف نکند که بیاید اینجا و دولت البته صدی صد و صدی پنجاه مالیات بر توتون‌هایی که از خارجه به اینجا می‌آید می‌بندد.پس بنابراین در این قسمت نه از نقطه‌نظر تظاهر مخالفتش یک عنوانی دارد بلکه از نقطه‌نظر مملکت هم مفید است. ما باید بدانیم که بالاخره اگر بودجه ما تعادل نکند اسباب زحمت ادارات می‌شود و اسباب زحمت مردم و مجلس و مستخدم و عضو اداره خواهد شد و اگر ما حقیقتاً این قدم را برداریم یک کمک بزرگی به دولت کرده‌ایم و بودجه‌اش را در ماه حمل و ثور زود تهیه نموده و به مجلس می‌آورد و مطمئن است که یک همچون مالیاتی تهیه کرده است که اگر کسر بودجه داشته باشد تأمین می‌کند و اگر این کار را نکنیم بودجه فلج می‌شود و اگر ما مالیات‌هایی که می‌آید بارش هم بر دوش رنجبرها نیست و بر یک تفنن زندگانی است بالاخره اگر بر آن هم ما اجازه ندهیم مالیات وضع شود کار مملکت پیشرفت نخواهد کرد.در مجلس که نباید اصولاً وقتی لایحه مالیات می‌آید بعضی از وکلا این قدر مقاومت بکنند. مالیات را باید کسانی که توانا هستند بدهند برای این که مملکت‌شان حفظ شود و اداره شود. پس بنابرین بنده معتقدم در این قسمت آقایان موافقت بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب شود تا در بودجه‌هایی که برای ماه‌های بعد حاضر می‌شود و می‌آید به سهولت حل بشود و برود و این قدر هم وقت ادارات صرف عدم تعادل بودجه که الان پیدا شده نشود و این راه عملی را که پیش گرفته‌ایم برویم تا ببینیم به کجا می‌رسیم.
  
−
بنابراین تمام مشکلاتی که تاکنون موجود بوده است آن مشکلات از این تاریخ به بعد وجود نخواهد داشت . آقای دامغانی فرمودند بدلیل اینکه تنباکو انواع و اقسام دارد خوبست یکقسمت نقدی متوسط پیدا کنیم . بنده عرض۱ میکنم پای قیمت که میان میاید باز همان اشکالات که در این قانون ده ساله بوده است الانهم موجود میشود این قیمت را کی معین کند؟ قیمت را مالیه معین کند تنها؟ مؤدی مالیات تنها قیمت را بگوید یا هردو؟ باز مشکلات اینقانون باقی است و همان اختلافات و همان مقومین.
+
بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است.
  
−
یعنی در بعضی از نقاط بواسطه پیشرفت کار خودشان مؤدیان مالیات اقداماتی می کنند و کار بآنجا میرسد که مقوم از طرف آنها معین خواهد شد و بالاخره عکس قضیه حاصل میشود و باز همان مشکلات و محظورات بحال خودش باقی است. بنابراین رای اصلاح آن قانون سابق این ترتیب در نظر گرفته شده است که مالیات نقدی باشد بدون اینکه عنوان قیمت و تقدیمی در بین باشد. نهایت می فرمائید تنباکوی یک من دوقرانی و سی شاهی را اگر بخواهیم یک من چهارقران از آنها بگیریم اجحاف نیست.  
+
'''نایب رئیس''' - پیشنهادی هم در این موضوع رسیده آقایانی که رأی به کفایت مذاکرات می‌دهند قیام فرمایند.
  
−
اولا تصور میکنم آن تنباکوئی که یک من دو قران و سی شاهی باشد مصرف داخلی نداشته باشد و غالباً این جور تنباکو بخارجه حمل میشود. و بعلاوه در مقابل آن خودتان تصدیق میکنید که امروزه مصرف تنباکو در این مملکت نسبت به مصرف توتون چپق تقریباً عشر شده است و توتون چپق هم نسبت به توتون سیگار آن توازن سابق را ندارد و آنهم محل استعمالش امروزه نسبت به سنوات سابق کمتر شده برای اینکه عده زیادی در سابق توتون چپق میکشیدند و حالا تبدیل به سیگار کرده اند. و اگر چنانچه نسبت به یک قسمت از تنباکو یا توتون چپق که کم قیمت است اسن مسئله منظور بشود. ولی غفلت نفرمائید از آن تنباکوئی که یک من یکتومان و دوتومان است تا اینکه میرسد بیک من پنج تومان و شش تومان. ووقتی که بنا شد در تنباکوی یک من سه تومان و چهار تومان یک من چهار قران از مؤدی و مالکش بگیرند کاملا بنفع مؤدی است و به هیچ وجه بضرر مؤدیان مالیات نیست.
+
(اکثر برخاستند)
  
−
در صورتی که ترتیب سابق را اگر بخواهند منظور کنند و این اشکالات را اگر نمیداشت عایدات دولت از این راه بیشتر بود. مثلا توتون چپق پست ترین توتون هایش امروز مابین دوازده و بیست قران است. توتون عمل آورده را عرض نمی کنم چون ممکن است توتونهای چپق دو تومان و سه تومان و چهارتومان قیمت دارد تا میرسد بهشت تومان و نه تومان. بنابراین وقتی که این توتون پست را شما میخواهید با توتون اعلی مقایسه کنید. اگر در اینجا این قیمت را از آن بگیرند تلافیش نسبت به آن توتونهای گران قیمت میشود و کاملا بصرفه مؤدیان است و به علاوه بهیچ وجه نمیشود اینجا یک ترتیبی را اتخاذ کرد که بگوئیم مثال توتون پست فلان مبلغ و متوسط فلان مبلغ واعلی یکمن فلانقدر است.
+
'''نایب رئیس -''' تصویب شد ماده اول مطرح است.(به شرح ذیل قرائت شد)
  
−
این از نقطه نظر فکر شاید یکقدری بنظر درست بیاید اما از نقطه نظر عمل باز هم همان مشکلات هست. خوب تشخیص توتون وسط و اعلی باز باکی است. اگر در قانون این حق را کاملا به مزارت مالیه بدهند ممکن نیست عملی بشود و طرف قبول نمیکند و اگر بطرف اینحق را بدهید البته تشخیص قیمت کمتری میدهد. و همیشه توتون اعلی را برای اینکه کمتر بدهد می گوید متوسط است و نوتون متوسط را میگوید پست است و باز محتاج خواهد شد بشخص و اهل خبره و حکمیت دو طرف یا یک طرف. و باز همان اشکالات قانون اول باقی است باین جهت در عالم فرض و خیال میشود یک چیزهائی را گفت ولی از نقطه نظر عمل این فکر عملی نیست بنابراین بنده تصور میکنم که اگر قانون سابق (بنده حساب کردم) یکقدری این مشکلات را نیداشت و کاملا عملی میشد عایدات دولت بیشتر بود.  
+
ماده ۱ - از کلیه اقسام و انواع توتون و تنباکویی که از خاک ایران به عمل می‌آاید و برای استعمال تهیه شده مالیات دخانیات مأخوذ می‌گردد.
  
−
از این لایحه که فعلا مطرح است ولی چون این مشکلات را دارد محض اینکه این اشکالات برطرف شود و کمتر تحمیلات بمؤدیان مالیات بشود. بالاخره بهترین طرف را در نظر گرفته اند از همه اینها میگذریم اگر شما در نظر بگیرید و متوقع باشید یک قانونی وضع شود یا یک لایحه قانونی که مشتمل برموادی باشد بطوریکه نسبت بتمام افرادی که مشمول آن قانون باشند واقعاً عادلانه باشد این ممکن نیست.
+
'''نایب رئیس''' - آقای دامغانی مخالفید؟
  
−
باران رحمت الهی بقول معروف میاید اما در این ضمن خانه فلان بیوه زن را هم خراب میکند. فلان دیوار شکسته فلان کس را هم خراب میکند نهایت در وضع قانون باید رعایت کرد که نسبت باشخاصی که مشمول آن قانون هستند یعنی اکثریت و اقلیت آنهائیکه مشمول آن هستند عادلانه باشد و به این جهت بنده تصور میکنم که این قانونیکه از طرف دولت پیشنهاد شده است عادلانه است. یک تیکه دیگر را هم عرض کنم در آخر آقای دامغانی فرودند خیلی علاقه دارند باینکه لوایحی برای اشیاء تجملی و لوکس بمجلس بیاید این اولش است آیا این جزء ضروریات زندگی است/ بنده جنابعالی و دیگری واقعاً اگر استعمال دخانیات نکنیم میمیریم؟ بعلاوه این مواد سمی دارد و نیکوتین دارد سینه را خراب می کند و شخص را مبتلا بهزار قسم امراض داخلی میکند که آقای امیراعلم بهتر میدانند نتیجه اش چیست؟
+
'''دامغانی''' - بله
  
−
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است؟ نایب رئیس ـ راجع بکفایت مذاکرات مخالفی نیست؟ آقا شیخ جلال ـ این وضع مالیات بر دخانیات باین شکل مستقیم و غیر مستقیم قسمت عمده ضررش بهم ولایتی های ما و تمام قسمت های غرب که در آنجا زیاد علاقه دارند میخورد…..  
+
'''نایب رئیس''' - بفرمایید.
  
−
نایب رئیس ـ آقا در کفایت مذاکرات بفرمائید. آقا شیخ جلال ـ این است که بنده کاملا اطلاع دارم و اتفاقاً در آن قسمتی که بنده مخالفم هیچکدام از آقایان اظهار عقیده نفرمودند اینست که بنده اجازه میخواهم عقیده خودم را راجع به این ماده عرض کنم یعنی در واقع کسانیکه علاقه مند هستند عقاید خودشان را اظهار کنند آنوقت اکثریت مجلس هر چه حکمیت کرد همان مطاع است. بعضی از نمایندگان ـ رأی بگیرید. نایب رئیس ـ عده کافی نیست برای رأی اجازه میفرمائید چند دقیقه تنفس داده شود؟ رئیس الوزراء ـ حقیقتاً وضع مجلس امروز اسباب کمال یأس برای دولت فراهم کرد و واقعاً هیچ انتضار اصلاحات در امور مملکتی نمی رود بنده که خدا حافظ میکنم خود دانید.
+
'''دامغانی''' - البته ممکن است دولت در بعضی از مواقع یک احتیاجات فوری پیدا کند به یک مسائل مالی و لوایحی به مجلس بیاورد و تقاضای فوریت نماید مجلس هم که آن دولت طرف اعتماد او است البته موظف است حل آن اشکال را بکند لیکن بایستی در مواد یک مطالعاتی هم بشود که پس از مطالعات لایحه به طوری بگذرد که یک وقتی اسباب ندامت برای مجلس و دولت فراهم نشود.یعنی یک مشکلات و محظوراتی را ایجاد نکند. این قسمت را هم عرض کنم که بنده اساساً برخلاف رأی بعضی نمایندگان معتقدم که اگر کلیتاً دولت در لایحه ممیزی هم از مردم عوض جنس پول بگیرد با یک قیمت متوسط عادلانه‌ای برای مردم بهتر است برای این که الان مخصوصاً در ولایات می‌بینم که جنسی را که می‌خواهند بگیرند مردم دچار چه مشکلاتی هستند و باید از دهات یک فرسخی دو فرسخی و پنج فرسخی جنس خود را بار کنند بیاورند در شهر در انبار یا در جای دیگر به انباردار تحویل بدهند آن وقت دچار مشکلاتی هم می‌شوند از قبیل این که افتش زیاد است خاکش زیاد است سنگ دارد دچار این چیزها می‌شوند. حالا اگر مأمورین هم خدای ناکرده دزد باشند معلوم است دیگر چه اشکال‌تراشی‌هایی برای مالک و رعیت که آن جنس را بدهکار هستند می‌کنند. پس اگر اساساً به یک قسمت متوسطی از مردم مالیات گرفته شود بهتر از ترتیب حالیه است.یعنی هم مالک و رعیت راغب‌تر است که پول بدهد و هم برای دولت باصرفه‌تر است. برای این که محتاج به فروش و تسعیر نیست و ضمناً هم گرفتار یک تقلبات و دزدی‌هایی نمی‌شود و مخارج انبارداری هم از بین می‌رود.همچنین در تنباکو و توتون نسبت به همین مالیاتی که چند سال قبل وضع شده و مردم هم دارند می‌دهند اگر درست توجه بشود به زارعین تنباکو و توتون معلوم می‌شود که چطور مبتلا به تقدیم هستند و چه ابتلائاتی دارند و خیلی ممنون هستند از این که تسعیر بشود و از هر منی یک مقدار پولی گرفته شود و اما اشکالاتی که آقای کازرونی می‌فرمایند که مصارفش چیست؟ اینها البته صحیح است منکر این هم بنده نیستم که در بعضی وزارتخانه‌ها افراط و تفریط هست یعنی تشکیلات زیاد است و تشکیلات وسیعی در بعضی وزارتخانه‌ها هست که باید دولت در نظر بگیرد و آنها را کوچکتر بکند لیکن در این موادی که نوشته شده است بنده مخالفم و معتقدم بر این که باید یک اصلاحاتی بشود.مثلاً از تنباکو وقتی که بنا شد یک من چهار قران گرفته شود.
  
−
( در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیمساعت مجدداً تشکیل گردید) نایب رئیس ـ قبل از تنفس راجع به ماده اول مذاکرات شد و چون پیشنهاد کفایت مذاکرات شد و عده برای رأی کافی نبود اخذ رأی موکول به بعد از تنفس شد. وزیر مالیه ـ باید عرض کنم که هیئت دولت هیچ اصرار ندارد باینکه مذاکرات کم بشود اگر آقایان میل دارند مذاکرات زیادتر بکنند که مطلب بیشتر روشن بشود ما هیچ حرفی نداریم اختیار با آقایان است اگر هم میخواهید رأی بگیرید بسته بنظر آقایان است…. نایب رئیس ـ رأی میگیریم بکفایت مذاکرات….. آقا شیخ جلال ـ بنده مخالفم با کفایت مذاکرات . یکنفر از نمایندگان ـ با کفایت مذاکرات مخالفید.
+
یک نفر از نمایندگان - آقا ماده اول است
  
−
نایب رئیس ـ مخالف قبل از تنفس مخالت خود را اظهار کرد. رأی گرفته میشود چنانچه مجلس تصویب نکرد البته مذاکرات اعاده خواهد شد . آقایانی که مذاکرات را کافی می دانند قیام فرمایند. (اکثر قیام نمودند) نایب رئیس ـ معلو م میشود کافی است . رأی گرفته می شود بماده اول . آقا شیخ محمد علی ـ ما اصولا ماده اول را نمیدانیم چیست؟ نایب رئیس ـ دومرتبه میخوانند. ( بشرح سابق قرائت شد) نایب رئیس ـ آقایانی که ماده اول را تصویب میکنند قیام فرمایند.(اکثر برخواستند)
+
'''شریعتمدار دامغانی''' - در ماده اول بنده حق دارم در کلیات حرف بزنم از تنباکو وقتی می‌خواهند یک من چهار قران بگیرند. اصلاً بعضی تنباکوها هستند که یک من سه قران قیمت دارد آن وقت نمی‌شود یک من چهار قران بگیرند و یک من یک قران هم علاوه بر قیمت خودش مالیات بگیرند همین طور اختلاف درجات آنها. یک توتونی هست قیمت یک من آن پنج تومان است از آن پانزده قران بگیرند یکی هم که ده تومان قیمت دارد از آن هم پانزده تومان بگیرند. این اختلاف فاحشی است و باید مجلس در نظر بگیرد که رفع این اختلاف را بکند که بالاخره این مالیات که نقدی می‌شود یک مقدار متوسطی فرض شده باشد و بر روی همه اینها به طور عادلانه تقسیم شود و اگر بخواهند از کلیه تنباکو خوب و بدش و گران و ارزانش یک من چهار قران بگیرند و همین طور از توتون پانزده قران یا یک تومان بگیرند به عقیده بنده غیر عادلانه است و باید این مسئله را تصحیح کرد در خاتمه هم از دولت تقاضا می‌کنم و استدعا دارم که با این همه مالیات‌هایی که ملت قبول می‌کند کارگرها و مالکین و زارعین با بی‌صبری انتظار دارند که دولت یک لایحه هم برای اشیای تجملی تهیه کند و بیاورد به مجلس که همه مالیات‌ها را زارع و رعایا و ارباب و ولایات ندهند و یک قدری متجملین تهرانی هم شرکت داشته باشند.
  
−
نائب رئیس ـ تصوی شد ماده دوم. (بشرح ذیل خوانده شد) ماده دوم ـ مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول از قرار منی چهارقران از تنباکو منی یک تومان از توتون چپق منی پانزده قران از توتون سیگار اخذ خواهد شد. نایب رئیس ـ آقای آقا شیخ جلال ـ مخالفت بنده با این لایحه روی یک اصل مسلمی است که خیال میکنم تمام دنیا این اصل را قبول کرده اند و آن اصل اینست که جزیه از مردم گرفتن متروک است و دولتهای وقت بایستی اول مخارج ضروری را برای مملکت معین کنند پس از آن روی احتیاجات جامعه وضع مالیات کنند و بهمین فلسفه بنده مع التأسف بعقیده خودم با اصل وضع این مالیات مخالف بودم و مخالفت خود را خواهم کرد. زیرا هنوز دولت مخارج را برای ما معین نکرده و بها نگفته است که این پول را برای چه میخواهیم. آنچه مملکت محتاج آن است و پولهائی برای آن داده است و میدهد و طرف توجه است و واقعاً قبول دارد.
+
بعضی از نمایندگان - صحیح است
  
−
یک قسمت راجع بتأمینات مادی این مملکت است که بوسیله قشون و قوای تأمینات بعمل میاید و خوشبختانه عایدات ارضی بضمیمه گمرک برای این مخارج کافی است. زیرا گمرک تقریباص در حدود شش یا هفت کرور عایدی دارد مالیات ارضی هم با ممیزی میرسد به ده پانزده کرور بنا براین نه میلیون الی یازده میلیون را که ملت و دولت تخصیص داده است برای قسمت تأمینات این مالیات کفایت میکند و زیاده از این چونکه ما نمی دانیم مصرفش چیست و هنوز دولت مصرفش را معین نکرده نمی توانیم تصویب کنیم. آقای وزیر مالیه فرمودند وضع این مالیات برای کسر بودجه سنه آتیه است بدیهی است هنوز بودجه نیامده است که ما بدانیم آیا کسر داریم یا نداریم ما وقتیکه ملاحظه میکنیم و بودجه این سنه ۱۳۴۳ را نگاه میکنیم می بینیم که ارقام برجستة خرج یکی قشون و تأمینات است.
+
'''نایب رئیس''' - چون در شور مواد رأی گرفته نشد و غفلت شد رأی می‌گیریم برای شور دوم مواد آقایانی که
  
−
این قسمت را بنده عقیده ام این است که مطابق ترتیب امسال مال سال آتیه را هم طور علیحده رأی بدهیم. و اما راجع بسایر قسمت هائی که هنوز وجود و بقایشان برای مملکت محرز و مسلم نیست بنده نمی توانم از طرف خودم یا دیگران اظهار عقیده کنم و بگویم که ما بیائیم یک مالیاتی وضع کنیم پس مخالفت بنده یکی روی این اصل است که باید آن مالیاتی که مردم میدهند برای خرجهای ضروری این مملکت باشد. یکی دیگر از خرجهای ضروری این مملکت قسمت معارف است که تقریباص صد هزارتومان صرف معاف میشود و در حدود همان یازده ملیون خرج تأمینات میشود حساب کرد و مابقی که سیزده الی چهارده ملیون است معلوم نیست مصرفش چیست و مصارفش برای این مملکت چیست! بنابراین بنده این مخارج را زائد میدانم و بعلاوه نباید یک مالیات جدیدی وضع شود.
+
'''وزیر فوائد عامه''' - بیرونی‌ها را هم دعوت کنید بیایند
  
−
چیز دیگری که بنده را بمخالفت با این قانون واداشته است این است که بنده اهل نهاوند هستم یک قسمت عمده نهاوند که بدبخت ها اسیر و گرفتار اشرار شده اند و چیزی که از آنها مانده همین مسئله تنباکو است و قیمت تنباکو در آن جا حد اعلایش از ضروری هفت تومان است الی بیست تومان آن وقت این مالیات میگوید کسی که یک من تنباکو دارد قیمتش سی شاهی بیشتر نیست یا کمتر یا بیشتر باید چهار قران بدهد. بدیهی است که این وضع مالیات وجه من الوجوه عادلانه نیست و از طرف دیگر آقایان که در قسمت غرب هستند میدانند قسمت عمده توتون خوبی که در آن جا میاید از یک قسمت بین النهرین و کردستان عثمانی می آید و اگر بنا شود این مالیات وضع شود سبب میشود ک بکلی عایدات داخلی ما از بین میرود و تنباکو و توتونی که مال خارجه است بمصرف میرسد.
+
'''نجات''' - عده کافی است برای رأی (چند نفر از نمایندگان داخل شدند)
  
−
این است که بنده در روی این دو اصل با این لایحه مخالفم و عقیده ام این است که اصلا این لایحه نباید وضع شود. ناصر الاسلام ـ آقا این مذاکرات در کلیات است ما وارد مواد شده ایم. آقا شیخ جلال این مخالفت بنده بود راجع به اصل وضع مالیات عموماً و وضع این مالیات خصوصاً و اما در ماده دوم که نوشته است هرکس یک من تنباکو دارد بایستی چهار قران بدهد بنده خیلا میکنم اگر آقایان مراجعه کند به تجار تنباکو فروش تصدیق میفرمائید که یک قسمتی در یزد. کاشان . نهاوند. خرم آباد. گلپایگان و تمام این جاها تنباکو یک من یک قران است الی دو قران و آن وقت یک عده اشخاصی که جنسشان راد قران نمیخرند چگونه میشود تحمیل کرد که یک من چهار قران بدهند! نظر دیگری که بعرض آقایان میرسانم این است که حقیقه امروز در مملکت ما پول نیست. ممکن است بگوئیم نصف عایداتی که دارند بگیرند اما جنس بگیرند زیرا در مملکتی که پول نیست اگر یک نفر کاسب یت زارع تحمیل کنیم و بگوئیم تمام محصولت را بده بهتر از این است که گفته شود باید پول بدهید. چرا؟ برای اینکه جنس یک چیزی است که در قدرت او هست ولی با این ترتیب مجبور می شود عایدات دیگر و سایر مالیة خود را بفروشد و مالیات بدولت بدهد. این است که بنده با ماده دو مخالفم و یک پیشنهادی در این خصوص دارم که تقریباً توتون سیگار یک من دوقران و چپق یک قران و تنباکو یکمن ده شاهی و در موقع پیش نهاد توضیحات خود را عرض میکنم.
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به شور موار آقایانی که موافقند قیام فرمایند
  
−
وزیر فوائد عامه ـ از بیانات آقای اقا شسخ جلال اگر یک کسی مطلع نمی بود همچو ممکن بود درک کند که امروز مجلس شورای ملی تازه دارد یک مالیات جدیدی بر دخانیات وضع میکند و به این جهت ایشان مخالفت میفرمایند و میفرمایند این مالیات نباید وضع شود در صورتیکه ایشان نباید فراموش کنند که این مالیات مدتی است در این مملکت هست و حقیقه اگر در لایحه که پیشنهاد شده است دقت کنند چند قوه اصلاح است که یک اصلاح مهمش تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی. ممکن است البته در ضمن رسیدگی بمبلغی که در ماده دوم پیشنهاد شده است بعضی از آقایان اختلاف نظر داشته باشند. یعنی بفرمائید مبالغی که پیشنهاد شده است تناسب قطعی کامل باصدی سی و صدی بیست ندارد.
+
(اکثر قیام نمودند)
  
−
شاید اگر فقط مذاکرات در همین زمینه بشود بعد از تبادل نظر و تعاطی فکر ممکن شود یک راه حلی که موجب موافقت نظر طرفین باشد بدست آورده ولی بالاخره باید بدانند که این مالیات تازه نیست و این اصل را نباید فراموش کرد و باید بدانیم که تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی حالا وارد شویم در اعتراضاتی که آقای آقا شیخ جلال فرمودند. اولا اسم مالیات را که از مردم اخذ میشود جزیه گذاشتند بعقیده من در یک مملکت آزادی اسم مالیات را نمیشود جزیه گذاشت. مالیات مساعدت و مشارکتی است که هر یک از افراد مملکت برای نگاهداری مؤسسات مملکت خودشان می نمایند و این جزیه نیست و از روی کمال رغبت و میل این را میکنند و باید هم بکنند. زیرا مؤسسات مملکت محتاج بخرج است و افراد حساس یک مملکتی نباید بگذارند مخارج مملکتشان از جاهای دیگر تهیه شود بلکه باید خودشان مخارج خود را تقبل کنند و وقتی این تقبل را کردند اسم مالیات را نمیشود جزیه گذاشت.
+
'''نایب رئیس''' - تصویب شد آقای تدین (اجازه)
  
−
یک اصل دیگری که بنظرشان مسلم بود و فرمودند این بود که ابتدا باید خرج معین شود بعد دخل. این اصل هم صحیح است و هم صحیح نیست این اصل صحیح است در ممالکی که تمام احتیاجات خودشان را در ضمن عمل پیش بینی کرده اند و متدرجاً تأمین کرده اند و آن وقت میخواهند احتیاجات فرعیه خودشان را تأمین کند مخارج احتیاجات اصلیه و فرعیه خود را مرتب میکنند و بعد بتناسب آن خرج دخل پیش بینی میکنند اما در مملکت ایران هنوز این اصل نیست و این اصل غلط است در مملکت ایران که صدی و سی شش هزار تومان فقط خرج صیحه اش میشود. در مملکت ایران که ششصد هزار و خوردة فقط صرف معارفش میشود
+
'''تدین''' - آقای آقا شیخ جلال در ضمن مخالفت با کفایت مذاکرات این طور اظهار کردند که قانون باید بر طبق اراده ملت باشد بنده هم با این قسمت موافقم ولی مظهر اراده ملت مجلس شورای ملی است وقتی که مجلس شورای ملی یک قانونی را تصویب کرده است آن قانون را ملت تصویب کرده است اگر تصویب نکرد آن وقت معلوم می‌شود که بر طبق اراده ملت نیست آقای دامغانی یک قدری اشاره کردند به مشکلات سابق بنده هم می‌خواهم همین قسمت را عرض کنم. در این که مالیات دخانیات مدت‌ها بود طرف توجه مجلس شورای ملی شده بود تردیدی نیست تا این که در دوره سوم در نهم برج میزان ۱۳۳۳ قانون مجلس شورای ملی در آن تاریخ وضع کرد و در آن قانون یک ترتیبی اتخاذ کرده است برای گرفتن مالیات از دخانیات که برای این که بیشتر توجه آقایان را جلب کنم ماده مربوطه به این قسمت را که ماده دوم آن قانون است قرائت می‌کنم.
  
−
در مملکت ایران که قریب سیصد و پنجاه و شش هزار تومان خرج راه سازی آن میشود آیا میتوان گفت که این مملکت عوائد اضافی لازم ندارد؟ پس بدون رسیدگی به اقلام خرج میتوان گفت که این مملکت عایدی لازم دارد این مملکت عایدی خودش را باید ده مقابل عایدی امروز بکند و تا وقتیکه ده مقالا امروزه نکند نمیتواند این مملکت به خودش اجازه بدهد که در طریق ترقی سیر کند. پس بنابراین این اصل هم که در سایر جاها حقیقه مسلم است که اول باید خرج را در نظر گرفت و بعد عایدات را پیدا کرد این اصل در مملکت ایران مصداق ووجود خارجی ندارد در مملکت ما باید سعی کرد عایدات را زیاد کرد.
+
ماده ۲ - مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول که از عوارض غیرمستقیم است از قرار صد سی از قیمت دریافت خواهد شد در صورتی که در تعیین قیمت تنباکو و توتون مابین مالیات بده و مأمورین مالیه اختلافی حاصل شود. صد سی از عین جنس دریافت خواهد شد مالیات مقرره نسبت به سیگار از قرار صد بیست است. ملاحظه می‌فرمایید در این قانون را قرار داده است که از قرار صد سی از قیمت دریافت کنند یک خروار تنباکو را تقدیم کنند ببینند چند تومان ارزش دارد صدی سی از قیمتش بگیرند.اینجا اول اشکال است یعنی مسئله قبول کردن قیمت اول مرحله اشکال است طبعاً مأمور مالیه می‌گوید قیمت این تنباکو این قدر است مالک تنباکو می‌گوید خیر کمتر است این امر طبیعی است که همیشه محض فرار از تأدیه یک وجهی هی آن کسی که مؤدی است قیمت را کمتر می‌گوید و طبعاً که اختلاف ایجاد شد محتاج به مقوم می‌شود و از کشمکش‌های زیاد یک قیامی برای تنباکو و توتون و چپق و سیگار ترتیب داده می‌شود که بالاخره به نفع دولت تمام می‌شود و مشکلاتی هم برای مؤدیان مالیات تولید می‌شود ده سال است که این قانون در جریان است در این ده سال در ضمن تجربیاتی که وزارت مالیه کرده است این طور معلوم شده است که این قانون مشکلاتی دارد بنابراین با نظریه و موافقت دولت به مجلس شورای ملی پیشنهادی کرده است که این لایحه امروزه باشد و این لایحه در واقع قانون ده سال قبل است و یک مالیات جدید است.در این قانون جدید که مطرح است ملاحظه می‌فرمایید که دیگر هیچ گونه اختلافی از نقطه‌نظر تقویم و تعیین قیمت تنباکو و توتون بین مأمورین مالیه و مؤدیان مالیات حاصل نخواهد شد. بنابراین تمام مشکلاتی که تاکنون موجود بوده است آن مشکلات از این تاریخ به بعد وجود نخواهد داشت.آقای دامغانی فرمودند به دلیل این که تنباکو انواع و اقسام دارد خوب است یک قسمت نقدی متوسط پیدا کنیم. بنده عرض می‌کنم پای قیمت که میان می‌آید باز همان اشکالات که در این قانون ده ساله بوده است الان هم موجود می‌شود این قیمت را کی معین کند؟ قیمت را مالیه معین کند تنها؟ مؤدی مالیات تنها قیمت را بگوید یا هر دو؟ باز مشکلات این قانون باقی است و همان اختلافات و همان مقومین.یعنی در بعضی از نقاط به واسطه پیشرفت کار خودشان مؤدیان مالیات اقداماتی می‌کنند و کار به آنجا می‌رسد که مقوم از طرف آنها معین خواهد شد و بالاخره عکس قضیه حاصل می‌شود و باز همان مشکلات و محظورات به حال خودش باقی است. بنابراین برای اصلاح آن قانون سابق این ترتیب در نظر گرفته شده است که مالیات نقدی باشد بدون این که عنوان قیمت و تقدیمی در بین باشد. نهایت می‌فرمایید تنباکوی یک من دو قرانی و سی شاهی را اگر بخواهیم یک من چهار قران از آنها بگیریم اجحاف نیست.اولاً تصور می‌کنم آن تنباکویی که یک من دو قران و سی شاهی باشد مصرف داخلی نداشته باشد و غالباً این جور تنباکو به خارجه حمل می‌شود و به علاوه در مقابل آن خودتان تصدیق می‌کنید که امروزه مصرف تنباکو در این مملکت نسبت به مصرف توتون چپق تقریباً عشر شده است و توتون چپق هم نسبت به توتون سیگار آن توازن سابق را ندارد و آن هم محل استعمالش امروزه نسبت به سنوات سابق کمتر شده برای این که عده زیادی در سابق توتون چپق می‌کشیدند و حالا تبدیل به سیگار کرده‌اند و اگر چنانچه نسبت به یک قسمت از تنباکو یا توتون چپق که کم قیمت است این مسئله منظور بشود. ولی غفلت نفرمایید از آن تنباکویی که یک من یک تومان و دو تومان است تا این که می‌رسد به یک من پنج تومان و شش تومان و وقتی که بنا شد در تنباکوی یک من سه تومان و چهار تومان یک من چهار قران از مؤدی و مالکش بگیرند کاملاً به نفع مؤدی است و به هیچ وجه به ضرر مؤدیان مالیات نیست.
 +
در صورتی که ترتیب سابق را اگر بخواهند منظور کنند و این اشکالات را اگر نمی‌داشت عایدات دولت از این راه بیشتر بود. مثلاً توتون چپق پست‌ترین توتون‌هایش امروز مابین دوازده و بیست قران است. توتون عمل آورده را عرض نمی‌کنم چون ممکن است توتون‌های چپق دو تومان و سه تومان و چهار تومان قیمت دارد تا می‌رسد به هشت تومان و نه تومان.بنابراین وقتی که این توتون پست را شما می‌خواهید با توتون اعلی مقایسه کنید. اگر در اینجا این قیمت را از آن بگیرند تلافی‌اش نسبت به آن توتون‌های گران قیمت می‌شود و کاملاً به صرفه مؤدیان است و به علاوه به هیچ‌وجه نمی‌شود اینجا یک ترتیبی را اتخاذ کرد که بگوییم مثال توتون پست فلان مبلغ و متوسط فلان مبلغ و اعلی یک من فلان قدر است.این از نقطه‌نظر فکر شاید یک قدری به نظر درست بیاید اما از نقطه‌نظر عمل باز هم همان مشکلات هست. خوب تشخیص توتون وسط و اعلی باز با کی است. اگر در قانون این حق را کاملاً به وزارت مالیه بدهند ممکن نیست عملی بشود و طرف قبول نمی‌کند و اگر به طرف این حق را بدهید البته تشخیص قیمت کمتری می‌دهد و همیشه توتون اعلی را برای این که کمتر بدهد می‌گوید متوسط است و توتون متوسط را می‌گوید پست است و باز محتاج خواهد شد به شخص و اهل خبره و حکمیت دو طرف یا یک طرف و باز همان اشکالات قانون اول باقی است به این جهت در عالم فرض و خیال می‌شود یک چیزهایی را گفت ولی از نقطه‌نظر عمل این فکر عملی نیست بنابراین بنده تصور می‌کنم که اگر قانون سابق (بنده حساب کردم) یک قدری این مشکلات را نمی‌داشت و کاملاً عملی می‌شد عایدات دولت بیشتر بود.از این لایحه که فعلاً مطرح است ولی چون این مشکلات را دارد محض این که این اشکالات برطرف شود و کمتر تحمیلات به مؤدیان مالیات بشود. بالاخره بهترین طرف را در نظر گرفته‌اند از همه اینها می‌گذریم اگر شما در نظر بگیرید و متوقع باشید یک قانونی وضع شود یا یک لایحه قانونی که مشتمل بر موادی باشد به طوری که نسبت به تمام افرادی که مشمول آن قانون باشند واقعاً عادلانه باشد این ممکن نیست.باران رحمت الهی به قول معروف می‌آید اما در این ضمن خانه فلان بیوه‌زن را هم خراب می‌کند. فلان دیوار شکسته فلان کس را هم خراب می‌کند نهایت در وضع قانون باید رعایت کرد که نسبت به اشخاصی که مشمول آن قانون هستند یعنی اکثریت و اقلیت آنهایی که مشمول آن هستند عادلانه باشد و به این جهت بنده تصور می‌کنم که این قانونی که از طرف دولت پیشنهاد شده است عادلانه است. یک تیکه دیگر را هم عرض کنم در آخر آقای دامغانی فرمودند خیلی علاقه دارند به این که لوایحی برای اشیای تجملی و لوکس به مجلس بیاید این اولش است آیا این جزو ضروریات زندگی است
 +
بنده، جنابعالی و دیگری واقعاً اگر استعمال دخانیات نکنیم می‌میریم؟ به علاوه این مواد سمی دارد و نیکوتین دارد سینه را خراب می‌کند و شخص را مبتلا به هزار قسم امراض داخلی می‌کند که آقای امیراعلم بهتر می‌دانند نتیجه‌اش چیست؟
  
−
فرمودند مخارج ضروریه که هست فقط قسمت تأمینات است . بنده هم با ایشان موافقم . مخارجیکه برای قوه تأمینه این مملکت میشود بر سایر مخارج مقدم است ولی تمام مخارج مملکتی هم منحصر باین خرج نیست. فرق است مابین خرجیکه مقدم بر سایر مخارج است یا اینکه منحصر بهمان خرج است .
+
بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است؟
  
−
هیچ مملکت مشروط و هیچ دولتی نمیتواند بگوید که فقط یگانه خرج من مخارج قوة تأمینیه است بلکه مخارج ادارات مختلفه دیگر هم هست. همین طور که قشون لازم است همین طور هم راه و عدلیه لازم است همین طور که پلیس است همانطور مدرسه هم لازم است. همین طور که ژاندارم لازم است همان طور هم صحیه لازم است . مخارج تمام اینها را وقتی جمع کنید مخارج مملکتی میشود. پس با تصدیق به این اصل و با مسلم بودن این اصل که قوة تأمینیه و مخارج قوه تأمینیه مقدم بر سایر مخارج است ولی مخارج مملکتی منحصر به این خرج نیست و مخارج ادارات دیگر هم هست.
+
'''نایب رئیس''' - راجع به کفایت مذاکرات مخالفی نیست؟
  
−
بعد آقا وارد شدند در اصل مطلب و فرمودند که در بعضی جاها تنباکو و توتون قیمتش یک یکقران و سی شاهی و دو قرانست و ما میخواهیم یک من چهار قران و یک تومان و پانزده قران مالیات وضع کنیم. البته مقصود ایشان راجع بچهار قران تنباکو بوده است و فرمودند اگر یک من چهارقران وضع کنیم اسباب ترویج مال التجارة خارجه خواهد شد و غفلت از این فرمودند که در خود لایحه این مطلب پیش بینی شده است یعنی در لایحه ذکر شده.  
+
'''آقا شیخ جلال''' - این وضع مالیات بر دخانیات به این شکل مستقیم و غیرمستقیم قسمت عمده ضررش به هم‌ولایتی‌های ما و تمام قسمت‌های غرب که در آنجا زیاد علاقه دارند می‌خورد...
  
−
است که دولت مالیات گمرکی را خواهد رساند بحد مالیاتیکه از توتاون و تنباکو داخله میگیرند برای این که اسباب تسهیل ورود امتعه خارجه فراهم نشود. پس از این نقطه نظر هیچ نوع تشویقی نسبت بواردات خارجه نشده و گمان میکنم این ماده کاملا مقصود ایشان را تأمین نماید . دیگر اینکه فرمودند نظر به اینکه در مملکت پول نیست به این جهت زارع
+
'''نایب رئیس''' - آقا در کفایت مذاکرات بفرمایید.
  
−
بی چاره قادر نخواهدبود که این مالیات گزاف را نقدی بدهد ولی اگر در یکی از مواد دیگر دقت میکردند ملاحظه میفرمودند که این مالیات نه تنها از زارع گرفته نمی شود بلکه از تاجر خرنده دست اول هم گرفته نمشود پس ببینیم این مالیات از کی گرفته می شود ؟
+
'''آقا شیخ جلال''' - این است که بنده کاملاً اطلاع دارم و اتفاقاً در آن قسمتی که بنده مخالفم هیچ کدام از آقایان اظهار عقیده نفرمودند این است که بنده اجازه می‌خواهم عقیده خودم را راجع به این ماده عرض کنم یعنی در واقع کسانی که علاقه‌مند هستند عقاید خودشان را اظهار کنند آن وقت اکثریت مجلس هر چه حکمیت کرد همان مطاع است.
  
−
زارع تنباکوی خودش را جمع می کند وبهر قیمتی که دلش میخواهد بتاجری می فروشد آنوقت اگر تو تو نست باید بریده شود و اگر تنباکو است باید خشک شود وحاضر شور وبعبارت اخری از این راههای کوچک گوچک جمع می شود که دست یک تاجری ککه سرمایه از همه ما بیشتر است وبرای آن تاجر هم دادن مالیات تحمیلی نیست و وقتیکه موقع استعمال این تنباکو است آن وقت از آن شخص این مالیات را میگیرند پس در این جا نه تحمیلی بر زارع شده است ونه بحمیلی بر آن خرنده اولی بوده است پس این اعتراض ایشان وارد نیست اعتراض دیگری که فرمودند این بود که اساسا این مالیات زیاد است .
+
بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید.
  
−
راست است من هم تصدیق میکنم که زیاد است اما ایشان نباید فراموش بفرمایندکه تمام ملل مختلفه دنیا در برقرار کردن مالیات دو اصل را اتخاذ می کنند واین دو اصل نسبت بهم متضاد است یکی اصل تسهیلی است که در عین اینکه میخواهند یک حقی بگیرند خود آن مال التجاره ومحصول را نمی خواهند ازبین ببرند ومی خواهند نشر و استعمال آن راتشویق بنمایند واگر فرض بفرمائید شما بخواهید مالیاتی بر گندم وضع کنید البته یا نباید مالیات برکند وضع کرد واگر هم می خواهید وضع کنید باید قدری قلیل باشد که محسوس نباشد یک اصل دیگر مالیات منعی است که مخصوصا مالیات زیاد بر بعضی چیزها تحمیل می شود که حتی الامکان :کم شود نه اینکه تشویق شود وفقط در یک مورد تشویق می کنند وآن نسبت بصادرات است یعنی آن مال التجاره که اساسا برای مصرف داخله مضر است وهیچ دولتی مایل نیست آن را در داخله خودش استعمال کند ولی چون هیچ دولتی هم مقیر نیست حفظ الصحه سایر ممالک را منظور ومراعات کند یک تسهیلاتی فداهم می کند که بتوانند آن را بخارجه حمل کنند یعنی همان اصلی که در لایحه منظور شده است یعنی تمام تنباکو وتوتون که از خاک ایران بخارجه حمل می شود از این مالیات معاف شده است اما از نقطه نظر استعمال داخلی باید این مالیات را بگیرند .
+
'''نایب رئیس''' - عده کافی نیست برای رأی اجازه می‌فرمایید چند دقیقه تنفس داده شود؟
  
−
آقا میفرمایند این مالیات زیاد است خوب بدی این زیادی مالیات چیست اگر بدیش این است که یک عده بواسطه : گرانی توتون وتنباکو از کشیدن آن صرف نظر می کنند این که بسیار چیز خوبی است واگر دولت موفق شود یک مالیاتی برقرار کند که در ضمن اینکه قوائد خودش را زیاد می کند حفظ الصحه افراد مملکت را هم مراعات کرده باشد باید قدردانی کرد وباید یک همچولایحه قانونی را استقبال کرد نه اینکه این مالیات سنگین است مگر این مالیات بر احتیاجات ابتدائیه است که میفرمائید سنگین است مالیات بر توتون وتنباکو همان چیزیست که تمام ممالک دنیا ندارند صدی دویست مالیات بر آن وضع می کنند پس همان طور که عرض کردم نه تحمیل بر زارع ونه تحمیل بر خرنده دست اول است ونه از صادرات چیزی میکاهد بلکه آن راتشوین می کند ونه برواردات خارجی چیزی می افزاید زیرا همان تحمیلی که بر محصول داخلی می شود وهم مناسب با حفظ الصحه مردم است جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است بعضی از نمایندگان کافی نیست نایب رئیس ـ رای میگیریم بکفایت مذاکرات آقا یانیکه تصویب میکنند قیام فرمایند (اغلب بر خاستند )
+
'''رئیس‌الوزرا''' - حقیقتاً وضع مجلس امروز اسباب کمال یأس برای دولت فراهم کرد و واقعاً هیچ انتظار اصلاحات در امور مملکتی نمی‌رود بنده که خداحافظ می‌کنم خود دانید.
  
−
نایب رئیس ـ معلوم می شود کافی است پیش نهاد ها بد و آقرائت میشود بعد یکی یکی مطرح میشود (بشرح ذیل خوانده شد )‌ پیشنهاد آقای مدرس پیشنهاد میکنم بماده دوم اضافه شود تبصره ـ در صورتیکه مالیات تنباکو یا توتون از نصف قیمت عادله آن جنس تجاوز نماید مالیات آن بنصف تنزل خواهد نمود پیشنهاد آقای معظم السلطان ـ بنده پیشنهاد می کنم تبصره ذیل بماده دوم ضمیمه شود. در نقاطیکه قیمت تنباکو از قیمت چهار قران کمتر است از قرار صدی :پنجاه از عین تنباکو دریافت می نماید . پیشنهاد آقای تهرانی ـ این بنده پیشنهاد می نمایم که مالیات بر توتون وتنباکو بطریق ذیل وضع شود. تنباکوی عالی یک تومان . متوسط شش قران . پست دوقران .
+
(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)
  
−
توتون چیق عالی یک من دوتومان متوسط یک تومان .پست چهار قران . توتون سیگار عالی ۲۵ قران متوسط دو تومان پست ۵ قران پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا ـ بنده ماده دوم را اینطور پیشنهاد میکنم : از کلیه توتون وتنباکو معادل ۵۰ درصد قیمت مالیات دریافت میشود . پیشنهاد آقای صدر العماء ـ پیشنهاد میکنم که در بین توتون وتنباکوی اعلا ووسط وپست در اخذ مالیات فرق وتفاوت گذارده بشود وعادلانه تقسیم بندی نمایند پیشنهاد آقای احتشام الحکماء ـ در موضوع مالیات دخانیات بنده پیشنهاد می کنم صدی ۵۰ از خریدار گرفته شود پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ـ بنده پیشنهاد مینمایم توتون سیگار یک من دو دو قران . چپق یک من یک قران . تنباکو یک من دهشاهی .  
+
'''نایب رئیس''' - قبل از تنفس راجع به ماده اول مذاکرات شد و چون پیشنهاد کفایت مذاکرات شد و عده برای رأی کافی نبود اخذ رأی موکول به بعد از تنفس شد.
  
−
پیشنهاد آقای اجاق ـ پیشنهاد میکنم در ماده دوم چنانچه صاحب تنباکو حاضر نباشد من چهار هزار بدهد نصف از تنباکو مختار باشد در دادن من چهار هزار یا نصف از جنس خود که تنباکو است پیشنهاد آقای صدر العما ء‌ ـ‌ پیشنهاد میکنم که از توتون چپق اعلا یک تومان واز غیر اعلا پنج قران واز توتون سیگار اعلا یک تومان واز وسط پنج قران واز پست ۳ قران مالیات دخان گرفته شود. پیشنهاد آقایان قائم مقام المک و کی استوان ـ بنده پیشنهاد میکنم که مالیات سیگار بجای یک من پانزده قران یک من دوازده قران و یک من هشت قران نوشته شود:اعلی دوازده قران بقیه هشت قران
+
'''وزیر مالیه''' - باید عرض کنم که هیئت دولت هیچ اصرار ندارد به این که مذاکرات کم بشود اگر آقایان میل دارند مذاکرات زیادتر بکنند که مطلب بیشتر روشن بشود ما هیچ حرفی نداریم اختیار با آقایان است اگر هم می‌خواهید رأی بگیرید بسته به نظر آقایان است...
  
−
پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ‍‍ـ بنده پیشنهاد می نمایم که ماده دوم بطریق ذیل اصلاح شود ، توتون سیگار صدی سی از عین . توتون چپق صدی بیست از عین تنباکو صدی یست از عین . ایضا پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ـ‌ بنده پیشنهاد می نمایم که در ذیل ماده دوم اضافه شود. درهر محلی که قیمت تنباکو وتوتون کمتر از ۴ برابر مالیات موضوعه است توتون سیگار منی ۶ قران . توتون چپق منی دو قران . تنباکو منی یکقران پیشنهاد آقای قائم مقام پیشنهاد می کنم توتون چپق قسمت منقسم شود: برای توتون چپق که از ارومیه میآید مطابق توتون سیگار مالیات وضع شود وبرای بقیه توتون های چپقی کلیتا که مخصوص زارعین وفقراء است چهار قران مالیات اخذشود . پیشنهاد آقای شیروانی ـ بنده پیشنهاد می کنم ماده دوم بطریق ذیل اصلاح شود: ماده دوم ـ‌ از تاریخ تصویب اینقانون دولت خرید وفروش توتون وسیگار وتنباکوی مصرف داخلی رابخود انحصار داده وصدی هفتادو پنج باسم مالیات بر قیمت آن خواهد افزود . تبصره مدت اجرای این ماده ۳ سال خواهدبود .  
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات...
  
−
نایب رئیس ـ پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا و آقای احتشام الحکماء هر دویک مضمونست قرائت ومطرح میشود ه (پیشنهاد آقایان احتشام الحکماء وغلامحسین میرزا بشرح سابق قرائت شد)‌ بعضی از نمایندگان ـ‌ پیشنهاد آقای مدرس مقدم تراست .
+
'''آقا شیخ جلال''' - بنده مخالفم با کفایت مذاکرات.
  
−
نایب رئیس ‍ـ پیشنهاد ایشان تبصره است بعد مطرح می شود آقای غلامحسین میرزا (اجازه)‌ غلامحسین میرزا ـ بنده شخصا معتقدم این لایحه را که دولت پیشنهاد کرده است که برهر منی از تنباکو چهار قران مالیات وضع شود بر عایدات دولت افزوده نخواهد شد باین جهت این پیشنهادرا کردم و تصور میکنم اگر از قیمت تنباکو صدی پنجاه دریافت کنند هم عایدات فعلی دو برابر می شود و هم مسئله تقدیم در پیش نخواهد بود
+
یک نفر از نمایندگان - با کفایت مذاکرات مخالف هستید.
  
−
وزیر فوائد عامه- اگر شاهزاده غلامحسین میرزا به توضیحاتی که امروز صبح داده شد توجه میفرمودند این پیشنهاد را نمیفرمودند زیرا یکی از عللی که موجب پیشنهاد این لایحه شده است همین اشکال است زیرا در اینجا دولت دو اشکال دارد یکی اینکه یا باید دولت عین جنس را بگیرد آنوقت باید انبار دار وتاجر تنباکو باشد واین فائده ندارد واسبات زحمت برای دولت است برای اینکه دولت همیشه مجبور است بیزار شکنی کند وبازار توتون وتنباکو را بشکند که خودش تجارت کند پس اساسا باید معتقد شد که توتون وتنباکو را دولت جنس بگیرد بلکه مالیات دولت را نقدی داد واین اصل را هم باید عمومیت داد واگر سابقا مرسوم بوده است دولت در هر جائی انبار کاه وجو و پنجه وگندم وچه وچه داشته است آنها را هم باید متوقف نمود ومالیات مملکتی را بایستی نقدی ویکنواخت کرد واین پیشنهاد شاهزاده این قسمت راهم
+
'''نایب رئیس''' - مخالف قبل از تنفس مخالفت خود را اظهار کرد. رأی گرفته می‌شود چنانچه مجلس تصویب نکرد البته مذاکرات اعاده خواهد شد. آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.
  
−
تامین نمیکند چرا؟
+
(اکثر قیام نمودند)
  
−
برای اینکه شما اگر بخواهید صدی پنجاه قیمت جنس را از من که تاجر توتون وتنباکو هستم بگیرید لابد ،باید ، آن را تقویم کنید برای اینکه معین کنید که صدی پنجاه قیمت آن چقدر خواهد بود آنوقت من که دولت هستم خواهم گفت خرواری بیست تومان وشما که صاحب جنس هستید میگوئید خیر خرواری پنج تومان .  
+
'''نایب رئیس''' - معلو م می‌شود کافی است. رأی گرفته می‌شود به ماده اول.
  
−
حکم کی خواهدبود ؟ در معاملات دولتی هم که نمیشود بعد لیه رفت یا یک حکم سومی رامعین کرد وفقط یگانه راهی که برای دولت هست این است که جواب میدهد اگر در قیمت توافق نظر نداریم صدی پنجاه جنس بده. آنوقت تازه همان اشکالی پیش میآید که بنده عرض کردم واگر این اشگال نبود بشما اطمینان میدادم که دولت این لایحه را نمی آورد وبهمان صدی بیست وسی خودش اکتفا می کرد واگر دولت قادر می شد این اشکال را رفع کند یقین بدانید که عایدات دخانیات لااقل پنج برابر حالا بود واز نقطه نظر همان تکثیر عایدات محتاج نبود لایحه تازه پیشنهاد کند.
+
'''آقا شیخ محمدعلی''' - ما اصولاً ماده اول را نمی‌دانیم چیست؟
  
−
قانون سابق ما صدی سی وصدی بیست بود و این پیشنهاد ایشان صدی پنجاه است وباز تازه تمام اختلافات ومشکلات سابق در باب تقویم وعدم اطمینان بتیدیم مامورین جزء باقی میماند . پس بنا بر این یگانه راه عمل ویگانه راه کاستن از عده یستخدمین یعنی کاستن از وسعت اداره دخانیات ورفع شکایت مردم این است که ملییات نقدی بشود. نایب رئیس رای می گیریم پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا .آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده قیام نمودند) نایب رئیس تصویب نشد .
+
'''نایب رئیس''' - دو مرتبه می‌خوانند. (به شرح سابق قرائت شد)
  
−
پیشنهاد آقای احتشام الحکماء هم ضمنا ردشد پیشنهاد آقای صدر العماء مطرح است . خودشان که نیستند .پیشنهاد آقای طهرانی قرائت می شود (مجددا بشرح سابق قرائت شد) نایب رئیس ـ آقای طهرانی (اجازه ) آقا شیخ محد علی طهرانی ـ‌آقای سردار معظم بواسطه قوه ناطقه ای که دارند ادله را یک شکلی اقامه می کنند که در وهله اولی انسان مجبور است تصدیق کند .بنده از جهت وضع مالیات با ملاحظه سیاست دولت وحفظ استقلال مملکت و طرفداری از دولت هیچ حرفی ندارم لکن اصل عدالت در وضع مالیات باید منظور شود.
+
'''نایب رئیس''' - آقایانی که ماده اول را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.
  
−
تمام زحماتی که برای مالیات تصاعدی می کشید برای این است که میخواهید مراتب اعلی بیشتر از مراتب ادنی مالیات بدهند .ولی امروز این مالیاتی را که دولت به این کیفیت پیشنهاد کرده است عادلانه نیست برای اینکه آن اشخاصی که تنباکوی یک من چهار تومانرا میکشند باید چهار قران مالیات بدهند وهمچنین کسانی که تنباکوی یک قران دوقران می کشند آنها هم باید یک من چهار قران مالیات بدهند واین متناسب نیست برای اینکه سرمایه داری که سرمایه اش بهیچوجه من الوجوه نفع برای مملکت نداردو تنباکوی یک من چهار تومان می کشد باید چهار قران مالیات بدهد . وآن بد بخت بیچاره هم که دو قران میدهد یک من تنباکو میخرد آنهم باید چهار قران بدهد .
+
(اکثریت برخاستند)
  
−
وهم چنین توتون چپق وسیگار آن کسانیکه اشراف مآب هستند وتونونهای عالی می کشند آنها یک من یکتومان مالیات بدهند . وآن زارع بیچاره هم که بیل میزند وزحمت میکشد وبرای رفع خستگی خورش میخواهد یک چپق بکشد آنهم باید یک من یکتومان مالیات بدهد واگر بنا باشد اشخاص طبقه اول که توتونشان گیر وآنکه یکتومان قیمت دارد مثل توتون آقای وزیر فوائد عامه پانزده قدان مالیات بدهند .  
+
'''نائب رئیس''' - تصویب شد ماده دوم. (به شرح ذیل خوانده شد)
  
−
وبنده هم که توتون گیر وآنکه دو قران میکشم پانزده قران مالیات بدهند .وبنده هم که توتون گیر و آنکه دو قران میکشم پانزده قران مالیات بدهم این هیچ تناسبی ندارد . درموقع وضع مالیات باید تناسب منظور شور ومقتضی این است آنکسی که بیشتر سرمایه دارد بیشتر بدهد آنکسکیه کمتر سرمایه دارد کمتر مالیات بدهد . واگر اصولا دولت میخواهد برای رعایت جفظ الصحه جلوگیری از استعمال آن بکند آن یک ترتیبی است وبعقیده بنده اگر این ترتیب ممکن بود تمام ملل ودول دنیا استعمال آنرا منع کردند ولی ترک استعمال آن نمیشود. برای اینکه افراد جامعه بواسطه خیالات وتفکراتی که دارند مجبور هستند یک مخدراتی که خیلی مضر نباشد استعمال کنند.  
+
ماده ۲ - مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول از قرار منی چهار قران از تنباکو منی یک تومان از توتون چپق منی پانزده قران از توتون سیگار اخذ خواهد شد.
  
−
وخود آقای امیر اعلم که اینجا نشسته اند با اینکه مضرات توتون را کاملا می دانند معذلک بیشبر از همه سیگار میکشند چرا برای اینکه طبیعت بشری هیچوقت خوش وخرم نیست . وگاهی مجبور است یک مخدراتی استعمال کند که مسکن باشد ویک کسی که عصبانی میشود وقتی یک سیگار کشید راحت میشود . بنابراین بنده پیشنهاد کدم توتونهای عالی بیشتد مالیات بدهند وتوتونهای متوسط متوسط وتوتونهای پست هم کمتر بدهند . این است پیشنهاد بنده .
+
'''نایب رئیس''' - آقای آقا شیخ جلال
  
−
نایب رئیس ـ‌ آقای شریعت زاده (اجازه)‌ شریعت زاده ‍ـ بنده توجه آقایانرا به این مسئله جلب می کنم که نظر دولت در اصلاح قانون دخانیات فقط این بود که از اجرای عملیاتی که مستلزم صرف وقت و اشکال اجرای آن بود صرفنظر نمایند بنابر ـ این هر پیشنهادی که مخالف این اصل باشد قابل قبول نیست . واین پیشنهادی که آقای طهرانی داده اند تقریبا موید همان اصل سابق است ودولت باید متحمل زحماتی بشود ومامورین زیادی برای تشخیص طبقات تنباکو معین کند . قسمت دیگر از اظهارات ایشان این بود که باید نسبت بطبقات کارگر ورنجبر رعایت عدالت بشود واز تنباکوئی که آنها میکشند نباید مالیات بگیرند بنده تصور میکنم که اگر مقصود خدمت به افراد کارگر است بهتر این است که این لایحه راتصویب کنیم وهرقدر دولت اقداماتی بکند برای اینکه استعمال این سم کمتر بشود برای حفظ الصحه آنها بهتر است  
+
'''آقا شیخ جلال''' - مخالفت بنده با این لایحه روی یک اصل مسلمی است که خیال می‌کنم تمام دنیا این اصل را قبول کرده‌اند و آن اصل این است که جزیه از مردم گرفتن متروک است و دولت‌های وقت بایستی اول مخارج ضروری را برای مملکت معین کنند پس از آن روی احتیاجات جامعه وضع مالیات کنند و به همین فلسفه بنده مع‌التأسف به عقیده خودم با اصل وضع این مالیات مخالف بودم و مخالفت خود را خواهم کرد. زیرا هنوز دولت مخارج را برای ما معین نکرده و بها نگفته است که این پول را برای چه می‌خواهیم. آنچه مملکت محتاج آن است و پول‌هایی برای آن داده است و می‌دهد و طرف توجه است و واقعاً قبول دارد. یک قسمت راجع به تأمینات مادی این مملکت است که به وسیله قشون و قوای تأمینات به عمل می‌آید و خوشبختانه عایدات ارضی به ضمیمه گمرک برای این مخارج کافی است. زیرا گمرک تقریباً در حدود شش یا هفت کرور عایدی دارد مالیات ارضی هم با ممیزی می‌رسد به ده پانزده کرور بنابراین نه میلیون الی یازده میلیون را که ملت و دولت تخصیص داده است برای قسمت تأمینات این مالیات کفایت می‌کند و زیاده از این چون که ما نمی‌دانیم مصرفش چیست و هنوز دولت مصرفش را معین نکرده نمی‌توانیم تصویب کنیم. آقای وزیر مالیه فرمودند وضع این مالیات برای کسر بودجه سنه آتیه است بدیهی است هنوز بودجه نیامده است که ما بدانیم آیا کسر داریم یا نداریم ما وقتی که ملاحظه می‌کنیم و بودجه این سنه ۱۳۴۳ را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که ارقام برجسته‌ای خرج یکی قشون و تأمینات است. این قسمت را بنده عقیده‌ام این است که مطابق ترتیب امسال مال سال آتیه را هم طور علیحده رأی بدهیم و اما راجع به سایر قسمت‌هایی که هنوز وجود و بقای‌شان برای مملکت محرز و مسلم نیست بنده نمی‌توانم از طرف خودم یا دیگران اظهار عقیده کنم و بگویم که ما بیاییم یک مالیاتی وضع کنیم پس مخالفت بنده یکی روی این اصل است که باید آن مالیاتی که مردم می‌دهند برای خرج‌های ضروری این مملکت باشد. یکی دیگر از خرج‌های ضروری این مملکت قسمت معارف است که تقریباً صد هزار تومان صرف معارف می‌شود و در حدود همان یازده ملیون خرج تأمینات می‌شود حساب کرد و مابقی که سیزده الی چهارده ملیون است معلوم نیست مصرفش چیست و مصارفش برای این مملکت چیست! بنابراین بنده این مخارج را زائد می‌دانم و به علاوه نباید یک مالیات جدیدی وضع شود.
 +
چیز دیگری که بنده را به مخالفت با این قانون واداشته است این است که بنده اهل نهاوند هستم یک قسمت عمده نهاوند که بدبخت‌ها اسیر و گرفتار اشرار شده‌اند و چیزی که از آنها مانده همین مسئله تنباکو است و قیمت تنباکو در آنجا حد اعلایش از ضروری هفت تومان است الی بیست تومان آن وقت این مالیات میگ‌وید کسی که یک من تنباکو دارد قیمتش سی شاهی بیشتر نیست یا کمتر یا بیشتر باید چهار قران بدهد. بدیهی است که این وضع مالیات وجه من الوجوه عادلانه نیست و از طرف دیگر آقایان که در قسمت غرب هستند می‌دانند قسمت عمده توتون خوبی که در آنجا می‌آید از یک قسمت بین‌النهرین و کردستان عثمانی می‌آید و اگر بنا شود این مالیات وضع شود سبب می‌شود که به کلی عایدات داخلی ما از بین می‌رود و تنباکو و توتونی که مال خارجه است به مصرف می‌رسد. این است که بنده در روی این دو اصل با این لایحه مخالفم و عقیده‌ام این است که اصلاً این لایحه نباید وضع شود.
  
−
نایب رئیس ـ رای میگیر یم پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال (اجازه) آقا شیخ جلال ـ موافقین این لایحه فقط اظهارتیکه میکنند این است که می گویند در قانون سابق نظر باینکه عنوان قیمت در بین بود وتقویم آن سبب اختلاف مابین دولت ومودیان مالیاتی بود این بود که دولت این لایحه را پیشنهاد کرد برای اینکه این مشکلات واختلافات رفع شود . در صورتی که مردم پول ندارند مالیات بدهند ودولت هم فشار میآورد و برور از مردم پول میخواهند آنوقت آنها هم مجبور میشوند تمام زند گانیشا نرا بفروشند ومالیات بگیرند وآقایانی که اطلاع از وضعیات این مملکت دارند تصدیق میکنند که در هیچ جا پول نیست وحالا که پول نیست پس باید آنچه را که مردم دارند از همان مالیات گرفت یعنی مالیات توتون وتنباکو را از عین جنس بگیرند. نایب رئیس ـ رای میگیریم پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال ، آقایان موافقین قیام فرمایند (عده ای قیام نمودند )
+
'''ناصرالاسلام''' - آقا این مذاکرات در کلیات است ما وارد مواد شده‌ایم.
  
−
نایب رئیس ـ تصویب شد . پیش نهاد آقای قائم مقام قرائت می شود . (بشرح سابق خوانده شد )‌نایب رئیس ـ آقای قائم مقام . (اجازه )‌ قائم مقام ـ بنده که این پیشنها د را تقدیم کردم مقصودم این نبود که اسم بنده جزء پیشنهاد کنندگان ذکر شود. ولی یک چیزی هست که بنده لازم دانستم آنرا تذکر بدهم بعد دیگر بسته برای آقایانست . توتون چپق دو قسم است : یکی اینست که در ارومیه ونوچه زراعت میشود وآن توتون مخصوص است برای سیگار .  
+
'''آقا شیخ جلال''' - این مخالفت بنده بود راجع به اصل وضع مالیات عموماً و وضع این مالیات خصوصاً و اما در ماده دوم که نوشته است هر کس یک من تنباکو دارد بایستی چهار قران بدهد بنده خیال می‌کنم اگر آقایان مراجعه کند به تجار تنباکو فروش تصدیق می‌فرمایید که یک قسمتی در یزد. کاشان. نهاوند. خرم‌آباد. گلپایگان و تمام اینجاها تنباکو یک من یک قران است الی دو قران و آن وقت یک عده اشخاصی که جنس‌شان را دو قران نمی‌خرند چگونه می‌شود تحمیل کرد که یک من چهار قران بدهند! نظر دیگری که به عرض آقایان می‌رسانم این است که حقیقتاً امروز در مملکت ما پول نیست. ممکن است بگوییم نصف عایداتی که دارند بگیرند اما جنس بگیرند زیرا در مملکتی که پول نیست اگر یک نفر کاسب یا زارع تحمیل کنیم و بگوییم تمام محصولت را بده بهتر از این است که گفته شود باید پول بدهید. چرا؟ برای این که جنس یک چیزی است که در قدرت او هست ولی با این ترتیب مجبور می‌شود عایدات دیگر و سایر مالیه خود را بفروشد و مالیات به دولت بدهد. این است که بنده با ماده دو مخالفم و یک پیشنهادی در این خصوص دارم که تقریباً توتون سیگار یک من دو قران و چپق یک قران و تنباکو یک من ده شاهی و در موقع پیشنهاد توضیحات خود را عرض می‌کنم.
  
−
حتی امروز خود ارومیه که این توتون زراعت میشود یکدانه چپقی نیست وتمام مردم آنجا حتی زارعین سنگار میکشند وآنمقداری هم که حمل میشود وبه طهران میآید میتوان گفت که صدی نود از آن توتون را با توتون سیگار مخلوط میکنند وسیگار می پیچند وخیلی کم اشخاصی هستند که آن را با چپق بکشند ودر واقع نادراست که این توتونرا با چپق بکشند خلاف سایر توتونهائی که در دهات کاشته میشود قیمت آنها منی یکقران ودوقرانست. مثلا در دولایات ما آن توتونی که خوب است قیمتش یکمن تبریز دو قرانست . حالا برتوتون یکمن دو قران یک دفعه یکتومان مالیات وضع کردن این یک تحمیل زیادی بر فقراء میشود.
+
'''وزیر فوائد عامه''' - از بیانات آقای آقا شیخ جلال اگر یک کسی مطلع نمی‌بود همچون ممکن بود درک کند که امروز مجلس شورای ملی تازه دارد یک مالیات جدیدی بر دخانیات وضع می‌کند و به این جهت ایشان مخالفت می‌فرمایند و می‌فرمایند این مالیات نباید وضع شود در صورتی که ایشان نباید فراموش کنند که این مالیات مدتی است در این مملکت هست و حقیقتاً اگر در لایحه‌ای که پیشنهاد شده است دقت کنند چند قوه اصلاح است که یک اصلاح مهمش تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی. ممکن است البته در ضمن رسیدگی به مبلغی که در ماده دوم پیشنهاد شده است بعضی از آقایان اختلاف نظر داشته باشند. یعنی بفرمایید مبالغی که پیشنهاد شده است تناسب قطعی کامل با صدی سی و صدی بیست ندارد. شاید اگر فقط مذاکرات در همین زمینه بشود بعد از تبادل نظر و تعاطی فکر ممکن شود یک راه‌حلی که موجب موافقت نظر طرفین باشد به دست آورده ولی بالاخره باید بدانند که این مالیات تازه نیست و این اصل را نباید فراموش کرد و باید بدانیم که تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی حالا وارد شویم در اعتراضاتی که آقای آقا شیخ جلال فرمودند. اولاً اسم مالیات را که از مردم اخذ می‌شود جزیه گذاشتند به عقیده من در یک مملکت آزادی اسم مالیات را نمی‌شود جزیه گذاشت. مالیات مساعدت و مشارکتی است که هر یک از افراد مملکت برای نگاهداری مؤسسات مملکت خودشان می‌نمایند و این جزیه نیست و از روی کمال رغبت و میل این را می‌کنند و باید هم بکنند. زیرا مؤسسات مملکت محتاج به خرج است و افراد حساس یک مملکتی نباید بگذارند مخارج مملکت‌شان از جاهای دیگر تهیه شود بلکه باید خودشان مخارج خود را تقبل کنند و وقتی این تقبل را کردند اسم مالیات را نمی‌شود جزیه گذاشت. یک اصل دیگری که به نظرشان مسلم بود و فرمودند این بود که ابتدا باید خرج معین شود بعد دخل. این اصل هم صحیح است و هم صحیح نیست این اصل صحیح است در ممالکی که تمام احتیاجات خودشان را در ضمن عمل پیش‌بینی کرده‌اند و متدرجاً تأمین کرده‌اند و آن وقت می‌خواهند احتیاجات فرعیه خودشان را تأمین کنند مخارج احتیاجات اصلیه و فرعیه خود را مرتب می‌کنند و بعد به تناسب آن خرج دخل پیش‌بینی می‌کنند اما در مملکت ایران هنوز این اصل نیست و این اصل غلط است در مملکت ایران که صدی و سی شش هزار تومان فقط خرج صیحه‌اش می‌شود. در مملکت ایران که ششصد هزار و خرده‌ای فقط صرف معارفش می‌شود. در مملکت ایران که قریب سیصد و پنجاه و شش هزار تومان خرج راه‌سازی آن می‌شود آیا می‌توان گفت که این مملکت عوائد اضافی لازم ندارد؟ پس بدون رسیدگی به اقلام خرج می‌توان گفت که این مملکت عایدی لازم دارد این مملکت عایدی خودش را باید ده مقابل عایدی امروز بکند و تا وقتی که ده مقابل امروزه نکند نمی‌تواند این مملکت به خودش اجازه بدهد که در طریق ترقی سیر کند. پس بنابراین این اصل هم که در سایر جاها حقیقتاً مسلم است که اول باید خرج را در نظر گرفت و بعد عایدات را پیدا کرد این اصل در مملکت ایران مصداق و وجود خارجی ندارد در مملکت ما باید سعی کرد عایدات را زیاد کرد. فرمودند مخارج ضروریه که هست فقط قسمت تأمینات است. بنده هم با ایشان موافقم. مخارجی که برای قوه تأمینه این مملکت می‌شود بر سایر مخارج مقدم است ولی تمام مخارج مملکتی هم منحصر به این خرج نیست. فرق است مابین خرجی که مقدم بر سایر مخارج است یا این که منحصر به همان خرج است. هیچ مملکت مشروط و هیچ دولتی نمی‌تواند بگوید که فقط یگانه خرج من مخارج قوه تأمینیه است بلکه مخارج ادارات مختلفه دیگر هم هست. همین طور که قشون لازم است همین طور هم راه و عدلیه لازم است همین طور که پلیس است همان طور مدرسه هم لازم است. همین طور که ژاندارم لازم است همان طور هم صحیه لازم است. مخارج تمام اینها را وقتی جمع کنید مخارج مملکتی می‌شود. پس با تصدیق به این اصل و با مسلم بودن این اصل که قوه تأمینیه و مخارج قوه تأمینیه مقدم بر سایر مخارج است ولی مخارج مملکتی منحصر به این خرج نیست و مخارج ادارات دیگر هم هست. بعد آقا وارد شدند در اصل مطلب و فرمودند که در بعضی جاها تنباکو و توتون قیمتش یک من یک قران و سی شاهی و دو قران است و ما می‌خواهیم یک من چهار قران و یک تومان و پانزده قران مالیات وضع کنیم. البته مقصود ایشان راجع به چهار قران تنباکو بوده است و فرمودند اگر یک من چهار قران وضع کنیم اسباب ترویج مال‌التجاره خارجه خواهد شد و غفلت از این فرمودند که در خود لایحه این مطلب پیش‌بینی شده است یعنی در لایحه ذکر شده است که دولت مالیات گمرکی را خواهد رساند به حد مالیاتی که از توتون و تنباکو داخله می‌گیرند برای این که اسباب تسهیل ورود امتعه خارجه فراهم نشود. پس از این نقطه‌نظر هیچ نوع تشویقی نسبت به واردات خارجه نشده و گمان می‌کنم این ماده کاملاً مقصود ایشان را تأمین نماید. دیگر این که فرمودند نظر به این که در مملکت پول نیست به این جهت زارع بیچاره قادر نخواهد بود که این مالیات گزاف را نقدی بدهد ولی اگر در یکی از مواد دیگر دقت می‌کردند ملاحظه می‌فرمودند که این مالیات نه تنها از زارع گرفته نمی‌شود بلکه از تاجر خرنده دست اول هم گرفته نمی‌شود پس ببینیم این مالیات از کی گرفته می‌شود؟
 +
زارع تنباکوی خودش را جمع می‌کند و به هر قیمتی که دلش می‌خواهد به تاجری می‌فروشد آن وقت اگر توتون است باید بریده شود و اگر تنباکو است باید خشک شود و حاضر شور و به عبارت اخری از این راه‌های کوچک کوچک جمع می‌شود که دست یک تاجری که سرمایه از همه ما بیشتر است و برای آن تاجر هم دادن مالیات تحمیلی نیست و وقتی که موقع استعمال این تنباکو است آن وقت از آن شخص این مالیات را می‌گیرند پس در اینجا نه تحمیلی بر زارع شده است و نه تحمیلی بر آن خرنده اولی بوده است پس این اعتراض ایشان وارد نیست اعتراض دیگری که فرمودند این بود که اساساً این مالیات زیاد است. راست است من هم تصدیق می‌کنم که زیاد است اما ایشان نباید فراموش بفرمایند که تمام ملل مختلفه دنیا در برقرار کردن مالیات دو اصل را اتخاذ می‌کنند و این دو اصل نسبت به هم متضاد است یکی اصل تسهیلی است که در عین این که می‌خواهند یک حقی بگیرند. خود آن مال‌التجاره و محصول را نمی‌خواهند از بین ببرند و می‌خواهند نشر و استعمال آن را تشویق بنمایند و اگر فرض بفرمایید شما بخواهید مالیاتی بر گندم وضع کنید البته یا نباید مالیات بر گندم وضع کرد و اگر هم می‌خواهید وضع کنید باید قدری قلیل باشد که محسوس نباشد. یک اصل دیگر مالیات منعی است که مخصوصا مالیات زیاد بر بعضی چیزها تحمیل می‌شود که حتی‌الامکان کم شود نه این که تشویق شود و فقط در یک مورد تشویق می‌کنند و آن نسبت به صادرات است یعنی آن مال‌التجاره که اساساً برای مصرف داخله مضر است و هیچ دولتی مایل نیست آن را در داخله خودش استعمال کند ولی چون هیچ دولتی هم مقید نیست حفظ‌الصحه سایر ممالک را منظور و مراعات کند یک تسهیلاتی فراهم می‌کند که بتوانند آن را به خارجه حمل کنند یعنی همان اصلی که در لایحه منظور شده است یعنی تمام تنباکو و توتون که از خاک ایران به خارجه حمل می‌شود از این مالیات معاف شده است اما از نقطه‌نظر استعمال داخلی باید این مالیات را بگیرند. آقا می‌فرمایند این مالیات زیاد است خوب بدی این زیادی مالیات چیست اگر بدی‌اش این است که یک عده به واسطه گرانی توتون و تنباکو از کشیدن آن صرف‌نظر می‌کنند این که بسیار چیز خوبی است واگر دولت موفق شود یک مالیاتی برقرار کند که در ضمن این که فوائد خودش را زیاد می‌کند حفظ‌الصحه افراد مملکت را هم مراعات کرده باشد باید قدردانی کرد و باید یک همچون لایحه قانونی را استقبال کرد نه این که بگویید ما مخالفیم برای این که مالیات سنگین است. مگر این مالیات بر احتیاجات ابتداییه است که می‌فرمایید سنگین است مالیات بر توتون و تنباکو همان چیزی است که تمام ممالک دنیا ندارند صدی دویست مالیات بر آن وضع می‌کنند پس همان طور که عرض کردم نه تحمیل بر زارع و نه تحمیل بر خرنده دست اول است و نه از صادرات چیزی می‌کاهد بلکه آن را تشوین می‌کند ونه بر واردات خارجی چیزی می‌افزاید زیرا همان تحمیلی که بر محصول داخلی می‌شود و هم مناسب با حفظ‌الصحه مردم است
  
−
ولی اینکه میگویند بزارع تحمیل نمیشود درست است ولی از آنطرف بطور غیر مستقیم تمام این تحمیل بدوش زارع وارد می آید. یعنی یک زارعی که روزی دهشاهی میداد وپنج سیر توتون میخرید ومیکشید حالا باید یکمرتبه دوریال بدهد ودوریال دادن برای زارع خیلی گران تمام میشود بنابر این بنده عرض کردم هر قدر از این توتون که سیگار میشود یعنی توی گیلز میرود مالیات آن را مطابق توتون سیگار بدهند ولی مابقی چون کم قیمت تر است مالیات آنرا هم خوب است چهار قران کنید وباز در مقابل بر قیمت آن علاوه میشود. یعنی کسیکه دهشاهی میداد توتون میخرید حالا باید یکقران بدهد وزیاد ترهم گمان میکنم انصاف نباشد. این است که بنده این پیشنهاد راتقدیم کردم.
+
جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است
  
 +
بعضی از نمایندگان - کافی نیست
  
−
نایب رئیس ـ رای میگیریم پیشنهاد آقای قائم مقام . آقایانی که موافقند قیام فرمایند . (جمعی قیام نمودند)‌ نایب رئیس ـ‌ تصویب نشد . پیشنهاد آقای آقا سید حسن اجاق قرائت میشود . (بشرح سابق خوانده شد)
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند  
  
−
نایب رئیس ـ آقای اجاق (اجازه) آقاسید حسن اجاق ـ بنده یک پیش ـ‌ نهاد دیگری هم تقدیم کرده ایم ولی آقای وزیر فوائد عامه این جا یک توضیحاتی دادند که مالیات جنس نباید گرفته شود بنده عرض میکنم در وقت وارد کردن توتون وتنباکو به یک شهری ممکن است این جنس بفروش نرود وصاحب آن هم پول نداشته باشد در اینجا باید یک تربیتی فرارداد که اگر مال فروش نرفت وصاحب مال هم پول نداشت چه کار کند. بنده یک پیشنهاد دیگری هم تقدیم کردم که چنانچه صاحب مال پول نداشت نصف جنس خود را بدهد وچناچنه بدادن نصف جنس مایل نبود باید در وقت فروختن جنس یا پول دار شدن مالیات آن را بدهد .
+
(اغلب برخاستند)
  
−
حالا این پیش نهاد را تبدیل میکنم بپیش نهاد دیگری که اگر جنس خود را فروخت مالیات دولت را نقدی بدهد چون گرفتن جنس برای دولت ضرردارد واگر جنس خود را نفروخت نصف جنس خود را بمالیه محل بسپارد تا وقتی که بفروش برسد . نایب رئیس ـ پیش نهاد دیگری غیر از این پیش نهاد از طرف جنابعالی نرسیده است . آقا سید حسن اجاق ـ‌ بنده این پیش نهاد را پس می گیرم . نایب رئیس – پیش نهاد دیگر آقای آقا شیخ جلال قرائت می شود( بشرح سابق خوانده شد)
+
'''نایب رئیس''' - معلوم می‌شود کافی است پیشنهادها بدواً قرائت می‌شود بعد یکی یکی مطرح می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)
  
−
نایب رئیس ۱ـآقای آقا شیخ جلال (اجازه) آقا شیخ جلال ـ در ضمن مدافعه از این لایحه از طرف هیچ ی از مدافعین گفته نشد که عایدات این مالیات چقدر است و دولت چقدر احتیاج دارد که میخواهد این مالیات را وضع کند وچون من معتقدم که نباید از مردم پول گرفت مگر در موقع احتیا چ واز طرف دیگر می بینم که اکثریت اصرار دارند که این مالیات تصویب شود و مردم پول بگیرند این است که فقط به بواسطه تقلیل تحمیل بر مردم این پیش نهاد را کردم. نایب رئیس ـ رای می گیریم بپیش نهاد آقای آقا شیخ جلال . آقایان موافقین قیام فرمایند . (‌چند نفری بر خاستند)
+
پیشنهاد آقای مدرس: پیشنهاد می‌کنم به ماده دوم اضافه شود
  
−
نایب رئیس ـ‌ تصویب نشده پیش نهاد آقای قائم مقام الملک و کی استوان قرائت می شود. (بشرح سابق خوانده شد)‌ نایب رئیس ـ آقای قائم مقام الملک (اجازه)‌‌ قائم مقام الملک ـ‌ موضوع این پیش نهاد سابقه دارد وقریب یک سال است که تلگرافاتی از اهالی رشت بمجلس ووزارت مالیه رسیده است وبنده هم مذاکراتی با وزیر مالیه کرده ام وگمان می کنم که ایشان هم با این مسئله مساعد باشند که مالیات توتون سیگار در آن جابجای ۱من ۱۵ قران ۱من ۱۲ قران وهشت قران باشد چون توتون آن جا دونمره است. بنابراین بنده پیش نهاد کدم که از نمره پستش ۸ قران واز نمره اعلایش ۱۲ قران بگیرند . حالا بسته برای آقایان است. نایب رئیس ‍‌ـ‌ رای می گیریم به پیش ـ نهاد آقایان قائم مقام الملک وکی استوان آقایانی که موافقند قیام فرمائید .(عده برخاستند) نایب رئیس ـ‌ تصویب نشد. پیش نهاد آقای صدر الاسلام قرائت می شود . (‌بشرح ذیل خوانده شد ) بنده پیشنهاد می کنم که اخذ مالیات از تنباکو وتوتون سیگار در موقعی بشود که جنس قابل تجارت در داخله وخارجه شده باشد .
+
تبصره - در صورتی که مالیات تنباکو یا توتون از نصف قیمت عادله آن جنس تجاوز نماید مالیات آن به نصف تنزل خواهد نمود
  
−
نایب رئیس ـآقای صدر الاسلام )اجازه)‌ صدر اسلام ‍ـ‌ البته کسانی که از موضوع زراعت تنباکو مطلع باشند می دانند که حصاد تنباکو و توتو ن سیگار در موقعی شود که کاملا مرطوب وتر است ووقتی که محصول آن خشک شود شاید ربع آن باقی نماند یعنی از حیث وزن کمتر می شود واگر بنا شود بطور اجمال وابهام این ماده تصویب شوددر موقع عمل دچار اشکال خواهند شد کمااینکه در اول وهله که تشکیل اداره دخانیات پیش آمد یک مشکلاتی بین مالیه وتجار وزارعین ایجاد کرد . اداره مالیه نمیخواست مالیات را در سرزمین بگیرد ومیخواست پس از آنکه تنباکو کیسه شده وبمرکز شیراز حمل می شود وقابل تجارت می شود آن وقت مالیات را بگیرد .
+
پیشنهاد آقای معظم‌السلطان: بنده پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده دوم ضمیمه شود. در نقاطی که قیمت تنباکو از قیمت چهار قران کمتر است از قرار صدی پنجاه از عین تنباکو دریافت می‌نماید.
  
−
ولی تجار می گفتند که باید شما مالیات رادر سرزمین بگیرید واین همه مخارج به آن تعلق نگرفته باشد ودر این ماده هم که ازطرف دولت پیش نهاد شده است هیچ توضیحی نداده است وفردادر سراین موضوع مشکلاتی تولید خواهد شد بنابر این بنده این طور پیش نهاد کردم که این مالیات برجنسی بعلق می گیرد که که قابل تجارت در داخله یارد خارجه شده باشد والا اگر بخواهند سر خرمن مالیات بگیرند ممکن است از ده من تنباکوچهار تومان بگیرند در صورتی که وقتی قابل تجارت می شود ۳ من آن بشیتر باقی نمانده است.  
+
پیشنهاد آقای تهرانی: این بنده پیشنهاد می‌نمایم که مالیات بر توتون و تنباکو به طریق ذیل وضع شود.
  
−
نایب رئیس – گمان می کنم نظریه آقای صدرالاسلام در ماده۶ تا یک اندازه تامین شده باشد واگر هم بخواهند پیش ـنهاد کنند باید در ماده ۶ پیش نهاد کنند ،وزیر فوائد عامه ـ در ماده اول نظریه آقا ذکر شده وگفته شده است تنباکو وتوتون تهیه شده و نظر باینکه مسائل فرعیه در نظام نامه ذکر خواهد شد . لهذا همین نظریه آقا در نظام نامه تامین خواهد شر ومحتاج به پیش نهاد نیست . اما بعضی آقایان از وزراء سئوال می کنند که مقصود از من کدام است این البته محتاج بتوضیح نیست که من تبریز است ممکن هم همت اضافه کرد من تبریز. نایب رئیس ـ‌ رای گرفته می شود . صدر اسلام ـ اجازه بفرمائید .
+
* تنباکوی عالی یک تومان.
 +
* متوسط شش قران.
 +
* پست دو قران.
 +
* توتون چیق عالی یک من دو تومان
  
−
نایب رئیس ـ‌بفرمائید صدر اسلام ـ‌ بعد از قرائت ماده ۶ اگر چنانچه محتاج باشند آن وقت رای بگیرید . نایب رئیس ـ‌ پیش نهاد آقای شیروانی (‌بمضمون سابق قرائت شد)‌ شیروانی ـ‌بنده خیلی مسرورم همان ـ‌طور که مجلس شورای ملی نیم ساعت قبل یک قیافه جدی بخود گرفته بود حالا یک قیافه تقریبا ملایمی پیدا کرده است. آقای وزیر فواید عامه فرمودند ما مالیات وضع نمی کنیم فقط این جا یک اصلاحی در آن قانون سابق می کنیم ودلیلشان هم این بود که چون این قانون در عمل تولید اشکال نموده است حالا میخواهیم یک راه آسان تری بدست بیاوریم البته قوانین همیشه یک نواقصی دارند ودولت باید همیشه در ضمن اجراء در نظر بگیرد ویک قانون بهتر وعملی تری که ممکن است جانشین آن قانون قرار بدهد پیش نهاد کند وآن قوانین البته باید با چند چیز تطبیق شود یکی اصول علمی در درجه اول . یکی مقتضیات وقتی ودیگر عمل بنده تصور می کنم که این قانون تا حدی درش دقت نشده ونویسنده ها گمان نمی کنم کاملا این ۳ نکته را در نظر گرفته باشند واین هم که بنده موافق بافوریت نبودم و عرض کردم یکقدری مذاکره در اطراف این لایحه بشود وبکمیسیون برود ازهمین نطقه نظر بود که ممکن است ما در عمل دچار مشکلات شویم پیش نهاد دولت این است که دولت از تنباکوی تهیه شده منی ۴ قران واز توتون چپق منی ۱ تومان واز توتون سیگار منی ۱۵قران.  
+
متوسط یک تومان.
  
−
اولا بنده میل داشتم یکی از آقایان وزراء توضیح بدهند . (تهیه شده)‌ یعنی چه؟ ومردم از این کلمه جه باید بفهمند تنباکوی تهیه شده تنباکوئی است که در توی لته خشکانده اند وبیرون آورده اند ؟ تنباکوئی است که دسته کرده اند ؟ بدوخوبش را جدا کرده اند؟ قرص کرده اند؟ کیسه کرده اند ؟ تهیه شده یک کلمه اعم است وبهتر این بود که توضیح داده شود . دیگر این که این قانون عینا شباهت دارد بقانون تحدید تریاک منتهی یک چیز هم نقص دارد قانون تحدید تریاک علامت وباندورل داردوآن چیزی که مالیات بهش بعلق می گیرد وقتی: باندورل داشت می فهمیم این لوله تریاک مالیات خودش را داده ولی تنباکو یا سیگار یا توتون را نمی شود باند رل کرد.  
+
پست چهار قران.
  
−
بنابراین از کجا باید فهمید که این توتون مالیات خود ش را داده است یا نه حالا میخواهم این را اجرا کنیم یک کسی رفته وبرای یک من تنباکویش ۴ قران داده واین تنباکو هم بجریان افتاده است آقای مفتش مالیه میرود وآن تنباکو را می گیرد آن وقت آن شخص باچه دلیلی می تواند میتش را قانع کند که مالیات داده ام. بنده تصور می کنم که مجلس وهیئت دولت وآقای وزیر مالیه روزی نگذرد که مصادف باصدها عرضحال شکایت آمیز از عملیات مامورین مالیه ومخصوصا تحدید نشوند وخود آقایان هم البته تصدیق می ـ فرمایند که طرز اجرای خود قانون هم یک طوری است که بهتر از این هم دولت نتوانسته است تهیه کند بنده تقصیر را گردن دولت نمی دانم وتصور می کنم نقص از قانون است .
+
توتون سیگار عالی ۲۵ قران
  
−
این هم عینا مثل همان قانون تحدید تریاک است یک مالیاتی را بر توتون را وضع کرده اند وبالاخره نظام نامه اورا هم مثل نظام نامه تحدید درست می کنند واز دیوار خانه مردم بالا میروند وتوی خانه مردم هم می ریزند ومی گوید چه کنیم در این جا تنباکوی قاچاق است. قریب پنجاه شصت کاغذ خود بنده به وزارت مالیه نوشته ام وتوضیح داده ام وبالاخره همین پارسال بود که هفت هشت نفر تلفات اصفهان داد برای اجرای تحدید تریاک این هم در عقب سر او خواهد شد. یاسائی ـ این توضیح نیست .
+
متوسط دو تومان
  
−
شیروانی ـ خیر آقا روی همین پیشنهاد است وبالاخره این اقلامی را که در این ماده هست بنده تصور می کنم باز اسباب زحمت خواهش شد. چون دو قران یک کسی می دهد یک من تنباکو یا صددینار می دهد تنباکو میخرد یک
+
پست ۵ قران
  
 +
پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا: بنده ماده دوم را این طور پیشنهاد می‌کنم از کلیه توتون و تنباکو معادل ۵۰ درصد قیمت مالیات دریافت می‌شود.
  
−
عباسی مالیات می دهد یک کسی هم ۰قران می دهد تنباکو میخرد اوهم یک عباسی می دهد .آقای وزیر فوائد عامه فرمودند نکشند . بنده عرض می کنم آن یکی هم نکشند . بنده عرض نمی کنم ۴ قران را کم کنید خیر اقلا آن یک را هم ۴ تومان کنید چرا این نکشد؟‌آن یکی بکشد ؟‌باید یکطوری کرد که هیچکدام نکشند وبنده با اینکه خیلی میل دارم عایدات دولت زیاد شود بااین طرز مالیات هم مخالف هستم واین ترتیب غلط است به این مناسبت بنده تصور می کنم که اگر دولت بجای این قانون که در دستش است وده سال هم هست مردم عادت کرده اند وبرای اجرای آن هم یک وسائلی به دست وزارت مالیه آمده است قاچاقچی ها را هم شناخته است این دا بگلی منسوخ کند ویک مالیات جدیدی وضع کند ؟
+
پیشنهاد آقای صدرالعلما: پیشنهاد می‌کنم که در بین توتون و تنباکوی اعلا و وسط و پست در اخذ مالیات فرق و تفاوت گذارده بشود و عادلانه تقسیم‌بندی نمایند
  
−
وهمانطوری که فرمودند جنس را تبدیل به نقد کنند جنس تبدیل به نقد کردن معنایش این است که اگر کسی تنباکویش را فروخت وصدی سی آن را به دولت بدهد این جنس تبدیل به نقد کردن است. ولی وقتی آن مالیات را بکلی منسوخ می کنند یک قسمتش صدی دویست می دهد یک قسم صدی صدویک قسم صدی بیست این تبدیل جنس ته نقد نیست ویک مالیات جدیدی است وبهمان جهاتی که عرض کردم دولت به مشکلات بر میخورد بنده شاید در این جا نظرم بیشتر متوجه دولت باشد ومعتقدم که این یک پیش بینی است که عرض می کنم وامیدوارم آقایان همه سلامت باشند وهفت هشت ماه دیگر یک وقت دولت دچار یک مشلات ومعطورانی می شود وبالاخره همان انقلاباتی که برای تریاک شده پیش می آید وناچار می شوند بیایند این جا واین مالیات را لغونمایند و یک چیز تازه بیاورند آن وقت هم عایداتش سی هزار تومان یا ۲۰ هزار تومان نشده چرا؟
+
پیشنهاد آقای احتشام‌الحکما: در موضوع مالیات دخانیات بنده پیشنهاد می‌کنم صدی ۵۰ از خریدار گرفته شود
  
−
برای این که سال اول بوده ودولت هم وسیله برای اجراءنداشته است این است که بنده پیش نهاد کدم دولت به اعتبار همین قانون یک سرمایه مختصری تهیه کند وفروش تنباکو را در داخله بخود انحصار بدهد وصدی هفتاد وپنج بقیمت آن اضافه کند وبفروشد وهمان فروش را می کند برایش سرمایه است شاید در اول کار پیش از صد یا دویست هزار تومان سرمایه نخواهد وممکن است همیشه ۱۰ میلیون پول هم در دستش باشد برای معامله از یک دست میخرد واز یک دست می فروشد منفعت هم می کند آن وقت هم جلوگیری شد ، است از استعمال وهمان ـ‌ طوری که آقای وزیر فوائد عامه فرمودند یک قانون منعی است وبنده مدتش را هم ۳سال قرار داده ام که وقتی دولت خوب توانست اجرا کند در داس ۳ سال ممکن است صدی ۲۵ اضافه کند وهمان طور که آقای رهنما فرمودند بعد از چندی ما هم صدی دویست اضافه کنیم در اجرایش هم هیچ مشکلاتی نیست سرمایه زیاد هم نمیخواهد یک نفر اجزا هم نمیخواهد با همین اداره که موجود است مسلما می شود این کار را کرد وبنده برای تحدید تریاک هم یک همچو طرح قانونی تهیه کرده ام .
+
پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال: بنده پیشنهاد می‌نمایم توتون سیگار یک من دو دو قران.
  
−
وتقدیم خواهم کرد. نایب رئیس ـ رای می گیریم به پیش نهاد آقای شیروانی .آقایانی که موافقند قیام فرمایند .
+
چپق یک من یک قران.
  
−
(عده قلیلی قیام نمودند) نایب رئیس ـ تصویب نشد . پیش نهاد شاهزاده شیخ الرئیس . (بمضمون ذیل قرائت شد) پیش نهاد آقای محمد هاشم میرزا شیخ الرئیس . بنده پیش نهاد می کنم بتنباکو و توتون که قیمت آن بیشتر از منی ۳تومان است ۲برابر مالیات مندرجه در ماده ۲ گرفته شود. شاهزاده محمد هاشم میرزا شیخ ـ‌الرئیس با ارله که آقایان غالبا فرمودند قسمت عمده عقیدشان این بور که چرا باید از تنباکو وتوتون یکمن یک قران است چهار قران گرفته شور وتنباکو های گرانقیمت مثل تنباکوی شیرازی وغیره هم همینطور باشد بنده خیال میکنم چون مقصود دولت فقط آسایش مردم است بنابر بلن هر چه این مالیات بیشتر بشود وهر چه کشیده نشود بهتر است وممکن است تنباکوی یکمن چهار تومانی وپنج تومانی وشش تومان ۳ زیادتر بدهد از تنباکوی پست مثلاتنباکوی یکمن سه تومانی دو قران اضافه بدهد همین طور بالاتر وگران تر .
+
تنباکو یک من ده شاهی.
  
−
والا با این ترتیب که تنباکوی چهار فران هم چهار قران وچهار تومانی هم چهار قران بدهد این بر خلاف عدالت است از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم که هم رعایت عدالت شده باشد وهم عوائد دولت زیادتر بشود نایت رئیس ـ‌ رای می گیریم بپیشنهاد شاهزاده شیخ الرئیس آقایان موافقین قیام فرمایند ( عده قلیلی قیام نمودند )‌ نایب رئیس ـ‌تصویب نشد. پیشنهاد آقای مدرس (مضمون قبل خوانده شد)‌ مدرس ـ بنده خیلی متاسفم که لایحه بفوریت آمد بمجلس (حالاکه گذشته)‌ ولی اگر غیر از این بود زودتر از اینها میگذشت وبنده نستب باین ماده نظریات آقایان را اینطور میفمهم که می بینند یک قدری از عدالت خارج یست ومن خیال میکنم نسبت باین پیشنهادی که عرض کردم تا اندازه رفع این نگرانی می شود یعنی یک قدری اقرب بعدالت می شود نه اینکه حقیقتة عدالت میشود والبته دولت هم در این پیشنهادی که کرده است یکقدری باید اغماض کند وملحضش اینست که فرمودند اگر تنباکوئی مثلا قیمتش دوقران یاسه قران یا چهار یا پنج قران باشد چهار قران از عدالت خارج است
+
پیشنهاد آقای اجاق: پیشنهاد می‌کنم در ماده دوم چنانچه صاحب تنباکو حاضر نباشد من چهار هزار بدهد نصف از تنباکو مختار باشد در دادن من چهار هزار یا نصف از جنس خود که تنباکو است
  
−
از اینجهت بنده پیشنهاد کردم هر تنباکوئی که این مالیات را بخواهند ازش بگیرند واین چهار قران از نصف قیمتش تجاوز کند بر گردد تنصیف شود یعنی دوقران گرفته شود معنایش این است که تنباکوئی که از هشت قران قیمتش بالاتر باشد چهار قران بدهد وتنبائی که قیمتش از هشت قران از هشت قران کمتر باشد دوقران خواهد داد وهمچنین در توتون اگر یک تومان از نصفش علاوه است یعنی دوتومان ویکقران قیمتش است یکتومان رابدهد واما آنکه قیمتش از بیست قران کمتر است که مالیاتش از نصف قیمت تجاوز میکند این یک تومان تنزل کند بپنج قران یعنی از نوزده قران وهجده قران وهفده قران پنج قران بدهد وبنده خیال می کنم اگر آقایان این پیشنهاد راتصویب بفرمایند یکقدری از این اشکالات رفع می شود واقرب بعدالت می شود بله یکقدری هم ضرر به بدولت می خورد ولیکن وقتی که ملاحظه میفرمایند تمامش باید ملاحظات دولت نشود وملاحظه هم از رعیت وتاجر بشود واگر آقایان این را ضمیمه کند بهتر است در مواد دیگر هم بنده عرایضی دارم ولی عمده اش این ماده است یاسائی ـ‌ مجددا قرائت بفرمائید ( بشرح سابق قرائت شد ) نایب رئیس رای می گیریم با بتبصره که آقای مدرس پیشنهاد کرده اندآقایان موافقین قیام :فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
+
پیشنهاد آقای صدرالعلما: پیشنهاد می‌کنم که از توتون چپق اعلا یک تومان و از غیر اعلا پنج قران و از توتون سیگار اعلا یک تومان و از وسط پنج قران و از پست سه قران مالیات دخان گرفته شود.
  
−
نایب رئیس ـ تصویب نشد پیشنهاد آقای اجاق (بترتیب ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد میکنم در ماده دو این تبصره داده شود چناچه مالکین توتون یا تنباکو تادیه این مبلغ مواد رابر ضرر خود فرض کنند جنس خود را از توتو ن یا تنباکو بمالیه قبض بسپارد در موقع فروش باستحضار مالیه بفروشد از قیمت نصف قیمت را تادیه می نماید آقا سید حسن اجاق -‌ توضیحات همان است که دادم که در موقع عمل آمدن جنس نه خریداری پیدا می شود نه صاحب جنس پول دارد این بود که پیشنهاد کردم این جنس را صاحب مال نگاهداری کند زیرا که دولت نباید انبارداری کند و بنابراین در موقع فروش باید باستحضار مالیه برسد
+
پیشنهاد آقایان قائم مقام‌الملک و کی استوان: بنده پیشنهاد می‌کنم که مالیات سیگار به جای یک من پانزده قران یک من دوازده قران و یک من هشت قران نوشته شود: اعلی دوازده قران بقیه هشت قران
  
−
نایب رئیس ـ رای می گیریم بپیشنهاد آقای اجاق آقایان موافقین قیام فرمایند (‌اغلب قیام نمودند)
+
پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال: بنده پیشنهاد می‌نمایم که ماده دوم به طریق ذیل اصلاح شود، توتون سیگار صدی سی از عین. توتون چپق صدی بیست از عین تنباکو صدی بیست از عین.
  
−
نایب رئیس تصویب نشد . پیشنهاد آقای ملک الشعراء (بشرح ذیل خوانده شد ) بنده پیشنهاد می کنم ـ هر گاه مالیات تنباکو وتوتون از نصف قیمت عادله جنس مزبور تجاوز کند مطابق نصف همان قیمت عادله مالیات برآن تعلق خواهد گرفت ملک الشعرا ـ‌ همانطوری که آقای مدرس فرمودند : اعتراضاتی بر طرز اخذ مالیات هست آقایان هم در توضیحاتی خودشان فرمودند ووحقیقة نه علما ونه اخلاقا میتوان اذعان کرد که یک مالیات مساوی بر اجناس مختلف القیمه مالیات نمی شود بست وغلط است وبوسیله این پیشنهاد هم البته این اساس غیر عادلانه را نمی شود رفع کرد . ولی بحکم مالایدرک کله لا یترک کله باید این قبیل پیشنهادها را لغو کرد وآقایان هم باید موافقت کنند که تا اندازه رفع این خلاف عدالت بشود متهی فرقی که این پیش نهاد با پیشنهاد آقای مدرس اینطور بود که اگر مالیات از نصف قیمت جنس تجاوز کند نصف مالیات برآن تحمیل شود این جاهم باز در عین جال یک خلاف عدالتی درش منظور بود واین طور که بنده پیشنهاد کردم اگر مالیات زیادتر شد از نصف قیمت عادلانه جنس مالیات بدهند وبوسیله این پیشنهاد یک تعدیلی خواهد شد در مالیات اجناس ارزان قیمت ودر حقیقت باعث میشود که اجناس ارزان قیمت زراعتش از بین نرود. چون شکل اول بالاخره بجائی منتهی میشد که اجناس ارزان قیمت زارعین ازبین میرفت آن وقت زارعین مجبور بودند که فقط
+
ایضاً پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال: بنده پیشنهاد می‌نمایم که در ذیل ماده دوم اضافه شود. در هر محلی که قیمت تنباکو و توتون کمتر از ۴ برابر مالیات موضوعه است توتون سیگار منی ۶ قران.
  
 +
توتون چپق منی دو قران.
  
−
در آن نقاطی که آب وهوای آن نقاط مستلزم عمل آمدن توتون وتنباکوی اعلی است . زراعت نمایند وجاهائیکه آب وهواو مقتضیات محلی توتون وتنباکوی صحیح عمل نمی آورد محروم شوند از زراعت والبته وقتی که جنس ارزان قیمتی یک مالیات زیاری بهش تعلق گرفت ناچار است که زراعت نشود واز بین برود واین مسئله است که مستقیما بیک قسمتی از زارعین ایران لطمه وارد خواهد آورد زیرا که توتون وتنباکوی خوب در دونقطه وسه نقطه بعمل می آید که عبارت باشد از اصفهان وشیراز ویک قسمت مختصری از کردستان باقی نقاط ایران البته توتون وتنباکوی خوب نمی تواند عمل بیاورد حالااین پیشنهاد اگر قبول شود البته یک تعدیلی خواهد شد نسبت به آن مالیات سنگین ابتدائی که در لایحه ذکر شده واین تعدیل تا درجه اصلاح خواهد کرد استدعا می کنم دومرتبه قرائت شود. (‌بترتیب سابق قرائت شد)
+
تنباکو منی یک قران
  
−
نایب رئیس – رای می گیریم بپیش ـ نهاد آقای ملک الشعراء کسانیکه موافقند قیام فرمایند . ( عدة‌ قلیلی قیام نمودند ) نایب رئیس ـ‌تصویب نشد. پیشنهادی از آقای آقا سید یعقوب رسیده است قرائت میشود . (بشرح ذیل قرائت شد)‌‌ بنده پیشنهاد میکنم که جلسه ختم شود وفردا سه ساعت پیش از ظهر تشکیل شود. آقا سید یعقوب ـ‌بنده گمان میکنم تمام آقایان مستعضر باشند که بنده وکیل پر وپاقرصی هستم وهمه وقت هم در جلسه حاضر بنده میبینم که بعضی پیشنهادها هست که حقیقة یک اصلاحی است که است نسبت باین ماده وآقایان هم یک توجه مخصوص دارند که هر چه پیشنهاداست رای ندهند . بنده عرض می کنم که این لایحه نیست که اگر امشب تمام نشود استقلال مملکت از بین برود وحالا هم سه ساعت از شب گذشته است بنابر این بنده پیشنهاد کردم فرداسه ساعت قبل از ظهر جلسه تشکیل شود ومذاکرات در اطراف این لایحه خاتمه پیدا کند وبالاخره هیچ طوری نمی شودو دنیاهم وزیر نمی شود .مشاراعظم ـ بنده مخالفم باختم جلسه . مشار اعظم ‍‌ـ این ماده دوم که ماده اساسی این قانون است قریب یک ساعت بیشتر است که وقت مارا اشغال کرد ومادر اطراف آن مذاکره کرده ایم وتازه ذهن ما متوجه این شده است که بفهمیم محاسنس چیست ومعایبش کدام است وبالاخر ه اگر بخواهیم مذاکرات راختم کنیم تازه مثل این است که تمام کارهائی که تا حالا کرده ایم تضییع وقت بوده وباید از نو شروع بمذاکره کنیم وبنده عرض میکنم که این ماده وقتی تمام شد ممکن است جلسه را ختم کنیم وحالا در وسط کار نمی شود جلسه را ختم کرد . نایب رئیس ـ خطاب به آقا سید یعقوب مسترد داشتید . آقاسید یعقوب ـ بلی بعد ازتصویب ماده دو پیشنهاد میکنم .
+
پیشنهاد آقای قائم مقام: پیشنهاد می‌کنم توتون چپق قسمت منقسم شود: برای توتون چپق که از ارومیه می‌آید مطابق توتون سیگار مالیات وضع شود و برای بقیه توتون‌های چپقی کلیتاً که مخصوص زارعین و فقرا است چهار قران مالیات اخذ شود.
  
−
نایب رئیس ـ‌ پیشنهاد آقای تقی زاده (بشرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد میکنم ماده دو اینطور نوشته شود وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو وتوتون رابه طبقه تقسیم نموده از قرار ذیل از آن ها اخذ مالیات خواهد نمود. تنباکوی طبقه سوم ـ هر من دوقران تنباکوی طبقه دوم ـ‌هر من سه قران تنباکوی طبقه اول ـ‌هر من چهار قران . توتون چپق طبقه سوم ـ یک من پنچ قران توتون چپق طبقه دوم یک من هشت قران توتون چپق طبقه اول یک من یک تومان.
+
پیشنهاد آقای شیروانی: بنده پیشنهاد می‌کنم ماده دوم به طریق ذیل اصلاح شود:
  
−
توتون سیگار طبقه سوم. یک من هشت قران :توتون سیگار ـ یک من هشت قران : توتون سیگار طبقه دوم ـ‌یک من دوازده قران توتون سیگار طبقه اول ـیک من پانزده قران. تقی زاده ـ در غالب مذاکراتی که در مجلس می شود متدرجا تمام آقایانی که ایراد می کنند این است که این مالیات غیر عادلانه است ودراین شکی نیست حتی موافقین هم قبول دارند آن توتونیکه قیمتش دو قران است چهار قران گرفتن وهمچنین آن توتونیکه دوتومان قیمت دارد چهار قران بگیرند معلوم است عادلانه نیست واز طرفی هم چنانچه اظهار شد دولت دچار محظورات است ومشکلاتی شده است که این ترتیب غیرعادلانه را تر جیح میدهد که تقویم در کار نباشد معلوم است بدترین تمام ترتیبات گرفتن مالیات تنباکو از جنس است وبدتر اینکه از هر محل بدون تفاوت چهار قران بگیرند . لذا بنده اینطور پیشنهاد کردم چون تنباکو یا توتون در همه جا اسم دارد مثل تنباکوی حکان یا تنباکوی طبس وغیره این طور هم فهمیده نشود که امنای مالیه باز در هر محل خواهند گفت که این توتون یا تنباکو از طبقه اول است یا دوم یا سوم . بلکه دولت میتواند در مرکز تمام انواع تنباکو را که شش هفت قسم است معین کند که فلان اسم وفلان اسم جزو طبقه اول است وفلا ن اسم وفلان اسم جزو طبقه وسط وفلان وفلان جزو طبقه پست است آن وقت برای هر طبقه یک مالیات مخصوصی وضع میکنند محتاج بقوم هم نیست وهمینطور در توتون
+
ماده ۲ - از تاریخ تصویب این قانون دولت خرید و فروش توتون و سیگار و تنباکوی مصرف داخلی را به خود انحصار داده و صدی هفتاد و پنج به اسم مالیات بر قیمت آن خواهد افزود.
  
−
لهذا بنده پیشنهاد کردم که برای تنباکوی پست دو قران وآنچه که وسط میگوئیم سه قران وآنچه تنباکوی اعلی است چهار قران مالیات معین شود منتهی بعد از نوشتن این پیشنهاد بخاطرم آمد که بعضی آقایان عقیده دارند که تنباکوی اعلا مالیاتش بیش از آنچه باشد که دولت پیشنهاد کرده است درآن باب بنده مخالفتی ندارم یعنی ممکن است تنباکوی طبقه اول رااز چهار قران بیشتر قرارداد وبنده این را شفاها اصلاح میکنم ممکن است بگوئیم تنباکو دوقران وسه قران وپنج قران باشد وتوتون پنج قران وهشت قران ودوازده قران باشد برای اینکه جمع بین هر دو نظر شود وعایدات دولت هم مثل اول باشد
+
تبصره - مدت اجرای این ماده ۳ سال خواهدبود.
  
−
وزیر مالیه ـ‌ آقا خواهشمندم یک مرتبه دیگر قرائت بفرمائید (بشرح سابق قرائت شد)  
+
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا و آقای احتشام‌الحکما هر دو یک مضمون است قرائت و مطرح می‌شود (پیشنهاد آقایان احتشام‌الحکما و غلامحسین میرزا به شرح سابق قرائت شد)
  
−
نایب رئیس ـ آقای تقی زاده اصلاحی در پیشنهاد کرده اند مجددا قرائت شود و بعد رای میگیریم وزار ت مالیه اقسام مختلقه تنباکو وتوتون رادر تحت سه طبقه ترتیب داده بطقه سوم تنباکو دوقران وطبقه دوم سه قران وطبقه اول پنج قران. توتون چپق طبقه سوم یک من پنج قران طبقه دوم یک من هشت قران طبقه اول یک من دوزاده قران ـ توتون سیگار طبقه سوم یک من هشت قران وطبقه دوم یک من دوارده قران وطبقه اول یک من پانزده قران .  
+
بعضی از نمایندگان - پیشنهاد آقای مدرس مقدم‌تر است.
  
−
وزیر مالیه ـ بنده همچو حس میکنم که اکثریت مجلس شورای ملی موافق است بااینکه درجاتی برای اجناس مختلفه برقرار شود والبته چیزی که اکثریت مجلس در نظر داشته باشد بیشتر مقرون بصواب است . بنابر این بنده این پیشنهاد رااز طرف دولت قبول میکنم نایب رئیس ـ خوب پس این پیشنهاد خواهد شد.
+
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد ایشان تبصره است بعد مطرح می‌شود. آقای غلامحسین میرزا (اجازه)
  
−
پیشنهاد آقای مقوم الملک (اینطور خوانده شد) اینجانب پیشنهاد میکنم که چون اوزان جدید معمول خواهد شد بدین طریق ماده دوم تنظیم شور تنباکو یک سنک که عبارت ازهزار گرم است یکقران توتون چپق هر سنگ سه قران توتون سیگار هر سنگ پنچ قران سنگ عبارت ازهزار گرم است یکقران توتون چپق هر سنگ سه قران توتون سیگار هر سنگ پنچ قران سنگ عبارت ازهزار گر م است مقوم الملک ـ برای سال آتیه سنگهای جدید معین می شود ومنی هم که اینجا اظهار کردند معلوم نیست یک من شاه است یا تبریز واز این جهت وزنی که در اینجا معین شده است با آن قانون مطابق نیست لهذا بنده پیشنهاد کردم یک سنگ که سه کیلو گرم است یعنی سه تابش مساوی بایک من میشود برای هر سنگی از توتون سیگار پنج قران از توتو ن چپق سه قران واز تنباکو یک قران اخذ شود وبا آن تقسیم بندی که معین شده بعقیده بنده باز مجبور میشوند که بروند ومقوم تعیین کنند دیگر بسته است برای آقایان نایب رئیس -‌ رای گرفته میشود به پیشنهاد آقای مقوم الملک . آقایانیکه موافقند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)
+
'''غلامحسین میرزا''' - بنده شخصاً معتقدم این لایحه را که دولت پیشنهاد کرده است که بر هر منی از تنباکو چهار قران مالیات وضع شود بر عایدات دولت افزوده نخواهد شد. به این جهت این پیشنهاد را کردم و تصور می‌کنم اگر از قیمت تنباکو صدی پنجاه دریافت کنند هم عایدات فعلی دو برابر می‌شود و هم مسئله تقدیم در پیش نخواهد بود
  
−
نایب رئیس ـ تصویب نشد چون عبارت این پیشنهاد یک نواقص دارد بایستی نواقصش رارفع بفرمائید تارای گرفته شود. وزیر فواید عامه ـ‌چه نواقصی دارد نایب رئیس ـ ترتیب وزنش درست مرتب نیست . (ماده مزبور اصلاح شده بتر تیت ذیل قرائت گردید)‌ وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو وتوتون رابسه طبقه تقسیم نموده ازقرار ذیل از آنها مالیات دریافت خواهد نمود تنباکو طبقه سوم ـ‌هر من دوقران ـ‌ تنباکوی طبقه دوم . هر من سه قران تنباکوی طبقه اول . هر من پنچ قران . توتون چپق طبقه سوم ـ‌ هرمن پنچ قران. توتون چپق طبقه دوم . هرمن سه قران تنباکوی طبقه اول .هرمن پنج قران توتون چپق طبقه سوم ـ هرمن پنج قران .
+
'''وزیر فوائد عامه''' - اگر شاهزاده غلامحسین میرزا به توضیحاتی که امروز صبح داده شد توجه می‌فرمودند این پیشنهاد را نمی‌فرمودند زیرا یکی از عللی که موجب پیشنهاد این لایحه شده است همین اشکال است زیرا در اینجا دولت دو اشکال دارد یکی این که یا باید دولت عین جنس را بگیرد آن وقت باید انباردار و تاجر تنباکو باشد و این فائده ندارد و اسبات زحمت برای دولت است برای این که دولت همیشه مجبور است بیزارشکنی کند و بازار توتون و تنباکو را بشکند که خودش تجارت کند پس اساساً باید معتقد شد که توتون و تنباکو را دولت جنس بگیرد بلکه مالیات دولت را نقدی داد و این اصل را هم باید عمومیت داد و اگر سابقاً مرسوم بوده است دولت در هر جایی انبار کاه و جو و ینجه و گندم و چه و چه داشته است آنها را هم باید متوقف نمود و مالیات مملکتی را بایستی نقدی و یکنواخت کرد و این پیشنهاد شاهزاده این قسمت را هم تأمین نمی‌کند چرا؟ برای این که شما اگر بخواهید صدی پنجاه قیمت جنس را از من که تاجر توتون و تنباکو هستم بگیرید لابد، باید، آن را تقویم کنید برای این که معین کنید که صدی پنجاه قیمت آن چقدر خواهد بود آن وقت من که دولت هستم خواهم گفت خرواری بیست تومان و شما که صاحب جنس هستید می‌گویید خیر خرواری پنج تومان. حکم کی خواهد بود؟ در معاملات دولتی هم که نمی‌شود به عدلیه رفت یا یک حکم سومی را معین کرد و فقط یگانه راهی که برای دولت هست این است که جواب می‌دهد اگر در قیمت توافق نظر نداریم صدی پنجاه جنس بده. آن وقت تازه همان اشکالی پیش می‌آید که بنده عرض کردم و اگر این اشکال نبود به شما اطمینان می‌دادم که دولت این لایحه را نمی‌آورد و به همان صدی بیست و سی خودش اکتفا می‌کرد و اگر دولت قادر می‌شد این اشکال را رفع کند یقین بدانید که عایدات دخانیات لااقل پنج برابر حالا بود و از نقطه‌نظر همان تکثیر عایدات محتاج نبود لایحه تازه پیشنهاد کند.
 +
قانون سابق ما صدی سی و صدی بیست بود و این پیشنهاد ایشان صدی پنجاه است و باز تازه تمام اختلافات و مشکلات سابق در باب تقویم و عدم اطمینان به تقدیم مأمورین جزء باقی می‌ماند. پس بنابراین یگانه راه عمل و یگانه راه کاستن از عده مستخدمین یعنی کاستن از وسعت اداره دخانیات و رفع شکایت مردم این است که مالیات نقدی بشود.
  
−
توتون چپق قران . توتون چپق طبقه دوم . یک من هشت قران . توتون چپق طبقه اول ـ یک من دوازده قران . توتون سیگار طبقه سوم ـ‌ یک من هشت قران و توتون سیگار طبقه دوم . یکمن دوازده قران . توتون سیگار طبقه اول ـ یکمن هیجده قران نایب رئیس ـ ماره دومی که دولت قبول کرده اند این ماده نمی شود . آقای تدین پیش نهادی کرده اند قرائت میشود( باین طریق قرائت میشود )‌ماده دوم اصل لایحه دولت راپیشنهاد میکنم
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا. آقایانی که موافقند قیام فرمایند
  
−
تدین ـ‌ چند ساعت است که وقت مجلس صرف شده است برای اینکه آنقانون یک مشکلاتی داشت از جمله آن مشکلات یکی مسئله تقویم بود ودیگر مسئله تشخیص وحالا اشکال در مسئله تشخیص توتون اول ووسط وپست است درهر نقطه ای ازنقاط ایران که توتو ن بعمل میآید هر سه طبقه وهر سه درجه اش موجود است آنوقت اگر اختلاف شود بین صاحب توتون ومامور مالیه که این وسط است یا این پست است یااین اعلی است طبعا محتاج میشوند بخیره میمزو این قبیل
+
(عده قیام نمودند)
  
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد آقای احتشام‌الحکما هم ضمناً رد شد. پیشنهاد آقای صدرالعلما مطرح است. خودشان که نیستند. پیشنهاد آقای تهرانی قرائت می‌شود (مجدداً به شرح سابق قرائت شد)
  
−
اشخاص وبعقیده بنده این ترتیب عملی نیست زیرا یکی از دلایلی که دولت در این جا اقامه کرد راجع بعملی نبودن ‎آنقانون سابق است وبعلاوه این پیش نهاد ونظر مخالفین راهم تامین نمیکند وبالاخره بنده موافق مستم باینکه همان ماده دوم مطرح شود چون اگر این ماده که ثانیا دولت پیشنهاد کرده است رد شود ماده دوم بکلی از بین رفته است زیرا وقتی این پیش نهاد را دولت قبول کرد آنماده دوم لایحه بکلی از بین رفته است وآنوقت دولت باید مجددا ماده ثافی دیگر ی پیش نهاد کند
+
'''نایب رئیس''' - آقای تهرانی (اجازه)
  
−
نایب رئیس -‌ پیش نهاد آقای تقی ـزاده را دولت قبول کرد ولی ماده پیش ـ‌نهادی دولت را آن ماده رای می گیریم وزیر فوائد عامه ـ اینکه دولت پیشنهاد آقای تقی زاده را قبول کرد از نقطه نظر مساعدت بود که یکقدری انحراف از عقید اولیه نمود این نکته راهم باید عرض کنم که اگر فرضا پیشنهاد آقای بقی زاده رد شد دولت همیشه حق دارد همان بتظریه اولیه خودش اعاده کند واین حق از دولت سلب نشد ه ست وهمیشه حق خواهد داشت که یک نظریه اتخاذ کند وپیشنهاد نماید بنابر این بنده خودم تردید دارم و نمیدانم آیا بهتر این است که باین پیشنهاد آقای تدین بعد از آن پیشنهاد رای گرفته شود یا قبلا وتصور میکنم اگر بعد باشد بهتر است وتعلاوه این راهم تذکر میدهم که اگر پیش نهاد رد شود دولت مجددا آن پیش نهاد رد شود دولت مجددا آن پیش نهاد اولی خود شدرا پیشنهاد میکند نایب رئیس ‍ رای میگیریم بپیشنهاد آقای تدین که ماده دوم لایحه دولت است وقبلاپیشنهاد کرده بودند .  
+
'''آقا شیخ محمدعلی تهرانی''' - آقای سردار معظم به واسطه قوه ناطقه‌ای که دارند ادله را یک شکلی اقامه می‌کنند که در وهله اولی انسان مجبور است تصدیق کند. بنده از جهت وضع مالیات با ملاحظه سیاست دولت و حفظ استقلال مملکت و طرفداری از دولت هیچ حرفی ندارم لکن اصل عدالت در وضع مالیات باید منظور شود. تمام زحماتی که برای مالیات تصاعدی می‌کشید برای این است که می‌خواهید مراتب اعلی بیشتر از مراتب ادنی مالیات بدهند. ولی امروز این مالیاتی را که دولت به این کیفیت پیشنهاد کرده است عادلانه نیست برای این که آن اشخاصی که تنباکوی یک من چهار تومان را می‌کشند باید چهار قران مالیات بدهند و همچنین کسانی که تنباکوی یک قران دو قران می‌کشند آنها هم باید یک من چهار قران مالیات بدهند و این متناسب نیست برای این که سرمایه‌داری که سرمایه‌اش به هیچ‌وجه من الوجوه نفع برای مملکت ندارد و تنباکوی یک من چهار تومان می‌کشد باید چهار قران مالیات بدهد و آن بدبخت بیچاره هم که دو قران می‌دهد یک من تنباکو می‌خرد آن هم باید چهار قران بدهد و همچنین توتون چپق و سیگار آن کسانی که اشراف‌مآب هستند و تونون‌های عالی می‌کشند آنها یک من یک تومان مالیات بدهند و آن زارع بیچاره هم که بیل می‌زند و زحمت می‌کشد و برای رفع خستگی خودش می‌خواهد یک چپق بکشد آن هم باید یک من یک تومان مالیات بدهد و اگر بنا باشد اشخاص طبقه اول که توتون‌شان گیر و آن که یک تومان قیمت دارد مثل توتون آقای وزیر فوائد عامه پانزده قران مالیات بدهند و بنده هم که توتون‌گیر و آن که دو قران می‌کشم پانزده قران مالیات بدهم و این هیچ تناسبی ندارد.
 +
در موقع وضع مالیات باید تناسب منظور شود و مقتضی این است آن کسی که بیشتر سرمایه دارد بیشتر بدهد آن کسی که کمتر سرمایه دارد کمتر مالیات بدهد و اگر اصولاً دولت می‌خواهد برای رعایت حفظ‌الصحه جلوگیری از استعمال آن بکند آن یک ترتیبی است و به عقیده بنده اگر این ترتیب ممکن بود تمام ملل و دول دنیا استعمال آن را منع کردند ولی ترک استعمال آن نمی‌شود. برای این که افراد جامعه به واسطه خیالات و تفکراتی که دارند مجبور هستند یک مخدراتی که خیلی مضر نباشد استعمال کنند. خود آقای امیر اعلم که اینجا نشسته‌اند با این که مضرات توتون را کاملاً می‌دانند معذلک بیشتر از همه سیگار می‌کشند چرا برای این که طبیعت بشری هیچ وقت خوش و خرم نیست و گاهی مجبور است یک مخدراتی استعمال کند که مسکن باشد و یک کسی که عصبانی می‌شود وقتی یک سیگار کشید راحت می‌شود. بنابراین بنده پیشنهاد می‌کنم توتون‌های عالی بیشتر مالیات بدهند و توتون‌های متوسط متوسط و توتون‌های پست هم کمتر بدهند. این است پیشنهاد بنده.
  
−
آقا یانیکه موافقند قیام فرمایند (عده کثیری برخاستند ) نایت رئیس ـ‌ تصویب نشد حالا رای میگیریم بپیشنهاد جدید ،دولت که ماده دوم میشود ودولت قبول کرده است آقایان موافقین قیام فرمایند ( عده کثری بر خاستند ) نایب رئیس ـ تصویب شد دوفقره پیشنهاد راجع بختم جلسه رسیده است ،،، نصرت الدوله ـ‌ بنده باختم جلسه مخالفم نایب رئیس ـ‌قرائت میشود پیش نهاد آقای تهرانی (‌به شرح ذیل خوانده ) بنده پیشنهاد میکنم که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود
+
'''نایب رئیس''' - آقای شریعت‌زاده (اجازه)
  
−
آقاشیخ محمد علی طهرانی ـ‌پس میگیرم نایب رئیس (‌خطاب بآ قا سید یعقوب ) شما هم پیش نهاد تانرا مستردمیدارید ؟ آقا سید یعقوب ‍ـ‌خیرا بدا نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کرده اند که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود بفرمائید آقا آقا سید یعقوب ـ این لایحه مواددیگری هم دارد وهفت ماده دارد وبنده میدانم که آقایان یکی یکی خواهند رفت وبنده خواهم ماند وبالاخره تمام نخواهند شد ویک پیشنهادهای نافعی هم خواهد رسید لهذا جلسه را حالا ختم کنیم فردا پیش از ظهر یا بعد از ظهر علی ای حال فردا تمامش کنند نایب رئیس ‍‌ـ رای میگیریم نصرت الدوله ـ‌بنده مخالفم
+
'''شریعت‌زاده''' - بنده توجه آقایان را به این مسئله جلب می‌کنم که نظر دولت در اصلاح قانون دخانیات فقط این بود که از اجرای عملیاتی که مستلزم صرف وقت و اشکال اجرای آن بود صرف‌نظر نمایند بنابراین هر پیشنهادی که مخالف این اصل باشد قابل قبول نیست و این پیشنهادی که آقای تهرانی داده‌اند تقریباً مؤید همان اصل سابق است و دولت باید متحمل زحماتی بشود و مأمورین زیادی برای تشخیص طبقات تنباکو معین کند. قسمت دیگر از اظهارات ایشان این بود که باید نسبت به طبقات کارگر و رنجبر رعایت عدالت بشود و از تنباکویی که آنها می‌کشند نباید مالیات بگیرند بنده تصور می‌کنم که اگر مقصود خدمت به افراد کارگر است بهتر این است که این لایحه را تصویب کنیم و هر قدر دولت اقداماتی بکند برای این که استعمال این سم کمتر بشود برای حفظ‌الصحه آنها بهتر است
  
−
نایب رئیس ـ بفرمائید نصرت الدوله ـ بنده این مخالفتی که باختم جلسه میکنم از نقطه نظر زحمت برای آقایان نیست توضیح بنده را گوش بدهید وبعد اگر مخالف بود رای ندهید بنده عرض میکنم این لایحه تمام اشکالش سراین ماده دوم بود که سه ساعت چهار ساعت صرف وقت شد وگذشت وبقیه مواد چندان اشگالی ندارد وشب عید است مردم میخواهد قسم بروند مجلس باید تعطیل شود ومامیتوانیم این چند ماده که باقی هست در بیست دقیقه رای بدهیم وتمام شود وهیچ ما به الا ختلاف نیست و بالاخره اگر این کار را امشب نکنیم ممکن است فردا دیگر مجلس نشود اصلا تعطیل شود مگر برای شب عید آقایان خیال ندارند تعطیل بکنندواگر این چند ماده را تمام کنند دیگر کاری نداریم واز فردا مجلس را تعطیل می کنیم تا پنج شش روز بعد از عید وسال آینده بادماغ راحت وتفریح کرده تشریف بیاورند به مجلس دیگر بسته است بنظر آقایان
+
'''نائب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای تهرانی. آقایانی که موافقند قیام نمایند.
  
−
نایب رئیس ـ رای می گیریم بپیشنهاد آقای آقاسید یعقوب . آقا یا نیکه موافقند قیام فرمایند ( عده قلیلی قیام نموده ند)‌ نایب رئیس ـ‌تصویب نشد ماده سوم مطرح است (ماده سوم بشرح ذیل قرائت شد وضمنا بعضی از آقایا ن از مجلس خارج می شدند )
+
(عده‌ای قیام نمودند)
  
−
‌ماده سوم ـ‌توتون وتنباکوی ساخته یا نساخته که باید بخارجه حمل شود از مالیات دخانیات معاف است نایب رئیس ـچون عده برای رای کافی نیست جلسه ختم می شود جلسه آتیه فردا سه ساعت قبل از ظهر (مجلس سه ساعت ونیم ازشب گدشته ختم شد )  
+
'''نائب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال قرائت می‌شود. (مجدداً به ترتیب سابق خوانده شد)
  
−
نایب رئیس مجلس شورای ملی ـ سهام السطان
+
'''نایب رئیس''' - آقای آقا شیخ جلال (اجازه)
  
−
منشی ـ علی اقبال الممالک
+
'''آقا شیخ جلال''' - موافقین این لایحه فقط اظهارتی که می‌کنند این است که می‌گویند در قانون سابق نظر به این که عنوان قیمت در بین بود و تقویم آن سبب اختلاف مابین دولت و مؤدیان مالیاتی بود این بود که دولت این لایحه را پیشنهاد کرد برای این که این مشکلات و اختلافات رفع شود. در صورتی که مردم پول ندارند مالیات بدهند و دولت هم فشار می‌آورد و به زور از مردم پول می‌خواهند آن وقت آنها هم مجبور می‌شوند تمام زندگانی‌شان را بفروشند و مالیات بگیرند و آقایانی که اطلاع از وضعیات این مملکت دارند تصدیق می‌کنند که در هیچ جا پول نیست و حالا که پول نیست پس باید آنچه را که مردم دارند از همان مالیات گرفت یعنی مالیات توتون و تنباکو را از عین جنس بگیرند.
  
−
منشی ـ‌ معظم السلطان
+
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال، آقایان موافقین قیام فرمایند
  
 +
(عده‌ای قیام نمودند)
  
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب شد. پیشنهاد آقای قائم مقام قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده شد)
  
 +
'''نایب رئیس''' - آقای قائم مقام (اجازه)
  
 +
'''قائم مقام''' - بنده که این پیشنها د را تقدیم کردم مقصودم این نبود که اسم بنده جزء پیشنهادکنندگان ذکر شود. ولی یک چیزی هست که بنده لازم دانستم آن را تذکر بدهم بعد دیگر بسته به رأی آقایان است. توتون چپق دو قسم است: یکی این است که در ارومیه و نوچه زراعت می‌شود و آن توتون مخصوص است برای سیگار. حتی امروز در خود ارومیه که این توتون زراعت می‌شود یک دانه چپقی نیست و تمام مردم آنجا حتی زارعین سیگار می‌کشند و آن مقداری هم که حمل می‌شود و به تهران می‌آید می‌توان گفت که صدی نود از آن توتون را با توتون سیگار مخلوط می‌کنند و سیگار می‌پیچند و خیلی کم اشخاصی هستند که آن را با چپق بکشند و در واقع نادر است که این توتون را با چپق بکشند خلاف سایر توتون‌هایی که در دهات کاشته می‌شود قیمت آنها منی یک قران و دو قران است. مثلاً در ولایات ما آن توتونی که خوب است قیمتش یک من تبریز دو قران است. حالا بر توتون یک من دو قران یک دفعه یک تومان مالیات وضع کردن این یک تحمیل زیادی بر فقرا می‌شود.ولی این که می‌گویند به زارع تحمیل نمی‌شود درست است ولی از آن طرف به طور غیرمستقیم تمام این تحمیل به دوش زارع وارد می‌آید. یعنی یک زارعی که روزی ده شاهی می‌داد و پنج سیر توتون می‌خرید و می‌کشید حالا باید یک مرتبه دو ریال بدهد و دو ریال دادن برای زارع خیلی گران تمام می‌شود بنابراین بنده عرض کردم هر قدر از این توتون که سیگار می‌شود یعنی توی گیلز می‌رود مالیات آن را مطابق توتون سیگار بدهند ولی مابقی چون کم قیمت‌تر است مالیات آن را هم خوب است چهار قران کنید و باز در مقابل بر قیمت آن علاوه می‌شود. یعنی کسی که ده شاهی می‌داد توتون می‌خرید حالا باید یک قران بدهد و زیادتر هم گمان می‌کنم انصاف نباشد. این است که بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای قائم مقام. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
 +
 +
(جمعی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد آقای آقا سید حسن اجاق قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده شد)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - آقای اجاق (اجازه)
 +
 +
'''آقاسید حسن اجاق''' - بنده یک پیشنهاد دیگری هم تقدیم کرده‌ایم ولی آقای وزیر فوائد عامه اینجا یک توضیحاتی دادند که مالیات جنس نباید گرفته شود بنده عرض می‌کنم در وقت وارد کردن توتون و تنباکو به یک شهری ممکن است این جنس به فروش نرود و صاحب آن هم پول نداشته باشد در اینجا باید یک تربیتی قرار داد که اگر مال فروش نرفت و صاحب مال هم پول نداشت چه کار کند. بنده یک پیشنهاد دیگری هم تقدیم کردم که چنانچه صاحب مال پول نداشت نصف جنس خود را بدهد و چناچنه به دادن نصف جنس مایل نبود باید در وقت فروختن جنس یا پولدار شدن مالیات آن را بدهد.حالا این پیشنهاد را تبدیل می‌کنم به پیشنهاد دیگری که اگر جنس خود را فروخت مالیات دولت را نقدی بدهد چون گرفتن جنس برای دولت ضرر دارد و اگر جنس خود را نفروخت نصف جنس خود را به مالیه محل بسپارد تا وقتی که به فروش برسد.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد دیگری غیر از این پیشنهاد از طرف جنابعالی نرسیده است.
 +
 +
'''آقا سید حسن اجاق''' - بنده این پیشنهاد را پس می‌گیرم.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد دیگر آقای آقا شیخ جلال قرائت می‌شود (به شرح سابق خوانده شد)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - آقای آقا شیخ جلال (اجازه)
 +
 +
'''آقا شیخ جلال''' - در ضمن مدافعه از این لایحه از طرف هیچ یک از مدافعین گفته نشد که عایدات این مالیات چقدر است و دولت چقدر احتیاج دارد که می‌خواهد این مالیات را وضع کند و چون من معتقدم که نباید از مردم پول گرفت مگر در موقع احتیاج و از طرف دیگر می‌بینم که اکثریت اصرار دارند که این مالیات تصویب شود و مردم پول بگیرند این است که فقط به واسطه تقلیل تحمیل بر مردم این پیشنهاد را کردم.
 +
 +
'''نایب رئیس -''' رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال. آقایان موافقین قیام فرمایند.
 +
 +
(چند نفری بر خاستند)
 +
 +
'''نایب رئیس -''' تصویب نشده پیشنهاد آقای قائم مقام‌الملک و کی استوان قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده شد)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - آقای قائم مقام‌الملک (اجازه)
 +
 +
'''قائم مقام‌الملک''' - موضوع این پیشنهاد سابقه دارد و قریب یک سال است که تلگرافاتی از اهالی رشت به مجلس و وزارت مالیه رسیده است و بنده هم مذاکراتی با وزیر مالیه کرده‌ام و گمان می‌کنم که ایشان هم با این مسئله مساعد باشند که مالیات توتون سیگار در آن جا به جای ۱ من ۱۵ قران ۱ من ۱۲ قران و ۸ قران باشد چون توتون آنجا دو نمره است.
 +
 +
بنابراین بنده پیشنهاد کردم که از نمره پستش ۸ قران و از نمره اعلایش ۱۲ قران بگیرند. حالا بسته به رأی آقایان است.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقایان قائم مقام‌الملک و کی استوان آقایانی که موافقند قیام فرمایید.
 +
 +
(عده‌ای برخاستند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد آقای صدرالاسلام قرائت می‌شود. (به شرح ذیل خوانده شد)
 +
 +
بنده پیشنهاد می‌کنم که اخذ مالیات از تنباکو و توتون سیگار در موقعی بشود که جنس قابل تجارت در داخله و خارجه شده باشد.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - آقای صدرالاسلام (اجازه)
 +
 +
'''صدرالاسلام''' - البته کسانی که از موضوع زراعت تنباکو مطلع باشند می‌دانند که حصاد تنباکو و توتو ن سیگار در موقعی شود که کاملاً مرطوب و تر است و وقتی که محصول آن خشک شود شاید ربع آن باقی نماند یعنی از حیث وزن کمتر می‌شود و اگر بنا شود به طور اجمال و ابهام این ماده تصویب شود در موقع عمل دچار اشکال خواهند شد کما این که در اول وهله که تشکیل اداره دخانیات پیش آمد یک مشکلاتی بین مالیه و تجار و زارعین ایجاد کرد. اداره مالیه نمی‌خواست مالیات را در سرزمین بگیرد و می‌خواست پس از آن که تنباکو کیسه شده و به مرکز شیراز حمل می‌شود و قابل تجارت می‌شود آن وقت مالیات را بگیرد.ولی تجار می‌گفتند که باید شما مالیات را در سرزمین بگیرید و این همه مخارج به آن تعلق نگرفته باشد و در این ماده هم که از طرف دولت پیشنهاد شده است هیچ توضیحی نداده است و فردا در سر این موضوع مشکلاتی تولید خواهد شد بنابراین بنده این طور پیشنهاد کردم که این مالیات بر جنسی تعلق می‌گیرد که که قابل تجارت در داخله یا رد خارجه شده باشد و الا اگر بخواهند سر خرمن مالیات بگیرند ممکن است از ده من تنباکو چهار تومان بگیرند در صورتی که وقتی قابل تجارت می‌شود ۳ من آن بیشتر باقی نمانده است.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - گمان می‌کنم نظریه آقای صدرالاسلام در ماده ۶ تا یک اندازه تأمین شده باشد و اگر هم بخواهند پیشنهاد کنند باید در ماده ۶ پیشنهاد کنند.
 +
 +
'''وزیر فوائد عامه''' - در ماده اول نظریه آقا ذکر شده و گفته شده است تنباکو و توتون تهیه شده و نظر به این که مسائل فرعیه در نظامنامه ذکر خواهد شد. لهذا همین نظریه آقا در نظامنامه تأمین خواهد شد و محتاج به پیشنهاد نیست. اما بعضی آقایان از وزرا سؤال می‌کنند که مقصود از من کدام است این البته محتاج به توضیح نیست که من تبریز است ممکن هم همت اضافه کرد من تبریز.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی گرفته می‌شود.
 +
 +
'''صدر الاسلام''' - اجازه بفرمایید.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - بفرمایید صدرالاسلام بعد از قرائت ماده ۶ اگر چنانچه محتاج باشند آن وقت رأی بگیرید.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد آقای شیروانی (به مضمون سابق قرائت شد)
 +
 +
'''شیروانی''' - بنده خیلی مسرورم همان طور که مجلس شورای ملی نیم ساعت قبل یک قیافه جدی به خود گرفته بود حالا یک قیافه تقریباً ملایمی پیدا کرده است.آقای وزیر فواید عامه فرمودند ما مالیات وضع نمی‌کنیم فقط اینجا یک اصلاحی در آن قانون سابق می‌کنیم و دلیل‌شان هم این بود که چون این قانون در عمل تولید اشکال نموده است حالا می‌خواهیم یک راه آسان‌تری به دست بیاوریم البته قوانین همیشه یک نواقصی دارند و دولت باید همیشه در ضمن اجرا در نظر بگیرد و یک قانون بهتر و عملی‌تری که ممکن است جانشین آن قانون قرار بدهد پیشنهاد کند و آن قوانین البته باید با چند چیز تطبیق شود یکی اصول علمی در درجه اول. یکی مقتضیات وقتی و دیگر عمل. بنده تصور می‌کنم که این قانون تا حدی در آن دقت نشده و نویسنده‌ها گمان نمی‌کنم کاملاً این ۳ نکته را در نظر گرفته باشند و این هم که بنده موافق با فوریت نبودم و عرض کردم یک قدری مذاکره در اطراف این لایحه بشود و به کمیسیون برود از همین نطقه‌نظر بود که ممکن است ما در عمل دچار مشکلات شویم پیشنهاد دولت این است که دولت از تنباکوی تهیه شده منی ۴ قران و از توتون چپق منی ۱ تومان و از توتون سیگار منی ۱۵ قران.اولاً بنده میل داشتم یکی از آقایان وزرا توضیح بدهند. (تهیه شده) یعنی چه؟ و مردم از این کلمه چه باید بفهمند تنباکوی تهیه شده تنباکویی است که در توی لته خشکانده‌اند و بیرون آورده‌اند؟ تنباکویی است که دسته کرده‌اند؟ بد و خوبش را جدا کرده‌اند؟ قرص کرده‌اند؟ کیسه کرده‌اند؟ تهیه شده یک کلمه اعم است و بهتر این بود که توضیح داده شود. دیگر این که این قانون عیناً شباهت دارد به قانون تحدید تریاک منتهی یک چیز هم نقص دارد قانون تحدید تریاک علامت و باندورل دارد و آن چیزی که مالیات به آن تعلق می‌گیرد وقتی باندورل داشت می‌فهمیم این لوله تریاک مالیات خودش را داده ولی تنباکو یا سیگار یا توتون را نمی‌شود باندورل کرد.
 +
بنابراین از کجا باید فهمید که این توتون مالیات خودش را داده است یا نه حالا می‌خواهم این را اجرا کنیم یک کسی رفته و برای یک من تنباکویش ۴ قران داده و این تنباکو هم به جریان افتاده است آقای مفتش مالیه می‌رود و آن تنباکو را می‌گیرد آن وقت آن شخص با چه دلیلی می‌تواند میتش را قانع کند که مالیات داده‌ام.بنده تصور می‌کنم که مجلس و هیئت دولت و آقای وزیر مالیه روزی نگذرد که مصادف با صدها عرض حال شکایت‌آمیز از عملیات مأمورین مالیه و مخصوصاً تحدید نشوند و خود آقایان هم البته تصدیق می‌فرمایند که طرز اجرای خود قانون هم یک طوری است که بهتر از این هم دولت نتوانسته است تهیه کند بنده تقصیر را گردن دولت نمی‌دانم و تصور می‌کنم نقص از قانون است.این هم عیناً مثل همان قانون تحدید تریاک است یک مالیاتی را بر توتون وضع کرده‌اند و بالاخره نظامنامه او را هم مثل نظامنامه تحدید درست می‌کنند و از دیوار خانه مردم بالا می‌روند و توی خانه مردم هم می‌ریزند و می‌گوید چه کنیم در اینجا تنباکوی قاچاق است.قریب پنجاه شصت کاغذ خود بنده به وزارت مالیه نوشته‌ام و توضیح داده‌ام و بالاخره همین پارسال بود که هفت هشت نفر تلفات اصفهان داد برای اجرای تحدید تریاک این هم در عقب سر او خواهد شد.
 +
 +
'''یاسایی''' - این توضیح نیست.
 +
 +
'''شیروانی''' - خیر آقا روی همین پیشنهاد است و بالاخره این اقلامی را که در این ماده هست بنده تصور می‌کنم باز اسباب زحمت خواهش شد. چون دو قران یک کسی می‌دهد یک من تنباکو یا صد دینار می‌دهد تنباکو می‌خرد یک عباسی مالیات می‌دهد یک کسی هم ۵ قران می‌دهد تنباکو می‌خرد او هم یک عباسی می‌دهد.آقای وزیر فوائد عامه فرمودند نکشند. بنده عرض می‌کنم آن یکی هم نکشند. بنده عرض نمی‌کنم ۴ قران را کم کنید خیر اقلاً آن یک را هم ۴ تومان کنید چرا این نکشد؟ آن یکی بکشد؟ باید یک طوری کرد که هیچ کدام نکشند و بنده با این که خیلی میل دارم عایدات دولت زیاد شود با این طرز مالیات هم مخالف هستم و این ترتیب غلط است به این مناسبت بنده تصور می‌کنم که اگر دولت به جای این قانون که در دستش است و ده سال هم هست مردم عادت کرده‌اند و برای اجرای آن هم یک وسائلی به دست وزارت مالیه آمده است قاچاقچی‌ها را هم شناخته است این را به کلی منسوخ کند و یک مالیات جدیدی وضع کند؟ و همان طوری که فرمودند جنس را تبدیل به نقد کنند جنس تبدیل به نقد کردن معنایش این است که اگر کسی تنباکویش را فروخت و صدی سی آن را به دولت بدهد این جنس تبدیل به نقد کردن است. ولی وقتی آن مالیات را به کلی منسوخ می‌کنند یک قسمتش صدی دویست می‌دهد یک قسم صدی صد و یک قسم صدی بیست این تبدیل جنس به نقد نیست و یک مالیات جدیدی است و به همان جهاتی که عرض کردم دولت به مشکلات برمی‌خورد بنده شاید در اینجا نظرم بیشتر متوجه دولت باشد و معتقدم که این یک پیش‌بینی است که عرض می‌کنم و امیدوارم آقایان همه سلامت باشند و هفت هشت ماه دیگر یک وقت دولت دچار یک مشلات و محظوراتی می‌شود و بالاخره همان انقلاباتی که برای تریاک شده پیش می‌آید و ناچار می‌شوند بیایند اینجا و این مالیات را لغو نمایند و یک چیز تازه بیاورند آن وقت هم عایداتش سی هزار تومان یا بیست هزار تومان نشده چرا؟ برای این که سال اول بوده و دولت هم وسیله برای اجرا نداشته است این است که بنده پیشنهاد کردم دولت به اعتبار همین قانون یک سرمایه مختصری تهیه کند و فروش تنباکو را در داخله به خود انحصار بدهد و صدی هفتاد و پنج به قیمت آن اضافه کند و بفروشد و همان فروش را می‌کند برایش سرمایه است شاید در اول کار پیش از صد یا دویست هزار تومان سرمایه نخواهد و ممکن است همیشه ۱۰ میلیون پول هم در دستش باشد برای معامله از یک دست می‌خرد و از یک دست می‌فروشد منفعت هم می‌کند آن وقت هم جلوگیری شده است از استعمال و همان طوری که آقای وزیر فوائد عامه فرمودند یک قانون منعی است و بنده مدتش را هم ۳ سال قرار داده‌ام که وقتی دولت خوب توانست اجرا کند در رأس ۳ سال ممکن است صدی ۲۵ اضافه کند و همان طور که آقای رهنما فرمودند بعد از چندی ما هم صدی دویست اضافه کنیم در اجرایش هم هیچ مشکلاتی نیست سرمایه زیاد هم نمی‌خواهد یک نفر اجزا هم نمی‌خواهد با همین اداره که موجود است مسلماً می‌شود این کار را کرد و بنده برای تحدید تریاک هم یک همچون طرح قانونی تهیه کرده‌ام و تقدیم خواهم کرد.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای شیروانی. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.
 +
 +
(عده قلیلی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد شاهزاده شیخ‌الرئیس. (به مضمون ذیل قرائت شد)
 +
 +
پیشنهاد آقای محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس: بنده پیشنهاد می‌کنم به تنباکو و توتون که قیمت آن بیشتر از منی ۳ تومان است ۲ برابر مالیات مندرجه در ماده ۲ گرفته شود.
 +
 +
'''شاهزاده محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس''' با ادله‌ای که آقایان غالباً فرمودند قسمت عمده عقیده‌شان این بود که چرا باید از تنباکو و توتون یک من یک قران است چهار قران گرفته شود و تنباکوهای گرانقیمت مثل تنباکوی شیرازی و غیره هم همین طور باشد بنده خیال می‌کنم چون مقصود دولت فقط آسایش مردم است بنابراین هر چه این مالیات بیشتر بشود و هر چه کشیده نشود بهتر است و ممکن است تنباکوی یک من چهار تومانی و پنج تومانی و شش تومان ۳ زیادتر بدهد از تنباکوی پست مثلاً تنباکوی یک من سه تومانی دو قران اضافه بدهد همین طور بالاتر و گران‌تر. و الا با این ترتیب که تنباکوی چهار قران هم چهار قران و چهار تومانی هم چهار قران بدهد این بر خلاف عدالت است از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم که هم رعایت عدالت شده باشد و هم عوائد دولت زیادتر بشود
 +
 +
'''نایت رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد شاهزاده شیخ‌الرئیس آقایان موافقین قیام فرمایند
 +
 +
(عده قلیلی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد آقای مدرس (مضمون قبل خوانده شد)
 +
 +
'''مدرس''' - بنده خیلی متأسفم که لایحه به فوریت آمد به مجلس (حالا که گذشته) ولی اگر غیر از این بود زودتر از اینها می‌گذشت و بنده نسبت به این ماده نظریات آقایان را این طور می‌فمهم که می‌بینند یک قدری از عدالت خارج است و من خیال می‌کنم نسبت به این پیشنهادی که عرض کردم تا اندازه‌ای رفع این نگرانی می‌شود یعنی یک قدری اقرب به عدالت می‌شود نه این که حقیقتتاً عدالت می‌شود و البته دولت هم در این پیشنهادی که کرده است یک قدری باید اغماض کند و محضش این است که فرمودند اگر تنباکویی مثلاً قیمتش دو قران یا سه قران یا چهار یا پنج قران باشد چهار قران از عدالت خارج است از این جهت بنده پیشنهاد کردم هر تنباکویی که این مالیات را بخواهند از او بگیرند و این چهار قران از نصف قیمتش تجاوز کند برگردد تنصیف شود یعنی دو قران گرفته شود معنایش این است که تنباکویی که از هشت قران قیمتش بالاتر باشد چهار قران بدهد و تنباکویی که قیمتش از هشت قران کمتر باشد دو قران خواهد داد و همچنین در توتون اگر یک تومان از نصفش علاوه است یعنی دو تومان و یک قران قیمتش است یک تومان رابدهد و اما آن که قیمتش از بیست قران کمتر است که مالیاتش از نصف قیمت تجاوز می‌کند این یک تومان تنزل کند به پنج قران یعنی از نوزده قران و هجده قران و هفده قران پنج قران بدهد و بنده خیال می‌کنم اگر آقایان این پیشنهاد را تصویب بفرمایند یک قدری از این اشکالات رفع می‌شود و اقرب به عدالت می‌شود بله یک قدری هم ضرر به به دولت می‌خورد ولیکن وقتی که ملاحظه می‌فرمایند تمامش باید ملاحظات دولت نشود و ملاحظه هم از رعیت و تاجر بشود و اگر آقایان این را ضمیمه کند بهتر است در مواد دیگر هم بنده عرایضی دارم ولی عمده‌اش این ماده است
 +
 +
'''یاسایی''' - مجدداً قرائت بفرمایید (به شرح سابق قرائت شد)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به این تبصره که آقای مدرس پیشنهاد کرده‌اند. آقایان موافقین قیام فرمایند
 +
 +
(عده قلیلی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد پیشنهاد آقای اجاق (به ترتیب ذیل قرائت شد)
 +
 +
بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده دو این تبصره داده شود چناچه مالکین توتون یا تنباکو تأدیه این مبلغ مواد را بر ضرر خود فرض کنند جنس خود را از توتو ن یا تنباکو به مالیه قبض بسپارد در موقع فروش به استحضار مالیه بفروشد از قیمت نصف قیمت را تأدیه می‌نماید
 +
 +
'''آقا سید حسن اجاق''' - توضیحات همان است که دادم که در موقع عمل آمدن جنس نه خریداری پیدا می‌شود نه صاحب جنس پول دارد. این بود که پیشنهاد کردم این جنس را صاحب مال نگاهداری کند زیرا که دولت نباید انبارداری کند و بنابراین در موقع فروش باید به استحضار مالیه برسد
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای اجاق آقایان موافقین قیام فرمایند
 +
 +
(اغلب قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهاد آقای ملک‌الشعرا (به شرح ذیل خوانده شد)
 +
 +
بنده پیشنهاد می‌کنم هر گاه مالیات تنباکو و توتون از نصف قیمت عادله جنس مزبور تجاوز کند مطابق نصف همان قیمت عادله مالیات بر آن تعلق خواهد گرفت
 +
 +
'''ملک‌الشعرا''' - همان طوری که آقای مدرس فرمودند: اعتراضاتی بر طرز اخذ مالیات هست آقایان هم در توضیحاتی خودشان فرمودند و حقیقتاً نه علماً و نه اخلاقاً می‌توان اذعان کرد که یک مالیات مساوی بر اجناس مختلف‌القیمه مالیات نمی‌شود بست و غلط است و به وسیله این پیشنهاد هم البته این اساس غیر عادلانه را نمی‌شود رفع کرد. ولی به حکم ما لایدرک کله لایترک کله باید این قبیل پیشنهادها را لغو کرد و آقایان هم باید موافقت کنند که تا اندازه‌ای رفع این خلاف عدالت بشود منتهی فرقی که این پیشنهاد با پیشنهاد آقای مدرس این طور بود که اگر مالیات از نصف قیمت جنس تجاوز کند نصف مالیات بر آن تحمیل شود اینجا هم باز در عین جال یک خلاف عدالتی در آن منظور بود و این طور که بنده پیشنهاد کردم اگر مالیات زیادتر شد از نصف قیمت عادلانه جنس مالیات بدهند و به وسیله این پیشنهاد یک تعدیلی خواهد شد در مالیات اجناس ارزان قیمت و در حقیقت باعث می‌شود که اجناس ارزان قیمت زراعتش از بین نرود. چون شکل اول بالاخره به جایی منتهی می‌شد که اجناس ارزان قیمت زارعین از بین می‌رفت آن وقت زارعین مجبور بودند که فقط در آن نقاطی که آب و هوای آن نقاط مستلزم عمل آمدن توتون و تنباکوی اعلی است زراعت نمایند و جاهایی که آب و هوا و مقتضیات محلی توتون و تنباکوی صحیح عمل نمی‌آورد محروم شوند از زراعت و البته وقتی که جنس ارزان قیمتی یک مالیات زیادی به آن تعلق گرفت ناچار است که زراعت نشود و از بین برود و این مسئله‌ای است که مستقیماً به یک قسمتی از زارعین ایران لطمه وارد خواهد آورد زیرا که توتون و تنباکوی خوب در دو نقطه و سه نقطه به عمل می‌آید که عبارت باشد از اصفهان و شیراز و یک قسمت مختصری از کردستان باقی نقاط ایران البته توتون و تنباکوی خوب نمی‌تواند عمل بیاورد حالا این پیشنهاد اگر قبول شود البته یک تعدیلی خواهد شد نسبت به آن مالیات سنگین ابتدایی که در لایحه ذکر شده و این تعدیل تا درجه اصلاح خواهد کرد استدعا می‌کنم دو مرتبه قرائت شود. (به ترتیب سابق قرائت شد)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای ملک‌الشعرا کسانی که موافقند قیام فرمایند.
 +
 +
(عده قلیلی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد. پیشنهادی از آقای آقا سید یعقوب رسیده است قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)
 +
 +
بنده پیشنهاد می‌کنم که جلسه ختم شود و فردا سه ساعت پیش از ظهر تشکیل شود.
 +
 +
'''آقا سید یعقوب -''' بنده گمان می‌کنم تمام آقایان مستحضر باشند که بنده وکیل پر وپا قرصی هستم و همه وقت هم در جلسه حاضر ولی بنده می‌بینم که بعضی پیشنهادها هست که حقیقتاً یک اصلاحی است که است نسبت به این ماده و آقایان هم یک توجه مخصوص دارند که هر چه پیشنهاد است رأی ندهند.بنده عرض می‌کنم که این لایحه نیست که اگر امشب تمام نشود استقلال مملکت از بین برود و حالا هم سه ساعت از شب گذشته است بنابراین بنده پیشنهاد کردم فردا سه ساعت قبل از ظهر جلسه تشکیل شود و مذاکرات در اطراف این لایحه خاتمه پیدا کند و بالاخره هیچ طوری نمی‌شود و دنیا هم زیر و زبر نمی‌شود.
 +
 +
'''مشار اعظم''' - بنده مخالفم با ختم جلسه.
 +
 +
'''مشار اعظم''' - این ماده دوم که ماده اساسی این قانون است قریب یک ساعت بیشتر است که وقت ما را اشغال کرد و مادر اطراف آن مذاکره کرده‌ایم و تازه ذهن ما متوجه این شده است که بفهمیم محاسنس چیست و معایبش کدام است و بالاخر ه اگر بخواهیم مذاکرات را ختم کنیم تازه مثل این است که تمام کارهایی که تا حالا کرده‌ایم تضییع وقت بوده و باید از نو شروع به مذاکره کنیم و بنده عرض می‌کنم که این ماده وقتی تمام شد ممکن است جلسه را ختم کنیم و حالا در وسط کار نمی‌شود جلسه را ختم کرد.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - خطاب به آقا سید یعقوب مسترد داشتید.
 +
 +
'''آقا سید یعقوب''' - بلی بعد از تصویب ماده دو پیشنهاد می‌کنم.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد آقای تقی زاده (به شرح ذیل خوانده شد)
 +
 +
پیشنهاد می‌کنم ماده دو این طور نوشته شود وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو و توتون را به طبقه تقسیم نموده از قرار ذیل از آنها اخذ مالیات خواهد نمود.
 +
 +
تنباکوی طبقه سوم - هر من دو قران
 +
 +
تنباکوی طبقه دوم - هر من سه قران
 +
 +
تنباکوی طبقه اول - هر من چهار قران.
 +
 +
توتون چپق طبقه سوم - یک من پنچ قران
 +
 +
توتون چپق طبقه دوم یک من هشت قران
 +
 +
توتون چپق طبقه اول - یک من یک تومان.
 +
 +
توتون سیگار طبقه سوم - یک من هشت قران
 +
 +
توتون سیگار طبقه دوم - یک من دوازده قران
 +
 +
توتون سیگار طبقه اول - یک من پانزده قران.
 +
 +
'''تقی‌زاده''' - در غالب مذاکراتی که در مجلس می‌شود متدرجاً تمام آقایانی که ایراد می‌کنند این است که این مالیات غیر عادلانه است و در این شکی نیست حتی موافقین هم قبول دارند آن توتونی که قیمتش دو قران است چهار قران گرفتن و همچنین آن توتونی که دو تومان قیمت دارد چهار قران بگیرند معلوم است عادلانه نیست و از طرفی هم چنانچه اظهار شد دولت دچار محظورات است و مشکلاتی شده است که این ترتیب غیر عادلانه را ترجیح می‌دهد که تقویم در کار نباشد معلوم است بدترین تمام ترتیبات گرفتن مالیات تنباکو از جنس است و بدتر این که از هر محل بدون تفاوت چهار قران بگیرند.لذا بنده این طور پیشنهاد کردم چون تنباکو یا توتون در همه جا اسم دارد مثل تنباکوی حکان یا تنباکوی طبس و غیره این طور هم فهمیده نشود که امنای مالیه باز در هر محل خواهند گفت که این توتون یا تنباکو از طبقه اول است یا دوم یا سوم. بلکه دولت می‌تواند در مرکز تمام انواع تنباکو را که شش هفت قسم است معین کند که فلان اسم و فلان اسم جزو طبقه اول است و فلا ن اسم و فلان اسم جزو طبقه وسط و فلان و فلان جزو طبقه پست است آن وقت برای هر طبقه یک مالیات مخصوصی وضع می‌کنند محتاج به قوم هم نیست و همین طور در توتون.لهذا بنده پیشنهاد کردم که برای تنباکوی پست دو قران و آنچه که وسط می‌گوییم سه قران و آنچه تنباکوی اعلی است چهار قران مالیات معین شود منتهی بعد از نوشتن این پیشنهاد به خاطرم آمد که بعضی آقایان عقیده دارند که تنباکوی اعلا مالیاتش بیش از آنچه باشد که دولت پیشنهاد کرده است. درآن باب بنده مخالفتی ندارم یعنی ممکن است تنباکوی طبقه اول را از چهار قران بیشتر قرار داد و بنده این را شفاهاً اصلاح می‌کنم ممکن است بگوییم تنباکو دو قران و سه قران و پنج قران باشد و توتون پنج قران و هشت قران و دوازده قران باشد برای این که جمع بین هر دو نظر شود و عایدات دولت هم مثل اول باشد
 +
 +
'''وزیر مالیه''' - آقا خواهشمندم یک مرتبه دیگر قرائت بفرمایید (به شرح سابق قرائت شد)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - آقای تقی‌زاده اصلاحی در پیشنهاد کرده‌اند مجدداً قرائت شود و بعد رأی می‌گیریم وزارت مالیه اقسام مختلقه تنباکو و توتون را در تحت سه طبقه ترتیب داده طبقه سوم تنباکو دو قران و طبقه دوم سه قران و طبقه اول پنج قران. توتون چپق طبقه سوم یک من پنج قران طبقه دوم یک من هشت قران طبقه اول یک من دوزاده قران توتون سیگار طبقه سوم یک من هشت قران و طبقه دوم یک من دوازده قران و طبقه اول یک من پانزده قران.
 +
 +
'''وزیر مالیه''' - بنده همچون حس می‌کنم که اکثریت مجلس شورای ملی موافق است با این که درجاتی برای اجناس مختلفه برقرار شود و البته چیزی که اکثریت مجلس در نظر داشته باشد بیشتر مقرون به صواب است. بنابراین بنده این پیشنهاد را از طرف دولت قبول می‌کنم
 +
 +
'''نایب رئیس''' - خوب پس این پیشنهاد خواهد شد. پیشنهاد آقای مقوم‌الملک (این طور خوانده شد)
 +
 +
اینجانب پیشنهاد می‌کنم که چون اوزان جدید معمول خواهد شد به این طریق ماده دوم تنظیم شود
 +
 +
تنباکو یک سنگ که عبارت از هزار گرم است یک قران
 +
 +
توتون چپق هر سنگ سه قران
 +
 +
توتون سیگار هر سنگ پنچ قران
 +
 +
سنگ عبارت از هزار گرم است
 +
 +
'''مقوم‌الملک''' - برای سال آتیه سنگ‌های جدید معین می‌شود و منی هم که اینجا اظهار کردند معلوم نیست یک من شاه است یا تبریز و از این جهت وزنی که در اینجا معین شده است با آن قانون مطابق نیست. لهذا بنده پیشنهاد کردم یک سنگ که سه کیلو گرم است یعنی سه تای‌اش مساوی با یک من می‌شود برای هر سنگی از توتون سیگار پنج قران از توتون چپق سه قران و از تنباکو یک قران اخذ شود و با آن تقسیم‌بندی که معین شده به عقیده بنده باز مجبور می‌شوند که بروند و مقوم تعیین کنند دیگر بسته است به رأی آقایان
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای مقوم‌الملک. آقایانی که موافقند قیام فرمایند
 +
 +
(عده قلیلی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد چون عبارت این پیشنهاد یک نواقص دارد بایستی نواقصش را رفع بفرمایید تا رأی گرفته شود.
 +
 +
'''وزیر فواید عامه''' - چه نواقصی دارد
 +
 +
'''نایب رئیس''' - ترتیب وزنش درست مرتب نیست. (ماده مزبور اصلاح شده به ترتیب ذیل قرائت گردید)
 +
 +
'''وزارت مالیه''' اقسام مختلفه تنباکو و توتون را به سه طبقه تقسیم نموده از قرار ذیل از آنها مالیات دریافت خواهد نمود.
 +
 +
* تنباکو طبقه سوم - هر من دو قران
 +
* تنباکوی طبقه دوم - هر من سه قران
 +
* تنباکوی طبقه اول - هر من پنچ قران.
 +
* توتون چپق طبقه سوم - هر من پنچ قران.
 +
* توتون چپق طبقه دوم - هر من هشت قران
 +
* توتون چپق طبقه اول - یک من دوازده قران.
 +
* توتون سیگار طبقه سوم - یک من هشت قران
 +
* توتون سیگار طبقه دوم - یک من دوازده قران.
 +
* توتون سیگار طبقه اول - یک من هیجده قران
 +
 +
'''نایب رئیس''' - ماره دومی که دولت قبول کرده‌اند این ماده نمی‌شود. آقای تدین پیشنهادی کرده‌اند قرائت می‌شود (به این طریق قرائت می‌شود)
 +
 +
ماده دوم - اصل لایحه دولت را پیشنهاد می‌کنم
 +
 +
'''تدین''' - چند ساعت است که وقت مجلس صرف شده است برای این که آن قانون یک مشکلاتی داشت. از جمله آن مشکلات یکی مسئله تقویم بود و دیگر مسئله تشخیص و حالا اشکال در مسئله تشخیص توتون اول و وسط و پست است. در هر نقطه‌ای از نقاط ایران که توتون به عمل می‌آید. هر سه طبقه و هر سه درجه‌اش موجود است آن وقت اگر اختلاف شود بین صاحب توتون و مأمور مالیه که این وسط است یا این پست است یا این اعلی است طبعاً محتاج می‌شوند به خبره و ممیز و این قبیل اشخاص و به عقیده بنده این ترتیب عملی نیست زیرا یکی از دلایلی که دولت در اینجا اقامه کرد راجع به عملی نبودن آن قانون سابق است و به علاوه این پیشنهاد و نظر مخالفین را هم تأمین نمی‌کند و بالاخره بنده موافق هستم به این که همان ماده دوم مطرح شود چون اگر این ماده که ثانیاً دولت پیشنهاد کرده است رد شود ماده دوم به کلی از بین رفته است زیرا وقتی این پیشنهاد را دولت قبول کرد آن ماده دوم لایحه به کلی از بین رفته است و آن وقت دولت باید مجدداً ماده ثانی دیگری پیشنهاد کند.
 +
 +
'''نایب رئیس''' - پیشنهاد آقای تقی‌زاده را دولت قبول کرد ولی ماده پیشنهادی دولت را آقای تدین پیشنهاد کرده‌اند اگر رد شد در آن ماده رأی می‌گیریم.
 +
 +
'''وزیر فوائد عامه -''' این که دولت پیشنهاد آقای تقی‌زاده را قبول کرد از نقطه‌نظر مساعدت بود که یک قدری انحراف از عقید اولیه نمود. این نکته را هم باید عرض کنم که اگر فرضاً پیشنهاد آقای تقی‌زاده رد شد دولت همیشه حق دارد همان به نظریه اولیه خودش اعاده کند و این حق از دولت سلب نشده است و همیشه حق خواهد داشت که یک نظریه اتخاذ کند و پیشنهاد نماید بنابر این بنده خودم تردید دارم و نمی‌دانم آیا بهتر این است که به این پیشنهاد آقای تدین بعد از آن پیشنهاد رأی گرفته شود یا قبلاً و تصور می‌کنم اگر بعد باشد بهتر است و به علاوه این را هم تذکر می‌دهم که اگر پیشنهاد رد شود دولت مجدداً آن پیشنهاد رد شود دولت مجددا آن پیشنهاد اولی خودش را پیشنهاد می‌کند
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای تدین که ماده دوم لایحه دولت است و قبلاً پیشنهاد کرده بودند. آقایانی که موافقند قیام فرمایند
 +
 +
(عده کثیری برخاستند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد حالا رأی می‌گیریم به پیشنهاد جدیده دولت که ماده دوم می‌شود و دولت قبول کرده است. آقایان موافقین قیام فرمایند
 +
 +
(عده کثری برخاستند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب شد. دو فقره پیشنهاد راجع به ختم جلسه رسیده است...
 +
 +
'''نصرت‌الدوله''' - بنده با ختم جلسه مخالفم
 +
 +
'''نایب رئیس''' - قرائت می‌شود پیشنهاد آقای تهرانی (به شرح ذیل خوانده شد)
 +
 +
بنده پیشنهاد می‌کنم که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود.
 +
 +
'''آقا شیخ محمدعلی تهرانی''' - پس می‌گیرم
 +
 +
'''نایب رئیس''' - (خطاب به آقا سید یعقوب) شما هم پیشنهادتان را مسترد می‌دارید؟
 +
 +
'''آقا سید یعقوب''' - خیر ابداً
 +
 +
'''نایب رئیس''' - آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کرده‌اند که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود. بفرمایید آقا
 +
 +
'''آقا سید یعقوب''' - این لایحه مواد دیگری هم دارد و هفت ماده دارد و بنده می‌دانم که آقایان یکی یکی خواهند رفت و بنده خواهم ماند و بالاخره تمام نخواهند شد و یک پیشنهادهای نافعی هم خواهد رسید لهذا جلسه را حالا ختم کنیم فردا پیش از ظهر یا بعد از ظهر علی ایحال فردا تمامش کنند
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم
 +
 +
'''نصرت‌الدوله''' - بنده مخالفم
 +
 +
'''نایب رئیس''' - بفرمایید
 +
 +
'''نصرت‌الدوله''' - بنده این مخالفتی که با ختم جلسه می‌کنم از نقطه‌نظر زحمت برای آقایان نیست توضیح بنده را گوش بدهید و بعد اگر مخالف بود رأی ندهید بنده عرض می‌کنم این لایحه تمام اشکالش سر این ماده دوم بود که سه ساعت چهار ساعت صرف وقت شد و گذشت و بقیه مواد چندان اشکالی ندارد و شب عید است مردم می‌خواهند قم بروند مجلس باید تعطیل شود و ما می‌توانیم این چند ماده که باقی هست در بیست دقیقه رأی بدهیم و تمام شود و هیچ ما به الاختلاف نیست و بالاخره اگر این کار را امشب نکنیم ممکن است فردا دیگر مجلس نشود اصلاً تعطیل شود مگر برای شب عید آقایان خیال ندارند تعطیل بکنند و اگر این چند ماده را تمام کنند دیگر کاری نداریم و از فردا مجلس را تعطیل می‌کنیم تا پنج شش روز بعد از عید و سال آینده با دماغ راحت و تفریح کرده تشریف بیاورند به مجلس دیگر بسته است به نظر آقایان
 +
 +
'''نایب رئیس''' - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب. آقایانی که موافقند قیام فرمایند
 +
 +
(عده قلیلی قیام نمودند)
 +
 +
'''نایب رئیس''' - تصویب نشد ماده سوم مطرح است (ماده سوم به شرح ذیل قرائت شد و ضمناً بعضی از آقایا ن از مجلس خارج می‌شدند)
 +
 +
ماده ۳ - توتون و تنباکوی ساخته یا نساخته که باید به خارجه حمل شود از مالیات دخانیات معاف است
 +
 +
'''نایب رئیس''' - چون عده برای رأی کافی نیست جلسه ختم می‌شود. جلسه آتیه فردا سه ساعت قبل از ظهر
 +
 +
(مجلس سه ساعت و نیم از شب گدشته ختم شد)
 +
 +
'''نایب رئیس مجلس شورای ملی - سهام‌السطان'''
 +
 +
منشی - علی اقبال‌الممالک
 +
 +
منشی - معظم‌السلطان
  
 
[[رده:مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم - ۲۲ بهمن ۱۳۰۲ تا ۲۱ بهمن ۱۳۰۴]]
 
[[رده:مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم - ۲۲ بهمن ۱۳۰۲ تا ۲۱ بهمن ۱۳۰۴]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۴، ساعت ۰۹:۴۹

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم تصمیم‌های مجلس

مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی
نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۴۴

جلسه ۱۴۴

صورت مشروح مجلس عصر یوم سه شنبه بیست و هفتم برج حوت ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم شعبان المعظم

صورت مشروح مجلس عصر یوم سه‌شنبه بیست و هفتم برج حوت ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم شعبان‌المعظم

مجلس نیم ساعت قبل از غروب به ریاست آقای سهام‌السلطان نایب رئیس تشکیل گردید.

نایب رئیس - چون صورت جلسه صبح حاضر نشده در جلسه بعد قرائت خواهد شد. راجع به لایحه دخانیات که صبح مطرح مذاکره بود راجع به فوریت مذاکرات کافی شد و چون عده برای رأی کافی نبود رأی گرفته نشد. حالا رأی گرفته می‌شود به فوریت لایحه آقایانی که با فوریت لایحه موافقند قیام فرمایند.

(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد.

نصرت‌الدوله - یک رأی دیگر بگیرید برای فوریت ثانی

نایب رئیس - چون تقاضای فوریت ثانی شده که لایحه در مجلس مطرح مذاکره می‌شود.

بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به فوریت ثانی که در مجلس مطرح شود. آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(جمع کثیری قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد. شور در کلیات است. آقای حائری‌زاده مخالفید؟

حائری‌زاده - بلی

نایب رئیس - بفرمایید

حائری‌زاده - اگر به فوریت این لایحه رأی داده نشده بود ممکن بود بنده به واسطه مذاکراتی که در خارج می‌کردم یک اطلاعات کافی پیدا کنم و رفع پریشانی حواسم بشود و مخالفت نکنم ولی بدبختانه رأی به فوریت داده شد که فی المجلس قبل از آن که طبع و توزیع شود مطرح شود و ما نتوانستیم در اطراف آن مذاکرات و مشاوراتی بکنیم.بعضی از مالیات‌ها هست که اصولاً انسان خوب می‌داند ولی در موقع عمل می‌بیند تولید زحمت می‌کند مثل مالیات تریاک که هر نقطه‌نظری حساب کنیم می‌بینیم مالیات خوبی است زیرا اگر یک ماده مضره گران بشود و مردم استعمال نمایند عایدی هم برای دولت داشته باشد بهترین مالیات‌ها است ولی در موقع عمل و اجرا کردن قانون تجدید یک زحماتی تولید شد که این فکر برای اغلب ماها پیش آمده که باید قانون سابق را به هم زد و یک قانونی و یک مالیاتی وضع کرد که هم طرز وصولش آسان باشد و هم مردم راحت باشند خود بنده دخانیات استعمال نمی‌کنم نه اهل قلیون هستم نه سیگار نه چپق ملکی هم از زراعت دخانیات در آن بشود ندارم از آن طرف هم معتقدم که باید یک مالیات‌هایی برای مخارج مملکت وضع و ایجاد کرد ولی در ایجاد مالیات باید فکر کرد که هم زحمت وصولش کم باشد و راه تقلب هم در آن مسدود باشد و عایداتش هم به مصارفی که باید برسد برسد. این ماده که صبح قرائت شد خیال می‌کنم همچون بود که از تنباکو هر قیمتی که باشد چه تنباکوی خوب چه تنباکوی بد و چه وسط یک من چهار قران گرفته شود. از توتون چپق بد و خوب یک من یک تومان و از توتون سیگار بد و خوب یک من پانزده قران دولت بگیرد. یک کلمه دیگری هم داشت که آن را به حسب ظاهر می‌شود خوب تعبیر کرد ولی در موقع عمل خیال می‌کنم خوب نباشد گفته شد که این مالیات از زارع گرفته نمی‌شود از تاجر و مصرف‌کننده‌اش گرفته خواهد شد. اگر همان مالیات سابق را به تناسب بالاتر برده بودند و صدی سی را صدی چهل کرده بودند یا صدی پنجاه کرده بودند بنده با آن زودتر می‌توانستم موافقت کنم چون مردم به یک ترتیبی عادت کرده‌اند و تا به حال هم معمول بوده است و بهتر این بود همان ترتیب سابق باشد منتها تاکسش را بالا ببرند. ولی تنباکویی که یک من چهار عباسی فرضاً در طبس به عمل می‌آید و به مصرف فروش می‌رسد این را خواسته باشند یک من چهار قران از آن بگیرند نمی‌دانم آیا این ترتیب عملی هست یا نیست؟ اگر صاحب تنباکو تنباکویش را بیاید بدهد به دولت و بگوید من تنباکو نمی‌خواهم آیا از آن صرف‌نظر می‌کند یا خیر؟ چون من در اطرافش مطالعه نکردم نتوانستم بفهمم و اگر دولت تنباکو را به خودش انحصار می‌داد یا به یک کمپانی و در مقابلش این تاکس را برای مالک تنباکو معین می‌کرد که هر کس تنباکو دارد یک من فلان قدر بگیرد و تنباکویش را بدهد و برود با این من زودتر موافقت کنم و عملی‌تر هم بود که منحصر به دولت باشد و یک نرخی هم دولت خودش برای فروش تنباکو معین کند مثل سوخته تریاک که منحصر به خودش است که هرکس سوخته دارد تحویل می‌دهد به دولت و مثقالی سه شاهی یا یک شاهی می‌گیرد دولت هم مثقالی سه شاهی یا یک قران می‌فروشد این ترتیب به نظر عملی‌تر می‌آید.صبح که بنده این را شنیدم خدمت آقای وزیر مالیه عرض کردم که اگر دولت از نقطه‌نظر احتیاج به یک عایداتی می‌خواهد این مالیات را بدون مطالعه و کلاً به فوریت از مجلس بگذرانند.در همسایگی ما ترک‌ها یک همچون مالیاتی سال قبل برقرار کردند و برای مشاغل دولتی یک مالیاتی قرار دادند که هر کس یک سال بنا است از دولت حقوق بگیرد یازده ماه بگیرد و یک ماهش را نگیرد این را وقتی که من در روزنامه خواندم دیدم فلسفه خوبی دارد فلان زارعی که زراعت می‌کند آخر سال پنجاه تومان عایدات پیدا می‌کند.از این شخص پنج توان دهیک می‌گیرند برای مخارج بنده هم که اینجا نشسته‌ام و ماهی دویست تومان عایداتم است بیست تومانش را بدهم به دولت خیال می‌کنم ضرری نداشته باشد. چه ضرر دارد از این بیست و چند میلیون تومان پولی برای مملکت گرفته می‌شود و خرج می‌شود. حقوقاتی که در سال زاید بر سیصد تومان باشد مالیات بدهد.از سیصد تومان کمتر چون جزیی است باید آنها را معاف کرد ولی کسی که در ماه از بیست و پنج تومان بیشتر می‌گیرد وقتی که عشر عایداتش را به عنوان مالیات بدهد جبران یک چیزهایی که دولت در نظر گرفته خواهد کرد و بدون مطالعه هم یک مالیاتی که فردا برای ما تولید اشکال بکند ایجاد نشده است.این بود که بنده مخالفت خودم را لازم دانستم در مورد فوریتش عرض کنی و می‌خواستم عرض کنم که اقلاً مجلس رأی بدهد یک شور بشود و مثل سایر لوایح برود به کمیسیون و در آن مطالعه کامل بشود مثل لوایح بودجه که یک شور دارد تا ما هم بهتر بتوانیم در اطرافش مذاکره کنیم و با تجار مذاکره کنیم و اطلاعاتی تحصیل کنیم و ببینیم در موقع عمل و اجرا چه زحماتی تولید می‌کند یا چه منافعی برای دولت ایجاد می‌کند تا ما موافقت کنیم.ولی چون این طور نشد مجبور شدم مخالفت کنم و امیدوارم آقای وزیر مالیه که مطالعه کرده‌اند رفع خیال مرا بکنند یا این که یک محل دیگری را در نظر بگیرند که جبران بعضی چیزها را بکند و این کار را بگذارند با مطالعه به جریان بیفتد.

نایب رئیس - آقای عمادالسلطنه (اجازه)

عمادالسلطنه - آقای حائری‌زاده مخالفت اساسی با این لایحه نداشتند و فقط یک قدری اظهار تردید و تحیر فرمودند از این که چون وقت کم است، من درست مطالعه نکرده‌ام و نمی‌دانم مفید به مصالح عمومی خواهد بود یا خیر ولی از آن طرف در ضمن فرمایشات‌شان فرمودند که من معتقدم هر مالیاتی که گرفته می‌شود باید سهل باشد و نسبتاً هم راه قاچاقش مسدود باشد و از طرف دیگر هم چون مکرر اظهار عقیده فرموده‌اید بنده می‌دانم که عقیده‌شان این است که مالیات‌هایی که وضع می‌شود طوری باشد که نسبت به ضعفا و فقرا کمتر تحمیل شود. در این سنوات مشروطه و ایامی که ما مجلس داشته‌ایم بنده اطلاع ندارم که تاکنون هنوز یک مالیات اساسی از تصویب مجلس گذشته باشد و اگر یک مالیاتهایی از سابق بوده و یک بی‌عدالتی‌هایی بوده امیدواریم پس از آن که لوایح مفیده از قبیل لایحه ممیزی و غیره از مجلس گذشت آنها هم اصلاح شود ولی این اولین مالیاتی است که بنده خیال می‌کنم به مجلس آمده و به عقیده بنده این مالیات از بهترین اقسام مالیات‌ها است که امروز لایحه‌اش از طرف دولت آمده و تقاضای فوریتش شده است. این که فرمودند من با فوریتش مخالفم و معتقد بودم لااقل یک شور بشود و برود به کمیسیون و دوباره برگردد به مجلس.البته بنده هم با حضرتعالی هم‌عقیده می‌شدم. در صورتی که این مسئله دو سه ماه قبل آمده بود. اما امروز که بیش از سه چهار روز به اول سال نداریم و باید بودجه مملکتی زودتر تهیه و تدوین شود و به مجلس بیاید و تصویب شود و با آن انتظارات و توقعاتی که همه از دولت داریم و با احتیاجاتی که بعضی از وزارتخانه‌ها مخصوصاً قسمت‌های راه‌سازی و معارف و صحیه به یک بودجه کافی دارند.البته باید یک اضافه عایداتی منظور بشود و باید فکری کرد که یک عایداتی فراهم شود که وزارتخانه‌ها بتوانند بودجه‌شان را از روی احتیاجات (نه احتیاجات به تمام معنی) احتیاجات روزمره تهیه و تدوین نمایند و بیاورند به مجلس و البته با مطالعه و فکری که از طرف هیئت دولت شده است یک مالیات سهل‌القبول و همان طور که خودشان فرمودند نسبتاً راه قاچاقش سد باشد و به فقرا و ضعفا هم تحمیلی نشود تصور نمی‌کنم بهتر از این مالیاتی باشد.اما راجع به این که فرمودید خوب بود مالیات قدیم نسبت به همان صد بیست یا صدی سی که بود تجاوز می‌کرد و می‌رفت بالا این را هم بنده خیال می‌کنم خود جنابعالی و سایر نمایندگان محترم هم عقیده‌شان این باشد که باید ما به مرور زمان یک کاری بکنیم که دیگر اساساً مالیات جنسی در دفاتر دولت نباشد و البته این ترتیب بهتر است که ما هیچ مالیات جنسی نداشته باشیم (بنده بین گندم و جو و تنباکو فرقی نمی‌گذارم) برای این که همه ساله مطابق قانون اساسی باید چند ماه قبل از سال بعد بودجه مملکتی بیاید به مجلس البته وزارت مالیه وقتی مقدار زیادی جنس داشته باشد نمی‌شود یعنی نمی‌تواند قیمت ثابتی برای جنسش معین کند که در سال آتیه من دو میلیون پول تنباکو دارم یا یک میلیون پول توتون. این ترتیب که ممکن نیست ولی هر گاه تبدیل شود به نقدی البته خیلی زود و به طور سهولت می‌تواند عایداتش را پیش‌بینی و معین کند که فرضاً در سال آتیه ما سی میلیون عایدات داریم از آن رو هم مخارج معین می‌شود و مجلس تصویب می‌کند ولی اگر جنسی شد دیگر این ترتیب عملی نیست چون ممکن است جنس ترقی و تنزل کند.مخصوصاً به مسئله تنباکو و توتون تجربه شده و معلوم شده است که برای وصول این مالیات همیشه مأمورین مالیه دچار اشکال می‌شده‌اند و به علاوه وقتی که بنا شد از عین جنس گرفته شود. دولت مکلف است در هر دیه یا قصبه یا شهری یک انبار تهیه نماید و در سرفروش هم دچار چه زحمات و اشکالاتی می‌شود و آیا آن جنس را بخرند یا نخرند.اما این که فرمودند خوب است در عوض این مالیات اشخاصی که یک حقوقات و عایداتی دارند تا بیست و پنج تومان معاف و از آن به بالا عشریه بدهند بنده تصور می‌کنم این قسمت اصلاً مربوط به این لایحه نیست و تصور نمی‌کنم هیچ انصافی تصدیق کند که کسی که می‌رود خدمت می‌کند زحمت می‌کشد و در عوض خدمت یک اجرت روزانه دریافت می‌کند یک مبلغی از حقوقش را به عنوان مالیات بدهد به دولت...

(بعضی از نمایندگان - صحیح است)

چرا؟ شاید یک روزی (امیدواریم یک همچون چیزی پیش نیاید ولی اگر خدای نکرده یک روز سختی پیش بیاید. شاید) مستخدمین دولت هم مضایقه نداشته باشند از این که یک مقدار از حقوق خودشان را بدهند به دولت و با دولت کمک و مساعدت کنند...

(صحیح است)

ولی امروز که همچون چیزی برای ما پیش نیامده و یک محل مناسب این طوری هم داریم. می‌فرمایند در فلان جا تنباکو قیمتش چقدر است عرض می‌کنم که به هیچ‌وجه من‌الوجوه این مالیات تنباکو و توتون به زارع یا مالک یا رعیت تحمیل نمی‌شود. آن کسی که تنباکو را استعمال می‌کند آن کسی که در این مدت تنباکوی یک من چهار تومانی می‌کشیده حالا یک من چهار تومان و چهار قران می‌دهد و تنباکو و می‌کشد حالا یک من چهار تومان و چهار قران می‌دهد و تنباکو می‌خرد و می‌کشد یا آن کسی که تنباکوی یک من یک و یک تومان می‌گرفته حالا یک من چهارده قران می‌خرد و ابداً به زارع یا مالک تحمیل نمی‌شود و یک چیز عادلانه‌ای هم هست و گمان می‌کنم پس از آن که در مجلس شورای ملی بگذرد در جامعه هم به حسن قبول تلقی شود.

بعضی از نمایندگان -صحیح است

نایب رئیس - آقای رهنما موافقید؟

رهنما - بلی

رئیس - آقای آقا سید یعقوب

آقا سید یعقوب - بنده هم موافقم

بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است رأی بگیرید

بعضی از نمایندگان - کافی نیست

آقا شیخ جلال - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم

(همهمه نمایندگان)

نصرت‌الدوله - بگذارید حرف بزنند

نایب رئیس - پیشنهاد شده است که مذاکرات کافی است

نصرت‌الدوله - کتبی پیشنهاد شده است؟

نایب رئیس - خیر شفاهی فرمودند. آقای آقا شیخ جلال مخالفید بفرمایند.

آقا شیخ جلال - بنده در این روز تاریخی ادای وظیفه می‌کنم و البته مجلس و اکثریت مجلس خودشان می‌دانند و رأی خودشان را خواهند داد. بنده عرض می‌کنم که قانون میل ملتاست آنچه موافق با اراده ملت و مصالح مملکت باشد آن قانون است یک قضیه که یک ساعت، نیم ساعت قبل از ظهر دربین و کلا در حالت تعطیل جلسه پیش آمده بدون این که ما از مواد آن اطلاع داشته باشیم و هیچ کدام از آقایان از مواد آن اطلاع ندارند...

(همهمه بین نمایندگان - صدای زنگ نایب رئیس)

آقا شیخ جلال - لااقل حالا که مارا این طور خفه‌گیر کرده‌اند و نمی‌گذارند مردم اظهاراتی بکنند. پس خوب است آقایان اجازه بدهند حالا که به فوریت رأی داده شد. لااقل مخالفین و موافقین حرف‌های‌شان را بزنند عقایدشان را اظهار نمایند تا لااقل دنیا نگویند که مجلس ایران ایستاد و این تحمیلات را برمردم کرد...

بعضی از نمایندگان -(به طور همهمه) رأی بگیرید آقا

وزیر مالیه - بنده خیلی مختصر عرض می‌کنم برای این که آقای آقا شیخ جلال یک بیاناتی فرمودند مثل این که مجلس شورای ملی الان می‌خواهد یک جنایتی بکند!! این طور نیست آقا این یک مالیاتی است که چندین سال است وضع شده و مالیات جدیدی نیست مطالعه ندارد. همان مالیات قدیم است فقط دو چیز اینجا یعنی در این لایحه هست که خاطر آقایان را به آن متوجه می‌کنم و آن این است که سابق بر این مالیات را از روی قیمت جنس می‌گرفتیم حالا از روی وزن جنس می‌گیریم این دیگر هندسه اقلیدس نیست که لازم باشد جلسات و ساعات عدیده در این مطالعه شود سابق می‌گفتند از صد تومان سی تومان حالا می‌گویند از یک من چهار قران یک ماده دیگر هم اضافه شده است که تنباکو و توتونی که به خارج می‌رود از مالیات معاف است باقی دیگرش عین همان قانون است و اگر اختلافی داشته باشد در عبارت است و مالیات جدید و تحمیل جدیدی نیست و آن طوری که آقای آقا شیخ جلال خیال می‌کنند نیست و یک امر فوق‌العاده نیست همان قانون سابق است و چیز تازه‌ای نیست

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات. آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. آقای کازرونی (اجازه)

کازرونی - بنده اصولاً موافقم که بهترین مالیاتی که گرفته می‌شود یعنی بایستی گرفته شود مالیات است که از دخانیات و امثال آن گرفته شود چون استعمال دخانیات از جمله چیزهایی نیست که قوام وجود مردم مبتنی بر آن باشد مردم هم می‌توانند هر قدر بر قیمتش افزوده شد کمتر استعمال کنند در این موضوع چندان اشکال ندارم ولی در خصوص این که حالا این لایحه به فوریت آمده مخالفم در اطرافش کاملاً نتوانستیم و نخواهیم توانست یک مطالعات دقیقی کرده باشیم که من بعد مثل سایر اموری که به فوریت گذراندیم و بعدش اسباب ندامت شد و برگشت شد نشود.این هم یک موضوعی است که گذشته و دیگر هر چه بنده عرض می‌کنم بی‌فایده است لیکن عرض بنده این است سابق بر این قانونی ما گذرانده بودیم که صدی بیست بگیرند. مثلاً تنباکویی که توده ملت یعنی اکثریت مردم استعمال می‌کنند سر خرمنش یک من قران یا دو قران قیمت دارد و صدی بیست از آن گرفته می‌شد از یک من یک عباسی گرفته می‌شد و از یک من دو قران دو عباسی همین طور هر چه قیمتش بیشتر می‌شد مالیاتش هم زیادتر می‌شد ولی حالا مطابق این لایحه به جای یک عباسی یا دو عباسی یا ده شاهی چهار قران گرفته می‌شود.آقای وزیر مالیه می‌فرمایند اهمیت ندارد همان قانون سابق است طوری نشده فقط حالا از وزن گرفته می‌شود. خیر آقا سابقاً صدی بیست بوده و حالا صدی سیصد گرفته می‌شود مسئله خیلی هم تفاوت ندارد!! باز هم بنده موافقم و مخالف نیستم مشکل بنده این است که باید عایدی دولت زیاد شود و از آن طرف در خرج هم تقلیل حاصل شود لیکن به شرط این که این دو مسئله توأماً صورت بگیرد نه این که عایدی زیادتر بشود و در عین حال این عایدی در یک جایی مصرف شود که ملت از آنها استفاده نکرده باشد.مثل این که بنده از روی حدسی که زده‌ام بیست و سه میلیون مالیات از روی بودجه گرفته می‌شود و تقریباً بیست میلیون هم اضافه بر بودجه به اسامی مختلف از مردم پول گرفته می‌شود و قطع دارم به استثنای آن پولی که در راه قشون صرف می‌شود باقی‌اش حقیقتاً نمی‌توانم بگویم در راه مصالح عمومی خرج شده بنده که نمی‌دانم.اطلاع ندارم شاید! چه عرض کنم حالا اگر چنانچه دولت این مالیاتی که می‌خواهد اضافه کند یعنی به جای یک من دو عباسی و ده شاهی یک من چهار قران بگیرد اگر نشان می‌دهد که من این ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و اضافه عایدی را برای ازدیاد و توسعه قشون می‌خواهم برای خرید کشتی بخاری جهت حفظ خلیج فارس می‌خواهم برای این می‌خواهم که اراضی خوزستان را مشروب نمایم که عایدی سرشاری در آتیه برای دولت و ملت داشته باشد یا می‌خواهم راه شوسه دایر بکنیم یا برای مقدمه راه‌آهن می‌خواهم بنده بر روی سر می‌گذاشتم و به جای یک من چهار قران تصویب می‌کردم یک تومان گرفته شود لکن قطع دارم این پولی که می‌گیرند اولاً در بودجه که آخر سال یا اول سال می‌آورند باز ما همان کسر بودجه را خواهیم داشت. نه تنها این مبلغ که شاید یک کرور اضافه عایدی‌اش می‌شود اگر چنانچه پنج کرور هم اضافه شود با این ترتیب جریان اموری که ما داریم هر ساله کسر خواهیم داشت.دیروز بود که در کمیسیون بودجه تصمیم گرفتند که به اصطلاح اشل حقوق درجه اولی بیست و نه تومان باشد. بعد وقتی که آمد اینجا در مجلس مطرح شد هم از طرف دولت و هم از طرف بعضی از نمایندگان گفته شد که سی و دو تومان بشود و شده چیزی هم نبود تقریباً یک دو کرور بیشتر تفاوتش نبود. همچنین شاید بودجه جدید که می‌آید یک دلایلی اقامه شود که ارزاق گران است و نسبت حقوق درجه اول چهل تومان باشد همچنین سایر حقوق‌ها هم زیاد شود در صورتی که بنده آنچه اطلاع دارم و مسلم این است که در سایر ممالک استخدام دولت حقوقش از سایر جاها کمتر است. اما بعکس در مملکت ما مستخدمین دولت خیلی کمتر کار می‌کنند و بیشتر حقوق می‌گیرند. حالا این هم باز خارج از موضوع است.

(یک نفر از نمایندگان - صحیح است)

همین قدر خواستم این مسئله را عرض کنم و استدعا کنم که دولت به من محض اطمینان حاضرم بگوید که ما این اضافه مالیاتی را که می‌گیریم یا برای ازدیاد قشون است یا برای مونیسیون قشون است یا به جهت یکی از مؤسسات عام‌المنفعه است. بنده هیچ مخالفتی ندارم و اما در خصوص موادش گمان می‌کنم درست مطالعه نشده و در آتیه دچار اشکالات می‌شویم.آقایان می‌گویند که خیلی ما اخلاق به خرج داده‌ایم که پول از زارع نمی‌گیریم. خیلی عجیب است! بالاخره این پول از آن کسی که این تنباکو را مصرف می‌کند گرفته می‌شود تاجر و زارع و ادار هیچ یک از اینها از کیسه فتوت خودشان تأدیه نمی‌کنند. این مالیات بالاخره تحمیل می‌شود بر جنس و براصل قیمت جنس و بر آن کسی که می‌خرد چه تفاوت می‌کند از زارع گرفته شود یا نشود. به علاوه ملاحظه بفرمایید چطور ممکن است عملی کردن این مسئله.یک تنباکویی فرض بفرمایید از محل کشت و زرع حمل می‌شود برای شهر. صاحب مال یا چاروادار دم دروازه که می‌رسد مأمور دولت جلویش را می‌گیرد مالش را هم ضبط می‌کند و می‌گوید یک من چهار قران بده. حالا چطور باید این مالیات را بدهد؟ این مال باید آنجا باشد و صاحبش برود پول تهیه کند یا تنباکویش را بفروشد و بیاید بدهد؟ قیمت تنباکو یک من یک قران یا سی شاهی است چطور برای هریک من چهار قران تهیه کند و بدهد؟ این را بنده نمی‌فهمم.به علاوه بنده گمان می‌کنم یک همچون پول‌هایی که شما نقد و عاجل بخواهید از مردم بگیرید وجود نداشته باشد. بنده امسال تلگرافاتی داشتم که رعایا و مالکین استدعا کرده بودند از وزارت مالیه که ما به جای مالیات از اجناسی که داریم بدهیم چون پول هیچ نداریم. گندم داریم، جو داریم، خرما داریم این هستی ما است به هر قیمت که می‌خواهند عوض مالیات بردارند. پول از ما می‌خواهند ما پول نداریم جنس‌مان را هم نمی‌توانیم به جایی حمل کنیم.آن وقت اگر بدهند که متمردند اگر هم بدهند از کجا بدهند؟ پولی که در بین نیست. غرض این است که یک فکری در اطراف این قضایا بکنید که این قانون عملی بشود و من بعد مجبور نشوید یا آن را نسخ کنید و یا بعضی مواد آن را تغییر بدهند.

رئیس - آقای رهنما (اجازه)

رهنما - بنده موافق هستم که در این قسمت البته یک مذاکراتی بشود و همین طور که بنده موافق هستم البته یک مخالف هم حق دارد مخالفت خود را اظهار کند. ولی در اینجا این مسئله را باید طرف توجه قرار داد که البته مالیات وقتی وضع می‌شود که طرف احتیاج و ضرورت باشد و هر وقت دولت احتیاج داشته باشد کسر بودجه یا کسر عایدش را تأمین کند آن وقت باید مالیات وضع کرد.این مالیات برای جبران کسر بودجه هم گاهی طوری به مجلس لوایحش می‌آید که فوریتش ضرورت ندارد. مثل مالیات تصاعدی که لایحه‌اش می‌آید و می‌رود به کمیسیون‌های مربوطه و مدتی معطل می‌شود و بالاخره یک راپورتی به مجلس می‌دهند و در مجلس مطرح می‌شود. ولی این لایحه این طور نیست. احتیاج مالی، احتیاج اقتصادی، وضعیت بودجه امسال و سال آتی تمام اینها ایجاب می‌کند که یک مالیاتی به فوریت تصویب شود که از یک ضررهای دیگری جلوگیری شود.در اینجا لایحه وقتی فوریتش تصویب شد دیگر نمی‌توان گفت که چرا این مسئله به فوریت می‌گذرد و چرا بایستی یک مالیاتی که به طبقات غیر از طبقه رنجبر و زارع تحمیل می‌شود باید عجله بگذرد. اساساً این مالیات را باید ببینیم چیست و از جیب کی بیرون می‌آید کسی که سیگار می‌کشد. کسی که تنباکو استعمال می‌کند باید این مالیات را بدهد و اگر استعمال نکند نه می‌میرد نه سکته می‌کند نه بالاخره ناخوش می‌شود تریاکی هم بالاخره تریاکش را ترک می‌کند و نمی‌میرد. بنابراین مالیات بر سیگار، توتون، مالیات هر یک مسئله حیاتی نیست و یک کشمکشی را در مملکت ایجاد نمی‌کند. احتیاج ایجاب کرده است که یک مالیاتی وضع شود اگر نشود بودجه که ما این قدر اصرار داریم بگذرد دچار اشکال می‌شود وقتی یک دوازدهم می‌آید به مجلس و شاید با صعوبت تلقی می‌شود برای کسر بودجه است باید بودجه سال آتیه تهیه شده مرتب شده و به مجلس بیاید مالیات را اگر نگذارنند و نیاورند به مجلس کسر بودجه پیدا می‌شود آن وقت هم اگر در ردیف ستون عایدات بنویسند که گفته می‌شود جزو تصویب نشده‌ها است اگر هم نیاورند که گفته می‌شود راه‌آهن می‌خواهیم بسازیم و فلان مسئله باید فلان طور بشود. پس این فکر را باید کرد که وقتی ما می‌خواهیم یک کاری بکنیم ببینیم آن را به چه شکل و چه صورتی باید در بیاوریم. از اینها گذشته این مسئله در سال جدید که ما می‌خواهیم داخل آن بشویم یک قسمت مهمی است که اساس بودجه روی آن قائم است و اگر ما این مالیات را تصویب نکنیم وضعیت بودجه‌مان خوب نخواهد شد آن وقت ما می‌افتیم به یک دوازدهم و اسباب زحمت دولت و مجلس فراهم می‌شود.پس بنابراین این مسئله یک مسئله‌ای نیست که حتی تظاهر به مخالفت آن هم یک چیز معلونی باشد بلکه تا یک اندازه تظاهر به موافقتش در نزد افکار عمومی عنوان دارد زیرا اگر این مالیات را بر آن طبقه ناتوان و رنجبر وضع می‌کردند. البته شاید تظاهر به مخالفتش مفید بود ولی آن کسی که سیگار می‌کشد و سیگار جزو فضولات زندگانی است از کجا بهتر از این مالیات برایش پیدا کنند که باری هم بر روی دوش مردم نباشد.از طرف دیگر هم در ماده شش و هفت دارد که نسبت به توتون‌هایی هم که از خارج می‌آید به یک شکلی که تقریباً نزدیک به همین مالیات خواهد بود بر آنها گمرک وضع می‌شود. اینها می‌فهماند که علاوه بر مسائل اقتصادی که امروز ما مبتلا هستیم شاید در نظر گرفته شده که اساساً برای توتون و تنباکوی ایران قدم‌های مفیدی برداشته شود و شاید اگر ما این شکل بکنیم آن وقت توتون و تنباکوی جاهای دیگر صرف نکند که بیاید اینجا و دولت البته صدی صد و صدی پنجاه مالیات بر توتون‌هایی که از خارجه به اینجا می‌آید می‌بندد.پس بنابراین در این قسمت نه از نقطه‌نظر تظاهر مخالفتش یک عنوانی دارد بلکه از نقطه‌نظر مملکت هم مفید است. ما باید بدانیم که بالاخره اگر بودجه ما تعادل نکند اسباب زحمت ادارات می‌شود و اسباب زحمت مردم و مجلس و مستخدم و عضو اداره خواهد شد و اگر ما حقیقتاً این قدم را برداریم یک کمک بزرگی به دولت کرده‌ایم و بودجه‌اش را در ماه حمل و ثور زود تهیه نموده و به مجلس می‌آورد و مطمئن است که یک همچون مالیاتی تهیه کرده است که اگر کسر بودجه داشته باشد تأمین می‌کند و اگر این کار را نکنیم بودجه فلج می‌شود و اگر ما مالیات‌هایی که می‌آید بارش هم بر دوش رنجبرها نیست و بر یک تفنن زندگانی است بالاخره اگر بر آن هم ما اجازه ندهیم مالیات وضع شود کار مملکت پیشرفت نخواهد کرد.در مجلس که نباید اصولاً وقتی لایحه مالیات می‌آید بعضی از وکلا این قدر مقاومت بکنند. مالیات را باید کسانی که توانا هستند بدهند برای این که مملکت‌شان حفظ شود و اداره شود. پس بنابرین بنده معتقدم در این قسمت آقایان موافقت بفرمایند که این لایحه زودتر تصویب شود تا در بودجه‌هایی که برای ماه‌های بعد حاضر می‌شود و می‌آید به سهولت حل بشود و برود و این قدر هم وقت ادارات صرف عدم تعادل بودجه که الان پیدا شده نشود و این راه عملی را که پیش گرفته‌ایم برویم تا ببینیم به کجا می‌رسیم.

بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است.

نایب رئیس - پیشنهادی هم در این موضوع رسیده آقایانی که رأی به کفایت مذاکرات می‌دهند قیام فرمایند.

(اکثر برخاستند)

نایب رئیس - تصویب شد ماده اول مطرح است.(به شرح ذیل قرائت شد)

ماده ۱ - از کلیه اقسام و انواع توتون و تنباکویی که از خاک ایران به عمل می‌آاید و برای استعمال تهیه شده مالیات دخانیات مأخوذ می‌گردد.

نایب رئیس - آقای دامغانی مخالفید؟

دامغانی - بله

نایب رئیس - بفرمایید.

دامغانی - البته ممکن است دولت در بعضی از مواقع یک احتیاجات فوری پیدا کند به یک مسائل مالی و لوایحی به مجلس بیاورد و تقاضای فوریت نماید مجلس هم که آن دولت طرف اعتماد او است البته موظف است حل آن اشکال را بکند لیکن بایستی در مواد یک مطالعاتی هم بشود که پس از مطالعات لایحه به طوری بگذرد که یک وقتی اسباب ندامت برای مجلس و دولت فراهم نشود.یعنی یک مشکلات و محظوراتی را ایجاد نکند. این قسمت را هم عرض کنم که بنده اساساً برخلاف رأی بعضی نمایندگان معتقدم که اگر کلیتاً دولت در لایحه ممیزی هم از مردم عوض جنس پول بگیرد با یک قیمت متوسط عادلانه‌ای برای مردم بهتر است برای این که الان مخصوصاً در ولایات می‌بینم که جنسی را که می‌خواهند بگیرند مردم دچار چه مشکلاتی هستند و باید از دهات یک فرسخی دو فرسخی و پنج فرسخی جنس خود را بار کنند بیاورند در شهر در انبار یا در جای دیگر به انباردار تحویل بدهند آن وقت دچار مشکلاتی هم می‌شوند از قبیل این که افتش زیاد است خاکش زیاد است سنگ دارد دچار این چیزها می‌شوند. حالا اگر مأمورین هم خدای ناکرده دزد باشند معلوم است دیگر چه اشکال‌تراشی‌هایی برای مالک و رعیت که آن جنس را بدهکار هستند می‌کنند. پس اگر اساساً به یک قسمت متوسطی از مردم مالیات گرفته شود بهتر از ترتیب حالیه است.یعنی هم مالک و رعیت راغب‌تر است که پول بدهد و هم برای دولت باصرفه‌تر است. برای این که محتاج به فروش و تسعیر نیست و ضمناً هم گرفتار یک تقلبات و دزدی‌هایی نمی‌شود و مخارج انبارداری هم از بین می‌رود.همچنین در تنباکو و توتون نسبت به همین مالیاتی که چند سال قبل وضع شده و مردم هم دارند می‌دهند اگر درست توجه بشود به زارعین تنباکو و توتون معلوم می‌شود که چطور مبتلا به تقدیم هستند و چه ابتلائاتی دارند و خیلی ممنون هستند از این که تسعیر بشود و از هر منی یک مقدار پولی گرفته شود و اما اشکالاتی که آقای کازرونی می‌فرمایند که مصارفش چیست؟ اینها البته صحیح است منکر این هم بنده نیستم که در بعضی وزارتخانه‌ها افراط و تفریط هست یعنی تشکیلات زیاد است و تشکیلات وسیعی در بعضی وزارتخانه‌ها هست که باید دولت در نظر بگیرد و آنها را کوچکتر بکند لیکن در این موادی که نوشته شده است بنده مخالفم و معتقدم بر این که باید یک اصلاحاتی بشود.مثلاً از تنباکو وقتی که بنا شد یک من چهار قران گرفته شود.

یک نفر از نمایندگان - آقا ماده اول است

شریعتمدار دامغانی - در ماده اول بنده حق دارم در کلیات حرف بزنم از تنباکو وقتی می‌خواهند یک من چهار قران بگیرند. اصلاً بعضی تنباکوها هستند که یک من سه قران قیمت دارد آن وقت نمی‌شود یک من چهار قران بگیرند و یک من یک قران هم علاوه بر قیمت خودش مالیات بگیرند همین طور اختلاف درجات آنها. یک توتونی هست قیمت یک من آن پنج تومان است از آن پانزده قران بگیرند یکی هم که ده تومان قیمت دارد از آن هم پانزده تومان بگیرند. این اختلاف فاحشی است و باید مجلس در نظر بگیرد که رفع این اختلاف را بکند که بالاخره این مالیات که نقدی می‌شود یک مقدار متوسطی فرض شده باشد و بر روی همه اینها به طور عادلانه تقسیم شود و اگر بخواهند از کلیه تنباکو خوب و بدش و گران و ارزانش یک من چهار قران بگیرند و همین طور از توتون پانزده قران یا یک تومان بگیرند به عقیده بنده غیر عادلانه است و باید این مسئله را تصحیح کرد در خاتمه هم از دولت تقاضا می‌کنم و استدعا دارم که با این همه مالیات‌هایی که ملت قبول می‌کند کارگرها و مالکین و زارعین با بی‌صبری انتظار دارند که دولت یک لایحه هم برای اشیای تجملی تهیه کند و بیاورد به مجلس که همه مالیات‌ها را زارع و رعایا و ارباب و ولایات ندهند و یک قدری متجملین تهرانی هم شرکت داشته باشند.

بعضی از نمایندگان - صحیح است

نایب رئیس - چون در شور مواد رأی گرفته نشد و غفلت شد رأی می‌گیریم برای شور دوم مواد آقایانی که

وزیر فوائد عامه - بیرونی‌ها را هم دعوت کنید بیایند

نجات - عده کافی است برای رأی (چند نفر از نمایندگان داخل شدند)

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به شور موار آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(اکثر قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد آقای تدین (اجازه)

تدین - آقای آقا شیخ جلال در ضمن مخالفت با کفایت مذاکرات این طور اظهار کردند که قانون باید بر طبق اراده ملت باشد بنده هم با این قسمت موافقم ولی مظهر اراده ملت مجلس شورای ملی است وقتی که مجلس شورای ملی یک قانونی را تصویب کرده است آن قانون را ملت تصویب کرده است اگر تصویب نکرد آن وقت معلوم می‌شود که بر طبق اراده ملت نیست آقای دامغانی یک قدری اشاره کردند به مشکلات سابق بنده هم می‌خواهم همین قسمت را عرض کنم. در این که مالیات دخانیات مدت‌ها بود طرف توجه مجلس شورای ملی شده بود تردیدی نیست تا این که در دوره سوم در نهم برج میزان ۱۳۳۳ قانون مجلس شورای ملی در آن تاریخ وضع کرد و در آن قانون یک ترتیبی اتخاذ کرده است برای گرفتن مالیات از دخانیات که برای این که بیشتر توجه آقایان را جلب کنم ماده مربوطه به این قسمت را که ماده دوم آن قانون است قرائت می‌کنم.

ماده ۲ - مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول که از عوارض غیرمستقیم است از قرار صد سی از قیمت دریافت خواهد شد در صورتی که در تعیین قیمت تنباکو و توتون مابین مالیات بده و مأمورین مالیه اختلافی حاصل شود. صد سی از عین جنس دریافت خواهد شد مالیات مقرره نسبت به سیگار از قرار صد بیست است. ملاحظه می‌فرمایید در این قانون را قرار داده است که از قرار صد سی از قیمت دریافت کنند یک خروار تنباکو را تقدیم کنند ببینند چند تومان ارزش دارد صدی سی از قیمتش بگیرند.اینجا اول اشکال است یعنی مسئله قبول کردن قیمت اول مرحله اشکال است طبعاً مأمور مالیه می‌گوید قیمت این تنباکو این قدر است مالک تنباکو می‌گوید خیر کمتر است این امر طبیعی است که همیشه محض فرار از تأدیه یک وجهی هی آن کسی که مؤدی است قیمت را کمتر می‌گوید و طبعاً که اختلاف ایجاد شد محتاج به مقوم می‌شود و از کشمکش‌های زیاد یک قیامی برای تنباکو و توتون و چپق و سیگار ترتیب داده می‌شود که بالاخره به نفع دولت تمام می‌شود و مشکلاتی هم برای مؤدیان مالیات تولید می‌شود ده سال است که این قانون در جریان است در این ده سال در ضمن تجربیاتی که وزارت مالیه کرده است این طور معلوم شده است که این قانون مشکلاتی دارد بنابراین با نظریه و موافقت دولت به مجلس شورای ملی پیشنهادی کرده است که این لایحه امروزه باشد و این لایحه در واقع قانون ده سال قبل است و یک مالیات جدید است.در این قانون جدید که مطرح است ملاحظه می‌فرمایید که دیگر هیچ گونه اختلافی از نقطه‌نظر تقویم و تعیین قیمت تنباکو و توتون بین مأمورین مالیه و مؤدیان مالیات حاصل نخواهد شد. بنابراین تمام مشکلاتی که تاکنون موجود بوده است آن مشکلات از این تاریخ به بعد وجود نخواهد داشت.آقای دامغانی فرمودند به دلیل این که تنباکو انواع و اقسام دارد خوب است یک قسمت نقدی متوسط پیدا کنیم. بنده عرض می‌کنم پای قیمت که میان می‌آید باز همان اشکالات که در این قانون ده ساله بوده است الان هم موجود می‌شود این قیمت را کی معین کند؟ قیمت را مالیه معین کند تنها؟ مؤدی مالیات تنها قیمت را بگوید یا هر دو؟ باز مشکلات این قانون باقی است و همان اختلافات و همان مقومین.یعنی در بعضی از نقاط به واسطه پیشرفت کار خودشان مؤدیان مالیات اقداماتی می‌کنند و کار به آنجا می‌رسد که مقوم از طرف آنها معین خواهد شد و بالاخره عکس قضیه حاصل می‌شود و باز همان مشکلات و محظورات به حال خودش باقی است. بنابراین برای اصلاح آن قانون سابق این ترتیب در نظر گرفته شده است که مالیات نقدی باشد بدون این که عنوان قیمت و تقدیمی در بین باشد. نهایت می‌فرمایید تنباکوی یک من دو قرانی و سی شاهی را اگر بخواهیم یک من چهار قران از آنها بگیریم اجحاف نیست.اولاً تصور می‌کنم آن تنباکویی که یک من دو قران و سی شاهی باشد مصرف داخلی نداشته باشد و غالباً این جور تنباکو به خارجه حمل می‌شود و به علاوه در مقابل آن خودتان تصدیق می‌کنید که امروزه مصرف تنباکو در این مملکت نسبت به مصرف توتون چپق تقریباً عشر شده است و توتون چپق هم نسبت به توتون سیگار آن توازن سابق را ندارد و آن هم محل استعمالش امروزه نسبت به سنوات سابق کمتر شده برای این که عده زیادی در سابق توتون چپق می‌کشیدند و حالا تبدیل به سیگار کرده‌اند و اگر چنانچه نسبت به یک قسمت از تنباکو یا توتون چپق که کم قیمت است این مسئله منظور بشود. ولی غفلت نفرمایید از آن تنباکویی که یک من یک تومان و دو تومان است تا این که می‌رسد به یک من پنج تومان و شش تومان و وقتی که بنا شد در تنباکوی یک من سه تومان و چهار تومان یک من چهار قران از مؤدی و مالکش بگیرند کاملاً به نفع مؤدی است و به هیچ وجه به ضرر مؤدیان مالیات نیست. در صورتی که ترتیب سابق را اگر بخواهند منظور کنند و این اشکالات را اگر نمی‌داشت عایدات دولت از این راه بیشتر بود. مثلاً توتون چپق پست‌ترین توتون‌هایش امروز مابین دوازده و بیست قران است. توتون عمل آورده را عرض نمی‌کنم چون ممکن است توتون‌های چپق دو تومان و سه تومان و چهار تومان قیمت دارد تا می‌رسد به هشت تومان و نه تومان.بنابراین وقتی که این توتون پست را شما می‌خواهید با توتون اعلی مقایسه کنید. اگر در اینجا این قیمت را از آن بگیرند تلافی‌اش نسبت به آن توتون‌های گران قیمت می‌شود و کاملاً به صرفه مؤدیان است و به علاوه به هیچ‌وجه نمی‌شود اینجا یک ترتیبی را اتخاذ کرد که بگوییم مثال توتون پست فلان مبلغ و متوسط فلان مبلغ و اعلی یک من فلان قدر است.این از نقطه‌نظر فکر شاید یک قدری به نظر درست بیاید اما از نقطه‌نظر عمل باز هم همان مشکلات هست. خوب تشخیص توتون وسط و اعلی باز با کی است. اگر در قانون این حق را کاملاً به وزارت مالیه بدهند ممکن نیست عملی بشود و طرف قبول نمی‌کند و اگر به طرف این حق را بدهید البته تشخیص قیمت کمتری می‌دهد و همیشه توتون اعلی را برای این که کمتر بدهد می‌گوید متوسط است و توتون متوسط را می‌گوید پست است و باز محتاج خواهد شد به شخص و اهل خبره و حکمیت دو طرف یا یک طرف و باز همان اشکالات قانون اول باقی است به این جهت در عالم فرض و خیال می‌شود یک چیزهایی را گفت ولی از نقطه‌نظر عمل این فکر عملی نیست بنابراین بنده تصور می‌کنم که اگر قانون سابق (بنده حساب کردم) یک قدری این مشکلات را نمی‌داشت و کاملاً عملی می‌شد عایدات دولت بیشتر بود.از این لایحه که فعلاً مطرح است ولی چون این مشکلات را دارد محض این که این اشکالات برطرف شود و کمتر تحمیلات به مؤدیان مالیات بشود. بالاخره بهترین طرف را در نظر گرفته‌اند از همه اینها می‌گذریم اگر شما در نظر بگیرید و متوقع باشید یک قانونی وضع شود یا یک لایحه قانونی که مشتمل بر موادی باشد به طوری که نسبت به تمام افرادی که مشمول آن قانون باشند واقعاً عادلانه باشد این ممکن نیست.باران رحمت الهی به قول معروف می‌آید اما در این ضمن خانه فلان بیوه‌زن را هم خراب می‌کند. فلان دیوار شکسته فلان کس را هم خراب می‌کند نهایت در وضع قانون باید رعایت کرد که نسبت به اشخاصی که مشمول آن قانون هستند یعنی اکثریت و اقلیت آنهایی که مشمول آن هستند عادلانه باشد و به این جهت بنده تصور می‌کنم که این قانونی که از طرف دولت پیشنهاد شده است عادلانه است. یک تیکه دیگر را هم عرض کنم در آخر آقای دامغانی فرمودند خیلی علاقه دارند به این که لوایحی برای اشیای تجملی و لوکس به مجلس بیاید این اولش است آیا این جزو ضروریات زندگی است بنده، جنابعالی و دیگری واقعاً اگر استعمال دخانیات نکنیم می‌میریم؟ به علاوه این مواد سمی دارد و نیکوتین دارد سینه را خراب می‌کند و شخص را مبتلا به هزار قسم امراض داخلی می‌کند که آقای امیراعلم بهتر می‌دانند نتیجه‌اش چیست؟

بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است؟

نایب رئیس - راجع به کفایت مذاکرات مخالفی نیست؟

آقا شیخ جلال - این وضع مالیات بر دخانیات به این شکل مستقیم و غیرمستقیم قسمت عمده ضررش به هم‌ولایتی‌های ما و تمام قسمت‌های غرب که در آنجا زیاد علاقه دارند می‌خورد...

نایب رئیس - آقا در کفایت مذاکرات بفرمایید.

آقا شیخ جلال - این است که بنده کاملاً اطلاع دارم و اتفاقاً در آن قسمتی که بنده مخالفم هیچ کدام از آقایان اظهار عقیده نفرمودند این است که بنده اجازه می‌خواهم عقیده خودم را راجع به این ماده عرض کنم یعنی در واقع کسانی که علاقه‌مند هستند عقاید خودشان را اظهار کنند آن وقت اکثریت مجلس هر چه حکمیت کرد همان مطاع است.

بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید.

نایب رئیس - عده کافی نیست برای رأی اجازه می‌فرمایید چند دقیقه تنفس داده شود؟

رئیس‌الوزرا - حقیقتاً وضع مجلس امروز اسباب کمال یأس برای دولت فراهم کرد و واقعاً هیچ انتظار اصلاحات در امور مملکتی نمی‌رود بنده که خداحافظ می‌کنم خود دانید.

(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)

نایب رئیس - قبل از تنفس راجع به ماده اول مذاکرات شد و چون پیشنهاد کفایت مذاکرات شد و عده برای رأی کافی نبود اخذ رأی موکول به بعد از تنفس شد.

وزیر مالیه - باید عرض کنم که هیئت دولت هیچ اصرار ندارد به این که مذاکرات کم بشود اگر آقایان میل دارند مذاکرات زیادتر بکنند که مطلب بیشتر روشن بشود ما هیچ حرفی نداریم اختیار با آقایان است اگر هم می‌خواهید رأی بگیرید بسته به نظر آقایان است...

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات...

آقا شیخ جلال - بنده مخالفم با کفایت مذاکرات.

یک نفر از نمایندگان - با کفایت مذاکرات مخالف هستید.

نایب رئیس - مخالف قبل از تنفس مخالفت خود را اظهار کرد. رأی گرفته می‌شود چنانچه مجلس تصویب نکرد البته مذاکرات اعاده خواهد شد. آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند.

(اکثر قیام نمودند)

نایب رئیس - معلو م می‌شود کافی است. رأی گرفته می‌شود به ماده اول.

آقا شیخ محمدعلی - ما اصولاً ماده اول را نمی‌دانیم چیست؟

نایب رئیس - دو مرتبه می‌خوانند. (به شرح سابق قرائت شد)

نایب رئیس - آقایانی که ماده اول را تصویب می‌کنند قیام فرمایند.

(اکثریت برخاستند)

نائب رئیس - تصویب شد ماده دوم. (به شرح ذیل خوانده شد)

ماده ۲ - مالیات دخانیات مذکوره در ماده اول از قرار منی چهار قران از تنباکو منی یک تومان از توتون چپق منی پانزده قران از توتون سیگار اخذ خواهد شد.

نایب رئیس - آقای آقا شیخ جلال

آقا شیخ جلال - مخالفت بنده با این لایحه روی یک اصل مسلمی است که خیال می‌کنم تمام دنیا این اصل را قبول کرده‌اند و آن اصل این است که جزیه از مردم گرفتن متروک است و دولت‌های وقت بایستی اول مخارج ضروری را برای مملکت معین کنند پس از آن روی احتیاجات جامعه وضع مالیات کنند و به همین فلسفه بنده مع‌التأسف به عقیده خودم با اصل وضع این مالیات مخالف بودم و مخالفت خود را خواهم کرد. زیرا هنوز دولت مخارج را برای ما معین نکرده و بها نگفته است که این پول را برای چه می‌خواهیم. آنچه مملکت محتاج آن است و پول‌هایی برای آن داده است و می‌دهد و طرف توجه است و واقعاً قبول دارد. یک قسمت راجع به تأمینات مادی این مملکت است که به وسیله قشون و قوای تأمینات به عمل می‌آید و خوشبختانه عایدات ارضی به ضمیمه گمرک برای این مخارج کافی است. زیرا گمرک تقریباً در حدود شش یا هفت کرور عایدی دارد مالیات ارضی هم با ممیزی می‌رسد به ده پانزده کرور بنابراین نه میلیون الی یازده میلیون را که ملت و دولت تخصیص داده است برای قسمت تأمینات این مالیات کفایت می‌کند و زیاده از این چون که ما نمی‌دانیم مصرفش چیست و هنوز دولت مصرفش را معین نکرده نمی‌توانیم تصویب کنیم. آقای وزیر مالیه فرمودند وضع این مالیات برای کسر بودجه سنه آتیه است بدیهی است هنوز بودجه نیامده است که ما بدانیم آیا کسر داریم یا نداریم ما وقتی که ملاحظه می‌کنیم و بودجه این سنه ۱۳۴۳ را نگاه می‌کنیم می‌بینیم که ارقام برجسته‌ای خرج یکی قشون و تأمینات است. این قسمت را بنده عقیده‌ام این است که مطابق ترتیب امسال مال سال آتیه را هم طور علیحده رأی بدهیم و اما راجع به سایر قسمت‌هایی که هنوز وجود و بقای‌شان برای مملکت محرز و مسلم نیست بنده نمی‌توانم از طرف خودم یا دیگران اظهار عقیده کنم و بگویم که ما بیاییم یک مالیاتی وضع کنیم پس مخالفت بنده یکی روی این اصل است که باید آن مالیاتی که مردم می‌دهند برای خرج‌های ضروری این مملکت باشد. یکی دیگر از خرج‌های ضروری این مملکت قسمت معارف است که تقریباً صد هزار تومان صرف معارف می‌شود و در حدود همان یازده ملیون خرج تأمینات می‌شود حساب کرد و مابقی که سیزده الی چهارده ملیون است معلوم نیست مصرفش چیست و مصارفش برای این مملکت چیست! بنابراین بنده این مخارج را زائد می‌دانم و به علاوه نباید یک مالیات جدیدی وضع شود. چیز دیگری که بنده را به مخالفت با این قانون واداشته است این است که بنده اهل نهاوند هستم یک قسمت عمده نهاوند که بدبخت‌ها اسیر و گرفتار اشرار شده‌اند و چیزی که از آنها مانده همین مسئله تنباکو است و قیمت تنباکو در آنجا حد اعلایش از ضروری هفت تومان است الی بیست تومان آن وقت این مالیات میگ‌وید کسی که یک من تنباکو دارد قیمتش سی شاهی بیشتر نیست یا کمتر یا بیشتر باید چهار قران بدهد. بدیهی است که این وضع مالیات وجه من الوجوه عادلانه نیست و از طرف دیگر آقایان که در قسمت غرب هستند می‌دانند قسمت عمده توتون خوبی که در آنجا می‌آید از یک قسمت بین‌النهرین و کردستان عثمانی می‌آید و اگر بنا شود این مالیات وضع شود سبب می‌شود که به کلی عایدات داخلی ما از بین می‌رود و تنباکو و توتونی که مال خارجه است به مصرف می‌رسد. این است که بنده در روی این دو اصل با این لایحه مخالفم و عقیده‌ام این است که اصلاً این لایحه نباید وضع شود.

ناصرالاسلام - آقا این مذاکرات در کلیات است ما وارد مواد شده‌ایم.

آقا شیخ جلال - این مخالفت بنده بود راجع به اصل وضع مالیات عموماً و وضع این مالیات خصوصاً و اما در ماده دوم که نوشته است هر کس یک من تنباکو دارد بایستی چهار قران بدهد بنده خیال می‌کنم اگر آقایان مراجعه کند به تجار تنباکو فروش تصدیق می‌فرمایید که یک قسمتی در یزد. کاشان. نهاوند. خرم‌آباد. گلپایگان و تمام اینجاها تنباکو یک من یک قران است الی دو قران و آن وقت یک عده اشخاصی که جنس‌شان را دو قران نمی‌خرند چگونه می‌شود تحمیل کرد که یک من چهار قران بدهند! نظر دیگری که به عرض آقایان می‌رسانم این است که حقیقتاً امروز در مملکت ما پول نیست. ممکن است بگوییم نصف عایداتی که دارند بگیرند اما جنس بگیرند زیرا در مملکتی که پول نیست اگر یک نفر کاسب یا زارع تحمیل کنیم و بگوییم تمام محصولت را بده بهتر از این است که گفته شود باید پول بدهید. چرا؟ برای این که جنس یک چیزی است که در قدرت او هست ولی با این ترتیب مجبور می‌شود عایدات دیگر و سایر مالیه خود را بفروشد و مالیات به دولت بدهد. این است که بنده با ماده دو مخالفم و یک پیشنهادی در این خصوص دارم که تقریباً توتون سیگار یک من دو قران و چپق یک قران و تنباکو یک من ده شاهی و در موقع پیشنهاد توضیحات خود را عرض می‌کنم.

وزیر فوائد عامه - از بیانات آقای آقا شیخ جلال اگر یک کسی مطلع نمی‌بود همچون ممکن بود درک کند که امروز مجلس شورای ملی تازه دارد یک مالیات جدیدی بر دخانیات وضع می‌کند و به این جهت ایشان مخالفت می‌فرمایند و می‌فرمایند این مالیات نباید وضع شود در صورتی که ایشان نباید فراموش کنند که این مالیات مدتی است در این مملکت هست و حقیقتاً اگر در لایحه‌ای که پیشنهاد شده است دقت کنند چند قوه اصلاح است که یک اصلاح مهمش تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی. ممکن است البته در ضمن رسیدگی به مبلغی که در ماده دوم پیشنهاد شده است بعضی از آقایان اختلاف نظر داشته باشند. یعنی بفرمایید مبالغی که پیشنهاد شده است تناسب قطعی کامل با صدی سی و صدی بیست ندارد. شاید اگر فقط مذاکرات در همین زمینه بشود بعد از تبادل نظر و تعاطی فکر ممکن شود یک راه‌حلی که موجب موافقت نظر طرفین باشد به دست آورده ولی بالاخره باید بدانند که این مالیات تازه نیست و این اصل را نباید فراموش کرد و باید بدانیم که تبدیل مالیات جنسی است نه نقدی حالا وارد شویم در اعتراضاتی که آقای آقا شیخ جلال فرمودند. اولاً اسم مالیات را که از مردم اخذ می‌شود جزیه گذاشتند به عقیده من در یک مملکت آزادی اسم مالیات را نمی‌شود جزیه گذاشت. مالیات مساعدت و مشارکتی است که هر یک از افراد مملکت برای نگاهداری مؤسسات مملکت خودشان می‌نمایند و این جزیه نیست و از روی کمال رغبت و میل این را می‌کنند و باید هم بکنند. زیرا مؤسسات مملکت محتاج به خرج است و افراد حساس یک مملکتی نباید بگذارند مخارج مملکت‌شان از جاهای دیگر تهیه شود بلکه باید خودشان مخارج خود را تقبل کنند و وقتی این تقبل را کردند اسم مالیات را نمی‌شود جزیه گذاشت. یک اصل دیگری که به نظرشان مسلم بود و فرمودند این بود که ابتدا باید خرج معین شود بعد دخل. این اصل هم صحیح است و هم صحیح نیست این اصل صحیح است در ممالکی که تمام احتیاجات خودشان را در ضمن عمل پیش‌بینی کرده‌اند و متدرجاً تأمین کرده‌اند و آن وقت می‌خواهند احتیاجات فرعیه خودشان را تأمین کنند مخارج احتیاجات اصلیه و فرعیه خود را مرتب می‌کنند و بعد به تناسب آن خرج دخل پیش‌بینی می‌کنند اما در مملکت ایران هنوز این اصل نیست و این اصل غلط است در مملکت ایران که صدی و سی شش هزار تومان فقط خرج صیحه‌اش می‌شود. در مملکت ایران که ششصد هزار و خرده‌ای فقط صرف معارفش می‌شود. در مملکت ایران که قریب سیصد و پنجاه و شش هزار تومان خرج راه‌سازی آن می‌شود آیا می‌توان گفت که این مملکت عوائد اضافی لازم ندارد؟ پس بدون رسیدگی به اقلام خرج می‌توان گفت که این مملکت عایدی لازم دارد این مملکت عایدی خودش را باید ده مقابل عایدی امروز بکند و تا وقتی که ده مقابل امروزه نکند نمی‌تواند این مملکت به خودش اجازه بدهد که در طریق ترقی سیر کند. پس بنابراین این اصل هم که در سایر جاها حقیقتاً مسلم است که اول باید خرج را در نظر گرفت و بعد عایدات را پیدا کرد این اصل در مملکت ایران مصداق و وجود خارجی ندارد در مملکت ما باید سعی کرد عایدات را زیاد کرد. فرمودند مخارج ضروریه که هست فقط قسمت تأمینات است. بنده هم با ایشان موافقم. مخارجی که برای قوه تأمینه این مملکت می‌شود بر سایر مخارج مقدم است ولی تمام مخارج مملکتی هم منحصر به این خرج نیست. فرق است مابین خرجی که مقدم بر سایر مخارج است یا این که منحصر به همان خرج است. هیچ مملکت مشروط و هیچ دولتی نمی‌تواند بگوید که فقط یگانه خرج من مخارج قوه تأمینیه است بلکه مخارج ادارات مختلفه دیگر هم هست. همین طور که قشون لازم است همین طور هم راه و عدلیه لازم است همین طور که پلیس است همان طور مدرسه هم لازم است. همین طور که ژاندارم لازم است همان طور هم صحیه لازم است. مخارج تمام اینها را وقتی جمع کنید مخارج مملکتی می‌شود. پس با تصدیق به این اصل و با مسلم بودن این اصل که قوه تأمینیه و مخارج قوه تأمینیه مقدم بر سایر مخارج است ولی مخارج مملکتی منحصر به این خرج نیست و مخارج ادارات دیگر هم هست. بعد آقا وارد شدند در اصل مطلب و فرمودند که در بعضی جاها تنباکو و توتون قیمتش یک من یک قران و سی شاهی و دو قران است و ما می‌خواهیم یک من چهار قران و یک تومان و پانزده قران مالیات وضع کنیم. البته مقصود ایشان راجع به چهار قران تنباکو بوده است و فرمودند اگر یک من چهار قران وضع کنیم اسباب ترویج مال‌التجاره خارجه خواهد شد و غفلت از این فرمودند که در خود لایحه این مطلب پیش‌بینی شده است یعنی در لایحه ذکر شده است که دولت مالیات گمرکی را خواهد رساند به حد مالیاتی که از توتون و تنباکو داخله می‌گیرند برای این که اسباب تسهیل ورود امتعه خارجه فراهم نشود. پس از این نقطه‌نظر هیچ نوع تشویقی نسبت به واردات خارجه نشده و گمان می‌کنم این ماده کاملاً مقصود ایشان را تأمین نماید. دیگر این که فرمودند نظر به این که در مملکت پول نیست به این جهت زارع بیچاره قادر نخواهد بود که این مالیات گزاف را نقدی بدهد ولی اگر در یکی از مواد دیگر دقت می‌کردند ملاحظه می‌فرمودند که این مالیات نه تنها از زارع گرفته نمی‌شود بلکه از تاجر خرنده دست اول هم گرفته نمی‌شود پس ببینیم این مالیات از کی گرفته می‌شود؟ زارع تنباکوی خودش را جمع می‌کند و به هر قیمتی که دلش می‌خواهد به تاجری می‌فروشد آن وقت اگر توتون است باید بریده شود و اگر تنباکو است باید خشک شود و حاضر شور و به عبارت اخری از این راه‌های کوچک کوچک جمع می‌شود که دست یک تاجری که سرمایه از همه ما بیشتر است و برای آن تاجر هم دادن مالیات تحمیلی نیست و وقتی که موقع استعمال این تنباکو است آن وقت از آن شخص این مالیات را می‌گیرند پس در اینجا نه تحمیلی بر زارع شده است و نه تحمیلی بر آن خرنده اولی بوده است پس این اعتراض ایشان وارد نیست اعتراض دیگری که فرمودند این بود که اساساً این مالیات زیاد است. راست است من هم تصدیق می‌کنم که زیاد است اما ایشان نباید فراموش بفرمایند که تمام ملل مختلفه دنیا در برقرار کردن مالیات دو اصل را اتخاذ می‌کنند و این دو اصل نسبت به هم متضاد است یکی اصل تسهیلی است که در عین این که می‌خواهند یک حقی بگیرند. خود آن مال‌التجاره و محصول را نمی‌خواهند از بین ببرند و می‌خواهند نشر و استعمال آن را تشویق بنمایند و اگر فرض بفرمایید شما بخواهید مالیاتی بر گندم وضع کنید البته یا نباید مالیات بر گندم وضع کرد و اگر هم می‌خواهید وضع کنید باید قدری قلیل باشد که محسوس نباشد. یک اصل دیگر مالیات منعی است که مخصوصا مالیات زیاد بر بعضی چیزها تحمیل می‌شود که حتی‌الامکان کم شود نه این که تشویق شود و فقط در یک مورد تشویق می‌کنند و آن نسبت به صادرات است یعنی آن مال‌التجاره که اساساً برای مصرف داخله مضر است و هیچ دولتی مایل نیست آن را در داخله خودش استعمال کند ولی چون هیچ دولتی هم مقید نیست حفظ‌الصحه سایر ممالک را منظور و مراعات کند یک تسهیلاتی فراهم می‌کند که بتوانند آن را به خارجه حمل کنند یعنی همان اصلی که در لایحه منظور شده است یعنی تمام تنباکو و توتون که از خاک ایران به خارجه حمل می‌شود از این مالیات معاف شده است اما از نقطه‌نظر استعمال داخلی باید این مالیات را بگیرند. آقا می‌فرمایند این مالیات زیاد است خوب بدی این زیادی مالیات چیست اگر بدی‌اش این است که یک عده به واسطه گرانی توتون و تنباکو از کشیدن آن صرف‌نظر می‌کنند این که بسیار چیز خوبی است واگر دولت موفق شود یک مالیاتی برقرار کند که در ضمن این که فوائد خودش را زیاد می‌کند حفظ‌الصحه افراد مملکت را هم مراعات کرده باشد باید قدردانی کرد و باید یک همچون لایحه قانونی را استقبال کرد نه این که بگویید ما مخالفیم برای این که مالیات سنگین است. مگر این مالیات بر احتیاجات ابتداییه است که می‌فرمایید سنگین است مالیات بر توتون و تنباکو همان چیزی است که تمام ممالک دنیا ندارند صدی دویست مالیات بر آن وضع می‌کنند پس همان طور که عرض کردم نه تحمیل بر زارع و نه تحمیل بر خرنده دست اول است و نه از صادرات چیزی می‌کاهد بلکه آن را تشوین می‌کند ونه بر واردات خارجی چیزی می‌افزاید زیرا همان تحمیلی که بر محصول داخلی می‌شود و هم مناسب با حفظ‌الصحه مردم است

جمعی از نمایندگان - مذاکرات کافی است

بعضی از نمایندگان - کافی نیست

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند

(اغلب برخاستند)

نایب رئیس - معلوم می‌شود کافی است پیشنهادها بدواً قرائت می‌شود بعد یکی یکی مطرح می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد آقای مدرس: پیشنهاد می‌کنم به ماده دوم اضافه شود

تبصره - در صورتی که مالیات تنباکو یا توتون از نصف قیمت عادله آن جنس تجاوز نماید مالیات آن به نصف تنزل خواهد نمود

پیشنهاد آقای معظم‌السلطان: بنده پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده دوم ضمیمه شود. در نقاطی که قیمت تنباکو از قیمت چهار قران کمتر است از قرار صدی پنجاه از عین تنباکو دریافت می‌نماید.

پیشنهاد آقای تهرانی: این بنده پیشنهاد می‌نمایم که مالیات بر توتون و تنباکو به طریق ذیل وضع شود.

  • تنباکوی عالی یک تومان.
  • متوسط شش قران.
  • پست دو قران.
  • توتون چیق عالی یک من دو تومان

متوسط یک تومان.

پست چهار قران.

توتون سیگار عالی ۲۵ قران

متوسط دو تومان

پست ۵ قران

پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا: بنده ماده دوم را این طور پیشنهاد می‌کنم از کلیه توتون و تنباکو معادل ۵۰ درصد قیمت مالیات دریافت می‌شود.

پیشنهاد آقای صدرالعلما: پیشنهاد می‌کنم که در بین توتون و تنباکوی اعلا و وسط و پست در اخذ مالیات فرق و تفاوت گذارده بشود و عادلانه تقسیم‌بندی نمایند

پیشنهاد آقای احتشام‌الحکما: در موضوع مالیات دخانیات بنده پیشنهاد می‌کنم صدی ۵۰ از خریدار گرفته شود

پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال: بنده پیشنهاد می‌نمایم توتون سیگار یک من دو دو قران.

چپق یک من یک قران.

تنباکو یک من ده شاهی.

پیشنهاد آقای اجاق: پیشنهاد می‌کنم در ماده دوم چنانچه صاحب تنباکو حاضر نباشد من چهار هزار بدهد نصف از تنباکو مختار باشد در دادن من چهار هزار یا نصف از جنس خود که تنباکو است

پیشنهاد آقای صدرالعلما: پیشنهاد می‌کنم که از توتون چپق اعلا یک تومان و از غیر اعلا پنج قران و از توتون سیگار اعلا یک تومان و از وسط پنج قران و از پست سه قران مالیات دخان گرفته شود.

پیشنهاد آقایان قائم مقام‌الملک و کی استوان: بنده پیشنهاد می‌کنم که مالیات سیگار به جای یک من پانزده قران یک من دوازده قران و یک من هشت قران نوشته شود: اعلی دوازده قران بقیه هشت قران

پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال: بنده پیشنهاد می‌نمایم که ماده دوم به طریق ذیل اصلاح شود، توتون سیگار صدی سی از عین. توتون چپق صدی بیست از عین تنباکو صدی بیست از عین.

ایضاً پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال: بنده پیشنهاد می‌نمایم که در ذیل ماده دوم اضافه شود. در هر محلی که قیمت تنباکو و توتون کمتر از ۴ برابر مالیات موضوعه است توتون سیگار منی ۶ قران.

توتون چپق منی دو قران.

تنباکو منی یک قران

پیشنهاد آقای قائم مقام: پیشنهاد می‌کنم توتون چپق قسمت منقسم شود: برای توتون چپق که از ارومیه می‌آید مطابق توتون سیگار مالیات وضع شود و برای بقیه توتون‌های چپقی کلیتاً که مخصوص زارعین و فقرا است چهار قران مالیات اخذ شود.

پیشنهاد آقای شیروانی: بنده پیشنهاد می‌کنم ماده دوم به طریق ذیل اصلاح شود:

ماده ۲ - از تاریخ تصویب این قانون دولت خرید و فروش توتون و سیگار و تنباکوی مصرف داخلی را به خود انحصار داده و صدی هفتاد و پنج به اسم مالیات بر قیمت آن خواهد افزود.

تبصره - مدت اجرای این ماده ۳ سال خواهدبود.

نایب رئیس - پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا و آقای احتشام‌الحکما هر دو یک مضمون است قرائت و مطرح می‌شود (پیشنهاد آقایان احتشام‌الحکما و غلامحسین میرزا به شرح سابق قرائت شد)

بعضی از نمایندگان - پیشنهاد آقای مدرس مقدم‌تر است.

نایب رئیس - پیشنهاد ایشان تبصره است بعد مطرح می‌شود. آقای غلامحسین میرزا (اجازه)

غلامحسین میرزا - بنده شخصاً معتقدم این لایحه را که دولت پیشنهاد کرده است که بر هر منی از تنباکو چهار قران مالیات وضع شود بر عایدات دولت افزوده نخواهد شد. به این جهت این پیشنهاد را کردم و تصور می‌کنم اگر از قیمت تنباکو صدی پنجاه دریافت کنند هم عایدات فعلی دو برابر می‌شود و هم مسئله تقدیم در پیش نخواهد بود

وزیر فوائد عامه - اگر شاهزاده غلامحسین میرزا به توضیحاتی که امروز صبح داده شد توجه می‌فرمودند این پیشنهاد را نمی‌فرمودند زیرا یکی از عللی که موجب پیشنهاد این لایحه شده است همین اشکال است زیرا در اینجا دولت دو اشکال دارد یکی این که یا باید دولت عین جنس را بگیرد آن وقت باید انباردار و تاجر تنباکو باشد و این فائده ندارد و اسبات زحمت برای دولت است برای این که دولت همیشه مجبور است بیزارشکنی کند و بازار توتون و تنباکو را بشکند که خودش تجارت کند پس اساساً باید معتقد شد که توتون و تنباکو را دولت جنس بگیرد بلکه مالیات دولت را نقدی داد و این اصل را هم باید عمومیت داد و اگر سابقاً مرسوم بوده است دولت در هر جایی انبار کاه و جو و ینجه و گندم و چه و چه داشته است آنها را هم باید متوقف نمود و مالیات مملکتی را بایستی نقدی و یکنواخت کرد و این پیشنهاد شاهزاده این قسمت را هم تأمین نمی‌کند چرا؟ برای این که شما اگر بخواهید صدی پنجاه قیمت جنس را از من که تاجر توتون و تنباکو هستم بگیرید لابد، باید، آن را تقویم کنید برای این که معین کنید که صدی پنجاه قیمت آن چقدر خواهد بود آن وقت من که دولت هستم خواهم گفت خرواری بیست تومان و شما که صاحب جنس هستید می‌گویید خیر خرواری پنج تومان. حکم کی خواهد بود؟ در معاملات دولتی هم که نمی‌شود به عدلیه رفت یا یک حکم سومی را معین کرد و فقط یگانه راهی که برای دولت هست این است که جواب می‌دهد اگر در قیمت توافق نظر نداریم صدی پنجاه جنس بده. آن وقت تازه همان اشکالی پیش می‌آید که بنده عرض کردم و اگر این اشکال نبود به شما اطمینان می‌دادم که دولت این لایحه را نمی‌آورد و به همان صدی بیست و سی خودش اکتفا می‌کرد و اگر دولت قادر می‌شد این اشکال را رفع کند یقین بدانید که عایدات دخانیات لااقل پنج برابر حالا بود و از نقطه‌نظر همان تکثیر عایدات محتاج نبود لایحه تازه پیشنهاد کند. قانون سابق ما صدی سی و صدی بیست بود و این پیشنهاد ایشان صدی پنجاه است و باز تازه تمام اختلافات و مشکلات سابق در باب تقویم و عدم اطمینان به تقدیم مأمورین جزء باقی می‌ماند. پس بنابراین یگانه راه عمل و یگانه راه کاستن از عده مستخدمین یعنی کاستن از وسعت اداره دخانیات و رفع شکایت مردم این است که مالیات نقدی بشود.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد شاهزاده غلامحسین میرزا. آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(عده قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد آقای احتشام‌الحکما هم ضمناً رد شد. پیشنهاد آقای صدرالعلما مطرح است. خودشان که نیستند. پیشنهاد آقای تهرانی قرائت می‌شود (مجدداً به شرح سابق قرائت شد)

نایب رئیس - آقای تهرانی (اجازه)

آقا شیخ محمدعلی تهرانی - آقای سردار معظم به واسطه قوه ناطقه‌ای که دارند ادله را یک شکلی اقامه می‌کنند که در وهله اولی انسان مجبور است تصدیق کند. بنده از جهت وضع مالیات با ملاحظه سیاست دولت و حفظ استقلال مملکت و طرفداری از دولت هیچ حرفی ندارم لکن اصل عدالت در وضع مالیات باید منظور شود. تمام زحماتی که برای مالیات تصاعدی می‌کشید برای این است که می‌خواهید مراتب اعلی بیشتر از مراتب ادنی مالیات بدهند. ولی امروز این مالیاتی را که دولت به این کیفیت پیشنهاد کرده است عادلانه نیست برای این که آن اشخاصی که تنباکوی یک من چهار تومان را می‌کشند باید چهار قران مالیات بدهند و همچنین کسانی که تنباکوی یک قران دو قران می‌کشند آنها هم باید یک من چهار قران مالیات بدهند و این متناسب نیست برای این که سرمایه‌داری که سرمایه‌اش به هیچ‌وجه من الوجوه نفع برای مملکت ندارد و تنباکوی یک من چهار تومان می‌کشد باید چهار قران مالیات بدهد و آن بدبخت بیچاره هم که دو قران می‌دهد یک من تنباکو می‌خرد آن هم باید چهار قران بدهد و همچنین توتون چپق و سیگار آن کسانی که اشراف‌مآب هستند و تونون‌های عالی می‌کشند آنها یک من یک تومان مالیات بدهند و آن زارع بیچاره هم که بیل می‌زند و زحمت می‌کشد و برای رفع خستگی خودش می‌خواهد یک چپق بکشد آن هم باید یک من یک تومان مالیات بدهد و اگر بنا باشد اشخاص طبقه اول که توتون‌شان گیر و آن که یک تومان قیمت دارد مثل توتون آقای وزیر فوائد عامه پانزده قران مالیات بدهند و بنده هم که توتون‌گیر و آن که دو قران می‌کشم پانزده قران مالیات بدهم و این هیچ تناسبی ندارد. در موقع وضع مالیات باید تناسب منظور شود و مقتضی این است آن کسی که بیشتر سرمایه دارد بیشتر بدهد آن کسی که کمتر سرمایه دارد کمتر مالیات بدهد و اگر اصولاً دولت می‌خواهد برای رعایت حفظ‌الصحه جلوگیری از استعمال آن بکند آن یک ترتیبی است و به عقیده بنده اگر این ترتیب ممکن بود تمام ملل و دول دنیا استعمال آن را منع کردند ولی ترک استعمال آن نمی‌شود. برای این که افراد جامعه به واسطه خیالات و تفکراتی که دارند مجبور هستند یک مخدراتی که خیلی مضر نباشد استعمال کنند. خود آقای امیر اعلم که اینجا نشسته‌اند با این که مضرات توتون را کاملاً می‌دانند معذلک بیشتر از همه سیگار می‌کشند چرا برای این که طبیعت بشری هیچ وقت خوش و خرم نیست و گاهی مجبور است یک مخدراتی استعمال کند که مسکن باشد و یک کسی که عصبانی می‌شود وقتی یک سیگار کشید راحت می‌شود. بنابراین بنده پیشنهاد می‌کنم توتون‌های عالی بیشتر مالیات بدهند و توتون‌های متوسط متوسط و توتون‌های پست هم کمتر بدهند. این است پیشنهاد بنده.

نایب رئیس - آقای شریعت‌زاده (اجازه)

شریعت‌زاده - بنده توجه آقایان را به این مسئله جلب می‌کنم که نظر دولت در اصلاح قانون دخانیات فقط این بود که از اجرای عملیاتی که مستلزم صرف وقت و اشکال اجرای آن بود صرف‌نظر نمایند بنابراین هر پیشنهادی که مخالف این اصل باشد قابل قبول نیست و این پیشنهادی که آقای تهرانی داده‌اند تقریباً مؤید همان اصل سابق است و دولت باید متحمل زحماتی بشود و مأمورین زیادی برای تشخیص طبقات تنباکو معین کند. قسمت دیگر از اظهارات ایشان این بود که باید نسبت به طبقات کارگر و رنجبر رعایت عدالت بشود و از تنباکویی که آنها می‌کشند نباید مالیات بگیرند بنده تصور می‌کنم که اگر مقصود خدمت به افراد کارگر است بهتر این است که این لایحه را تصویب کنیم و هر قدر دولت اقداماتی بکند برای این که استعمال این سم کمتر بشود برای حفظ‌الصحه آنها بهتر است

نائب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای تهرانی. آقایانی که موافقند قیام نمایند.

(عده‌ای قیام نمودند)

نائب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال قرائت می‌شود. (مجدداً به ترتیب سابق خوانده شد)

نایب رئیس - آقای آقا شیخ جلال (اجازه)

آقا شیخ جلال - موافقین این لایحه فقط اظهارتی که می‌کنند این است که می‌گویند در قانون سابق نظر به این که عنوان قیمت در بین بود و تقویم آن سبب اختلاف مابین دولت و مؤدیان مالیاتی بود این بود که دولت این لایحه را پیشنهاد کرد برای این که این مشکلات و اختلافات رفع شود. در صورتی که مردم پول ندارند مالیات بدهند و دولت هم فشار می‌آورد و به زور از مردم پول می‌خواهند آن وقت آنها هم مجبور می‌شوند تمام زندگانی‌شان را بفروشند و مالیات بگیرند و آقایانی که اطلاع از وضعیات این مملکت دارند تصدیق می‌کنند که در هیچ جا پول نیست و حالا که پول نیست پس باید آنچه را که مردم دارند از همان مالیات گرفت یعنی مالیات توتون و تنباکو را از عین جنس بگیرند.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال، آقایان موافقین قیام فرمایند

(عده‌ای قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد. پیشنهاد آقای قائم مقام قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس - آقای قائم مقام (اجازه)

قائم مقام - بنده که این پیشنها د را تقدیم کردم مقصودم این نبود که اسم بنده جزء پیشنهادکنندگان ذکر شود. ولی یک چیزی هست که بنده لازم دانستم آن را تذکر بدهم بعد دیگر بسته به رأی آقایان است. توتون چپق دو قسم است: یکی این است که در ارومیه و نوچه زراعت می‌شود و آن توتون مخصوص است برای سیگار. حتی امروز در خود ارومیه که این توتون زراعت می‌شود یک دانه چپقی نیست و تمام مردم آنجا حتی زارعین سیگار می‌کشند و آن مقداری هم که حمل می‌شود و به تهران می‌آید می‌توان گفت که صدی نود از آن توتون را با توتون سیگار مخلوط می‌کنند و سیگار می‌پیچند و خیلی کم اشخاصی هستند که آن را با چپق بکشند و در واقع نادر است که این توتون را با چپق بکشند خلاف سایر توتون‌هایی که در دهات کاشته می‌شود قیمت آنها منی یک قران و دو قران است. مثلاً در ولایات ما آن توتونی که خوب است قیمتش یک من تبریز دو قران است. حالا بر توتون یک من دو قران یک دفعه یک تومان مالیات وضع کردن این یک تحمیل زیادی بر فقرا می‌شود.ولی این که می‌گویند به زارع تحمیل نمی‌شود درست است ولی از آن طرف به طور غیرمستقیم تمام این تحمیل به دوش زارع وارد می‌آید. یعنی یک زارعی که روزی ده شاهی می‌داد و پنج سیر توتون می‌خرید و می‌کشید حالا باید یک مرتبه دو ریال بدهد و دو ریال دادن برای زارع خیلی گران تمام می‌شود بنابراین بنده عرض کردم هر قدر از این توتون که سیگار می‌شود یعنی توی گیلز می‌رود مالیات آن را مطابق توتون سیگار بدهند ولی مابقی چون کم قیمت‌تر است مالیات آن را هم خوب است چهار قران کنید و باز در مقابل بر قیمت آن علاوه می‌شود. یعنی کسی که ده شاهی می‌داد توتون می‌خرید حالا باید یک قران بدهد و زیادتر هم گمان می‌کنم انصاف نباشد. این است که بنده این پیشنهاد را تقدیم کردم.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای قائم مقام. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

(جمعی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد آقای آقا سید حسن اجاق قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس - آقای اجاق (اجازه)

آقاسید حسن اجاق - بنده یک پیشنهاد دیگری هم تقدیم کرده‌ایم ولی آقای وزیر فوائد عامه اینجا یک توضیحاتی دادند که مالیات جنس نباید گرفته شود بنده عرض می‌کنم در وقت وارد کردن توتون و تنباکو به یک شهری ممکن است این جنس به فروش نرود و صاحب آن هم پول نداشته باشد در اینجا باید یک تربیتی قرار داد که اگر مال فروش نرفت و صاحب مال هم پول نداشت چه کار کند. بنده یک پیشنهاد دیگری هم تقدیم کردم که چنانچه صاحب مال پول نداشت نصف جنس خود را بدهد و چناچنه به دادن نصف جنس مایل نبود باید در وقت فروختن جنس یا پولدار شدن مالیات آن را بدهد.حالا این پیشنهاد را تبدیل می‌کنم به پیشنهاد دیگری که اگر جنس خود را فروخت مالیات دولت را نقدی بدهد چون گرفتن جنس برای دولت ضرر دارد و اگر جنس خود را نفروخت نصف جنس خود را به مالیه محل بسپارد تا وقتی که به فروش برسد.

نایب رئیس - پیشنهاد دیگری غیر از این پیشنهاد از طرف جنابعالی نرسیده است.

آقا سید حسن اجاق - بنده این پیشنهاد را پس می‌گیرم.

نایب رئیس - پیشنهاد دیگر آقای آقا شیخ جلال قرائت می‌شود (به شرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس - آقای آقا شیخ جلال (اجازه)

آقا شیخ جلال - در ضمن مدافعه از این لایحه از طرف هیچ یک از مدافعین گفته نشد که عایدات این مالیات چقدر است و دولت چقدر احتیاج دارد که می‌خواهد این مالیات را وضع کند و چون من معتقدم که نباید از مردم پول گرفت مگر در موقع احتیاج و از طرف دیگر می‌بینم که اکثریت اصرار دارند که این مالیات تصویب شود و مردم پول بگیرند این است که فقط به واسطه تقلیل تحمیل بر مردم این پیشنهاد را کردم.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال. آقایان موافقین قیام فرمایند.

(چند نفری بر خاستند)

نایب رئیس - تصویب نشده پیشنهاد آقای قائم مقام‌الملک و کی استوان قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده شد)

نایب رئیس - آقای قائم مقام‌الملک (اجازه)

قائم مقام‌الملک - موضوع این پیشنهاد سابقه دارد و قریب یک سال است که تلگرافاتی از اهالی رشت به مجلس و وزارت مالیه رسیده است و بنده هم مذاکراتی با وزیر مالیه کرده‌ام و گمان می‌کنم که ایشان هم با این مسئله مساعد باشند که مالیات توتون سیگار در آن جا به جای ۱ من ۱۵ قران ۱ من ۱۲ قران و ۸ قران باشد چون توتون آنجا دو نمره است.

بنابراین بنده پیشنهاد کردم که از نمره پستش ۸ قران و از نمره اعلایش ۱۲ قران بگیرند. حالا بسته به رأی آقایان است.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقایان قائم مقام‌الملک و کی استوان آقایانی که موافقند قیام فرمایید.

(عده‌ای برخاستند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد آقای صدرالاسلام قرائت می‌شود. (به شرح ذیل خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که اخذ مالیات از تنباکو و توتون سیگار در موقعی بشود که جنس قابل تجارت در داخله و خارجه شده باشد.

نایب رئیس - آقای صدرالاسلام (اجازه)

صدرالاسلام - البته کسانی که از موضوع زراعت تنباکو مطلع باشند می‌دانند که حصاد تنباکو و توتو ن سیگار در موقعی شود که کاملاً مرطوب و تر است و وقتی که محصول آن خشک شود شاید ربع آن باقی نماند یعنی از حیث وزن کمتر می‌شود و اگر بنا شود به طور اجمال و ابهام این ماده تصویب شود در موقع عمل دچار اشکال خواهند شد کما این که در اول وهله که تشکیل اداره دخانیات پیش آمد یک مشکلاتی بین مالیه و تجار و زارعین ایجاد کرد. اداره مالیه نمی‌خواست مالیات را در سرزمین بگیرد و می‌خواست پس از آن که تنباکو کیسه شده و به مرکز شیراز حمل می‌شود و قابل تجارت می‌شود آن وقت مالیات را بگیرد.ولی تجار می‌گفتند که باید شما مالیات را در سرزمین بگیرید و این همه مخارج به آن تعلق نگرفته باشد و در این ماده هم که از طرف دولت پیشنهاد شده است هیچ توضیحی نداده است و فردا در سر این موضوع مشکلاتی تولید خواهد شد بنابراین بنده این طور پیشنهاد کردم که این مالیات بر جنسی تعلق می‌گیرد که که قابل تجارت در داخله یا رد خارجه شده باشد و الا اگر بخواهند سر خرمن مالیات بگیرند ممکن است از ده من تنباکو چهار تومان بگیرند در صورتی که وقتی قابل تجارت می‌شود ۳ من آن بیشتر باقی نمانده است.

نایب رئیس - گمان می‌کنم نظریه آقای صدرالاسلام در ماده ۶ تا یک اندازه تأمین شده باشد و اگر هم بخواهند پیشنهاد کنند باید در ماده ۶ پیشنهاد کنند.

وزیر فوائد عامه - در ماده اول نظریه آقا ذکر شده و گفته شده است تنباکو و توتون تهیه شده و نظر به این که مسائل فرعیه در نظامنامه ذکر خواهد شد. لهذا همین نظریه آقا در نظامنامه تأمین خواهد شد و محتاج به پیشنهاد نیست. اما بعضی آقایان از وزرا سؤال می‌کنند که مقصود از من کدام است این البته محتاج به توضیح نیست که من تبریز است ممکن هم همت اضافه کرد من تبریز.

نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود.

صدر الاسلام - اجازه بفرمایید.

نایب رئیس - بفرمایید صدرالاسلام بعد از قرائت ماده ۶ اگر چنانچه محتاج باشند آن وقت رأی بگیرید.

نایب رئیس - پیشنهاد آقای شیروانی (به مضمون سابق قرائت شد)

شیروانی - بنده خیلی مسرورم همان طور که مجلس شورای ملی نیم ساعت قبل یک قیافه جدی به خود گرفته بود حالا یک قیافه تقریباً ملایمی پیدا کرده است.آقای وزیر فواید عامه فرمودند ما مالیات وضع نمی‌کنیم فقط اینجا یک اصلاحی در آن قانون سابق می‌کنیم و دلیل‌شان هم این بود که چون این قانون در عمل تولید اشکال نموده است حالا می‌خواهیم یک راه آسان‌تری به دست بیاوریم البته قوانین همیشه یک نواقصی دارند و دولت باید همیشه در ضمن اجرا در نظر بگیرد و یک قانون بهتر و عملی‌تری که ممکن است جانشین آن قانون قرار بدهد پیشنهاد کند و آن قوانین البته باید با چند چیز تطبیق شود یکی اصول علمی در درجه اول. یکی مقتضیات وقتی و دیگر عمل. بنده تصور می‌کنم که این قانون تا حدی در آن دقت نشده و نویسنده‌ها گمان نمی‌کنم کاملاً این ۳ نکته را در نظر گرفته باشند و این هم که بنده موافق با فوریت نبودم و عرض کردم یک قدری مذاکره در اطراف این لایحه بشود و به کمیسیون برود از همین نطقه‌نظر بود که ممکن است ما در عمل دچار مشکلات شویم پیشنهاد دولت این است که دولت از تنباکوی تهیه شده منی ۴ قران و از توتون چپق منی ۱ تومان و از توتون سیگار منی ۱۵ قران.اولاً بنده میل داشتم یکی از آقایان وزرا توضیح بدهند. (تهیه شده) یعنی چه؟ و مردم از این کلمه چه باید بفهمند تنباکوی تهیه شده تنباکویی است که در توی لته خشکانده‌اند و بیرون آورده‌اند؟ تنباکویی است که دسته کرده‌اند؟ بد و خوبش را جدا کرده‌اند؟ قرص کرده‌اند؟ کیسه کرده‌اند؟ تهیه شده یک کلمه اعم است و بهتر این بود که توضیح داده شود. دیگر این که این قانون عیناً شباهت دارد به قانون تحدید تریاک منتهی یک چیز هم نقص دارد قانون تحدید تریاک علامت و باندورل دارد و آن چیزی که مالیات به آن تعلق می‌گیرد وقتی باندورل داشت می‌فهمیم این لوله تریاک مالیات خودش را داده ولی تنباکو یا سیگار یا توتون را نمی‌شود باندورل کرد. بنابراین از کجا باید فهمید که این توتون مالیات خودش را داده است یا نه حالا می‌خواهم این را اجرا کنیم یک کسی رفته و برای یک من تنباکویش ۴ قران داده و این تنباکو هم به جریان افتاده است آقای مفتش مالیه می‌رود و آن تنباکو را می‌گیرد آن وقت آن شخص با چه دلیلی می‌تواند میتش را قانع کند که مالیات داده‌ام.بنده تصور می‌کنم که مجلس و هیئت دولت و آقای وزیر مالیه روزی نگذرد که مصادف با صدها عرض حال شکایت‌آمیز از عملیات مأمورین مالیه و مخصوصاً تحدید نشوند و خود آقایان هم البته تصدیق می‌فرمایند که طرز اجرای خود قانون هم یک طوری است که بهتر از این هم دولت نتوانسته است تهیه کند بنده تقصیر را گردن دولت نمی‌دانم و تصور می‌کنم نقص از قانون است.این هم عیناً مثل همان قانون تحدید تریاک است یک مالیاتی را بر توتون وضع کرده‌اند و بالاخره نظامنامه او را هم مثل نظامنامه تحدید درست می‌کنند و از دیوار خانه مردم بالا می‌روند و توی خانه مردم هم می‌ریزند و می‌گوید چه کنیم در اینجا تنباکوی قاچاق است.قریب پنجاه شصت کاغذ خود بنده به وزارت مالیه نوشته‌ام و توضیح داده‌ام و بالاخره همین پارسال بود که هفت هشت نفر تلفات اصفهان داد برای اجرای تحدید تریاک این هم در عقب سر او خواهد شد.

یاسایی - این توضیح نیست.

شیروانی - خیر آقا روی همین پیشنهاد است و بالاخره این اقلامی را که در این ماده هست بنده تصور می‌کنم باز اسباب زحمت خواهش شد. چون دو قران یک کسی می‌دهد یک من تنباکو یا صد دینار می‌دهد تنباکو می‌خرد یک عباسی مالیات می‌دهد یک کسی هم ۵ قران می‌دهد تنباکو می‌خرد او هم یک عباسی می‌دهد.آقای وزیر فوائد عامه فرمودند نکشند. بنده عرض می‌کنم آن یکی هم نکشند. بنده عرض نمی‌کنم ۴ قران را کم کنید خیر اقلاً آن یک را هم ۴ تومان کنید چرا این نکشد؟ آن یکی بکشد؟ باید یک طوری کرد که هیچ کدام نکشند و بنده با این که خیلی میل دارم عایدات دولت زیاد شود با این طرز مالیات هم مخالف هستم و این ترتیب غلط است به این مناسبت بنده تصور می‌کنم که اگر دولت به جای این قانون که در دستش است و ده سال هم هست مردم عادت کرده‌اند و برای اجرای آن هم یک وسائلی به دست وزارت مالیه آمده است قاچاقچی‌ها را هم شناخته است این را به کلی منسوخ کند و یک مالیات جدیدی وضع کند؟ و همان طوری که فرمودند جنس را تبدیل به نقد کنند جنس تبدیل به نقد کردن معنایش این است که اگر کسی تنباکویش را فروخت و صدی سی آن را به دولت بدهد این جنس تبدیل به نقد کردن است. ولی وقتی آن مالیات را به کلی منسوخ می‌کنند یک قسمتش صدی دویست می‌دهد یک قسم صدی صد و یک قسم صدی بیست این تبدیل جنس به نقد نیست و یک مالیات جدیدی است و به همان جهاتی که عرض کردم دولت به مشکلات برمی‌خورد بنده شاید در اینجا نظرم بیشتر متوجه دولت باشد و معتقدم که این یک پیش‌بینی است که عرض می‌کنم و امیدوارم آقایان همه سلامت باشند و هفت هشت ماه دیگر یک وقت دولت دچار یک مشلات و محظوراتی می‌شود و بالاخره همان انقلاباتی که برای تریاک شده پیش می‌آید و ناچار می‌شوند بیایند اینجا و این مالیات را لغو نمایند و یک چیز تازه بیاورند آن وقت هم عایداتش سی هزار تومان یا بیست هزار تومان نشده چرا؟ برای این که سال اول بوده و دولت هم وسیله برای اجرا نداشته است این است که بنده پیشنهاد کردم دولت به اعتبار همین قانون یک سرمایه مختصری تهیه کند و فروش تنباکو را در داخله به خود انحصار بدهد و صدی هفتاد و پنج به قیمت آن اضافه کند و بفروشد و همان فروش را می‌کند برایش سرمایه است شاید در اول کار پیش از صد یا دویست هزار تومان سرمایه نخواهد و ممکن است همیشه ۱۰ میلیون پول هم در دستش باشد برای معامله از یک دست می‌خرد و از یک دست می‌فروشد منفعت هم می‌کند آن وقت هم جلوگیری شده است از استعمال و همان طوری که آقای وزیر فوائد عامه فرمودند یک قانون منعی است و بنده مدتش را هم ۳ سال قرار داده‌ام که وقتی دولت خوب توانست اجرا کند در رأس ۳ سال ممکن است صدی ۲۵ اضافه کند و همان طور که آقای رهنما فرمودند بعد از چندی ما هم صدی دویست اضافه کنیم در اجرایش هم هیچ مشکلاتی نیست سرمایه زیاد هم نمی‌خواهد یک نفر اجزا هم نمی‌خواهد با همین اداره که موجود است مسلماً می‌شود این کار را کرد و بنده برای تحدید تریاک هم یک همچون طرح قانونی تهیه کرده‌ام و تقدیم خواهم کرد.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای شیروانی. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد شاهزاده شیخ‌الرئیس. (به مضمون ذیل قرائت شد)

پیشنهاد آقای محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس: بنده پیشنهاد می‌کنم به تنباکو و توتون که قیمت آن بیشتر از منی ۳ تومان است ۲ برابر مالیات مندرجه در ماده ۲ گرفته شود.

شاهزاده محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس با ادله‌ای که آقایان غالباً فرمودند قسمت عمده عقیده‌شان این بود که چرا باید از تنباکو و توتون یک من یک قران است چهار قران گرفته شود و تنباکوهای گرانقیمت مثل تنباکوی شیرازی و غیره هم همین طور باشد بنده خیال می‌کنم چون مقصود دولت فقط آسایش مردم است بنابراین هر چه این مالیات بیشتر بشود و هر چه کشیده نشود بهتر است و ممکن است تنباکوی یک من چهار تومانی و پنج تومانی و شش تومان ۳ زیادتر بدهد از تنباکوی پست مثلاً تنباکوی یک من سه تومانی دو قران اضافه بدهد همین طور بالاتر و گران‌تر. و الا با این ترتیب که تنباکوی چهار قران هم چهار قران و چهار تومانی هم چهار قران بدهد این بر خلاف عدالت است از این جهت بنده این پیشنهاد را کردم که هم رعایت عدالت شده باشد و هم عوائد دولت زیادتر بشود

نایت رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد شاهزاده شیخ‌الرئیس آقایان موافقین قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد آقای مدرس (مضمون قبل خوانده شد)

مدرس - بنده خیلی متأسفم که لایحه به فوریت آمد به مجلس (حالا که گذشته) ولی اگر غیر از این بود زودتر از اینها می‌گذشت و بنده نسبت به این ماده نظریات آقایان را این طور می‌فمهم که می‌بینند یک قدری از عدالت خارج است و من خیال می‌کنم نسبت به این پیشنهادی که عرض کردم تا اندازه‌ای رفع این نگرانی می‌شود یعنی یک قدری اقرب به عدالت می‌شود نه این که حقیقتتاً عدالت می‌شود و البته دولت هم در این پیشنهادی که کرده است یک قدری باید اغماض کند و محضش این است که فرمودند اگر تنباکویی مثلاً قیمتش دو قران یا سه قران یا چهار یا پنج قران باشد چهار قران از عدالت خارج است از این جهت بنده پیشنهاد کردم هر تنباکویی که این مالیات را بخواهند از او بگیرند و این چهار قران از نصف قیمتش تجاوز کند برگردد تنصیف شود یعنی دو قران گرفته شود معنایش این است که تنباکویی که از هشت قران قیمتش بالاتر باشد چهار قران بدهد و تنباکویی که قیمتش از هشت قران کمتر باشد دو قران خواهد داد و همچنین در توتون اگر یک تومان از نصفش علاوه است یعنی دو تومان و یک قران قیمتش است یک تومان رابدهد و اما آن که قیمتش از بیست قران کمتر است که مالیاتش از نصف قیمت تجاوز می‌کند این یک تومان تنزل کند به پنج قران یعنی از نوزده قران و هجده قران و هفده قران پنج قران بدهد و بنده خیال می‌کنم اگر آقایان این پیشنهاد را تصویب بفرمایند یک قدری از این اشکالات رفع می‌شود و اقرب به عدالت می‌شود بله یک قدری هم ضرر به به دولت می‌خورد ولیکن وقتی که ملاحظه می‌فرمایند تمامش باید ملاحظات دولت نشود و ملاحظه هم از رعیت و تاجر بشود و اگر آقایان این را ضمیمه کند بهتر است در مواد دیگر هم بنده عرایضی دارم ولی عمده‌اش این ماده است

یاسایی - مجدداً قرائت بفرمایید (به شرح سابق قرائت شد)

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به این تبصره که آقای مدرس پیشنهاد کرده‌اند. آقایان موافقین قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد پیشنهاد آقای اجاق (به ترتیب ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم در ماده دو این تبصره داده شود چناچه مالکین توتون یا تنباکو تأدیه این مبلغ مواد را بر ضرر خود فرض کنند جنس خود را از توتو ن یا تنباکو به مالیه قبض بسپارد در موقع فروش به استحضار مالیه بفروشد از قیمت نصف قیمت را تأدیه می‌نماید

آقا سید حسن اجاق - توضیحات همان است که دادم که در موقع عمل آمدن جنس نه خریداری پیدا می‌شود نه صاحب جنس پول دارد. این بود که پیشنهاد کردم این جنس را صاحب مال نگاهداری کند زیرا که دولت نباید انبارداری کند و بنابراین در موقع فروش باید به استحضار مالیه برسد

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای اجاق آقایان موافقین قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهاد آقای ملک‌الشعرا (به شرح ذیل خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم هر گاه مالیات تنباکو و توتون از نصف قیمت عادله جنس مزبور تجاوز کند مطابق نصف همان قیمت عادله مالیات بر آن تعلق خواهد گرفت

ملک‌الشعرا - همان طوری که آقای مدرس فرمودند: اعتراضاتی بر طرز اخذ مالیات هست آقایان هم در توضیحاتی خودشان فرمودند و حقیقتاً نه علماً و نه اخلاقاً می‌توان اذعان کرد که یک مالیات مساوی بر اجناس مختلف‌القیمه مالیات نمی‌شود بست و غلط است و به وسیله این پیشنهاد هم البته این اساس غیر عادلانه را نمی‌شود رفع کرد. ولی به حکم ما لایدرک کله لایترک کله باید این قبیل پیشنهادها را لغو کرد و آقایان هم باید موافقت کنند که تا اندازه‌ای رفع این خلاف عدالت بشود منتهی فرقی که این پیشنهاد با پیشنهاد آقای مدرس این طور بود که اگر مالیات از نصف قیمت جنس تجاوز کند نصف مالیات بر آن تحمیل شود اینجا هم باز در عین جال یک خلاف عدالتی در آن منظور بود و این طور که بنده پیشنهاد کردم اگر مالیات زیادتر شد از نصف قیمت عادلانه جنس مالیات بدهند و به وسیله این پیشنهاد یک تعدیلی خواهد شد در مالیات اجناس ارزان قیمت و در حقیقت باعث می‌شود که اجناس ارزان قیمت زراعتش از بین نرود. چون شکل اول بالاخره به جایی منتهی می‌شد که اجناس ارزان قیمت زارعین از بین می‌رفت آن وقت زارعین مجبور بودند که فقط در آن نقاطی که آب و هوای آن نقاط مستلزم عمل آمدن توتون و تنباکوی اعلی است زراعت نمایند و جاهایی که آب و هوا و مقتضیات محلی توتون و تنباکوی صحیح عمل نمی‌آورد محروم شوند از زراعت و البته وقتی که جنس ارزان قیمتی یک مالیات زیادی به آن تعلق گرفت ناچار است که زراعت نشود و از بین برود و این مسئله‌ای است که مستقیماً به یک قسمتی از زارعین ایران لطمه وارد خواهد آورد زیرا که توتون و تنباکوی خوب در دو نقطه و سه نقطه به عمل می‌آید که عبارت باشد از اصفهان و شیراز و یک قسمت مختصری از کردستان باقی نقاط ایران البته توتون و تنباکوی خوب نمی‌تواند عمل بیاورد حالا این پیشنهاد اگر قبول شود البته یک تعدیلی خواهد شد نسبت به آن مالیات سنگین ابتدایی که در لایحه ذکر شده و این تعدیل تا درجه اصلاح خواهد کرد استدعا می‌کنم دو مرتبه قرائت شود. (به ترتیب سابق قرائت شد)

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای ملک‌الشعرا کسانی که موافقند قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد. پیشنهادی از آقای آقا سید یعقوب رسیده است قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که جلسه ختم شود و فردا سه ساعت پیش از ظهر تشکیل شود.

آقا سید یعقوب - بنده گمان می‌کنم تمام آقایان مستحضر باشند که بنده وکیل پر وپا قرصی هستم و همه وقت هم در جلسه حاضر ولی بنده می‌بینم که بعضی پیشنهادها هست که حقیقتاً یک اصلاحی است که است نسبت به این ماده و آقایان هم یک توجه مخصوص دارند که هر چه پیشنهاد است رأی ندهند.بنده عرض می‌کنم که این لایحه نیست که اگر امشب تمام نشود استقلال مملکت از بین برود و حالا هم سه ساعت از شب گذشته است بنابراین بنده پیشنهاد کردم فردا سه ساعت قبل از ظهر جلسه تشکیل شود و مذاکرات در اطراف این لایحه خاتمه پیدا کند و بالاخره هیچ طوری نمی‌شود و دنیا هم زیر و زبر نمی‌شود.

مشار اعظم - بنده مخالفم با ختم جلسه.

مشار اعظم - این ماده دوم که ماده اساسی این قانون است قریب یک ساعت بیشتر است که وقت ما را اشغال کرد و مادر اطراف آن مذاکره کرده‌ایم و تازه ذهن ما متوجه این شده است که بفهمیم محاسنس چیست و معایبش کدام است و بالاخر ه اگر بخواهیم مذاکرات را ختم کنیم تازه مثل این است که تمام کارهایی که تا حالا کرده‌ایم تضییع وقت بوده و باید از نو شروع به مذاکره کنیم و بنده عرض می‌کنم که این ماده وقتی تمام شد ممکن است جلسه را ختم کنیم و حالا در وسط کار نمی‌شود جلسه را ختم کرد.

نایب رئیس - خطاب به آقا سید یعقوب مسترد داشتید.

آقا سید یعقوب - بلی بعد از تصویب ماده دو پیشنهاد می‌کنم.

نایب رئیس - پیشنهاد آقای تقی زاده (به شرح ذیل خوانده شد)

پیشنهاد می‌کنم ماده دو این طور نوشته شود وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو و توتون را به طبقه تقسیم نموده از قرار ذیل از آنها اخذ مالیات خواهد نمود.

تنباکوی طبقه سوم - هر من دو قران

تنباکوی طبقه دوم - هر من سه قران

تنباکوی طبقه اول - هر من چهار قران.

توتون چپق طبقه سوم - یک من پنچ قران

توتون چپق طبقه دوم یک من هشت قران

توتون چپق طبقه اول - یک من یک تومان.

توتون سیگار طبقه سوم - یک من هشت قران

توتون سیگار طبقه دوم - یک من دوازده قران

توتون سیگار طبقه اول - یک من پانزده قران.

تقی‌زاده - در غالب مذاکراتی که در مجلس می‌شود متدرجاً تمام آقایانی که ایراد می‌کنند این است که این مالیات غیر عادلانه است و در این شکی نیست حتی موافقین هم قبول دارند آن توتونی که قیمتش دو قران است چهار قران گرفتن و همچنین آن توتونی که دو تومان قیمت دارد چهار قران بگیرند معلوم است عادلانه نیست و از طرفی هم چنانچه اظهار شد دولت دچار محظورات است و مشکلاتی شده است که این ترتیب غیر عادلانه را ترجیح می‌دهد که تقویم در کار نباشد معلوم است بدترین تمام ترتیبات گرفتن مالیات تنباکو از جنس است و بدتر این که از هر محل بدون تفاوت چهار قران بگیرند.لذا بنده این طور پیشنهاد کردم چون تنباکو یا توتون در همه جا اسم دارد مثل تنباکوی حکان یا تنباکوی طبس و غیره این طور هم فهمیده نشود که امنای مالیه باز در هر محل خواهند گفت که این توتون یا تنباکو از طبقه اول است یا دوم یا سوم. بلکه دولت می‌تواند در مرکز تمام انواع تنباکو را که شش هفت قسم است معین کند که فلان اسم و فلان اسم جزو طبقه اول است و فلا ن اسم و فلان اسم جزو طبقه وسط و فلان و فلان جزو طبقه پست است آن وقت برای هر طبقه یک مالیات مخصوصی وضع می‌کنند محتاج به قوم هم نیست و همین طور در توتون.لهذا بنده پیشنهاد کردم که برای تنباکوی پست دو قران و آنچه که وسط می‌گوییم سه قران و آنچه تنباکوی اعلی است چهار قران مالیات معین شود منتهی بعد از نوشتن این پیشنهاد به خاطرم آمد که بعضی آقایان عقیده دارند که تنباکوی اعلا مالیاتش بیش از آنچه باشد که دولت پیشنهاد کرده است. درآن باب بنده مخالفتی ندارم یعنی ممکن است تنباکوی طبقه اول را از چهار قران بیشتر قرار داد و بنده این را شفاهاً اصلاح می‌کنم ممکن است بگوییم تنباکو دو قران و سه قران و پنج قران باشد و توتون پنج قران و هشت قران و دوازده قران باشد برای این که جمع بین هر دو نظر شود و عایدات دولت هم مثل اول باشد

وزیر مالیه - آقا خواهشمندم یک مرتبه دیگر قرائت بفرمایید (به شرح سابق قرائت شد)

نایب رئیس - آقای تقی‌زاده اصلاحی در پیشنهاد کرده‌اند مجدداً قرائت شود و بعد رأی می‌گیریم وزارت مالیه اقسام مختلقه تنباکو و توتون را در تحت سه طبقه ترتیب داده طبقه سوم تنباکو دو قران و طبقه دوم سه قران و طبقه اول پنج قران. توتون چپق طبقه سوم یک من پنج قران طبقه دوم یک من هشت قران طبقه اول یک من دوزاده قران توتون سیگار طبقه سوم یک من هشت قران و طبقه دوم یک من دوازده قران و طبقه اول یک من پانزده قران.

وزیر مالیه - بنده همچون حس می‌کنم که اکثریت مجلس شورای ملی موافق است با این که درجاتی برای اجناس مختلفه برقرار شود و البته چیزی که اکثریت مجلس در نظر داشته باشد بیشتر مقرون به صواب است. بنابراین بنده این پیشنهاد را از طرف دولت قبول می‌کنم

نایب رئیس - خوب پس این پیشنهاد خواهد شد. پیشنهاد آقای مقوم‌الملک (این طور خوانده شد)

اینجانب پیشنهاد می‌کنم که چون اوزان جدید معمول خواهد شد به این طریق ماده دوم تنظیم شود

تنباکو یک سنگ که عبارت از هزار گرم است یک قران

توتون چپق هر سنگ سه قران

توتون سیگار هر سنگ پنچ قران

سنگ عبارت از هزار گرم است

مقوم‌الملک - برای سال آتیه سنگ‌های جدید معین می‌شود و منی هم که اینجا اظهار کردند معلوم نیست یک من شاه است یا تبریز و از این جهت وزنی که در اینجا معین شده است با آن قانون مطابق نیست. لهذا بنده پیشنهاد کردم یک سنگ که سه کیلو گرم است یعنی سه تای‌اش مساوی با یک من می‌شود برای هر سنگی از توتون سیگار پنج قران از توتون چپق سه قران و از تنباکو یک قران اخذ شود و با آن تقسیم‌بندی که معین شده به عقیده بنده باز مجبور می‌شوند که بروند و مقوم تعیین کنند دیگر بسته است به رأی آقایان

نایب رئیس - رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای مقوم‌الملک. آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد چون عبارت این پیشنهاد یک نواقص دارد بایستی نواقصش را رفع بفرمایید تا رأی گرفته شود.

وزیر فواید عامه - چه نواقصی دارد

نایب رئیس - ترتیب وزنش درست مرتب نیست. (ماده مزبور اصلاح شده به ترتیب ذیل قرائت گردید)

وزارت مالیه اقسام مختلفه تنباکو و توتون را به سه طبقه تقسیم نموده از قرار ذیل از آنها مالیات دریافت خواهد نمود.

  • تنباکو طبقه سوم - هر من دو قران
  • تنباکوی طبقه دوم - هر من سه قران
  • تنباکوی طبقه اول - هر من پنچ قران.
  • توتون چپق طبقه سوم - هر من پنچ قران.
  • توتون چپق طبقه دوم - هر من هشت قران
  • توتون چپق طبقه اول - یک من دوازده قران.
  • توتون سیگار طبقه سوم - یک من هشت قران
  • توتون سیگار طبقه دوم - یک من دوازده قران.
  • توتون سیگار طبقه اول - یک من هیجده قران

نایب رئیس - ماره دومی که دولت قبول کرده‌اند این ماده نمی‌شود. آقای تدین پیشنهادی کرده‌اند قرائت می‌شود (به این طریق قرائت می‌شود)

ماده دوم - اصل لایحه دولت را پیشنهاد می‌کنم

تدین - چند ساعت است که وقت مجلس صرف شده است برای این که آن قانون یک مشکلاتی داشت. از جمله آن مشکلات یکی مسئله تقویم بود و دیگر مسئله تشخیص و حالا اشکال در مسئله تشخیص توتون اول و وسط و پست است. در هر نقطه‌ای از نقاط ایران که توتون به عمل می‌آید. هر سه طبقه و هر سه درجه‌اش موجود است آن وقت اگر اختلاف شود بین صاحب توتون و مأمور مالیه که این وسط است یا این پست است یا این اعلی است طبعاً محتاج می‌شوند به خبره و ممیز و این قبیل اشخاص و به عقیده بنده این ترتیب عملی نیست زیرا یکی از دلایلی که دولت در اینجا اقامه کرد راجع به عملی نبودن آن قانون سابق است و به علاوه این پیشنهاد و نظر مخالفین را هم تأمین نمی‌کند و بالاخره بنده موافق هستم به این که همان ماده دوم مطرح شود چون اگر این ماده که ثانیاً دولت پیشنهاد کرده است رد شود ماده دوم به کلی از بین رفته است زیرا وقتی این پیشنهاد را دولت قبول کرد آن ماده دوم لایحه به کلی از بین رفته است و آن وقت دولت باید مجدداً ماده ثانی دیگری پیشنهاد کند.

نایب رئیس - پیشنهاد آقای تقی‌زاده را دولت قبول کرد ولی ماده پیشنهادی دولت را آقای تدین پیشنهاد کرده‌اند اگر رد شد در آن ماده رأی می‌گیریم.

وزیر فوائد عامه - این که دولت پیشنهاد آقای تقی‌زاده را قبول کرد از نقطه‌نظر مساعدت بود که یک قدری انحراف از عقید اولیه نمود. این نکته را هم باید عرض کنم که اگر فرضاً پیشنهاد آقای تقی‌زاده رد شد دولت همیشه حق دارد همان به نظریه اولیه خودش اعاده کند و این حق از دولت سلب نشده است و همیشه حق خواهد داشت که یک نظریه اتخاذ کند و پیشنهاد نماید بنابر این بنده خودم تردید دارم و نمی‌دانم آیا بهتر این است که به این پیشنهاد آقای تدین بعد از آن پیشنهاد رأی گرفته شود یا قبلاً و تصور می‌کنم اگر بعد باشد بهتر است و به علاوه این را هم تذکر می‌دهم که اگر پیشنهاد رد شود دولت مجدداً آن پیشنهاد رد شود دولت مجددا آن پیشنهاد اولی خودش را پیشنهاد می‌کند

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای تدین که ماده دوم لایحه دولت است و قبلاً پیشنهاد کرده بودند. آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(عده کثیری برخاستند)

نایب رئیس - تصویب نشد حالا رأی می‌گیریم به پیشنهاد جدیده دولت که ماده دوم می‌شود و دولت قبول کرده است. آقایان موافقین قیام فرمایند

(عده کثری برخاستند)

نایب رئیس - تصویب شد. دو فقره پیشنهاد راجع به ختم جلسه رسیده است...

نصرت‌الدوله - بنده با ختم جلسه مخالفم

نایب رئیس - قرائت می‌شود پیشنهاد آقای تهرانی (به شرح ذیل خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود.

آقا شیخ محمدعلی تهرانی - پس می‌گیرم

نایب رئیس - (خطاب به آقا سید یعقوب) شما هم پیشنهادتان را مسترد می‌دارید؟

آقا سید یعقوب - خیر ابداً

نایب رئیس - آقای آقا سید یعقوب پیشنهاد کرده‌اند که پس از گذشتن ماده دوم جلسه ختم شود. بفرمایید آقا

آقا سید یعقوب - این لایحه مواد دیگری هم دارد و هفت ماده دارد و بنده می‌دانم که آقایان یکی یکی خواهند رفت و بنده خواهم ماند و بالاخره تمام نخواهند شد و یک پیشنهادهای نافعی هم خواهد رسید لهذا جلسه را حالا ختم کنیم فردا پیش از ظهر یا بعد از ظهر علی ایحال فردا تمامش کنند

نایب رئیس - رأی می‌گیریم

نصرت‌الدوله - بنده مخالفم

نایب رئیس - بفرمایید

نصرت‌الدوله - بنده این مخالفتی که با ختم جلسه می‌کنم از نقطه‌نظر زحمت برای آقایان نیست توضیح بنده را گوش بدهید و بعد اگر مخالف بود رأی ندهید بنده عرض می‌کنم این لایحه تمام اشکالش سر این ماده دوم بود که سه ساعت چهار ساعت صرف وقت شد و گذشت و بقیه مواد چندان اشکالی ندارد و شب عید است مردم می‌خواهند قم بروند مجلس باید تعطیل شود و ما می‌توانیم این چند ماده که باقی هست در بیست دقیقه رأی بدهیم و تمام شود و هیچ ما به الاختلاف نیست و بالاخره اگر این کار را امشب نکنیم ممکن است فردا دیگر مجلس نشود اصلاً تعطیل شود مگر برای شب عید آقایان خیال ندارند تعطیل بکنند و اگر این چند ماده را تمام کنند دیگر کاری نداریم و از فردا مجلس را تعطیل می‌کنیم تا پنج شش روز بعد از عید و سال آینده با دماغ راحت و تفریح کرده تشریف بیاورند به مجلس دیگر بسته است به نظر آقایان

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای آقاسید یعقوب. آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد ماده سوم مطرح است (ماده سوم به شرح ذیل قرائت شد و ضمناً بعضی از آقایا ن از مجلس خارج می‌شدند)

ماده ۳ - توتون و تنباکوی ساخته یا نساخته که باید به خارجه حمل شود از مالیات دخانیات معاف است

نایب رئیس - چون عده برای رأی کافی نیست جلسه ختم می‌شود. جلسه آتیه فردا سه ساعت قبل از ظهر

(مجلس سه ساعت و نیم از شب گدشته ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی - سهام‌السطان

منشی - علی اقبال‌الممالک

منشی - معظم‌السلطان

برگرفته از «https://mashruteh.org/wiki/index.php?title=مذاکرات_مجلس_شورای_ملی_۲۷_اسفند_(حوت)_۱۳۰۳_نشست_۱۴۴&oldid=88034»