دانشکده فرماندهی و ستاد

ارتش شاهنشاهی ایران

اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران نیروهای مسلح شاهنشاهی ایران

هواپیمایی نیروی زمینی شاهنشاهی ایران - هوانیروز

آیین پایان دوره دوازدهم دانشکده ستاد نیروهای مسلح شاهنشاهی

دانشکده فرماندهی و ستاد افسران دانشجوی دوره بیست و یکم ۱۳۴۷- ۱۳۴۶

دانشکده فرماندهی و ستاد (کوتاه شده: دافوس) دانشکده نظامی وابسته به ارتش شاهنشاهی ایران است، که به ارائه دوره‌های تخصصی آموزش علمی و نظامی می‌پردازد و برای گرفتن درجه سرگردی و بالاتر، باید توسط نیروهای نظامی گذرانده شود. این دانشگاه در دوره رضاشاه بزرگ و در سال ۱۳۱۲ بنید نهاده شد. فعالیت آن از سال ۱۳۲۲ تا ۱۳۲۶ خورشیدی هم زمان با جنگ جهانی دوم بازایستاد و از قدیمی‌ترین دانشگاه‌های ایران می‌باشد

تاریخچه

در سال ۱۳۱۴ برای تشکیل دانشکده، از طریق وزارت امور خارجه با وزارت امور خارجه فرانسه مکاتباتی به عمل آمد تا عده‌ای افسر تحصیل کرده و زبده به عنوان مستشار به ایران اعزام نمایند. دولت فرانسه با این درخواست ایران موافقت نموده و هیأتی را به ایران مأمور نمود تا دانشکده ستاد و فرماندهی را در ایران تشکیل دهند و ارتقاء افسران از درجه سرهنگی به سرتیپی، وابسته به گذراندن این دوره گردد. دولت فرانسه یک هیئت هفت نفری به سرپرستی سپهبد فرانسوا ژرژ ژاندر به ایران فرستاد. سه افسر فرانسوی نیز که پیش‌تر در ایران استخدام شده بودند، نیز به این هیئت افزوده شدند. پس از ورود این هفت تن، در شمال باغشاه، ساختمانی که پیشتر برای دانشگاه جنگ بنا گردیده بود، به افسران فرانسوی واسپرده شد و دانشگاه رسماً کار خود را از مهرماه ۱۳۱۴ آغاز کرد. ریاست دانشگاه جنگ ابتدا با سرلشکر جهانبانی بود، اما پس از مدت کوتاهی سرلشکر ضرغامی؛ رئیس ستاد ارتش، جایگزین سرلشکر جهانبانی شد و سرپرست دانشگاه گردید. سمت سپهبد ژاندر در دانشگاه جنگ، مدیریت دروس بود. سرتیپ محسن دیبا رئیس رکن دو ستاد ارتش با حفظ سمت، به معاونت دانشگاه جنگ منصوب گردید.

دانشگاه جنگ دارای ۲ دوره اصلی بود: ۱- دوره فرماندهی؛ که مدت آن یک سال بود و ۲- دوره ستاد؛ که مدت آن را دو سال تعیین کرده بودند.

افسرانی که دوره ستاد را طی می‌نمودند، نوار کلاه و لباس آن‌ها به مشکی تبدیل می‌شد و واکسیل ستادی هم بر شانه سمت چپ آنها اضافه می‌شد

جنگ جهانی دوم

در ۱۳۱۸ که افسران فرانسوی به جبهه دعوت شدند، بی درنگ ایران را ترک کردند و امور دانشگاه در دست ایرانیان قرار گرفت، سازمان به قرار زیر بود:

سرلشکر عزیزالله ضرغامی؛ رئیس ستاد ارتش و فرمانده دانشگاه جنگ، سرتیپ محسن دیبا؛ رئیس رکن دو و معاون اداری دانشگاه، سرتیپ حاجعلی رزم‌آرا؛ رئیس اداره جغرافیایی ارتش و معاون علمی دانشگاه جنگ و سرتیپ حسن ارفع؛ رئیس اداره سواره نظام و رئیس دبیرخانه دانشگاه. استادان و مدرسین دانشگاه جنگ، پس از ترک افسران فرانسوی از میان ایرانیان انتخاب شدند.

در سال ۱۳۲۲ به علت مشکلات ناشی از وقوع جنگ دوم جهانی، دانشگاه به‌طور موقت تعطیل شد. دانشگاه جنگ تا شهریور ۱۳۲۰ در مجموع ۹۶ نفر فارغ‌التحصیل دوره فرماندهی و ۱۶۱ نفر فارغ‌التحصیل دوره ستاد داشت

بازگشایی

در سال ۱۳۲۶ دانشگاه جنگ پس از بازبینی کلی در طول دوره و آموزش‌های موجود، بار دیگر بازگشایی شد و نام آن به « دانشگاه فرماندهی و ستاد » تغییر یافت. در سال ۱۳۴۰ دانشگاه دیگری بنابر نیاز، با عنوان « دانشگاه فرماندهی عالی و ستاد مشترک » بنیاد نهاده شد. مجموعه این دو دانشگاه دوباره زیر نام « دانشگاه جنگ » در تابعیت ریاست ستاد ارتش قرار گرفت. در سال ۱۳۴۴ دانشگاه جنگ منحل شد و دو دانشکده به نام‌های « دانشکده فرماندهی و ستاد نیروی زمینی » ذیل تابعیت نیروی زمینی شاهنشاهی ایران و دانشکده ستاد نیروهای مسلح در تابعیت ستاد مشترک ارتش شاهنشاهی ایران به وجود آمدند

-

آریامهر در آیین پایان دوره های فرماندهی و ستاد

۲۹ شهریور ماه ۲۵۳۵ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر پس از نیمروز آیین پایان دوره‌های یکم فرماندهی و ستاد عالی مقدماتی و دوره هشتم آموزشگاه افسری ژاندارمری کشور در پادگان ونک برگزار شد/ والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی و امیرعباس هویدا نخست وزیر رییس مجلس شورای ملی وزیر دربار شاهنشاهی رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و چند تن از وزیران به پیشباز آریامهر آمدند. فرمانده مرکز آموزش افسری ژاندارمری در گزارشی گفت که هم اکنون اسلانه افزون بر افسران آموزشگاه افسری بیش از چهار صد افسر در دوره‌های فرماندهی و ستاد عالی و مقدماتی آموزش داده می‌شوند. پس از انجام آیین نظامی شاهنشاه از ژنرال‌ها و افسران کادر و دانش آموختگان دوره‌های فرماندهی و ستاد عالی مقدماتی و آموزشگاه افسری سان دیدند. شاهنشاه آنگاه بیاناتی ایراد فرمودند. ... اما اگر روزی میهن شما مورد تجاوز قرار گرفت، هر کدام از شما افسران ژاندارمری بتوانید برای این کار آمادگی فکری و ذهنی و بدنی و علمی و تخصصی داشته‌باشید. یک قهرمان مبارزه ملی و یک فرمانده برای گروهی از مبارزان وطن باشید. البته تعلیمات تخصصی بیشتر در این امر روزبه‌روز به شما داده خواهدشد، تا اینکه در این کار تخصص کامل پیدا بکنید....

شاهنشاه سپس کتابخانه نوین مرکز آموزش افسری را گشودند و از بخش‌های گوناگون آن دیدن کردند. در پایان از عملیات جودو که در زمین چمن برگزار شد دیدن فرمودند.

۳۱ شهریور ماه ۲۵۳۵ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر پس از نیمروز آیین جشن بایان آموزش دوره بیست و نهم دانشکده فرماندهی و ستاد برگزار شد. در آغاز تیمسار سرلشگر حمید جهانبانی فرمانده دانشکده فرماندهی و ستاد با اشاره به پیشرفت‌های همه‌جانبه ایران به ویژه ارتش نوین شاهنشاهی به رهبری شاهنشاه آریامهر به آگاهی همایونی رسانید: دانشکده فرماندهی و ستاد همگام با اصول انقلاب شاهنشاه آریامهر با بهره‌برداری از رهبری‌ها و اندیشه تابناک شاهنشاه عظیم‌الشأن به پیش می‌رود. دانشکده در سال تحصیلی گذشته تا مرز توانایی خویش کوشیده است که آرمان‌های یزدانی شاهنشاه را تحقق بخشد و در نتیجه ۲۳۱ تن دیگر از افسران برگزیده نیروهای سه گانه ارتش شاهنشاهی و ژاندارمری و شهربانی با استفاده از جدیدترین مدارک دانش نظامی و روش‌های آموزشی به موازات تکنولوژی پیشرفته آموزش یافته و برای خدمت در ستادها و یگان‌های بزرگ آماده شده‌اند. شاهنشاه پیش از ایراد بیانات خود در این آیین باشکوه و پر شور ، نشان‌های دانش استادان و دانشجوی رتبه یکم دوره و گواهینامه‌های دانشجویان را به مدیر آموز اعطا و از قسمت‌های مختلف این دانشکده بازدید فرمودند. آنگاه شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران در دانشکده فرماندهی و ستاد در سخنان خود فرمودند:

پایان دوره موفقیت‌آمیز دانشکده فرماندهی و ستاد را به عموم افسران تبریک می‌گویم و موفقیت آینده آن‌ها را در خدمت به ارتش شاهنشاهی را آرزومندم. در این‌جا وقتی می‌گوییم خدمت به ارتش شاهنشاهی، باید دید که مفهوم این کلمه چیست و ارتش شاهنشاهی نماینده دفاع از چه مملکتی با چه تشکیلاتی و با چه مرامی است. وظیفه سرباز البته دفاع تا آخرین نفس از هر چیز است که به آن سرزمین و مملکت او می‌گویند، ولی در مورد افسران ارتش شاهنشاهی دفاع از سرزمین ایران است که تاریخ گذشته آن را همه می‌دانید، تاریخ امروزی آن را همه می‌بینید و تاریخ فردای آن را می‌توانید حدس بزنید. از قرائن و امارت و احیاناً از مواد منشور انقلاب شاه و ملت (۱۷ اصل انقلاب)، توضیحاتی که در اطراف آن داده‌ام و بخصوص در آینده نزدیکی توضیحات بر اساس دیالکتیک از اصول انقلاب ایران و امکان اینکه هر فرد ایرانی بفهمد که الآن بر او چه می‌گذرد و در آینده منتظر چه هست، به این جهات و با علم به این که نسبت به تمام این موضوعات وارد هستید، ...

• 
• 
• 

۱۰ مهر ماه ۲۵۳۵ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران آیین دومین دوره فارغ التحصیلی دانشکده فرماندهی و ستاد هوایی برگزار شد. هنگام ورود شاهنشاه ٰآریامهر آیین نظامی انجام شد و فرمانده دانشکده گزارش نظامی را به آگاهی همایونی رسانید. پس از آن شاهنشاه به سالن کتابخانه و سیس به سالن سخنرانی رفتند. در آنجا سرهنگ خلبان ستاد علی آزادگان فرمانده دانشکده فرماندهی و ستاد گزارش آموزشی را خواند. آنگاه شاهنشاه نشان دانش را به دانشجوی رتبه یکم و گواهینامه‌های دانش‌آموختگان را به آنان دادند. در این آیین والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی، امیرعباس هویدا نخست وزیر و رییس سنا و مجلس شورای ملی، وزیر دربار شاهنشاهی، رییس ستاد بزرگ ارتشتاران، فرمانده نیروی هوایی شاهنشاهی، رییس سرای نظامی و ژنرال آجودان شاهنشاه و فرماده گارد شاهنشاهی سرافرازی بودن داشتند.

شاهنشاه آریامهر در آیین پایان سی‌امین دوره دانشکده فرماندهی و ستاد

شاهنشاه در آیین دومین دوره فرماندهی و ستاد عالی مقدماتی و دوره نهم آموزشگاه افسری ژاندارمری کشور

۲۹ شهریور ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران آیین پایان دوره‌های دوم فرماندهی و ستاد عالی مقدماتی و دوره نهم آموزشگاه افسری ژاندارمری کشور شاهنشاهی در تهران برگزار شد و شاهنشاه آریامهر پایان نامه‌های افسران فارغ‌التحصیل دوره دوم فرماندهی و ستاد عالی مقدماتی و همچنین جایزه‌های رتبه‌های یکم دوره‌های عالی مقدماتی و افسری را به آنان دادند. تیمسار سرلشگر منوچهر یاسان فرمانده آموزشگاه افسری ژاندارمری در گزارشی به آگاهی همایونی رسانید: مرکز افسری ژاندارمری در اجرای فرامین مطاع مبارک همایونی با تجدید نظر در برنامه‌های آموزشی مدت آموزش دوره عالی را ۲۵۲ و دوره مقدماتی ۱۷۰ ساعت افزایش داده و خطوط اصلی برنامه‌های آموزشی سال تحصیلی ۳۶-۲۵۳۵ شاهنشاهی را پی ریزی و به مرحله اجرا درآورده است. ۱- بررسی و تشریح جنگ‌های میهنی در طول تاریخ شاهنشاهی ۲- بالا بردن کیفیت علمی و تخصصی دوره‌ها به ویژه آموزش‌های عملی مربوط به آن‌ها و چند مورد مهم دیگر.

۳۱ شهریور ماه ۲۵۳۶ در پیشگاه شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران آیین پایان سی‌امین دوره دانشکده فرماندهی و ستاد در این دانشکده برگزار شد و شاهنشاه آریامهر گواهینامه‌ها و نشان‌های دانشجویان رتبه اول و دوم و سوم را به سینه آنان آویختند. برای دوره سی و یکم در اجرای اوامر اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران کنکور ورودی از میان برداشته شد و فرماندهان و رییس‌های یگان‌ها و اداره‌های ارتش شاهنشاهی می‌بایستی که زبده‌ترین و جسورترین افسران خود را که در اداره و هدایت یگان، شایستگی و توانایی خود را به اثبات رسانده و دارای پیشینه درخشان باشند، برای ورود به دانشکده فرماندهی و ستاد کاندید نمایند. تیمسار سرلشکر حمید جهانبانی فرمانده دانشکده فرماندهی و ستاد گزارشی رسا به آگاهی همایونی رسانید و یادآور شد که در این دوره از کشورهای دوست پاکستان، هند و مصر چهار افسر و دانشجو در کنار افسران ایرانی شرکت داشتند. آنگاه شاهنشاه آریامهر بیاناتی ایراد کردند.

...اکنون نزدیک به اکثریت سربازان ایران باسواد هستند، موقعی که مبارزه با بیسوادی در مملکت ما خاتمه پیدا کند تمام سربازان ایران با سواد خواهند بود. شاید خیلی از سربازان ایران فارغ التحصیل دبیرستان‌ها باشند. این از لحاظ عنصر فردی و انسانی فرماندهی شما بر یک چنین قبیل افرادی خواهد بود. مشاغل دیگر در زیر دست شما چه یگان‌هایی خواهد بود. متشکل از چه نوع سلاح‌هایی است. می‌توانید مطمئن باشید که از پیشرفته‌ترین سلاح‌های غیر هسته‌ای جهان خواهد بود. این لیاقت و شایستگی زیادی می‌خواهد که انسان هم فرماندهی به افراد به آن سطحی که ذکر کردیم باشد و هم بتواند از پیچیده‌ترین سلاح‌های موجود استفاده بکند و آنها را احیانا در میدان رزم هدایت کند. ...

نیز نگاه کنید به

• بیانات اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در آیین گشایش دانشگاه پدافند ملی و پایان آموزش افسران دوره فرماندهی و ستاد مشترک ۳۱ شهریور ۱۳۴۷
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در آیین پایان آموزش دوره بیست و سوم دانشکده فرماندهی و ستاد ۸ مهر ماه ۱۳۴۹
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در آیین پایان آموزش دوره بیست و چهارم دانشکده فرماندهی و ستاد ۱۰ مهر ماه ۱۳۵۰
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در آیین پایان سی‌امین دوره دانشکده فرماندهی و ستاد ۳۱ شهریور ماه ۲۵۳۶ شاهنشاهی
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در جشن فارغ‌التحصیلی دانشگاه فرماندهی و ستاد ۵ شهریور ماه ۱۳۴۰
• بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر در جشن پایان آموزش دوره ۲۹ دانشکده فرماندهی و ستاد ۳۱ شهریور ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی