مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ امرداد ۱۳۲۹ نشست ۵۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری شانزدهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری شانزدهم

تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره شانزدهم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ امرداد ۱۳۲۹ نشست ۵۲

روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران

شامل متن قوانین – تصویبنامه‌ها – صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی – مذاکرات مجلس سنا

اخبار رسمی – فرامین – انتصابات – آیین‌نامه‌ها – بخشنامه‌ها - آگهی‌های رسمی و قانونی سوالات

سال ششم – شماره ۱۵۹۲

۴شنبه ۱۸ امرداد ماه ۱۳۲۹

دوره شانزدهم قانونگذاری

شماره مسلسل ۵۲

مذاکرات مجلس شورای ملی

جلسه ۵۲

مجلس دو ساعت و بیست و پنج دقیقه قبل از ظهر بریاست آقایی رضا حکمت تشکیل گردید.

۱ – قرائت غایبین جلسه قبل

۲- بیانات قبل از دستور آقای گنجه

۳- بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

۴- معرفی آقای دکتر پورهمایون به سمت معاونت وزلرت اقتصاد ملی به وسیله آقای وزیر اقتصاد ملی

۵- بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

۶- معرفی آقای دکتر آل‌بویه به معاونت وزارت فرهنگ به وسیله آقای وزیر فرهنگ

۷- بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی و خاتمه مذاکرات و ارجاع به مجلس سنا

۸- تقدیم دو فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دارایی

۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

– قرائت غائبین جلسه

۱ – قرائت غائبین جلسه قبل

رئیس- صورت غائبین جلسه گذشته قرائت می شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه آقایان: صفوی- امینی- اسکندری- اسلامی- فتحعلی افشار- محسن طاهری- حاذقی- دکتر راجی- اورنگ

غائبین بی اجازه- آقایان: ابریشم کار- حسن اکبر- شهاب خسروانی- دکتر احمد سید امامی- سالار بهزادی- کاظم شیبانی- صدر میرحسینی- اعظم زنگنه

دیرآمده با اجازه- آقای شوشتری

دیر آمدگان بی اجازه- آقایان: محمد حسن امیرافشاری- محمد هراتی- مجید موقر- معین زاده- تولیت- سلطانی- خاکباز- سودآور- نصرتیان- علیمحمد دهقان- سنندجی.

بیانات قبل از دستور آقای گنجه‌ای

۲- بیانات قبل از دستور آقای گنجه‌ای

آقای گنجه‌ای

رئیس- آقای گنجه‌ای

گنجه‌ای- امروز صورت جلسه نرسیده بنده می‌خواستم راجع به این موضوع تذکر بدهم حضورتان دستور بفرمائید صورت جلسات را سر وقت برسانند البته آقایان نمایندگان محترم استحضار دارند که در این اواخر در بعضی از روزنامه‌های مرکز موضوعات راجع به آذربایجان اوضاع مرزی و سیاسی آنجا منتشر شده بود بنده می‌خواستم تذکر بدهم که اوضاع آذربایجان امروز در نهایت آرامش و سکون است (صحیح است) و دلیل سکونت و آرامش آنجا یکی هم این مطلب است که بعد از پنج سال که حکومتی نظامی در صفحات آذربایجان مستقر بود، خوشبختانه دولت کنونی با توجه به اوضاع و ترفیه حال و آسایش اهالی آذربایجان حکومت نظامی را در آنجا لغو کرد (شوشتری – و سایر جاها) و سایر جاها (مکی- در اصفهان و آبادان لغو نکرده‌است) این است که بنده خواستم از طرف آقایان نمایندگان آذربایجان از این اقدام مصلحت آمیز دولت که بعد از پنج سال زحمت و مشقت حاضر شده‌است که اهالی را در امور کشوری آزاد بگذارد تشکر و امتنان کنم.

مکی- حکومت نظامی اصفهان و آبادان را بر نداشته‌اند.

رئیس- صورت مجلس امروز نداریم. آقای شوشتری راجع به همین مطلب فرمایشی دارید؟

شوشتری- بنده می‌خواستم تذکر بدهم که صورت جلسه سه روز است نرسیده‌است.

رئیس- بلی، تند نویسی صورت مجلس را روز پنجشنبه به چاپخانه داده‌اند امروز تحقیق کردم از طرف تندنویسی‌ها انجام وظیفه شده، گفتم تحقیق کنند که چرا چاپخانه حاضر نکرده؟

شوشتری- بلی آقا سه جلسه‌است حاضر نشده.

رئیس- چهار نفر از آقایان تقاضای صحبت کرده‌اند، ولی بنده دیروز عرض کردم که چون اول وقت عده برای رأی کافی است و آقایان نمایندگان حاضرند به کار لوایح می‌پردازیم و سه ربع آخر سه ساعت را برای اینکار تخصیص می‌دهیم که صحبت کنند (صحیح است)

مکی- آن می‌شود بعد از دستور دو نظامنامه اصلاح کرده بودند نطق بعد از دستور

فقیه زاده- بنده یک تذکر کوچکی دارم و آن این است که نطق‌های قبل از دستور و بعد از دستور یک تقاضاهائی است از دولت. خواهش می‌کنم امر بفرمائید که بعد از دستور هم کسی از طرف دولت در مجلس باشد.

رئیس- جلسه مطابق آئین نامه مدتش سه ساعت است، وقتی که دو ساعت و ربع گذشت سه ربع به آخر جلسه مانده نوبت نطق بعد از دستور می‌شود.

بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

۳- بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

رئیس- پیشنهادات لایحه تعرفه گمرکی قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم دولت مکلف است حقوق و عوارض گمرکی قند و چای و شکر و قماش نخی را تا هشتاد درصد تخفیف دهد، کشاورز صدر

رئیس- این پیشنهاد خرج است نمی‌شود رأی گرفت برای اینکه در عوارض دولت تقلیل می‌دهد

کشاورز صدر- اگر اجازه توضیح ندارم عرضی ندارم.

رئیس- بفرمائید توضیح بدهید ولی مطابق آئین نامه نیست.

کشاورز صدر- یک اشتباهی رخ داده‌است و آن اینطور است که خیال می‌کنند و این‌طور هم در فکر جناب آقای رئیس جا گرفته‌است که نماینده پیشنهاد خرج نمی‌تواند بکند و صحیح است ولی وقتی که شما قانون مالیات را اینجا وضع می‌کنید در اینجا نماینده حق دارد بگوید مالیات زیاد نگیرید یا کم بگیرید این اصل فلسفه وضع همان قانونی است که مطرح است. آمده‌اند اختیار می‌خواهند به دولت بدهند برای حقوق و عوارض گمرکی. آیا یک نماینده حق ندارد پیشنهاد کند که دولت مکلف است از فلان جنس که مورد احتیاج عامه‌است کمتر بگیرد و از فلان جنس که مورد احتیاج نیست و لوکس است زیادتر بگیرد بنظر بنده جناب آقای رئیس این از آن مواردی است که هر نماینده‌ای حق دارد نظریات خودش را بگوید و اگر اینطور شود معینش این است که اختیار بدهیم به دولت و دولت حق داشته باشد تصمیم بگیرد ولی ما خودمان در تغییر آن حق نداشته باشیم البته یک وقت وزیر دارائی می‌آید تذکر می‌دهد که اگر ما این کار را بکنیم مصلحت نیست، برای اینکه عایدات ما کم می‌شود و ما نمی‌توانیم این اقدام را بکنیم آنوقت مجلس ۱۶ با دلایل قانع می‌کند مجلس پیشنهاد نماینده رأی ندهد اما این مطلبی که می‌گویند نیم شود پیشنهاد کرد در قانونی که اختیار به دولت می‌دهد که میزان حقوق گمرکی را معین بکند که چکار بکند این بنظر بنده درست نیست بنابراین از طرف دولت هم کسی نیامده‌است که این نظر را رد می‌کند، شاید اگر استدلال کرد وزیر دارائی بنده هم قبول بکنم که درست است و صدی هشتاد را تخفیف بدهم صدی چهل بشود ولی تا حالا که چنین استدلالی نشده و بنده از مقام ریاست که کمال احترام را بهشان دارم این است که این حق نمایندگان را محفوظ بدارند این پیشنهادات مفید است این پیشنهادات هزینه زندگی را پایین می‌آورد این پیشنهادات است که پذیرفتن آن از طرف دولت دلیل وجودی دولت تحولی است بنده اگر می‌گویم از قماش و از مایحتاج عمومی کم بکنند برای این است که آن لخت و عورهای ولایات آن بیچاره‌هایی که دو متر چیت می‌خواهند بپوشند استطاعت خرید داشته باشند الان روزنامه کیهان اینجا است نوشته‌است که ۴۰ درصد به قماش نخی افزوده‌است، این است که این صحیح نیست (مکی- دولت تحول است) این خدمت به مملکت است و ایکاش من می‌توانستم و جناب آقای رئیس اجازه می‌دادند و آنهم مقدمه این پیشنهاد بشود که من این سرمقاله جامع آقای فرامرزی را اینجا می‌خواندم تا وظیفه نمایندگی معلوم می‌شد، من از صمیم قلب به این نویسنده بزرگوار تعظیم می‌کنم ولی چون الآن حق ندارم بعداً یک روز قبل از دستور سر مقاله ایشان را می‌خوانم تا معلوم شود وظیفه مجلس هم چیست؟

رئیس- باید رعایت کرد که آئین نامه اجرا شود، ماده ۱۳۷ قرائت می‌شود

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده ۱۳۷- هیچیک از نمایندگان نمی‌تواند بهیچ عنوان چه مستقلاً و چه در ضمن لوایح و طرح‌ها پیشنهاد خرج، یا پیشنهادی که بالواسطه مستلزم خرج باشد بنماید.

کشاورز صدر- به موجب همین ماده اعتراض دارم.

رئیس- شما پیشنهاد می‌کنید که از عوائد دولت کسر شود.

مکی- این کسر مالیات است آقا خرج نیست.

کشاورز صدر- این عدم النفع است عدم النفع غیر از پیشنهاد خرج است.

رئیس- آقای اردلان

اردلان- اگر که بودجه کل کشور مطرح بود یک میلیون عایدی بود، یک میلیون مخارج، نمایندگان اینرا جرح و تعدیل می‌کردند، می‌گفتند از این خرج بزنیم و در این عایدی اضافه بکنیم، این البته صحیح است. ولی به دولت اجازه می‌دهید که تعرفه گمرکی را تعیین کند (مکی- بر خلاف قانون اساسی) یعنی چه؟ یعنی ممکن است که یک وکیل با دادن این اختیار موافق باشد یک وکیل با دادن این اختیار مخالف باشد. وقتی که تمام شد رأی مجلس قاطع خواهد بود که این اختیار داده می‌شود یا داده نمی‌شود. واِلا تعرفه گمرکی پنج شش هزار رقم است. اگر ما بخواهیم که هر کدام از این‌ها را دانه دانه رأی بگیریم و مطرح بکنیم کارمان به کجا می‌رسد؟ این است که بنده از مقام ریاست استدعا می‌کنم همین‌طور که نظر خود مقام ریاست بود این پیشنهاد قابل طرح نیست و آنچه که مربوط به لایحه بودجه‌است رأی نگیرند و اگر بودجه کل کشور مطرح بود فرمایش آقا صحیح بود می‌فرمودند که در ستون عایدی نوشته‌است قند و شکر سود بازرگانی دولت اینقدر است، من نماینده هستم می‌گویم اینقدر بشود و در جای دیگر هزینه دولت اینقدر است، کمتر می‌کنیم. ولی بودجه کل کشور مطرح نیست، اختیاراتی است می‌خواهند به دولت بدهند که تعرفه گمرکی را برای یک مرتبه کم کند یا زیاد معین بکند و بعد از شش ماه هم بیاورد به مجلس. جنابعالی اگر نظر موافق یا مخالف دارید باید در اصل موضوع صحبت بفرمائید، واِلا نسبت به مواد تعرفه گمرکی اگر هر کدام از ما بخواهیم اظهار نظر کینم، این لایحه این دوره که سهل است دوره‌های دیگر هم عملی نمی‌شود.

کشاورز صدر- بنده طبق همان ماده ۱۳۷ عرض دارم. می‌خواستم استدعا کنم رأی بگیرید تا ببینیم مجلس چه نظری دارد، آقای دکتر طاهری و آقای دکتر مصدق نظرشان چیست.

رئیس- خوب بنشینید، این چه طرز حرف زدن است، یا یک دفعه پا شوید حرف بزنید یا بنشینید، این لایحه مربوط به تعرفه گمرکی است که دولت تغییر بدهد. شاید با این پیشنهادی که شما می‌دهید ایشان نتوانند کمتر کنند یا بیشتر متوجه این قسمت شده‌اید یا نه.

کشاورز صدر- خوب می‌توانیم محدود کنیم.

رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای کشاورز صدر آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت می‌شود)

پیشنهاد می‌کنم ورود ورقِ بازی ممنوع شود. کشاورز صدر

کشاورز صدر- آقا آن را که رأی نگرفتید.

رئیس- چرا رأی گرفتیم می‌خواهید مطمئن شوید یکدفعه دیگر رأی بگیریم تا مطمئن شوید

کشاورز صدر- بنده خودم ملتفت نشدم قربان که پا شوم.

رئیس- بفرمائید

کشاورز صدر- البته مقام ریاست هر چه می‌فرمایند صحیح است بنده توجه نداشتم این را تصدیق می‌کنم ولی بی مناسبت با آن مثل شیخ ابو تراب نبود که در این باب رأی گرفتند و همه بهش گفتند تو شدی وکیل مسلم و پسرش احمد و محمود هم بودند وقتی که قرائت کردند هی خواندند تا آخر گفت بابا آراء من چطور شد پسرهایم احمد و محمود دروغ گفتند پس رأی خودم چطور شد؟

رئیس- خودش حتماً حواسش جمع نبوده و به دیگران رأی داده‌است (خنده نمایندگان) من رأی گرفتم و آقایان (اشاره به اقلیت) هم بلند شدند. یک عده‌ای بلند شدند آنهم بیچاره حواسش پرت بوده بفرمائید حرفتان را بزنید کشاورز صدر- بنده می‌خواستم راجع به منع ورود ورقِ گنجفه یا اسباب و آلات دیگر قمار بطور کلی نظر ن مخالف هر گونه جنسی است که وارد مملکت شود و ضرورت نداشته با شد و تجملی باشد و اینطور که بنده تخمین زدم تقریباً در سال شاید متجاوز از ۲۰ میلیون دسته ورق پاسور و اشیاء دیگر قمار وارد می‌شود و بنظر بنده نباید پلو مملکت و ارز مملکت ولو ارز آزاد برای اینکار مصرف شود و این مضرّ است و صرفنظر از اینکه بر خلاف شعر و بر خلاف اخلاق است، اساساً اگر ما جلوگیری کنیم که این ورق وارد نشود، این اسباب و آلات قمار وارد نشود سوای آن اجناسی که جنبه ورزشی دارد بقیه وارد نشود این یک خدمت بزرگی به مملکت است حالا بسته‌است به نظر آقایان در این قضیه بنده دیگر انتظار دارم که بر خلاف آن یکی رأی بدهند.

رئیس- آقای دکتر کیان

دکتر کیان- بنده اجازه نخواسته بودم

رئیس- آقای اردلان بفرمائید

اردلان- بنده اگر مقام ریاست اعلام رأی کنند خودم ممکن است رأی بدهم ولی مربوط به لایحه نیست حضرتعالی توجه بفرمائید لایحه اختیاری است که به دولت بدهیم که تعرفه گمرکی را تنظیم بکند یا نکند این چه مربوط به ورق بازی است.

رئیس- وکیل ممکن است یک چیزی را که مفید می‌داند پیشنهاد بکند ولو قابل رأی نباشد رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای کشاورز صدر

صفائی- قابل رأی نیست اصلاً این پیشنهاد محلی برای رأی ندارد زیرا ورود آلات قمار شرعاً حرام است جائی برای رأی گرفتن نیست و معنی ندارد. بنابراین بنده معتقدم که آقای کشاورز صدر پیشنهادشان را پس بگیرند و رأی گرفته نشود.

رئیس- پس گرفتید آقای کشاورز صدر؟

کشاورز صدر- نه خیر رأی بگیرید.

رئیس- شما آقای صفائی می فرمائید رأی مورد ندارد در صورتی که پیشنهاد می‌کنند که با ورقه رأی بگیرند …

مکی- چون از این ورق هم گمرک می‌گیرند سالی ۲۰۰ میلیون تومان برای این ورق می‌بازند.

رئیس- رأی می‌گیریم شما دو روز دیگر بیشتر وقت ندارد و وقت مجلس را می‌خواهید این‌طور تلف کنید.

آشتیانی زاده- آقای رئیس این‌ها دماگوژی است.

کشاورز صدر- هر جور نظر آقای رئیس است.

رئیس- عده‌ای می‌گویند نباید رأی گرفت به این پیشنهاد بعد هم می‌گویند با ورقه رأی بگیرید این‌ها وارد نیست حالا رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای کشاورز صدر آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد.

مکی- تصویب شد آقا چرا با ورقه رأی نگرفتید؟

رئیس- خود آقای کشاورز صدر قبول کردند که با قیام و قعود رأی گرفته شود.

اسلامی- مجلس شورای ملی رأی داد که کارت بازی وارد شود؟ یعنی چه؟

رئیس- پیشنهاد آقای دکتر بقائی قرائت می‌شود

(بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود – تبصره- دولت مکلف است رعایت معامله متقابله را با کشورهای مختلفه در مورد اجناس صادراتی و وارداتی بنماید- دکتر بقائی کرمانی

فرامرزی- بنده یک تذکر کوچک دارم که می‌خواهم عرض کنم.

رئیس- بفرمائید

فرامرزی- من خواهش می‌کنم از آقایان همکاران محترم که برای منظور خیلی کوچکی مجلس را در مقابل یک اعمال انجام شده که راه پیش و پس نداشته باشد قرار ندهند که ورق پاسور بیاید یا نیاید آقا این‌قدر مناهی و منکرات توی تمام عالم اسلام هست که اگر با قرآن تطبیق کنید یکدانه آن با قرآن تطبیق نمی‌کند این عوام فریبی‌ها برای چیست؟ چرا برای یک چیزهای خیلی جزئی مجلس شورای ملی را در محظور قرار می‌دهید؟ (صحیح است)

صفائی – شرعاً این کار حرام است و رأی لازم ندارد شما با اصول کشور دارید بازی می‌کنید.

رئیس- آقای دکتر بقائی بفرمائید.

دکتر بقائی- آقای کشاورز صدر توجه بفرمائید، عرض کنم کشور ما در سال یک مقدار صادرات و یک مقدار واردات دارد. ملل دیگر و کشورهای دیگر که یک برنامه اقتصادی صحیحی دارند و یک حسابی در کارشان هست وضعیت صادرات و واردات خود را می‌سنجند و معاملاتی که با کشورهای دیگر می‌کنند روی یک اصول صحیحی اجرا می‌شود. متأسفانه در مملکت ما این اصول هیچوقت اجرا نمی‌شود مثلاً یکی از اقلام مهم صادرات کشور ما قالی است که الان به یک وضع خیلی اسفناکی افتاده چون در اروپا تقریباً بازار قالی بکلی از بین رفته در مقابل محدودیت هائی که کشورهای خارجی برای ما قائل شده‌اند ما تاکنون هیچ عکس العملی نشان نداده‌ایم مثلاً مملکت هلند ورود قالی را ممنوع کرده حق این بود که در مقابل این تصمیم دولت هلند ما هم ورود کاکائو و رادیو و سایر اجناس هلندی را ممنوع می‌کردیم تا سایر ممالک اقلاً ملاحظه بکنند و یا اخیراً خواندم که دولت انگلستان ورود قالی را قدغن کرده ما باید در مقابل منع صدور یک قسمت از صادرات مملکت مان به کشورهای خارجی یک عکس‌العملی نشان بدهیم و به این جهت بنده پیشنهاد کردم که دولت مکلف است رعایت معامله متقابله را با کشورهای مختلفه در مورد اجناس صادراتی و وارداتی بنماید اگر یک کشوری از صادرات ما یک قسمتش را ممنوع کرده و آن جنس در صادرات ما اهمیت داشت ما باید به همان تناسب از واردات آن مملکت بکاهیم (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است – احسنت)

رئیس- آقای نورالدین امامی مخالفید بفرمائید آقای فداکار

جمال امامی- بنده مخالفم آقا

رئیس- آقای جمال امامی بفرمائید.

جمال امامی- بنده با طرح این لایحه مخالفم چون آقای وزیر دارائی که مدافع این لایحه هستند تشریف نیاورده‌اند مجلس که نمی‌شود کاسه از آش داغ تر باشد الآن یک چیزهای فنی اینجا مطرح می‌شود آقایان نمایندگان که مکلف نیستند در تمام امور فنی وارد باشند و آقای وزیر دارائی اینجا تشریف ندارند باید بیایند و از این لایحه دفاع کنند مجلس یک ساعت است تشکیل شده و وزیری که باید دفاع از لایحه بکند نیامده (عده‌ای از نمایندگان – آقای وزیر اقتصاد ملی که هست) ما که نمی‌توانیم در جزئیات پیشنهادات دخالت بکنیم این‌ها امور فنی است آقا.

رئیس- لوایحی که مطرح می‌شود از طرف دولت نماینده اش حاضر است آقای وزیر اقتصاد ملی بفرمائید.

معرفی آقای دکتر پورهمایون به سِمَت معاونت وزارت اقتصاد ملی بوسیله آقای وزیر اقتصاد ملی

۴- معرفی آقای دکتر پورهمایون به سِمَت معاونت وزارت اقتصاد ملی بوسیله آقای وزیر اقتصاد ملی

وزیر اقتصاد ملی- آقای وزیر دارائی که باید در امور فنی یعنی امور مالی تشریف داشته باشند تشریف ندارند ولی درباره این پیشنهادی که آقای دکتر بقائی فرموده‌اند بنده اصولاً موافقم ولی هر عملی که انجام بشود رویهم به صرفه و صلاح ما نیست در مورد فرش تذکر بجائی دادند اجازه بفرمائید که دولت بدون اینکه تکلیفی قبول بکند وارد مذاکره بشود و تا آنجائیکه با مقررات و تعهدات سیاسی ما منافات نداشته باشند عمل خواهد کرد و بنده در این قسمت موافقم و از آقایان تمنا دارم که دست دولت را در این موارد باز بگذارند که در حدود توانائی اقدام کند و تحدیدی برای ما قائل نشوید چه ممکن است به مانع زیادی بر بخوریم و اجرای آن برای ما تولید اشکال و ناراحتی نماید اصولاً بنده با پیشنهاد آقای دکتر موافقم که با آن هائی که با ما معامله دوستانه نمی‌کنند ما هم معامله بمثل بکنیم ولی تا حدودی که توانائی و قوانین ما به ما اجازه می‌دهد اجازه می‌خواهم از آقایان که آقای دکتر علی اصغر پورهمایون را که از کارمندان لایق دولت هستند به عنوان معاونت معرفی کنم آقای دکتر استاد درس اقتصاد بوده و سوابق علمی و عملی در امور مالی و اقتصادی دارند و بنابراین تصور می‌کنم که با انتخاب ایشان یکی از قدم‌های بر اثر اصلاحی برای اصلاح وضع اقتصادی برداشته شده باشد (عده‌ای از نمایندگان- مبارک است انشاءالله)

رئیس – رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر بقائی (دکتر کیان- آقا فقط یک نفر مخالف صحبت کرد)

بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

۵- بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

رئیس- آقای جمال امامی هم جواب دادند حال به پیشنهاد ایشان رأی می‌گیریم.

دکتر کیان- قانون گمرک به دولت حق دارد که اگر کشوری تضییقاتی نسبت به کالای ما بکند خود دولت اقدام بکند و عمل متقابله بمثل بکند (در این موقع وزیر دارائی وارد تالار جلسه شدند)

وزیر دارائی- پیشنهاد آقای دکتر بقائی را مجدداً قرائت می فرمائید.

(بشرح سابق قرائت شد)

وزیر دارائی- اجازه بفرمائید.

رئیس – بفرمائید

وزیر دارائی- بنده خیلی خوشوقتم از توجهی که آقایان نمایندگان به این لایحه تعرفه گمرکی نشان می‌دهند برای این است که نشان می‌دهد که تا چه حد به اهمیت این موضوع پی برده‌اند ولی در عین حال این مذاکرات و پیشنهاداتی که در اینجا می‌شود اصل موضوع را که پرداختن به مطلب یعنی اصلاح تعرفه گمرکی است به عقب می‌اندازد و منظور از این ماده واحده اصلاً منحرف می‌شود چرا؟ برای اینکه طبق این ماده واحده دولت فقط یک اجازه‌ای می‌خواهد که در حقوق و عوارض گمرکی یک تجدید نظری بکند و مجموع این مذاکراتی که می فرمائید و خیلی هم مفید است در نظر می‌گیرد و عمل می‌کند ولی ایجاد مشکل یا تعیین معافیت‌ها و یا مجاز آن‌ها در اینجا وارد شدن در اساس تعرفه گمرکی است و این اصلاً مطلب را یعنی موضوع ماده واحده را خراب می‌کند. بنا براین استدعای بنده این است که اگر آقایان یک تذکراتی دارند یا پیشنهادی دارند به خود بنده بفرمایند تا اینکه در کمیسیونی که تشکیل می‌دهیم با تبادل نظری که به عمل می‌آید به پیشنهادات آقایان رسیدگی کنیم و با تبادل نظر و استدلال بین الاثنین به یک نتیجه‌ای برسیم ولی در اینجا اگر بخواهیم تمام مطالبی که مربوط به تعرفه‌است بنده یا یک نفر جواب بدهد جز اتلاف وقت اثری ندارد چرا؟ برای اینکه همانطوری که بنده عرض کردم یک اصل تجدید نظر در تعرفه گمرکی را در اینجا خواسته‌ایم دیگر نمی‌توانیم وضع این تجدید نظر را از مجلس بخواهیم چرا؟ برای اینکه اگر بفرمائید کارت بازی ممنوع شود از فردا قدرت اینکه ما روی اقلام کارت بازی را قلم بکشیم با این طرز نداریم. برای اینکه باید این قانون تصویب بشود مراحل قانونی خود را طی کند به مجلس سنا برود و رسیدگی بشود و به صحه مبارک ملوکانه برسد بعد به ما ابلاغ بشود و ما اجرا کنیم. بنا براین هر طور پیشنهادی که بشود متضمن یک بالا رفتن در بازار است بنابراین استدعا می‌کنم آقایان با توجه به این مطلب که شاید در عرض این چند روز احساس فرموده‌اید که وزارت دارائی و وزارت اقتصاد ملی کاملاً باز است برای اینکه تبادل نظر کامل در هر مطلبی با آقایان بشود بنابراین خواهش می‌کنم آقایان نظریاتشان را بگذارند و در این مرحله ماده واحده را همانطور که پیشنهاد شده تصویب بفرمایند. (دکتر بقائی- بنده توضیحی دارم اجازه بدهید عرض کنم)

رئیس- شما توضیح دادید همان یک بار کافی است.

نورالدین امامی- آقای دکتر پیشنهادتان را پس بگیرید رأی ندهند بد است.

دکتر بقائی- رأی ندهید تازه مثل حالا می‌شود بنده می‌گویم وقتی دولت هلند قالی ما را نمی‌خرد ما هم نه کاکائو هلند را بخریم و نه رادیوی هلندی را اجازه بدهیم وارد بشود.

رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای دکتر بقائی. آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

دکتر بقائی- آقایان به صرفه مملکت است.

(عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی- دولت مکلف است بلافاصله پس از تصویب این قانون فتح قرار داده هائی را که شامل تثبیت حقوق گمرکی است به دولت‌های طرف معاهده اخطار نماید ضمناً مدت اعتبار این قانون از ۶ ماه به ۸ ماه تمدید می‌شود.

رئیس- آقای دکتر کیان بفرمائید

دکتر کیان- متأسفانه امروز بعضی از پیشنهادها با اینکه پیشنهادهای مفیدی بود ولی چون در اوضاع و احوال نامناسبی طرح شد بالنتیجه رد شد منجمله یکی از پیشنهادهای بسیار مفیدی که اگر در یک موقعیت دیگری و طرح لایحه‌ای دیگر به مجلس شورای ملی می‌آمد مفید بود همین پیشنهاد آقای دکتر بقائی بود ولی خود بنده با تمام میلی که به این پیشنهاد داشتم نتوانستم رأی بدهم و اینکه در اینجا تذکر می‌دهم برای این است که استنباط نشود که این پیشنهاد در این مجلس رد شد برای این بود که نمایندگان مجلس با این نظر مخالفند بلکه بنده خودم یکی از آن‌هایی هستم که موافق هستم ولی رأی ندادم برای اینکه این پیشنهاد به مورد نبود یعنی نامناسب پیشنهاد شده بود و بجای خودش نبود. بنابراین مناسبت دارد که دولت خودش در این باره اقدام کند ولی آنچه که بنده می‌خواهم عرض کنم راجع به این است که ما قراردادی داریم با دولت آمریکا که به موجب آن قرارداد قید شده‌است که هیچگونه حقوق و عوارض زائد بر آنچه که در موقع عقد آن قرارداد بوده‌است منعقد نکنیم و این قرارداد را متأسفانه با عمل بسیار بی جائی که وزارت خارجه در جای خودش کرده جنبه عمومیت بخودش گرفته و دُوَل دیگری که با ما هیچ گونه رابطه‌ای نداشته‌اند بدون هیچگونه رابطه‌ای این استفاده را کرده‌اند و نسبت به آن کالاهائی که به موجب آن قرارداد تصویب شده آن‌ها هم از همان تفسیر و تصمیم استفاده کرده‌اند و در این جاست که پیشنهاد آقای دکتر بقائی معنایش را پیدا می‌کند یعنی ما با دولت آمریکا با یک مقتضیات متقابلی قراردادی بسته‌ایم آن‌ها نسبت به تریاک و یا چیزهای دیگر ما امتیازاتی داده‌اند و ما هم نسبت به رادیو و اتومبیل و چیزهای دیگر آن‌ها تخفیفی در حقوق گمرکی داده‌ایم بنا براین حق نبود که وزارت خارجه این مزیت را به سایر ممالکی که با ما قراردادی راجع به تعرفه گمرکی نبسته‌اند بدهد ولی متأسفانه این کار شده! ۱۹ دولت از آن استفاده کرده‌اند و بعد از طرف دولت بعد از جنگ قراردادی بسته نشد این است که بنده این موضوع را قابل توجه می‌دانم که وزارت اقتصاد ملی و گمرک توجه داشته باشند که بایستی این قرارداد را با دولتی که منعقد شده‌است مراعات بکنند و از طرف دیگر چون ما قراردادی با دولت آمریکا داریم در حال حاضر نمی‌توانم هیچ افزایش و یا تغییری که در مقابل آن قرارداد وجود داشته به حقوق گمرکی بیفزائیم و بنده گمان می‌کنم که مدت اخطار قبلی که در آن قرارداد معین شده شش ماه باشد و اگر چنانچه این موعد اخطار منقضی شده باشد دولت حق ندارد که به تعرفه گمرکی اجناس آمریکائی اضافه کند و از این جهت این لایحه‌ای که دولت به مجلس شورای ملی تقدیم نموده بکلی بی‌فایده‌است زیرا فرض بفرمائید که این لایحه تصویب شد و طبق این لایحه شما نمی‌توانید آن حقوق گمرکی را که مطابق قرارداد تثبیت کرده‌اید اضافه بکنید و مدت شش ماه هم اخطار قبلی است یعنی مدتی است که قانونی است بنا براین شش ماه منقضی می‌شود به فرض اینکه شما بلافاصله بعد از این اخطار بخواهید لغو بکنید باز هم در این مدت نمی‌شود یعنی اگر مدتش کمتر از شش ماه اخطار قبلی باشد البته می‌شود و به عقیده بنده دولت بایستی در نظر بگیرد وقتی که یک همچو قانونی به مجلس بیاورد قبلاً باید به دولت آمریکا اخطار کرده باشد و این موضوع تجدید نظر را برای خودش تحصیل کرده باشد بعد این لایحه را به مجلس بیاورد حالا اگر این کار نشده‌است ضرور دارد که در اولین فرصت این کار را بکند و اگر آن مدت شش ماه باشد اقلاً این لایحه را تغییر بدهید و مدتش را بیشتر از اخطار لایحه قبلی قرار بدهید یعنی عرض بنده این است که اگر مدت این اختیار شش ماه باشد کم است بنابراین این پیشنهاد را بنده تقدیم می‌کنم.

یک نفر از نمایندگان- یکمرتبه دیگر این پیشنهاد را قرائت بفرمائید.

(پیشنهاد آقای دکتر کیان مجدداً بشرح سابق قرائت شد)

دکتر کیان- در این صورت باید لایحه را تغییر داد اگر شش ماه‌است این اختیار را برای هفت ما بدهید.

امامی اهری- به پیشنهادتان مدت یک ماه را اضافه بکنید.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- آقایان قطعاً به تاریخچه تعرفه امور گمرکی وارد هستند و می‌دانند یکی از مواردی که دولت استقلال گمرکی خودش را از دست داد موضوع از دست دادن استقلال تعرفه گمرکی بود. به موجب قرارداد ۱۸۲۸ ترکمن چای وقتی که این قرارداد شروع شد و همین‌طور ادامه پیدا کرد ماده‌ای در آن داشت راجع و به دولت کامله الوداد این ماده باعث شد که همه دولت‌ها قرارداد‌ها و تعرفه‌های گمرکی خود را روی این ماده قرار دادند و روی آن اساس یک حقوق گمرکی عمده به ما تحمیل کردند و متأسفانه این موضع تعرفه گمرکی به دولت تحمیل شده بود این بود که بعد از جنگ بین‌المللی اول یکی از چیزهائی که مورد توجه دولت قرار گرفته اصلاح تعرفه گمرکی به منظور تحصیل استقلال گمرکی بود در نتیجه اقداماتی که در آن موقع شد به این نتیجه رسیدیم که برای یک دولتی مثل دولت ایران که یک تعهدات قبلی داشته به طریقی که عرض کردم علاوه بر این با یک دولتی طرف معامله‌است که آن دُوَل فشار زیادی به ما وارد می‌کنند بهترین طریق این است که ما یک تعرفه گمرکی یک ستونی داشته باشیم یعنی آن ماده کامله الوداد را ما بکلی از جریان خارج کردیم تعرفه آن موقع، فقط یک ستون داشت و نسبت به آن اضافه‌ای حق نداشتند قائل شوند چرا؟ برای اینکه همان‌طور که آقای دکتر کیان تذکر فرمودند ما نمی‌توانستیم طبق آن تعرفه گمرکی یک تخفیفی برای یک دولتی قائل بشویم تحت یک فازی یا یک مذاکراتی که بعد آن هم خود بخود ادامه پیدا کند نسبت به دولت‌های دیگر. این بود که سیاست گمرکی ایران قبل از جنگ فقط داشتن تعرفه گمرکی یک ستونی بود فقط یک ماده مجازات داشت و آن این بود که اگر دولتی رفتاری بدتر از رفتار دولت کامله الوداد بکند دولت ایران حق دارد در مقابل تا صدر در صد به تعرفه گمرکی آن دولت اضافه بکند جای مجازات باقی بود ولی جای تخفیف باقی نبود و بنابراین مقدمتاً می‌خواهم عرض کنم که با بیانات جناب آقای دکتر کیان موافقم ولی نباید اینجا دولت را موظف بکنند که بلافاصله اخطار بکند به دولت‌های دیگر که قراردادهای گمرکی که با ما دارند لغو است این محول بکند به داخله دولت که در همان داخله دولت این قضیه انجام بشود و به عقیده بنده مثل سایر امور که عرض کردم مثل سایر اصلاحات است و پیشنهاد مفیدی است که دولت از آن استفاده می‌کند ولی عقیده بنده این است که این را در ماده بگنجانند زیرا نه از لحاظ سیاست بلکه از لحاظ اقتصادی هم صرفه ما در این است که ما خودمان این عمل را بکنیم و محتاج نشویم به اینکه این شن شش ماه که قبلاً اخطار بکنیم از این جهت در ماده واحده یا که پیشنهاد شده استدعا می‌کنم صرفنظر بفرمائید ولی با اینکه مدت شش ماه یا هفت ماه یا هشت ماه بشود بنده حرفی ندارم.

رئیس- این پیشنهاد یک مرتبه دیگر قرائت می‌شود آقایان توجه بفرمائید.

(پیشنهاد آقای دکتر کیان بشرح زیر مجدداً قرائت شد)

دکتر کیان- بنده قسمت اولش را پس گرفتم ولی اضافه مدت از ۶ ماه به هشت ماه ضرورت دارد

وزیر دارائی- با قسمت دوم موافقم

رئیس- قسمت اول را پس گرفتند رأی گرفته می‌شود به قسمت دوم این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد

دکتر کیان- این لایحه هم اصلاً بی موضوع شد برای اینکه دولت نمی‌تواند کار بکند

رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود

(پیشنهاد آقای معدل بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم کلیه ادوات کشاورزی و ماشین آلات فلاحتی و سم پاشی و سم برای مبارزه نباتی از پرداخت عوارض گمرکی و مالیاتی معاف باشد

فرامرزی- آنکه معاف هست آقا

(پیشنهاد آقای معدل بشرح سابق مجدداً قرائت شد)

معدل- بنده اساساً مذاکراتی که روی این موضوع و نظایر آن می‌شود مفید می‌دانم برای اینکه احساس نمی‌کنم که در اینجا کسی از جنبه مخالفت با دولت پیشنهادی بکند و یا صحبتی بکند ولی در نتیجه این مذاکرات دولت آگاه می‌شود از نظریات مجلس و نمایندگان هم بطور کلی مشکلاتی را که در حوزه نمایندگی شان مشاهده کردند آن‌ها را به دولت عرض می‌کنند و این موجب می‌شود که دولت وسیله‌ای فراهم بکند برای رفع مشکلات این پیشنهادی که بنده کردم مقصود اصلی این است که دولت نه تنها مالیات را از وسائل زراعتی و ادوات فلاحتی بردارد بلکه چیزهای دیگری هم هست که اسمش مالیات نیست ولی پول گرفته می‌شود به عنوان مالیات راه به عناوین دیگر یعنی اگر یک ماشین فلاحتی بخواهد وارد کند سم و سمپاشی بخواهد وارد کند بقدری عوارض به آن تعلق می‌گیرد و بقدری پول از آن می‌گیرند که طرف نمی‌تواند نظایر آن را عمل کند بنده اعتقادم این است دولتی که خودش با دفع آفات مبارزه می‌کند باید خیلی خوشحال باشد که مردم خودشان این وظیفه را انجام می‌دهند یعنی دولتی که خودش با رفع آفات مبارزه می‌کند چرا وسیله فراهم نمی‌کند که مردم خودشان بروند و مبارزه بکنند چرا وسیله فراهم نمی‌کند که ارزانتر و بهتر در دسترس مردم قرار بگیرد و خودشان هم همکاری بکنند. در این کارها بنده از آقای وزیر دارائی ضمن این پیشنهادم دو سه تقاضا دارم یکی اینکه در سهمیه معین کردن در این باب دستشان باز باشد امروز خوب بنده شغلم زراعت است یعنی اگر ما امروز بخواهیم یک سمپاش تهیه بکنیم نیست. می‌گویند سمپاش ساخت فرنگ نمی‌شود آورد، همه چیز ساخت فرنگ می‌شود آورد جقجقه و بادکنک و اتومبیل ساخت فرنگ می‌شود آورد ولی یک سمپاش نمی‌شود آورد. این سمپاشی که به درد ما می‌خورد نمی‌شود آورد؟ امروز متأسفانه در مملکت ما نمی‌توانند این سمپاش را بسازند تا موقعی که نمی‌توانند بسازند باید آنچه که برای کار فلاحتی لازم است وارد بشود. پریروز اینجا ضمن نطق شان یک نکته حساسی فرمودند آقای وزیر دارائی فرمودند ما باید کاری بکنیم که تولید زیاد بشود که مادام که تولید زیاد نشود ما نمی‌توانیم در مقابل وارداتمان یک چیزی داشته باشیم تولید در این مملکت بوسیله صنعت و بوسیله تجارت حالا به این زودی میسر نمی‌شود و حالا تولید منحصراً بوسیله فلاحت خواهد بود وسیله فلاحت هم بسیار ناقص است. تقاضای بنده از آقای وزیر دارائی این است که هر جا می‌شود حالا توی این قانون یا قانون دیگر که اولاً وقتی که سهمیه معین کردند کار سم و سمپاشی و ادوات مبارزه و ماشین‌های فلاحتی را آسان بکنند و سهمیه را زیاد بکنند دوم اینکه از این چیزها مالیات نگیرند سوم اینکه به عناوین دیگری از این‌ها چیزهائی گرفته می‌شود که الآن به ذهنم چیزی نیست که در قوانین دیگر هم چیزی گنجانده شده آن‌ها را هم رفع بکنند. خلاصه این باشد که موجبات تولید و وسایل آن آماده و راحت باشد.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- یک قسمت از بیانات ایشان بیانات آقای معدل را بنده در جلسه قبل در موقعی که ضمن تبصره‌ای پیشنهاد شد راجع به ماشین آلات کشاورزی گنجانیده شد عرض کردم و یک قسمت دیگر هم که مربوط به سم و غیره‌است خیال می‌کنم که در قسمت بهداری گنجانیده شده‌است و بطور کلی نظر دولت این است که ماشین آلات کشاورزی باید توسعه داده شود و بطوری که توضیح دادم در جواب آقایان آلات چای خشک کنی و ماشین‌های خرمن کوبی و غیره زیاد خواهد شد و هر چه در این موارد آقایان توضیح بیشتر بدهند به نظر بنده کار دولت محدودتر می‌شود زیرا آن قسمتی که به طور کلی در تبصره روز قبل تصویب شد جامع‌تر است تا اینکه بیائیم موارد مخصوصی را ذکر بکنیم، وزارت دارائی نظر به توجهی که به امر وصول دارد ممکن است به هوس بیفتد و آن موارد مخصوص را به وسایل دیگر از قبیل آئین نامه و مقررات اصل نظر آقایان را خراب بکند ولی به طور کلی با اصل نظر آقای معدل و سایر آقایان نمایندگان موافقم جناب آقای وزیر اقتصاد ملی الآن فرمودند که در مورد سهمیه هم این نظر مراعات می‌شود اگر این توضیح برای آقای معدل کافی است استدعا می‌کنم که پیشنهاد خودشان را پس بگیرند.

معدل- بنده چون نظرم تأمین شد پس می‌گیرم.

معرفی آقای دکتر آل بویه به معاونت وزارت فرهنگ بوسیله آقای وزیر فرهنگ

۶- معرفی آقای دکتر آل بویه به معاونت وزارت فرهنگ بوسیله آقای وزیر فرهنگ

رئیس- آقای وزیر فرهنگ

وزیر فرهنگ- اجازه می‌خواهم که آقای دکتر آل بویه که از استادان فاضل دانشگاه هستند به سِمَت معاونت وزارت فرهنگ معرفی کنم.

نمایندگان- مبارک است

بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

7- بقیه مذاکره در لایحه تعرفه گمرکی

رئیس- پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای مهدی ارباب بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم لوازم برق بنگاه مستقل برق تهران که در گمرک موجود یا در آتیه وارد شود از عوارض گمرکی و دولتی معاف است.

رئیس- آقای مهدی ارباب

مهدی ارباب- عرض کنم که یک قسمت از خرابی کارهای گذشته ما ناشی از فرمالیته‌های خشک بی‌معنی بود که دولت‌ها وسیله قرار می‌دادند که کاری انجام نشود. خوشبختانه دولت حاضر معتقد و پای بند به فرمالیته نیست اگر قرار شد یک حقوق و یک عوارضی از یک صندوق بیرون بیاورند و بدهند و با ز هم برگردانند به همان صندوق و دیگر یک سال تعطیل کردن مال در گمرک به ضرر ترقی مملکت است چیزی که مخصوص دولت و برای خود دولت است وارد کننده اش خود دولت است همین تشریفات بی‌معنی باعث می‌شود که 6 ماه یک سال در گمرک می‌ماند و از آن جنس استفاده نمی‌کند این است که آقایان توجه خواهند فرمود که این عمل گذشته تقریباً عمل اکل از قفا بوده‌است و بنده استدعا می‌کنم مرحمت بفرمائید که مال خود دولت را بر خود دولت 6 ماه و یک سال تحت یک عنوان واهی معطل نماند. بنده عرض دیگری ندارم.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- در این قسمت ماشین آلات برق تهران این اموال باز هم به دو قسمت می‌شد یکی قسمت از ماشین آلات آن هائی است که از اول سال 29 وارد و یا بعد از این وارد می‌شود که این خود بخود مشمول ماده واحده خواهد بود برای اینکه آقایان اگر نظرشان باشد این ماده در جلسه گذشته اصلاح شد که شامل کلیه ماشین آلاتی که در سال 29 وارد می‌شود شده‌است. یک قسمت دیگر شامل ماشین آلاتی است که قبل از 29 وارد شده‌است در این قسمت بنده در جلسه قبل مخالفت نمودم که همه ماشین آلاتی که در سال 28 وارد شده مشمول تعرفه گمرکی که بعد از این اجرا خواهد شد نشود به همان دلائلی بود که در جلسه گذشته عرض کردم و به طریق اولی برای اینکه در جواب پیشنهادی که آقای اهری در جلسه قبل کردند عرض کردم اگر بنا بشود تمام پرونده‌های وارداتی سال قبل را بیاوریم جلو و این‌ها را مطرح بکنیم ما را دچار یک سلسله اشکالاتی خواهد نمود که فایده‌ای ندارد و اگر جناب آقای ارباب مهدی قبول دارند که خود شهرداری یک دستگاه دولتی است پس اینقدر هم فرق نمی‌کند که این عوارض را بپردازد یا نپردازد. ولی به طریق اولی باید اینرا در مورد برق افراد قبول نکنیم و اگر هم در مورد برق افراد قبول کنیم چرا در مورد ماشین آلات کشاورزی قبول بکنیم که اگر در مورد ماشین آلات کشاورزی قبول کنیم چرا در مورد نساجی قبول نکنیم و اگر ما اول پنج نفر را قبول بکنیم یقین دارم که هر یک از آقایان در خارج یک پیشنهاداتی خواهند داشت که مال بنده در 25 اسفند وارده حالا که تا اینجا آمده این چرا پیشتر از این نرویم. این است که بنده استدعا می‌کنم که این قبیل پیشنهادهای عطف به ماسبق را شما پس بگیرید (صحیح است) (ارباب مهدی- بنده یک توضیح می‌خواهم بدهم)

رئیس- شما یک دفعه می‌توانید توضیح بدهید (ارباب مهدی- بنده پیشنهادم مربوط به خود دولت بود نه افراد خارج پیشنهاد من لوث شد جناب آقای رئیس) شما یک دفعه توضیح دادید (مسعودی- آقای ارباب پیشنهاد خود را پس گرفتند)

نورالدین امامی- عرض کنم در اینکه برق تهران احتیاج دارد به اینکه ماشین هائی که برای آن وارد می‌شوند باید این ماشین‌ها نصب شود و مردم تهران استفاده کنند در این قسمت حرفی نیست و در اینکه بودجه برق تهران اجازه نمی‌دهد که ماشین‌ها را فعلاً از گمرک خارج کند و گمرک ندهند حرفی نیست و در اینکه رئیس برق فعلی تهران یک جوان فعال و جدی است و خوشبختانه بنده ایشان را نمی‌شناسم و تعریف عملیات ایشان را از دور شنیده‌ام در این قسمت هم حرف نیست. ولی این را باید آقایان توجه بفرمایند که دولت پول می‌خواهد باید پول داشته باشد تا مملکت را اداره بکند. ما هی پیشنهاد می‌کنیم از این ماشین‌های فلاحتی از این ماشین‌های کشاورزی اجناس برق از سم و سمپاش و چیزهای دیگر گمرک نگیریم پس تکلیف دولت چیست؟ از چی مالیات بگیرد پس این دولت خرجش را از کی بگیرد؟ یکی از موارد مهم عوائد این دولت گمرک است ما از این قبیل پیشنهادات که می‌دهیم دولت را وادار خواهم کرد که یک لوایح مفیدی را به مجلس نتواند بیاورد دولت را پشیمان خواهیم کرد از تقدیم لوایح مفیدی و این به صلاح مملکت نیست آقایان خیال بفرمائید که دولت لایحه نیاورده‌است این پیشنهاداتی که می‌کنید آنوقت چطور می‌شود؟ دولت آمده‌است لایحه آورده‌است که در تعرفه و حقوق گمرکی یک قسمت از واردات مملکت از آن‌هائی که به ضرر مملکت است و لوکس است نسبت به آن‌ها یک تجدید نظر بکند در نتیجه بحث و مذاکراتی که در این چند روزه شده وضعیت بازار روی تمام اجناس نسبت به تمام اجناس روی ترسی که مردم دارند صد در صد بالا رفته این آخرش چه خواهد شد؟ ما هم که دیگر وقت نداریم و یک مقدار لوایح مفید هم داریم که همینطور مانده‌است. من استدعا می‌کنم آقایان پیشنهادشان را بگذارند موقعی که بودجه کل کشور مطرح است در اینجا با حضور دولت حک و اصلاحات بکنیم.

مکی- این ابتکار دکتر شاخت وطنی ما است باید افتخار بکنید این از ابتکارات دولت است که قیمت اجناس بطور سرسام آوری بالا می‌رود.

رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای ارباب مهدی آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (چند نفری قیام کردند) تصویب نشد (نورالدین امامی- خودش تنها پا می‌شود جناب رئیس) (ارباب مهدی- سه چهار نفر دیگر هم پا می‌شوند) پیشنهاد آقای قبادیان قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم اشیائی که در تعرفه گمرکی از عوارض معاف می‌شوند وارد کنندگان در تحت نظر وزارت اقتصاد ملی مکلفند بیش از صد ده سود حق نداشته باشند از خریدار اخذ نمایند.

قبادیان- بند پیشنهادم این است که در تعرفه گمرکی یک قدم‌های مؤثری دولت برداشته‌است برای اینکه یک قسمت از اشیاء مورد نیاز نیست یک مالیات هائی بدهند و آن قسمت هائی که مورد احتیاج است یک مالیات کمتری بدهند ولی نسبت به تجار وارد کننده فردا وارد کنندگان می‌آیند از مردم خریدار بیش از صدی چهل صدی پنجاه سود می‌گیرند. بنا براین روی همین عقیده بود که صدی ده پیشنهاد کردم که هم صرفه برای وارد کننده داشته باشد و هم زیانی به خریدار وارد نشود. روی این اصل اگر بیش از صدی ده بهای کالا را وارد کننده سود نگیرد بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم (رئیس- پس گرفتید؟) نخیر.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- در اینکه باید سعی بشود که وارد کنندگان یا تولید کنندگان داخلی و غیره زیاد استفاده نکنند حرفی نیست و این عقیده باطنی شخص بنده‌است که هنوز در این مورد تبادل نظری با همکاران خود نکرده‌ام ولی بنظر بنده هر نوع نظارتی که با دستگاه‌های فعلی ناجور دولت در این امر بشود غیر از ایجاد مزاحمت اثری ندارد و بهترین راه این است که از راه یک سیاست رقابت و سیاست وارداتی تعرفه گمرکی و غیره جوری وسائل را فراهم کرد که تجار آزادتر کار خود را بکنند و تولید کننده هم راضی باشد که هم تجار حمایت شده باشند و هم تشویق شده باشند و به خریداران اجحافی نشود ولی این نوع رفتن در دکان هر کسی که هر که این کار را کرد چنین و چنان خواهد شد عملاً دیده‌ایم که جز سوء اثر هیچ نوع نفعی نداشته‌است.

رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای قبادیان

قبادیان- پس می‌گیرم.

(پیشنهاد آقای کهبد اینطور خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی- این‌جانب پیشنهاد می‌نمایم که تبصره ذیل به این ماده اضافه شود

تبصره- دولت مکلف است تعرفه گمرکی مربوط به این قانون را به تصویب کمیسیون اقتصاد ملی و کمیسیون دارائی مجلس شورای ملی برساند. کهبد.

معدل- آقا این قابل طرح نیست مجلس رأی داده به فوریتش یعنی دیگر نرود به کمیسیون

رئیس- این آئین نامه ندارد آقا.

کهبد- عرض کنم که پیشنهادی که بنده کردم بنده تصور می‌کنم که به نفع خود دولت هم باشد برای اینکه وقتی که ما می‌خواهیم قانونی وضع کنیم که مالیات از مردم بگیریم به موجب قانون اساسی باید حتماً مجلس تصویب بکند (صحیح است) دولت فعلی شاید با حسن نیت این لایحه را آورده‌است ولی از کجا معلوم که چندی بعد کس دیگری نیاید و سوء نیتی نداشته باشد و هر ساعتی اقتصادیات کشور را دچار تحولات نکند (مکی- نظر این دولت هم همین است) بنده عقیده‌ام این است که در یک جلسه همان تعرفه‌ای که خود دولت تعیین کرده‌است و از حق هم نمی‌شود گذشت که چندین سال است یک عده از متخصصین نشسته‌اند و حتی همین اواخر هم یک عده‌ای از متخصصین نشسته‌اند این تعرفه را با اخذ تعرفه‌های سایر ممالک تهیه و تنظیم کرده‌اند منجمله رئیس فعلی گمرک است که مرد خیلی شریفی است و کارش منظم است منظورم این است که خود همین تعرفه را با همین کیفیت که هست بدون اینکه کم یا زیاد بشود کمیسیون قوانین دارایی و کمیسیون اقتصاد ملی هم تصویب بکند که بعد نشود این را کم و اضافه کرد تا موقعی که این مرحله خودش را طی بکند و بعد بیاید به تصویب مجلس شورای ملی برسد این به عقیده بنده اگر دولت هم موافقت بکند یک قدری بار مسئولیت را از دوش خویش برداشته‌است چون اگر این را بفرمائید که کسی نمی‌داند وضعیت تعرفه چیست این‌طور نیست بنده عرض می‌کنم که یک عده زیادی می‌دانند. چای را کیلوئی پنجاه ریال برایش تعرفه معین کرده‌اند این تعرفه جدید جز تشویق قاچاق چیز دیگری نیست. بنده عرض می‌کنم که این تعرفه فعلی را که معین کرده‌اید و دولت تصویب کرده‌است این را کاری بکنید که کم و زیاد نشود و این اختیار به کمیسیون داده نشود که این ماده را تصویب بکنند و بعد قابل جرح و تعدیل نباشد. نظر دیگری هم که می‌خواستم عرض کنم این است که در نتیجه همین تصویب نامه اخیر و همین جریانات این تعرفه گمرکی شاید صدی سی صدی پنجاه به قسمت کالاها اضافه شده‌است و اگر پیشنهادی که بنده داده‌ام اگر دولت آن را مورد توجه و نظر قرار داده بود این اشکالات پیش نمی‌آمد.

موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم این بود که بنده نه درخواست گمرکی دارم و نه یک دینار جنس در گمرک موجود دارم مطالبی که در این مواد در روزنامه‌ها نوشته‌اند مورد تکذیب بنده‌است. بنده تمام جنس موجودی ام را در گمرک به آقایان بطور مجانی واگذار می‌کنم.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- بنده راجع به پیشنهاد آقای کهبد به همان دلائلی که قبلاً عرض کرده‌ام و مکرر در مکرر گفته شده موافق نیستم و این پیشنهاد را صلاح نمی دانم یعنی طرح تعرفه گمرکی را با حضور یک عده صلاح نمی دانم (صحیح است) ولی یک موضع را اشاره فرمودند که به قیمت یک عده از اجناس اضافه شده‌است (مکی- به قیمت تمام اجناس اضافه شده‌است) بنده می‌خواستم عرض کنم که کمال خوشوقتی است که این کار شده‌است چرا؟ برای اینکه این نسخه که درست برای همین درد نوشته شده مؤثر هم واقع شده‌است یعنی اصل نظر دولت این بود که یک سلسله از اجناس وارداتی که ضروری نیست ماشین آلات خیر، اساس کامیون سواری خیر، لاستیک خیر، تمام این‌ها قیمتش بالا نرفته (مکی- رفته آقا بالا رفته در نتیجه عملیات مشعشع شما بالا رفته حتی به قیمت سبزی خوردن هم اضافه شده) برای این‌ها گواهینامه ارز داده می‌شود یعنی مقررات گواهی نامه مقررات اعتباری همه به حکم سابق باقی است و حتی یک تسهیلاتی هم شده سهمیه یک قدری زیادتر شده اعتباراتش با ترتیبی که در بانک ملی داده شده بیشتر شده نظر دولت از گذراندن این تصویب نامه اساساً این بوده بواسطه آن نرخ یک قیمت از اجناس غیر ضروری اگر توجه بفرمائید از قبیل اتومبیل سواری- رادیو، یخچال برقی از قبیل پودر و ماتیک و غیر قیمت این اجناس بالا برود تا اینکه صادرات تشویق بشود حالا برای این بالا رفتن تا می‌توانیم صادرات را تشویق بکنیم. این دو امر را با هم آقایان باید در نظر بگیرند عامل اولش یعنی پول بیشتری گیر صادر کننده بیاید این تشویق صادرات شعر نیست قصه نیست تشویق صادرات یعنی صادر کننده بتواند قالی اش را بجای اینکه متری صد تومان بفروشد صد و بیست تومان بفروشد که اقلاً سر بسر بشود و یا یک مختصری هم نفع ببرد و به این کار ادامه بدهد ولی این کار چرا نشد. در حال حاضر کارخانجات قالی بافی شما خوابیده چندین میلیون دلار جنس خود شرکت دولتی موجود است صادرات مان همه قلم به قلم متوقف است چرا؟ برای اینکه قیمت گواهینامه دولتی به ترتیبی که تعیین شده بود برای صادر کننده صرف نمی‌کرد برای اینکه بتوانیم صادرات را تشویق بکنیم دو راه داشت یا اینکه دولت از بودجه خودش یک اعتباری تصویب بکند و بگوید که هر کس وقتی که یک جنسی صادر کرد این ده تومان را از جیب خودم می‌دهم البته با وضع بودجه حاضر این وضع میسر نبود مگر اینکه بیائید یک مالیات تازه‌ای وضع کنید و بجای اینکه بیائیم مالیات تازه‌ای وضع کنیم این امر را با سهل طرق و به وضعی که معمولی ترین وضع در دنیا است انجام دادیم یعنی گفتیم واردکنندگان اجناس غیر ضروری یک قدری قیمت جنس را گرانتر بدهند آن مازاد را ما برداریم بدهیم به صادر کننده طبق آن تشریفات لیره سیزده تومان و خرده‌ای آن متخصصینی که نشسته‌اند و فکر کرده‌اند درست نسخه را مطابق این درد نوشته‌اند چون ما منظورمان عیناً این بود که برای آن قسمت از واردات دلار گرانتر بشود بطوریکه صادر کننده بجای اینکه دلارش را بفروشد پنچ تومان بفروشد پنجاه و شش ریال غیر از این طریق دیگر راهی نداشتیم حالا اگر می فرمائید صادرات اصلاً نداشته باشیم تولید داخلی از بین برود قوه خرید هم از بین برود ولی لاستیک و رادیو را ارزانتر بخریم این یک سیاست است دولت هم البته تابع مجلس است، تولید و قوه خرید داخلی ارکان عمده سیاست دولت است برای خاطر این‌ها ما حاضریم که یک مقداری تحمیلات به خریدار داخلی بشود حالا بسته نظر آقایان است.

رئیس- پیشنهاد آقای کهبد اساساً مخالف با لایحه‌است. لایحه دو فوریتی است و به کمیسیون نمی‌رود رویش نمی‌شود رأی گرفت. ماده 120 قرائت می‌شود

(بشرح زیر قرائت شد)

ماده 120- نمایندگان حق دارند نسبت به هر یک از مواد اصلاحاتی پیشنهاد نمایند مشروط بر اینکه آن پیشنهاد مربوط به موضوع لایحه باشد کلیه اصلاحاتی که از طرف یک یا چند نفر از نمایندگان پیشنهاد می‌شود باید کتبی باشد و ماده‌ای را که اصلاح پیشنهادی مربوط به آن است تصریح نماید به اصلاحاتی که به تشخیص رئیس مجلس خارج از موضوع لایحه باشد ترتیب اثر داده نمی‌شود و به قرائت آن اکتفا می‌گردد.

رئیس- بنابراین آقای کهبد پیشنهادشان را پس بگیرند پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای دکتر بقائی به شرح زیر قرائت شد)

ریاست معظم مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود:

تبصره- در معاملات دولتی دولت اجناس وارداتی را که به شرط پایاپای عرض می‌شوند با تساوی سایر شرایط مقدم خواهد داشت. دکتر بقائی کرمانی.

رئیس- آقای دکتر بقائی

دکتر بقائی- بنده با کمال تأسف می‌خواستم فرمایشات آقای وزیر دارائی را اینجا شدیداً تکذیب بکنم. قیمت این اجناس که فرمودید اضافه نشده‌است، اضافه شده‌است (صحیح است) یعنی قند و سایر چیزهائی که ضروریات درجه اول بوده‌است اضافه شده‌است حالا اگر نسخه این بوده که حقیقتاً باید به این چیزها اضافه شود کسانی که صاحب اتومبیل هستند می گویند لاستکی سی درصد افزوده شده ولی بنده متأسفانه اتومبیل ندارم نمی دانم ولی قیمت قند اضافه شده‌است. قند الآن کیلوئی دو تومان است اگر نسخه حقیقتاً برای این بوده‌است که قیمت زندگی بالا برود ما عرضی نداریم ولی می‌خواستم خواهش بکنم از دولت جناب آقای رزم آراء که دیگر هزینه زندگی را پائین نیاورند به همان صورتی که قبلاً بوده‌است بگذارند باقی بماند (خنده نمایندگان) ما دیگر عرضی نداریم خیلی هم ممنون هستیم. موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم خیلی اسباب تأسف است که آقایان نمایندگان توجهی را که می‌بایست به پیشنهاد سابق بنده می‌فرمودند نفرمودند (بهادری – خیلی‌ها رأی دادند) از آن هائی که رأی دادند بی اندازه متشکرم از سایر آقایان هم از لحاظ مملکت گله دارم بحال بنده فرق ندارد و از این آقایانی که رأی به آن پیشنهاد ندادند خواهش می‌کنم که جواب این سئوال را در خارج به من مرحمت بفرمایند که اگر دولت هلند که ورود قالی‌های ایران را ممنوع کرده اگر نتواند به ما کاکائو و رادیو بفروشد چه ضرری ایران می‌برد؟ (جمال امامی- آقا در تئوری صحیح است ولی در عمل صحیح نیست) این که دیگر صحبت از ضروریات درجه اول نبود، اجناس درجه دوم بود این چه ضرری دارد در هر صورت حالا این پیشنهاد بنده دایر بر این است فرض بفرمائید در کشورهای مختلف وقتی که دولت می‌خواهد یک خریدی بکند پیشنهادهای مختلفی از ممالک مختلفه می‌رسد، از انگلیس، از آمریکا، فرانسه، آلمان، دانمارک. بعضی از این پیشنهادها خود پیشنهاد دهندگان حاضرند بابت مذاکره یا بدون مذاکره حاضر هستند که در مقابل جنس به ما جنس بفروشند. یعنی فرض بفرمائید که قالی بگیرند در مقابل به ما ماشین آلات بدهند یا خشکبار بگیرند و بجای آن ماشین آلات زراعتی و غیر بدهند. مقصود از این پیشنهاد بنده این است که شرایط مساوی باشد البته اگر یک مملکتی یک جنسی را قیمت کرد دو لیره به ما نقد بفروشد دیگری خواست 5 لیره به ما بفروشد این صحیح نیست ولی در صورتیکه سایر شرایط متساوی باشد بنده پیشنهاد کردم همیشه ارجحیت را به آن مملکتی بدهند که حاضر است به پایاپای بدهد یعنی بجای اینکه از ما ارز نگیرد حاضر است از اجناس صادراتی ما بگیرد و بجای آن اجناس مورد احتیاج به ما بفروشد. خواهش می‌کنم آقایان محترم به این پیشنهاد توجه بفرمائید چون این برای اجناس صادراتی مملکت یک کمک بسیار مفید و عمده‌ای خواهد بود. بنده تاجر قالی نیستم ولی از لحاظ اینکه من می دانم ولی آقای دکتر نصر نمی دانند وضعیت قالی به چه روز افتاده‌است در جنوب ایران مخصوصاً در کرمان. این عرض را کردم خواهش می‌کنم آقایان توجه به این پیشنهادات بفرمایند.

رئیس- آقای وزیر اقتصاد ملی

وزیر اقتصاد ملی (دکتر آزموده)- بنده یک خوشوقتی دارم و آن این است که با آن پیشنهاد آقای دکتر بقائی اصولاً موافق بوده و هستم. پیشنهاد اولشان که مربوط به موضوع معامله متقابله بود رد شد با این پیشنهادشان هم بنده اصولاً موافقم و مثل ایشان معتقدم که پایاپای بهترین راه برای پیشرفت صادرات مملکت ما است و دولت هم البته این فکر را دارد. الآن دولت با سایر دُوَل مشغول صحبت و مذاکره‌است و تا آنجا که بتوانیم منظور نظر آقایان را پیش خواهیم برد. ولی اینکه حق تقدم به پایاپای بدهیم این را تصور می‌کنم که مقدور نباشد برای اینکه خود پایاپای یک تشریفات ارزی و گمرکی دارد. بنابراین پایاپای خودش حق تقدم دارد.

موضوع دیگری که آقای وزیر دارائی به وقایع بین المللی اشاره کردند که اجناس چند درصد فرق کرده منظور جناب آقای وزیر دارائی این نبود که بازار ما ثابت بماند و بازار دنیا تغییر کند. منظورشان این بود که در با در نظر گفتن شرایط مساوی یعنی با در نظر گرفتن قیمت‌های بین المللی که علت اصلی تغییر قیمت‌های ما بوده تصویبنامه ما در این‌ها مؤثر نبوده در آن کالاهائی که ما ارز دادیم و تغییر قیمت داده‌ایم. موضوع دیگر موضوع قیمت گمرکی بود همانطور که آقای وزیر دارائی جواب دادند منظور ترقی قیمت اجناس غیر ضروری و حمایت محصولات داخلی است (مکی – سبزی خوردن چرا ترقی کرده؟) تمام موضوع‌های اقتصادی با یکدیگر خواه ناخواه مرتبط است بطوریکه اگر ما گفتیم اجناس صادراتی باید قیمتش بالا برود خواه ناخواه تأثیری هم در سبزی خوردن خواهد داشت (مکی – پس این نقض غرض است) بهیچوجه نقض غرض نیست دولت در نظر گرفته کلیه کالاهائی که در این مملکت ضروری نیست حتی المقدور در قیمتش تغییر داده شود ولی اگر قیمت لاستیک در بازارهای دنیا بالا رفت اگر قیمت شکر بالا رفت ما که مصرف کننده هستیم تابع آن هستیم یعنی ما دخالتی در بورس‌های بین المللی نداریم.

مکی- پس شما منظورتان نرخ هزینه زندگی است نه تنزل

رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر بقائی آقایانی که موافقند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند) تصویب شد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای کهبد بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی- اینجانب پیشنهاد می‌نمایم تبصره ذیل به این ماده اضافه شود.

تبصره- مالیات و عوارض سوخت ماشین آلات کشاورزی از تاریخ تصویب این قانون معاف می‌باشد.

رئیس- وارد نیست پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای دکتر مصباح زاده بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم عبارت ماده واحده به طریق ذیل اصلاح شود (دولت فعلی مجاز است) الی آخر

بعضی از نمایندگان- نیستند آقا

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت بشود.

(پیشنهاد آقای جواد مسعودی بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم عوارض گمرکی اتومبیل سواری از روی وزن و بطور تصاعدی گرفته شود.

رئیس- آقای جواد مسعودی

جواد مسعودی- بنده تصور می‌کنم آقای وزیر دارائی با این پیشنهاد موافق باشد چون تا کنون عوارض گمرکی اتومبیل سواری هیچ تفاوتی نکرده. موقعی که اتومبیل سواری 800 تومان تا 900 و 1600 تومان بود و تفاوتش خیلی نبود این چندان تأثیر نداشت ولی حالا که اتومبیل سواری از 4000 تومان تا15000 تومان و 20000 تومان است باید عوارض گمرکی هم از آنکه گرانتر است بیشتر گرفته شود و تفاوت داشته باشد. بنده صورتی اینجا دارم که اتومبیل سواری که وزنش کمتر از 600 کیلو باشد برای هر اتومبیل 260 تومان گمرک و هر کیلو ده شاهی عوارض راه گرفته می‌شود و تا 1200 کیلو و 320 تومان و از هر کیلو ده شاهی مالیات از 1200 کیلو به بالا فقط 450 تومان گمرک گرفته می‌شود. البته کیلوئی 10 شاهی هم عوارض دارد. البته همانطور که عرض کردم تفاوت اتومبیل سواری از حیث قیمتش خیلی زیاد است بنده موقعی که در سوئیس بودم مخصوصاً این قسمت را مراعات بفرمائید موقعی که بنده سوئیس بودم می‌دیدم اتومبیلی که مورد ضرورت عموم است یعنی اتومبیل‌هایی که برای اطباء و اشخاصی که مورد نیازشان می‌باشد این‌ها خیلی عوارض شان کم بود و هر چه اتومبیل گرانتر بود عوارض گمرکی آن زیادتر بود. یعنی تفاوت گمرکی تصاعدی داشت. اتومبیلی که سبک وزن باشد معلوم است که لوکس نیست این اتومبیل عوارضش را می‌گذارند کیلوئی دو ریال بعد همینطور از 500 کیلو به بالا می‌رود تا هزار کیلوئی تا به لوکس می‌رسد کیلوئی 2 تومان سه تومان عوارض می‌شود.

یک نفر از نمایندگان- وزن اتومبیل در لوکس بودن آن تأثیری ندارد اتومبیل لوکس معمولاً سنگین است استثناء هم ممکن است داشته باشد. بنابراین تصور می‌کنم که آقای وزیر دارائی هم با این پیشنهاد موافق باشند.

رئیس- آقای وزیر دارائی بفرمائید

وزیر دارائی- بنده اصولاً موافقم برای اینکه نظریه خیلی خوبی است ولی همانطور که عرض کردم این پیشنهاد را هم اجازه بفرمائید دولت در نظر بگیرد ولی فعلاً به ماده واحده اضافه نشود.

جواد مسعودی- چون آقای وزیر دارائی قول دادند مورد نظر قرار بدهند بنده پس می‌گیرم.

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای دکتر جلالی بشرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم به وزارت دارائی اجازه داده می‌شود که با تشخیص وزارت کشور لوازم مورد احتیاج بنگاه مستقل برق تهران و شهرداری‌های شهرستان‌ها را از قبیل تأسیسات تولیدی چراغ‌های معابر، ترانسفورماتور، کابل و ملحقات که برای استفاده همگانی از خارج کشور وارد می‌شود از عوارض گمرکی معاف باشد.

رئیس- آقای دکتر جلالی

دکتر جلالی- این پیشنهاد شامل همه شهرستان‌ها می‌شود. در تهران لامپ که توی خیابان می‌زنند این را گمرک ازش می‌گیرند یا آن ماشین‌های تولید نیرو همه این‌ها را ازش گمرک می‌گیرند. البته در شهرستان‌ها این مبتلا به همه هست. بنده یک طرحی هم قبلاً تهیه کرده بودم قریب 15 و 20 نفر از آقایان هم امضاء کرده بودند. این یک امر لازمی است وقتی که یک چراغی توی خیابان روشن بشود این فرق دارد با آن چراغی که توی خانه می‌سوزد. این برای استفاده عموم است.

اردلان- چه جور تفکیکش بکنند ما معین کردیم آنچه که بنگاه مستقل برق در تهران و آنچه شهرداری‌ها در شهرستان‌ها وارد بکنند آن‌ها معاف باشد (اردلان- بازار قاچاق رواج می‌گیرد) حالا قاچاق در این مملکت بسیار می‌شود.

رئیس- آقای وزیر دارائی بفرمائید

وزیر دارائی- به دلایلی که عرض کردم با تصریح معافیت‌ها با میزان حقوق در ماده واحده بنده مخالفم ولی با اصل نظر باید بحث شود هر طور مصلحت بود و برای رفاه عموم بود در نظر گرفته می‌شود.

رئیس- آقای فولادوند بفرمائید

غلامرضا فولادوند- بنده می‌خواهم حضور جناب آقای وزیر دارائی عرض کنم که ما از موافقین جدی آقای رزم آرا هستیم. بدین جهت اگر ما یک چیزهائی در خارج بشنویم که؟؟؟؟؟؟؟ این دولت باشد ناچاریم اینجا عرض کنیم بلکه از آن موضوعات جلوگیری شود. امروز بنده در مجلس با اکثر رفقای نماینده تاجر و غیر تاجر مذاکره کردم و معلوم شد بعکس فرمایش آقای وزیر دارائی اکثر اجناس گران شده، اتومبیل گران شده، لاستیک گران شده، اجناس گران شده، قماش گران شده (نصرتیان- آهن گران شده) آقای ارباب گیو یکی از نمایندگان با شرف این مجلس هستند. دیروز به بنده می‌گفتند که قماش که می‌فروختم چهل تومان دستور دادم پنجاه تومان بفروشند چون ضرر می‌کند. ما چون در عدلیه کار کرده‌ایم عادت به تحقیق داریم بنده عقیده‌ام این است و در این باب که جناب آقای رزم آرا از اشخاصی که واقعاً در کار بصیرند، بنده عالم اقتصادی نیستم (نورالدین امامی- دکتر بصیر را بخواهید) از اشخاص بصیر که واقعاً اطلاع دارند راجع به این وضع که واقعاً تزلزلی پیدا کرده بخواهید که اصلاح کنند. مثلاً همین لیره از 13 تومان شده 15 تومان و بعضی‌ها ممکن است به 19 و 20 تومان هم برسد. آهن گران شده (مکی- برنج گران شده) تمام اجناس گران شده. تنها این نیست که واقعاً محصولات تولیدی مملکت گران شده باشد این راجع به این موضوع بود که ممکن است که بعضی از نمایندگان مخالف حرف بزنند و ایجاد تعصب بشود و بگویند از روی مخالفت این را اظهار می‌کنند از این جهت بنده که یکی از موافقین دولت هستم خواستم اینرا حضور آقای وزیر دارائی و آقای وزیر اقتصاد ملی عرض کنم. و اما راجع به پیشنهاد آقای نماینده محترم بنده مخالفم زیرا همین طور که دیروز آقای فرامرزی فرمودند اگر تمام اجناس را ما معاف کنیم از گمرک دیگر گمرکی نمی‌ماند و جنسی نمی‌ماند. به این جهت بنده عقیده‌ام این است هر کس بخواهد استفاده از هر جنسی بکند عوارض هم باید بدهد.

نورالدین امامی- مگر نماینده بیشرف هم داریم آقای فولادوند؟

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- یکی دو نفر از آقایان راجع به هزینه زندگی فرمایشاتی کردند. از این جهت بنده باید عرض کنم که هزینه زندگی در ایران نباید بطور کلی مورد دقت گیرد. هزینه زندگی دو دسته را باید در نظر گرفت یکی 14 میلیون و کسری جمعیت کارگر و رعیت و مستخدمین دولت (مکی- همان‌ها را شما در نظر نگرفتید) یکی هم جمعیت یک عده محدودی که در مراکز و شهرها قرار گرفته‌اند و مایحتاج شان بیش از قند و شکر و یک خانه محقری است در تمام سرتاسر این کشور 14 میلیون از همین جمعیت 25 میلیون (شوشتری- 20 میلیون بفرمائید) نوزده میلیون از بیست میلیون نفر احتیاج به رادیو، احتیاج به اتومبیل لوکس، احتیاج به؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ مایحتاج شان است؟؟؟؟؟ قند و شکر و قماش (مکی- همان‌ها؟؟؟؟؟) در مورد قند و شکر متأسفانه؟؟؟؟؟؟؟ (مکی -؟؟؟؟؟؟؟؟) این قسمت را که می گوئید بازار سیاه؟؟؟ همیشه وجود داشته. وقتی نرخ بین المللی در ترقی است و بنیه مالی ما اجازه نمی‌دهد که تمام شکر مصرف مملکت را خودش بخرد و بفروشد متأسفانه یک مقداری بازار سیاه خواهد بود. سعی دولت در این است که بواسطه اولاً وارد کردن مقدار زیادی قند، این بازار سیاه را از بین ببرد یعنی هر کس که قند خواست ما سعی بکنیم که قند به او بدهیم و در هر جا این امر مسلم است که ما قیمت قند را پائین آورده‌ایم (مکی- از کی؟) از 15 مرداد ماه (مکی- یعنی پس از چند روز دیگر) نرخ فروش قند از قرار کیلوئی یک ریال پائین آمده از پانزدهم همین ماه. بنابراین این عدد است و عدد هم قابل بحث نیست (مکی- این‌ها سفسطه‌است) کی می‌گوید 17 ریال از 16 ریا گرانتر است ما قند را 16 ریال کردیم نه 17 ریال. بنابراین اگر تا این درجه اختلاف نظر بین ما وجود دارد پس مسائل تئوریک یا مسائل قابل بحث و نظری را نمی دانم چطور حل می‌کنیم. از تاریخ پانزدهم این ماه از قیمت هر کیلو قند و شکر یک ریال کم می‌کنیم عدد یک و ریال یک موضوع مادی محرز و مسلمی است. اگر آقای مکی در این عدد یک یا در مورد ریال هم تردید دارند بنده نمی دانم چطور در مسائل نظری و سیاسی با ایشان می‌توانیم کنار بیائیم. در مورد آن رسماً دولت قیمت را کم کرده و اعلان کرده و الآن هم به قیمت کمتر فروخته می‌شود. در مورد قماش همانطور که عرض کردم در سرتاسر اسلامبول و خیابان ناصرخسرو همه آقایان دیده‌اند اگر گزارش شهرستان‌ها و مأمورین مربوطه را ندارند دیده‌اند که چه جور قماش ریخته‌اند. همان طوریکه آقای فولادوند فرمودند اگر الآن یک تاجری جنسی برایش 40 تومان تمام می‌شود ما مجبورش کنیم سی تومان بفروشد، یا در نتیجه کسادی بازار بفروشد این خیانت اقتصادی است. نمی‌شود در یک مملکتی جنس وارد کرد یا جنس تولید کرد و به ضرر فروخت. اگر آقای فولادوند تصور می‌فرمایند که اجناس موجود در بازار امروز را ارزان و مجانی بزور می توان گرفت و تقسیم کرد باید اینرا در نظر بگیرند که فردا عوض این جنس از کجا تهیه خواهد شد. چه کسی فردا خواهد رفت جنسی را که باید به ضرر فروخت تولید بکند یا وارد بکند. از آقایان تمنا می‌کنم که اگر راجع به قوه خرید بحث می‌کنند توجه بفرمایند که قوه خرید لازمه اش ایجاد کار است در این مملکت. در این مملکت باید کار ایجاد کرد تا رعیت حاضر شود کتیرا را تیغ بزند و جمع کند. آقای فولادوند، آقای اقلیت، اسمشان یادم رفته؟؟؟؟؟ (مکی- شما اسم یک نماینده را نمی دانید آنوقت می‌خواهید اوضاع اقتصادی مملکت را اصلاح کنید) (یکی از نمایندگان- دکتر بقائی) آقای دکتر بقائی از یک طرف می‌آید پشت این تریبون می‌فرمایند که کارخانجات؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ چه راه حلی هست که جز با کمک مالی به کارخانه‌های فرش بافی کرمان موضع را می‌تواند درست کرد. اگر مقصود شما فقط ایراد است همه جا می‌شود ایراد گرفت ولی دولت که مسئولیت دارد می‌خواهد کارخانجات راه بیفتد می‌خواهد واردات در برابرش صادرات داشته باشد، با کمال حسن نیت این تصمیماتی که گرفته شده حسن اثر بخشیده (دکتر بقائی- کجا حسن اثر بخشیده آقا؟) باز هم تکرار می‌کنم که وضع فعلی یک مقدارش در نتیجه ابهامی است که در این چند روزه در اثر مذاکره در مورد تعرفه گمرکی بوجود آمده‌است این است که بنده اصرار دارم که هر چه زودتر این لایحه بگذرد.

رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای دکتر جلالی. آقایانی که موافقند قیام کنند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود (بشرح زیر قرائت شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی- گذشته از اخطاری که راجع به اصل 27 و 28 متمم قانون اساسی دارم، پیشنهاد می‌کنم که چون دو فوریت لایحه پیشنهادی دولت راجع به تجدید نظر در تعرفه گمرکی تصویب شده در ظرف چند روز بقدری که در هر جلسه مجلس شورای ملی بتواند از عهده بر آید دولت مواد محتاج تجدید نظر را پیشنهاد کند که در همان جلسه به تصویب برسد. دکتر محمد مصدق

رئیس- آقای دکتر مصدق

دکتر مصدق- بنده به نان و قماش اهمیتی نمی‌دهم. آنچیزی را که بنده اهمیت می‌دهم استقلال ایران است. یکی از حقوق مغصوبه ملت ایران که تا بحال نتوانسته بدست بیاورد استقلال تعرفه گمرکی است. هر وقت که دولت‌های مقتدر توانسته‌اند یک کسی را بدست آورند آنچه را از مجلس خواسته‌اند گرفته‌اند. بسیار متأسفم که مذاکرات بجا و مهم نمایندگان اقلیت را جناب آقای دکتر نصر وزیر دارائی در جلسه قبل بیمورد تلقی کردند.

در لایحه تجدید نظر در تعرفه گمرکی که مطرح است دلیل منحصر بفرد ایشان برای دادن اختیارات به دولت این بود که ممکن است اشخاص محتکر و فاسد از مذاکراتی که در جلسه علنی می‌شود سوء استفاده کنند و لایحه در مجلس تصویب شود ضررهایی به مردم و دارائی مملکت بزند در صورتیکه به چند دلیل عرض می‌کنم راهی که برای ایجاد مقصود در نظر گرفته‌اید دفع فاسد به افسد است.

اول اینکه؟؟؟؟؟ نمایندگان؟؟؟؟؟؟ که به دولت اجازه دهیم از طرف مجلس قانون وضع کند و اصل 27 متمم قانون اساسی وضع و تصویب قوانین را از حقوق خاص اعلیحضرت شاهنشاهی و مجلس شورای ملی و مجلس سنا قرار داده‌است.

و اصل 28 اینطور می‌گوید که؟؟؟؟؟؟؟؟؟ یعنی قوه مجریه حق تصویب قانون ندارد و چنانچه مجلس شورای ملی این حق را به آن قوه دهد نقض اصول قانون اساسی را نموده‌است.

مجلس شورای ملی که باید حافظ قانون اساسی باشد نباید آن را نقض کند و آقای وزیر دارائی که دکتر در علم حقوق اند باید به قانون اساسی احترام کنند و پیشنهادی نکنند که ناقض آن بشود.

دویم- دادن یک چنین اختیاراتی بر خلاف قانون بر فرض اینکه دولت مورد اعتماد جامعه بود، سبب خواهد شد که سابقه بدی ایجاد و حکومت ملی را متزلزل کند و دولت‌های بعد از این قانون و یا نظائر آن سوء استفاده کنند.

سوم- نظر اقای وزیر دارائی این است که عده‌ای محتکر یا قاچاقچی در مدتی که لایحه مورد بحث و شور می‌شود، ممکن است سوء استفاده کنند. در صورتی که عقیده من این است که از کمیسیون دربسته بعضی از دُوَل ذی نفوذ، استفاده خواهند کرد و این کمیسیون برای همین کار پیشنهاد شده‌است که تعرفه گمرکی سربسته به نفع آن‌ها تجدید نظر شود.

چهارم- بر فرض اینکه عده‌ای از اهل مملکت از جریان لایحه در مجلس سوء استفاده کنند از دارائی مملکت چیزی کاسته نمی‌شود ولی اگر تجدید نظر به نفع دیگران تمام شد استفاده‌ای که آن‌ها می‌کنند از کیسه ملت ایران رفته‌است.

مجلس که به دو فوریت این لایحه رأی داده‌است دیگر چه اشکالی دارد که چند روز دولت در هر جلسه آنقدر که ممکن است مجلس از عهده برآید پیشنهاد دهد و مجلس هم در همان جلسه مواد پیشنهادی را تصویب کند.

در شهریور 1320 که متفقین وارد خاک ایران شدند، مجلس 13 تحت نفوذ آن‌ها قرار گرفت و به دکتر میلیسپو اختیار قانون گذاری داد که یکی از خدمات اقلیت مجلس 14 این بود که او از کار برکنار شود و از آن اختیارات بر ضرر مملکت بیش از آن که نمود سوء استفاده نکند.

اکنون که آقای وزیر دارائی حریفان خود را از میدان بدر کرده‌اند صلاح نیست که باز مجلس حق قانونگذاری را که از مختصات او است از خود سلب کند و اینطور گفته شود که آقای وزیر دارائی از پیشنهاد این لایحه و دفاعی که جداً از آن می‌کنند نظریات خاصی دارند.

در بعضی از جلسات صحبت بود که وکیل ملت کسی است که اعتبارنامه خود را از دست ملت گرفته‌است و هیچکس هم نیست که بگوید غیر از ملت دیگری به او اعتبارنامه داده‌است.

به عقیده من وکیل ملت آن کسی است که در نفع ملت رأی بدهد و هر کس که بر ضرر ملت رأی داد ولو اینکه نماینده حقیقی مردم باشد چون خیانت کرده‌است، از وکالت منعزل است.

و مردم از نمایندگانی که نفع خود را بر نفع جامعه ترجیح دهند بیزارند.

تعرفه گمرکی که فعلاً اجراء می‌شود، در سال 1320 بوسیله 5 نفر از کارشناسان گمرک تهیه شده ولی از تصویب مجلس نگذشته‌است و آنوقت هم مجلس قانونی تصویب نمود که تعرفه مزبور اجرا شود.

در تعرفه جدید حقوق گمرکی و عوارض را یکجا نوشته‌اند در صورتیکه فعلاً مالیات را به عنوان قانون جداگانه و حقوق گمرکی و سایر عوارض از قبیل حق انحصار قند و شکر و قماش هر یک تفکیکاً گرفته می‌شود. قانون انجمن‌های شهر حق مردم را برای مصارف هر شهر و عوارض از کالاهای وارده مثلاً از واردات قند و شکر اخذ می‌کند. چنانچه در شهرها از کالائی که عبور می‌کند این قبیل عوارض اخذ شود، قیمت مال التجاره تا زمانی که به مصرف برسد بسر به جهنم می‌گذارد.

تعرفه جدید بجای اینکه عوارض را کم کند و باری از دوش مردم بردارد بین 25 تا 30 درصد آن را بالا برده‌است در صورتیکه دولت مدعی است که می‌خواهد نرخ زندگی را تنزل دهد و از هزینه مردم بکاهد و این اضافات هم دلیلی هم ندارد مگر اینکه می‌خواهند عایدات نفت جنوب به مصرف سوق الجیشی برسد و کسر بودجه تحمیل بر جامعه شود.

کالائی که نفت جنوب از نظر استخراج وارد می‌کند بر طبق قرارداد از حقوق گمرک معاف است ولی فقط جنوب کالاهای دیگری هم وارد می‌کند ه تعرفه گمرکی این قبیل کالاها بمراتب کمتر از کالای مشابه‌است در صورتیکه نفت جنوب می‌تواند احتیاجات خود را از محصولات داخلی تأمین کند هیچ مورد ندارد که حتی آجر را هم از ممالک دیگر خریداری نماید.

معلوم نیست که نکات معروضه در تعرفه جدید رعایت شده یا نشده‌است و اینکه جناب آقای وزیر دارائی فرمودند استتار سبب خواهد شد که قبل از تصویب تعرفه وارد کنندگان از تعرفه جدید سوء استفاده نکنند. عرض می‌کنم که تعرفه جدید با عضویت نماینده وزارت اقتصادی ملی نماینده اداره بودجه وزارت دارائی و نماینده اطاق بازرگانی زیر نظر آقای ظلّی نماینده وزارت دارائی تهیه شده و کافی است که عرض کنم یک داغ بس است برای قبیله‌ای. یگانه دلیلی که آقای وزیر دارائی اینجا برای نقض قانون اساسی آوردند این بود که اگر لایحه در مجلس مطرح شود وارد کنندگان کالا از جریان آن مطلع می‌شوند و سوء استفاده می‌کنند. آقای یک چیزهائی بیشر از این حرف شما برای ما اهمیت دارد. آقا قانون اساسی به هیچ یک از نمایندگان حق وکالت در توکیل نداده‌است. ما امروز اهمیت به قانون اساسی می‌دهیم قانون اساسی به ما نمایندگان حق وکالت در توکیل نداده‌است. آقایان نمایندگان شما حق وکالت در توکیل ندارید باید خودتان در این مجلس بنشینید قانون تصویب کنید. این حق وکالت در توکیل سبب شده‌است که دولت‌های دست نشانده خارجی استقلال گمرکی ایران را در نظر نگیرند و تعرفه گمرکی ایران را به نفع بیگانگان تغییر بدهند. هر کس یک وظیفه‌ای دارد که بایستی انجام بدهد، من وظیفه خودم را انجام می‌دهم شما هم وظیفه خودتان انجام بدهید.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- اولاً می‌خواهم حضور آقایان عرض کنم در جلسه قبل وقتی که کلمه بیمورد ادا شد بنده بلافاصله عرض کردم که کلمه بیمورد درعرائض نمودم مقصود خودم بودم، چرا؟ برای اینکه در آن موقع کارهائی که در وزاتخانه داشتم گذاشته بودم و اینجا آمده بودم به تناسب آن کارها و اهمیت شان عمل خودم را بیمورد می دانم. بنابراین این مطالب نبایستی مورد تکدر آقایان باشد. (صحیح است) اما دو مطلب اساسی جناب آقای دکتر مصدق فرمودند یکی موضوع استقلال کشور و یکی دیگر حفظ قانون اساسی. مثل اینکه دولت و سایر نمایندگان اکثریت متوجه به اهمیت استقلال کشور و حفظ قانون اساسی نیستند. اینطور نیست به عقیده من هر کسی که در این اطاق نشسته، در این مجلس شورای ملی نشسته و هر کس مسئولیتی در این دولت دارد، اصلاً وظیفه اول او و فلسفه وجودی او فقط استقلال مملکت است (صحیح است) بنده نمی دانم چطور می‌شود یک دولتی سر کار بیاید رأی اکثریت مجلس را هم داشته باشد و مقصود این دولت از بین بردن استقلال و از بین بردن قانون اساسی باشد (مکی- الآن همینطور است) چطور می‌شود یک دولتی برای یک لایحه تعرفه گمرکی که در تمام دنیا جریان از همین قرار است که ما داریم می‌کنیم اگر مشروطه و یا جمهوری و یا هر قسم که باشد (دکتر مصدق- کجا اینطور است اسم ببرید) جریان از همین قرار است که دولت تعرفه گمرکی را اجرا می‌کند و بعد می‌آورد به مجلس، الآن ما در مقابل مجلس چند روز است کلمه به کلمه در مقابل هر ایرادی توضیح می‌دهیم و هر پیشنهادی را که تناسب با وضع خودمان تشخیص می‌دهیم قبول می‌کنیم. معذلک می‌شود گفت که ما با استقلال کشور و قانون اساسی مخالفت می‌کنیم؟ برای دولت حفظ استقلال کشور و حفظ قانون اساسی بقدری مسلم است که دیگر اینرا لازم نمی داند هر دقیقه شرح دهد بعد از اینکه این استقلال ثابت فرض شد و ثابت هم هست و ثابت هم خواهد بود و بعد از اینکه این قانون اساسی بخون یک عده از پیشروان این کشور ایجاد شد و محفوظ بوده و محفوظ هم خواهد بود و همه آقایان هم قسم خورده‌اند آنرا حفظ کنند، این امور که مسلم شد باید وارد مرحله اجرا شویم و ببینیم برای مردم چه می‌کنیم ولی اگر ما هر قدمی که بخواهیم برداریم اگر بر بخوریم به این مطلب که قانون اساسی چطور خواهد شد یا استقلال چطور می‌شود، این صحیح نیست. برای اینکه استقلال مملکت و قانون اساسی از امور مسلمه‌است نباید هر دفعه استقلال مملکت و قانون اساسی را بهانه فرض کرد یا محل تردید قرار داد. تردید در استقلال این مملکت یعنی استدلالی که می‌شود، معنی اش این است که استقلال این مملکت محل تردید است و همچو چیزی نیست. استقلال این مملکت محرز است به دست خود ما است همکاری ما هم این را تثبیت خواهد کرد و سرعت ما در علاج بدبختی‌های کشور فقط سبب خواهد شد که خارجی در این کشور کمتر اِعمال نفوذ بکند (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است) هر چه ما بیشتر حرف بزنیم و هر چه دیرتر اقدام کنیم خودمان وسیله داده‌ایم برای اینکه خارجی در اینجا مداخله کند. بنابراین استدعا می‌کنم آقایان اقلیت بخصوص جناب آقای دکتر مصدق که استاد بنده بودند و می دانند که عرایضی که می‌کنم در کمال صداقت است التفات بفرمایند که دولت بهیچوجه نظری ندارد و نمی‌شود هم داشته باشد که استقلال مملکت یا قانونی را زیر پا بگذارد. اینجا فقط موضوع تعرفه گمرکی است که آیا واردات را در این تعرفه گمرکی چطور انجام بدهیم که بهتر باشد این چه ربطی به استقلال کشور ما دارد اما اینکه فرمودید حالا که پنج نفر راجع به این موضوع تعرفه گمرکی اطلاع دارند چه مانعی دارد که پنجاه نفر اطلاع داشته باشند. البته مانع زیادی ندارد ولی مصلحت نیست یعنی پنج نفر چون مستخدم دولت هستند تا حدودی می‌شود گفت که این حرف از این پنج نفر بیرون نمی‌رود و این تأکید هم شده و اگر برود هم به پنج نفر خواهند گفت ولی اگر آمد در این مجلس در مجلس سنا در کمیسیون‌ها و روزنامه‌ها پشت سر هم صحبت شود عیناً ما تأثیرش را می‌بینیم یک ماده واحده اینجا مطرح شده و ما تأثیرش را در بازار می‌بینیم وای به آن روزی که خود تعرفه را بیاوریم. این همان استقلالی است که جنابعالی می فرمائید یا اینکه قبلاً از نظر ما اطلاع پیدا نکنند و اعمال نظر و مداخله نکنند مستلزم این است که این امر زودتر تصویب بشود ولی اینکه فرمودند که مجلس شورای ملی وکیل در توکیل نیست این امر تعرفه سابقه دارد مجلس شورای ملی ابداً حقوقی را از خودش سلب نمی‌کند و فقط اجازه می‌دهد که دولت این را در مدت ششماه یا 8 ماه اجرا بکند و بعد هم بیاید به تصویب مجلس شورای ملی برساند (دکتر مصدق- همیشه همین حرف‌ها را زده‌اند) ما با اجازه مجلس شورای ملی این کار را می‌کنیم و تصویب مجلس شورای ملی ضامن اجرای این تعرفه گمرکی خواهد بود و امروز هم این تصویب مجلس شورای ملی به ما اجازه می‌دهد که این تعرفه را اجرا بکنیم بدون اجازه هم دولت نخواسته تعرفه را تغییر بدهد ما آمدیم مطابق قانون اجازه بگیریم تعرفه را عوض کنیم اگر آقایان اجازه بدهند خواهیم کرد و اگر بفرمائید نکنید نخواهیم کرد و این چه تناقضی با قانون اساسی دارد؟

رئیس- آقای جمال امامی بفرمائید

جمال امامی- این قبیل لوایح وقتی که مطرح می‌شود چون همه افراد این کشور چنانچه باید و شاید وظیفه شناس نیستند و از طرف دیگر چون دولت چنانکه باید و شاید مسلط بر اوضاع نیست بدبختانه همیشه مورد سوء استفاده عده‌ای قرار می‌گیرد از این نظر بنده هم با آقای وزیر دارائی موافقم که این قبیل لوایح وقتی مطرح شد فوراً یا باید تصویب شود یا نشود و چون هر چه طول بکشد و کشدار بشود مورد سوء استفاده یک عده‌ای قرار می‌گیرد و شما می آئید به یک ماده عوارض می‌بندید زردچوبه قیمتش بالا می‌رود و به اتوموبیل عوارض می‌بندید زردآلو قسمتش بالا می‌رود. به ورقِ بازی عوارض می‌بندید مُهر و تسبیح جلوی مسجد شاه قیمتش بالا می‌رود. این آقا مناسب نیست چون مردم سوء استفاده می‌کنند. بنابراین، این قبیل لوایح را باید در اطرافش کمتر صحبت کرد و فوراً در دسترسی مردم قرار گذاشت که مورد سوء استفاده قرار نگیرد و گذشته از این دولت از شما تقاضا کرده‌است که به او اجازه بدهید یک عوارضی را با مطالعه خودش تهیه بکند ما که نباید عوارض ببندیم و یا پیشنهاد بدهیم این را اجازه بدهید دولت خودش مطالعه بکند (دکتر بقائی- پس مالیات را هم دولت خودش ببندد) و از جناب آقای دکتر مصدق مختصر گله‌ای دارم. بنده ممکن است به صلاحیت یا نسبت به فرد فرد آقایان وزیران شبهه یا ایراد داشته باشم ولی خدای نکرده به وطن پرستی این‌ها ایرادی ندارم و هیچ شبهه‌ای ندارم. جناب آقای دکتر مصدق اجل و اعلی از این هستند که بیایند در مجلس بگویند که فلانی دست نشانده اجنبی است (دکتر بقائی- این عین روزنامه آمریکایی است که نوشته‌است دولت آمریکائی رزم آرا) غلط کرده (دکتر بقائی- این متن آن است که اگر گراور کرده‌ایم چرا خودمان را گول بزنیم این هم مقاله اکونومیست لندن است) (عده‌ای از نمایندگان- بیخود کرده) (دکتر بقائی- آقا مقاله را بگیرید بخوانید نوشته‌اند و کرده‌اند این وضعیت در مملکت هست اسنادش را من در روزنامه چاپ کرده‌ام) به روزنامه استناد نکنید آقا.

رئیس- آقای دکتر بقائی استناد کردن به روزنامه‌های چه شمال چه جنوب چه آمریکا و حیثیت ملی را متزلزل کردن و این‌ها را گفتن خوب نیست غرور ملی ایران را از بین می‌برید باید ملت غرور ملی داشته باشد مگر با گفته‌های شما و نوشته‌های روزنامه‌های خارجی می‌شود؟

دکتر بقائی- به چه صورت مثل این است که مردم نمی‌فهمند آقا آمریکا به ما تحمیل کرده بزور انگلستان کرده چه می گوئید آقا؟ این وضع در مملکت هست این اخبارها رسمی است تلگراف هم شده‌است آقا.

جمال امامی- بنده فرمایشات جناب آقای رئیس را تأیید می‌کنم یعنی تمام مجلس تأیید می‌کنند (عده‌ای از نمایندگان- صحیح است) و از آقای دکتر بقائی هم تقاضا می‌کنم این حرف‌ها را نزنند اگر یک روزنامه نوشته فلان کس جاسوس است آیا جاسوس خواهد شد؟ از آقایان توقع داریم که چیزهائی را که در خارج روزنامه‌های خارجی می‌نویسند بر علیه خودمان مستمسک قرار ندهند.

گاهی ما می آئیم این جا صحبت‌هایی می‌کنیم و شب آن‌ها را از رادیوهای خارجه می‌شنویم ما نباید مستسک به دست دولت‌های بیگانه بدهیم ما اگر امروز می‌گویم با دولت آمریکا دوستی داریم برای این نیست که فرض می‌کنیم دولت آمریکا و انگلستان حافظ منافع ما هستند و اگر نباشند ما هم دشمن آن‌ها هستیم (مکی- آمریکا و انگلیس خودمانی اند) ما همان دشمنی را با آن‌ها داریم که با یک دولت دشمن داریم (رئیس- این از موضوع بحث خارج است مسئله تعرفه گمرکی مطرح است) آقای دکتر مصدق در این جا فرمودند که این‌ها خیانت می‌کنند بنده عرض می‌کنم نفرمایند خیانت. ممکن است بفرمایند این لایحه یا قرارداد را بیاورند و در کمیسیون خاصی مطرح بکنند چون نسبت خیانت به افراد این مملکت شایسته نیست. در هر صورت بنده از مجلس شورای ملی تقاضا دارم بیش از این راجع به این لایحه بحث نفرمایند چونکه هر چه بیشتر بحث کنیم سوءاستفاده‌هایی که مورد نگرانی خود شما است بیشتر می‌شود.

نورالدین امامی- احسنت – احسنت بارک الله داداش

رئیس- پیشنهادی رسیده‌است که پیشنهاد آقای دکتر مصدق با ورقه رأی گرفته شود (پیشنهاد به شرح زیر قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم به این پیشنهاد با ورقه رأی گرفته شود. دکتر بقائی- آزاد- مکی- اللهیار صالح- دکتر شایگان رئیس- به پیشنهاد رأی گرفته می‌شود با ورقه آقایان که موافقند ورقه سفید و آقایانی که مخالفند ورقه کبود می‌دهند عده حاضر 85 نفر. (در این موقع اسامی آقایان نمایندگان بشرح زیر قرائت شد و یک یک آقایان پشت تریبون آمده رأی دادند) آقایان فرهودی – اردلان- فرامرزی- دکتر طبا- کشاورز صدر- حکیمی- اقبال- محمودی- وهاب زاده- شوشتری- گنجه‌ای- دولتشاهی- امامی اهری- دکتر مصدق- حائری زاده- آشتیانی زاده- دکتر شایگان- دکتر بقائی- مکی- آزاد- عماد تربتی- افشار صادقی- نبوی- سلطان العلما- پالیزی- حبیب پناهی- مجید موقر- پیراسته- زنگنه- ملک مدنی- بهبهانی- تقه الاسلامی- حمیدیه- موسوی- نریمان- صالح- ناظرزاده- مکرم- نورالدین امامی- صاحب جمع- فرشی- بزرگ نیا- صفائی- قبادیان- دکتر جلالی- ظفری- گرگانی- دکتر علوی- عرب شیبانی- معدل- خزیمه علم- منصف- رضوی شیرازی- شکرائی- دکتر طاهری- دکتر کیان- برومند- ناصر ذوالفقاری- غضنفری- امیر افشاری- کوراوغلی- هراتی- علی محمد دهقان- دکتر برال- غلامرضا فولادوند- محمد علی مسعودی- صدر زاده

(شماره آراء بعمل آمده نتیجه به قرار ذیل بود)

ورقه سفید 10 – ورقه کبود 21- ممتنع 27 ورقه

اسامی موافقین – آقایان: دکتر مصدق- آشتیانی زاده- حسین مکی- نریمان- کشاورز صدر- دکتر بقائی- اللهیار صالح- آزاد- دکتر شایگان- حائری زاده

اسامی مخالفین- آقایان: دکتر علوی- گنجه‌ای- صدری – اقبال- برومند- دکتر طاهری- وهاب زاده- دکتر کیان- موقر- بزرگ نیا- حبیب پناهی- مهدی پیراسته- قبادیان- احمد حمیدیه- زنگنه- ظفری- معدل- فرشی- دولتشاهی- دکتر علی جلائی- گیو

ورقه بی اسم – 27 برگ

رئیس- نسبت به پیشنهاد آقای دکتر مصدق ده رأی موافق بود به نام این تصویب شد. پیشنهاد آقای فرامرزی قرائت می‌شود.

برای خاتمه دادن به اوضاع تأسف آور بنادر پیشنهاد می‌کنم به دولت اجازه داده شود در بنادر جنوب مناطق آزادی ایجاد نماید حدود مناطق مزبور به موجب تصویب نامه خاصی تعیین خواهد شد.

رئیس- آقای فرامرزی بفرمائید.

فرامرزی- قبل از اینکه صحبت کنم از آقای کشاورز صدر تشکر می‌کنم و اینکه عرایضی را که من کردم تصور کردند که راجع به ایشان است بنده قصدی به ایشان نداشتم و حرفی که زدم چون معتقد بودم که این به صلاح نیست عرض می‌کنم و آقای کشاورز صدر از بنده در اینجا تعریف فرمودند و بعد هم فرمایشی کردند که حمله به ایشان بوده در صورتی که بنده هر حرفی می‌زنم از روی ایمان است. من می‌بینم که بعضی از آقایان اکثریت و بعضی از آقایان هستند که تصور می‌کنند که صحبت کردن در اطراف این لایحه اشکال تراشی است و برای تلف کردن وقت است و می گویند چرا در جاهای دیگر دنیا مثلاً کمتر اینجور اتفاق می‌افتد. بنده تصور می‌کنم اینجا یک سوء تفاهمی است یا به قول یکی از رفقا سوء فهمی است در جای دیگر دنیا لایحه‌ای که به مجلس می‌آید قبلاً اکثریت مجلس قبول کرده یعنی در مجلس حزب اکثریت دارد و قبل از اینکه اکثریت را ببرد معلوم می‌شود که این حزب وقتی که اکثریت را ببرد چه لایحه‌ای را به مجلس خواهد برد در اینجا برای خود دولت هم خلق الساعه‌است ما زیاد دیدیم لوایحی که به مجلس شورای ملی می‌آید و خود دولت‌ها درست بر ایشان پخته نیست می گویند خوب حالا ما این را دادیم شما اینرا مطالعه کنید و هر چه گفتید ما قبول می‌کنیم کم و زیاد بکنید معلوم می‌شود. در این چهار دیواری لایحه‌ای که به مجلس آورده‌اند برای خودشان هم روشن نیست و این فرق را با دیگر جاهای دنیا دارد که اگر حزبی اکثریت را ببرد معلوم است چه لایحه‌ای خواهد آورد این فکری که من کرده‌ام راجع به ایجاد بنادر آزاد یا مناطق آزادی در جنوب برای بعضی‌ها دیدم روشن نیست اساساً در مقابل بنادر ایران یک بنادر آزادی در عربستان قرار گرفته که آن‌ها همانطور که عرض کردم تعرفه‌های خیلی ساده و خیلی کمی دارند. همینطور در بحرین صدی پنج گمرک می‌گیرند و در کویت صدی هفت می‌گیرند که یک درصد آن برای فرهنگ است و یک درصد آن برای شهرداری است (شوشتری- ما بحرین را جزء ایران می دانیم)

بعضی اوقات ممکن است قیمت شکر در کویت یا بحرین تنزل بکند و مثلاً یک گونی پنج روپیه فروخته می‌شود ولی آنجا گمرک ندارد به این جهت است که می‌گویم در بعضی جاها حد گمرکی قدری عقب تر ببرید این گونی شکر که پنج روپیه یا ده روپیه می‌شود تاجر در ایران بایستی تنها دویست روپیه گمرک بدهد و بی اندازه تفاوت معامله‌است به این جهت تا کنون نتوانسته‌ایم از قاچاق جلوگیری بکنیم و نخواهیم هم توانست برای اینکه قضیه‌ای که روی می‌دهد معلول یک علتی است که تا علت رفع نشود معلول مرتفع نخواهد شد. برای آنکه آن بنادر آزاد را نداریم و نمی‌توانیم درب تمام بنادرمان را ببندیم لذا این قاچاق خواهد شد این قاچاق موجب خرابی تمام بنادر شده‌است. یکی از آن‌ها هم بندر لنگه‌است که آقای دکتر نصر قبول ندارند یک وقتی بندر لنگه آباد بوده آبادی را باید عرض کنم نسبی است. این بندر لنگه گاهی از شصت تا هشتاد هزار نفوس داشته و گاهی پنجاه هزار نفوس داشته چون سرحدی است تفاوت می‌کند حالا آقای دکتر می‌فرمایند که آنجا کشتی می‌تواند بیاید. والله من خودم مکرر دیده‌ام که گاهی دو سه چهار تا پنج کشتی مسافر پیاده کرده البته گاهی هم یک کشتی بوده من خودم اینرا دیده‌ام (جمال امامی- شبح کشتی بوده) تا حالا من نمی‌دانستم علم ایشان قوی تر از چشم من است عرض بنده این است که ما باید یک بنادر آزادی داشته باشیم مثلاً بندر لنگه و بوشهر را بندر آزاد اعلام کنند و مرز را یک قدری بکشیم عقب تر که اموالی که می‌آید وارد آنجا می‌شود از مالیات بکلی معاف باشد خواست به خارج برود بگذارند برود خواست به داخل بیاید مانع می‌شویم و گمرک می‌گیریم. این نظر را قبلاً هم داشتند ما گفتیم مرز گمرکی را هفتاد کیلومتر عقب تر بکشید وقتی در شهر لار گمرک تأسیس کردند می‌گفتند که بعد از تأسیس گمرک در شهر لار گمرک بندر لنگه را بر می‌داریم البته شهر لار خیلی دور است در حدود پنجاه فرسخ است تا دوازده فرسخ کافی است تا هفتاد کیلومتر کافی است یک بندر آن جوری درست بکنید که این اموالی که می‌آید وارد آنجا می‌شود اگر قاچاق شد مثل این است که از کویت قاچاق شده و از سبیل به ریش پیوند شده لااقل یک بندر ما آباد شده چون خود من متأسفانه در لایحه اختیارت شهرستان‌ها دیدم که در گمرک خود اهل محل نظری نخواهند داشت که آن‌ها خودشان ببیند طبیعت شهرستان آن‌ها چه چیز اجازه می‌دهد و شاید صحیح هم همین باشد من اعتراضی به این قسمت ندارم برای اینکه بعضی قسمت‌ها باید حتماً در دست حکومت مرکزی باشد ولی عقیده دارم که وضع محل را باید حکومت مرکزی تحقیق و مطالعه کند حالا من استدعا می‌کنم از آقای وزیر دارائی که اگر این نظری که وزرای قبل از ایشان دادند میل دارند مطالعه بکنند مناطق آن جور درست بکنند در قسمت هائی مرز را عقب بکشند ممکن است که من پس بگیرم با شرط اینکه ایشان توضیحاتی بدهند که رعایت این وضع را بکنند که وضع قاچاق از جاهای بی درب و دروازه دیگر اینطور موجب خرابی بنادر مهم مملکت نشود و در دنیا برای یک بندر جنگ‌ها می‌کنند در ایران این همه بندر داریم به آن توجه ندارند.

رئیس- آقای نخست وزیر

نخست وزیر- بنده خیلی متأسفم که یک موضوع مربوط به لایحه گمرکی که بخشش در همه جای دنیا معمولی است و ساده صورت می‌گیرد منجر به بیاناتی در مجلس می‌شود که اهانت به اشخاص و مردانی است که برای این مملکت خدمت می‌کنند. جناب آقای دکتر مصدق در ضمن بیانات شان که مربوط به لایحه گمرکی و است و منجر به این شد که اظهار بفرمایند که دولت یا وزرائی که امروز اینجا هستند و متصدی کار هستند اشخاصی هستند خارجی و با کمک خارجی روی کار آمده‌اند یا استناداتی بدهند، در همه جای دنیا اقلیت و اکثریت وجود دارد و شاید لازمه زندگی هر کشوری هم وجود این دو باشد ولی نبایستی وجود اقلیت با اکثریت باعث از بین رفتن حیثیت اشخاص بشود خوب است توجه کرد و دقت کرد اشخاصی که امروز در مقابل شما نشسته‌اند از روزی که متصدی کار بوده‌اند کجا خیانت کرده‌اند و کجا بر خلاف مصالح مملکت مان قدم برداشته‌اند خوب است خدمات خودتان را با خدمات آن‌ها در یک ترازو بگذارید و مقایسه بکنید. شما بلند شوید بگوئید که در این مملکت چه کاری چه خدمتی کرده‌اید؟ که اشخاصی که برای مملکت خدمت کرده‌اند خائن می‌خوانید خدمت به حرف نیست خدمت این است که بروید وظیفه شناسی خودتان را انجام بدهید شما نگاه بکنید اشخاصی که خودشان را با هزاران مخاطره مواجه می‌کنند نشسته‌اند و خدمت می‌کنند آن اشخاصی که حاضر شده‌اند فداکاری برای این مملکت بکنند چه مراحل خطرناکی را طی کرده‌اند و چه مواقع خطرناکی متصدی امور بوده‌اند آیا آن‌ها حرف زده‌اند، گریه کرده‌اند امروز مذاکره در لایحه گمرکی موجب این نیست که بیایند در اینجا نسبت به دولت و نسبت به اشخاصی که برای خدمتگزاری به میهن و مردم حاضر شده‌اند اهانت بشود، نوشتن یک روزنامه خارجی در دست من و شما نیست همین مطالبی که شما اینجا اظهار می‌کنید فردا هم یک رادیوی خارجی به آن استناد خواهد کرد و آن را مدرک خودش قرار خواهد داد. بنده تقاضا دارم از جناب آقای دکتر مصدق که خوب است اگر مطلبی دارند برای حیثیت و شرافت مملکت و بهبود وضع به طرزی بیان کنند که موجب اهانت نشود و نسبت به شخصیت و خدمت اشخاص حمله‌ای نشود. موضوع، موضوع خدمت است و کار. موضوع دوم بیاناتی است که جناب آقای فرامرزی اینجا بیان فرمودند ایشان شخصی هستند که از بنادر جنوب ایران با اطلاع اند متأسفانه باید اینجا به عرض برسانم که در نتیجه پیش آمدهای سالیان دراز کرانه‌های جنوب ایران تخلیه شده با اینکه آن نواحی دارای جمعیت‌های زیادی بودند امروز می‌شود گفت بیش از یک صدم جمعیت خودش را ندارد، بندر لنگه که ایشان اظهار کردند سکنه اش که چندی قبل سی و هفت هزار نفر بوده امروز بیش از دویست تا دویست و پنجاه نفر جمعیت ندارد بنده عرض می‌کنم که بوشهر در حدود چهل و پنج هزار جمعیت داشته الآن جمعیت اش به چهار هزار و پانصد نفر تقلیل پیدا کرده‌است از روز اولی که این دولت افتخار خدمتگزاری را پیدا کرد کمیسیونی تشکیل داد و مشغول بررسی است از برای اینکه اشخاصی که به کرانه عمان و سواحل دیگر رفته‌اند اقدام بکنند و ضمناً تسهیلاتی درباره زندگانی آن‌ها بتواند ایجاد بکند تا مضیقه امروزی مرتفع بشود چون یک قسمت از این بررسی‌ها مربوط به گمرکات است ولی چون تاکنون بررسی این کمیسیون‌ها خاتمه پیدا نکرده بنده از اظهار آن خودداری می‌کنم ولی به اطلاع آقایان می رسانم که نظر ایشان مورد توجه دولت بوده و با کمال دقت مورد بررسی است و شاید قریباً نتیجه آن به عرض آقایان برسد.

فرامرزی- با این توضیحی که جناب آقای نخست وزیر فرمودند که دولت مشغول مطالعه‌است برای اعاده آبادی آنجا بنده پیشنهاد خودم را پس گرفتم.

رئیس- آقای دکتر مصدق

دکتر مصدق- تزکیه المرء لنفسه قبیحه. هر کس بگوید که خدمتی کرده‌ام لزوم ندارد. ما ایرانی هستم اگر باید خدمت بکنم نباید خودستائی بکنیم خدماتی که هر یک از افراد حاضر به این مملکت کرده‌اند همه می دانند بنده سی سال است با معلوماتی که داشته‌ام یک پول از این بودجه حقوق نگرفته‌ام و یک عده‌ای بودند که این‌ها همیشه روی کرسی وکالت بودند و یا روی کرسی وزارت و از کرسی وکالت به نخست وزیری رسیده‌اند همه می دانند که چرا من همیشه خانه نشین بوده‌ام و آن‌ها همیشه در کار بوده‌اند البته من خواسته‌ام به این مملکت خدمت بکنم شرایط خدمت موجود نبوده‌است. آن هائی که نخواسته‌اند خدمت بکنند داخل در کار شده‌اند و از مزایای استخدام دولتی استفاده کرده‌اند من یک چیز به شما می‌گویم آقای سپهبد رزم آرا. چند روز قبل در اینجا من به شما پیشنهاد کردم که تمام مردم می گویند در وزارتخانه‌ها در تمام دوایر دولتی دیانت نیست صحبت نیست درستی نیست این قولی است که جملگی بر آنند من دیروز به ده رفته بودم این برنامه کاری که کرد این بود که گفت من گرد د. د. ت دارم و آنرا زده‌ام و من در ده پشه بسیار دیدم معلوم شد که د. د. ت را فروخته و آب به دیوارها زده‌اند شما بدانید که مملکت امروز محتاج به اصلاحات است و همه مردم می گویند و کسی نیست که در روزنامه نخواند و نشنود که ادارات ما کار صحیح نمی‌کنند. من پیشنهاد کردم به شما گفتم شما که می‌خواهید اصلاحاتی بکنید اول از وزارت جنگ شروع کنید. کی بود از این نمایندگان که حاضر بشود برود به این وزارتخانه و تفتیش بکند، ما نمایندگان اقلیت حاضر شدیم که در این گرمای تابستان برویم آن وزارت جنگی که شما آنقدر رجزخوانی و تشویق می‌کنید تفتیش بکند از دو حال خارج نبود یا می‌رفتیم و می‌گفتیم که چیزهایی هست و شما که طالب اصلاح بودید به مقصود می‌رسیدند اگر دیگری غیر از ما بود بنده عرض نمی‌کردم ولی قسم می‌خورم به تمام مقدسات عالم که هیچیک از این آقایان که اینجا نشسته‌اند حاضر به این خدمت نبودند (جمال امامی- آقا چرا دروغ قسم می‌خورید) می‌خواستید بروید چرا نکردید. من در آن جلسه خصوصی گفتم که یک کمیسیون پنج نفری تشکیل بشود و برود ادارات دولتی و وزارتخانه‌ها را تفتیش بکند این حرف من در کمیسیون سنا مؤثر شد ولی در این مجلس شورای ملی مورد توجه قرار نگرفت. در هر حال اگر شما این کار را توجه کرده بودید اگر ادوار تقنینیه به وظایف خود عمل کرده بودند هرگز این جریان در مملکت پیدا نمی‌شد جناب آقای سپهبد رزم آرا شما می‌بایست این لایحه را فوراً امضاء بکنید و بگوئید دکتر مصدق از تو ممنونم که با نیت من همراهی می‌کنی از تو ممنونم که با نظریات من موافقت می‌کنی و مفت و مجانی با خیال من مساعدت می‌کنی. بیائید در وزارت جنگ به موجب این پیشنهادی که کرده بودید تفتیش بکنید آنوقت از دو حال خارج نبود یا می‌آمدیم می گفتیم این چیزی نیست فرمایش شما صحیح است افکار مردم تسکین پیدا می‌کرد و یا می‌آمدیم می گفتیم اشخاصی در اینجا اختلاس کرده‌اند شما آن‌ها را تعقیب می‌کردید جواب من این نبود که وزیر جنگ در این مجلس به من بگوید که شما دزد را به دست من بدهید تا من مجازات بکنم من برای سربازها چاهی تهیه کرده‌ام من برای آن‌ها نانی تهیه کرده‌ام که شما هم نمی‌خورید و در عمرتان ندیده‌اید این‌ها یک حرف‌هایی است که برای مردمان عوام بسیار خوب است ولی برای آن مردمانی که به باطن نگاه می‌کنند و حقایق را می‌بینند این حرف‌ها دو پول ارزش ندارد.

رئیس- پیشنهاد دیگری قرائت می‌شود

ریاست محترم مجلس شورای ملی- پیشنهاد می‌کنم دولت مکلف است کلیه اتومبیل هائی را که تا کنون در انبارهای کمپانی‌ها و یا در گمرک موجود است و یا تا کنون ورقه مالکیت به نام اشخاص صادر نشده با سود صدی ده خریداری و با سود صدی بیست به خریداران بفروشد. ناصر ذوالفقاری- خسرو قشقائی

رئیس- آقا این لایحه خارج است چه مربوط به این لایحه‌است؟

ذوالفقاری- از لایحه خارج نیست آقا سر همین لایحه که الآن در مجلس مطرح است اتومبیل هائی که هفت هزار تومان هشت هزار تومان بود الآن تمام احتکار شده قاچاق شده بیست هزار تومان فروش می‌رود.

شوشتری- محتکرین را قطعاً باید مجازات کرد.

رئیس- بفرمائید پشت تریبون توضیح بدهید.

ذوالفقاری- عرض کنم بنده در اموری که وارد نیستم سعی می‌کنم که پیشنهاد ندهم و کمتر دخالت بکنم ولی متأسفانه می‌بینم این لایحه‌ای که دولت به مجلس آورده در عرض این چند روز قیمت اتومبیل‌ها بطور سرسام آوری ترقی کرده و اگر شما مراجعه بکنید می‌بینید در تمام کمپانی‌ها به شما می گویند اتومبیل وجود ندارد و اما دلال هائی که دم در ایستاده‌اند قیمت اتومبیل‌هایی که دوازده هزار تومان ارزش دارد این‌ها را به بیست هزار تومان به شما عرضه می‌کنند. این بود که بنده پیشنهاد کردم طبق قانونی که سابق گذشته دولت اتومبیل‌ها را با سود صدی ده خودش خریداری بکند و اشخاصی که داوطلب خرید هستند با سود صدی بیست از دولت خریداری بکنند. این پیشنهاد بنده بود که تقدیم کردم برای اینکه با این عمل که دولت خواهد کرد از ایجاد بازار سیاه جلوگیری خواهد نمود.

رئیس- آقای وزیر دارائی

وزیر دارائی- بنده راجع به این موضوع به دلائلی که قبلاً عرض کردم ضرورتی نمی دانم که درباره اش توضیح عرض کنم زیرا موضوع یک قانونی است به نام قانون منع احتکار که این قانون قیمت را تثبیت کرده و الآن هم مجری است و ا گر دولت بخواهد حق مداخله و تعقیب برای دولت هست اما مطلبی که می‌خواستم عرض کنم آیا این است که الآن یک ربع از ظهر می‌گذرد و مسئولیت این تشنج بازار یک قسمت ناشی از همین مذاکرات تمام نشده اینجاست چرا؟ برای اینکه آقایانی که در خارج هستند کسبه و اهل بازار هستند خیال می‌کنند که ما همه چیزها را همه ارقام تعرفه را می‌خواهیم زیرورو بکنیم به این واسطه یک عده از بیچاره‌ها متضرر خواهند شد یک عده‌ای در نتیجه این مذاکرات اغفال خواهند شد یک عده‌ای نخواهند فروخت عده دیگر ارزان خواهند فروخت و ضرر خواهند کرد. این تشنجی که در بازار هست باید از بین برود بنده پیشنهاد می‌کنم آقایان خودشان پیشنهادات شان که الآن در جریان است لطفاً پس بگیرند اجازه بفرمایند که این ماده واحده همینطور که هست تصویب بشود بنده از طرف دولت قول می‌دهم که جداً در کمیسیون‌های مربوطه با متخصصین فن رسیدگی بکنیم و آنچه که عملی است در نظر بگیریم.

ذوالفقاری- اگر دولت قول بدهد که قیمت اتومبیل‌ها ترقی نکند من پیشنهادم را پس می‌گیرم.

چند نفر از نمایندگان- پس گرفتند.

ذوالفقاری- دولت به من قول نداد.

عده‌ای از نمایندگان- قول دادند آقا قول داد.

رئیس- یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

(پیشنهاد می‌کنم تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود)

دولت مکلف در کلیه معاهدات بازرگانی تجدید نظر نموده و معاهدات بازرگانی که مدت آن‌ها مقتضی شده یا می‌شود تمدید نمایند. – دکتر عبدالله معظمی

چند نفر از نمایندگان- آقا این با لایحه ارتباط ندارد

دکتر عبدالله معظمی- آقایان فرمودند که ارتباطی ندارد. ظاهرش را تصدیق می‌کنم اما در حقیقت ارتباط دارد. برای اینکه موضوع گمرک در واقع معاهدات بازرگانی خارجی را در نظر می‌گیرد و معاهدات تجارتی مربوط به روابط بازرگانی است و تعرفه گمرک هم یک موضوع بازرگانی است. بنده مخصوصاً عرض می‌کنم و راجع به این موضوع می‌خواهم در اینجا تذکری بدهم که بعد از شهریور 1320 متأسفانه دولت هائی که روی کار آمده‌اند هیچکدام قسمت‌های معاهداتی ما را در نظر نگرفته‌اند در صورتی که اوضاع عالم و تجارت تغییر کرده‌است بایستی که حتماً معاهدات بازرگانی درش تجدید نظر بشود اگر خود دولت این کار را کرده بود محتاج به این نبود که من این پیشنهاد را بدهم و چون غالب معاهدات در واقع منقضی شده‌است و ضمناً مدت آن‌ها تمدید نشده‌است اینجا پیشنهاد کردم که دولت مکلف خواهد بود که تجدید نظر بکند چرا؟ برای اینکه اگر دولت تجدید نظر بکند اینجا آزادانه نمی‌تواند کاری را انجام بدهند و اگر دولت در اینجا قول بدهد که این موضوع حیاتی را ترتیب اثر بدهد و در نظر داشته باشد بنده پیشنهاد خودم را پس خواهم گرفت ولی می‌خواهم عرض کنم که بدون تجدید نظر در این لایحه گمرکی فایده ندارد زیرا یک قسمت اساسی اقتصادیات ما مربوط به این قسمت است.

بعضی از نمایندگان- یک دفعه دیگر قرائت شود.

رئیس- یکدفعه دیگر قرائت می‌شود.

پیشنهاد می‌نمایم که تبصره ذیل به ماده واحده اضافه شود. دولت مکلف است در کلیه معاهدات بازرگانی تجدید نظر نموده و معاهدات بازرگانی که منقضی شده یا می‌شود تمدید نماید.

رئیس- آقای وزیر اقتصاد ملی نظری دارند؟

عامری- بنده تذکر آئین نامه‌ای دارم

رئیس- بفرمائید

عامری- بد نیست که عرض کنم پیشنهادات باید کاملاً مربوط به موضوع باشد لغت کاملاً را اضافه کردم برای اینکه هر پیشنهادی که می‌رسد اگر ارتباط کامل به موضوع داشته باشد اینقدر پیشنهاد نمی‌شود. بحث اضافی درباره لایحه نمی‌شود و این همه معطل نمی‌شود و در قسمت آئین نامه هم این را بنظر خود آقای رئیس مجلس گذاشته‌اند یک قسمت از این پیشنهاداتی که شده ارتباط به موضوع ندارد. یک مسئله دیگری که اگر آقایان اجازه بفرمایند عرض کنم آن این است که اینهمه مذاکراتی که ما می‌کنیم بنظر بنده این‌ها در خارج انتشار پیدا می‌کند و بعد هم مردم به ما می خندند و آنوقت در روزنامه‌های خارج درج می‌شود و این خوب نیست بنابراین بنده با این بیت شعر کفایت مذاکرات را تقاضا می‌کنم.

او در من و من در او فتاده / خلق از پی ما دوان و خندان

انگشت تعجب جهانی / از گفت و شنید ما به دندان

آقایان مصلحت مملکت ایجاد می‌کند که تمام ماها با یک روح اتفاق و اتحاد اقلیت و اکثریت را کنار بگذاریم و بیائیم همه متفقاً به این دردهای مردم رسیدگی بکنیم و ما نباید بنشینیم و به همدیگر نسبت‌های ناروائی بدهیم. بنده همه افراد مملکت را وطن پرست می دانم این است که می‌خواهم تذکر بدهم که اتفاق داشته باشیم (صحیح است)

رئیس- خوب اینکه صحیح است تذکر آئین نامه‌ای هم روی اخطاری که فرمودید کافی است عرض کنم که این ماده 120 آئین نامه را بنده دوبار دادم خواندند برای اینکه آقایان نمایندگان پیشنهادات شان را با رعایت آن ماده تنظیم بکنند حالا رأی گرفته می‌شود. آقای وزیر اقتصاد ملی جنابعالی صحبتی داشتید؟

وزیر اقتصاد ملی- موضوع پیشنهاد جناب آقای معظمی را بنده خودم در نظر داشتم و حالا هم تحت مطالعه وزارت اقتصاد ملی هست و از آقا هم استدعا می‌کنم که این پیشنهاد را پس بگیرند نظرشان بعداً تأمین خواهد شد تا موضوع لایحه دولت زودتر حل شود.

دکتر معظمی- چون آقای وزیر اقتصاد ملی فرمودند که این کار را خواهم کرد و این معاهداتی که مدت آن‌ها منقضی شده‌است تجدید نخواهیم کرد مگر به صورت دیگر بنده پیشنهادم را پس می‌گیرم.

رئیس- یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی- اینجانب پیشنهاد می‌کنم که ورود کلیه اشیاء مضره و مایعات محرمه ممنوع شود- شوشتری

مسعودی- آقا این مربوط به لایحه نیست.

شوشتری- اجازه بدهید توضیح بدهم مربوط است ورود محرمات بنده خودم اهل علمم می‌فهمم

رئیس- بفرمائید بنشینید داد نزنید (در این موقع آقای شوشتری در صندلی خود نشستند) حالا بفرمائید بیائید پشت تریبون

شوشتری- خیلی هم تشکر می‌کنم از آقای رئیس از تذکری که فرمودند خیلی هم متشکرم. غرض من از این پیشنهاد حفظ حیثیات مجلس شورای ملی است (نمایندگان- آقا بسم الله الرحمن الرحیم را فراموش کردید) بسم الله الرحمن الرحیم باز هم بسم الله الرحمن الرحیم حواسم را پرت می‌کنند. البته بسم الله الرحمن الرحیم. غرض من از این پیشنهاد دو جزء است یکی اشیاء مضره‌است که بطور اجمالی نوشته‌ام و یکی مایعات محرمه که اصلش حرام است جناب آقای مسعودی ورود غیر از اصل حرمت است در دوره پنجم آقای اتحاد پیشنهاد کرد حرمت را بنده به او گفتم حلال محمد حلال الی یوم القیامه وحرامه حرامالی یوم القیامه‌است ما نمی‌توانیم چیزی را که شارع مقدس آنرا حرام کرده‌است به عنوان ممنوع بیاوریم اینکه جزء و کل را دیدید اصطلاحی استعمال شد مجلس شورای ملی اگر نمایندگان محترم وارد مباحثی می‌شوند و روی حرف‌های خود مثل می‌زنند چرا روی اشیاء محرمه روی اشیاء زائده روی اشیاء مضره صحبت می‌کنند چرا روی چیزهای خوب مثل نمی‌زنند از این جهت آقای وزیر دارائی اشیائی مضر است این اشیاء یا جزء حرام است که نباید وارد بشود و یا اشیائی است که مشابه آن‌ها را در مملکت تهیه می‌کنند چه معنی دارد که سیخ کباب و یا دیزی هم وارد کنیم. الآن باید این فکرها را بکندی که مقدار زیادی از این اشیاء را منع بکنید ولی در قسمت دوم مایعات محرمه که اساساً نباید وارد بشود در دوره پنجم جناب آقای رفیع جناب آقای دکتر مصدق بعضی از آقایان دیگر تشریف داشتند مرحوم مدرس قدس سره فرمودند که اساساً نباید وارد بشود. شیشه‌ای پنج هزار تومان هم بشود جهنم بگذارید قاچاق بشود نباید بیاوریم من در موقع بودجه مالیات رسومات و این اداره‌ای که والله دو ثلث خرابی ایران از همین استعمال مشروبات ا ست این تشنجاتی که در اعصاب و خون مردم پیدا شده‌است تمام این را از حالا عرض می‌کنم که در موقع طرح بودجه مخالفت خواهم کرد با کمال تشدد مگر اینکه منظورم تأمین بشود از این لحاظ پیشنهاد کردم و استدعا دارم از نمایندگان محترم که عبارات ورق بازی و تخته نرد و اسباب‌های قمار همه این‌ها حرام است مجلس ما باید حرف‌های بزرگتر از این‌ها و بهتر از این بزند (احسنت) و پیشنهادم را هم پس گرفتم.

رئیس- یک پیشنهاد دیگر قرائت می‌شود.

مقام ریاست مجلس شورای ملی- پیشنهاد می‌کنم عوارض گمرکی ماشین آلات کارخانجات برق منجمله توربین اصفهان پس از نصب ماشین آلات و بهره برداری به اقساط اخذ گردد. برومند.

رئیس- این پیشنهاد وارد نیست یکی دیگر قرائت می‌شود.

پیشنهاد می‌کنم تبصره زیر به ماده اضافه شود.

تبصره- دولت نصف از کلیه واردات و صادرات از بنادر جنوب کشور را به خرمشهر و نصف را به بوشهر اختصاص بدهد. معدل

رئیس- آقای معدل این هم وارد نیست (معدل- چرا وارد است) خوب بفرمائید.

مکی- آقای رئیس نطق بعد از دستور و گزارش نفت مانده‌است.

معدل- استدعا می‌کنم یک دقیقه توجه بفرمائید آقایان استدعا می‌کنم که این دو کلمه عرض بنده را با گوش قبول استماع بفرمائید روی سخن بنده در اینجا به فرد خاصی نیست برای اینکه بنده چون دولت ایران را جزو ملت ایران می دانم و اقلیت و اکثریت را بطور کلی ملت می دانم عرض کنم قبل از اینکه راه آهن کشیده شود و راه اساسی جنوب کشور ما فقط بین لرستان و خوزستان باز شود قسمت مهم صادرات و واردات کشور ما از طریق فارس و بوشهر بود بعد از این تصمیم و کشیده شدن راه آهن بکلی این وضعیت فارس و وضعیت بنادر جنوب و مخصوصاً آن منطقه ما بکلی از کف رفت برای خاطر یگانگی و وحدت ملی مردم فارس تحمل این کار را کردند این از خود گذشتگی را نشان دادند ولی امروز باید مستحضر باشید چه مجلس و چه دولت که برادران فارسی شما از هستی ساقط شده‌اند فارس و بوشهر و بنادر آنجا به صورتی در آمده که فردا مرزداران برای حفظ جنوب نمی‌توانید داشت. آنجا در شرف تخلیه‌است همه شهرها از جمعیت افتاده مردم هجرت کرده‌اند و دچار فقر و بدبختی و مسکنت شده‌اند (پیراسته- همه جا همینطور است) بنده تمنا کردم در اینجا پیشنهاد کردم در این پیشنهادم که دولت آنچه را که از جنوب به این مملکت صادر و وارد می‌شود این را دو قسمت بکنند. هر چیزی که برای یزد و کرمان و فارس و این قسمت‌ها است که تقریباً نصف می‌شود این را یک طوری قرار بدهید که از بندر بوشهر وارد و خارج بشود و آن چیزی که مربوط به سایر قسمت‌ها است از بندر خرمشهر (کشاورز صدر- بنده مخالفم) (فرامرزی- از بندر عباس) آقایان توجه می‌فرمایند این نه تنها کمکی به قسمتی از برادران فارسی شما و بندری‌ها می‌کند بلکه قسمت مهمی از بار؟؟؟؟؟؟ دوازدهم اعتبار ردیف 9 و 12 بودجه سال 28 کل کشور پرداخت شده به خرج منظور و در دو ماهه مرداد و شهریور 29 بودجه ژاندارمری مطابق عمل 4 ماهه اول سال جاری پرداخت و در بودجه پیشنهادی سال 29 کل کشور اعتبار آن اصلاح گردد.

تبصره- حقوق و مزایای افسران و درجه داران و افراد ژاندارمری و همردیف آنان و رانندگان به مأخذی که در ارتش هست نگهبانی معمول و مجری بوده قابل پرداخت خواهد بود- نخست وزیر و وزیر کشور- وزیر دارائی

رئیس- فوریت لایحه مطرح است آقای دکتر کیان مخبر کمیسیون بودجه بفرمایند.

دکتر کیان- بنده اجازه‌ای که خواستم منظورم این نبود که با این قسمت مخالف باشم بلکه از لحاظ سوء تعبیری که از طرف آقای وزیر دارائی شد خواستم توضیحی بدهم فرمودند که در کمیسیون بودجه راجع به ژاندارمری یک اشتباهی شده‌است این صحیح نبود یعنی دولت در لایحه بودجه‌ای که به مجلس شورای ملی پیشنهاد کرده بود اشتباهی برایش پیش آمده بود که آن قسمت مربوط به بودجه ژاندارمری و نگهبانی که جزء وزارت جنگ بوده‌است بدون اینکه ارقامش را جزء بودجه منظور بکنند کلمه اش را اضافه کرده‌اند کلمه انتقالی از وزارت جنگ در لایحه نوشته شده بود ولی مبلغ توجه نشده بود ذکر شود ما هم با نهایت دقت رسیدگی کردیم و نسبت به 12 هزار نفری که ذکر شده بود دقت کافی کردیم و مبلغی که لازم بود و مورد پیشنهاد دولت بود برای این قسمت که در لایحه ذکر شده بود به حد کامل احتیاجات شان را در نظر گرفتیم و تصویب شد. بطوری که آقای سرتیپ گلپیرا رئیس کل ژاندارمری هم تصدیق کردند که آنچه ما جرح و تعدیل در مورد ژاندارمری کرده‌ایم کاملاً صحیح بوده‌است و این غفلت و اشتباه از طرف دولت بوده و اما راجع به ضرورت این لایحه بنده موافقم ولی عقیده شخص بنده این است که بهتر این است که همان طوریکه تاکنون به شکل 2 دوازدهم از بودجه وزارت جنگ پرداخت شده‌است بهتر این بود که مثل 4 ماه اول از محل وزارت جنگ پرداخت شود بعد از شهریور اگر لازم شود از محل دیگری تأمین کنند.

رئیس- آقای ملک مدنی بفرمائید.

ملک مدنی- عرض کنم درباره این لایحه‌ای که آقای وزیر دارائی دادند دیروز هم در کمیسیون بودجه مذاکره شد و البته ضرورت دارد که تقاضای فوریت شده برای اینکه افراد ژاندارمری در مصوبات بودجه 13 هزار نفر منظور شده در صورتیکه 21 هزار نفر است و هشت هزار نفر هستند که اینجا با این ترتیب حقوق نخواهند داشت و باید حقوقشان پرداخت شود و محل تردید هم نیست که مورد احتیاج و استفاده هستند همینطور موضوع کشتارگاه هم که فرمودند کاملاً صحیح است ولی گر چه الآن موضوع کشتارگاه مطرح نیست و نمی‌خواهم وقت مجلس را بگیرم مختصراً عرض می‌کنم یکی از مسائل اصولی که باید همیشه مورد توجه و دقت قرار گیرد موضوع بهداشت است. کشتارگاه هم ارتباط کامل با بهداشت عمومی دارد. الآن دو سال است سه سال است قریب سه میلیون تومان خرج شده‌است و باید باقی مخارجش را هم وزارت دارائی بکند و ترتیبی بدهد که کشتارگاهی باشد که کاملاً مطابق اصول بهداشتی باشد که مردم گوشتی را که برای مصرفشان می‌گیرند محل اعتماد باشد و بهداری هم بتواند نظر بهداشتی اش را اجرا بکند به این جهت بنده موافقم و اعضاء کمیسیون بودجه هم موافقت دارند (مکی- آقای رئیس سه ساعت گذشت).

رئیس- البته بعد از فوریت برای طبع و نشر فرستاده می‌شود.

کشاورز صدر- آقای رئیس مال وزارت فرهنگ را بنده موافقم اسم بنده را جزء موافقین ثبت بفرمائید.

مکی- آقای رئیس سه ساعت وقت تمام شد.

رئیس- منظور از سه ساعت این است که کمتر از سه ساعت نباشد.

آزاد- از مجلس رأی بگیرید.

محمد علی مسعودی- بنده پیشنهاد می‌کنم که فردا بعد از ظهر جلسه تشکیل بشود که این لوایح تکلیفش معین شود.

رئیس- این پیشنهاد محتاج به رأی است. عده برای رأی کافی نیست. اگر آقایان اجازه بفرمائید به نطق قبل از دستور که قرار شد قبل از ختم جلسه صحبت شود شروع کنیم.

کشاورز صدر- آقا فرهنگ را مقدم بدارید.

رئیس- آقای قبادیان بفرمائید.

قبادیان کلهر- من از آقایان استدعا می‌کنم یک قدری تأمل بفرمایند، همراهی بفرمایند چند دقیقه بنشینند بنده عرایضم را بکنم در ابتدای جلسه می‌خواستم صحبت بکنم متأسفانه جناب آقای رئیس اجازه نفرمودند و چون جناب آقای رزم آرا دولت جنابعالی را بنده دولت کار می دانم مخصوصاً احتیاجات و تقاضاهای مردم را به عرض می رسانم دستور بفرمائید هیئت دولت یک قدم‌های اصلاحی بردارند. بنده نسبت به دولت جنابعالی از موافقین جدی هستم چون اعتمادی که به جنابعالی دارم و با همکارانی که جنابعالی انتخاب فرموده‌اید امیدوارم در خدمتگذاری به مملکت توفیق کامل داشته باشید و یقین دارم که با پشتیبانی اکثریت مجلس موفق خواهید شد. آنچه بنده اطلاع دارم در مجلس شورای ملی اگر چه عده‌ای از آقایان نمایندگان اقلیت هم مخالف باشند روی اصل معتقداتی است که در وضع موجود کشور دارند گمان نمی‌کنم که راجع به صلاحیت شخص جنابعالی آقایان اشکال و ایراد زیاد داشته باشند بنده چون اعتماد دارم به دولت جنابعالی از این لحاظ خیلی سعی می‌کنم مختصر موضوع را به عرض برسانم.

رئیس- آقای قبادیان متأسفانه جلسه از اکثریت افتاد بقیه مطالب تان را بگذارید برای جلسه دیگر.

قبادیان- پس نوبت بنده محفوظ است.

تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد – ختم جلسه

رئیس- جلسه ختم می‌شود جلسه آینده روز سه شنبه لایحه فرهنگ و باقی لوایح دولت جزء دستور است.

سه ربع ساعت بعد از ظهر جلسه ختم شد

رئیس مجلس شورای ملی- رضا حکمت