مذاکرات مجلس شورای ملی ۸ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهاردهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: متن قوانین - تصویبنامه‌ها - صورت مفصل مذاکرات مجلس شورای ملی - سوالات- اخبار رسمی - فرامین - انتصابات - آئین‌نامه‌ها - بخش نامه‌ها - آگهی‌های رسمی
سال اول - شماره ۲۳۴ مدیر: سیدمحمد هاشمی نماینده مجلس شورای ملی - شنبه ۱۰ آذر ماه ۱۳۲۴
دوره چهاردهم قانونگذاری
شماره مسلسل ۱۴۴۱
مذاکرات مجلس
جلسه ۱۶۵
صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه ۸ آذر ۱۳۲۴ نشست ۱۶۵
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز ۱ شنبه ۴ آذر ماه ۲۴ را آقای هاشمی (منشی) بشرح زیر قرائت نمودند.
مجلس نیم ساعت بعد از ظهر به ریاست آقای سید محمد صادق طباطبائی تشکیل و صورت مجلس پیش قرائت و بقا تذکراتی تصویب شد.
غائب با اجازه- آقایان: طوسی – فاطمی- فولادوند- آصف – بهبهانی - اعتمادی
غائبین بی اجازه- آقایان: مؤید ثابتی- خاکباز- نبوی- مؤید قوامی- کفائی- کاظمی- امیرابراهیمی- تولید- بوشهری- دکتر معاون- فداکار- دکتر رادمنش- ساسان- سیف پور- بهادری- تهرانی، رفیعی- ایرج اسکندری- مهندس پناهی- دکتر آقایان- جمال امامی- قشقائی
دیرآمدگان با اجازه- آقایان: جلیلی- لنکرانی-
دیر آمدگان بی اجازه- آقایان: بیات- امینی- خوان- عامری- حسین اکبر- افشار صادقی- شریعت زاده- دهقان- دکتر کیان- مراد آریه.
آقای رئیس اظهار داشتند چند نفر از آقایان نمایندگان اجازه خواسته بودند قبل از دستور راجع به اوضاع حاضره و حوادث آذربایجان بیاناتی بنمایند لیکن موافقت شد عجالتاً مذاکراتی نشود تا هیئت دولت که در جریان امر و مشغول اقدام هستند گزارش اقدامات خود را به مجلس بدهند تا با اطلاع بیشتر مذاکره شود.
آقای وزیر کشور بیانات آقای رئیس را تأیید و از طرف آقای نخست وزیر تقاضا نمودند به دولت مجال داده شود اقدامات خود را تکمیل کند و نتیجه را به اطلاع مجلس برسانند و شرحی راجع به تعیین آقای بیات به سمت استانداری آذربایجان و علت تعویق حرکت ایشان با طیاره باستحضار مجلس رسانیدند آقای ملک مدنی پیشنهاد نمودند انتخاب یک نفر ناظر بانک که مدتی است جزو دستور قرار داده شده بعمل آید و چون مخالفتی نبود بجای دو نفر از پنج نفر ناظر سابق که غایب بودند به حکم قرعه آقایان آشتیانی و عزت الله بیات تعیین و اخذ رأی شد و مقرر گردید آقایان نظار باتفاق آقای ذوالفقاری از طرف هیئت رئیسه آراء مأخوذه را استخراج و نتیجه را به مجلس گزارش نمایند.
آقای فرهودی و جمعی از نمایندگان تقاضا نموده بودند طرح پیشنهادی راجع به تأمین زندگانی و بیمه اجتماعی کشاورزان با قید یک فوریت به کمیسیون کشاورزی ارجاع شود.
آقای اردلان دائر به مخالفت با یک فوریت از لحاظ لزوم تسریع بیشتری در گذراندن طرح نامبرده و آقای فرهودی مبنی بر موافقت هر یک شرحی اظهار داشتند و چون عده برای اخذ رأی کافی نبود به جلسه بعد محول شد.
پس از آن ماده واحده پیشنهادی وزارت دادگستری مشعر به اختیارات کمیسیون دادگستری در گذراندن لوایح پیشنهادی و اجرای موافقت لوایح مصوبه بطور آزمایش قرائت و چون نسبت به آن نیز تقاضای فوریت شده بود و آقای لنکرانی مخالف و عقیده داشتند تفویض این قبیل اختیارات به کمیسیون منافی با استقلال قوه مقننه و قوه قضائیه و بر خلاف روش حکومت ملی است و بایستی در وضع قوانین رویه منظمی ایجاد و تعقیب شود ضمن بیانات ایشان عده برای مذاکره نیز غیر کافی و بقیه اظهاراتشان به جلسه بعد موکول شد.
جلسه آینده روز سه شنبه ششم آذر ماه تعیین و مجلس یک ساعت و ربع بعد از ظهر ختم گردید.
رئیس – آقای اردلان
اردلان- عرض کنم یک اشتباه کوچکی در صورت مجلس هست و آن این است که حضرت اجل عالی اعلام رأی فرمودید راجع به طرح آقای فرهودی در آنجا نوشته نشده و حالا باید در اولین مرتبه اخذ رأی بشود.
رئیس- آقای افشار صادقی
افشار صادقی- در صورتجلسه سابق بنده را غائب بدون اجازه نوشته‌اند در صورتی که بنده حاضر بود م. خواهش می‌کنم اصلاح بفرمائید.
رئیس- آقای حاذقی
حاذقی- تذکری که من داشتم اهمیتی دارد که ناچار شدم بطور نسبتاً مفصل این را اینجا عرض کنم.
رئیس- راجع به صورت مجلس باید باشد صحبت دیگری نشود.
حاذقی- در صورت مجلس اینجا مکرر مذاکره شده‌است که خلاصه صورت مجلس بایستی مطالب مفصلی که در مجلس گفته می‌شود در بر داشته باشد که آقایان نمایندگان در اینجا می‌گویند در این جام مکرر صحبت شده‌است که آقایان هیئت تندنویسی مجلس بایستی دقت بکند که گفته‌های آقایان نمایندگان تحریف نشود، گاهی ممکن است که اشتباه بکنند فراموش بکنند و قابل توجه نباشد ولی بعضی از مسائل هست که قابل توجه‌است و آن عدم دقت در آن پیشنهاداتی است که آقایان نمایندگان می‌دهند من با اینکه با آقای لنکرانی متأسفانه آبمان در یک جوی نمی‌رود در این قسمت با ایشان همراه هستم که صورت مشروح مجلس متأسفانه آن طوری که بایستی دقت نمی‌شود چنانچه در آن نطق مختصر و کوتاهی که آن روز در قسمت پیشنهادی که کرده بودم عرض کردم چندین اشتباه دارد که اگر تصحیح نشود بکلی نقض غرض شده‌است. قسمت اول که پیشنهاد من کتبی بوده‌است راجع به وضع مستمری ورثه سه خانواده مرحوم دکتر حامدی و آزادی و نراقی. با اینکه بنده پیشنهاد کردم از تاریخ فوت اینجا چاپ کرده از تاریخ فوق (هاشمی- از تاریخ فوت بوده‌است) بنده گفته‌ام از تاریخ فوت و خیلی فرقی می‌کند تصحیح باید بشود. دوم من اینجا عرض کردم از آقایان محترم چه پنهان وقتی اینجا نشسته‌ام وقتی می‌بینم که یک عده از آقایان از مجلس بیرون م روند خیلی اوقاتم تلخ می‌شود و تمنی می‌کنم از آقایان نمایندگان محترم که بیرون تشریف نبرند اینجا بکلی جمله را بالا و پایین چاپ کرده‌اند که معنی را از بین برده‌اند. قسمت دیگر راجع به پیشنهادها مربوط به دبیران و هنرآموزان وزارت پیشه و هنر که مشمول ماده ۱۴ و ۱۵ قانون تعلیمات عمومی بشوند بدون اینکه ایجاد یک هزینه تازه‌ای برای دولت کرده باشند اینجا با اینکه کتبی هم بوده‌است مشمول ماده ۱۲ نوشته شده‌است ولی ماده ۱۵ آن نوشته نشده در صورتی که ملاک ماده ۱۵ بوده‌است باز در آن قسمتی که آقای دکتر معظمی فرموده‌اند که چون در آن پیشنهاد مبلغ و مدت معین نشده‌است بگذارید در کمیسیون مطالعه بکنیم و مدت و مبلغ آن معلوم بشود توضیح دادم اینجا که چرا درست عرض می‌کنم که مطابق دو ثلث آخرین حقوق طبق قانون مستمری‌ها اینجا نوشته‌است عرض می‌کنم ثلث آخرین حقوق اداری آن هم چون یک چیزی است که تأثیر دارد این است که من ضمن عرایضم معذرت می‌خواهم و خواهش می‌کنم که توجه بیشتری بشود که محتاج به تضییع وقت برای مذاکره نشود.
رئیس- حق با آقای حاذقی است. بایستی دقت بشود و صحیح است چون یک تغییر و تبدیلاتی شده‌است در قسمت تندنویسی و اشخاص وارد شده‌اند از این جهت بوده‌است و در آتیه هم منظم می‌شود. آقای مجد ضیائی
مجد ضیائی- بنده خواستم عرض کنم در ضمن پیشنهاداتی که داده می‌شود اصولاً بنده موافقم که پیشنهاد در قانون بودجه داده نشود و نباید آن پیشنهادات خوانده شود. ماده ۶ می‌گوید در قانون بودجه هیچ طرحی که مستلزم ازدیاد مقرّری یا مدد مماش یا وظیفه باشد به عنوان ماده الحاقیه یا به عنوان اصلاح نمی‌توان پیشنهاد کرد و همچنین است طرحی که خواه مستلزم احداث تأسیسات یا شغل یا وظایف بوده خواه باعث توسعه هر یک از این سه فقره خارج از حدود قوانین جاریه باشد.
منظورم این است که در پیشنهاداتی که داده می‌شود هیئت رئیسه ملاحظه بفرمایند هر کدام که خرج است باید خوانده شود و هر کدام از آقایان خرجی داشته باشند بیایند در کمیسیون تنظیم کنند و در کمیسیون طرح بشود ولی در اینجا هر پیشنهادی که مستلزم خرج بشود در قانون بودجه نمی‌شود کرد.
حاذقی- کمیسیون تصویب کرده‌است
رئیس- نظر دیگری نیست؟ (گفته شد- خیر) صورت جلسه تصویب شد.
- بیانات آقای رئیس در خصوص اوضاع آذربایجان
۲- بیانات آقای رئیس در خصوص اوضاع آذربایجان
رئیس- عده‌ای از آقایان اجازه نطق قبل از دستور خواسته‌اند ولیکن دیشب در کمیسیونی که از فراکسیون‌ها انتخاب شده برای نظارت در امر جاریه اینطور در نظر گرفته شده که عجالتاً نطق قبل از دستور نباشد و بنده برای رفع نگرانی افکار عامه مختصر اطلاعاتی که دارم به عرض مجلس برسانم (بعضی از نمایندگان- بفرمائید) حوادث اخیر آذربایجان چون آقایان کاملاً مسبوقند نه تنها مردم وطن پرست شریف آذربایجان بلکه عموم مردم مملکت را به خود متوجه کرده (صحیح است) از تلگراف‌ها و کاغذهائی که می‌رسد این مسئله کاملاً واضحی است که همه مردم مملکت به این موضوع توجه دارند (صحیح است) از ساعتی که مجلس و دولت از این واقعات اطلاع حاصل کردند بدون درنگ مشغول اقدام شدند و تا کنون هیچ آرام ننشسته‌اند دولت از طریق اقدامات داخلی از یک طرف از طریق سیاست خارجی از طرف دیگر مشغول اقدامات در این موضوع شده چنانکه باستحضار خاطر محترم آقایان هم رسانید امیدوارم که انشاءالله رفع تمام سوءتفاهمات و اشکالات بشود و اصلاحاتی که منظور است به نتیجه برسد. نمایندگان هم همه روزه صبح و عصر در مجلس اجتماع کرده‌اند و صحبت شده‌است نظرهایشان را هم به یکدیگر گفته‌اند و هر چه می‌بایستی صحبت بکنند کرده‌اند و هیچ کوتاهی نکرده‌اند و اگر یک دو جلسه علنی هم تشکیل نشد برای ابن بود که آقایان مستحضرند که جلسات خصوصی در همین زمینه تشکیل و در کار بود و مانع شد از اینکه جلسه علنی تشکیل بشود و در نتیجه یکی از جلسات خصوصی چند روز قبل اینطور مقرر شد که عده‌ای از طرف فراکسیون‌ها تعیین بشوند برای ارتباط بین دولت و مجلس و بالاخره نظریات مجلس را به دولت برسانند و اطلاعاتی که به دست آمده از طرف دولت به مجلس بدهند و اگر پیشنهادهای مفیدی به نظر آقایان نمایندگان برسد بدواً بدهند و بعد که در فراکسیون‌ها آقایان مذاکره کنند و نتیجه مذاکرات فراکسیون‌ها را بگویند و دائماً ارتباط بین مجلس و دولت را برقرار و حفظ بکنند این کمیسیون تا کنون چند جلسه تشکیل داده و اقداماتی که لازم بوده کرده‌است و بالاخره از هیچگونه کمکی به دولت فروگذار نکرده و نخواهد کرد. دولت آقای حکیمی که طرف اعتماد کامل مجلس واقع شده (صحیح است) و تقریباً همه آقایان به این دولت رأی اعتماد داده‌اند (لنکرانی- باستثنای بعضی از وزراء) عرض کردم تقریباً، همه آقایان از طرف مجلس کاملاً پشتیبانی شده‌است و اینطوری که بنده از احساسات مجلس می‌بینم تا خاتمه هم پشتیبانی خواهد شد (صحیح است) در خارج هم آنچه ما می‌بینیم هم کاملاً پشتیبانی می‌کنند از ایشان (صحیح است) (امامی- اگر ناامیدشان نکنند) بنابراین امیدوارم که این دولت با پشتیبانی مجلس و با موافقتی که فعلاً بین تمام وکلا حس می‌شود و همه توجه دارند به موضوع و همه آرزومند اصلاح امور هستند این اقدامات انشاءالله به نتیجه مثبت و خوبی برسد (انشاءالله) دولت در بدو این امر بطوریکه آقای نخست وزیر در پشت تریبون اظهار کردند و به مجلس و مردم توصیه کردند که خونسردی خودشان را کاملاً حفظ کنند تا دولت اقدامات خودش ار تعقیب بکند و مجلس را از نتیجه مستحضر کند این بود که مجلس هم بنا بر توصیه دولت همیشه از تظاهر و هیجان و هرگونه اقدامی خودداری کرد برای اینکه دولت وقت داشته باشد و بتواند اقداماتی که لازم است بعمل بیاورد و اگر صحبت‌ها و اظهاراتی در این موضوع نشده تاکنون بطوری که گذشته، بنابر نظر دولت و توصیه بود که دولت در مجلس کرد و به مجلس تا کنون یک اطلاعات مجملی داده شده‌است از طرف دولت و بعضی اظهاراتی آقایان نمایندگان کردند ولی اطلاعات مفصل را مجلس منتظر بود که بعد از آنکه دولت اقدامات لازم خودش را کرد و به نتیجه رسید بیایند و در مجلس اظهار بکنند. این است که مجلس همیشه منتظر است ببیند اقدامات دولت به کجا می سد تا بعد بیایند در مجلس اقدامات خودشان را بگویند دولت آنطور که ما اطلاع داریم با نظر مجلس و با مذاکرات مفصلی که در اطراف این موضوعات هم در فراکسیون‌ها و هم در هیئت کمیسیون شد علاوه بر اقداماتی که راجع به این موضوع دارد می‌کند در صدد است که یک اقدامات اساسی هم راجع به اصلاحات امور اجتماعی و اقتصادی بکند و خیلی سعی دارند که طوری بکنند که بتدریج وسائل آسایش حال عامه فراهم بیاید و آن چیزهایی که اسباب نگرانی مردم را فراهم کرده‌است با یک ترتیبی اصلاح بکنند. حتی این موضوع دیشب در کمیسیون هم مطرح شد که لوایح دولت را تصویب کنند و اگر نواقص جزئی هم باشد رفع شود تا اسباب آسایش عموم از نظر اصلاحات اجتماعی و همچنین اقتصادی هم در ضمن طرف توجه باشد و عملی بشود این را خواستم (آقایان نمایندگان که اطلاع دارند) ولی افکار عامه هم مستحضر باشد از اقداماتی که در نظر است و شده‌است و می‌شود و مجلس امیدوار است که دولت با این ترتیب بتواند موفق شود که در امور زندگانی یک تسهیلات عملی بوجود بیاورد بطوریکه آقایان اطلاع دارند و آقای نخست وزیر اظهار داشتند خوشبختانه اقدامات دولت رو به پیشرفت است ولو اینکه خیلی سریع نباشد و آقای نخست وزیر حسن نتیجه و امید اصلاحات به وکلا وعده داده‌اند و حتی چند نفر از نمایندگان کمیسیون که با ایشان ملاقات کرده بودند این را صراحتاً به آن‌ها گفته بودند که این اقدامات به نتیجه خوبی خواهد رسید (محمد طباطبائی- خودشان بیایند اینجا بگویند) و ما سعی می‌کنیم که انشاءالله به نتیجه برسد و امیدواریم و گمان می‌کنیم که به یک نتیجه خوبی که افکار عامه و مجلس را راضی کند برسد.
این اظهاراتی که البته بطور انفرادی کرده بودند ولی بطور رسمی هم دیشب با نمایندگان آن کمیسیون بحث کرده بودند و امیدوار هستیم که با این اقدامات و مذاکراتی که به توسط دولت از طریق سیاست خارجی و با همکاری متفقین شروع شده و با اقداماتی که در اصلاحات داخلی می‌شود بزودی ما بتوانیم افکار عامه را از این نگرانی خارج بکنیم و آسایش عمومی چه در مرکز و چه در آذربایجان و همه ولایات تأمین و رفع نگرانی بشود و من جمله از اقداماتی که اخیراً شده‌است فرستادن استاندارها بود. آقای بیات که برای استانداری آذربایجان معین شده بودند حرکت کردند و در موقع ورود هم خیلی با حرارت و گرمی از طرف اهالی تبریز استقبال و پذیرائی شده‌اند و ایشان این اقدامی که حقیقتاً شایسته وطن‌پرستی بوده‌است کرده‌اند و ما هم امیدواریم همانطوری که شایسته‌است در آنجا اقداماتی بکنند و اقداماتشان به نتیجه برسد و همینطور اقدام شده‌است. سایر جاهایی هم که استاندار یا فرماندار ندارد دولت به سرعت تعیین بکند و زودی حرکت کنند که هیچ جای مملکت بی استاندار و فرماندار نباشد. این اقداماتی است که از طرف دولت راجع به اصلاحات عمومی مملکت شده‌است. بنابراین بنده تصور می‌کنم چون مخصوصاً این مذاکره و این اظهاری که شد و همچنین نطق‌هایی که آقایان می‌خواهند بکنند برای این است که افکار عمومی را ما متوجه بکنیم که ببینند اقدامات مجلس و دولت به کجا رسیده‌است البته مردم انتظار دارند و نگرانی دارند و از نظر این لازم بود که متذکر شویم که این نگرانی که بوجود آمده‌است تا یک اندازه رفع شود. مردم مطلع بشوند که دولت و مجلس مشغول اقدام است و خودداری و غفلت و فروگذاری نمی‌کنند. چیزی که هست ما باید البته به انتظار این اقدامات و نتیجه آن چند روزی مراقب امور باشیم و هر چه باشد در این مجلس باستحضار آقایان نمایندگان و بوسیله آقایان باستحضار عموم ملت خواهد رسید ضمناً در گوشه و کنار هم اشخاصی پیدا شده و می‌شوند (البته در هر مملکت و در هر جایی و عصری اینگونه اشخاص پیدا می‌شوند) که همیشه یا یک خصومت هائی دارند یا اینکه فهمشان یک قدری ضعیف است. ممکن است در قضایا یک تحریکاتی بکنند و مخصوصاً سعی داشته باشند که افکار عمومی را مشوّب کنند. البته مردم بایستی بدانند که این‌ها یا از روی نفهمی است یا از روی مقاصد خصوصی است و نباید به گفته‌های آن‌ها نگاه بکنند و اخباری را که می‌خواهند باید از منابع مخصوص خودش تحقیق بکنند و کسب خبر بکنند و هر خبری را که از هر جا می‌رسد نباید قبول کنند و ترتیب اثر بدهند (صحیح است) و در این زمینه هم مخصوصاً باید دولت تحقیق کند اگر این اشخاص و مغرض هستند و یک مقاصدی دارند آن‌ها را سیاست کند و اگر از روی اشتباه‌است که طرف اعتراض قرار نگیرند و بنده مخصوصاً بطور اختصار خواستم عرض کنم برای اینکه چون آقایان در این زمینه می‌خواستند صحبت هائی بکنند بنده را مأمور فرمودند که در اینجا این عرایض را بکنم که افکار عامه از نگرانی خارج شده باشد و بدانند که دولت و مجلس تا حدی که می‌تواند از اقدامات خودش فروگذار نکرده‌است (صحیح است) حالا اگر آقایان موافقت بفرمایند وارد دستور شویم (صحیح است – دستور) آقای مجد ضیائی یک پیشنهادی داده‌اند و مقدم است. آقای دکتر مصدق مخالف ورود دستور هستید؟
دکتر مصدق- خیر مخالف دستور نیستم در دستور عرض دارم.
قبادیان- بنده مخالفم با ورد در دستور
رئیس- مخالفید؟ بفرمائید.
قبادیان- اتفاقاً بنده شهوت ندارم برای صحبت کردن و اگر گاهی هم صحبت می‌کنم روی اصل مصالح مملکت است. در این روزها افکار عموم ملت ایران متوجه قضایای آذربایجان شده‌است (صحیح است) اگر در مجلس این را مسکوت بگذارند بنده از اشخاصی هستم که این را یک نوع قصوری برای خود می‌دانم ما که به نمایندگی ملت ایران انتخاب شده‌ایم و این سمت را داریم باید وظیفه خودمان را انجام دهیم الآن یک قسمت از مملکت ما دچار بحران و وضعیاتی شده‌است که در تمام رادیوها و دولت‌های عظیم دنیا در اطراف ما ده روز است بحث می‌کنند. ولی در مجلس ایران واقعاً ما به سکوت و خاموشی می‌گذرانیم (بعضی از نمایندگان – در جلسات خصوصی کاملاً صحبت شده‌است) بنده خودم به شخص آقای حکیم الملک کمال اطمینان و اعتماد را دارم و حتی به ایشان اطمینان داشتم که چندین جلسه که می‌خواستند آقایان در این موضوع در مجلس صحبت کنند یا اینکه اجازه نطق قبل از دستور خواسته بودم موافقت کردم که صحبت نشود ولی بیش از این در افکار عمومی دنیا سکوت مجلس و ملت ایران موجب رضا تلقی می‌شود و ما حاضر نیستیم که اینطور تلقی شود چرا نمی‌گذارید صحبت بشود؟ اگر لازم است که دولت به مجلس توضیح ندهد، ندهد و دولت خودش یک وظیفه دیپلماسی دارد با ممالکی که همجوار ما هستند و با ما قرارداد دارند دولت وظیفه خودش را انجام بدهد ولی وظیفه مجلس نیست که در اطراف قضایای مهمی به سکوت برگزار کند و این سکوت آقایان بی نهایت مضر است (جمعی از نمایندگان- اینطور نیست) مملکت به آتش کشیده شده‌است بنده مخالفم و بایستی صحبت بشود.
رئیس- رأی می‌گیریم به ورود در دستور آقایانی که موافقند قیام نمایند (اکثر قیام نمودند) تصویب شد.
- اعلام نتیجه استخراج آراء متخذه جهت ناظر ذخیره اسکناس و تجدید اخذ رأی
۳- اعلام نتیجه استخراج آراء متخذه جهت ناظر ذخیره اسکناس و تجدید اخذ رأی
رئیس- آقای مجد ضیائی پیشنهادی فرموده‌اند که ناظر بانک را انتخاب نیم (صحیح است) آقای ملک مدنی.
ملک مدنی- نتیجه انتخابی که در جلسه گذشته شده‌است بفرمائید خوانده شود.
رئیس- نتیجه استخراج آراء جلسه گذشته خوانده می‌شود:
در تاریخ ۵/۹/۱۳۲۴ جلسه استخراج آراء یک نفر ناظر بانک با حضور آقایان صفری- سنندجی-آشتیانی- مجد ضیائی و ذوالفقاری تشکیل و در نتیجه استخراج آراء آقایان ذیل آراء داشتند از ۹۲ نفر عده رأی دهندگان ۸۹ ورقه رأی اتخاذ و قرائت شد.
آقای صادقی ۳۰ رأی- آقای دکتر کیان ۲۹ رأی- آقای اردلان ۱۴ رأی- آقای بوشهری ۱۲ رأی- آقای لنکرانی یک رأی – ورقه سفید ۲
چون اکثریت نسبت به هیچکدام آقایان حاصل نشده بود اینک گزارش آن را برای تجدید اخذ رأی تقدیم می‌نماید.
هاشمی- این مرتبه دفعه سوم است و به اکثریت نسبی انتخاب می‌شود.
رئیس- آقای مجد ضیائی
مجد ضیائی- بنده خواستم عرض کنم که چون کارهای زیادی داریم و این دفعه هم به اکثریت نسبی انتخاب می‌شود و آقای صادقی هم بر همه مقدم هستند آقایان یک موافقتی بفرمایند که این جلسه این کار را تمام کنیم. مقصود تذکر بود.
رئیس- آقای روحی هم در این موضوع پیشنهادی کرده‌اند که این نماینده بانک حقوقی نداشته باشد بنده تصور می‌کنم بعد از رأی گرفتن این پیشنهاد مطرح شود.
روحی- بلی بعد از رأی گرفتن.
رئیس- بالاخره رأی می‌گیریم به انتخاب یک نفر ناظر بانک (عده برای رأی کافی نبود). آقای دکتر مصدق گویا راجع به دستور پیشنهادی داشتید؟
دکتر مصدق- خیر
رئیس- عده‌ای از آقایان بیرون هستند فرستادیم تشریف نیاوردند (عده‌ای از نمایندگان- اسامی شان را بخوانید)
فاطمی- مقصود چیست از این کار؟
هاشمی- مجلس را تعطیل کردن
اردلان- علتش این است که مجلس دیر تشکیل می‌شود ساعت ۱۱ همه حاضر بودند زنگ نزدید.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- اعلام رأی فرمودید برای اخذ آراء ولی چون اکثریت نیست و عده برای رأی کافی نیست عقیده‌ام این است یک لایحه دیگری را جزء دستور قرار بدهیم شروع به کار بکنیم و بعد که عده کافی شد بلافاصله اعلام رأی بفرمائید و رأی بگیرید چون عده برای مذاکره هم کافی است و مجلس هم تعطیل نمی‌شود. بنده عقیده‌ام این است که فعلاً این کار را ببعد موکول کنیم.
رئیس- یک گزارشی است از کمیسیون عرایض و مرخصی چون امروز مدت پانزده روز از اعلام جرمی که اخیراً شده‌است تمام می‌شود و این پانزده روز چون چند نفر غایب داشته‌اند تقاضا کرده‌اند که پانزده روز تمدید بشود برای اینکه بتوانند رسیدگی بکنند اگر آقایان در این باب نظری دارند صحبت بکنند اگر ندارند که موافقت شود (عده‌ای از نمایندگان- خیر مخالفتی نیست) لایحه‌ای که وزارت دادگستری راجع به اختیارات در باب گذراندن قوانین (پوررضا- عده برای رأی کافی است جناب ریاست) (عده کافی شد) پس عجالتاً رأی می‌گیریم به یک نفر ناظر بانک (اخذ رأی بعمل آمد) عده ۸۷ نفر. پس استخراج را شروع می‌کنیم آقای مجد ضیائی- آقای ظفری- آقای ذوالفقاری- آقای بیات- آقای سنندجی ناظر هستند تشریف بیاورند.
صمصام- سابقاً اینطور بوده‌است که می‌بردند بیرون، حالا هم ببرند بیرون (بعضی از نمایندگان- بعد استخراج بکنید) (مهندس فریور- همین جا بخوانند)
هاشمی- اتفاقاً در جلسه گذشته همین موضوع در مجلس عنوان شد. هم بنده و هم آقای دکتر معظمی یادآوری کردیم که سوابق این مجلس این بوده‌است که در خارج استخراج کرده و نتیجه را به مجلس می‌دادند بی جهت چرا این سابقه را بهم می‌زنید اجازه بدهید پیشنهاد آقای روحی را بخوانیم.
فرهودی- عده برای رأی کافی شد.
- اخذ رأی نسبت به طرح پیشنهادی آقای فرهودی
۴ - اخذ رأی نسبت به طرح پیشنهادی آقای فرهودی
رئیس- طرح آقای فرهودی مذاکراتش خاتمه پیدا کرده بعد ماند رأی یک فوریت حالا رأی می‌گیریم به یک فوریت آقایانی که موافقند با فوریت این طرح قیام نمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. (دشتی- لایحه دادگستری را مطرح کنید)
رئیس- چه پیشنهادی؟
لنکرانی- آقا شرم آور است مردم خیال می‌کنند که عمداً نمی‌خواهید بخوانید.
رئیس- استدعا دارم امضایتان را درست بفرمائید. پیشنهاد آقای لنکرانی قرائت می‌شود. چون دفعه آخر است همین جا آراء قرائت و نتیجه اعلام می‌شود.
دکتر شفق- چه مانعی دارد خوانده شود.
لنکرانی- اجازه بفرمائید توضیح عرض می‌کنم.
رئیس- مخالفی نیست توضیح نمی‌خواهد
لنکرانی- این اصرار توهم آور است مردم خیال می‌کنند حسابهائی است
رئیس- توضیح نمی‌خواهد. مخالف ندارد.
لنکرانی- بسیار خوب
رئیس- آقایان نظار تشریف بیاورند (فرخ آراء را بشمارید) آقای سنندجی
یک نفر از نمایندگان- آقای سنندجی نیستند
رئیس- آقای ظفری
یک نفر از نمایندگان- آقای ظفری نیستند (اوراق رأی شماره و ۹۳ رأی شمرده شد)
رئیس- ۹۳ رأی است
لنکرانی- آقای رئیس ما ۹۳ رأی نداشتیم این تابلو است این ۹۳ نداشته‌است این را خواهش می‌کنم تحقیق بفرمائید.
مهندس فریور- ۹۳ نداشته‌است.
تیمورتاش- عده از ۸۶ و ۸۷ بالاتر نرفت
مهندس فریور- این رأی باطل است.
امینی- تجدید بکنید آقا
یمین اسفندیاری – تابلو را نگاه کردیم از ۹۰ هم بالاتر نرفته این آراء باطل است.
رئیس- اگر آقایان موافقند تجدید بشود (صحیح است تجدید بشود)
مرآت اسفندیاری- ما تابلو را که نگاه کردیم به ۹۰ هم نرسید در حینی که رأی می‌گرفتید آقای آقاسید ضیاءالدین با چند نفر وارد شدند و رأی دادند هیچ عیبی ندارد.
فاطمی- بنده مواظب بودم حقیقت این است که ۹۲ و ۹۳ رأی اصلاً نبود شهادتی که بنده می‌دهم این است که ۹۲ و ۹۳ نبود.
مهندس فریور- مطلقاً نبود.
رئیس- این عیبی ندارد تجدید می‌شود (عده کافی نیست)
دکتر کشاورز- استدعا می‌کنم دستور بفرمائید کسی که حاضر و غایب در مجلس می‌کرد بگوید که چند نفر وکیل در مجلس امروز بوده‌است.
رئیس- چند نفر بوده‌اند؟
دکتر کشاورز- ببینید چند نفر امروز اصلاً در مجلس بوده‌است. لازم است.
رئیس- در جلسه را می فرمائید؟
دکتر کشاورز- در محوطه مجلس اصلاً چند نفر بوده‌اند.
رئیس- ما که تجدید می‌کنیم چه لزومی دارد.
دکتر کشاورز- این اهمیت دارد که ذکر شود چند نفر در مجلس بوده‌اند.
رئیس- عده کافی نیست.
یک نفر از نمایندگان- یک قدری تأمل بفرمائید
رئیس- کسی نیست که بیاید فردا هم کمیسیون کشاورزی طرف احتیاج است برای این لایحه و بعلاوه از وزارت راه تقاضا می‌کنند که چندی است کار لازمی دارند و کمیسیون راه هم باید تشکیل بشود.
اردلان- بنده عرضی ندارم
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- طرح آقای فرهودی اول باید به کمیسیون مبتکرات بیاید بعد که کمیسیون مبتکرات موافقت کرد آنوقت خبرش را به مجلس بدهد و از مجلس به کمیسیون کشاورزی ارجاع شود.
دکتر معظمی- این فرمایشی را که فرمودید بطور سابقه صحیح است ولی ماده نظامنامه می‌گوید می تواند به کمیسیون مبتکرات بفرستند و مطابق ماده ۲۴ اگر نباشد هیچ مانعی ندارد چون به فوریتش هم رأی داده شده‌است مستقیماً به کمیسیون کشاورزی فرستاده شود.
اردلان- عرض کنم این طرحی را که بنده مطالعه کردم مربوط به صول یک مالیاتی است آنچه که بنده مطالعه کردم چون یک چیزی باید از رعایا بگیرند برای کشاورزی این طرح حتماً باید به کمیسیون دارائی برود.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- بنده هم روی سابقه‌ای که بوده‌است عرض کردم واِلا موافقم به اینکه به کمیسیون کشاورزی یا کمیسیون دارائی هر کدام که مصلحت می دانند مراجعه بشود واِلا این سابقه همیشه این طور بوده که یک طرحی که تهیه می‌شد به کمیسیون مبتکرات فرستاده می‌شد که نظر بدهد ولی اگر آقایان می‌فرمایند که مستقیماً به کمیسیون کشاورزی برود بنده هم موافقم.
رئیس- اساساً در خود طرح اگر نظر آقایان باشد تقاضا شده‌است که به کمیسیون کشاورزی برود. بنابراین می‌فرستیم به کمیسیون کشاورزی اگر آنجا از نظر نظامنامه لازم دیدند به کمیسیون دارائی برود آنوقت می‌فرستیم. از طرفی عرض کنم که بنده استدعا می‌کنم کمیسیون کشاورزی هیئت رئیسه خود را انتخاب کند و کمیسیون راه هم هیئت رئیسه خود را انتخاب بنماید برای اینکه کارهای وزارتخانه‌ها مانده و چون عده هم کافی نیست (لنکرانی- و لنکرانی هم اجازه نطق خواسته‌است) اگر اجازه می‌دهید جلسه را ختم کنیم. عرض کنم آقای دکتر شفق تذکری به بنده داده‌اند اگر آقایان اجازه می‌دهند باستحضار مجلس برسانم که اقدام بشود. می گویند وزارت دارائی اعتبار ۵۰ نفر دانشجوی پزشکی را پذیرفته و به دانشگاه موافقت خود را اطلاع داده و لایحه آن عنقریب به مجلس خواهد آمد و کمیسیون بودجه هم به این امر رأی داده ولی گویا دانشگاه در اجرای این قرار هنوز تعلل می‌کند و پیشنهاد می‌کنند مجلس به دانشگاه تذکر در این باب بدهد (صحیح است – تذکری بدهید) آقای نقابت فرمایشی دارید؟
نقابت- می‌خواستم عرض کنم که آقا دانشگاه را بایستی یک فکری برایش کرد. به عنوان اینکه مستقل است به تذکرات وزارتخانه ترتیب اثر نمی‌دهد (لنکرانی- صحیح است) مجلس قانونی وضع کرد برای کوردکترا ترتیب اثر ندارد بعد دستور دادند باز ترتیب اثر نداد (حاذقی- سئوالی هم در این خصوص از وزیر فرهنگ کردیم) مثل اینکه در وزارت فرهنگ باید اساساً یک دستگاه مستقلی ایجاد شود بایستی تصمیمات دانشگاه با تصویب وزارت فرهنگ به موقع اجراء گذاشته شود تا اصل مسئولیت وزراء در مقابل مجلس معلوم بشود.
رئیس- آقای دکتر معظمی
دکتر معظمی- بنده می‌خواستم عرض کنم که این فرمایشی که آقای نقابت فرمودند در دانشگاه مطابق قانونی که مجلس شورای ملی تصویب کرده‌است رفتار می‌کنند راجع به دانشجویان (نمایندگان – عده کافی نیست) بنده بعد عرض می‌کنم بعد عرایضم را به عرض می رسانم که سوء تفاهم نشود.
- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
۵- موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه
رئیس- چون عده کافی نیست اگر آقایان اجازه می‌دهند جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز یکشنبه
(سه ربع ساعت بعد از ظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی
سید محمد صادق طباطبائی