مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ دی ۱۳۰۴ نشست ۲۴۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۹ دی ۱۳۰۴ نشست ۲۴۰
مشروح مذاکرات مجلس ملی. دوره۵
جلسه: ۲۴۰
صورت مشروح مجلس سه‌شنبه بیست و نهم دی ماه هزارو سیصد و چهار مطابق چهاردهم رجب هزار و سیصد و چهل و چهار
مجلس دو ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای تدین تشکیل گردید.
(صورت مجلس یکشنبه بیست و هفتم دی ماه را آقای آقا میرزا شهاب قرائت نمودند)
رئیس- آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- قبل از دستور.
رئیس- آقای کازرونی
کازرونی- بعد از تصویب مجلس
رئیس- آقای شوشتری
شوشتری- قبل از دستور
رئیس- آقای افسر
محمد هاشم میرزا افسر- قبل از دستور
رئیس-آقای حاج حسن آقا ملک
حاج حسن آقا ملک- در دستور عرض دارم
رئیس- آقای دکتر آقایان
دکتر آقایان- قبل از دستور
رئیس- آقای امیر حسین خان
امیر حسین خان – قبل از دستور
رئیس- آقای آقا شیخ جلال
آقا شیخ جلال- قبل از دستور
رئیس- آقای امامی
میرزا جواد خان امامی- آقای لیقوانی را که غایب بی‌اجازه نوشته‌اند مریض هستند و مخصوصاً به توسط بنده هم از مقام محترم ریاست استجازه کرده‌اند خوب است بفرمایید ایشان را غایب با اجازه بنویسند
رئیس- باید رسما استجازه کنند و کمسیون هم تصویب کند مراجعه به کمسیون می‌شود و اصلاح می‌شود. آقای یاسایی (اجازه)
یاسایی- در جلسه گذشته بنده عرض کردم و مخالفت کردم با پیشنهاد آقای تجدد گویا سوء تفاهم شده. مقصود بنده این بود که اگر جلسات مجلس زیاد شود کمیسیونها به وظایفی که دارند نمی‌رسند و مخصوصاً کمسیون بودجه که با این که نزدیک است عمر مجلس تمام شود هنوز نتوانسته است راپورت خودش را راجع به بودجه کل مملکتی بدهد و همچنین سایر کمیسیونها به علاوه در آن جلسه عرض نکردم منحل شود عرض کردمتحلیل برود و تحلیل غیر از انحلال است.
رئیس- آقای تهرانی راجع به صورت مجلس فرمایشی دارید؟
طهرانی- خیر
رئیس- نسبت به صورت مجلس ایرادی نیست؟
بعضی از نمایندگان- خیر
رئیس- صورت مجلس تصویب شد. آقای آقا سید یعقوب (اجازه)
آقا سید یعقوب- مجلس در شرف اختتام است و خوشحالم از این که صحبتی را که می‌خواهم بکنم آقای وزیر مالیه هم تشریف دارند و آن روز هم در مجلس تشریف داشتند. بعد از آن که اعلان مجلس مؤسسان داده شد همین آقای وزیر مالیه از آقای وزیر داخله سؤال کردند که راجع به انتخابات چه اقدامی فرموده‌اند. آقای منصورالملک جواب دادند بعد از تمام شدن مجلس مؤسسان شروع به انتخابات خواهد شد؟ بااین که بنده مستحضرهستم که اعلیحضرت اقدس پهلوی فوق العاده علاقه به انتخابات دارندواول فرمانی که دردورة سلطنتشان امضاءفرمودندفرمانانتخابات بودکه درسوم دیماه به امضاءرسیدودرششم دیماه اعلان شدودربیست ودوم بهمن ماه مجلس پنجم اختتام پیدامیکند. نمیدانم هیئت دولت چه خیال کرده اندوچه فکرمیکنندبرای اندتخابات دوره ششم. بنده که هیچ آثاری نمی‌بینم ظاهرباشد. دردوره‌های گذشته یک ترتیباتی واقع شدوبهترین دوره چهارم بودکه درزمان بودن مجلس اعلان انتخابات داه شدباآن جدیت بازمدتی طول کشیدولی فعلاًهیچ آثاری ازش نیست ومخصوصاًهیئت دولت فعلی که بیشترشان نماینده مجلس بوده اندعقیده بنده این بودکه بیشتردراین خصوص جدیت بفرمایند اگرآقای وزیرمالیه دراین باب اطلاع دارندبفرمایندواگراطلاع ندارندتأکیدی بفرمایندغرضم این است که ازطرف مقام محترم ریاست به هیئت دولت تذکرداده شود. مخصوصاًآقای وزیرمالیه که سابقاًوکیل بوده اندبیشتردراین باب جدیت بفرمایند. وزیرمالیه چون درقانونی که دراین دوره گذشت این طورتصویب شدکه درکلیه مملکت دریک روزمعین اتنخاب شروع شودوچون به طوری که سابقاًهم گفته شدوسائلی که تهیه شده بودازقبیل تعرفه وچیزهای دیگربرای مجلس مؤسسان مصرف شده بودودربعضی نقاط اسباب کارحاضرنبودوهمان طورکه آقای آقاسیدیعقوب اظهارداشتنداعلیحضرت اولین فرمانی که امضاءفرمودندهمین فرمان بودکه کاملاًبه هیئت دولت تأکیدفرمودندکه راجع به انتخابات زودتراقدام شودودولت هم همین سعی راداشته است که آنچه ممکن است زودترشروع شود. ولی به طوری که عرض کردم چون درقانونی که نوشته شده است بایستی یک مرتبه درمملکت شروع به انتخابات شودهمین که وسائل به قدرکافی تهیه وفرستاده شد (امیدوارم تاچندروزدیگرفرستاده شود) انتخابات شروع می‌شود.
رئیس-آقای کازرونی (اجازه).
کازرونی-نظر به این که انشاءالله تعالی به میمنت ومبارکی وبه اقبال بیزوال اعلیحضرت شاه به افتخاردوره پنجم قریباًلایحه راه آهن به مجلس خواهدآمدبنده برای تذکریاتذکارآنچه رامیدانم ومقتضی میدانم عقیده دارم قبلاًبه عرض آقایان برسانم ومخصوصاًعذرمیخواهم تقاضادارم اگرچنانچه درگفتارم قصوریباشدیااسباب تضییع آقایان بشودخرده گیری نکند. بنده عقیده‌ام این است برای راه آهن قبلاًبه یک کارخانه آهن تابی خریداری شده ودریکی ازنقاطی که نزدیک به معدن آهن باشددائرکنندکه مامحتاج به خریدن ازخارجه نباشیم ومخصوصاًازحسن اتفاق معدن آهن جائی واقع شده است که ازیک طرف نزدیک به دریااست وازیک طرف نزدیک به جنگل است وازیک طرف نزدیک به معدن ذغال سنگ ونفت است وهمچنین ازسایرجهات دیگرواین که جمیع اینهادریک جاواقع شده باشدگمان می‌کنم دردنیانظیرنداشته باشد واگرهم نظیرداشته باشدمحدوداست وآن مازندران است. دیگردرخصوص خط آهن است که ازکجاهابایدعبورکندچون درجرایددیده میشودکه دراین موضوع خیلی بحث میکنندبنده هم خواستم نظریات خودم راعرض کنم. بنده عقیده دارم راه آهن ازنقاطی بایدعبورکندکه آن نقاط تقریباًدروسط مملکت باشدتاطرفین راه به طورتساوی وبهتربتواننداستفاده کنند ودیگربایستی ازنقاطی عبورکندکه مال التجاره ازآن نقاط زیادترعبورکندکه ویرانه است وراه عبورمال التجاره نیست یااین که طرفین راه نتوانندبه تساوی ازآن استفاده کنند. دیگراین که این خط آهن بایدازنقاطی عبورکندکه مردمانش یک مردمانی باشندکه خودشان مستحفظ راه باشندوخودشان فداکاری وجان نثاری کنندکه دولت محتاج نباشدیک قوه زیادتروبیشتری برای حفاظت وصیانت راه درست کندحالاراه نزدیکترباشدکوهستان کمترداشته باشداینهاچیزهائی است که شایدحالامقتضی نباشدعرض کنم وبنده گمان می‌کنم یک همچوراهی که متصف به این صفات باشدبازهم دارای یک صفاتی باشدکه حالاکمی وقت اجازه نمیدهدکه اینجاعرض کنم. راه ازشیرازبه بوشهر. بوشهربهترین بنادرایران است…
رئیس-آقابهتراین نیست که درموقعی که لایحه راه آهن میایداین اظهارات رابفرمائید؟
کازرونی-منافات دارد؟
رئیس-آقایان بایدتشخیص بدهندکه قبل ازدستورچه موضوعی رامی‌توانندمذاکره کنند.
کازرونی-مانع قانونی دارد؟
رئیس-وقتی که لایحه آمدبایدصحبت کنید.
کازرونی-قبل ازدستورهم بنده می‌توانم..
(صدای زنگ رئیس).
رئیس-رأی می‌گیریم.
شیروانی-من مخالفم بارأی گرفتن.
رئیس-بااین کمی وقت مجلس خوب نیست زیادوقت تلف شودلایحه که آمدآقایان می‌تواننددرآن صحبت کنندوالابرای بنده چه فرق می‌کنند
کازرونی-اگرمانع قانونی داردبنده عرض نمی‌کنم.(به محل خودمراجعت نمودند)
رئیس-خبرکمیسیون عرایض ومرخصی راجع به مرخصی سه روزه آقای ذوالقدرکه درکمیسیون هم تصویب کرده است قرائت می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)
آقای ذوالقدرنماینده محترم درهفدهم دیماه مراجعه به کمیسیون نموده اظهارفرمودندکه درمرخصی دوماهه که برای مسافرت خودبه فارس داشتندسه روزبیشترطول کشیده است وتقاضای امتدادمرخصی برای مدت مزبورنمودندچون عذرایشان موجه نبوده کمیسیون امتدادمزبوررا تصویب نمی‌نماید.
رئیس-بنده اشتباه کردم. این که عرض کردم کمیسیون تصویب کرده است کمیسیون تصویب نکرده است آقای دست غیب (اجازه)
دست غیب-اولاًسه روزمرخصی قابل مذاکره نیست به علاوه مااینجاسه ماه وچهارماه وپنج ماه مرخصی داده‌ایم سه روزچیزی نبودکه اصلاًبه مجلس بیایدوبنده تقریباًبعدازعرایض خودم مذاکرات راکافی میدانم وبااین ترتیب راپورت هم مخالفم مجلس که دوماه وسه ماه وچهارماه وپنج ماه اجازه داده است سه روزاینقدراهمیت نداردکه زیاددرش صحبت شود.
رئیس-رأی گرفته میشودبه مفاداین خبر. آقایانی که تصویب میکنندقیام فرمایند.
(سه چهارنفربرخاستند)
رئیس-راپورت ردشدمرخصی ایشان تصویب گردیدخبردیگرکمیسیون عرایض ومرخصی راجع به بیست وپنج روزمرخصی آقای شریعت زاده است کمیسیون هم تصویب کرده قرائت می‌شود.(اینطورخوانده شد)
آقای میرزااحمدخان شریعت زاده نماینده محترم متلا به تب ونوبه شده وتقاضای بیست وپنجروزمرخصی ازاول دیماه نمودند کمیسیون عذرایشان راموجه دانسته مرخصی مذکورراتصویب می‌نماید
رئیس-آقای دست غیب
. دست غیب-موافقم.
رئیس-آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی-موافقم.
رئیس-رأی گرفته میشودبه این راپورت. آقایانی که موافقندقیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند).
رئیس-تصویب شد. خبردیگرراجع به مرخصی یک ماهه آقای آقامیرزااسماعیل خان وکیل است کمیسیون هم تصویب کرده است.(به شرح آتی خوانده شد)
آقای آقامیرزااسمعیل خان وکیل نماینده محترم نظربه امتداد کسالت خودوتصویب تصدیق طبیب تقاضای یکماه مرخصی ازپانزدهم دیماه نمودندکمیسیون عذرایشان رامحترم دانسته مرخصی مزبورراتصویب می‌نماید.
رئیس-آقای روحی.
روحی-موافقم.
رئیس-مخالفی ندارد؟
(گفته شدخیر)
رئیس-رأی گرفته میشودآقایان موافقین قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند).
رئیس-تصویب شدوطرح قانونی آقای اتحادکه قریب هشتادنفرازآقایان امضاءکرده اندقرائت می‌شود.(اینطورخوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی شیدالله ارکانه نظربه مشکلاتی که ماده(۷۱)قانون استخدان کشوری برای عده زیادی ازمستخدمین صدیق دولت تهیه کرده وتعدیل این ماده توجه مقامات مربوطه وکمیسیون محترم مجلس شورای ملی رانیزبه خودجلب نموده است ونظربه این که تجدیدنظر درکلیه قانون مذکوردراین دوره میسرنیست لذاامضاءکنندگان باقیددوفوریت وعدم ارجاع به کمیسیون دوماده ذیل راپیشنهادوتصوبل آن رابه نام آسایش حال صدهاعائله ایرانی ازمقام محترم نمایندگان ملت دخواست مینمائیم.
ماده اول- اشخاصی که سابقاًمشاغل دولتی به عهده داشته ودرتاریخ شروع اجرای این قانون خدمتی رامتکفل نبوده انددرصورتی مستخدم رسمی محسوب میشوندکه ازتاریخ۱۴جمادی الاخر۱۳۲۴به این طرف ۳سال متوالی تاپنجسال متناوب به موجب فرمان همایونی یاحکم وزارتخانه ویابرطبق احکام رسمی حکام. رؤسای اداره دولتی وبلدی مصدرشغل رسمی بوده باشندولی این قبیل مأمورین درصورتی حقوق انتظارخدمت رادریافت مینمایندکه مجموعاًهشت سال مصدرخدمات رسمی بوده باشند.
ماده دوم-ماده(۷۱)قانون استخدام کشوری لغووماده فوق به جای آن برقراراست.
یک نفرازنمایندگان-امضاءهم قرائت بشود.
رئیس-خوانده می‌شود.(به تفضیل ذیل خوانده شد)
ااتحاد، عبدالله یاسائی، اخگر، حبیب الله شادلو، بهبهانی، مدرس، آشتیانی، افسر، رهنما، محمدتقی اسعد، دیبا، تجدد، رضوی، عراقی، دیوانبیگی، مزارعی، رضاافشار، سیدعلاءالدین، سیدحسن کاشانی، دکترآقایان، جلال الدین، غلامحسین مسعود، دست غیب، کازرونی، عبدالله معتمد، محمدولی میرزا، مهدوی، حائری زاده، هایم، شیروانی، صادق اکبرصدرائی، سلطانی، دولت آبادی، یحیی زنگنه، محمدولی اسدی، رضاحکمت، میرزاشهاب، شیخ الاسلام، امامی خوئی، عدل، ایزدی، یدالله نظامی، محمدنجات علی اعظمی زنگنه، سیف الله اسکندی، عبدالرحمن لرستانی، عباسی، سیدکاظم یزدی، محمدوکیل، حبیب الله کمالوند، حسن ملک، شریعت زاده، ابوالحسن پیرنیا، اسدالله کردستانی، دکترحسین بهرامی، افخمی تهرانی، سهراب زاده، ضیاء، علی خطیبی، سیدعبدالحسین صدر، سهراب ساکینیان، تقی بهار، سیدمصطفی بهبهانی، معظمی، طاهری، حسین اسفندیاری، اکبرمیرزا، اردشیری، رضارفیع، علی رضاالقمی، شوشتری، سیدیعقوب. میرزائی، دکتراحتشام، فرمند، محمودوحیدسعد، ع روحی اتابکی، میرزاآقاخان عصرانقلاب، ابوالفتوح علوی، ذوالقدر، ارباب کیخسرو، حیدرقلی حشمتی، دکترضیائی، مفتی، امیر حسین خان، قشقائی، فرج الله آصف الموئی. امیراعلم.
رئیس-مذاکره راجع به فوریت این لایحه است آقای تهرانی (اجازه)
تهرانی-موافقم.
رئیس-آقای دست غیب.
دست غیب-موافقم.
رئیس-آقای آقاسیدیعقوب (اجازه)
طباطبائی دیبا(خطاب به آقای آقاسیدیعقوب) خودتان امضاءکرده‌اید.
آقاسیدیعقوب-عرض کنم همین طورکه آقای دیبا فرمودندبنده هم این لایحه راامضاءکردم ولی این رامسلم بدانیدکه امضاءدرآنجاغیرازعقیده درمجلس است
(خنده نمایندگان)
بنده عقیده‌ام را می‌گویم دروغ هم نیست آنجاامضاءکرده‌ام یعقوب الموسوی ولی آن امضاءبرخلاف عقیده‌ام می‌باشد. تمام آقایان میدانند که من به کلی مخالف بااین قانون استخدام بوده‌ام وهمیشه می‌گفتم این قانون یک اژدهائی است که مالیه رامیبلعد حالاباز هم می‌خواهیم این اژدهارابزرگترکنیم بنده تقاضامیکنم به فوریت این لایحه رانگذرانیم. یک فوریت آن رارأی بدهیم وبرودبه کمیسیون بودجه یاکمیسیون استخدام ودرآنجاتطبیق بشودبنده اساساًنمیگویم نمی‌خواهم رأی بدهم ولی بافوریتش مخالفم برودبه کمیسیون بودجه یا کمیسیون استخدام
رئیس-آقای اتحاد.
اتحاد-بنده بااجازه آقایان می‌خواهم عللی راکه بنده وجمعی ازآقایان راواداربه این کارکردکه تقاضای فوریت کردیم به عرض آقایان برسانم. به نظربنده آقایان دراینجاقضات عدالتندوآقایانی که درپشت این کرسی نطق صحبت میکنندموافقین یک نظریاتی هستندکه بالاخره بایستی آن قضات عدالت یکی ازاین نظریات راقبول کنند. تمام آقایان تصدیق میفرمایندکه قانون استخدام کشوری یک مشکلاتی هم برای مملکت ودولت وهم برای افرادایجادکرده است وبرای همین بودکه تمام مقامات ازدولت ومجلس معتقدشدندکه بایددرقانون استخدام تجدیدنظربشودوبرای همین هم بودکه مجلس شورای ملی یک کمیسیونی تشکیل دادکه درقانون مذکورتجدیدنظربکنند. عجالتاًبنده نمی‌خواهم موادی راکه مورداشکال است عرض کنم فقط می‌خواهم عرض کنم که ماده هفتادویک قانون استخدام کشوری تقریباًدوهزارخانواده ایرانی رابدبخت کرده است واگرماملاحظه کنیم درسایرممالک آقای آقاسیدیعقوب میفرمایندبرودبه کمیسیون بودجه. چندی قبل درضمن اخبارخارجه روزنامه ایران دیدم نوشته شده است دولت آلمان روزی یک کروربیکاررانان میدهدودرانگلستان روزی دویست وپنجاه هزارنفر سیصدهزارنفربیکاررانان می‌دهند. آنوقت مادراین طرح قانونی نگفتیم به بیکارهانان بدهندگفته‌ایم اجازه بدهندبه آنهاکار بدهندوحتی ماملاحظه کردیم وگفتیم تاهشت سال تمام خدمت نکرده باشندبه آنهاحقوق انتظارخدمت ندهند. اماراجع به این که تقاضای دوفوریت کردیم برای این بودکه اولاًاین چیزتازه نیست همان ماده هفتادویک قانون استخدام است منتهی آنجاپنجسال وهشت سال بوده است اینجاسه سال وپنجسال شده است. به عقیده بنده مخالفت بااین طرح قانونی مساوی است بابدبخت کردن دوهزارعائله ایرانی درصورتی که گفته شده تا هشت سال خدمت نداشته باشدبه آنهاحقوق انتظارخدمت هم ندهند.
وزیرمالیه-بنده معتقدم همان طورکه اظهارکردندچون برای تجدیدنظردرقانون استخدام یک کمیسیونی ازطرف مجلس معین شده ومشغول هستندکه اگرمعایبی به نظرشان میرسداصلاح کنندوبه مجلس تقدیم نمایند. حالاآن قضیه همانطورکه اظهارکردنددرمدت خدمت وترتیب حقوق اینهایک اختلافی پیدامیشودباآن ترتیبی که سابقاًمجلس رأی دادبه این جهت بنده معتقدم که فعلاًمجلس فوریت رارأی ندهدواگرهم میخواهدرأی بدهدبه یک فوریت قائل شودکه این لایحه برودبه کمیسیون ودرآنجامذاکراتی دراطراف آن بشودونظریه دولت هم معلوم شودودرصورتی که معایبی نداردرأی بدهندوتصویب شود. والااگربناشودحالادوفوریت تصویب شودودرمجلس مطرح گرددممکن است درموقع عمل واجرادچاراشکال شودوبنده معتقدم برودبه کمیسیون ونظریاتی درش بشودوبعدبیایدبه مجلس مطرح شود.
رئیس-آقای طهرانی (اجازه)
طهرانی-بدبختی مستخدمین این است که کمیسیون استخدام دوسال است تشکیل شده وتاامروزیک ماده که مشتمل بریک جمله باشدبه مجلس نفرستاده اندواین کارباعث عصبانی شدن مجلس شدچراکه موادقانون استخدام بعضی هاش مضربه حال مملکت است وبعضی هاش مفید. آنچه که مضراست این است که درهرسال به واسطه ارتقاءرتبه مستخدمین یک ملیون اضافه حقوق بایدداده شود. ولی موادمضره وظالمه اش این است که فضلاءامروزه مملکت که دردوره آزادی ومشروطیت تحصیلاتشان راتمام کرده انداینهابایدازحقوق اجتماعی دولتی محروم باشندوداخل درادارات دولتی نشوندومستخدم نشوند. لیکن آن پیرهای قدیمی که نمی‌توانندیک صفحه چیز بنویسندبه واسطه این که قانون استخدام برای آنها یک سدسکندری شده آنهابایددرادارات باشندوحقوق‌های گزاف بگیرند. به این جهت بودکه مجلس پیشنهادکردکه این ماده ظالمانه برداشته شودویک ماده عادله جای آن بگذارند.
رئیس-کمیسیون استخدام کارش راتمام کرده است ودرروزقبل مواداصلاحی راراپورتش راحاضرکرده بودندکه تقدیم مجلس کنندفقط منتظربودندکه مخبرکمیسیون آقای شریعت زاده آن راپورت راامضاءکنندوتقدیم مجلس کنند. بنابراین کمیسیون کارش راتمام کرده است ودرهمین ماده ۷۱هم که الان مطرح است اظهارعقیده کرده است ممکن است درموقعی که مطرح میشودآقایان ملاحظه کنند. آقای رضوی (اجازه)
رضوی-بنده هم یکی ازآن اشخاصی هستم که این طرح راامضاءکرده‌ام ولی معایبش رابعدبرخوردم. آقای طهرانی فرمودندکه این ماده باعث شده است که یک عده که تحصیلات جدیدکرده اندبیکارباشندواشخاص دیگری سرکارباشند. این ماده نمیگویدآنهائی که سرکارهستندخارج شوندوعده دیگری به جای آنهابیایندمیگویندیک عده دیگرراهم داخل کنند. بنده مکررباآقای آقاسیدیعقوب مذاکره کرده‌ام که قانون استخدام تاده سال دیگربه کلی مملکت راخواهدبلعیدحالایک چنین ماده هم بیاوریم به آن اضافه کنیم نمیدانم این راازکجابایدبیاوریم وبنده پس ازاین که این لایحه راامضاءکردم دیدم برخلاف مصالح مملکت است. ازاین جهت امضاءخودم راحالاپس می‌گیرم.
رئیس-آقای قائم مقام (اجازه)
میرزایوسف خان عدل-لازم است عرض کنم که معطلی کمیسیون درتقدیم راپرت راجع به قانون استخدام عمده راجع به این دوماده۷۱ویک ماده دیگراست. این موادراما هرطورکه زیرورومیکردیم میدیدیم یک ضررهای مهمی به بودجه مملکت واردمی آیدوازآنطرف هم یک عده زیادی ازمستخدمین محروم می‌شوند. این بودکه چندین جلسه بلکه تقریباًده پانزده جلسه دراین کارمذاکره شدوبه طوری که حضرت رئیس هم مسبوقندنمایندگان تمام وزارتخانه هاهم آمدندوباتوافق نظر نمایندگان دولت یک ماده تنظیم شده است وحالابنده تصورمیکنم این ماده به آن ماده ضررمیزندوخیلی دائره راوسیع میکندو۲۵۰هزارتومان تقریباًبه بودجه مملکت تحمیل خواهدکرد. به عقیده بنده خوب است آقایان تأمل بفرمایندتاآن ماده هم به مجلس بیایدبعدهرکدام راکه صلاح دیدندقبول بکنندوالاحالاکورکورانه به یک چیزی رأی بدهیم این اسباب زحمت خواهدبود.
رئیس-آقای یاسائی (اجازه)
یاسائی-اصلاح قانون استخدام ازابتدای دوره پنجم مطمح نظرآقایان محترم بوده وتاکنون کمیسیونی که برای این کارمعین شده موفق نشده راپرت خودش راتقدیم دارد. یک مرتبه راپرت رادادوطبع وتوزیع هم شدولی دولت استردادکردوقرارشدتجدیدنظری بشودوتاکنون تکلیفش معین نشده. یک عده زیادی هم ازمستخدمین دولت امیدوارندکه این قانون هرچه زودتراصلاح شود. البته نظرآقایان هم براصلاح است وماده که متبلایه است همین ماده موضوع بحث است. این که آقایان میفرماینددوفوریت لازم نیست ورأی به یک فوریت کافی است یافلان قدربربودجه مملکت تحمیل می‌شود. بنده عرض می‌کنم این طورنیست. اگرالان به وزارت داخله مراجعه بفرمائیدملاحظه خواهیدنمود که مأمورین سجل احوال تمام ازاشخاص بی سابقه انتخاب شده اندوآن نقل وانتقالی که بایدازوزارت خانه به عمل آید مراعات نشده وبه عمل نیامده است ومادرآتیه برای تشکیلات ثبت اسناد وسجل احوال که درایالات شروع خواهدشد ناچارخواهیم بودکه ازاشخاص بی سابقه استخدام کنیم. آقایان میفرماینددویست هزارتومان بربودجه مملکت اضافه میشودبنده عرض می‌کنم این طورنیست وسوءتفاهم است واین که میفرمایندمادومرتبه این لایحه رابه کمیسیون ارجاع واحاله کنیم تاخبرثانوی به مجلس بیاید. بنده عرض می‌کنم عمرمجلس کفاف ووفابه این کارنخواهدکردزیراچندجلسة دیگربیشتربه عمرمجلس باقی نمانده است واگرآقایان واقعاًدرنظردارندکه این ماده اصلاح شودخوبست همین حالاکه مطرح است تکلیفش معین شود.
جمعی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.
وزیرمالیه-درقسمتی که آقای یاسائی راجع به وزارت داخله اظهارواشاره فرمودندلازم است عرض کنم که این مسئله خیلی دروزارت مالیه محل توجه ودقت شدو حتی الامکان سعی میشوداشخاص بیسابقه داخل درخدمت وواردودادارات نشوندوتااندازه‌ای هم همینطورشده وازاشخاص بیسابقه حتی الامکان جلوگیری می‌شود. این که فرمودندبرای سجل احوال یک اشخاص بیسابقه فرستاده شده -انداینهایک اشخاصی نیستندکه جزومستخدمین دولت باشند. یعنی حقوقشان ازاصل معمولی وزارت خانه‌ها کمتراست وباماهی ۱۵تومان۲۰تومان اعزام شده اندیاازهمان اشخاص محلی هستندکه کمک معین شده اندوالادرکارهای دولتی ازاشخاص منتظرین خدمت معین می‌شوند.
جمعی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.
رئیس-رأی گرفته میشودبه فوریت اول این طرح. آقایانی که تصویب میکنندقیام فرمایند.
(اکثرقیام کردند)
رئیس-تصویب شد. رأی گرفته میشودبه فوریت دوم….
آقاسیدیعقوب-بنده پیشنهادی عرض کردم.(به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهادمیکنم که فعلاًاین طرح ازدستور خارج شودتاراپورت کمیسیون استخدام مطرح گردد.
آقاسیدیعقوب-عرض می‌کنم دراینجاکه آقای عدل که عضو کمیسیون قانون استخدام هستنداظهارکردندومقام ریاست هم فرمودندکه این کاردرکمیسیون استخدام تمام شده ودریک راپورتی تهیه کرده اندوازآن راپورت هم معلوم میشودکه محل نظرمجلس ماده هفتادویک است حالابه یک فوریت رأی داده شدبنده عقیده‌ام این است که به فوریت ثانویش رأی داده نشودتاآن راپورت کمیسیون هم به مجلس بیایدو کاملاًدراطراف قضیه مطالعه شودوباآن مقایسه بشودونظردولت هم ضمناًجلب شودبعدهرکدام راکه بهتردیدیم آن راقبول کنیم بنده خودم این لایحه راامضاءکردم وباآقایان هم دراساس قضیه مخالفتی ندارم ومقصودی هم دربین نیست پس خوب است بماندتاراپورت کمیسیون هم به مجلس بیایدوازروی مطالعه ودقت رأی داده شود.
رئیس-بنده تصورمیکنم حالانمیشودبه این پیشنهادرأی گرفت مگراین که فوریت ثانی راهم مجلس تصویب کندآن وقت این پیشنهادمطرح شودچون درهرموقعی دولت ونمایندگان حق دارندطرح قانونی تقدیم کنندوتقاضای فوریت نمایندولی اگربخواهیم حالا به این پیشنهادرأی بگیریم اسباب زحمت خواهدشدازاین جهت اول رأی می‌گیریم به فوریت دوم طرح بعدبه پیشنهادشمارأی خواهیم گرفت رأی گرفته میشودبه فوریت ثانی شوردرخودمجلس بدون ارجاع به کمیسیون. آقایانی که تصویب میکنندقیام فرمایند
(جمع کثیری قیام کردند)
رئیس-تصویب شد. حالارأی می‌گیریم به پیشنهادآقای آقاسیدیعقوب
اتحاد-بنده مخالفم.
رئیس-بفرمائید.
اتحاد-بنده خیلی متأسفم که دراینجابایدبه یک حقیقتی اعتراف کنم وآن این است که بعضی ازآقایان نمایندگان خوبست تأمل بفرمایندامضاءشان خشک بشودبعدمخالفت بکنند
آقاسیدیعقوب-زوراست! اصرارمیکندآقابه زورامضاءمیگیرد
اتحاد-پریروزحضرت آقای رهنما یک منطقی رافرمودندکه خیلی صحیح ومعقول بودوآن این است که اینجاکرسی بحث است یعنی جائی است که بایدبیائیم وصحبت بکنیم شایدهمدیگررامتقاعدکنیم. این که تقاضای دوفوریت شدومجلس هم رأی دادبرای این است که این مسئله زودتربگذردومقصودبه عمل آیدوالااگر بنامیشدبه یک فوریت رأی میدادیدویک فوریت راسلب میکردیدیاازدستورخارج میکردیداماخروج ازدستورکه برخلاف نظامنامه است برای این که وقتی مجلس رأی دادکه بایددرخودمجلس مطرح شودوغیرازاین دیگرمعنی ندارد.
یکنفرازنمایندگان-ممکنست درجلسه بعدهم مطرح شود.
اتحاد-این که تقاضای دوفوریت شدبرای رفع هرگونه اشکال بودزیراملاحظه بفرمائیداگربه یک فوریت رأی داده میشداین می‌رفت به کمیسیون وبه جائی می‌رفت که قانون استخدام درآنجااست وآن قانون هم دارای چندماده است که بایداصلاح شود. آنوقت ضمیمه آن میشدوممکن بوددر اطراف هریک ازآن موادپیشنهاداتی بشود و قابل توجه هم شود آنوقت این ماده میماندو عملی نمی‌شد. بنده این مسئله را بنام به یک عده بدبخت تقاضاکردم ومیدانم که یک عده مأمورین بدبخت هستندکه هفت سال و۱۱ماه خدمت کرده‌اند وخارج شده اندولی کسی که بیست روزبیشترمدت خدمت ندارداومشغول کاراست میفرمایندبرودبه کمیسیون عین ماده است وچیزمهمی نیست لذاازآقایان تمنی می‌کنم حالااین رامطرح بفرمایندمنتهی اگراصلاح عبارتی به نظرشان می‌رسد پیشنهادکنندتااصلاح شودوکارتمام شود.
کفیل وزارت معارف-خاطرمحترم آقایان خوب است که قانون استخدام درنتیجه یک تجارب ومطالعات چندین ساله مستخدمین ومأمورین دولت نوشته شد. باوجوداین پس ازاین که این قانون تدوین ودرمجلس شورای ملی تصویب شددرموقع عمل ملاحظه شدکه یک محظورات واشکالاتی ایجادکرده ودرقانون نقایصی هست که لازمست آنهارارفع نمائیدبرای همین توجه ثانی بودکه درخودمجلس پیشنهادشدیک کمیسیون خاصی تشکیل شودودراین قانون استخدام تجدیدنظرنماید. دراین اوقات اخیرکمیسیون عده نماینده ازادارات دولت خواست وازآنهادعوت کردکه حاضرشوندونظریات خودشان رااظهارنمایندیکی دومرتبه باآقای قائم مقام وآقای عصرانقلاب نشستیم ومذاکراتی هم شدویک قسمتهائی ازقانون استخدام راتصحیح کردند. به طوری که هم خزانه دولت رعایت شود وهم به مستخدمین صدمه واردنیایدوبه دوره خدمتشان خللی واردنشود. غرض، عرض بنده این است که ناچارباید تصدیق کردکه تجربه مأمورین دولت که خودشان مباشرعملی هستندالبته دراین قانون مدخلیت دارد بنده انکارنمیکنم که توجه نمایندگان محترم ودقت آنهادراطراف قانون وبالاخره اطلاعاتی که ازحوزه ادارات دولتی دارندکافی ووافی است ولی درعین حال تصدیق بایدکردکه مأمورین دولت همه اساساً یک تجارب واطلاعاتی که دارندکه بایدآن تجارب بشودودرموقع تدوین یک لایحه البته مؤثرباشدحالاهم که آقایان به دوفوریت این لایحه رأی داده اندبه عقیده بنده هیچ ضرری نداردممکن است این لایحه حالابماندتادرکمیسیون مطرح شودوبانظریات کاملی اصلاح شود.
رئیس-آقای ضیاء هم پیشنهادی کرده اندمشعربرخروج این لایحه ازدستوررأی گرفته میشودبه خروج ازدستورامروز. آقایانی که تصویب میکنندقیام فرمایند.
(جمع کثیری قیام کردند)
رئیس-تصویب شد. خبرکمیسیون محاسبات مجلس چون حاضرنیست موکول خواهدشدبه بعدازتنفس پیشنهادی است ازطرف جمعی ازآقایان راجع به دستورقرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت شد)
بنده پیشنهادمیکنم لایحه لوله کشی نفط بیجارخاله دردرجه اول جزؤدستورشود.
رئیس-آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی-عرض می‌کنم غالب پیشنهاداتی که دراین مجلس میشودبنده می‌بینم تمام خرج است برای مملکت وعبارتست از استخدام معلم یا اصلاح قانون استخدام پرداخت دیوان دولتی وسایرچیزهاکه تمام یک چیزهائیست که خرج است وبایدپول داد.
کازرونی-زنده بادپول دهنده.
شیروانی-درمقابل اقلاًخوبست که یک عایدی هم برای مملکت پیداکنیم ازاین جهت مااین پیشنهادراکردیم الان مدت دوسال است که این لایحه درمجلس است۳مرتبه هم درسه دوره ازکمیسیون گذاشته دوسه ماده هم بیشترنیست نسیه یک عایدی هم برای دولت دارد. امتیازهم نیست فقط یک اجازه ایست که دررشت نفط راباتلمبه حاضرکنندملاحظه میفرمائیدکه وسائل حمل ونقل مخصوصاًدر طرف شمال مملکت خیلی سخت ودشواراست واسباب زحمت شده است. ارقراری که بنده شنیده‌ام ازقزوین به طهران حمال مال التجاره می‌آورد. واین یک چیزیست که ده دقیقه هم بیشترکارنداردوبرای مملکت هم فایده دارد. خوبست آقایان رأی بدهندکه این موضوع مطرح شود.
رئیس-آقای رضوی (اجازه)
رضوی-بنده مخالف نیستم بااین که این لایحه جزودستورشودولی دستورمعین بودودیوان دولتی جزودستوربود. ونمی دانم برای چه هی بایددستورعرض شودوهردقیقه تغییردادن دستورمعنی نداردممکن است همان دستوری که هست باشدبعداین مسئله جزءدستورشود.
رئیس-رأی می‌گیریم به این پیشنهاد. آقایان موافقین قیام فرمایند
(معدودی قیام کردند)
رئیس-تصویب نشد.
کفیل وزارت معارف-بنده تمناداشتم که آقایان موافقت بفرمایندکه یکی دوفقره لایحه معلمین مدرسه صنعتی که درکمیسیون به اتمام رسیده جزو دستورشود.
رئیس-ممکن است موافقت بفرمایندجزودستورجلسه آتیه شود.
شیروانی-پس همان دیوان دولتی که جزو دستوربودخوبست مطرح شود
رئیس-ماده اول لایحه پرداخت دیوان دولتی قرائت می‌شود (به شرح ذیل قرائت شد)
ماده اول-برای این که دیوان دولت به اتباع ایران تحت ترتیب منظمی تأدیه شودمجلس شورای ملی به وزارت مالیه اجازه میدهدبه مبلغ چهل ملیون قران به شرح اسهام دولتی برای مصرف داخلی طبع وصادرنماید.
ردیف عدداسهام مبلغ هرسهام مجموع قیمت اصلی کلیه اسهام
هرردیف
الف ۲۰۰۰۰۰۰ ۵۰۰ قران ۰۰۰ ۱۰۰۰۰۰۰ قران
ب ۱۰۰۰۰۰۰ ۱۰۰۰۰» ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰»
ج ۲۰۰۰۰۰ ۵۰۰۰۰» ۱۰۰۰۰۰۰۰۰»
د ۱۰۰۰۰۰ ۱۰۰۰۰۰» ۱۰۰۰۰۰۰۰۰۰»
تبصره۱-اسهام مزبوربه اتباع ایرانی که ازدولت طلب کارمیباشنددرازای طلب مسلم آنهاداده میشودواعطای اسهام مزبوربه طریقی خواهدشدکه حتی الامکان به هردایره بزرگترین اسهام ممکنه داده شود.
مثلاًاگرکسی سه هزاروهفتصدو پنجاه تومان طلب دارد سه سهم هزارتومانی ویک سهم پانصدتومانی ودوسهم صدتومانی ویک سهم پنجاه تومانی داده خواهدشد.
تبصره۲-هیچ سهمی ازاسهام رانمی‌توان مستقیماًبه اشخاص یا موسسات تسلیم نمودجزبه موجب درخواست صادره برطبق قانون خزانه داری کل ودرعوض دین مسلم دولت است به یکی ازاتباع ایران درازاءانجام خدمت یاتحویل اموال مشروط براین که دین مزبورراجع به قبل ازاول حمل ۱۳۰۲بوده وبرای تأدیه آن اعتبارمخصوص ازطرف مجلس شورای ملی تصویب شده باشد.
رئیس-آقای کازرونی (اجازه)
کازرونی-بنده عقیده‌ام این است که قبل ازهمه چیزمابایستی درنظربگیریم که تشخیص دیوان دولتی راکی بایدبدهدمشخص نیست؟ دراینجابنده گمان می‌کنم چون مذاکره درمادةاول است میشوددرکلیات حرف زدبه عقیده بنده بایدیک مادةضمیمه این لایحه شودکه یک کمیسیون مختلطی تشکیل شودکه تشخیص این دیوان رابدهدواسنادومدارکی که مردم دردست دارندبامراتبی که دراینجاقیدشده وتطبیق کندوتشخیص بدهدوالااگربناشودتشخیص این کارباوزارتخانه باشدکه هرچه دلش خواست تشخیص بدهد. بنده گمان می‌کنم اسباب سوءظن وبدگمانی وقیل وقال خواهدبودولی اگریک کمیسیون مختلطی تشکیل شوداین محظورات همه رفع خواهندشدواگرچنانچه یک وقتی صحبتی راجع به دیون دولتی بشوداشکالی نخواهدداشت.
رئیس-آقای میرزا محمدخان وکیل (اجازه)
میرزامحمدخان وکیل-گمان می‌کنم آقای کازرونی درست لایحه دولت رامطالعه نفرموده اندزیراخودلایحه یک ترتیب منظمی داردکه حل اشکال آقای کازرونی راخواهدکرد. دولت که این لایحه راداده مقصودش همان مطالبات مردم است که ازچندسال قبل تا به حال ازدولت طلب کارندوبعضی ازاینهاپول نقدبه دولت داده اندوهنوزبلاتکلف اندوخودرئیس کل مالیه هم اعتراف میکندکه به واسطةاین قضیه یک قدری اعتباردولت متزلزل شده است واین که میفرمایندچگونه دین دولت راتشخیص میدهندومشخص آن کیست؟ این مسئله واضح است تشخیص این امراولاًبه اسناددولت است که دردست طلب کارهاباقی مانده به علاوه خوددکترمیلسپومستشارمالیه که امروزه طرف اعتمادخودآقای کازرونی هم هست این امرراالبته تشخیص خواهددادبدیهی است پول مفت به کسی داده نخواهدشد. به علاوه یک شرایطی معین شده که اگرآقای کازرونی دست ملاحظه بفرمایندکاملاًرفع اشکال خواهدشدنوشته اولاًدرظرف بیست سال وهرسالی چقدرداده خواهدشد. خودشان ملاحظه می‌فرمایند الان قریب بیست ماده است که یک عده درمجلس متحصن هستندوغالب اینها پول دستی به دولت داده وباید یک ترتیبی شود که این هاهم راحت شوند.
رئیس-آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی-عرض می‌کنم اولاًخاطرمحترم آقای رضوی رامطمئن می‌کنم که این لایحه هیچ ربطی به این اشخاص که جلومارامیگیرندنداردیک شاهی هم به اینها داده نخواهدشد. درکمیسیون هم که راجع به این اشخاص مذاکره شدبنده سؤال کردم که کاراین بیچاره هاچه میشودجواب دادنداینهارامانمی‌توانیم شامل این قانون قراربدهیم ولی چون کمیسیون بودجه دراین لایحه نمی‌توانست دخالت کندوفقط دراعتبارش بایستی دخالت کندلذاما حرفمان راگذاشتیم که درمجلس بزنیم. بنده دراین لایحه خوب مطالعه کردم واتفاقاًدیدم آن اشخاصی که به دولت پول دستی داده‌اند هیچ داخل این لایحه نیستندوکسانی که به قول آقای اجاق درکرمانشاه پول به دولت داده اندوبرات گرفته اندآن هاراهیچ شامل نیست. اگردراین لایحه قدری دقت بفرمائیدملاحظه خواهید فرمودکه این لایحه راجع به فلان آقائی که مثلاًازبیست سال قبل مدعی است که فلان حقوق رانگرفته یا این که مستمری وشهریه فلان سالش عقب افتاده. فرض این است که این لایحه شامل این قبیل دعاوی است آن وقت یک همچو ترتیب مهمی را که موضوع اقتصادی است میخواهندبه نام این قانون آن راخراب نمایندومبتذل کنند. موضوع این است که اشهام دیگری چاپ کنند. به عقیده بنده این قبیل قوانین رانمیشوداین طورازمجلس گذراند. دولت اگرفرضاًپولی بدهکاراست به مردم بایدازمردم اعتباربخواهد وپول مردم رابدهد. یک موضوع دیگری که دراین مملکت باقی مانده همین است که میخواهندبه این وسیله اوراهم ازبین ببرند. موضوع این است که دولت ایران هم مثل سایرجاهای دنیا اسکناس چاپ کندوسند خودش راتحت نمره وترتیب دربیاوردوبه دست مردم بدهدتابتواندپول داد وستدشود. یک همچو موضوع مهمی راما می‌خواهیم به این عنوان خراب کنیم درکمیسیون به ماگفتندکه این یک چیزمهمی نیست فقط مامیخواهیم درتحت این عنوان مطالبی که مردم ازدولت دارندتدریجاًبدهیم تااستهلاک شودولی سهام چاپ کردن راه این کارنیست زیراباید یک اسنادوقبوض دادبه مردم که فلان شخص که ازدولت فلان مبلغ طلبکاراست درمدت ده سال یاسال مطابق این سندی که دولت میدهدبیاید وپشت سندش وجه ضمنی کنندوپولش رابگیردبرود. ولی سهام چاپ کردن وتأسیس بانک یک طریق عمل داردوبالاخره دولت یک روزی باید اسکناس چاپ کندوماآن راهم به این ترتیب داریم خرابش می‌کنیم واعتباراتش راازبین می‌بریم بنده معتقدم که اگر دولت ایران خواست سندچاپی به مردم ایران بدهدباید مثل تمام دنیا درمقابل آن سرمایه نقدی وطلا موجودداشته باشدکه هرروزی صاحب سهم آمددربانک دولت وگفت پول آن رابده فوراًبدهدکه درآتیه وضعیات اعتبارات ماهم مثل سایر جاهای دنیا شود ولی درمملکت مابه واسطه این که تاامروزاین کاررانکرده اندیعنی اسکناس چاپ نکرده‌اند (درعین این که مملکت مک پولی است) معهذااعتبارپولش باقی است یعنی پولش خیلی تغییرنمی کندو بالا وپائین نمیرودهمیشه پول طلاومخصوصاً پول نقره اش یک قیمت ثابتی داردکه هیچ تغییرنمیکند. امااگردرمقابل این خواستیم کاغذچاپ کنیم یااین که هنوز یک فکری نکرده‌ایم که چه جورآن کاغذهارابه جریا ن بیندازیم واعتبارآن راحفظ کنیم آن دولتهائی ک میلیاردهاپول درخزانه شان بودنتوانستنداین کاررااجراکنندماچطورمی‌توانیم بااین ترتیب اسکناس چاپ کنیم ومنتشرکنیم وبدهیم دست طلبکارهامان این است که دراین موضوع قدری بیشتربایددقت کردبلی اگرطرزاین ماده تغییرکندیعنی تبدیل شودبه قبوض یایک اسنادمدت داروتمام بدهی دولت راهم که تاامروزبه مردم بدهکاراست دراوقراربدهندوتمام بدهکاریهای دولت داده شود. بنده به نام حفظ اعتباردولت یکی ازموافقین جدی هستم که دولت درتحت یک ماده دوماده بیایدبگوید این قدراعتبارمیخواهیم برای بدهاهای خودم ویک ماده بگذراندکه این مطالبات رادرظرف ده سال پانزده سال بیست سال استهلاک بپردازد. اگراین طریق بودبنده موافقم ولی این لایحه این طورنیست وبالاخره تبدیل پول سفیدبه کاغذاست واین هم به عقیده بنده اعتبارات دولت راازبین میبردواین قانون ازنقطه نظراقتصادی برای مملکت به کلی مضرخواهدبود.
وزیرمالیه-گمان می‌کنم آقای شیروانی شایدیک قدری ازاین قسمتها که نوشته شددرست متوجه نفرمودندوالااین اظهارات ایشان بامقصودی که ماداریم واظهارکرده‌ایم اگردرست دقت بفرمایندنظرایشان راکاملاًتأییدمیکندومخالف بانظریه ایشان نیست اولاًاین که میفرماینددولت میخواهداسکناس چاپ کندوبه عنوان سهام بدهدبه دست طلبکارانش. اینطورنیست زیرادولت هیچ نمیخواهداسکناس چاپ کندورواج بدهدبلکه نظردولت این است که بدهی هائی که به مردم دارداین بدهی رابایک طرزوترتیب معینی که ازاین لایحه نوشته شده است بپردازد. یعنی درآن اوراقی که چاپ میشودنوشته میشودکه مبلغ چقدراست وتقریباًاین ترتیب همان حالی راداردایشان فرمودندمنتهی اسمش رامیخواهندسهام بگذارندیااسمش راقبوض یاسندیاهرچه میخواهندبگذارند. فرقی نمیکندوبعدازاین کهاین اوراق چاپ شدآنوقت دریک مدتی که برای پرداخت آن یعنی ازحالاتابیست سال معید شده درهرسالی یک مقداری ازآنهاپرداخت خواهدشدکه بعدازبیست سال تمام قبوض دولتی پرداخت شده باشد. این درست همان نظری است که ایشان فرمودند. واین که فرمودنداین قبوض راچاپ کنندوپشت سندوجه ضمنی کنندوپولش رابگیرندممکن است همین سهام رامستعدچاپ کنیم که درهرسال هرکس که طلبکاراست یکی ازاسهامش رابیاوردوپولش رابگیردواین هم همانطوری که میفرمائیدمنتهی عباراتش باهم فرق دارد. برای این که مامیگوئیم سهام باشدشمامیگوئیدقبض باشد. شمامیفرمائیدپشت آن وجه ضمنی شودمامیگوئیم درهرسال بیایدویک قسمتش رابدهدوپولش رابگیرد. سرکارمیفرمائیددرمدت معین پرداخته شودمامیگوئیم درمدت معین هرسال یک قسمتش پرداخته شودوهیچ عنوان اسکناس که اعتبارش ازبین بروددربین نیست واین که مدت معین شده برای این است که به طرزتدریجی بپردازدچون دولت اگرمحلی داشت ومی‌توانست مطالبات مردم رابپردازد ولی چون حالامحلی ندارداین است که به این ترتیب میخواهدتمام مطالبات مردم دادرمدت معین پرداخته شودوبنده گمان می‌کنم اعتراضات ایشان واردنباشد امااین که راجع به اعتبارازسنه۱۳۰۲به بعدوقبل ازآن اظهارفرمودندچون اوخر۱۳۰۲به بعدمرتباًپرداخته شده واگریک معوقه هائی یامطالباتی هم داشته باشددرضمن بودجه‌های امسال وسال بعد پرداخته خواهدشداین است که قسمتهای بعدراجزءاین حساب نکرده اندومال قبل ازسیصدو دوراجزءاین سهام پیش بینی کرده اندواما راجع به تمام مطالبات که فرمودنداولاصدرتبصره دوم ماده اول مطرح است دوطلب هائی که مردم دارنددرضمن تبصره اغلب وارداست. زیراطلب‌های مردم یاازبابت خدماتی است که به دولت کرده اندیااین که ازبابت مستمری وغیره ازدولت طلبکارشده اندودرهرصورت این طلب ازبابت یک مخارجی است که دولت درهرسال می‌بایست بکندوازعهده پرداخت یک قسمت ازآن برنیامده ومانده است. حالاآن قسمت هائی راکه نداده اندمعین کرده اندکه به این ترتیب پرداخته شود. مثلاًیک کسی مستمری داشته یایک حقوقی ازبابت خدمتی که به دولت کرده یا قسمتهای دیگردرآن موقع دولت نتوانسته است پرداخت کندحالادراینجاپیش بینی شده که این طلب هارادولت بپردازدیافرضاًهمانطوری که فرمودندمال اداره حمل ونقل وغیره وذالک اینها جزوبودجه‌های هرساله بوده که درآن موقع دولت نتوانسته بپردازدوحالابه این وسیله خواهدپرداخت البته آنچه که مطابق یک تصویب نامه‌های صحیحی بوده به عهده دولت است وبه موجب این قانون رسیدگی میکندوباقوانین بودجه وسایرقوانین مطالبه میکنداگردرست است میپردازدواگرطلبکارهائی هم باقی بماندکه تصویب مجلس رابخواهدالبته آنهاهم بعدبه مجلس پیشنهادمیکنندوباتصویب مجلس خواهدپرداخت چنانچه دولت یک اعلانی میکندکه هرکس طلبی دارددرمدت یک سال بیایدودرمالیه اظهارکندهرکس آمدواظهارطلبی ازدولت کردرسیدگی میشودهرچه اش درضمن این لایحه تصدیق شده بودیعنی مطابق بودجه باشدویک طلب‌های ثابتی باشدکه تصدیق شده باشدقرارپرداخت آن رادولت میدهدواگرهم یک قسمت هائی باشدکه دراینجاپیش بینی نشده باشدوثابت شودکه طلب آنهاصحیح است البته به مجلس پیشنهادخواهدشدکه تصویب کندودولت بپردازد. فقط این محل معین میشودبرای این که یک قروض دولت پرداخته شودآنچه راکه این لایحه نبوده وتصویب ثانوی لازم داشته باشدبه مجلس پیشنهادمیکندکه دیگربعدازاین که این لایحه تصویب شدکلیه قروض داخلی دولت پرداخته شود.
جمعی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.
رئیس-پیشنهادآقای دکترآقایان (به مضمون ذیل خوانده شد)
ماده اول-برای این که دیون دولت به اتباع ایران تحت ترتیب منظمی پرداخت شودمجلس شورای ملی به وزارت مالیه اجازه میدهدکه هشتادهزارسهم پنجاه تومانی منقسم به چهارردیف که مجموع قیمت چهل میلیون قران است طبع ودرازاءطلب مسلم اتباعایران تسلیم نماید.
تبصره اول حذف تبصره دوم عیناًباقی می‌ماند.
رئیس-آقای دکترآقایان (اجازه)
دکترآقایان-بنده تصورمیکنم آنچه بایدگفته شودگفته شده ومحتاج به تکرارمذاکرات نیست وپیشنهاد دولت باپیشنهادبنده فقط تفاوتی که دارداین است که دولت دراین جامعتمدشده است که اسهام باقیمتهای متعددی چاپ شودیعنی اسهام پنجاه تومانی وصدتومانی وپانصدتومانی وهزارتومانی برای این که هرکسی که طلبش بیشتراست به اواسهام هزارتومانی یاپانصدتومانی داده شودوهرکسی که کمتراست به اواسهام پنجاه تومانی داده شود. این راهم ازاین نقطه نظرپیشنهادکرده اندکه اول به طلبکارهای خورده پاوبی بضاعت پرداخته شودبعدبه کلی هاواین به عقیده بنده یک عیبی خواهدداشت وآن عیب این است که اگربنده دخ هزارتومان ازدولت طلبکارباشم دولت ده سهم ده هزارتومانی به من میدهدومن این ده تاسندهزارتومانی رابه هیچ دردخودم نمی‌توانم بزنم واین سندهاحالت وقفه پیدامیکندیعنی درگوشه یک صندوق بماندتاموقعی که به یک ترتیبی پرداخته شود. امااگراسهام خوردباشدهزارگونه معامله ممکن است من بااین بکنم که هم ازبرای من که طلبکاردولت هستم گشایشی شده باشدوهم ازطرف دیگرچون یک جائزه دولت درماده بعدش معین کرده برای تقسیم جائزه هم ممکنست یک صاحب سهم پنجاه تومانی امیدواری داشته باشدکه بتواندسیصدتومان یلچهارصدتومان یاپانصدتومان جائزه ببرند. بنابراین مردم راتشویق میکندکه به عنوان این سهام بتوانندباهمدیگرمعامله کنندواین دوحسن خواهدداشت یکی گشایشی برای طلبکارهاهم برای دولت اعتباری ایجادمیشودکه همه کس بتوانندبه دولت قرض بدهدواعتباردولت که درداخله مملکت امروزه وجودخارجی نداردوکسی حاضرنیست به دولت قرض بدهداین اعتبارمتدرجاًایجادمیشود.
حائری زاده مخبرکمیسیون قوانین مالیه-نظر نماینده محترم دراین پیشنهادکه سهام درشت نباشدوتمام سهام خردباشدکه صاحبان سهام بتوانندبهتربه مصرف برسانند بااین نظرکمیسیون اصولاًمخالف نیست ولی چون دراین قسمت پیشنهادهای دیگری هم هست که اگراین پیشنهادقبول شودسایرموادهم ممکنست تغییرپیداکندوبایداصلاح شود. بنده عقیده‌ام این است که این پیشنهادارجاع شودبه کمیسیون تاماسایرپیشنهادهارامطالعه کنیم وبعدمجدداًبیایدبه مجلس. لهذابنده استدعامیکنم عجالتاًاین ماده برگرددبه کمیسیون ومجدداًبه مجلس بیایدآنوقت نظرکمیسون راعرض می‌کنم.
رئیس-دوفقره پیشنهاددیگرهم راجع به این ماده رسیده یکی ازطرف آقای آقا شیخ جلال ودیگری ازطرف آقای کازرونی. آنهاهم به کمیسیون مراجعه میشوداگرآقایان موافقن بفرمایند. ده دقیقه تنفس داده شود.
دراین موقع جلسه برای تنفس تعطیل وپس ازنیم ساعت مجدداًتشکیل گردید.
رئیس-خبرکمیسیون محاسبات راجع به ماده الحاقیه مربوط به بودجه مجلس که موکول به بعدازتنفس شده بودفعلاًراپرتش رسیده به عرض مجلس می‌رسد (به مضمون ذیل قرائت شد)
کمیسیون محاسبات مجلس ماده الحاقیه پیشنهادآقای رهنماراتحت شورومداقه قرارداده وچون دراین موردمحتاج به ادامه مذاکرات زیادی بودودرنتیجه بودجه۱۳۰۵مجلس به تأخیرمی افتادبنابراین کمیسیون عقیده داردکه ازماده الحاقیه مزبورصرف نظرشود.
رئیس-آقای رهنما (اجازه).
رهنما. بنده می‌خواستم موافقت کرده باشم بااین لایحه ولی عیبی درآن می‌بینم که لازم میدانم آن راعرض کنم کمیسیون که تشکیل شدودراین خصوص مذاکره میکردندآقای وزیرمالیه هم تشریف داشتندمذاکراتی شدراجع به دوقسمت ازاین بودجه بود یک قسمت ماده چهاربودآن قسمت به تصویب مجلس رسیده است وبنده عرضی نمی‌کنم. ولی درقسمت دوم که آقای وزیرمالیه هم درآنجایک مذاکراتی کردندراجع به آن گمان می‌کنم محتاج به یک مطالعات زیادتری است وبایدبادولت یک مذاکرات بیشتری درآنخصوص بشودوپس ازآن درمجلس مطرح شود. لهذابنده عقیده‌ام این است که این قسمت عجالتاًبماندتابادولت مذاکره شده وآن وقت طرح شودولی اساس آن دودرماده چهارذکرشده بایدمحفوظ باشدتابعدبا دولت مذاکره شود.
رئیس-آقای کازرونی (اجازه)
کازرونی-بنده گمان می‌کنم یک چیزی که یک نتیجه فوری داردبرای این مملکت همان ماده الحاقیه است واگرچنانچه اوراهم به مطالعه امروزوفردابرگزارکنیم معلوم نیست چه وقت نتیجه میدهدوکی به مقصودخواهیم رسید این ماده الحاقیه یکی ازمسائل مهمه یاغوامض نیست که محتاج به مذاکرات زیادباشدفقط به اداره مباشرت اجازه داده میشودکه ازوجوهی که زائدازمصرفش است اداره مصالح وفوائدعمومی خرج کنداین دیگرچه اشکالی دارد؟ که تعمق نظرفوق العاده درآن بکننداین یک اجازه‌ای است که به اداره مباشرت داده میشودواداره مباشرت هم البته درحدوداختیاراتی که داردیک اقدامات وتحقیقاتی می‌کند. فرض می‌کنیم برحوردبه یک اشکالی به مجلس عرض میکندومجلس اشکالش رارفع میکنددرهرحال بنده گمان می‌کنم مسئله کاغذسازی یکی ازمسائلی است که نبایدازامروزبه فردابیفتدوهرچه زودتربشودبهتراست.
رئیس-اقای اخگر (اجازه)
اخگر-اساس ماده الحاقیه همانطوری که آقای رهمنا فرمودنددرماده تأمین شده وبااین حین اوقات مجلس البته مقتضی نیست که این کاررامابدون مطالعه وتفکرکنیم ولی اساساًتصویب شده است که این کاربشودحالاازچه پولی بشود؟ ازچه محلی بشود؟ اینهامحتاج به یک مذاکرات زیادی است که بایدبعدبشودوبهتراین است که بماندتابعدبانظردولت ترتیبی برای این کارداده شود.
رئیس-رأی گرفته می‌شود.
یاسائی-یک مرتبه دیگرقرائت شود.
رئیس-صرف نظرشده است ازماده الحاقیه یعنی ردکرده است
یاسائی-تقاضای صرف نظراست.
رئیس-خیرتقاضانیست عقیده است یک دفعه دیگرقرائت می‌شود (مجدداًبه شرح گذشته خوانده شد)
رئیس-رأی گرفته میشودبه مفاداین خبر. آقایان موافقین قیام فرمایند
(اغلب قیام نمودند)
رئیس-تصویب شد. شوردرکلیات بودجه آتیه مجلس است. مخالفتی ندارد.
آقاسیدیعقوب-بنده عرضی دارم.
رئیس-بفرمائید.
آقاسیدیعقوب-بنده درصورت مجلس که قرائت شدتوجه کردم دیدم عقیده بنده طوردیگرنوشته شده بودواین که آقای مخبرجواب من رادادند. بنده عقیده داشتم که بودجه دوره ششم رادوره ششم بایدبنویسندبودجه دوره ششم رادوره پنجم نمی‌تواندبنویسدوبنده معتقدبودم که بودجه اداره تقنینیه رااداره مباشرت وبودجه اداره تفتیشیه رااداره تقنینیه تقدیم بکنندبه هیئت رئیسه وماهم اعتمادداریم به هیئت رئیسه که مصارف آنهاداده شود. بنده عقیده ندارم برای دوره ششم دردوره پنجم بودجه نوشته شودواقای مخبرهم درآن روزبه من حمله کردندکه برای مستخدمین مجلس نوشته می‌شود بنده عرض نکردم اینهاراجواب کنندوبیکاربمانند. بنده گفتم که یک ماده بیاورندبگذرانندوحقوق آنها رابدهندوآنوقت همانطورکه دوره چهارم بودجه خودش راگذرانددوره ششم هم بودجه خودش راتصویب کند. این بودعقیده بنده.
مخبر-قسمت اخیرفرمایش آقارابنده حالاشنیدم وآن روزهیچ اظهارنفرمودندبنده عرض کردم این یک عده اجزاءواعضاءکه مشغول کارهستنداگربودجه تصویب نشودوزارت مالیه ازنقطه نظراین که بودجه تصویب نشده است به آنهاحقوق نخواهددادوازفرمایش اخیرشان معلوم میشودکه با حقوق نمایندگان دوره ششم مخالفند نه راجع به اجزاءآنهم سابقه براین بوده است وآقاکه دودوره است حقوق گرفته اندبایدبدانندکه بودجه مجلس بایدیک مرتبه نوشته شود. نسبت به اعضاءهم البته سزاوارنیست که پس ازمدتی خدمت حالابدون حقوق بمانندوبه علاوه وکلای آن دوره هم که معلوم نیست کیهاهستند.
رئیس-آقای کازرونی موافقید؟
کازرونی-بلی.
رئیس- مخالفی ندارد؟
(گفتندخیر)
رئیس-رأی گرفته میشودبه بودجه سنه ۱۳۰۵مجلس که مشتمل برچهارماده است به طوری که موادتصویب شده.(اخذآراءبه عمل آمد)
رئیس-اخذاوراق رأی تمام شد.(استخراج آراءبه عمل آمده هفتادوسه ورقه سفیدتعدادشد)
رئیس-عده حضار۹۱به اکثریت۷۳رأی تصویب شد.
اسامی رأی دهندگان آقایان:
کی استوان، میرزاحبیب الله خان کمالوند، آقارضا تجدد، حاجی شیخ عبدالرحمن صالحی، اکبرمیرزا، آقاسیدمصطفی بهبهانی، فرج الله آصف کردستانی، میرزاسیداحمد احتشام، حسین علی خان فرمند، ابوالحسن پیرنیا، حاج سیدعبدالعلی طباطبائی دیبا، هایم، میرزاصادقخان اکبر، شیخ الاسلام ملایری، میرزاعبدالعزیزمفتی، آقاشیخ محمدعلی طهرانی، امیرحسین خان بختیاری، حاج میرزاعلیرضاقمی، میرزامحمدحسین صدرائی، دکترضیائی، میرزامحمدتقی ذوالقدر، دکترامیرخان اعلم، محمدولی خان اسدی، آقارضامهدوی، شیروانی، میرزا شهاب الدین، دکترحسین خان بهرامی، سیدابوالفتوح، میرزاابراهیم حان سهراب زاده، میرزاعطاءالله خان روحی، میرزامحمود خان وحید، میرزاآقاخان دیوانبیگی، سلیم ایزدی، حبیب الله خان شادلو، میرزاسیدحسن کاشانی، فتح الله میرزاهرمزی، سهراب خان ساکنیان. غلامحسین میرزا، میرزاعبدالله خان معتمد، حاج میرزااحمدخان اتابکی، علیخان اعظمی، محمدتقی خان اسعد، ارباب کیخسروشاهرخ، سیدمحمدعلی شوشتری، سیف الله خان اسکندری، سیدعبدالعلی میرزائی، میرزامحمد خان معظمی، میرزاعبدالله یاسائی، سیدعلاءالدین بهبهانی، میرزازین العابدین رهنما، میرزاآقاخان عصرانقلاب، میرزااحمد خان اخگر، میرزارضاخان حکمت، میرزامحمدخان وکیل، میرزامهدی خان زاهدی، میرزاحسین خان پیرنیا، حیدرقلی خان میرزاحشمتی، آقاسیدکاظم یزدی، محمدهاشم میرزاافسر، آقاسیدحسن اجاق، محمدولی میرزافیروز، حاج میرزایحیی دولت آبادی، میرزارضاخان افشار، میرزاعلی خان خطیبی، یحیی زنگنه، سلطان ابراهیم خان افخمی، دکترآقایان، سلیمان میرزا، میرزایدالله خان، ناصرندامانی،
رئیس-آقای دکترآقایان (اجازه)
دکترآقایان-کمیسیون عرایض راپورتی صادرکرده است که لازم است به نظرآقایان محترم برسدازاین جهت آن راپورت راتقدیم می‌کنم.
وزیرفوائدعامه-به طوریکه چندروزقبل اینجاعرض کردم ووعده داده بودم که تاده روز دیگرلایحه راه آهن راتقدیم کنم اتفاقاًامروزروزدهم است که لایحه آن حاضراست وتقدیم میشودوتقاضای فوریت هم شده وامیدوارم که آقایان موافقت بفرمایندکه زودترتصویب شود. لایحه دیگری هم هست راجع به استخدام یک نفرمتخصص چای کارآن هم تقدیم می‌شود.
بعضی ازنمایندگان-آفرین.
رئیس- لایحه راجع به یک نفرمنخصص فلاحت یک شوربیشترنداردبنابراین به کمیسیونهای مربوط یعنی فوائدعامه وبودجه وخارجه ارجاع میشودلایحه راه آهن هم بنده تصورمیکنم که جنبه خرجش برسایرقسمتهایش غلبه داردوبایدیک شوربشودمعذالک اگراجازه بفرمائیدبرای اطلاع آقایان خوانده می‌شود (به شرح ذیل خوانده شد)
ساحت مقدس مجلس شورای ملی-نظربه لزوم تسریع درکارساختن راه آهن نظربه این که ساختن راه آهن مقدمتاًمحتاج به مطالعه متخصصین فنی ونقشه برداری است موادذیل راتقدیم وباقیدفوریت تصویب آن راتقاضامینماید.
ماده اول- مجلس شورای ملی ساختن خطوط آهن ذیل رابه دولت اجازه می‌دهد:
طهران-بندرجزطهران-محمره طهران-قتورطهران- دزداب سیستان طهران-چاه بهارطهران-بندرلنگه طهران-ساوجبلاغ طهران-آستارا.
ماده دوم-دولت مکلف است پس ازتهیه نقشه مقدماتی لازم برای ساختن هرخط مراتب رابه اطلاع کمپاناهای خارجی ساختمان صلاحیت دارومعتبربرساند وشرایط هریک نافعتروبه صرفه نزدیکترباشدآن راقبول وبه موقع اجرابگذارد
ماده سوم-برای تهیه نقشه مقدماتی دولت مجازاست چهارمتخصص آمریکائی (بلافاصله پس ازتصویب این قانون) وعده لازم مهندس ایران استخدام نماید.
ماده چهارم-برای حقوق ومخارج متخصصین وسایرمخارج نقشه برداری مبلغ دویست وپنجاه هزارتومان ازمحل عوائدقندو چای به دولت اعتبارداده می‌شود. ماده پنجم-وزارتین فوائد عامه ومالیه مأموراجرای این قانون هستند.
رئیس الوزراء-فروغی محمدعلی.
وزیرمالیه-مرتضی بیات.
وزیرفلاحت-وتجارت وفوائدعامه دارو.
رئیس-این لایحه دوجنبه داردیک جنبه خرج ویکی هم تأسیس خط دریک نقاطی. آقای کازرونی راجع به این موضوع فرمایش دارند؟
کازرونی-بلی.
رئیس-فعلاًکه مطرح نیست راجع به فوریتش بایدمذاکره شود.
کازرونی-دراین باب عرض ندارم.
رئیس-آقای آقاضیاء (اجازه). آقای سیدابراهیم ضیاء-بنده موافقم بافوریت یک شوری همانطورکه دولت تقاضاکرده است وبایدبرودبه کمیسیون فوائدعامه وبودجه خارجه.
رئیس-آقای آقاسیدیعقوب (اجازه)
آقاسیدیعقوب-بنده ازآقایان اجازه می‌خواهم که عرض کنم این لایحه به کمیسیون فوائدعامه نرودبرای این که معطل میشودماتقریباًبیست سال است که منتظرهمچولایحه هستیم این لایحه محلش معین خرجش معین. وهمه چیزی معین است ومابه چه شعفی رأی دادیم والان هم پولش دربانک گذاشته شده وحاضراست این است که بنده استدعامیکنم این لایحه برودبه کمیسیون بودجه ماهم همه کارمان رامیگذاریم زمین وهمین امروزاین رامطرح می‌کنیم بلکه به همت آقایان نمایندگان برای روزپنجشنبه راپورتش رابه مجلس بیاوریم همانطورکه دولت تقاضاکرده است ومقام ریاست هم فرمودنداین لایحه خرج است ویک شوربیشتر نداردمیرودبه کمیسیون بودجه وازآنجابه مجلس میاید وکمیسیون دیگری لازم نداردوهمان کمیسیون بودجه کافی است.
رئیس-کمیسیون بودجه منتهاکافی نیست چون اینجادرنظرگرفته شده است که چهارنفرمتخصص آمریکائی ویک عده مهندس ایرانی هم استخدام شود نسبت به مهندسین ایرانی بحثی نیست اماچهارنفرمتخصص آمریکائی راکه می‌خواهند اجازه بگیرندواستخدام کنندبایدبه کمیسیون خارجه هم برود درسابق این قبیل لوایح به دوکمیسیون می‌رفت یعنی آن لوایحی که جنبه استخدام داشت به کمیسیون بودجه وخارجه می‌رفت ولی دراین دوره این طورمعمول شده است که به کمیسیونهای دیگری هم که مربوط به لایحه میشودبرودبنابراین به کمیسیون فوائدعامه وبودجه وخارجه ارجاع می‌شود.
بعضی ازنمایندگان-رأی بگیرید.
رئیس-تصورنمیکنم رأی لازم داشته باشد. آقای ارباب کیخسرو (اجازه)
ارباب کیخسرو-راجع به قسمتی که به کمیسیون فوائدعامه میرودفوریت وارداست برای این که لوایحی که به آنجامیرودوشور میشودبنابراین درقسمت فوائدعامه اش اگرمقتضی باشدرأی گرفته می‌شود.
عدل-بنده اصلاح عبارتی دارم.
رئیس-حالاکه مطرح نیست. نسبت به آن قسمت لایحه که معمولاًبایددوشوربشودرأی می‌گیریم به این که یک شوربشودآقایانی که تصویب میکنندقیام بفرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس- تصویب شد.
وزیر مالیه- نظر به اینکه دولت در نظر دارد این مالیات هائی را که گرفته می‌شود به یک صورتی در بیاورد که مستقیماً افراد طرف نباشد و کمتر اعتراضات وشکایات از طرف مردم بشود و این مالیاتها بطور غیر مستقیم گرفته شود. لهذا برای ترتیب باج راه‌ها و نواقل دولت در نظر گرفته است که یک مالیاتی در سر حد از اجناس گرفته شود و باج سفا و نوابقل بکلی ملغی شود. این است که یک لایحه دراین باب تهیه شده وتقدیم میشودوچون وقت مجلس هم خیلی کم است تقاضا می‌کنم که درباب فوریت آن رأی داده شودکه یک شورشود.
جمعی ازنمایندگان-صحیح است.
رئیس-آقای اخگر (اجازه)
اخگر-موافقم.
رئیس-آقای کازرونی (اجازه)
کازرونی-بافوریتش موافقم.
رئیس-رأی گرفته میشودبه فوریت این لایحه یعنی ارجاع به کمیسیون که یک شوربشودآقایانی که تصویب میکنندقیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس-تصویب شدبه کمیسیون قوانین مالیه ارجاع می‌شود.
ماده دوم لایحه دیون دولتی مطرح است (به شرح ذیل خوانده شد)
ماده دوم-درآخرهرسال وزارت مالیه مطابق جدول ذیل یک عده ازاسهام رابه ترتیب قرعه انتخاب ووجه آنهاراتأدیه خواهدنمود.
جدول عده اسهامی که هرسال برای تأدیه وجه بایدبه موجب قرعه معین شود
سال ردیف الف ردیف ب ردیف ج ردیف د
۱ ۴۰۰۰ - - -
۲ ۳۶۰۰ ۲۰۰ - -
۳ ۳۲۰۰ ۳۰۰ ۲۰ -
۴ ۲۸۰۰ ۴۰۰ ۴۰ -
۵ ۲۴۰۰ ۵۰۰ ۶۰ -
۶ ۲۰۰۰ ۶۰۰ ۸۰ -
۷ ۱۴۰۰ ۷۰۰ ۱۰۰ ۱۰
۸ ۶۰۰ ۹۰۰ ۱۲۰ ۲۰
۹ - ۱۰۰۰ ۱۴۰ ۳۰
۱۰ - ۱۰۰۰ ۱۲۰ ۳۰
۱۱ - ۱۰۰۰ ۱۴۰ ۳۰
۱۲ - ۱۰۰۰ ۱۴۰ ۳۰
۱۳ - ۱۰۰۰ ۱۴۰ ۳۰
۱۴ - ۸۰۰ ۱۶۰ ۴۰
۱۵ - ۶۰۰ ۱۸۰ ۵۰
۱۶ - - ۲۸۰ ۶۰
۱۷ - - ۲۶۰ ۷۰
۱۸ - - - ۲۰۰
۱۹ - - - ۲۰۰
۲۰ - - - ۲۰۰
رئیس-آقای کازرونی (اجازه)
کازرونی-پول طلب کاررابه ترتیب قرعه دادن بنده نمی‌فهمم چطورمیشودالبته باطلبکاران بایدبه طورتساوی معامله کرد. لیکن به طورقرعه پول دادن طرزصحیحی نیست زیرایک بیچاره بدبخت بخت برگشته میافتدبه سال بیستم ولی یک شخص دیگری درهرسال قرعه به نامش می افتددرهرصورت بنده تصورنمیکنم این طرزپول دادن (یعنی باقرعه) طریقه خوبی باشد.
رئیس-آقای میرزامحمدخان وکیل (اجازه)
میرزامحمدخان وکیل-این ترتیبی که آقای کازرونی فرمودنداگرممکن بودکه دریکسال تمام این پولهاپرداخته میشدصحیح بودولی چون پول نیست چاره چیست؟ اگردرمجلس بخواهیم بگوئیم که به فلان شخص داده نشودکه این خوب نیست وهیچ منطقی نداردبنابراین ناچاریم که دراینجابه اصول قرعه قائل شویم وغیرازاین ترتیب علاج دیگری نداریم
. رئیس-آقای شیروانی (اجازه)
شیروانی-به قول یکی ازرفقااین عادت به حدس وتخمین وراه آسان پیداکردن برای کارهاجزورویه هاوعادت ماشده است درصورتی که بدعادتی است وبایدتمام مسائل جزئی راتحت دقت آوردوازروی نهایت دقت درش کارکردماهمین قدرمی آئیم اینجاچهارمیلیون تومان تخصیص می‌دهیم به این که طلب مردم رابدهند. این صحیح نیست. طلب کی؟ کجا؟ چه وقت؟ مال چه عصری؟ ازچه زمانی؟ تاچه زمانی؟ اینهابایدمعین شود. همینطورچهارمیلیون پول بدهیم؟!مثلاًطرزآسانی که برای دادن طلب مردم دولت پیدا کرده این است که بیایددست بکنندتوی یک قوطی ویک اسمی درآورند. این البته کاردولت راآسان میکندآقاممکن است بنده که بیست سال است هزارتومان طلب دارم واین هزارتومان سرمایه زندگانی من بوده است این قرعه به اسم بنده درنیاید. ولی یک کسی که دعاوی بی ربطی ازبابت آن مستمری هائی که تومانی پنج شاهی خریدوفروش کرده است یااین که صدهزارتومان بنائی درفلان جاکرده است وجزومدعیان دولت است حالامیخواهدبگیرداسم آن شخص اول ازوتی قوطی بیرون بیایدوطلب آن شخص راسال اول بدهندولی آن بدبختی که سرمایه زندگانیش رابه دولت داده است مال آنرابعد از ۴۰سال ازموقعی که پول داده است یعنی آن وقتی که نوه اوتازه موقع رشدش است بهش بدهند. این چیزعجیبی است !! طلب مردم رادادن که این راهش نیست!!بالاخره دولت راهم بایدمثل یک نفرازاهالی مملکت فرض کرد. ازهرکه طلبکاراست بگیردوبه هرکس هم بدهکاراست بپردازد. بنده عرض می‌کنم یک وقت هست که آقایان میخواهندیک پول- هائی ازداخله قرض کنند. مثلاًبرای اصلاحات پل یاساختن راه آهن آن وقت بایدبه این طریق قرعه بکشندوتمام متعلقات وسایرموادهم درردیف ماده اول بایدتصویب شود. ولی یک وقتی است که دولت میخواهدیک راهی پیداکندکه پول مردم رابدهدبه دستشان وبالاخره درنتیجه یک چنین اقدامی سندخزانه دولت معتبرشوددراین صورت این راهش نیست راهش این است که اولاًحساب مردم رارسیدگی کنندببینندکی طلب داردوکی نداردومال چه زمانی است. وقتی که این قسمتها تماممعین شدآنوقت دولت چون نمی‌تواندتمام این طلب هارادرظرف یک سال بپردازدبایددولت یک قسمتهائی را رعایت کندوآن این است که بایدهرکس طلبش قدیمتراست زودتربهش بدهندویکی هم مبلغ یعنی آن کسانی که مبالغ زیادی ازدولت طلبکارندآنهارابایدبه تدریج بپردازندولی آن کسی مثلاًدرشاهرودجوبرای علیق مالهای دولت داده است آن رابایدفوراًبدهندبه دستش. دلیل نداردکه به عنوان قرعه بگذارندطلب این شخص بیست سال دیگرمعطل بماندطریق پرداخت دیون داخلی دولت اینست. اماهمینطورکه عرض کردم ازروی تخمین حدس می‌زنم که چهارمیلیون پول بدهیم به دولت که برودبه یک اشخاصی که طلب دارندبپردازدالبته این یک کارآسانی است ولی راه اداءدین دولت وحفظ اعتبارامضاءدولت این نیست.
وزیرمالیه-همانطوری که عرض کردم متأسفانه یک قدری درمواددقت نمی‌شود. این قسمتهائی راکه آقای شیروانی فرمودنددولت تمام این نکات رادقت کرده است ودراین قسمت که پیشنهادشده است چهارردیف رابرای دادن اسهام طلب مردم قائل شده است. یک ردیف آنهائی که پنجاه تومان وشصت تومان وصدتومان طلب دارندودوقسمت ردیف دوم آنهائی که ازصدتومان به بالاطلب دارند. قسمت ردیف سوم وچهارم آنهائی که ازپانصدتومان وهزارتومان به بالاطلبکارهستندآنقسمت درقسمت دادن این اسهام آنهائی که کمتراست ازردیف اول داده میشودوآنهائی که طلبشان زیادتراست ازردیف دوم الی چهارم داده میشودوبعدهم درترتیب پرداختش اگرملاحظه بفرمائیدآنهائی که پنجاه تومان است یانزدیک به پنجاه تومان است درهشت سال اول تمام آنهاپرداخته می‌شود درقسمت دوم آنهائی که صدتومان است درظرف ده سال وقسمت سوم درظرف پانزده سال وقسمت چهارم درظرف بیست سال وتمام این ملاحظات شده است والبته آن اشخاصی که بی بضاعت هستندوطلبشان کمتراست آنهارابایدزودتربدهند همین طوربالعکس اشخاصی که طلبشان زیادتراست بایدداده شودامادرباب پرداخت آن هرقسمتی که تصورمیفرمائیدالبته یک اشکالاتی خواهدداشت. بخواهندتومان شماربدهندآنوقت این نظریه که عرض کردم (آنهائی که کمتراست بایدزودتر بدهندوآنهائی که زیادتراست دیرتربدهند) محفوظ نمی‌ماند. ولی اینجاروی ازعدل وانصاف تایک اندازه ترتیبی درنظر گرفته شده است که به آن اشخاص که طلبشان کم است زودتربدهندواین راهی بوده است که بعدازمطالعات زیاددرنظرگرفته شده است وبهترین طریق است ازبرای این که ازروی عدالت طلب مردم پرداخته می‌شود. بلکه اگردولت چهارمیلیون پول داشت ویک مرتبه به همه طلبکاران میدادخیلی خوب بودولی چون تهیه این پول برایدولت ممکن نیست ازاین جهت برای پرداخت طلب مردم این رادرنظرگرفته است وبه عقیده بنده تصورنمیکنم راهی بهترازاین بتوان فرض کرد.
جمعی ازنمایندگان-مذاکرات کافی است.
رئیس-لایحه مالیات راه هاوالغاءباج‌های فعلی تقدیم مجلس شده وبنده عرض کردم به کمیسیون قوانین مالیه بایدبرودحالامعلوم میشودکه به دوکمیسیون دیگرهم بایدمراجعه شود. برطبق ماده پنج تقاضاشده است که وزارت فوایدعامه مجازباشدیک نفرمدیرکل آمریکائی باسالی دوهزاردلارشش نفردیگرباسالی هفت هزاروپانصددلاراستخدام نمایدبنابراین بایدبه کمیسیون بودجه وخارجه هم ارجاع شود.
جمعی ازنمایندگان-صحیح است مذاکرات هم کافی است.
رئیس-پیشنهادآقای دکترآقایان راجع به ماده دوم قرائت می‌شود (به این مضمون خوانده شد)
بنده ماده دورابه ترتیب ذیل پیشنهادمیکنم:
ماده دوم-درآخرهرسال وزارت مالیه مطابق جدول ذیل چهارهزارازاسهام رابه ترتیب قرعه انتخاب ووجه آنهاراتأدیه خواهدنمود.
سال ردیف الف ردیف ب ردیف ج ردیف د
۱ ۴۰۰۰ - - -
۲ ۳۶۰۰ - ۴۰۰ -
۳ ۳۲۰۰ ۴۰۰ ۲۰۰ -
۴ ۲۸۰۰ ۸۰۰ ۴۰۰ -
۵ ۲۴۰۰ ۱۰۰۰ ۶۰۰ -
۶ ۲۰۰۰ ۱۲۰۰ ۸۰۰ -
۷ ۱۴۰۰ ۱۴۰۰ ۱۰۰۰ -
۸ ۶۰۰ ۱۸۰۰ ۱۲۰۰ ۲۰۰
۹ - " " "
۱۰ - " " "
۱۱ - " " "
۱۲ - " " "
۱۳ - " " "
۱۴ - ۱۶۰ ۱۶۰۰ ۸۰۰
۱۵ - ۱۲۰۰ ۱۸۰۰ ۱۰۰۰
۱۶ - ۲۸۰۰ ۱۲۰۰ -
۱۷ - ۲۶۰۰ - ۱۴۰۰
۱۸ - - - ۴۰۰۰
۱۹ - - - ۴۰۰۰
۲۰ - - - ۴۰۰۰
رئیس-آقای دکترتوصیح بدهید.
دکترآقایان-دواصل بنده راوادارکرده به تقدیم این پیشنهادیکی ازاین دواصل دین بوده که این اسهام نبایست حال وقفه پیداکندوبلکه بایددرجریان معاملات باشد. یک اصل دیگرهم این است که حفظ اعتباردولت شده باشدوهرکس هم ازدولت طلبکاراست به طلب خودش می‌رسد. جدول بندی که اینجا پیشنهادبنده شده است درست مطابق است باجدول بندی که درلایحه دولت وکمیسیون است منتهی تفاوتش این است که اینجا یک قرعه بیشترلازم نداردوخیلی بهترازترتیبی است که پیشنهادکرده است وقبل ازاین که بنده این پیشنهادراتقدیم کنم هم با آقای وزیرمالیه وهم بارئیس کل مالیه مذاکره کرده‌ام وآنهاهم نظر موافقت اظهارکرده اندوتصورمیکنم آقای مخبرایرادی نفرمایند.
مخبر-بدیهی است پیشنهادماده اول آقای دکترآقایان اگردرکمیسیون مطرح شوداین هم تصویب خواهد شد این است که تقاضامیکنم این پیشنهادهم ارجاع شودبه کمیسون تاتکلیفش معین شود.
آقاسیدیعقوب-بعدازظهراست جلسه راختم بفرمائید.
رئیس-ماده دوم هم ارجاع میشودبه کمیسیون میفرمائیدجلسه ختم شود؟
جمعی ازنمایندگان-صحیح است
رئیس-پس التفات بفرمائیداین پیشنهادخوانده شود. پیشنهادآقای آقاضیاء-پیشنهادمیشودکه فرداقبلاازظهرجلسه رسمی منعقدوبه تصویب قانون استخدام مستخدمین مجلس اختصاص پیدانماید.
رئیس-بفرمائید
آقاضیاء-تمام آقایان محترم تصدیق میفرمایندکه مستخدمین مجلس درانجام خدمات ووظائف خودشان جانفشانی میکنندویک قانون استخدامی هم برای ترتیب استخدام آنهاتنظیم شده وشوراول آن هم تمام شده است فقط شوردوم آن باقی مانده وبنده چون فکرکردم دیدم اگردرجلسات رسمی که لوایح مهم دردستورهست اگرپیشنهادبشودممکن است تصویب بعضی ازآن لوایح به تأخیربیفتدازاین جهت پیشنهادکردم که یک جلسه مخصوص علاوه شودبرجلسات رسمی مجلس اختصاص بیابدبه شوردوم درقانون استخدام مستخدمین مجلس.
رئیس-آقای آقاسیدیعقوب (اجازه)
آقاسید یعقوب-خوب شدکه آقای آقاضیاءعقیده خودشان رااظهارفرمودندولی بنده تقاضادارم که روزپنجشنبه اول جلسه همین قانون استخدام مطرح شود.
آقاضیاء-اگردراول جلسه روزپنجشنبه قبول بفرمایندبنده هم عرضی ندارم.
رئیس-آقای وزیرفوائدعامه فرمایشی دارید.
وزیرفوائدعامه-بلی اگرچه بنده می‌بینم آقایان راجع به دستورپنجشنبه پیشنهادات زیاددارندولی درهرصورت بنده هم می‌خواستم تقاضاکنم که ازبرای روزپنجشنبه سه چهارفقره لایحه است که کمیسیون فوائدعامه هم رأی داده وتصویب نموده است آنهاجزودستورشود یکی قانونی است به طورکلی برای امتیازچراغ برق درتمام مملکت یعنی درشهرها. یکی هم لایحه امتیازرب السوس است ودیگری لایحه راجع به لوله کشی نفط بیجارخاله است حالااگرآقایان موافقت نماینداین چندفقره لایحه زودتربگذردخیلی خوبست واگرهم موافقت نمیفرماینددیگرخود آقایان میدانند.
آقاضیاء-بنده دراین صورت پیشنهادم رامستردنمینکم وتعقیب می‌کنم که یک روزمخصوصی برای این کار معین شودوتقاضادارم رأی گرفته شود.
رئیس-رأی می‌گیریم به پیشنهادآقای آقاضیاء. آقایان موافقین قیام فرمایند (عده قیام نمودند).
رئیس-تصویب نشد. جلسه آتیه روزپنجشنبه سه ساعت ونیم قبل ازظهرواگرآقایان موافق باشندهمان پیشنهادات آقای وزیرفوائدعامه رستوراول جلسه باشدوبعدهم بقیه دستورامروز.
جمعی ازنمایندگان-صحیح است
(مجلس سه ربع ساعت بعدازظهرختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی سیدمحمدتدین.
منشی. م. شهاب منشی. علی خطیبی.