مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۱۲

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۱۲

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۱۲

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره‏۵

جلسه: ۱۱۲

جلسه یکصد و دوازدهم صورت مشروح مجلس یوم شنبه بیست هفتم جدی ۱۳۰۳ مطابق بیست و یکم جمادی‌الثانیه ۱۳۴۳

(مجلس دو ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای سهام‌السلطان نایب رئیس تشکیل گردید)

صورت مجلس یوم پنجشنبه بیست و پنجم جدی را آقای میرزا جواد خان قرائت نمودند)

نایب رئیس - آقای احتشام‌الحکما (اجازه)

احتشام‌الحکما - بنده قبل ازدستور عرضی دارم.

نایب رئیس - آقای مدبرالملک (اجازه)

مدبرالملک - بنده هم قبل از دستور عرضی دارم...

نایب رئیس - آقای دستغیب. (اجازه)

دستغیب - قبل از دستور عرضی دارم.

نایب رئیس - درصورت مجلس مخالفی نیست؟

آقا سید یعقوب - بنده مخالفم.

نایب رئیس - بفرمایید

آقا سید یعقوب - بنده نفهمیدم این صورت جلسه مخصوصاً یک نظر بی‌مرحمتی نسبت به بنده داشته است وقتی که آقای عمادالسلطنه فرمودند که راجع به منتخب سواد و خط به قدر کفایت داشتن را بنده مخالفم و یک بیاناتی فرمودند در جواب ایشان بنده توضیح مفصلی عرض کردم که نباید این قدر نسبت به منتخب و منتخب هر دو سختگیری کرد.

این را که ننوشته‌اید هیچ ننوشته‌اند هم که بنده موافق بوده‌ام خوب بود یک ترتیب اثری به صورت جلسات داده شود. یکی دیگر در مسئله تعیین عده برای شرفیابی حضور والا حضرت بوده که بنده گفتم این عید از اعیاد رسمی نبوده و سابقه هم نداشته است آن را هم ننوشته‌اند خوب است اقلاً موافقت موافق و مخالف مخالف نوشته شود و یک ترتیبی بشود که به صورت جلسه اطمینان باشد.

نایب رئیس - اصلاح می‌شود. دیگرمخالفی نیست؟

(اظهاری نشد)

صورت جلسه تصویب شد. آقای احتشام‌الحکما (اجازه)

احتشام‌الحکما - در چندی قبل که بودجه مملکت مطرح بوده هفتاد هزار تومان خانواری را مجلس رد کرد. موضمع عشر اوقاف هم بلاتکلیف ماند معنی ملغی شدن هم این است که از مردم مطالبه نکنند متأسفانه به موجب تلگرافاتی که این چند روزه رسیده است تحصیلداران مالیه در ولایات با کمال جدیت و عجله خانواری و همچنین نیم عشر اوقاف را مطالبه می‌کنند حالا اگر آقایان نمایندگان محترم اصلاح بدانند خوبست از طرف مقام محترم ریاست تذکری به وزارت مالیه داده شود که وزارت مالیه متحدالمالی به تمام ایالات و ولایات صادر کنند که خانواری را موقوف بدارند. نیم عشر اوقاف هم عجالتاً موقوف المطالبه باشد تا تکالیفش معلوم شود.

نایب رئیس - آقای مدبرالملک. (اجازه)

مدبرالملک - درچندی قبل بنده خاطرم هست لایحه‌ای راجع به الصاق تمبر دو قرانی برای عرایض از طرف دولت تقدیم مجلس شورای ملی شد. و با یک دلایلی رد شد که اگر مثلاً یک قران به یک رعیتی بشود آن رعیت چون دو قران ندارد مانع برای دادن عریضه و تظلم کردن او خواهد شد دلایلی دیگر هم هست که حالا نمی‌خواهم توضیح بدهم.

متأسفانه حالا می‌گیرند مالکین و رعایای قرا اطراف تهران شکایت می‌کنند که وزارت مالیه دو قران را از آنها می‌گیرند و اگر پول نداشته باشند تمبر بگیرند و به عریضه‌شان الصاق کنند عریضه آنها را نمی‌پذیرند این است که بنده خواستم تقاضاکنم آقایان وکلا صلاح بدانند و اجازه بدهند از طرف مقام ریاست به وزارت مالیه تذکر داده شود که در صورتیکه مجلس شورای ملی لایحه را به اکثریت رد کرده است چرا دو قران پول تمبر ازعرایض مطالبه می‌کنند.

بعضی از نمایندگان - صحیح است.

نایب رئیس - آقای داور. (اجازه)

داور - یکی از مسائلی که فوق‌العاده برای ترقی مملکت اهمیت دارد و می‌دانیم همه آقایان هم به آن علاقمند هستند و در ضمن مذاکرات قبلی هم که با اغلب آقایان کردم دیدم کاملاً طرف توجهشان است و بالاخره به اشخاصی که مراجعه کردم و پیشنهادی را که حالا تقدیم می‌کنم امضاء فرمودند.

مسئله امنیت قضایی است و مخصوصاً یکی از وسایل مهم امنیت قضایی عبارتست از ترتیب رفتار دولت یا اشخاصی که با او طرف معامله هستند یا به عبارت اخری ترتیب دعوای مردم بر دولت غالباً دیده می‌شود که یک قوانینی در بادی نظر چندان دارای اهمیت نیست و وقتی که نگاه می‌کنم تصور نمی‌کنم که این قوانین یک آثار و نتایج فوق‌العاده داشته باشد

ولیکن مهم‌ترین نتایج را به طور غیرمستقیم می‌شود از همان قوانین گرفت همه مجلس. تمام مردم. امروزه به واسطه فقر و بدبختی که مملکت را گرفته است متوجه قضایای اقتصادی هستند البته مسایل اقتصادی یکی از آن مسایلی است که اگر ممکن بشود مجلس تمام اوقاتش را صرف آن بکند می‌بایستی کرده باشد و بنده خودم شخصاً از متقدمین این مسئله بودم و هستم و از وقتی که به ایران برگشتم وقی که صحبت می‌کردم کنفرانس می‌دادم روزنامه می‌نوشتم و یا در مجلس بودم همه وقت مقتضی می‌دانستم در این خصوص اقدام شده و نتیجه گرفته شود. اقدام هم کرده‌ام و باز هم دارم می‌کنم.

اما باید تصدیق کرد مادامی که همین قانونی که الان بنده به طور طرح پیشنهاد می‌کنم نگذرد پایه اصول ترقیات و اقتصادیات بر آب خواهد بود. ما می‌خواهیم در این مملکت یک شرکت‌های بزرگی تأسیس شود و یک امتیازاتی بگیرند و یک کارهای مهمی بکنند. کارخانه‌جاتی بیاورند و بالاخره منابع ثروت را به کار بیاندازند که بتوانیم از آنها استفاده کنیم.

ولی غالباً اشخاصی که ذوق این کارها را دارند یا سرمایه و یا فکر و یا اطلاع دارند می‌ترسند اقدام کنند برای این که یک شخص می‌آید و یک امتیازی را می‌گیرد البته اگر از اتباع داخله نباشد می‌تواند اطمینان داشته باشد که اگر از حد خودش هم تجاوز کند هیچ طور نمی‌شود ولی اگر از اتباع ایران باشد این بدبخت باید هر روز پشت یک دفتر تحریر یا میز فلان وزارتخانه یا فلان اداره برود و گرفتار باشد و هر روز دچار کشمکش است و هر مدیر اداره که می‌آید می‌گوید این قرارداد بر ضرر دولت است و یک نظر تازه اتخاذ می‌کند از این جهت برایش امنیت و اطمینانی نیست.

بنابراین اگر ما بخواهیم در این مملکت یک شرکت‌هایی تأسیس بشود و خود اینها یک کارهایی بکنند باید طوری بکنیم که مصون از تعرض دولت باشند یعنی اگر دولت خواست به آنها تعدیاتی برخلاف قانون بکند بتوانند او را به یک محکمه بکشند و محاکمه کنند و نگذارند حقشان از بین برود:

و بالاخره چون اصل قضیه را همه آقایان مطلع‌اند نمی‌خواهم داخل تفصیل و شرح بدهم طرحی پیشنهاد شده است عده‌ای از آقایان هم امضاء فرموده‌اند

(یقین داشتم اگر به سایر آقایان هم می‌دادم امضاء می‌کردند منتهی خواستم زودتر به مجلس داده شود و تعطیل نشود)

امیدوارم هستم کمیسیون محترم مبتکرات هم به زودی راپو رت آن را تهیه و تقدیم مجلس نمایند که مطرح شود و گمان می‌کنم اگر این طرح بگذرد بزرگترین خدمت نسبت به مملکت ایران است) (طرح مزبور را تقدیم نمودند)

یک چیز دیگری هم می‌خواستم راجع به دستور امروز عرض کنم چون لایحه مالیات تصاعدی جزء دستور امروز است بنده خواستم آقایان را متذکر کنم که این لایحه در کمیسیون قبل نوشته شده و راپورت آن را هم مخبر محترم سابق تهیه کرده بودند بنده هم همان راپورت را آوردم به مجلس و چون در ضمن شور کلی نظر مجلس معلوم شد و نتیجه به دست آمد کمیسیون خود را ملزم می‌داند که در آن لایحه یک تجدیدنظری بنماید به این مناسبت خواستم تقاضا کنم که این لایحه از دستور امروز خارج شود تا کمیسیون در آن تجدیدنظر نماید: از یک عده از آقایان هم دعوت شده که نظریات خودشان را در این خصوص بیان کنند:

البته پس از تجدیدنظر تقدیم شده و مجددجزء دستور خواهد شد

بعضی ازنمایندگان - صحیح است

نایب رئیس - آقای دستغیب (اجازه)

دستغیب - یکی از حقوق لایتغیر مجلس بود که یکی از حقوق ملت و نمایندگانش این است که در بعضی از امور که سوءتفاهمی یا اشتباهی برایشان دست بدهد و از وزرا سؤال کنند و یکی از حقوق نمایندگان و مجلس این است که وزرا چندان تأملی در این قضیه نکرده و نگذارند زیاد طول بکشد و بیایند جواب سؤالات را بدهند.

اگرچه درآن نظامنامه که تازه در آ«تجدیدنظر می‌شود و بنده هم به عضویت آن کمیسیون مفتخرم گویا مدت معین شده که هر سؤالی چقدر باید طول بکشد و عجالتاً خواستم به آقایان محترم تذکر بدهم سؤالاتی که از آقایان وزرا می‌شود خوب است به زودی بیایند جواب بدهند

مخصوصاً بنده دو سؤال است تقریباً پنج شش ماه می‌شود از وزارت مالیه کرده‌ام و هنوز برای جواب حاضر نشده‌اند یک سؤال دیگر هم از وزارت معارف است که تقریباً وقتش هم می‌گذرد و آن راجع به اعانه‌ای است که دولت به مدرسه ایرانی‌ها در کربلا و کاظمین می‌دهد یعنی بنا بوده است بدهد و مدتی عقب افتاده و نداده‌اند بنابراین خواستم تذکر بدهم که مقام محترم ریاست و هیئت محترم رئیسه با آقایان وزرا تذکر بدهند که برای جواب سؤالات حاضر شوند.

مثلاً وقتی که می‌آیند جواب بدهند اصلاً خاطرشان نیست که سؤال چه بوده است و در چه موضوع سئوال شده است خوب است زودتر تشریف بیاورند و جواب سؤالات را بدهند خاصه سؤال بنده که راجع به وزارت معارف و مالیه است و موقعش هم می‌گذرد مخصوصاً آن قسمتش که راجع به حقوق معلمین مدارس کربلا و کاظمین است که لااقل اطفال ایرانی که در خارجه تحصیل می‌کنند راحت باشند.

نایب رئیس - آقای عدل‌الملک (اجازه)

عدل‌الملک - در چندی قبل بنده اینجا راجع به راه مازندران سؤالی از آقای وزیر فوائد عامه نمودم ایشان هم یک جوابی دادند که به گمان بنده آن طوری که منظور ایشان بوده منعکس نشده ایشان گفتند که باید اساس راه را دولت در دست بگیرد و درست کند و نگفتندکه دولت خودش مصمم است راه رادرست کند و هر کس که تقاضای تعمیر و اصلاح را بکند دولت مضایقه می‌کند البته منظورشان این قسمت نبوده است و چون این خبر به حوزه انتخابیه بنده رسیده آن شوق و رغبت و احساساتی را که آنها برای ساختن راه‌ها داشته‌اند خفه کرده است.

یعنی این طور فهمیده‌اند که دولت می‌خواهد خودش راه‌ها را درست کند و نمی‌خواهد آنها را تشویق به ساختن راه کند.

در این موضوع بنده با آقای رئیس‌الوزرا هم مذاکره کردم خود آقای وزیر فوائد عامه هم تشریف داشتند و آقای رئیس‌الوزرا فرمودند که من با هر کس که بخواهد راه بسازد و شرایطش عملی باشد تا منتهی قوه خودم مساعدت می‌کنم و بالاخره برای دولت عجالتاً چنین قوه و تهیه نیست که خودش راه‌ها را بسازد و به اتباع داخله واگذار نکند و فقط منحصر به خودش باشد.

بنابراین خواستم عرض کنم تا سوءتفاهمی تولید نشود که مقصود آقای وزیر فوائد عامه این نبود که دولت از دادن امتیاز تعمیر راه به اتباع داخله مضایقه می‌کند و دو مرتبه تقاضاهای ایشان تکرار شده و موارد مطالعه قرار داده شود.

جمعی ازنمایندگان - وارد دستور بشویم.

نایب رئیس - چندفقره راپورت از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است.

رئیس‌التجار - بنده قبل از دستور اجازه خواسته بودم

نایب رئیس - چند نفر قبل از جنابعالی اجازه خواسته‌اند به علاوه جمعی از آقایان تقاضا کرده‌اند وارد دستور بشویم

یاسایی - بنده هم قبل از دستور عرض داشتم.

نایب رئیس - راجع به دستور و مذاکره می‌شود ولی قبل از دستور پیشنهاد شده است چند فقره راپورت که از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت و تکلیف آنها معلوم شود.

(خبر راجع به مرخصی آقای تدین به مضمون ذیل قرائت شد)

آقای تدین نماینده محترم تقاضای ده روز رخصت غیبت کرده‌اند از تاریخ هفتم جدی - کمیسیون تصویب می‌نماید که غائب با اجازه نوشته شود

نایب رئیس - آقای تدین (اجازه)

تدین - بنده در یک تاریخی اجازه خواسته بودم که ده روزمرخص شوم گویا هشتم یا نهم جدی بود ولی حالا موقعش گذشته است و برای این که شبهه باقی نماند عرض می‌کنم بنده در آن اجازه که خواسته بودم دو روزش را غیبت کردم یکی روز یکشنبه آن هفته یکی هم روز پنجشنبه بود و بقیه‌اش را حاضر و در خدمت آقایان بوده‌ام با اجازه باشد ولی یک اجازه دیگری خواسته بودم برای یک هفته از تاریخ امروز به واسطه کسالتی که دارم مجبورم یکقدری معالجه بکنم نمی‌دانم راپورتش رسیده است یا بعد از یک هفته دیگر می‌رسد.

نایب رئیس - راپورت دیگری که نرسیده است. آقای کازرونی (اجازه)

کازرونی - عرض می‌کنم محض این که آقایان تصور نفرمایند که از طرف کمیسیون عرایض قصوری یا تقصیری در دادن رأی نشده است. لازم است به عرض آقایان برسانم که هر وقت تقاضایی از طرف آقایان نمایندگان شده است کمیسیون فوراً خبرش را صادر نماید دیگر نمی‌دانم به واسطه گرفتاری فوق‌العاده از طرف هیئت محترم رئیسه به مجلس نیامده است یا وقت نشده است در مجلس قرائت شود. همین طور این خبری که راجع به آقای تدین و بعضی نمایندگان دیگر است و این تقاضای اخیری هم که آقای تدین کرده‌اند خبرش داده شده است و گمان می‌کنم جزو همین خبرها باشد و بایستی قرائت شود

نایب رئیس - این خبر یازدهم جدی است و غیر از این خبر دیگری نیست اگر لازم است رأی گرفته شود

تدین - تاریخش را از سه روز قبل معین فرمایید تا ده روز برای این که دو روز هم قبلاً بنده غائب بوده‌ام‏

کازرونی - بنده عرض می‌کنم قطعاً خبرش از کمیسیون صادر شده است تردیدی هم ندارد و از طرف کمیسیون قصوری نشده است.

نایب رئیس - حالا می‌فرستم اگر حاضر است بیاورند عجالتاً سایر راپورت‌ها قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل قرائت شد)

نایب رئیس - آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب - بنده موافقم لکن خواستم از آقای سردار عشایر تقاضا کنم همان طور که سایر آقایان هم همین کار را کرده‌اند حقوقشان را به کتابخانه مجلس تخصیص بدهند.

سردار عشایر - تقدیم کردم و این که بنده تقاضای مرخصی کرده‌ام برای این است که به مجلس بی‌اعتنایی نکرده باشم البته وظیفه بنده این است که احترام مجلس را منظور نمایم.

برای حقوق نبوده و حقوق خود را هم باکمال افتخار تقدیم کتابخانه نمودم و این مرخصی را هم برای اصلاح مزاج تقاضا نمودم البته از هر وقت اجازه بفرمایید مرخص می‌شوم

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به راپورت کمیسیون عرایض آقایانی که موافقندقیام نمایند.

(قریب به اتفاق قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد. خبردیگر.

(به شرح ذیل خوانده شد)

آقای الموتی نماینده محترم به واسطه ارتحال مرحومه والده خودشان متعذر از حضور در جلسات شنبه بیستم و یکشنبه بیست و یکم و سه‌شنبه بیست و سوم جدی بوده‌اند کمیسیون عذر ایشان را متوجه دانسته غیبت با اجازه ایشان را تصویب می‌نماید

نایب رئیس - رأی می‌گیریم آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد. راپورت دیگر.

(به شرح آتی خوانده شد)

آقای داور نماینده محترم به علت کسالت مزاج تقاضای اجازه غیبت دو ماه از تاریخ هشتم جدی کردند کمیسیون عذر ایشان را پذیرفته و تصویب می‌نماید.

نایب رئیس - مخالفی نیست؟

عمادالسلطنه - بنده مخالفم

نایب رئیس - بفرمایید.

عمادالسلطنه - علت مخالفت بنده این است که در این موقع که بعضی از لوایح مهم در کمیسیون قوانین مالیه تحت مطالعه و شوراست و آقای داور هم مخبر آن کمیسیون هستند و افکار ایشان را کمیسیون لازم می‌داند لهذا خوب است عجالتاً این مرخصی را تا قبل از عید بگذراند باشد و بعد ازحمل اجازه بگیرند

بعضی از نمایندگان - صحیح است.

داور - بنده خیلی تشکر می‌کنم ازحسن نظر آقای عمادالسلطنه. ولی البته علتی داشته است که تقاضای مرخصی ننموده‌ام عجالتاً ممکن است از دستور خارج شود تا بعداً اگر خواستم مجدداً تقاضا می‌کنم

(خبر راجع به مرخصی آقای سپهدار به شرح ذیل خوانده شد)

آقای سپهدار اعظم نماینده محترم تقاضا کرده‌اند که چهل روز از تاریخ اول برج دلو به ایشان اجازه داده شود که به علاقه‌جات و امورات ملکی خودشان در گیلان سرکشی کنند کمیسیون این تقاضا را بی‌مورد ندانسته تصویب می‌نماید

نایب رئیس - آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب - بنده موافقم لکن چون آقای سپهدار اعظم مبداء خیرات هستند خوب است حقوق این مدت مرخصی را بدهند به کتابخانه که به مصرف خیرات برسد

نایب رئیس - آقای سردار معتمد (اجازه)

سردار معتمد - چون آقای سپهدار فعلاً کسالت دارند و حاضر نیستند این موضوعی را که ایشان فرمودند ممکن است بماند تا موقعی که خودشان تشریف بیاورند و جواب آقا را بدهند

کازرونی - بنده عرض می‌کنم تقاضای ایشان تقاضای نامشروع نیست پذیرفتن یا نپذیرفتن آن هم بسته به رأی مجلس است باشد اگر حق ندارد از حقوق خود استفاده کنندکه هیچ و اگر حق دارند که باید بگیرند. خیرات هم خوب است خودمان بکنیم‏

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به راپورت کمیسیون آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

(جمع کثیری قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد. راپورت راجع به مرخصی آقای تدین هم رسیده قرائت می‌شود

آقای تدین نماینده محترم به واسطه کسالت مزاج اجازه غیبت یک هفته از تاریخ بیست و هفتم جدی کرده‌اند کمیسیون عذر موجه ایشان را تصویب می‌نماید

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به این راپورت

مدرس - به آن دو روز

نایب رئیس - آن دو روز در راپورت اولیه بود و علیحده باید رأی گرفته شود رأی می‌گیریم به این راپورت آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند.

(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شده راپورت اولیه هم ده روز بود خود ایشان تقاضای دو روز کرده‌اند آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

(جمع کثیری قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شده راجع به دستور چند فقره پیشنهادشده است قرائت می‌شود.

(پیشنهاد آقای اعتبارالدوله به این مضمون قرائت شده)

بنده پیشنهاد می‌کنم خبر اعتبارنامه آقای مساوات جزو دستور شود.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم

بعضی از نمایندگان - رأی لازم ندارد

نایب رئیس - آقای حاج آقا اسماعیل در این موضوع فرمایش دارید.

حاج آقا اسماعیل - بلی اولاً مطابق جریان و سابقه مجلس که دیده‌ایم این پیشنهاد رأی لازم ندارد ثانیاً هر اعتبارنامه که به آن مخالفت می‌شد طبع و توزیع می‌شد و بعد وارد در آن می‌شدند و هنوز این راپورت طبع و توزیع نشده باید طبع و توزیع شود بعد در آن مذاکره بشود

نایب رئیس - آقای سلیمان میرزا (اجازه)

سلیمان میرزا - جریانی که آقا می‌فرمایند این طور نیست این ترتیب در لوایح و طرح‌های قانونی است و چندین مرتبه اینجا راجع به سایر اعتبارنامه‌ها یادآوری شد و آقای رئیس محترم مجلس نظامنامه را متذکر شدند و فرمودند این طور نیست اگر بود در جلسه قبل که مخالفت شد اداره مباشرت تاحالا طبع و توزیع کرده بود.

نایب رئیس - نسبت به این پیشنهاد مخالفی نیست؟ شاهزاده شیخ‌الرئیس (اجازه)

محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس - به عقیده بنده این پیشنهاد موضوعی ندارد چون در نظامنامه نوشته شده است اگر با یک اعتبارنامه مخالفت شد آن راپورت در جلسه بعد باید مطرح شود دیگر پیشنهاد لازم ندارد مگر خروج از دستورش که در آن خصوص باید پیشنهاد شود

بعضی از نمایندگان - صحیح است.

نایب رئیس - راپورت اعتبارنامه آقای مساوات مطرح است. آقای مفتی (اجازه)

صدرالعلما مفتی - مخالفت بنده با آقای مساوات راجع به صلاحیت شخصی ایشان نبوده است و به قراری که بنده شنیده‌ام ایشان سوابق آزادی‌خواهی داشته‌اند و چند دوره هم در مجلس شورای ملی سمت وکالت را دارا بوده‌اند.

پس بنده اگر مخالفتی کرده‌ام راجع به جریان انتخابات ساوجبلاغ بوده است که شاید در نظر اکثر آقایان نمایندگان معلوم و محقق شده باشد که جریان انتخابات آنجا در این اواخر چه صورت‌های عجیب و غریبی به خود گرفته بود. بنده خواستم به نام دفاع از یک نفر نماینده حقیقی ساوجبلاغ که شاید اکثر آقایان نمایندگان هم ملتفت شده باشندکه وکیل حقیقی ساوجبلاغ حاج بابا شیخ است که یکی از مرشدین محترم ولایت مکری است و اکثر اهالی ساوجبلاغ از روی عقیده و احساسات به ایشان رأی داده‌اند و شاید در مقابل بعضی مقاومت‌هایی که بنده حالا نمی‌خواهم داخل در آن بشوم از روی عقیده و احساسات هزار و دویست رأی به ایشان داده‌اند. بنده می‌خواستم به نام دفاع از این شخص محترم که به حقیقت وکیل ساوجبلاغ است و به نام دفاع از موکلین حقیقی حاج بابا شیخ که از روی حقیقت و عقیده به ایشان رأی داده‌اند.

اعتراضاتی که به نظرم رسیده است به عرض مجلس شورای ملی برسانم و بنا به خواهش جمعی از نمایندگان محترم که همیشه خواهش هم‌مسلکان محترم خودم را محترم می‌شمارم و نظر به این که مأیوسم از این که آن وکیل حقیقی به این مجلس بیاید فرضاً هم نمایندگی آقای مساوات رد بشود آن وکیل حقیقی نخواهد آمد از این دو جهت بنده اصراری ندارم و اعتراضات خودم را هم عرض نمی‌کنم دوسیه را هم اینجا نمی‌خوانم و فقط قضاوت این قضیه را هم به حکمیت مجلس شورای ملی واگذار می‌کنم بیشتر از این هم عرضی ندارم.

بعضی از نمایندگان - رأی بگیرید.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به راپورت شعبه، آقایانی که موافقند قیام فرمایند.

(اکثر نمایندگان قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد.

لایحه مالیات تصاعدی جزو دستور بود ..

آقای مخبر استرداد کردند.

داور (مخبرکمیسیون) - در اول جلسه هم به طور اختصار عرض کردم که این لایحه در کمیسیون قبل مطرح بود و مخبر محترم قبل راپورت آن را تهیه کرده بودند و از تقدیم این راپورت این نظر را داشتم که در مجلس شورای ملی مذاکره بشود و نظریات آقایان نمایندگان به طور کلی راجع به این لایحه معلوم شود و بعد درصورت لزوم کمیسیون تجدیدنظری در آن بکند. حالا چون بعضی از آقایان نمایندگان بیانات خودشان را فرمودند و نظریات آقایان نمایندگان به طور کلی معلوم شد نظر کمیسیون این است که در این لایحه تجدیدنظری بکند. بنابراین تقاضا کردم از دستور خارج شود و برگردد و پس از آن که در کمیسیون مطالعه و تجدیدنظر شد راپورت جدیدی تهیه و تقدیم خواهد شد.

نایب رئیس - آقای تدین مخالفید؟

تدین - بنده قبل از آن که در این خصوص اظهار عقیده بکنم که باید در این خصوص یک پیشنهاد کتبی شود. مخبر نمی‌تواند یک راپورتی که ازطرف کمیسیون به مجلس آمده است استرداد کند. ایشان هم البته این مقصود را نداشته‌اند ولی برای این که نظامنامه محفوظ بماند بنده تقاضا می‌کنم خودشان با یکی از آقایان نمایندگان کتباً پیشنهاد کنند که برگردد به کمیسیون.

داور - پیشنهادشده است.

نایب رئیس - دراین موضوع پیشنهادی از طرف شاهزاده شیخ‌الرئیس رسیده است.

(به شرح ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه مالیات تصاعدی برگردد به کمیسیون بعد از تجدیدنظر مطرح شود.

نایب رئیس - پیشنهاد دیگری هم از طرف آقای شریعت‌زاده رسیده است

(به این مضمون قرائت گردید)

بنده پیشنهاد می‌کنم برای این که کمیسیون جدیداً مطالعات کاملی در قانون مالیات تصاعدی بنماید جز کمیسیون سابق به کمیسیون رجوع شود.

یاسایی - بنده مخالفم.

نایب رئیس - آقای شریعت‌زاده (اجازه)

شریعت‌زاده - آقای داور در ضمن توضیحشان فرمودند این خبر در کمیسیون سابق تهیه شده است ایشان هم همان خبر را تقدیم مجلس کرده‌اند و در نتیجه شور در کلیات عقاید آقایان وکلا معلوم شد و همچون احساس فرموده‌اند که کمیسیون تجدیدنظری در آن بکند.

در پیشنهاد هم (کمیسیون جدید) نوشته شده (جدیداً) نیست تقاضای بنده هم این است که این لایحه به کمیسیون جدید مراجعه شود و پس از آن که در آن مطالعه و تجدیدنظر شد راپورتش را به مجلس تقدیم نمایند.

نایب رئیس - آقای یاسایی. (اجازه)

محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس - بنده هم توضیح دارم.

یاسایی - فلسفه این که نظامنامه برای اغلب لوایح شور کلیات و دو شور معین کرده است برای این است که نظریات آقایان نمایندگان در ضمن شور کلیات و شور اول معلوم شود و برای شور ثانی این نظریات تأمین شود و از طرف کمیسیون مجدداً به مجلس راپورت بدهند. اینها یک ترتیباتی است که قانون و نظامنامه پیش‌بینی کرده است و به عقیده بنده در این لایحه هم مطابق نظامنامه باید دو شور بشود.

در شور اول راجع به کلیات این لایحه مذاکراتی شد و نسبت به کلیات این لایحه نظریات آقایان نمایندگان به طور عموم معلوم شد.

نسبت به موادش هم یک نظریاتی دارند که در شور اول معلوم می‌شود آن وقت می‌رود به کمیسیون هم نظریاتی که فرمودند ثانیاً مرتب و مدون می‌کنند و به مجلس راپورت می‌دهند دو مرتبه در این خصوص در مجلس مذاکره می‌شود پیشنهاد می‌شود و نسبت به پیشنهادات توضیح داده می‌شود و بالاخره رأی گرفته می‌شود. والا اگر ما قائل بشویم که برای هر لایحه چندین مرتبه شور بشود و مجدداً به کمیسیون برگردد هیچ لایحه از مجلس نخواهد گذشت.

نسبت به این لایحه هم به عقیده بنده نظریات آقایان نمایندگان معلوم شده است و هر نظریه هم که کمیسیون قوانین مالیه‌دار ممکن است در موقع شورثانی آن نظریات را تعقیب کنند.

(بعضی ازنمایندگان - صحیح است)

و الا بنده مخالف هستم که برای یک لایحه چندین مرتبه شور بشود و مدتی وقت مجلس تلف بشود و بالاخره یک موضوعی که به نظر بنده خیلی اساسی است به تعویق بیفتد.

زیرا ما همه که در نظر داریم یک سلسله مالیات‌های ظالمانه را ملغی کنیم باید بجای آنها هم یک چیزهایی وضع کرد و آقایان هم که نظریات دیگری برای وضع مالیات دارند ممکن است بگویند و همین طور که راجع به مسائل دیگر هر طرح پیشنهاد می‌کنند. البته راجع به مسائل مالیاتی هم اگر نظریات بهتری دارند لایحه بدهند به هر جهت در سنه آتیه بنده شخصاً عقیده‌ام این است که به یک قسمت از این مالیات‌ها نباید رأی داد بنابراین باید به جای آنها چیزهایی هم وضع کرد.

حالا آقایان می‌خواهند این قضیه را به تعویق بیندازند برود به کمیسیون قوانین مالیه و پنج شش ماه دیگر معطل شود مثل لایحه قانون ممیزی و بعد از آن بیاید به مجلس بازشود اول و ثانی و بالاخره دوره مجلس تمام شود و این قضیه از بین برود این است عرایض بنده

نایب رئیس - شاهزاده شیخ‌الرئیس (اجازه)

شیخ‌الرئیس - کلیتاً بنده مناسب با همکاری یکدیگر نمی‌دانم که وکلا در صحبت‌های خودشان علاوه بر انتقاد یک تهمت‌هایی هم به همدیگر بزنند. آقای یاسایی به چه مناسبت این تهمت را به ما می‌زنند که می‌گویند مقصودشان این است که این لایحه از بین برود کی مقصودش این است؟ و کی این حرف را زده است؟ کی موافق است که مالیات ظالمانه بجای خودش بماند و مالیات عادلانه‌تر گرفته نشود؟! اگربنده مخالف هستم با مالیات تصاعدی مخالف هستم با طرز اجرای آن والا بنده البته موافق هستم با این که جمعی که تاکنون مالیات نداده‌اند امروز قبول مالیات بکنند و مجلس هم باید بر ایشان مالیات وضع کند

ولی ترتیب عادلانه که قابل اجرا هم باشد و این لایحه هم سه شور و چهار شور نشده است در آن موادی هم که مذاکره شده است بحمدالله همین که یک موافق و مخالف صحبت می‌کند می‌گویند مذاکرات کافی است نظریات کسی در اینجا معلوم شده؟ بنابراین بهتر این است همان طوری که خود کمیسیون هم می‌خواهد برود به کمیسیون کمیسیون دقت بکند و ترتیب بهتری برای وصول این مالیات بدهد ما هم تأمل کنیم که به مجلس بیاورد و هر وقت که به مجلس آورد حرف بزنیم و نظر آقایان را هم که ملتفت شدیم دو مرتبه ممکن است به کمیسیون برود و هر کس هم که نظری دارد بگوید که کمیسیون در تحت چند ماده که قابل اجرا و مالیات هم سهل‌الوصول باشد این لایحه را به مجلس بیاورد و مجلس هم رأی بدهد هیچ کس مقصودش نیست که یک جمعی را از مالیات معاف بکند و به یک جمعی دیگر تعدی بشود منتها در عبارات و در طرز اجرای آن مخالف نیستند

بنابراین بنده معتقدم که آقایان از این تهمت‌ها به یکدیگر نزنند و دلایل مخالفت من هم این است که عرض کردم و کسی قصد ندارد که این مالیات از بین برود و رد شود ..

نایب رئیس - پیشنهادی برای کفایت مذاکرات رسیده است ..

تدین - بنده کافی نمی‌دانم‏

نایب رئیس - بفرمایید.

تدین - هر قانونی که اهمیتش زیادتر باشد بیشتر باید طرف شور و دقت و توجه واقع شود از قوانین مهمه و قوانینی که در درجه اول است قانونست که در آن وضع مالیات می‌شود. مخصوصاً در مملکت ما بنابراین این لایحه مالیات تصاعدی که به مجلس آمده است یک لایحه‌ای است که اگر دقت نشود پس از تصویب قطعاً تولید یک زحمت و صدمه فوق‌العاده برای اهالی مملکت ایران می‌کند لذا بنده عقیده ندارم که این قانون بیفتد در محور احساسات.

یکی از کلمه تصاعد بدش بیاید و یکی از کلمه تصاعد خوشش بیاید. البته که ماها نباید نیش به هم بزنیم‏.

بنده اظهار عقیده می‌کنم که فلان لایحه برود به کمیسیون معنایش این نیست که فلان نماینده به من اعتراض بکندکه تو می‌خواهی این قانون را زیر پا بگذاری.

یا اگر من عقیده دارم برنگردد به کمیسیون معنایش این نیست که بگویند می‌خواهی این قانون را به حلق مردم بچپانی و بالاخره رأی اکثریت قاطع است یک نفر هم که اکثریت ندارد

این لایحه از لوایح خیلی مهم است و هیچ سابقه تاکنون در ایران نداشته (در دنیا سابقه دارد و در خیلی جاها سابقه داردولی درایران سابقه ندارد) یعنی از نقطه‌نظر عرفی سابقه ندارد اما از نقطه‌نظر شرعی شاید سابقه داشته باشد عجالتاً در آن موضوع وارد نیستم ولی این که گفته می‌شود برگردد به کمیسیون برای این که کمیسیون قوانین مالیه از نظریات نمایندگان محترم مسبوق شده است بنده عرض می‌کنم این طور نیست برای این که چهار پنجنفر...

نایب رئیس - این مخالفت در کفایت مذاکرات نیست.

تدین - در همان عدم کفایت مذاکرات عرض می‌کنم چهار پنج نفر حرف زده‌اند یک عده در این چند روزه یک عده هم در آن چند روزه در یک ماه قبل هر کدام هم یک ساعت یک ساعت و نیم یا کمتر صحبت کرده‌اند یک نفر از اشخاصی که علاقمند به این قانون هستند بنده هستم که نوبت به بنده نرسیده حرف بزنم کمیسیون قوانین مالیه از کجا می‌داند که بنده می‌خواهم چه بگویم. دیگر آن که آن ماده اول فقط مطرح شده است و لایحه مالیات تصاعدی که منحصر به یک لایحه نیست مواد دیگری هم دارد بنابراین چطور در این باب مذاکرات کافی است و از هول حلیم توی دیگ می‌افتیم یا این که رد می‌کنیم و یک زحمتی تولید می‌کنیم و یا تصویب کنیم زحمت دیگری تولیدمی‌نماییم

آقا سید یعقوب - این مذاکره در پیشنهاد است.

تدین - در همان پیشنهاد بنده مخالف با این پیشنهاد هستم و شما مذاکرات را کافی می‌دانید نمی‌گذارید حرف بزنیم و آقایان را متقاعد کنیم. بنده مذاکرات را کافی نمی‌دانم و یک دلایلی هم دارم بعد عرض می‌کنم

نایب رئیس - بدواً در کفایت مذاکرات رأی گرفته می‌شود بعد به خود پیشنهاد آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند راجع به این پیشنهاد در خصوص لایحه مالیات تصاعدی

(همهمه بین نمایندگان)

نایب رئیس - یک پیشنهادی شده است که این لایحه برگردد به کمیسیون عجالتاً در کفایت مذاکرات پیشنهادی کرده‌اند حالا رأی گرفته می‌شود به کفایت مذاکرات آقایانی که کافی می‌دانند قیام فرمایند

(عده کمی قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب نشد

ارباب کیخسرو - اخطار نظامنامه دارم.

نایب رئیس بفرمایید

ارباب کیخسرو - هیچ معمول نبوده است و در نظامنامه هم نیست که در یک پیشنهادی به کفایت مذاکرات آن رأی گرفته شود. در هر پیشنهادی یک نفر توضیح می‌دهد و یک نفر هم از اعطای کمیسیون جواب می‌دهد دیگر رأی گرفتن به کفایت مذاکرات مورد ندارد.

نایب رئیس - آن پیشنهادهایی که می‌فرمایید اصلاحاتی است که ارجاع می‌شود به کمیسیون‌ها این یک پیشنهادی است که در مجلس مطرح می‌شود و مربوط به آن اصلاحات نیست که یک نفر از طرف کمیسیون جواب بدهد یا ندهد. آقای سلطان‌العلما (اجازه)

سلطان‌العلما - راجع به دستور عرضی دارم

نایب رئیس - رأی داده شدکه مذاکرات کافی نیست مذاکره در اطراف پیشنهاد است آقای مشار اعظم (اجازه)

مشار اعظم - بنده گمان می‌کنم این پیشنهاد از نقطه نظری که نوشته شده است بیشتر برای این بوده است که هم آقایان موافقین و هم آقایان مخالفین به یک اشکالاتی برنخورند، دراین پیشنهاد توزیع شده است که این لایحه برگردد به کمیسیون قوانین مالیه و کمیسیون قوانین مالیه با احاطه که به نظریات کلیه نمایندگان پیدا کرد و با اطلاعاتی که بعد از نظریات نمایندگان در خود کمیسیون پیدا می‌کند این لایحه را به یک نحو بهتری تنظیم کند و گمان می‌کنم این است موضوع با نظر آقایان موافقین لایحه هم مخالفتی نداشته باشد و ضرری هم نداشته باشد.

زیرا مقصود آقایان این است که مالیات تصاعدی که دولت پیشنهاد کرده است اجراشود. پیشنهادکننده هم که به این موضوع اظهار مخالفتی نکرده است: چون راجع به این موضوع یک اختلاف نظری در مجلس شورای ملی پیدا شده است و تشکیل این مواد برای این مقصود کافی نیست.

بهتر این است که این مواد به یک ترتیب بهتری اصلاح و تنظیم شود و ثانیاً تقدیم مجلس شورای ملی بشود و بعد هم در آن باب مذاکره می‌کنند.

اعتراض به این که سابقه نداشته و لوایحی که می‌آمده است همیشه دو شور داشته بگویند به عقیده بنده اینها هیچ مورد ندارد. بسیار خوب در لوایحی که دو شور می‌شود برای این است که در شور اول آقایان نظریاتی می‌کنند.

ولی این در یک لوایحی است که اصلاً تنظیمش صحیح و متناسب بود ولی این لایحه اصولاً موادش خوب تنظیم نشده و مخالفین لایحه اگر اظهاری کرده‌اند برای همین موضوع بود و الا کسی مخالف با این که مالیات باید گرفته شود نبود و همه موافق بودند که یک مالیات صحیح مناسبی که تحمیل او بر اغنا و صاحبان ثروت باشد وضع شود و به موقع اجرا هم بگذارند

ولی نباید در وضع این مالیات همین که یک فکری پیدا می‌شود آن فکر خود را نسنجیده و بدون قد و قواره بیاورند به مجلس شورای ملی‏

این فکر در این لایحه آن طوری که باید تکمیل بشود نشده است پیشنهادکنندگان هم موافقند که این قانون در موقع خودش عمل و اجرا بشود ولی به یک نحوی که منظم و مرتب باشد و در موقع اخذ مالیات تصاعدی و تحقیق عوائد مردم یک اشکالاتی پیش نیاید که معلوم نشود کی چه عوائدی داشته و در موقع اجرا هم اشکالاتی پیش بیاید بنابراین مخالفتی ندارد

لایحه می‌رود به کمیسیون قوانین مالیه و اعضای کمیسیون قوانین مالیه اگر خودشان صاحب فکر و منطقی هستند اعمال می‌نمایند و اگر نمایندگان دیگر نظریات مهمی پیدا کرده‌اند آنها هم نظر خودشان را به کمیسیون قوانین مالیه می‌دهند و کمیسیون هم یک لایحه بهتری به مجلس می‌آورد که آن مشکلاتی که اینجا نیست به این موضوع در مرحله اول پیش می‌آید پیش نیاید و قوانین هم صحیح‌تر می‌شود و زودتر می‌گذرد؟

آقای یاسایی هم که اعتراض می‌کنند کمیسیون قوانین مالیه کارها را معطل گذاشته و لایحه ممیزی را به عهده تعویق انداخته به نظر بنده این اعتراضات وارد نیست قوانینی که باید در مملکت اجرا شود برای اصول مهمه البته مستلزم این است که خیلی در آن دقت بشود

(ازطول کلام بنده هم متأثر نباشید) حقیقت کلام همین است که عرض می‌کنم

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای شیخ‌الرئیس و آقای شریعت‌زاده یک پیشنهاد هم در همین زمینه از طرف زعیم رسیده است آن هم قرائت می‌شود آن وقت در هر سه رأی می‌گیریم

(به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم که لایحه مالیات تصاعدی به کمیسیون برگردد تا نظامنامه اجرای آن نیز از طرف دولت به کمیسیون آمده و ضمیمه اصل لایحه شود

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد شاهزاده شیخ‌الرئیس و آقای شریعت‌زاده که مضمونش یکی است که به کمیسیون برگردد آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس تصویب شد

مشار اعظم - بنده در دستور عرضی دارم

داور - بنده هم در دستور عرضی دارم

نایب رئیس - چند فقره پیشنهاد رسیده است قرائت می‌شود بعد رأی گرفته می‌شود

آقا شیخ محمدعلی تهرانی - دستور موقع ندارد قبلاً معین شده است.

نایب رئیس - چون بعد از لایحه تصاعدی لایحه ماشین‌های فلاحتی جزء دستور بود آقای داور پیشنهادکرده‌اند که آن لایحه مطرح بشود حالا اگر مخالفی نیست مطرح بشود. پیشنهاد قرائت می‌شود

(به شرح ذیل خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم لایحه ماشین‌های فلاحتی جزو دستور امروز بشود

نایب رئیس - مخالفی نیست؟

معتمدالسلطنه - بنده مخالفم و عقیده‌ام این است چند فقره لوایح مختصری که از کمیسیون بودجه تقدیم شده است و مدتی است راپورتش حاضراست راجع به مسیو مولیتر و صاحب‌منصبان سوئدی آن را امروز جزو دستور قرار بدهید که تکلیفش معلوم شود

نایب رئیس - شاهزاده شیخ‌الرئیس (اجازه)

محمدهاشم میرزا - بنده خیلی متأسفم که لایحه معافیت ماشین‌های فلاحتی تاکنون نگذشته است.

بنده آن را خیلی نافع می‌دانستم و تصور نمی‌کردم که مخالفی پیدا کند حالا عقیده آزاد است و آقای معتمدالسلطنه مخالفت کردند رأی بگیرید و تصور می‌کنم که اگر با این پیشنهاد آقایان موافقت کنند خیلی بهتر است‏

نایب رئیس - رأی می‌گیریم پیشنهاد آقای داور آقایانی که موافقند قیام فرمایند

(اغلب قیام نمودند)

نایب رئیس - تصویب شد

(مخبر کمیسیون قوانین مالیه راجع به ماشین فلاحتی به شرح ذیل قرائت شد)

کمیسیون قوانین مالیه راجع پیشنهاد آقای یاسایی که ادوات فلاحتی نیز معاف از حقوق ورودی گمرک بشود موافقت کرد و در موضوع پیشنهاد آقای افشار راجع به این که مدت معافیت پنج سال و اتومبیل‌های سواری مشمول معافیت نباشد پس از مطالعه نظر ذیل را اتخاذ کرد:

بارکش‌های موتوردار مطلقاً و اتومبیل سواری در صورتی که زیاده از هفتصد تومان قیمت نداشته باشد تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف است.

نایب رئیس - آقای مخبر این را به چه صورتی درمی‌آورد؟

داور - عرض می‌کنم یک قسمتش که راجع به اضافه کردن ادوات فلاحتی است راجع به ماده اول می‌شود یک قسمت دیگر هم راجع به ماشین‌های موتوردار است که جزء ماده سوم می‌شود

نایب رئیس - ماده اول که رأی داده شده است

داور - با چه عبارتی؟

نایب رئیس - (کلیه ماشین‌های صنعتی یا قطعات آنها و نیز کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و یا قطعات آنها از تاریخ تصویب این قانون تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهدبود)

مخبر - بعد در ماده دوم راجع به بارکش‌ها است که ماشین‌ها و ادوات را یعنی آن وسایط نقلیه که ماشین‌های فلاحتی را حمل می‌کنند باید باج راه بدهند آن وقت باید بر آن تکه هم ادوات فلاحتی به طوری که آقای یاسایی پیشنهاد کردند اضافه شود

نایب رئیس - این ماده دوم می‌شود برای این که در ماده اول و تبصره تصویب شده است و این ماده دوم می‌شود که بارکش‌های موتوردار مطلقاً و اتومبیل‌های سواری در صورتی که هفتصد تومان بیشتر قیمت نداشته باشد تا ده سال از حقوق گمرکی معاف خواهند بود.

قائم مقام - عده کافی نیست‏

داور - اگرآقایان موافقند نفس داده شود تا این مواد مرتب شود

نایب رئیس - بلی موادش ترتیب داده می‌شود بعد از تنفس مطرح می‌شود

آقای سید یعقوب - خوبست قانون دیگری مطرح می‌شود

نایب رئیس - تنفس داده می‌شود

(در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)

نایب رئیس - خبرکمیسیون قوانین مالیه راجع به ماده دوم این لایحه قرائت می‌شود.

آقا سید یعقوب - یک پیشنهادی عده از آقایان تقدیم کرده بودند

نایب رئیس - پیشنهاد راجع به چه بود

آقا سید یعقوب - راجع به دستور است که چهل نفر امضاء کرده‌اند

نایب رئیس - چون راجع به دستور هم معین شده بعد از دستور قرائت می‌شود

(خبرکمیسیون قوانین مالیه راجع به ماده دوم به شرح ذیل خوانده شد)

ماده دوم - بارکش‌های موتوردار مطلقاً واتومبیل‌های سواری در صورتی که زیاده از هفتصد تومان قیمت نداشته باشد تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف است

نایب رئیس - آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب - در این پیشنهادی که راجع به این ماده نسبت به اتومبیل و نسبت به بارکش را موافقت کرد ولیکن نسبت به اتومبیل باز مأخذ را هفتصد تومان گرفته در صورتی که من پیشنهاد کردم حالا هم در پیشنهاد خودم عرایضی می‌کنم بنده عرض کردم آن چیزی را که منابع به حال مملک و عموم می‌دانیم (چون ما در اینجا نظر خصوصیتی که نداریم نظرمان به مصالح عموم و منافع است) و چیزی که تمام مملکت از آن استفاده می‌کنند باید ملاحظه تسهیلات و رفاه عامه در او بشود.

اما اگر تصور بشود که راجع به یک طبقه خاصی است بنده یک نفر نماینده عموم خودم را می‌دانم مخالف هستم. عرض کردم معافیت اتومبیل از گمرک معنی ندارد اتومبیل را برای سواری می‌آورند اگر اتومبیل به عنوان کرایه باشد عیبی ندارد.

ولی حالا آمده‌اند تخصیص داده‌اند که اتومبیل از هفتصد تومان کمتر معاف باشد اتومبیل فرد یا اتومبیل‌های دیگر هم چهارصد تومان و پانصد تومان قیمت دارد پس فردا در این مملکت تمام اتومبیل سوار می‌شوند چرا؟

برای این که از گمرک که معاف است از باج راه هم است آن روز هم عرض کردم فقط ترویج یک مقدار فوق‌العاده بنزین خواهد شد پس چون اتومبیل در واقع یک مرکب تجملی است نه برای نفع عموم این است که نسبت به اتومبیل بنده مخالفم و در پیشنهاد خودم هم عرض کردم.

لیکن راجع به بارکش چون حمل و نقل و برای تسهیل بردن یا راست موافقم و نسبت به اتومبیل مخالفم و نمی‌دانم مخبر محترم نسبت به اتومبیل از چه نقطه نظر آمده‌اند تخصیصی داده‌اند که از هفتصد تومان به پایین از حقوق گمرک معاف باشد؟ فردا هر کس که چهارصد تومان پانصد تومان پول دارد می‌دهد برای خرید اتومبیل پس حالا که می‌خواهید از گمرک معاف باشد دیگر از باج راه چرا معاف باشد؟

نایب رئیس - آقای تهرانی .. (اجازه)

قائم مقام - مخالفم.

نایب رئیس - آقای قائم مقام (اجازه)

قائم مقام - مخالفم.

مخبر - در این ماده دوم که خبرش را تقدیم مجلس کردم دو قسمت دارد یکی راجع به بارکش‌های موتوردار و یک قسمت راجع به اتومبیل چون راجع به قسمت بارکش کسی مخالفت نکرده است به این مناسبت البته بنده هم جوابی عرض نمی‌کنم فقط راجع به قسمت اتومبیل می‌خواهم نظر کمیسیون و دلایلی که به نظرش رسیده است به عرض مجلس برسانم.

البته دراینجا ممکن است یک عده زیادی عقیده نداشته باشند و شاید اگر اجازه بدهند بنده هم موافق عقیده شخص خودم (نه از نقطه‌نظر کمیسیون) در موقع رأی اگر تجزیه شود به این قسمتش رأی ندهم.

ولی راجع به نظر کمیسیون عرض می‌کنم اول پیشنهاد آقای تقی‌زاده که در مجلس قابل توجه شده بود در کمیسیون مطرح شد و چون یک طوری بود که جامع بود ممکن بود شامل تمام اقساط وسایط نقلیه بشود من‌جمله اتومبیل لذا کمیسون لازم دانست این قسمت را تشریح و توضیح کند تا این که هر کس بخواهد به اتومبیل رأی بدهد و آقایانی که نمی‌خواهند فقط به قسمت بارکش رأی بدهند.

در قسمت اتومبیل در خود کمیسیون هم اختلاف نظر بوده است منتهی اکثریت کمیسیون همچون تصور کرد که اگر وسایط نقلیه زیاد شود و حتی برای مسافرین هم تسهیلاتی بشود و لو این که برای بار نباشد یعنی آنهایی که فقط برای حمل و نقل مسافر است برای آنها هم تسهیلاتی فراهم بشود خوب است در ضمن فکر کردند که آیا ممکن است یک کاری کرد که

نوشته شود اتومبیل‌هایی که برای مسافر است گمرک ندهند و آنهایی که برای سواری در شهر است بدهند دیدیم این اشکالات بزرگی دارد و نمی‌شود در ماده قانون ذکر کرد و اگر بخواهیم برای مسافر تسهیلاتی شده باشد ناچاریم از آنهایی هم که در شهر برای سواری به کار برده می‌شود صرفنظر کرده آنها را هم معاف کنیم و برای این که نظری که در دفعه پیش در مجلس اظهار شده بود چندان با قیمت اتومبیل موافق نبود قیمت اتومبیل پایین آورده شد یعنی دفعه اول هزار تومان بود هفتصد تومان شد حالا با وجود این بنده نمی‌خواهم اینجا اصرار فوق‌العاده بکنم آقایان هم ملاحظه می‌فرمایند البته تمام مسائل له و علیه دارد.

بیاناتی که آقایان مخالفین کردند صحیح است و به یک قسمت از عایدات دولت هم همان طوری که فرمودند ضرر وارد می‌آید ولی خوبست تمام اطراف مسئله را مطالعه کنند و چون در قسمت بارکش که نظر کمیسیون و علاقه‌اش به آن بیشتر بود در مجلس هم اکثریت آقایان تصور می‌کنم تصدیق بفرمایند که آن قسمت خیلی مهم است و اگر کسی مخالفت کرد بعد دلایلی عرض می‌کنم و در قسمت اتومبیل هم گمان می‌کنم تکرار نباید بشود دلایل آقایان گفته شده است نظرکمیسیون هم همین بود که عرض کردم حالا اگر آقایان می‌خواهند تصدیق می‌کنند والا تقاضای تجزیه می‌شود آن وقت به قسمت بارکش علیحده رأی می‌دهید و در قسمت اتومبیل هر طور می‌خواهند عمل می‌کنند

نایب رئیس - آقای تهرانی (اجازه)

آقا شیخ محمدعلی تهرانی - این ماده مشتمل بر سه جزء است بنده در دو جزء آن مخالفم و در یک جزء آن موافق. نسبت به بارکش موتوردار که مطلقاً از حقوق گمرک معاف است موافق هستم لیکن نسبت به ده سال مخالفم و نسبت به اتومبیل سواری هم مخالفم.

اما ده سال را چرا مخالفم برای این که احتمال می‌دهم بلکه مظنونم این است که تا پنج سال دیگر مملکت ما بتواند خودش برای مملکت یک کارخانه‌های اتومبیل‌سازی بیاورد

اگر ما تا ده سال را آمدیم رأی دادیم زمانی که یک کارخانه یا شرکت‌هایی برای اتومبیل‌سازی درست شد نتیجه این اضمحلال آن شرکت خواهد شد چون وقتی از گمرک معاف شد اشخاصی که در خارج هستند یعنی تجاری که در خارج ایران هستند و ایرانی نیستند ممکن است اتومبیل‌های بارکش بیاورند و ارزان‌تر از اتومبیل‌هایی که در ایران درست می‌شود بفروشند و باعث نکث تجارت می‌شود حالا تا پن جسال رأی می‌دهیم اگر بعد از پنج سال دیدیم همچون کارخانه‌هایی در مملکت تأسیس نشد ممکن است

ثانیاً در صورتی که احتیاج باشد پنج سال دیگر هم اضافه شود به این ملاحظه بنده مخالف هستم

اما نسبت به اتومبیل‌های سواری بنده خیلی خرسند می‌شدم که ما به نام وکلای پابرهنه حرف می‌زدیم و عامه پابرهنه و به نام وکلای اشراف کمتر صحبت می‌کردیم

اولاً اتومبیل سواری اختصاص دارد به یک دسته خاص طبقه عالیه مملکت هستند ما در اینجا یک وقت وضع مالیات می‌کنیم بر فقراء یک وقت هم مالیات موضوعه از اغنیا را که پانصد یا ششصد تومان زیاد بر مخارج ضروریشان تهیه کرده‌اند و می‌روند اتومبیل می‌خرند حذف می‌کنیم و آنها را ممنوع از مالیات می‌کنیم لیکن آن فقیر بیچاره که سرشماری از او می‌گیرند او ممنوع نیست بنابراین بنده پیشنهاد کردم به این عبارت که بارکش‌های موتوردار مطلقاً تا پنج سال از حقوق ورودی گمرک معاف باشد.

بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است

نایب رئیس - چندفقره پیشنهادرسیده است قرائت می‌شود

(پیشنهاد آقای شیخ‌العراقین‌زاده به شرح آتی قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که مدت معافیت پنج سال باشد

مخبر - اجازه می‌فرمایید

نایب رئیس بفرمایید.

مخبر - بنده یک استمزاجی از آقایان اعضای کمیسیون کردم و به بنده اجازه دادند که پنج سال را قبول کنم.

نایب رئیس - خوب دیگر محتاج به رأی نیست. پیشنهاد آقای تهرانی (به این ترتیب قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که به این نحو اصلاح شود بارکش‌های موتوردار مطلقاً تا پنج سال از حقوق ورودی گمرک معاف است

نایب رئیس - پیشنهاد ایشان دوقسمت است:

یکی راجع به معافیت اتومبیل بارکش است برای مدت پنج سال که آقای مخبر قبول کردند.

قسمت دیگر راجع به اتومبیل سواری است که خارج کرده‌اند.

آقای تهرانی توضیح بدهید

تهرانی - عرایض بنده همان بود که عرض کردم ..

عمادالسلطنه - بنده با این پیشنهاد مخالفم.

نایب رئیس - بفرمایید.

عمادالسلطنه طباطبایی - راجع به موضوع پنج سال که عجالتاً مذاکره نیست برای این که مخبر کمیسیون قبول کردند ولی راجع به اتومبیل سواری عقیده بنده به عکس عقیده آقای تهرانی است و عقیده بنده این است که اگر همان اتوموبیل‌هایی را که تا هفتصد تومان قیمت دارد اشخاصی که اسم آنها را اشرف گذارده‌اند وارد کنند (و خواهشمندم که بعد از این کلمه اشراف را در این مورد استعمال نفرمایید چون اشراف سادات هستند و ما اشرف هستیم)

و همان اشرافی که ایشان فرمودند بنده موافقم که آنها یکی سی تا اتومبیل داشته باشند و اتومبیل در مملکت زیاد شود.

به این جهت بنده با راپورت کمیسیون موافقم که اتومبیل‌هایی که تا هفتصد تومان قیمت دارد از حقوق گمرکی معاف باشد.

نایب رئیس - (خطاب به آقا شیخ محمدعلی تهرانی) چون پیشنهاد شده است که در اتومبیل‌های بارکش و سواری جداگانه رأی گرفته شود

گمان می‌کنم نظر جنابعالی هم در ضمن رأی گرفتن تأمین شود پیشنهاد شاهزاده محمدولی میرزا

(به شرح آتی خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم بجای قیمت تشخیص معافیت را قوه اسب قرار بدهند و اتومبیل سواری تا دوازده اسب قوه معاف از حق گمرکی می‌شوند

نایب رئیس - آقای محمدولی میرزا (اجازه)

محمدولی میرزا - این یک چیز خیلی واضحی است که اگر آقایان توجه بفرمایند غیر قابل انکار خواهدبود. در اینجا یک مذاکراتی می‌شود راجع به قیمت اتومبیل بنده عرض می‌کنم که قیمت یک اساس معنوی نیست برای این که ممکن است یک اتومبیل ضعیف‌القوه که فقت پنج شش اسب قوه دارد شکلی ساخته شده باشدکه لوکس باشد یعنی قیمتش گران باشد

از آن طرف هم یک اتومبیل‌هایی هست که قوه‌اش زیاد است و کم قیمت است از این نقطه‌نظر بنده پیشنهادکردم. چه در این موقع و چه درآتیه هر وقت در مجلس راجع به اتومبیل یک مذاکراتی می‌شود قوه اتومبیل را مأخذ قرار دهند و اتومبیل‌هایی که بین هشت تا دوازده اسب قوه دارند

معمولاً اتومبیل‌هایی هستند که به قیمت‌های مناسب در ایران وارد می‌شود به این جهت بنده پیشنهاد کردم که به جای نوشتن قیمت قوه اتومبیل را مأخذ قرار دهند که چند اسب قوه داشته باشد و این ترتیب به عقیده من بهتر است

نایب رئیس - عقیده آقای مخبر چیست؟

مخبر - بنده به نظر مجلس واگذار می‌کنم

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد شاهزاده محمدولی میرزا آقایان موافقین قیام فرمایند ..

(عده قلیلی قیام نمودند)

نایب رئیس - قابل توجه نشد. آقای کازرونی گمان می‌کنم مقصود جنابعالی هم در ضمن تجربه ماده به عمل خواهد آمد. پیشنهاد آقای کازرونی قرائت می‌شود

(این طور قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که فقط اتومبیل‌های بارکش از تأدیه حق گمرکی معاف باشد.

نایب رئیس - آقای کازرونی (اجازه)

کازرونی - مسئله اقتصاد ورد زبان همه ماها شده است و در عین این که ما می‌خواهیم سعی کنیم که پول از مملکت کمتر خارج شود و وارداتمان کمتر باشد حالا می‌خواهیم یک قانونی وضع کنیم که واردات ما بیشتر شود و اینجا از دو جهت واردات ما بیشتر می‌شود یکی از نقطه نظر پول می‌دهند و اتومبیل سواری وارد می‌کنند و دیگر این که پول می‌دهیم و بنزین می‌خریم و بجای این که جو و کاه بخریم و به مال بدهیم آن پول را هم می‌فرستیم به خارجه و بنزین می‌خریم. و این را هم لازم است به آقایان تذکر بدهم که امروزه در آبادان قسمت بنزین گرانتر از لندن است و هر وقت که ما در خاک خودمان دارای بنزین شدیم و محتاج نبودیم که از خارج بنزین وارد کنیم آن یک ترتیبی است ولی اگر بخواهیم از خارج بنزین وارد کنیم و این جزیی رمقی هم که داریم در ازای قیمت بنزین به خارجه بفرستیم‏

بنده که خوب نمی‌دانم در هر صورت من موافقم فقط اتومبیل بارکش که کامیون است از تأدیه حقوق گمرکی معاف باشد نه هر اتومبیلی که ممکن بشود بار در آن گذاشت و به علاوه آقایان می‌دانند که اتومبیل سواری در حقیقت اسباب تجمل و تزیین است و وجودش در مملکت ما لازم نیست.

جز این که این جزیی رمقی هم که داریم از بین می‌رود و بنده مخالفم که از تأدیه حقوق گمرکی معاف باشد.

درصورتی که از یک الاغ بارکش که یک نفر آدم فقیر آن را وسیله معاش خود قرار داده مالیات می‌گیریم آیا رواست که یک اتومبیل اعیانی از تأدیه حقوق گمرکی معاف باشد؟

نایب رئیس - آقای تقی‌زاده عضو

کمیسیون هستند؟

تقی‌زاده ـ خیر.

نایب رئیس ـ آقای عراقی چطور.

حاج آقا اسماعیل ـ بنده هم عضو کمیسیون نیستم.

نایب رئیس ـ این نظر همان طور که عرض کردم در تجزیه تأمین خواهد شد

پیشنهادی از طرف آقای رهنما رسیده است قرائت می‌شود (به این طریق خوانده شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که راجع به اتومبیل‌های سواری به طور مطلق تا پنج سال از حقوق گمرکی معاف باشد

نایب رئیس ـ آقای رهنما (اجازه)

رهنما ـ اگرچه خلاف معمول است که کسی در این موضوع حرفی بزند برای این که می‌گویند طرفدار اشراف است ولی بنده گمان می‌کنم بالاخره باید پابرهنه را از پابرهنگی نجات داد.

من که طرفدار پابرهنه‌ها هستم باید سعی کنم که پابرهنه‌ها هم کفش و کلاه و پالتو و بالاخره یک زندگانی پیدا کنند والا برای یک ملتی این افتخار نیست که تا آخر عمرش پابرهنه باشد در قسمت اتومبیل‌ها آقایان یک نظری داشتند و آن این بود که مردم تشویق شوند و اتوموبیل زیاد وارد کنند و وقتی که زیاد شد بالطبیعه برای آنها کارخانه پیدا می‌شود و از برای کارگران یک کاری پیدا می‌شود. مثلاً اگر در تهران به جای سیصد اتومبیل سیصد هزار اتومبیل بود طبیعتاً کارخانه ایجاد می‌شد

برای این که نمی‌شد برای هر یک پنج اتومبیل بفرستند از خارجه وارد کنند و وقتی که اتومبیل زیاد شود کارخانه و افزار و کارگر زیاد می‌شود

مثلاً الان اگر احصائیه را نگاه کنند می‌بینید که سیصد چهارصد اتومبیل در تهران هست و در پنج سال قبل یک نفر کارگر اتومبیل در تهران نبود و یا اگر بود از گرسنگی می‌میرد ولی حالا متجاوز از ۵ هزار نفر شوفر و مکانیک و چرخ‌ساز و لاستیک درست‌کن هست و همه آنها هم از پابرهنه‌ها تشکیل شده است.

حالا اگر از نقطه‌نظر تکثیر اتومبیل است فرق نمی‌کند باید بگذارند هرکس می‌تواند هر قسم اتومبیل می‌خواهد وارد کند.

اگر پول دارند اتومبیل رلس�ریس وارد کنند پنج تا ده تا وارد کنند اگر یک ملتی آن قدر سرمایه دارد که می‌تواند اتومبیل‌های اعلی وارد کند بکند والا این تخصیص فایده ندارد

برای آن که همه مجبور می‌شوند اتومبیل‌های فرد وارد کنند آن وقت اگر یک کمپانی اداره حمل و نقلی از اینجا به قره�تو درست کنند

البته در این صورت فورد کفایت نمی‌کند و مجبور است اتومبیل دج وارد کند که اطمینان آن برای مسافرت بیشتر است و بالاخره مسافر هم دچار زحمت نمی‌شود بنابراین بنده پیشنهاد کردم که قیمت هفت تومان برداشته شود و فقط اتومبیل سواری نوشته شود.

در تهران هم کسانی که متمول هستند اتومبیل برای سواری خودشان وارد نموده‌اند و شاید دو تا سه تای دیگر هم وارد کنند و این ترتیب و این تخصیص باعث این خواهد شد که کمپانی‌های حمل و نقل ماشین‌های خوب نیاورند وقتی که ماشین‌های خوب وارد نکردند آن وقت اتومبیلی از فلان گردنه پرت می‌شود و مسافرین خود را هم هلاک می‌کند.

بنابراین بنده موافقم که کلیه اتومبیل‌ها تا ۵ سال از حقوق گمرکی معاف باشند اگر دیدند زیاد شد که نعم‌المطلوب و اگر اتومبیل زیاد نشد دوباره مدت را زیاد می‌کنند تا این که بیشتر وارد شود.

نجات ـ به پیشنهاد تجزیه رأی بگیرید.

نایب رئیس ـ ولی باید به این پیشنهاد رأی گرفته شود ـ عقیده آقای مخبر چیست؟

مخبر ـ بنده نمی‌توانم قبول کنم ـ به جهت این که در هر صورت اطراف مسئله را باید نگاه کرد و یک ترتیبی را هم باید قائل شد.

آقایان در اینجا مدتی وقت صرف کرده‌اند از برای تصویب لایحه الصاق تمبر بربیط نمایشگاه‌ها بلکه عایداتی پیدا شود و حال آن که قائل نبوده

حالا هم بنده از نقطه‌نظر مخبری کمیسیون آن اندازه که توانستم عرض کنم عرض کردم و بالاخره اکثریت کمیسیون این قسمت را قبول کرد و دلایلی که به نظر کمیسیون رسید بنده عرض کردم و بیش از این هم لازم نیست تکرار شود و حالا هم که پیشنهاد تجزیه شده است هر کس در هر قسمتی که می‌خواهد رأی می‌دهد و در هر قسمتی نمی‌خواهد رأی نمی‌دهد

نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای رهنما. آقایانی که قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند (عده قیام نمودند)

نایب رئیس ـ قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای تقی‌زاده. (این طور خوانده شد)

اینجانب پیشنهاد می‌کنم که اتومبیل‌ها تا هزار تومان از گمرک معاف باشد

نایب رئیس ـ آقای تقی‌زاده (اجازه)

تقی‌زاده ـ این که بعضی از آقایان نمی‌خواهند اتومبیل‌های شخصی از مالیات معاف باشد شاید دو ملاحظه داشته باشند یکی نکث عایدات مملکت است و دیگر این که اشخاص متمول از مالیات معاف نباشند

این دو دلیل در اینجا گفته شده است و برای جواب به دو دلیل کافی است که این مطلب در نظر گرفته شود که گمرک بالذات یک مالیاتی نیست که دولت بخواهد از مردم مثل سایر مالیات‌ها بگیرد

بلکه بیشتر حکمت گمرک حمایت و تشویق صنایع مفیده داخلی است و یک آلتی است در دست دولت برای تزیید و سنگین کردن بار مالیات آن چیزی که نمی‌خواهد در مملکت وارد شود

مثلاً اگر تریاک از خارجه وارد این این مملکت بشود ما حق داریم که از هر مثقال آن یک تومان تا ده تومان گمرک بگیریم برای آن که داخل نشود و در مواقع دیگر چیزهایی که می‌خواهیم زیادتر وارد شود آن آلت را استعمال نمی‌کنیم حالا آن چیزی که آقای کازرونی فرمودند که عوض بنزین خوب است کاه و جو استعمال شود

بنده به ایشان عرض می‌کنم ممکن است بنزین از خارجه وارد کرد و آن وقت به جای کاه و جو پنبه کاشت و پنبه را به خارج فروخت هر چیزی که از خارجه می‌آید نباید منفور باشد

هر من بنزین که از خارجه به این مملکت می‌آیند ممکن است صد من بار این مملکت را به خارجه ببرد وقتی که این مسئله معلوم شد می‌رویم سر مسئله دوم که راجع به متمولین بود.

چون در این مملکت مالیات مستقیم خصوصاً از بزرگان گرفتن یک قدری مشکل به نظر می‌آید این است که می‌گویند در سرحد از آنها به مالیات غیر مستقیم گرفته شود.

بلی اشخاصی که اتومبیل‌های عالی دارند آن قدر که برای گمرکش می‌دهند باید سه مقابل برای این که پارک دارند و تجمل دارند به این مملکت کمک کنند اما برای اتومبیل وقتی که شما گمرک وضع می‌کنید او هم از آن ترتیب متأثر می‌شود و آن وقت اتومبیل سواری و باری کمتر وارد می‌شود

این ترتیب مثل این است که بخواهند برای کلرات دوپیطاس مالیات سنگین وضع کنند برای این که برای آتش‌بازی استعمال می‌کنند ولی در عوضش برای دوا هم استعمال می‌کنند آیا ممکن است حالا در سرحد از آن قسمتی که برای دوا استعمال می‌شود مالیات نگیرند و از قسمتی که برای آتش‌بازی استعمال می‌شود بگیرند؟ این که نمی‌شود باید از آن قسمتش که صرف آتش‌بازی می‌شود به طریق دیگری مالیات گرفت.

در اینجا بعضی از آقایان مدت پنج سال را کم و بعضی کافی می‌دانند و بنده معتقدم که همان ده سال هم کم است و آنهایی که می‌گویند در این مدت قلیل در این مملکت کارخانه اتومبیل پیدا می‌شود خیلی خوش‌بین هستند.

بنده به طور یقین عرض می‌کنم که تا پنجاه سال دیگر هم ما نمی‌توانیم کارخانه اتومبیل‌سازی داشته باشیم برای این که کارخانه‌های دیگری هست که ما بیشتر به آنها احتیاج داریم و در دنیا خیلی ممالک هستند که تمام کارخانه‌های عالیه را ندارند.

مثلاً مملکت بلغارستان کارخانه اتومبیل‌سازی ندارد و ما نباید امیدوار باشیم که در سال ششم کارخانه اتومبیل‌سازی داشته باشیم.

مطلب دیگر این است که باید در نظر گرفته شود اگر اتومبیل غیر بارکش و کامیون استثنا شد باز خیلی از اتومبیل‌ها که بار و مسافر می‌برد زمین می‌ماند و کامیون مخصوصاً آن اتومبیل‌های خیلی بزرگ است و هزار طور به مملکت خدمت می‌کند و طولی نمی‌کشد که در این مملکت اتومبیل‌های شخصی خیلی کم می‌شود و روز به روز اتومبیل‌های مسافری زیاد می‌شود و به عامه خدمت می‌کند.

اگر در این باب گفته شود که برای اتومبیل‌های متمولین مالیات برقرار نشده است و معاف می‌ماند این هیچ عیبی ندارد و ممکن است در آتیه درباره آنها هم مالیات وضع کنید.

آقا سید یعقوب ـ اخطار نظامنامه دارم.

بعضی از نمایندگان ـ آقا بگذارید حرف�شان را بزنند.

تقی‌زاده ـ و به علاوه چنانچه یکی از آقایان گفتند اگر در ضمن صدها و هزارها اتومبیل پنج تا هم مالیات ندهد اهمیتی ندارد. ممالکی هست که هر پنج نفر نفوسش یک اتومبیل دارند و کارش هم مرتب و منظم است.

آقا سید یعقوب ـ اخطار نظامنامه دارم اجازه بفرمایید عرض کنم.

نایب رئیس ـ بفرمایید.

آقا سید یعقوب ـ بنده در همین مجلس به آقای مدرس حمله کردم که قانون و نظامنامه نسبت به همه علی‌السویه است.

ماده شصت و سه نظامنامه داخلی اجازه نمی‌دهد که یک ناطقی در یک پیشنهادی یک ساعت وقت مجلس را صرف کند و حرف بزند این است که بنده اخطار نظامنامه کردم.

(همهمه بین نمایندگان)

نایب رئیس - خیر از حدود نظامنامه خارج نشدند و بنده به شما اخطار می‌کنم آقای تهرانی عضو کمیسیون هستید؟

تهرانی - خیر

نایب رئیس - پس نمی‌توانید صحبت کنید؟

مخبر - بنده عرض می‌کنم که تمام دلایل طرفین گفته شده است و بهتر این است که مسئله به راحتی به رأی مجلس واگذار شود.

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای تقی‌زاده.

یک نفر از نمایندگان - قرائت شود.

(مجدداً به شرح خوانده شد)

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای تقی‌زاده آقایان موافقین قیام فرمایند.

(اکثر قیام نمودند)

رئیس - قابل توجه شد.

یک پیشنهادی هم از طرف آقای قائم مقام رسیده است قرائت می‌شود.

(به شرح ذیل قرائت شد)

پیشنهاد می‌کنم اولاً گمرک اتومبیل‌های باری و غیره صدی پنج تنزل داده شود.

ثانیاً اتومبیل‌هایی که مخصوص مسافرین و اتوبوس نامیده می‌شود - بدون تعیین قیمت شامل این معافیت باشد.

نایب رئیس - آقای قائم مقام (اجازه)

قائم مقام - اولاً بنده آن روز هم عرض کردم که بنده با حذف تمام مالیات مخالفم و مقصود از این معافیت این است که اتومبیل زیاد شد و فعلاً از اتومبیل صد پانزده مالیات می‌گیرند و اگر که ثلث تنزل بدهند و صد پنج بگیرند آن وقت بالطبیعه هم اتومبیل زیاد وارد می‌شود و هم به دولت ضرر نمی‌خورد و اما راجع به اتومبیل این که تخصیص داده می‌شود به اتومبیل‌های سواری که قیمت آنها هفتصد تومان است

اتومبیل‌هایی که هفتصد تومان یا هزار تومان قیمت دارند اغلب مال کارخانه فرد است و این ترتیب مثل این است که در زیر پرده به یک کمپانی انحصار داده شود حال آن که کارخانه‌های دیگری هستند که اتومبیل‌های خوب می‌سازند و قوه‌شان هم زیاد است و مخصوصاً برای ایران که کوهستان است بیشتر به درد می‌خورد و هر کس مسافرت کرده باشد می‌داند که اتومبیل فرد در کوهستان به درد نمی‌خورد ولی یک اتومبیل‌های سواری دیگری هم هست که ده بیست نفر مسافر می‌برد و در صد متر مسافت بیست و دو متر بالا می‌رود ولی اتومبیل‌های فرد این قوه را ندارند

نایب رئیس - آقای مشاور اعظم (اجازه)

مشاور اعظم - آقای قائم‌مقام در شور اول هم این پیشنهاد را کردند و تا یک درجه هم صحیح است اما با وجود رأیی که پیشنهاد آقای تقی‌زاده داده شد گمان می‌کنم این پیشنهاد دیگر موردی نداشته باشد و آن پیشنهاد آقای تقی‌زاده جزء ماده شده است

شیروانی - جزء ماده نشده است قابل توجه شده است

مشاور اعظم - چون شور دوم است گمان می‌کنم جزو ماده شده باشد

نایب رئیس - جزء ماده نیست فقط قابل توجه شده است آقای تدین اظهاری داشتند؟

تدین - بلی

نایب رئیس - بفرمایید

تدین - در ضمن شور اول پیشنهادی شده بود و به کمیسیون هم ارجاع شد و در راپورت کمیسیون که در ثانی داد اینجا یک مذاکرات شد و الان شور دوم است و بنده تصور می‌کنم این رأیی که داده شد قطعی است.

شیروانی - این طور نیست

تدین - در نظامنامه که این طور نیست.

شیروانی - ماده نظامنامه را نشان بدهید.

تدین - پیشنهادی که از طرف مجلس قابل توجه شد و به کمیسیون ارجاع شده بود پیشنهاد آقای افشار بود در آن پیشنهاد اتومبیل‌های سواری را از این معافیت خارج کرده بودند و مدت را هم پنج سال قرار داده بودند و آن پیشنهاد به کمیسیون ارجاع شد.

کمیسیون پس از مطالعه این راپورت ثانی را داد و اگر راپورت ثانوی کمیسیون رد شود باید به پیشنهاد آقای افشار رأی گرفته شود و قطعی شود ولی این پیشنهاد چون پیشنهاد جدیدی است گمان می‌کنم که قابل توجه شده است و باید به کمیسیون ارجاع شود

مخبر - تاریخچه پیشنهاد همان بود که آقای تدین فرمودند و موافق ماده شصت و سه نظامنامه داخلی گمان می‌کنم این پیشنهاد قابل توجه شده باشد برای آن که در ماده شصت و سه می‌نویسد:

اصلاحاتی که در ضمن شور ثانوی پیشنهاد می‌شود در صورتی که از طرف کمیسیون ارجاع آن خواسته نشود

صاحب اصلاح به طور اختصار آن را توضیح و استدلال می‌کند و فقط اعضای کمیسیون حق جواب دارند.

پس از آن مجلس در باب قبول توجه یا عدم توجه رأی می‌دهد در صورت قبول توجه آن اصلاح به کمیسیون فرستاده می‌شود.

درباره این قبول اصلاحات نمی‌توان همان روزی که پیشنهاد شده است رأی داد

نایب رئیس - رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای قائم‌مقام آقایانی که موافقند قیام نمایند.

(عده قیام نمودند)

نایب رئیس - قایل توجه نشد پیشنهاد آقای تهرانی

(به این ترتیب قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم - اتومبیل‌هایی که تا دو هزار تومان قیمت داشته باشند از گمرک معاف باشند

نایب رئیس - چون پیشنهاد آقای تقی‌زاده قابل توجه شد گمان می‌کنم این پیشنهاد دیگر موردی نداشته باشد

تهرانی - اجازه می‌فرمایید

نایب رئیس - بفرمایید

تهرانی - عملاً در همین مجلس مشاهده شد که آقای رهنما تا هفتصد تومان را پیشنهاد فرمودند و رد شد بعد یک پیشنهاد دیگر تا هزار تومان شد و قبول شد

بنابراین بنده دو هزار تومان را پیشنهاد کردم و همان ادله که برای هزار تومان گفته شد برای دو هزار تومان هم هست و هیچ فرقی نمی‌کند که اتومبیل هزار تومان یا دو هزار تومان قیمت داشته باشد و اصولاً آن بیان منتج این نتیجه است که کلیه اتومبیل‌هایی که وارد این مملکت می‌شود اعم از این که لوکس و غیرلوکس و دو هزار تومان یا ده هزار تومان قیمت داشته باشد. باید وارد شود برای آن که فلسفه گمرک را یک طوری بیان کردند و وقتی فلسفه گمرک این طور شد به این ترتیب هم عمل شود

حالا یک گمرکی را ملاحظه می‌کنیم می‌بینیم در مملکت گمرک نخ که کارگران بیچاره می‌بایستی لباس درست کنند دو مقابل می‌شود اما جنس وقتی که از خارجه وارد می‌شود گمرکش صدی ده یا بیشتر است که فوق‌العاده به ضرر مملکت است و این ملاحظات نشده است گمرک آن شکلی که وضع شده این فلسفه‌ها و مذاکرات در آن نبوده است یک گمرک‌هایی وضع شده مثل مسئله نخ بالخصوص یا چیزهای دیگر که ما با آنها می‌توانیم کار کنیم آمده‌اند و مثلاً نخ را صدی پنجاه گمرک بسته‌اند برای این که جنسی که در اینجا درست می‌کنند گران‌تر تمام شود از جنسی که از خارجه می‌آید چرا؟

برای این که آن جنسی که از خارجه می‌آورند صدی دو گمرک بسته‌اند که ارزان‌تر بشود. پس این فلسفه‌ها در این مملکت منظور نشده است حالا که این است معنی فلسفه شما در دو هزار تومان هم همان رأی را بدهید به جهت این که همان فلسفه که در آنجا بود در اینجا موجود است

نایب رئیس - رأی گرفته شود به پیشنهاد آقای تهرانی

تهرانی - بنده استرداد می‌کنم. مقصودم این بود این حرف‌ها را بزنم

نایب رئیس - پیشنهاد آقای کازرونی

(به شرح ذیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم: اتومبیل‌هایی که تا ده هزار تومان قیمت داشته باشند از تأدیه حقوق گمرک معاف باشد.

کازرونی - اگر چه احتیاج به توضیح نیست هر چند که تصور می‌کنم یک جهات عدیده دارد که روی هریک از این جهات می‌شود حرف زد و فلسفه‌هایی هم کرد مثلاً تریاک از یک جهت خوب است و از یک جهت بد است.

در آن جهت خوبش خیلی می‌شود حرف زد و در آن جهت بدیش هم به شرح ایضاً آن وقت درخصوص اتومبیل یک جهاتی در مجلس گفته شد و آن چیزی که مطلوب واقع شد روی یک جهت آن بود و حالا همان جهت شامل ده هزار تومانی به بالا هم می‌شود بنابراین در صورتی که مجلس آن دلیل را پذیرفت بنده هم دلیلی نمی‌بینم که اتوموبیلی که قیمت آن ده هزار تومان است استفاده شود

از این جهت بنده پیشنهاد کردم که به همان دلیلی که شامل هزار تومانی شد به همان دلیل ده هزار تومانی هم معاف باشد

مخبر - به نظر بنده این پیشنهادها یک قدری خارج از صورت جدیست

کازرونی - بنده استرداد کردم

نایب رئیس - چند فقره دیگر هم پیشنهاد رسیده است راجع به تجزیه مراجعه می‌شود به کمیسیون تا خبر آن برسد پیشنهادی شده است راجع به ختم جلسه اگر مخالفی نیست جلسه را ختم کنیم آقای عراقی. (اجازه)

حاج آقا اسماعیل عراقی - بنده با ختم جلسه مخالفتی ندارم خواستم تذکری بدهم.

نایب رئیس - آقای تدین (اجازه)

تدین - یک پیشنهادی شده بود و از طرف یک عده از آقایان امضاء شده بود دایر بر این که کمیسیون قوانین مالیه در ظرف ده روز راپورت لایحه قانون مالیات تصاعدی را به مجلس تقدیم کند گویا تقدیم شده است.

بنده با ختم جلسه مخالف نیستم ولی چون آن هم اشکال ندارد بنده پیشنهاد می‌کنم تکلیف آن پیشنهاد معلوم شود

بعضی از نمایندگان - صحیح است.

نایب رئیس - گمان می‌کنم این پیشنهاد سابقه نداشته باشد

(به شرح ذیل قرائت شد)

امضاءکنندگان ذیل پیشنهاد می‌کنیم که لایحه قانون مالیات تصاعدی که به کمیسیون ارجاع شد کمیسیون قوانین مالیه پس از ده روز از تاریخ تصویب این پیشنهاد لایحه را مجدداً به مجلس برای شور تقدیم نماید

نایب رئیس - آقای عراقی (اجازه)

حاج آقا اسمعیل عراقی - بنده عرضی ندارم

نایب رئیس - آقای وکیل‌الملک (اجازه)

وکیل‌الملک - بنده هم در دستور عرضی داشتم

نایب رئیس - آقای تقی‌زاده (اجازه)

تقی‌زاده - بنده هم در دستور عرض داشتم

نایب رئیس آقای مدبرالملک (اجازه)

مدبرالملک - با آقای تدین موافقت می‌کنم که قبل از این که جلسه ختم شود تکلیف این پیشنهاد معلوم شود

نایب رئیس - این مسئله که مطرح است آقای شیخ‌الرئیس (اجازه)

محمدهاشم میرزا شیخ‌الرئیس - بنده نمی‌دانم این پیشنهاد علاوه بر این که سابقه ندارد معنیش چیست؟

به جهت این که الزام نمودن یک کمیسیونی را به این که تا ده روز دیگر در موضوع یک لایحه راپورت بدهد معنی ندارد. ما چطور می‌توانیم رأی بدهیم؟

حالا اگر کمیسیون در ظرف ده روز راپورت به مجلس تقدیم نکرد بدون نظریه کمیسیون مجدداً لایحه مطرح می‌شود؟

یک نفر از نمایندگان - بلی

شیخ‌الرئیس - یا این که ما آن کمیسیون را منفصل می‌کنیم پس به نظر بنده این یک الزامی است که هیچ موضوع ندارد و سابقه هم نداشته زیرا اگر ما معتقد شدیم که کمیسیون یک نظریاتی بکند دیگر بسته به اختیار خودش است.

ممکن است محتاج به نظریات وزارت مالیه بشوند و وزارت مالیه هم شاید محتاج به تحقیقاتی باشد و بیش از ده روز معطل کند. آن وقت چه خواهد شد؟ اگر چه بنده معتقدم که بایستی زودتر تکلیفش معین شود زیرا اگر قبول می‌شود قبول شود یا اگر اصلاح می‌شود اصلاح شود و اگر هم رد می‌شود رد شود که تکلیف معین باشد ولی این که می‌گویند تا ده روز دیگر کمیسیون راپورت بدهد این یک الزامی است و بنده مخالف هستم.

نایب رئیس آقای سرکشیک‌زاده (اجازه)

سرکشیک‌زاده - مسئله مربوط به دستور است.

دستور امروز قانون مالیات تصاعدی بود که برحسب پیشنهادی از دستور خارج گردید و به کمیسیون ارجاع شد حالا اشخاصی که این پیشنهاد را کرده‌اند تقاضا دارند که بعد از ده روز عین این لا یحه جزو دستور باشد. گمان نمی‌کنم که در نظامنامه یک ماده باشد که این مسئله را منع کند

نایب رئیس - اظهاری را که آقای سرکشیک‌زاده فرمودند با آن پیشنهاد یک اندازه تفاوت دارد به جهت این که در این پیشنهاد کمیسیون را مجبور کنند که پس از ده روز راپورت بدهد ولی اظهاری را که سرکار فرمودید این است که اگر کمیسیون تا ده روز دیگر راپورت نداد عین همین راپورت مطرح شود. آقای داور (اجازه)

زعیم - بنده اخطار نظامنامه دارم

نایب رئیس - بفرمایید

زعیم - به موجب نظامنامه پیشنهاد ختم جلسه مقدم است بر سایر پیشنهادها

نایب رئیس - چون ایشان هم پیشنهاد کرده‌اند که این مسئله مطرح شود و مخالفتی هم نشد بنابراین این مسئله مطرح شد. آقای داور (اجازه)

داور - بنده از صبح تا به حال چندین رنک و صورت راجع به لایحه مالیات تصاعدی دیدم.

اول که بنده تقاضا کردم و دلایلی عرض کردم مخالفتی نشد چند دقیقه بعد یک مخالفت‌هایی شد بعد یک مرتبه یک عده چهل نفری یک پیشنهادی می‌کنند و یک امری می‌فرمایند به یک کمیسیونی که شما باید تا ده روز دیکر راپورت را تهیه نموده و به مجلس تقدیم کنید.

بنده عرض می‌کنم این که کمیسیون تقاضا کرده که این لایحه برمی‌گردد به کمیسیون برای این بود که بتواند از طرفی بنا بر یک مذاکراتی که شده است نظر دولت و از طرفی نظر یک افرادی از خود آقایان نمایندگان را که خارج از کمیسیون هستند با نظر کمیسیون راپورت سابق را روی هم بریزد و بالاخره یک راپورت جامعی که از نقطه‌نظر مالیاتی عایداتش بهتر از این باشد و از نقطه‌نظر اصول هم بهتر باشد یک همچون چیزی تهیه کنند و سایر عملیاتی که راجع به اجرا است اسباب زحمت مردم نشود.

مقصود این بود که حالا آقایان می‌فرمایند تا ده روز دیگر مثل این است که کمیسیون فوراً می‌تواند این کار را بکند یا این که در مدت یک جلسه این کار زود تمام می‌شود که می‌فرمایند در ظرف ده روز در صورتی که در ده روز اولاً سه جلسه ما بیشتر نداریم

جلسه بعد را هم برای لایحه ممیزی مشغول هستیم که آخرین جلسه است و آقایان انشاءالله با آن علاقه مخصوصی که آقایان به قانون ممیزی دارند تمام خواهد شد

پس می‌ماند دو جلسه و در مدت دو جلسه آیا ممکن است تمام این نظریاتی که گفته شد حاضر و مطالعه شود و به مجلس بیاید اگر مقصود این است که این لایحه به همین ترتیب همان طور که آقای سرکشیک‌زاده فرمودند به مجلس بیاید ممکن است ولی بنده تمنا می‌کنم که آقایان یک همچون امری را به کمیسیون نفرمایند برای این که عملی نیست و ما هم نمی‌توانیم به عهده بگیریم که در ظرف ده روز راپورت جامعی تهیه نموده و تقدیم کنیم‏

بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است رأی بگیرید

نایب رئیس - بنده گمان می‌کنم که به این پیشنهاد نمی‌شود رأی گرفت به جهت این که الزام می‌کند کمیسیون را و این تا به حال سابقه نداشته. آقای تهرانی (اجازه)

آقا شیخ محمدعلی تهرانی بنده نظرم می‌آید که نظر آقایان این بود که تسریع کند که آن لایحه باز به مجلس بیاید و مثل سایر لوایحی که مفید به حال مملکت است و در کمیسیون‌ها مانده و بیرون نیامده آن شکل نباشد

نایب رئیس - آقای رهنما موافقید یا خیر؟

رهنما - به صاحبان امضاء اجازه ندادید حرف بزنند

نایب رئیس - اشخاصی که اجازه خواسته‌اند یک عده زیادی بوده‌اند و هر کدام اجازه خواسته‌اند. اجازه داده شده بیانی هم فرموده‌اند

رهنما - عرض می‌کنم اصلاً مسئله موقعی که از دستور خارج شد حنبه استدلال آن خیلی ضعیف بود. زیرا دولت پیشنهاد خودش را داده است و وزارت مالیه هم در اصل قضیه که هزار تومان به بالا چقدر و از دو هزار تومان به بالا چقدر این اصل را قبول کرده است کمیسیون اول هم تصویب کرده کمیسیون ثانی هم این اصل را تصویب کرده است.

برای این که اگر تصویب نمی‌کرد راپورت اولی مطرح نمی‌شد این را شاید آقایان نمایندگان مسبوق نیستند در موضوع هر لایحه وقتی کمیسیونش تجدید شود مخبر آن کمیسیون مجبور است آن لایحه را به کمیسیون ببرد و مطرح نماید و پس از آن که در آن کمیسیون هم تصویب شد به مقام ریاست اطلاع می‌دهد که راپورت در کمیسیون جدید هم تصویب شد بنابراین این راپورت در کمیسیون جدید هم تصویب شده اینجا اظهار شد که ما می‌خواستیم نظریات آقایان را بگیریم و حالا نظریه آقایان را گرفتیم این طرز استدلال بود. بعضی از وکلا می‌گفتند که خیر ما یک نظریات داریم که باید شما مطلع شوید و برای شور ثانی راپورت جدید را تهیه کند و بدهید معذلک مورد توجه نشد و رأی دادند.

الان کمیسیون چه می‌کند؟

دولت که راپورت جدیدی نمی‌دهد! هنوز که دولت پیشنهاد خودش را پس نگرفته همان پیشنهاد کمیسیون اول است که تصویب کرده است کمیسیون ثانی تصویب کرده و راپورت داده است سه جلسه در مجلس مذاکره شده است آن وقت یک مرتبه از مجلس می‌رود بیرون.

این ترتیب خوب نیست اگر چنانچه آقایان مطالبی دارند خوبست در شور اول بفرمایند.

پیشنهاد کننده این که کاری ندارد و مجدداً برای شور ثانی اصلاحات لازمه به عمل بیاید ولی بعد از آن که همین کمیسیون به این موضوع رأی داده است‏

کمیسیون سابق هم آن را تصویب کرده و راپورت داده است علت ندارد که این قدر تأخیر بیفتد حالا هم عده‌ای از آقایان نمایندگان که این پیشنهاد را امضاء کرده‌اند می‌گویند در عرض این ده روز ممکن است پنج جلسه تشکیل بدهند و بالاخره مثبت یا منفی راپورتی بدهند که در مجلس شور اولش بشود و نمایندگان نظریات خودشان می‌گویند باز برای شور ثانی می‌رود به کمیسیون پس بنابراین نمایندگان حق دارند که بگویند در ظرف ده روز این راپورت را بیاورند در مجلس زیرا تحقیقات محلی می‌خواهد که بگویند ده روز کافی نیست ...

نایب رئیس - آقای زعیم مخالفید با این پیشنهاد؟

زعیم - بنده عرضی ندارم.

بعضی از نمایندگان - مذاکرات کافی است. رأی بگیرید

مدرس - این مسئله سابقه ندارد. ولی البته باید سعی کرد که زودتر این راپورت داده شود. رأی لازم ندارد.

نایب رئیس - آقای مشار اعظم (اجازه)

مشار اعظم - بنده گمان می‌کنم که آقایان یک اشتباهی کرده باشند و آن این است که بنده نمی‌دانم چطور می‌شود یک کمیسیون را الزام کرد که در ظرف ده روز این کار بکند بنده که عضو این کمیسیون هستم نمی‌دانم این چه الزامی است که باید الی ده روز این راپورت داده شود فرضاً اگر من در ظرف ده روز موفق به تقدیم راپورت نشدم چه باید بکنم؟

باید عین همین راپورت داده شود به علاوه این پیشنهادی که شد پیشنهاد خروج از دستور بود و این حق نمایندگان است. هر نماینده می‌تواند این پیشنهاد را بکند که یک لایحه از دستور خارج بشود منتهی با یک نظریاتی یعنی بروند و در کمیسیون مالیه بنشینند صحبت کنند و مطالعه کنند بعد راپورت بدهند حالا الزام کردن یک کمیسیون که جمعاً ظرف ده روز راپورت بدهند بنده این را نمی‌فهمم!

مگر این که بفرمایید ابداً لازم نیست که این لایحه به کمیسیون قوانین مالیه برود و باید در خود مجلس در آن مذاکره کنند و الا تکلیف شاق از طرف نماینده به نماینده دیگر هیچ معنی ندارد

نایب رئیس - آقای تدین (اجازه)

تدین - بنده خیلی متأسف هستم از این که بعضی از آقایان عوض این که اهمیت به انتظامات داخلی مجلس بدهند مخصوصاً می‌روند بیرون برای این که مجلس را از اکثریت بیندازند و غفلت دارند از این که این عمل متقابل ممکن است فردا نسبت به خودشان بشود.

دیگر این که باید از مذاکرات طولانی امروز هم نسبت به تعیین دستور جلسه آتیه را در همین جلسه معین کنیم بعد مجلس را از اکثریت بیندازند والا جلسه آتیه ۵ فردا است دو ساعت باید حرف بزنیم که چه چیز جزو دستور بشود حالا بنده کار ندارم شاید گرسنگی باعث شده است که بیرون بروند. آقایان می‌فرمایند سابقه ندارد.

بنده عرض می‌کنم خیلی چیزها در دنیا هست که سابقه ندارد و اگر بنا باشد به عدم سابقه مستمسک شوند بنده هزار و یک مورد از مسائل دینی و عرفی و سیاسی برای شما مثال می‌زنم که هیچ سابقه داشته بنده عرض می‌کنم منعی‌اش چه چیز است؟ نظامنامه در کجا منع کرده؟

یک وکیلی هم اجبار نمی‌کند یک عده را. پیشنهادی متجاوز از ۳۰ نفر از آقایان امضاء کرده‌اند و بالاخره اکثریت مجلس حاکم است.

اگر بنا شد الزاماتی در بین نباشد اصلاً نظامنامه داخلی مجلس معنی ندارد نظامنامه داخلی مجلس را اکثریت مجلس تصویب کرده است و اینجا تحمیل یک وکیل بر وکیل دیگر نیست. اینجا رأی اکثریت حاکم است.

در همین مجلس نسبت به اختیارات کمیسیون عدلیه رأی داده شد که یک مدتی را معین کنند که در آن مدت سایر نمایندگان نظریات خودشان را راجع به لوایح عدلیه بگویند این هم سابقه نداشته است.

بنده عقیده دارم که به این ترتیب و به این شکل آمدن لوایح به مجلس و بیرون رفتن صورت خوشی ندارد. قضایا را نباید از صورت خودش خارج کرد و بالاخره اختیار رأی آخری را که نفی یا اثباتست از دست کسی نگرفته‌اند رأی قاطع رأی آخری است پس بنابراین برگرداندن و این طرف و آن طرف بردن یک لایحه خوب نیست اینها سوء تأثیر می‌کند.

بنابراین راهی که به نظر من آمده این است که بگوییم کمیسیون قوانین مالیه در ظرف ده روز راپورت خود را تقدیم مجلس بنماید و چون از طرف مخبر کمیسیون مالیه این اظهار شده که با سایر آقایان هم صحبت بشود و می‌گویند باید تجدیدنظر بشود و این لایحه را از مجرای خودش منحرف کرده‌اند که رئیس کل مالیه نظریاتی دارد عرض می‌کنم اگر نظریاتی دارد کتباً بنویسد و توسط وزارت مالیه تقدیم مجلس نماید این که کاری ندارد یا دولت اگر نظریاتی دارد نظامنامه راه آن را پیش‌بینی کرده است.

دولت خودش می‌آید و لایحه را پس می‌گیرد و تجدیدنظر می‌کند.

بنابراین برای این که این قضیه سوء تأثیر نکند ما پیشنهاد کردیم که کمیسیون قوانین مالیه در ظرف ده روز راپورت خود را تهیه نموده به مجلس تقدیم کند حالا اگر این ده روز تمام شد و راپورت ندادند آن وقت ما ذی‌حق هستیم که تقاضا کنیم در مجلس مطرح شود و اگر راپورت دادند نعم المطلوب و بالاخره باید علاقمندی نسبت به قضایا بیشتر از این باشد.

در اینجا گفته شد آن پیشنهادی که شد خروج از دستور بود. خیر.

آن پیشنهاد ارجاع به کمیسیون قوانین مالیه بود وقتی که این پیشنهاد تصویب شد نظامنامه راهی را به ما نشان نداده است که پس از یک ماه ما بخواهیم تقاضا کنیم که برگردد و راپورت بدهند.

این است که ما پیشنهاد کردیم که پس از ده روز راپورت بدهند اگر دادند چه بهتر و اگر ندادند حق ایشان این است که در خود مجلس همان لایحه مطرح شود کسی را هم به چوب نخواهند بست.

نایب رئیس - چون عده برای رأی کافی نیست جلسه را ختم می‌کنیم جلسه را آتیه روز سه‌شنبه ۳ قبل از ظهر.

بعضی از نمایندگان - دستور معین شده.

نایب رئیس - چون عده کافی نیست نمی‌شود دستور جلسه بعد را معین کنیم‏

(مجلس ۳ ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)

نایب رئیس مجلس شورای ملی - سهام‌السلطان

بیات منشی - علی‌اقبال‌الممالک - معظم‌السلطان.