مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اسفند ۱۳۰۹ نشست ۱۷
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۶ اسفند ۱۳۰۹ نشست ۱۷
جلسه ۱۷
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز سه شنبه ۲۶ اسفند ماه ۱۳۰۹ (۲۷ شوال ۱۳۴۹)
فهرست مذاکرات
۱)تصویب صورت مجلس
۲) اقتراع شعب
۳)تصویب عهد نامه مودت بین ایران و لیتوانی
۴) تصویب عهد نامه مودت و قرارداد اقامت بین ایران و چکسلواکی
۵) تصویب لایحه اعتبار حق التدریس معلمین دارالمعلمین عالی و مدرسه طب
۶) اجازه تأمین سه فقره مخارج مربوطه به پست و تلگراف از محل صرفه جوئی ۱۳۰۹ آن وزارتخانه
۷) اصلاح بودجه عدلیه نسبت به بودجه اجرای محاکم
۸)موقع و دستور جلسه بعد و ـ ختم جلسه
مجلس دو ساعت قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل شد.
۱ ـ تصویب صورت مجلس
صورت مجلس روز پنج شنبه بیست و یکم اسفند ماه ۱۳۰۹ را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند
رئیس ـ در صورت مجلس نظری نیست (گفته شد ـ خیر) صورت مجلس تصویب شد.
۲ ـ اقتراع شعب
رئیس ـ می‌بایستی که شعب را اقتراع کنیم چون مدت قانونیش منقضی شده و سر آمده است عدة حاضر ۱۱۲ نفر وبه هر یک شعبه هشت نفر می‌رسد (دیبا – هیجده نفر) بعلاوه بر شعبه یک و دو سه چهار یک نفر اضافه می‌رسد.
شعبه ۱ ـ آقایان: مژدهی – حاج علی اکبر امین – معتصم سنگ – میرزا حسین خان افشار – دکتر امیر اعلم – اقبال – دادگر – مفتی – عبدالحسین خان دیبا – شریعت زاده – امیر تیمور –
عین مذاکرات مشروح هفدهمین جلسه از دوره هشتم تقنینیه.
اسامی غائبین که ضمن صورت مجلس خوانده شده است.
غائبین با اجازه ـ آقایان: تیمور تاش – حاج میرزا حبیب الله امین – آشتیانی – یاسائی – ارباب کیخسرو – چای چی – معتصم سنگ –
غائبین بی اجازه – آقایان: حاج محمد رضا بهبهانی – اعظم زنگنه – طهرانچی – عبدالحسن خان دیبا- آقا رضا مهدوی – آقازاده سبزواری – قراگوزلو – مسعود ثابتی – دکتر ضیائی –
دیر آمدگان با اجازه ـ آقایان: عراقی – طباطبائی وکیلی –
دیر آمدگان بی اجازه ـ آقایان: حاج حسین آقا مهدوی – اسدی –
سهراب خان ساکنیان – دکتر عطاءالله خان سمیعی – دادور – سید مرتضی وثوق – آشتیانی – امیر عامری –
شعبه دوم – آقایان: امیر حسین خان بختیار – لیقوانی – حاج میرزا حبیب الله امین – دکتر شیخ – محمد تقی خان اسعد – میرزا محمد علی خان تربیت – آصف – میرزا سید محمد محیط – اسکندری - امیر دولتشاهی –دبیر سهرابی – جمشیدی – مؤید احمدی – عدل – مقدم کفائی -
شعبه ۳ - آقایان: آدینه جان یار علی – بوشهری – یونس آقا وهاب زاده – میرزا اسد الله فقیه – مجد ضیائی – آقا سید کاظم یزدی – احتشام زاده – طهرانچی – افسر دشتی – دکتر لقمان – فرشی – شریفی – ملک مدنی – رهبری – خواجوی – یاسائی – وهاب زاده.
شعبه ۴ ـ آقایان: حاج حسین آقا مهدوی- حیدری – میرزا محمد خان وکیل – حسنعلی میرزا دولتشاهی – طالش خان – بنکدار – بیات – دکتر احتشام – ناصری – اورنگ – مولوی- حاج میرزا حسین خان فاطمی – میرزا محمد حسین نواب – طهرانی – طباطبائی دیبا – لاریجانی – ملک زاده آملی – دربانی –
شعبه ۵ ـ آقایان میرزا یانس – حبیبی – ابوالحسن خان پیرنیا – مصدق جهانشاهی – افخمی – ملک آرائی – عراقی – فتحعلی خان بختیار – بیات ماکو – اسدی – اعتبار – ثقه الاسلامی – فهیمی – ارکانی – میرزا سید احمد بهبهانی – تیمور تاش – دهستانی – روحی.
شعبه ۶ – آقایان: دکتر طاهری – میرزا علی چایچی – ایزدی – هزار جریبی – امیر ابراهیمی – میرزا احمد خان صفاری – طباطبائی وکیلی – دکتر ضیائی- میرزا محمد تقی طباطبائی – قراگوزلو – فتوحی – دبستانی کرمانی – موقر – همراز – فزونی – مخبر فرهمند – مسعودی خراسانی – رضا قلیخان باستانی –
شعبه ۱ ـ محمد علی میرزا دولتشاهی –
شعبه ۲ ـ آقا میرزا علی کازرونی
شعبه ۳ ـ دکتر ملک زاده –
شعبه ۴ – میرزا صادق خان اکبر
رئیس ـ از آقایان تمنا می‌شود که بلافاصله بعد از ختم جلسه هیئت عامله هیئت رئیسه خودشان را تعیین بفرمایند. همینطور کمیسیون مبتکرات و مخصوصاً کمیسیون عرایض و مرخصی را که محل احتیاج دائمی است.
- تصویب عهد نامه مودت بین ایران و لیتوانی
۳ ـ تصویب عهد نامه مودت بین ایران و لیتوانی
رئیس ـ خبر کمیسیون امور خارجه شور دوم عهد نامه مودت بین دولتین ایران و لیتوانی قرائت می‌شود:
مقام محترم مجلس شورای ملی. شور ثانی عهد نامه مودت بین دولتین ایران و لیتوانی در کمیسیون امور خارجه به عمل آمده و چون اعتراض از طرف مجلس شورای ملی به کمیسیون ارجاع نشده بود لذا خبر شور اول را عیناً تأیید و برای تصویب مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید.
رئیس ـ در ماده اول اعتراضی نرسیده است در ماده دوم و سوم و چهارم پنجم و ششم و هفتم اعتراضی نرسیده است در کلیات ثانی هم اعتراضی نرسیده است ماده واحده را می‌خوانیم و رأی می‌گیریم:
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی عهد نامه مودت مشتمل بر هفت ماده را که را در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۰۸ شمسی بین دولتین ایران و لیتوانی به امضاءرسیده تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آن را به دولت می‌دهد.
رئیس ـ موافقین با ماده واحده قیام فرمایند (اغلب بر خاستند) تصویب شد.
۴ ـ تصویب عهد نامه مودت و قرار داد اقامت بین ایران و چکسلواکی
رئیس ـ خبر کمیسیون امور خارجه راجع به عهد نامه مودت و قرارداد اقامت بین دولتین ایران وچکسلواکی مطرح است. خبر کمیسیون خارجه قرائت می‌شود:
مقام محترم مجلس شورای ملی شور ثانی عهد نامه مودت بین دولتین ایران و چکسلواکی در
کمیسیون امور خارجه به عمل آمده و چون در موقع شور اول اعتراضی از طرف مجلس به کمیسیون ارجاع نشده بود لذا خبر شور اول به اضافه جملة (پروتکل اختتامیه) در ماده واحده تأیید نموده وبرای تصویب مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید.
ماده واحده - مجلس شورای ملی عهد نامه مودت مشتمل بر پنج ماده و قرارداد اقامت مشتمل بر ده ماده و پروتکل اختتامیه را که در تاریخ ۲۹ اکتبر ۱۹۳۰ مطابق با ۷ آبان ماه ۱۳۰۹ شمسی بین دولتین ایرا و چکسلواکی به امضاء رسیده تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آنها را به دولت می‌دهد.
رئیس ـ نسبت به عهد نامه مودت راجع به ماده یک و دو و سه و چهار و پنج و اعتراضی نرسیده است. راجع به کلیات هم اعتراضی نرسیده است. نسبت به قرارداد اقامت در ماده یک دو سه چهار و پنج شش هفت هشت نه ده اعتراضی نرسیده است در کلیات ثانوی هم اعتراض نشده است ماده واحده را یکبار دیگر می‌خوانیم و رأی می‌گیریم.
(به شرح سابق قرائت شد)
رئیس ـ موافقین با ماده واحده قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند) تصویب شد.
۵ ـ تصویب اعتبار حق التدریس معلمین دارالمعلین و مدرسه طب
رئیس ـ کفیل وزارت معارف تقاضا می‌کند که لایحه کمیسیون بودجه راجع به حق التدریس معلمین ایرانی مطرح شود. خبر کمیسیون قرائت می‌شود:
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۱۲۵۴۲ دولت را مطرح نموده با توضیحاتی که آقای معاون وزارت معارف بیان نمودند ماده واحده تصویب و اینک راپرت آن را تقدیم می‌دارد:
ماده واحده ـ وزارت مالیه مجاز است حق التدریس معلمین ایرانی و اروپائی مدرسه دارلمعلمین عالی و کلاسهای فیزیک و شیمی و تاریخ طبیعی مدرسه طبب و دواسازی را از پانزدهم دیماه ۱۳۰۹ تا آخر سال مزبور از قرار ماهی ششصدو چهل تومان مستقیماً از محل اعتبار حقوق معلمین اروپائی به تشخیص وزارت معارف بپردازد.
دکتر طاهری (مخبر کمسیون بودجه) اجازه میفرمائید
رئیس ـ بفرمائید
دکتر طاهری ـ در لایحه خبر کمیسیون (مستقیماً) نوشته شده است همین طور هم قرائت شد این طور نیست مستقیماً است این اصلاح را بفرمائید چونکه در معنی مؤثر است.
رئیس ـ اصلاح می‌شود. آقای روحی
روحی ـ موافقم
رئیس ـ آقای وثوق
وثوق ـ موافقم
رئیس ـ آقای ملک زاده
ملک زاده ـ بنده راجع به موادیکه در این لایحه نوشته شده یک عقایدی دارم زیرا این موادیکه در لایحه نوشته شده و در مدرسه دارالمعلمین عالی با مدرسه طب و دواسازی تدریس می‌شود از مواد مهمه تدریسه ایندو مدرسه عالی محسوب است ولی جای تأسف است و نمیدانم چه شده است که معلمین متخصص که وزارتخانه معارف در نظر داشته است کنترات کند کنترات نشده ا ند و بالاخره مجبور شده‌اند که مطابق فرمولی که در این ماده واحده پیشنهاد شده است یک معلمین موقتی برای تدریس این مواد انتخاب بکنند بنده می‌خواستم مسبوق بشوم که آیا وزارت معارف در نظر دارد که همین رویه را که اتخاذ کرده است. تعقیب بکند و قناعت بکند یا اینکه خیر در نظر دارد یک معلمینی را که حتماً از عهده تدریس این مواد بر می‌آیند استخدام کرده و به آنها واگذار کند ….
دکتر سنگ ـ بتوانند از عهده بر آیند چه عیب دارد؟
ملک زاده ـ نمی‌توانند برای اینکه موادی که در اینجا نوشته شده است عبارت از فیزیک و شیمی و تاریخ طبیعی و اینها یک شعب تخصصی است که باید اشخاص این مواد را در مدارس عالیه تدریس بکنند که لابراتوار دیده باشند و تخصصی در این مواد داشته باشند و ثانیاً اشخاصی که انتخاب شده‌اند اینها همه شان در مدارس معلمند و تصور نمی‌کنند که وقت آنها کافی باشد
از برای اینکه علاوه بر موادی که در دارالمعلمین تدریس می‌کنند بتوانند از عهده این مواد هم بر آیند ـ مطابق پروگرامی که تمام ممالک متمدنه از برای تدریس علوم عالیه قبول کرده‌اند یک معلم در یک مدرسه عالی بیش از سه ساعت در هفته نمی‌تواند تدریس کند زیرا که تدریس در یک مدرسه عالی فرع مطالعه و مداقه کامل است و باید چندین ساعت یک معلمی مطالعه بکند کتب مربوطه به آن فن راببیند تا بتواند یک ساعت در یک مدرسه عالی تدریس کند این است که بیش از سه ساعت در هفته حق داده نمی‌شود به یک معلمی که در مدرسه عالی تدریس بکند – هیچ نمی‌شود مقایسه کرد یک مدرسه عالی را با یک مدرسه ابتدائی که یک نفر معلم در هفته هشت یا ده ساعت تدریس می‌کند در مدرسه عالی که یک معلم در هفته بیش از سه ساعت نمی‌تواند تدریس بکند و مابقی ساعات معینه را باید با شاگردها عمل کند باید در لابراتوارهائی که مخصوص این شعب است و معلوماتی را که به آنها تدریس کرده است عملاً به آنها نشان بدهد و بیاموزد و الا البته بنده با این لایحه مخالف نیستم والبته وزارت معارف احتیاج داشته است که این لایحه را پیشنهاد کرده است و یک معلمینی را استخدام کند ولی می‌خواستم ببینم وزارت معارف آیا در نظر دارد که یک معلمینی را در آتیه معلم مخصص برای این مواد استخدام کند یا اینکه به همین هائی که انتخاب شده‌اند قناعت می‌کند؟
کفیل وزارت معارف (آقای فرخ) ـ بنده خیلی خوشوقت هستم که آقای دکتر که خودشان در این قسمتها تخصص دارند و در واقع ذی فن هستند تذکر دادند برای استحضار خاطر مبارکتان عرض کنم که ما برای سنه ماضیه خیلی کوشش کردیم چند نفر معلمین متخصص درجه عالی مخصوصاً در درجه آگرژه در ا ین قسمت جلب کنیم ولی متأسفانه اجازه که مجلس شورای ملی به ما برای این کار داده بودند برای حقوق با تقاضای آقایان موافقت نمی‌کرد از این جهت هر قدر هم ما کوشش کردیم موفق نشدیم در مقابل هم کلاس سوم دارالمعلمین عالی تأسیس شده بود و باید شاگردهای این مدرسه به رتبه لیسانس برسد و اینها هم آنهائی هستند که در لایحه سنه ماضیه مجلس شورای ملی اجازه فرمودند و لایحه مخصوصی تصویب شد که ما اینها را در قسمت مدارس متوسطه استخدام کنیم بنا بر این ما نهایت احتیاج را داشتیم که این کلاس را امسال دائر کنیم زیرا معلمین خارجی که داشتیم کنترات شان تمام شده بود و بایستی بر حسب امر مجلس شورای ملی این متعلمین در آنجاها مشغول تدریس باشند. بنده فرمایش آقای دکتر را تصدیق دارم که این معلمینی که هستند سر کار وقتشان خیلی ضیق است و بنده هم با نهایت عسرت از آقایان تمنی و خواهش کردم و قبول کردند. این را هم باید عرض کنم که ما چند نقر معلمین خیلی خوب داریم (صحیح است) منتهی ساعات تدریس مدارس زیاد است و اینها نمی‌رسند و البته منتهای کوشش را خواهیم کرد که اگر با اعتباری که مجلس شورای ملی معین کرده است بتوانیم معلمینی را جلب کنیم ولی عرض کردم چند نفر معلمینی هم که در اینجا داریم در قسمت فیزیک و شیمی مخصوصاً خود آقای دکتر مسبوقند که دکتر محمود خان حسابی و غیره اینها از معلمین فوق العاده خوب هستند (صحیح است) هم در قسمت لابراتوار و هم در قسمت معلومات علمی از معلمین درجه اول متخصص و خوب هستند و البته همانطور که آقایان استحضار دارند و مطلع هستند نهایت جد و جهد خواهیم کرد در این قسمت.
عده‌ای از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است
رئیس ـ ولی عده کافی نیست.
دکتر سنگ ـ اجازه میفرمائید؟
رئیس ـ بفرمائید
دکتر سنگ ـ بنده خیلی خوشوقت هستم که از طرف وزارت معارف یک همچو لایحه تقدیم مجلس شورای ملی شده است برای اینکه بر حسب این لایحه وزارت معارف تصدیق می‌کند که یک عده معلم کافی و لایق در مملکت ما هستند که می‌توانند از عهده تدریس این موادی که در اینجا ذکر شده است بر بیایند. بنابر این ما می‌توانیم تقریباً خود مان رامستغنی بدانیم از آوردن معلمینی که به عنوان تخصص از خارجه می‌آوریم بلکه اگر بخواهیم از خارجه چیزی بخواهیم بهتر این است که مسائل تعلیم و تدریس معلمین را در اینجا بهتر فراهم کنیم شما فرض کنید یک معلمینی را از خارجه آوردید در اینجا اگر لاوازیه هم بیاید اینجا بدون لابراتوار نمی‌تواند شیمی درس بدهد ـ شاگرد نمی‌فهمد ـ نمی‌تواند بفهمد ـ این قضیه آکسیون و رآکسیون است فعل و انفغال است باید شاگرد ببیند و بفهمد. فرض بفرمائید فیزیکتان خیلی مرتب است از نقطه نظر تئوری یعنی معلم کافی داریم که از نقطه نظر تئورری خوب می‌تواند تدریس کند اما عمل که نیست هیچ فاید ندارد شما لابراتوار ندارید مدرسه طب لابراتوار ندارد. برای تدریس جنین شناسی – (آمبریولوژی) – هیستو لوژی شما لابراتوار ندارید اگر معلم خارجی هم که این همه میفرمائید کوشش کردید و نتوانسید بیاورید نمیدانم اگر می‌آوردید چه می‌کردند. بهتر این است این پولها را در نظر بگیرید و لابراتوار تهیه کنید که اینها را وقتی تدریس می‌کنند عمل هم بکنند که شاگردها بفهمند چه می‌خوانند معلمین هم بدانند چه درس می‌دهند – در هر حال به عقیده بنده این لایحه یکی از بهترین لوایحی است که آمده است به مجلس شورای ملی و حق وزارت معارف هم این است که بگردد ببیند چه اشخاصی هستند که می‌توانند از عهده این کار بربیایند آنها را به معلمی بگمارند و در واقع مقتضی هم بود که از وجود این معلمینی که هستند استفاده بشود. این تذکری بود که خواستم عرض کنم.
کفیل وزارت معارف ـ برای استحضار خاطر مبارکه آقایان عرض می‌کنم که در قسمت لابراتوارها کاملاً تذکر آقای دکتر سنگ را تصدیق دارم به طوری که و بطوری که خاطر آقایان مستحضر است در چند سال اخیر تمام مدارس متوسطه ما دارای لابراتواری که برای قسمتهای متوسطه لازم است شده‌اند و امروز مدارس متوسطه شش کلاسه ما عموماً دارای لابراتوارهای کافی و صحیح و کامل است برای مدرسه دارالمعلمین عالی هم یک مقداری لابراتوار در حدود بیست و یک هزار تومان خریداری شده است و در بودجه ۱۳۰۹ هم منظور شده بود ولی به واسطه مشکلاتی مانتواستیم ابتیاع کنیم ولی در بودجه ۱۳۱۰ هست که از نظر آقایان خواهد گذشت لابراتوارهای فیزیکی دارالمعلمین عالی هم هر مقداری که هست تکمیل خواهد شد مدرسه طب را هم تصدیق دارم که یک مقداری از قبیل لابراتوار هیستولوژی ناقص است البته به مرور به وسائل بودجه و جدیت هائی که خواهد شد تکمیل می‌شود.
رئیس ـ رأی می‌گیریم با ورقه آقایانی که موافقند ورقه سفید خواهند داد
(اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۸۳ ورقه سفید داده شد)
رئیس ـ عده حضار ۹۱ به اکثریت ۸۳ رأی تصویب شد.
اسامی رأی دهندگان:
آقای موقر ـ طهرانی – ملک زاده آملی – میرزا فتح الله خان فزونی – ثقه الاسلامی – میرزا محمد حسین نواب – خواجوی – دکتر ضیائی – اسکندری – میرزا محمد علی خان تربیت – میرزا احمد خان صفاری – فتوحی – شریفی رهبری – دکتر احتشام - سهراب خان ساکنیان - امیر عامری –دکتر ملک زاده – مجد ضیائی – دکتر لقمان – حاج میرزا حسین خان فاطمی – اقبال – فهیمی – رضا قلی خان باستانی – ابوالحسن خان پیر نیا - دهستانی – اعتبار – جمشیدی – هزار جریبی – دکتر طاهری – دکتر سنگ – امیر دولتشاهی عراقی – همراز – معتصم سنگ – امیر حسین خان بختیار – طباطبایی دیبا – قراگوزلو – وهابزاده – میرزا محمد تقی طباطبایی – ملک آرایی – احتشام زاده – لیقوانی دکتر شیخ – رهبری – حیدری – حسنعلی میرزا دولتشاهی – بیات – فتحعلی خان بختیار – یاسایی – محمدتقی خان اسعد – آدینه جان یارعلی – میرسیدمحمد محیط – افسر – امیر ابراهیمی – دادور امیر تیمور – مفتی – روحی – لاریجانی – مسعود خراسانی – عدل – دبیر سهرابی – دکتر عطاءالله خان سمیعی – طباطبایی وکیلی – بیات ماکو – مخبر فرهمند – مژدهی – محمدعلی میرزا دولتشاهی – فرشی –مؤید احمدی – میرزا صادق خان اکبر – میرزا حسین خان افشار – سید مرتضی وثوق – آقا سید کاظم یزدی – مولوی – اسدی – میرزا سید احمد بهبهانی – ایزدی – دربانی – طالش خان – میرزا یانس – بنکدار –
ـ اجازه تأمین ۳ فقره مخارج مربوطه به پست تلگراف از محل صرفه جوئی ۱۳۰۹ آن وزارتخانه
۶ ـ اجازه تأمین ۳ فقره مخارج مربوطه به پست تلگراف از محل صرفه جوئی ۱۳۰۹ آن وزارتخانه
رئیس ـ خبر کمیسیون بودجه راجع به فقره مخارج فوق العاده وزارت پست و تلگراف مطرح است قرائت می‌شود:
کمیسیون بودجه با حضور آقای وزیر پست و تلگراف لایحه پیشنهادی دولت تحت نمره ۲۸۱۴۱ راجع به فقره مخارج فوق العاده آن وزارتخانه را مورد شور و مطالعه قرارداده با توضیحاتی که آقای وزیر بیان نمودند کمیسیون با ماده واحده پیشنهادی عیناً موافقت و اینک برای تصویب مجلس شورای ملی عین لایحه دولت را پیشنهاد می‌نماید
رئیس ـ ماده واحده قرائت می‌شود.
ماده واحده- به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود که مبلغ نه هزار و یکصد تومان مخارج ذیل را از مخارج صرفه جوئی بودجه ۱۳۰۹ وزارت پست و تلگراف تأمین و پرداخت نماید.
- الف ـ بابت مواجب و مخارج بیست روزه ادارات سابق تلگرافی دولتی و کمپانی هند و اروپ انگلیس واگذاری به دولت علیه بطور علی الحساب سه هزار تومان ۳۰۰۰ تومان
- ب ـ بابت سیم کشی خط کردستان مریوان ۲۵۰۰ تومان
- ج ـ بابت مخارج بی سیم (خرید نفت و بنزین و روغن وبعضی اشیاء فنی) ۳۶۰۰ تومان
جمع ۹۱۰۰ تومان
رئیس ـ ماده واحده مطرح است. آقای روحی
روحی ـ عرضی دارم
رئیس ـ آقای کازرونی
کازرونی ـ بنده اصولاً با این لایحه موافقم زیرا خرج احداث به منزله یک مخارج انتفاعی است بلکه می‌خواهم عرض کنم در مقابل هر قرانی تومانها به صرف مملکت است ولی عرضی که می‌خواستم بکنم این بود که بر طبق قانونی که در دوه ششم از مجلس گذشت. بنا بود از بندر عباس تا میناب یک جط تلگرافی احداث شود بااینکه آنجا یکی از نقاط تجاری است و فوق العاده محل احتیاج است و کمک و مددی به زندگی تجاری و زندگانی جامعه می‌کند با اینکه بنده اطلاع دارم که وزارت پست و تلگراف اقدامات مقدماتی کرده‌اند و آلات افزار لازمه هم وارد شده است معذالک به عنوان به عنوان یک مخارجی که چندان مهم و قابل نیست در عهده تأخیر افتاده و باز هم با اینکه اعتماد دارم که از نظرشان محو نشده لیکن انتظار داشتم که این مخارج جزئی احداث این خط هم در ضمن این لایحه منظور شده باشد و البته بنده که نمی‌توانم پیشنهادی برای این کار بکنم لیکن خواهش می‌کنم یک اطمینانی بدهم که در آتیه نزدیکی این خط هم تعمیر و احداث بشود
وزیر پست و تلگراف ـ به طوری که خود آقا تذکر دادند تمام وسائل احداث این خط فراهم شده است ولی امسال به واسطه گرفتاریهای زیادی که وزارت خانه داشته است موفق نشده است به امتداد این خط و امیدواریم سال آتیه در بودجه منظور کنیم که چنانچه تصویب فرمودند احداث شود.
کازرونی ـ بسیار خوب نظر بنده تأمین شده است
رئیس ـ موافقین با ماده واحده ورقه سفید خواهند داد. (اخذ و شماره آراء بعمل آمده ۸۴ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس ـ عده حاضر ۸۷ با اکثریت ۸۴ رأی تصویب شد.
اسامی رأی دهند گان:
آقایان:قراگوزلو – سید مرتضی وثوق – مجد ضیائی – عدل – شریفی – میرزا صادق خان اکبر – میرزا احمد خان صفاری – میرزا محمد علی خان تربیت – امیر ابراهیمی – ایزدی – دکتر عطاءالله خان سمیعی – دکتر لقمان – مولوی – ثقه الاسلامی – احتشام زاده – میرزا محمد تقی طباطبائی – کازرونی – میرزا حسین خان افشار – دکتر طاهری – وهاب زاده – امیر حسین خان بختیار – افخمی – امیر دولتشاهی – میرزا اسدالله فقیه – میرزا یانس – طالش خان – بنکدار – اورنگ – حبیبی – ملک زاده آملی – میرزا محمد خان وکیل – میرزا سید احمد بهبهانی – جمشیدی - طهرانی – معتصم سنگ – عراقی – دکتر سنگ – ابوالحسن خان پیر نیا – محمد تقیخان اسعد – فتحعلی خان بختیار حیدری – ملک آرائی – اعتبار – یاسائی – دهستانی – مفتی – میرزا سید محمد محیط – محمد علی میرزا دولتشاهی – دربانی – لاریجانی – دادور – بیات – امیر تیمور – روحی - مسعودی خراسانی – اسدی – افسر – حسنعلی میرزا دولتشاهی – طباطبائی دیبا – سهرابخان ساکنیان – فرشی – دبیر سهرابی – رهبری – مژدهی – فتوحی – بیات ماکو – طباطبائی وکیلی – رضاقلیخان باستانی – اقبال – خواجوی – امیر عامری – دکتر احتشام – موقر – حاجی میرزا حسین خان فاطمی – دکترملک زاده- سیدکاظم یزدی- ناصری – مخبر فرهمند – فهیمی – دکتر شیخ – آدینه جان یار علی – میرزا محمد حسین نواب – مؤید احمدی – فتح الله خان فزونی
- اصلاح بودجه وزارت عدلیه نسبت به بودجه اجری محاکم
۷ - اصلاح بودجه وزارت عدلیه نسبت به بودجه اجری محاکم
رئیس ـ خبر کمیسیون بودجه راجع به اعتبار وزارت عدلیه در اجرای محاکم و احضار قرائت می‌شود:
کمیسیون بودجه لایحه نمره ۲۵۹۶۳ دولت راجع به اصلاح بودجه ۱۳۰۹ وزارت عدلیه را مطرح نموده و در نتیجه با ماده واحده پیشنهادی موافقت و اینک عین ماده واحده پیشنهادی دولت را به مجلس شورای ملی برای تصوب تقدم می‌نماید
رئیس ـ ماده واحده قرائت می‌شود:
ماده واحده ـ وزارت مالیه مجاز است مبلغ هفده هزار و هفتصد و نود دو تومان اعتبار حقوق هشت ماهه آخر سال
(از اول مرداد لغایت اسفند) اجرای محاکم و مأمورین احضار و اجرا را که در فصل اول ماده یک بودجه منظور شده است به شرح ذیل:
۱ اجرای محاکم ماهیانه ۸ ماهه
۳۲۰۰ ۲۵۶۰۰ قران ۲- حقوق جهت اجرائیات احضار۱۶۰۴۰ ۱۵۲۳۲۰ قران
۱۷۷۹۲۰جمع
بر طبق تشخیص وزارت عدلیه با رعایت قوانین موضوعه تشکیلات دوایراجرایی خود را داده واز اعتبار فوق حقوق اعضا و مامورین را تادیه نماید.
رئیس- آقای دیبا
دیبا ـ اگر چه در مقدمه لایحه توضیح مختصری داده شده است ولی بنده می‌خواستم که آقای مخبر یک توضیحی بدهند که جهت آوردن این لایحه چه بوده است و چه احتیاجی داشته است وزارت عدلیه که این لایحه را تقدم کرده است
(دكتر طاهرى) مخبر كمیسیون - این لایحه در نتیجه قانون است كه خود كمیسیون عدلیه كه در تحت ریاست آقاى دیباست گذرانده براى اجراییات یك قانون مخصوصى را كمیسیون عدلیه گذراند. آن قانون طرز اجراییات را با طرزى كه وزارت عدلیه پیش‌بینى كرده بود تفاوت پیدا كرد بعد خواستند كه تشكیلات اجراییات را طورى دیگر بدهند كه بر طبق آن قانون باشد این دو قضیه كه نوشته شده بود آنجا بایستى بشود خواستند دست‌شان باز باشد كه بر طبق آن قانونى كه از كمیسیون بودجه گذشت بتواند آن قانون را به موقع اجرا بگذراند.
رئیس - موافقین با ماده واحده ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و شماره آرا به عمل آمده ۶۷ ورقه سفید تعداد شد)
رئیس - عده حاضر ۹۱ به اکثریت ۶۷ رأى تصویب شد.
(آقایان: فتحعلى خان بختیار - وهابزاده - باستانى - صادق خان اكبر - دكتر سنگ - مولوى - ملك‌زاده آملى - عراقى صفارى - مجد ضیایی - طالش خان - طاهرى - امیر‌حسین خان بختیار - دكتر شیخ - امیر دولتشاهى - بهبهانى جمشیدى - حیدرى - مفتى - ناصرى - ایزدى - دهستانى - ثقةالاسلامى - لاریجانى - محیط - روحى - دكتر امیر اعلم - میرزا یانس - همراز - طباطبایی دیبا - عدل - مژده‌ای - اقبال - دبیر سهرابى - فتوحى - مسعودى خراسانى - طباطبایی وكیلى - رهبرى - اسكندرى - دادور - حسن على میرزا دولتشاهى - ساكنیان - افسر - فرشى - خواجوى - محمد‌على میرزا دولتشاهى - دكتر ضیایی - دكتر احتشام - موقر - بیات ماكو - دكتر لقمان - فهیمى - دكتر ملك‌زاده - امیر ابراهیمى - سید كاظم یزدى - میرزا محمد‌حسین نواب - دبستانى - اسدى - مؤید احمدى - تربیت - دربانى - اركانى - اسعد - مخبر فرهمند - یاسایی - احتشام‌زاده - بنكدار - لیقوانى)
- موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
۸ ـ موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه
رئیس ـ دیگر در دستور چیزی نداریم و از طرفی احتیاج زیاد است که آقایان هیئت رئیسه و عامله شعب و کمیسیونها را انتخاب فرمایند جلسه آتیه فردا سه ساعت قبل از ظهر دستور لایحه بودجه مملکتی و متمم آن (مجلس نیم ساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – دادگر
قانون‌های تصویب شده
قانون
اجازه مبادله عهد نامه مودت منعقده بین دولتین ایران ولیتوانی
ماده واحده- مجلس شورای ملی عهد نامه مودت مشتمل بر هفت ماده راکه در تاریخ ۲۳ دی ماه ۱۳۰۸ شمسی بین دولتین ایران لیتوانی به امضا رسیده تصویب واجازه مبادله نسخ صحه شده ان را به دولت می‌دهد
این قانون که مشتمل بر یک ماده ومتن عهدنامه ضمیمه است در جلسه بیست وششم اسفند ماه یکهزاروسیصدو نه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
عهدنامه مودت بین دولت شاهنشاهی ایران ودولت جمهوری لیتوانی
اعلیحضرت شاهنشاه ایران ورئیس جمهوری لیتوانی
نظر به اینکه مایلند روابط مودت را بین دولتین مسستقر نماییند ومعتقدند که ایجاد این علایق بترقی ملتین کمک خواهد نمود تصمیم به عقد عهدنامه مودت نموده وبرای این منظور نمایندگان خودرا بطریق ذیل معین نمودند.
اعلیحضرت شاهشاه ایران:
جناب مستطاب اجل علیقلیخان انصاری سفیر کبیر ایران
رئیس جمهوری لیتوانی:
ژورژیس بالتروزائی تیس وزیر مختار لیتوانی
مشارالیهما که از طرف دولت خود برای این مقصود دارای اختیارات معتبر بودند در مواد ذیل موافقت حاصل نمودند.
ماده ۱- از تاریخ امروز الی الابد دوستی صمیمانه روابط حسنه دائم بین مملکت ایران ومملکت لیتوانی و همچنین بین اهالی مملکتین بر قرار خواهد بود.
ماده ۲ – طرفین متعاهدین موافقت دارند که رابطه دیپلماسی بین مملکتین را بر روی اساس حقوق عمومی بین المللی استوار نمایند و همچنین موافقت دارند که با نمایندگان سیاسی و قنسولی هر یک از طرفین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر به قید معامله متقابله همان رفتاری خواهد شد که به موجب اصول کلی حقوق عمومی بین المللی مقرر است رفتار مزبور به هیچ وجه مادون رفتاری نخواهد بود که نسبت به نمایندگان سیاسی و قنسولی دولت کامله الوداد معمول می‌گردد.
ماده ۳ – هر یک از طرفین متعاهدین حق دارد که نمایندگان قنسولی خود را در خاک طرف متعاهد دیگر منسوب نماید و محل توقف مأمورین خارجه پذیرفته می‌شود مشارالیهم نمی‌توانند قبل از اینکه موافق تربیت و قواعد معموله حقوق عمومی بین الملل اکزکواتور تحصیل کرده باشند اشتغال به مأموریت خود ورزند.
ماده ۴ – اتباع هر یک از طرفین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر مطیع کلیه قوانین و احکام و نظامات مملکتی خواهند بود مشار الیهم مانند اتباع داخله تابع محاکم ملی خواهند بود.
ماده ۵ – طرفین متعاهدین موافقت دارند که هرچه زودتر بین مملکتین قرارداد قنسولی و تجارتی و گمرکی و اقامت منعقد نمایند.
ماده ۶ – دولتین متعاهدین موافقت دارند کلیه اختلافاتی را که بین آنها در موضوع اجرا یا تفسیر مقررات کلیه عهود و قراردادها ئیکه منعقد شده یا در آتیه منعقد گردد و منجمله راجع به همین عهد نامه بظهور برسد و به طریق دوستانه از مجرای عادی سیاسی در مدت متناسبی تسویه نشود بحکمیت رجوع نماید این ترتیب در صورت لزوم اساساًبرای تشخیص اینکه آیا اختلاف مربوط به تفسیر یا راجع به اجرای عهود و قراردادهای مذکوره می‌باشد نیز اعمال خواهد گردید – حکم محکمه حکمیت برای طرفین الزام آور است برای هر قضیه متنازع فیها محکمه حکمیت بنا به تقاضای یکی از دولتین متعاهدین و به ترتیب ذیل تشکیل خواهد یافت هر یک از دولتین متعاهدین در ظرف سه ماه از تاریخ تقسیم تقاضانامه حکم خود را که ممکن است از اتباع مملکت ثالثی هم انتخاب گردد تعیین خواهند نمود چنانچه دولتین در ظرف مدت سه ماه از تاریخ تسیلم تقاضانامه راجع به مدتی که در ظرف آن حکمین می‌بایستی حکم خود را صادر نمایند موافقت حاصل ننماید و یا دو حکم نتوانند به تسویه اختلاف در ظرف مدتی که برای انها معین گردیده نائل بشوند دولتین یک نفر از اتباع دولت ثالثی را به عنوان حکم ثالث انتخاب خواهند نمود.
چنانچه دولتین در ظرف مدت دو ماه از تاریخ تقاضای تعیین حکم ثالث راجع به انتخاب او موافقت حاصل ننمایند دولتین مذکورتین مشترکاً یا در صورتی که در ظرف مدت دو ماه بعد از آنهم تقاضای مشترکی از طرف آنها به عمل نیاید هر یک از آنها که زودتر اقدام کنند از رئیس دیوان دائمی داوری بین المللی لاهه تقاضا خواهد نمود حکم ثالث را از بین اتباع ممالک دیگر انتخاب نمایند با موافقت طرفین ممکن است صورتی از ممالک ثالثی که رئیس دیوان داوری بین المللی باید حکم ثالث را منحصراً از آنها انتخاب نماید بمشار الیه تسلیم گردد.
طرفین می‌توانند راجع به شخص حکم ثالث قبلاً برای مدت معینی قراری بین خود بدهند در صورتی که طرز عمل حکمین بموجب قرارنامه مخصوص بین دولتین مشخص نگردیده و قرار نامه مزبور در موقع تعیین حکمین منعقد نشده باشد بر طبق ماده ۵۷ و ماده ۵۹ الی ۸۵ قرارداد لاهه مورخ ۱۸ اکتبر ۱۹۰۷ راجع به تسویه اختلاف بین المللی تعیین خواهد شد در صورتی که مقرات مخالفی بین دولتین وجود نداشته باشد.
هر گاه تعیین یک نفر حکم ثالث لازم گردد و بین دولتین معاهدتین راجع به طرز عملی که بعد از تعیین حکم مزبور باید تعقیب شود قراری داده نشده باشد حکم ثالث با دوحکم اولی تشکیل محکمه حکمیت داده و طرز عمل خودشان را معین نموده اختلاف را تسویه خواهند کرد. کلیه تصمیمات محکمه حکمیت به اکثریت آراء اتخاذ خواهند گردید.
برای کلیه اختلافات دیگر غیر از آنچه مشمول مقررات فوق الذکر می‌باشد و به طریق رضایت بخشی از طریق سیاسی تسویه نشده باشد طرفین متعاهدین با مراعات تعهدات خود ناشی از عضویت جامعه ملل موافقت دارند در هیچ مورد جز بوسائل مسالمت آمیز به تسویه اختلافات توسل ننمایند و این حق را برای خود محفوظ می‌دارند که در هر مورد بوسیله قرار مخصوص هر طریقی را که برای تسویه اختلاف بهتر می‌بینند اتخاذ نماید معهذا طرفین موافقت دارند که چنانچه هر دو به یک فرمول عمومی که از طرف جامعه بین الملل توصیه شده باشد ملحق شوند فرمول مزبور را برای تسویه کلیه اختلافاتی که به آن وفق دهد با وجود مقررات فوق به موقع اجرا بگذارند.
ماده ۷ – این عهد نامه بر طبق قوانین اساسی هر یک از طرفین متعاهدین به تصویب خواهد رسید واسناد تصویب هر چه زودتر در «کناس» مبادله و پانزده روز بعد از مبادله نسخ مصوبه به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.
همچنین دفاتر تجارتی و صورتحساب و بطور کلی هر قبیل نوشتجات متعلقه به اتباع هر یک از طرفین متعاهدین را در خاک طرف متعاهد دیگر نمی‌توان مورد تفتیش و یا توقیف قرار داد مگر در تحت شرایط و مراسمی که به موبب قوانین جاریه برای اتباع دولت کامله الوداد مقرر است.
ماده ۸ ـ اتباع هریک از طرفین متعاهدین در خاک طرف متعاهد دیگر راجع به حمایت خود و اموالشان در پیشگاه محاکم و مصادر امور از همان رفتاری که نسبت به اتباع دولت کامله الوداد می‌شود بهره مند خواهند شد.
چنانکه یکی از اتباع طرف متعاهدین در خاک طرف معاهد دیگر فوت شود مقامات محلی موظفند بلا تأخیر نماینده قنسولی صلاحیت دار حوزه مربوطه را مطلع سازند و در صورت فقدان قنسول مأمور سیاسی دولتی را که متوفی در حین فوت تابع آن بوده مستحضر نمایند.
ماده ۹ ـ اتباع هر یک از طرفین متعاهدین در خاک طرف معاهد دیگر به هیچگونه خدمت نظامی چه در قشون بری و قوای بحری هواپیمائی و چه در گارد و یا چریک ملی و همچنین به هیچ گونه تعهد و مالیاتهائی که برای خدمت نظامی وضع شده است ملزم نمی‌باشند مشارالیهم را نمی‌توان جز بقرضه‌ها و مصادرات نظامی که قانوناً به اتباع داخله تحمیل می‌شود ملزم نمود و این کار به همان ترتیب و همان اصولی نسبت به اتباع داخله معمول می‌گردد صورت می‌گیرد مقررات این ماده در صورت احتیاج به شرکتهای مذکوره در ماده ۴ نیز شامل خواهد گردید.
ماده ۱۰ ـ این قرارداد در دو نسخه اصلی تحریر شده.
این قرارداد تصدیق و مبادله نسخ تصدیق شده هر چه زودتر در طهران به عمل خواهد آمد.
این قرارداد یک ماه بعد از مبادله نسخ مصدقه به موقع اجرا گذاشته خواهد شد و تا مدت پنج سال مجری خواهد بود و در صورتی که شش ماه قبل از انقضاء مدت پنج سال مزبور فسخ نشود بطور ضمنی برای مدت نامحدودی ادامه خواهد یافت و از آن تاریخ در هر موقع ممکن است فسق شود مشروط به اینکه شش ماه قبل از اعلام فسق بعمل اید
بناء علیهذا نمایندگان مختار طرفین که برای این مقصود مجاز بودند این قرارداد را امضاء و به مهرخود ممهورنمودند
در طهران مورخ ۲۹ اکتبر ۱۳۰۹
امضاء فروغی
امضاء میروسلاو شوبرت
پروتکل اختتامیه
در موقع امضای قرارداد اقامت منعقده امروز بین دولت شاهنشاهی ایران و جمهوری چکسلواکی نمایندگان مختار امضاءکننده اظهار ذیل را که جزء لایتجزای قرارداد می‌باشد نمودند.
۱ ـ راجع به ماده اول ـ مقررات ماده اول به نظامات راجعه بتذکره همچنین به مقررات عمومی که از طرف هر یک ار دولتین متعاهدین در باب حق اشتغال کارگران خارجه به حرفه وضع شده و یا وارد خواهد شد خللی وارد نخواهد آورد.
راجع به ماده ۴ – بدیهی است که مقررات ماده ۴ و همچنین هیچیک از مقررات قرارداد اقامت نمی‌توانند حق تقاضای مزایای مخصوصی را که در ایران به شرکتها ئی که عملیاتشان موجب امتیازات مخصوصی تعیین شده است بدهند.
از طرف دیگر شرکتهای هر یک از طرفین متعاهدین که شرایط اشتغالشان در خاک طرف متعاهد دیگر بر طبق امتیازات مخصوصی تنظیم شده باشد مجاز نیستند برای مسائلی که در امتیاز نامه ذکر شده است مزایائی را که به موجب عهدنامه‌ها و قراردادهای جاریه یا ناشیه از معامله دولت کاملةالوداد اعطا شده است تقاضا نماید.
۲ - دولتین متعاهدتین متعهد می‌شوند که هیچ یک از اتباع مملکت دیگر را بدون رضایت خاطر قبلی دولت متبوع اتباع مزبور به تابعیت قبول نکنند.
تهران ۲۹ اکتبر ۱۹۳۰
امضا فروغی امضا میروسلاوشوبرت
اجازه مبادله عهدنامه مودت و قرارداد اقامت و پروتکل اختتامیه آن منعقده بین دولتین ایران و چکواسلواکی به شرح فوق در جلسه ۲۶ اسفند ماه ۱۳۰۹ شمسی داده شده است.
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
قانون
راجع به اعتبار حق‌التدریس معلمین مدرسه دارالمعلمین عالی و مدرسه طب و دواسازی
ماده واحده - وزارت مالیه مجاز است حق‌التدریس معلمین ایرانی و اروپایی مدرسه دارالمعلمین عالی و کلاسهای فیزیک و شیمی و تاریخ طبیعی مدرسه طب و دواسازی را از پانزدهم دی ماه ۱۳۰۹ تا آخر سال مزبور از قرار ماهی ششصد و چهل تومان مستقیماً از محل اعتبار حقوق معلمین اروپایی به تشخیص وزارت معارف بپردازد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیست و ششم اسفند ماه یک هزار و سیصد و نه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی- دادگر
قانون
اجازه پرداخت نه هزار و یکصد تومان مخارج ضروری وزارت پست و تلگراف
ماده واحده - به وزارت مالیه اجازه داده می‌شود که مبلغ نه هزار و یکصد تومان مخارج ذیل را از محل صرفه‌جویی بودجه ۱۳۰۹ وزارت پست و تلگراف تأمین و پرداخت نماید.
الف - بابت مواجب و مخارج بیست روزه ادارات سابق تلگرافی دولتی و کمپانی هند و اروپ انگلیس واگذاری به دولت علیه به طور علی‌الحساب ۳۰۰۰ تومان
ب - بابت سیم‌کشی خط کردستان مریوان ۲۵۰۰ تومان
ج- بابت بقیه مخارج بی‌سیم (خرید نفت بنزین و روغن و بعضی اشیای فنی) ۳۶۰۰ تومان
ــــــــــــــــــــ
جمع ۹۱۰۰ تومان
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه بیست و ششم اسفند ماه یک هزار و سیصد و نه شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - دادگر
که به موجب عهدنامه‌ها و قراردادهای جاریه یا ناشیه از معامله دولت کاملةالوداد اعطا شده است تقاضا نماید.