مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ فروردین ۱۲۹۴ نشست ۲۳
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سوم | تصمیم‌های مجلس | درگاه انقلاب مشروطه |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سوم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۵ فروردین ۱۲۹۴ نشست ۲۳
جلسه ۲۳ صورت مشروح مجلس روز ۵ شنبه ۲۹ شهر جمادی الاولی سنه ۱۳۳۳
مجلس تقریبا دو ساعت قبل از غروب در تحت ریاست آقای موتمن الملک تشکیل و صورت مجلس روز ۵ شنبه ۲۲ قرائت شد
غائبین با اجازه – آقای سردار معظم کردستانی آقای صدر الممالک
غائبین بی اجازه – آقای حاج امام جمعه آقای حاج میرزا شمس الدین آقای ناصرالاسلام آقای نظام السطان آقای مدحت السطنه
رئیس - در صورت مجلس ملاحظاتی هست ( اظهاری نشد ) ملاحظاتی نیست صورت مجلس تصویب شد راجع بکمیسیونها آنروز معین کردیم واسامی آنها را اعلان نموده و آقایان مسبوق هستند کمیسیون بودجه مشغول رسیدگی دوسه فقره بودجه هائی است که از طرف دولت رسیده همانطور که در مجلس رای داده شد وقتیکه در کمیسیون رسیدگی و تصویب شد باید موقتاً اجرا شود وبوزارتخانه ها اخطار میشود همان را بموقع اجرا بگذارند تا بودجه کل بمجلس بیاید آنوقت رای داده شود بودجه وزارت عدلیه را کمیسیون رسیدگی نموده و فعلا مشغول رسیدگی بودجه وزارت معارف است وهیمن دوروزه تمام میشود بودجه وزارت خارجه هم تا آخر هفته آینده تمام خواهد شد کمیسیون عدلیه مشغول رسیدگی بلایحه قانونی محاکمات تجارتی است آنروز هم مجلس رای داد وقتی در کمیسیون رسیدگی شد موقتا اجرا شود تا در موقع مقتضی بمجلس بیاید همین دو سه روزه آنهم تصویب و از کمیسیون عدلیه خواهد گذشت و بوزارت عدلیه فرستاده خواهد شد کمیسیون قوانین مالیه هم دو سه فقره کار دارد یکی راجع بتشکیلات مالیه است که شور اولش تمام شده وتا سه چهار روز دیگر شور دومش هم تمام میشود بمجلس می آید و یک لایحه قانون دیگر راجع بدخانیات از طرف دولت پیشنهاد خواهد شد و گمانم اینست تا ده روز دیگر تمام شود مقصود این است که آقایان بدانند اگر تا بحال ترتیبات مجلس درست نبوده است بواسطه این بود که از طرف دولت لایحه پیشنهاد نشده بود مسلماً تا ده روز دیگر اینطور نخواهد بود و از ده روز به بعد ترتیبات ما مرتب خواهد شد و اقلا هفته سه جلسه خواهیم داشت روز یکشنبه هم که مجلس تشکیل نشد برای این بود که کمیسیونها هست بمجلس بیاید یک رقعه هم از طرف آقای وثوق الدوله رسیده لازم می دانم بعرض مجلس برسد ( رقعه مزبوره بمضمون ذیل قرائت شد )
مقام ریاست مجلس مقدس شورای ملی شیدالله ارکانه راجع بعریصه که در دو.ماه قبل این بنده بتوسط آن مقام محترم بمجلس مقدس معروض داشته ودر خصوص نسبت هائی که روزنامه رعد و بعض جرائد دیگر راجع بتعریض ارباب جمشید وغیره ببنده داده اند استدعای رسیدگی کرده ام تاکنون جوابی که تصمیم مجلس مقدس را بر بنده معلوم نماید زیارت نشده و شرحی هم که در تعقیب عریضه اولیه خدمت حضر تسمتطابعالی عرض کرده و سرعت صدور جواب را استدعا کرده ام بلا جواب مانده است اگر چه شاید با اشتغال مجلس مقدس بامور مهمه عجله بنده بیموقع بنظر می آید ولی چون متاسفانه پس از استدعای رسیدگی از نمایندگان محترم ملت نیز از تعریضات مصون نبوده ام بامید اینکه در این مدت فرصتی هم برای مطالعه عرایض بنده بوده است بعرض این مختصر مبادرت نموده وجواب نمایندگان محترم را در خصوص مستدعیات خود انتظار دارم زیاده عرضی ندارم ( وثوق الدوله )
رئیس – اینکه عرض کردم لازم است بعرض مجلس برسد برای این بود که همانطور که اشاره کرده اند در دو ماه قبل یک کاغذ مفصلی راجع به نسبتهائی که بایشان داده اند بمجلس نوشته بودند وتقاضای تشکیل یک کمیسیونی کرده بودند که با ین مطلب رسیدگی نماید ولی بایشان عرض کردم این قبیل کارها راجع بمجلس نیست ووظیفه مجلس نیست که کمیسیون معین کند و رسیدگی باین مطلب نماید و اینطور صلاح دیدم که کمیسیون عرایض مرقومه اولیا ایشان را لایحه که ضمیمه ان بود و طبع شده و بعرض آقایان رسیده است آنروز برای هئیت دولت بفرستد و تقاضای رسیدگی از هئیت دولت بنماید گویا همینطور که صلاح دیده شده صحیح باشد (جمعی گفتند صحیح است ) حالا راپورت شعبه سوم راجع به نمایندگی آقای ملک اشعرا قرائت میشود ( بمضمون ذیل قرائت شد )
شعبه سوم درتحت ریاست آقای سردار منصور تشکیل در جز در جلسات عدیده رسیدگی نموده اعتبارنامه و صورت مجلس انتخابات مزبوره در شعبه قرائت گردید اعتراضاتی که رسیده بود از این قرار بود .
(۱) جمعی شکایت نموده بودند که انتخابات محل مزبور مطابق قانون نبوده چون صاحبان آنها شناخته نشدند شکایت مزبوره قابل توجه نگردید
(۲) اعتراض شده بود که اعضا انجمن نظار معروفیت نداشته و بوزارت داخله نیز معرفی نشده اند چون مصطفی میرزا که بعد از اتمام عمل انتخابات حکومت آنجا را داشته و صورت مجلس را نیز امضاء ومهر نموده بود این اعتراض نیز محل توجه واقع نشد.
(۳) اینکه انتخابات در جز بدست حکومت موقت مسعود خان جاری شده بود که درآنموقع یاغی بوده راجع باین فقره هم بدوسیه وزارت داخله مراجعه شده و از نوشتجاتی که در دو سیه مزبوره ملاحضه شد شعبه نتوانست موفق به تشخیص انقیاد یا یاغیگری مسعود خان بشود علاوه بر شکایات و اعتراضات مزبوره مطالبی که درخود شعبه محل تامل گردید عدم رعایت یکماده از نظامنامه انتخابات راجع بانتشار اعلان انتخابات بود که بدون تمدید مدت قانونی دو روز بعد از انتشار اعلان شروع بدادن تعرفه شده بود اگر چه این فقره نیز در رد یا قبول اعتبار نامه آقای ملک الشعراء اتخاذ نماید وبدین واسطه ارجاع بمجلس شورای ملی مینماید .
رئیس – راجع بانتخاب آقای ملک اشعراء مخالفی هست
آقای سید فاضل – بنده مخالفم
رئیس - پس میماند برای جلسه دیگر . یک راپورت دیگر راجع بانتخاب آقای میرزا عیسی خان است از ساوه که در جلسه گذشته مخالفت شد وموقوف باین جلسه شد . آقای مبصر الملک پیشنهاد کرده اند چون دو سیه این کار کاملا ملاحضه نشده است بماند برای جلسه دیگر باید در این باب رای بگیریم آقایانی که تصویب میکنند بماند برای جلسه دیگر قیام نمایند
معتصم السلطنه – در ضمن فرمایشات که در خصوص اشتغال کمیسیونها فرمودید ذکری از کمیسیون رسیدگی بحساب خزانه داری نفرمودید در صورتیکه قریب چهل روز است این کمیسیون معین شده وهنوز راپورتش بمجلس نرسیده است استدعا میکنم تاکید بفرمائید این کمیسیون راپورت عملیات خودش را بمجلس تقدیم نماید رئیس – بسیار خوب – ( در اینموقع نه نفر آقایان مفصله ذیل قسمنامه را بمضمون ذیل قرائت و امضاء نمودند )
من که در ذیل امضاء میکنم خدواند را بشهادت می طلبم و بقرآن مجید قسم یاد میکنم مادام که حقوق مجلس و مجلسیان مطابق قانون اساسی محفوظ ومجری است تکالیفی که بمن رجوع شده است مهما امکن با کمال راستی و درستی و جد و جهد انجام بدهم و نسبت باعلیحضرت شاهنشاه متبوع عادل مفخم خود صدیق و راستگو باشم و باساس سلطنت وحقوق ملت خیانت ننمایم و هیچ منظوری نداشته باشم جز فوائد و مصالح دولت وملت ایران
آقا شیخ حبیب الله – مشارالدوله – حاج میرزا ولی الله خان کردستانی – حاج شیخ یوسف – آقای حاج مهذب الدوله
( آقای حاج مهذب الدوله قسم نامه را باضافه جمله یعنی بقدر امکان قرائت نمودند )
رئیس – خاطر آقایان را متذکر مینمایم که قسم نامه را همانطوری که در قانون اساسی نوشته شده است باید قرائت نمود و چیزی نباید اضافه یا کسر کرد – ( بعد آقایان ذیل قسم یاد نمودند ) سردار معظم نماینده قوچان – آقای میرزا محمد علیخان نماینده بوشهر – صدر الملک ( آقای شیخ محمد حسین یزدی برای قسم حاضر شدند )
رئیس – قسم یاد نمودنتان بدون مقدمه است یا مقدم دارد
حاج شیخ محمد حسین - مقدمه دارد باید عرض کنم
رئیس – آقای حاج شیخ محمد حسین یزدی یکمقدمه برای قسم یاد نمودنشان راجع با حوالات روحی وبدنی خودشان نوشته اند اگر مجلس اجازه بدهد قرائت شود
حاج شیخ محمد حسین – مقدمه را باید عرض کنم اگر رای داده نشود بنده قسم نمیخورم
رئیس – اگر قسم نخورید نمیتوانید بمجلس تشریف بیاورید و اگر مجلس رای ندهد نمیتوانید مقدمه را قرائت کنید
حاج شیخ محمد حسین – بنده حاضرم اگر آقایان رای میدهند آنرا بخوانم و بعد قسم بخورم و اگر رای نمیدهند استعفا نمایم
رئیس – حالا اگر آقایان رای می دهند آقای شیخ محمد حسین مقدمه که نوشته اند بخوانند قیام نمایند
( اغلب قیام نموده و آقای رئیس بالضروره از مجلس خارج شده آقای مودب السطنه نایب رئیس بمقام ریاست جلوس نمودند )
حاج شیخ محمد حسین – غرض بنده از اینمقدمه اینست که درقسم خوردن خیانت نشود خیانت بدو نحو تصور میشود یکی خیانت فکری و عملی که مرسوم است و بنده نکرده ام و یقین دارم نخواهم کرد وکیل هم نباشم خیانت نمیکنم یکی دیگر خیانتی است که مخصوص به بنده است و او اینست که اگر کاریرا بعهده یک کسی واگذاشتند و آنشخص نمی تواند آن کار را بکند و متعهد شود یعنی مردم را اغفال کند خیانت است بنده عیوبی در خودم می بینم مکرر هم گفته ام و اغلب میدانند ولی بطور علنی نبوده که همه مردم بدانند وحالا میخواهم نقایصی که دارم بگویم و طوری است بسی کرور ملت میرسد آنوقت قسم میخورم و شرحش اینست که عرض میکنم مجلس اول و دوم یک ترتیبی بود که صرف وجود من یقیناً خدمت بود و با همین عیوبی که داشتم وجود مرا خدمت میدانستند ولی فرق آن دوره با این دوره خیلی است بجهت اینکه ایندوره خیلی مهم است ومطالبی پیش میآید خیلی مهم وسیاسی و شرایطی لازم دارد که بنده فاقدم حالا عیوب مشترکه اش بماند یکی اینکه بعض صحبتها و باصطلاح آنتریکهائی که میشد کمتر خواهد بود فرق دیگر آنکه آقایان اهل علم در این دوره بحمدالله خیلی هستند مقصود اینست که امروز یک خصوصیاتی درکار هست که در ان دوره ها نبود حالا عیوب خودم را عرض میکنم اول مسئله گوش من است که حرف نمیشنود یعنی صحبتهای آقایان را نمیشنوم دوم حافظه ندارم فرض بفرمائید مطلبی راهم شنیدم و یک نظری برای من پیدا شد تا موقعی که علم دارد یادم هست و غالباً از یادم میرود حالا بعضی جزئیات است که گفتن نمیخواهد عیب خیلی خیلی بزرگ این است که وجود وکیل در مجلس برای اینست افکاریکه دارد برای خود هم رای پیدا کند و اکثریت پیدا کند بنده یک آدمی هستم که مایوسماز این که عقایدم اکثریت پیدا کند واین شرح مفصلی دارد بنده اول مشروطه خواهم همه میدانند خیلی دیگر از مردم هم مشروطه خواه هستند ولی فلسفه مشروطه خواهی بعضی با فلسفه مشروطه خواهی عده دیگر فرق دارد بهر حال فلسفه این مطالب باشد حالا نمیخواهم تفصیلش بدهم باقیش معلوم است مثلا قوانینی که در این دوره پیش میاید قانون عدلیه است قانون مجازات است قانون مالیات است همینطور در تمام مطالبی که بمجلس میاید این ۲ فلسفه خیلی فرق میکند مثلا یکی میگوید مالیات اصلا نمیخواهم یکی میگوید میخواهم اما بشکل دیگر مثلا بنده میگویم مالیات برای وجوب دفاع از حوزه مسلمین است والبته برای ضرورت است الضرورات تقدر بقدرها مثلا پولی که از مردم میگیریم باید بقدر ضرورت بگیریم فلان مقدار مخارج غلط است
نایب رئیس – بنا بود جنابعالی از حالات روحیه خودتان شرح بدهید
حاج شیخ محمد حسین – بسیار خوب حالا قسم میخورم
(قسمنامه فوق را قرائت و امضاء نمودند )
نایب رئیس – اقای عماد السطنه از کمیسیون نظام و آقای آقا میرزا قاسم خان از کمیسیون قوانین مالیه استعفا نموده اند آقایان قبل از اینکه تشریف ببرند دونفر بجای ایشان انتخاب نمایند جلسه آتیه هم روز ۳ شنبه سه ساعت قبل از غروب خواهد بود
( مجلس یکساعت قبل از غروب ختم شد )