مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ خرداد (جوزا) ۱۳۰۳ نشست ۲۶
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۱ خرداد (جوزا) ۱۳۰۳ نشست ۲۶
Page 1 missing
رئیس- هر اخطاریکه میفرمائید باید راجع به نظامنامه باشد یعنی راجع به یکی از موادی که در نظامنامه نمی توانید خارج شوید اگر هم می – خواهید اخطار قانون اساسی بکنید باید راجع به آن اصولی باشد که در نظامنامه نوشته شده است چند فقره از اصول قانون اساسی در نظامنامه هست اگر راجع به آن اصل میخواهید اخطار کنید بسیار خوب ولی اگر میخواهید نسبت باصولی که خارج از نظامنامه است اخطار کنید خارج از موضوع است حالا یک اصل قانون اساسی را به بنده نشان بدهید که مربوط به نظامنامه باشد وبگوئید فلان ماده نظامنامه نقض شده است . مصدق السلطنه- بنده خیلی متشکرم که همیشه مقام ریاست پناهی در مذاکرات مـجلس اینطور تفتیشات بفرمایند .
رئیس- نسبت به صورت مـجلس اخطاری دارید بفرمائید .
مصدق السلطنه- اگر اجازه میفرمائید عرضم مشترک است .
هم راجع بصورت مـجلس وهم اخطار است عرض کنم .
رئیس- بسیار خوب پس یکی یکی اول نسبت به صورت مـجلس را بفر مائید بعد اخطارتان را به موجب یک ماده نظامنامـه .
مصدق السلطنه – نسبت به صورت جلسه عرض میکنم خلاصه مذاکرات بایستی مطابق با واقع باشد یعنی وقتـی که اینجـا یک صورت جلسه خوانده میشود لازم باشد بروند صورت تفصیلی مجلس را به بینند آن روز اخطار مرا برای این قبول نکر دند که اخطار جلسه قبل را در جلسـه بعد نمیتوان نمود واین را در صورت جلسه اینطور ننو شته اند حالا می پذیر ید به پذیرید نمی پذیرید نه پذیرید .
رئیس - این مسئله که فرمودیـد به صورت مجلس است نه اخطار و چنانچه ملاحظه نـموده اید اغلب پس از قرائت صورت مـجلس آقایان نسبت به آن ایرادی فرموده اند بنده عرض کرده ام اصلاح میشود وآن ایراد اعم از اینکه وارد یا غیر وارد باشد در ذیل صورت مجلس نوشته میشود نه این است که بـی اعتنائی شده وگفته بشود ایراد وارد نیست و اگر هم قبول ندارید مـمکن است بدفتر رجوع فرمائید وبه بینید در تـمام این دوره ها در دوره دوم ودوره –سوم ودوره چهارم وپنجم هر ایرادی شده است در ذیل صورت مجلس نوشته شده است پس اگر شما هم ایرادی داشتید به عنـوان اخطـار حق نداشتید اظهار نمائید .
مصدق السلطنه- بنده اول عرض کردم هم در صورت جلسه عرض دارم وهم اخطار دارم حالا اجازه میفـرمائید مسئـله دیگر را عرض کنم .
رئیس-راجع بچه مطلب است ؟
مصدق السلطنه-راجع باینکه اخطار جلسه قبل را در جلسه بعد میتوان کرد یا خیر .
رئیس- تأمل بفرمائید صورت جلسه تصویب شود بعد اظهار نمائید آقای کازرونی راجع بصورت جلسه اظهاری دارید ؟
کازرونی-خیر .
رئیس – آقـای سردارفاخر.
( اجازه )
سردار فاخر-بنده اجازه نخواسته بودم .
رئیس-آقای آصف الـمالک.
(اجازه)
آصف الـمالک- راجـع به نظامنامه که آقای مصدق السلطنه اظهار فرمودند عرضی داشتم که حالا موقعش نیست .
رئیس- آقای آقاشیخ محمد علی راجع به نظامنامه اظهاری داریـد ؟
آقا شیخ محمد علی-خیر راجع بصورت جلسه بنده حالا بر خلاف است یا نه دوکلمه عرض میکنم این طرز مـجلس را بنده اعتراض دارم.
رئیس –از موضوع خارج است .
آقا شیخ محمد علی-اینجا در صورت جلسه اعتراضی کردند ومدتی وقت مجلس را صرف کردند بنده با این پیشنهـاد مخالفم .
(صدای زنگ رئیس-دعوت به سکوت )
رئیس- نسبت به صورت جلسه دیگر کسی اعتراض دارد یا خیر ؟
بعضی از نـمایندگان-خیر.
رئیس-(خطاب به آقای مصدق السلطنه) حالا اخطاری دارید بفرمائید ؟
مصدق السلطنه- ماده ۹۷ موضوعش این است ماده ۹۷ را بنده قرائت میکنم وبا ذکر یک مقدماتی نتیجه میگیریم :تقاضاهائی که راجع بدستور ومذاکرات مجلس یا راجع به حق تقدم است ونیز آنهائی که راجـع به رعایت نظامنامه داخلی است همیشه برمسئله اصلی تقدم دارد و مذاکرات مسئله اصلی را توقیف می نماید .خلاصه هر کس بر خلاف این نظام- نامه در مجلس یک چیزهائی به بیند حق اخطار دارد قانون این جا معین نمی کند که این اخطار در این جلسه است یا در چند جلسه هـمینقدر میگوید حق دارد اخطار کند حالا بنده برای فهم مطلب اینجا می افتم روی این اصول قانون اساسی .فرض بفرمائید یکی از اصول قانون اساسی میگوید : منزل وخانه هر کس در حفظ وامان است در هیچ مشکلی قهراً نمیتوان داخل شد مگر بحکم وترتیبی که قانون مقرر نـمود .این یـک اصلی است که معین شده برای تـمام افراد ایرانیان بنده نشسته ام در منزل یکعده وارد میشوند در منزل بنده آیا باید هـمان ساعتـی که وارد میشوند در منزل بنده آیا باید همان ساعتی که وارد میشوند در منزل بنده فوراً بیایـم به عدلیه شکایت کنم یا اینکه یک مجالی هم برای من مطابق قانون اساسی داده شده است .
بنده گمان میکنم که هیچ قانونی این طور حق را از کسی سلب نمی کند اگر یک قانونی پیدا بشود که بگویـد یک خالف قانونی که پیدا شد بدون فوت وقت اگر خلاف قانون را تذکر ندهند حق او ساقط است این ظلم است آقایان متشرعین اینجا هستند ملاحظه بفرمایند به بینید یکی از چیزهائی که در مـملکت ما نیست (وشاید اشخاصی که مسبوق به قوانین خارجه وقوانین شرع مقدس هستند بدانند) راجع باسقاط دعاوی است که میگویند بایستی دعاوی اسقاط بشود متشرعین ما میگویند حق هیچوقت اسقاط نمیشود حق را باید همیشه خواست بنده یک آدمی هستم که اهل نظامنامه نیستم سواد هم ندارم تحصیل هم نکرده ام ولی یک حقی امروز در مجلس از بنده سلب شد بعد میروم در منزل می بینیم در این ماده نظامنامه این حق بمن داده شده است ولی در مجلس بصدای بلند بفریاد بلند .به صحیح است؟ بـمرحبا این حق را از من سلب کردند .
در صوتی که قانونگذار این حق را بـمن داده است آیا باید این حق در مـجلس از من سلب شود یانه ؟
بنـده تصور میکنم اگر این حق از بنده گرفته شود قدری ظلم است وگمان نمیکنیم که همچو ماده قانونی وجود داشته باشد که بگوید این حق ساقط است این یک قسمت, قسمت دیگر راجع بـمسئله پیش است
بنده در پیش یک اخطاری که راجع به جلسه قبل بود در جلسه بعد کردم چرا؟ به جهت اینکه سابقه هم بوده است وقانون در این باب ساکت است زیرا میبایستی قانون بـما حکم کند که باید اخطار هر جلسه را بایـد در همان جلسه کرد ودر جلسه دیگر نمیشود کرد واگر کسی نکرد حق او ساقط است همچو قانونی ما نداریم که امروز ما اخطار نکردیم فردا حق ما ساقط است وحتی بنده مخالف این مسئله بودم رأی گرفته شد که سوابقی در مقابل ظاهر حجت نیست .
این را مجلس رد کرد پس مفهوم مخالفش این است که سابقه درمقابل ظاهر حجت است و اینکههیچ سابقه در مقابل ظاهر حجت نیست این را مجلس رد کرد (همهمه بین نـمایندگـان) به بخشید اشتباه کردم در این موضوع عرضی ندارم .
مقصود این است که خود بنده در همین مجلس شورای ملی اخطار چند جلسه قبل را در چند جلسه بعد کردم و هیچ اعتراضی هم نشد این اخطار ,اخطار شب ماه مبارک رمضات بئد که بر خلاف ماده نظامنامه بدون اطلاع ما جلسه را تعطیل کردند وبعد بنده اخطار کردم وخیلی هم متأسف هستم که سوابق مجلس هیچ ابداً منتشر نمیشود که کسی برد این سوابق را بخواند آخر به سوابق هم یک مدرک کتبی دارد .قانون مدرک است .سابقه هم مدرک است .
امروز در تـمام مـمالک هم قانون مدرک است وهم سوابق ولی متأسفانه در مـملکت ما سوابق مجلس در توی مجلس ضبط است ویکنفر وکیل اگر بخواند باید هزار جور تقاضا بکند تا آن وقت بدهند . حالا اگر بنده بخودم اخطار کنم آیا سابقه مدرک نیست .بنده باید بروم منزل به بینیم آیا مطابق سوابق اخطار جلسه قبل را میشود کرد یا نمی- شود کرد آن وقت اگر سابقه حکم بکنید میتوانم بکنم ولی چون سابقه در دست نیست چطور میتوانم اخطار بکنم پس این مسئله اساساً غلـط است که اخطار جلسه قبل را نمیشود جلسه بعد کرد این یکی .
مسئله دیگر راجع بعرضی بود که آن روز کردم و آقایان توجهی بعرایض بنـده نکردند وآن این است که قانون اساسی یا نظامنامه نـمیگوید که اخطار این جلسه را در جلسه دیگر نباید کرد .
نظر باینکه قانون در ایـن باب ساکت است عرض میکنم چون سابقه هم بود که بنده خودم اخطار چند جلسه قبل را در چند جلسه بعد کردم حالا بنده یک مدرکی دارم که آقایان چرا بعرایض بنده التفات نکردند .
(وما کنا معذبین حتی نبعث رسولا) این یک مدرک خداوند تبارک وتعالی می فرماید ( ما حجب ا لله- علمه عن العباد فهو موضوع عنهم ) آن چیزهائی که نهی شده است نمیتوان موضوع قرار داده در هر صورت نظامنامه مـجلس شورای ملی نهی کرده است خداوند تبارک و تعالی میفرماید و ماکنا معذبین حتی نبعث رسولا یعنی عذاب نمیکنم تا زمانیکه ارسال رسل نشده است احکام نشده است .
بیان حکمی برای من نشده بود که من در این جا اخطار جلسه قبل را در جلسه بعد نکنم سابقه هم بمن اجازه میداد که اخطار جلسه قبل را در جلسه بعد بکنم ولی البته بنده معتقدم که یک حدی هم باید داشته باشد نه اینکه بنده امسال بیایم صورت مـجلس سال گذشتـه رابخوانم و اخطار بکنم اما اگر امروز در این مـجلس در این جلسه یک ظلمی بمن واقع شد یک کسی آمد ظلمی کرد و بموجب مواد نظامنامه دیدم این ظلم در حق من شده است .
هر قانونی قانون شرع مقدس .قانون
عقل .تـمام قوانین عالم اجازه میدهد که این حق از من سلب نشود که بنده بروم در منزلـم مجال داشته باشم توضیحات بخواهم سوابق را به بینم صورت جلسات قبل را به بینم .
اگر حقی ندارم در مـجلس ساکت بشوم واگر حقی دارم اظهار کنم وقانون هم نمیگوید اخطار این جلسه را باید در همین جلسه کرد .
رئیس-جواب یک قسمت از این اظهارات را بقول خود آقای مصدق السلطنه باید آقایان متشرعـین بدهنـد ولی راجع بیک قسمت دیگر این است که عرض میکنم :اولا سوابقی نبوده است میفرمایند من در ماه مبارک یک اخطاری کـردم در صـورتیکه اینطور نبود راجع به ماه مبارک ایشان اخطار نکردند یک شکایتی از رئیس مجلس کردند که نسبت بآقایان وکلا بطور بدی سکوت میکنند وتمام آقایان هم گمان می کنم اینجا اظهارات ایشان را تکذیب کردند
( از طرف نـمایندگان صحیح است )
اگر بعنوان اخطـار آن روز چیـزی فرموده بودید بنده فوری جلو گیری میکردم ولی چون راجع بشخص خودم بود وشکایت کردید که نسبت به بعضی آقایان نـمایندگان بطـور بدی سکوت شده است این بود که چیزی نگفتم اما این سابقه نمیشود برای اینکه بعنوان اخطار نبود آقای سردار فاخر- فرمایشی دارید بفرمائید؟
سردار فاخر-عرضی ندارم .
رئیس-آقای آصف الـمالک
( اجازه )
آصف الـمالک- بنده هم عرضی ندارم .
رئیس- آقای دستغیب
(اجازه )
دست غیب- فرمایشات آقای مصدق السلطنه را میخواستم جواب عرض کنم ..
رئیس- آقای آقا سید یعقوب
( اجازه )
آقا سید یعقوب- بنده خواستم این ماده نظامنامه را برای آقای مصدق السلطنه معنی بکنم .
رئیس- در خارج توضیح بدهید.
آقا سید یعقوب –بنده که نا فهم نیستم یـا ایراد نفرمایند یا باید جواب عرض کنم .
رئیس- آقای سردار معظم
(اجازه)
سردار معظم- عرضی ندارم .
رئیس- یک طرح قانونی پیشنهاد شده است از طرف آقای امیر اعلم وپنجاه شصت نفر از آقایان راجع بامور صحی باید مراجعه شود بکمیسیون مبتکرات وشعبه ها میفرمائید قرائـت شود یا اینکه قرائت نشده مراجعه شود
. امیر اعلم- نخیر اغلب آقایان دیده اند لازم نیست قرائت شود .
رئیس-مراجعه میشـود به کمیسیـون مبتکرات .
آقای کازرونی
(اجازه)
کازرونی-بنده میخواهم تذکر بدهم که بموجب ماده ۴ شعب بایستی بدون فوت وقت برسیدگی اعتبـارنامه بپردازید وهمچو تصور میکنم که در بعضی مواقع استثناء شده پاره اعتبارنامه هاهست که یک حالت وقفه بخودش گرفته است وبیک علتهائی که بر بنده مجهول است ومعلوم نیست راپورتش بمجلس نیامده است .از آن جمله راپورت اعتبارنامه آقای معاضد السلطنه وزیر عدلیه است .بنده هیچ نـمیفهمم ودلیلی برای این نمی بینم که حق یک عده از مردم را که عبارت از وکالت باشد ما توقیف کنیم .اگر حقیقتاً مقصود این استکه برای روز دیگری ذخیره بشود بنده این را اخلاقاً خوب نـمیدانم در هر صورت ما بایستی این مسئله را رعایت کنیم تا بعدها سابقه پیدا نکند وبعضی مردم این توهمات را از خود دور کنند . در هر حال بنده برای شعب هیچ تکلیفی نمی بینم که اعتبارنامه ها را عقب بیندازند بلکه باید بوظیفه خود عمل کرده وزودتر راپورت اعتبارنامه ها را بـمجلس بدهند .بنده لازم بود تذکراً این مسئله را عرض کنم واستدعا میکنم که شعب زودتر بوظیفه خودشان اقدام کند .
رئیس-جمعی از آقایان پیشنهاد کرده اند که لایحه قانونی راجع بـمحاکمه وزراء مراجعه شود بکمیسیون عدلیه ولی گمان میکنم این تقاضا در حدود نظامنامه نباشد برای اینکه لایحه محاکمه راجع بآقایان وزراء بکمیسیون رفته بود ولی راپورتش به مـجلس داده نشده وقتی کمسیون عدلیه یا سایر آقایانیکه خارج از کمسیون هستند حق چنین تقاضائی دارند که تقدیم شده باشد وبکمسیون رفتـه بـاشد و کمسیونهم راپورتی بـمجلس داده باشد ولی مجال اینکه در مجلس طرح شده باشد پیش نیامده باشد .
در این صورت گمان میکنم همچو تقاضائی را نمیشود پذیرفت .یک طرح قانونی است از طرف آقای هرمزی وچند نفر دیگر راجع بودیعه استینافـی بکمسیون مبتکرات ارجاع میشود .
آقا سیدیعقوب .
(اجازه)
آقاسید یعقوب- بنده دیگر عرضی ندارم .
رئیس- آقای اخگر .
اخگر- راجع بکمسیون مبتکرات بنده میخواستم عـرض کنم در آن صورتی که برای کمسیونها وقت معین شده است برای کمسیون مبتکرات وقتی منظور نشده است علیهذا میخواستم استدعـا کنـم اوقاتی هم برای کمسیون مبتکرات معین بفرمایند که آقایان تشریف بیاورند بکمسیون مبتکرات وبکارها رسیدگی کنند .
رئیس- معین میشود- آقای عراقی
(اجازه)
عراقی- بنده دیگر عرضی ندارم .
رئیس- آقای شیروانی.
(اجازه)
شیروانی- بنده در تأئید فرمایشات آقای کازرونـی مـی- خواستم عرض کنم چه شده که راپورت بعضی اعتبارنامه ها بـمجلس نیامده است مخصوصاً اعتبارنامه آقای قوام السلطنه که بشعبه رجوع شده ولی راپورتش هنوز بـمجلس نیامده است .
رئیس- آقای حائری زاده .
(اجازه)
حائری زاده – بنده برای موضوع دیگری اجازه خواسته بودم ولی حالا موقع را مغتنم می شـمارم وعرض می کنم که خیلی اعتبارنامها هست از قبیل اعتبارنامه آقای سردار سپه وآقای قوام السلطنه وآقای معاضد السلطنه وسایرین که بایستی زودتر عملش بگذرد و شعبه بوظیفه خودش عمل کند ولی چیزی را که میخواستم بعرض مجلس برسانم راجع بسؤالاتی است که مدت مدیدی است از آقای رئیس الوزراء شده وبرای جواب حاضر نشده اند من جمله راجع بامر سربازگری است که از قرار اخبار واطلاعاتی که از ولایات می رسد تحمیلات خیلی زیادی بعنوان استرضائی بمردم شده است علاوه بر آنچه که از قدیم معمول بوده خانواری وپول جنس میرفتند جدیداً در محل ابرقو که بنده اطلاع پیدا کرده ام برای هر سرازی که استخدام شده است بعنوان استرضای اهالی محل برای هر نفری بیست تومان پول گرفته وبعلاوه یک ضامن هم گرفته اند . . .
رئیس- می خواهید سؤالتان را اینجا بفرمائید ؟
حائری زاده –می خواستم تذکر بدهم که بدولت نوشته شود جواب بدهند یکی هم راجع بسانسور مراسلات بود هنوز مراسلاتی که برای مجلس می رسد سانسـور است اینها رامی خواستم تذکر بدهم که بدولت نوشته شود تا زودتر تشریف بیاورند وجواب بدهند .
رئیس- تذکر داده می شود .
آقای دست غیب.
(اجازه)
دست غیب- بنده هم میخواستم عرض کنم که سؤالاتی از چندی پیش از کفیل وزارت فوائد عامه شده وتا بحال بـرای جواب حاضر نشده اند استدعا می کنم تذکر داده شود که برای جواب حاضر شوند . رئیس- دستور امروز چنانچه عرض شد لوایـحی بود که بشعبه ها رجوع شده بود ولی شعبه ها هنوز تشکیل نشده ودر باره این لوایح تبادل نظری نکرده اند از این جهت این لوایح میماند برای جلسه آتیـه ولی فقط چیزی که امروز حاضر است لایحه پیشنهادی وزارت خارجه راجع به تذکره است اگر تصویب میفرمایند جزو دستور شود .
آقای اخگر .
(اجازه)
اخگر- بنده اخطار نظامنامه دارم .
رئیس- بفرمائید .
اخگر- در ماده ۱۸ و ۲۵ و ۱۱۵ نظامنامه ذکری از روزنامه رسمی شده است و بعضی مسائلی است که موکول کرده اند بدرج در روزنامه رسمی ویک قانونی هم برای طبع روزنامه رسمی در دوره های قبل گذشته ولی عجالتاً روزنامه رسمی موجود نیست . . . .
رئیس- آقا این اخطار نیست .
اخگر- بنده تذکراً می خواستم عرض کنم مطابق نظامنامه بایستی . . . . . .
( همهمه بین نـمایندگان )
رئیس- این اخطار نیست وقتی اخطار می شود گفت که روزنامه رسمی موجود باشد وآن مطالبی که راجع بروزنامه نوشته شده است بنده انجام نمیدادم آن وقت میتوانستید اخطار کنید .
سردار معظم- جزو دستور بود .
رئیس- راپورتهائی که از کمیسیون خارجه وقوانین مالیه رسیده است قرائت می شود .
( بشرح ذیل قرائت شد )
خبر از کمیسیون خارجه به مجلس شورای ملی : کمیسیون خارجه درجلسه ۱۵ جوزا لایحه نمره ۵۳۷۰ دولت راجع بپیشنهاد افزودن یک درجه بدرجات ثلاثه موجوده تذکره از نقطه نظر رعایت حال اتباع بـی بضاعت تحت مداقه و مطالعه در آورده وباین پیشنهاد وزارت خارجه بطور کلی اظهار موافقت مینماید .
خبر از کمیسیون قوانین مالیه بـمجلس شورای ملی :
کمیسیون قوانین مالیه در جلسات تاریخ فوق بلایحه قانونی دولت در باب ایجاد تذکره دو قرانـی برای کارگران واتبـاع بـی بضاعت ایران در خارجه رسیدگی نموده وبا موافقت نظر نـماینده وزارت جلیله امور خارجه ماده ذیل را بـمجلس شورای ملی تقدیم میـدارد :
ماده واحده – برای مساعدت اتباع بـی بضاعت ایران در مـمالک خارجه بردرجات ثلاثه موجوده تذکره یک درجه دیگر که قیمت آن دو قران و مدت اعتبار آن یکسال خواهد بود افزوده می شود واین نوع تذکره منحصر بعملجات و کارگران و کسبه بـی بضاعت ایرانـی خواهد بود .
Page 4 – 7 missing