مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ شهریور ۱۳۱۱ نشست ۱۰۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری هشتم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری هشتم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱ شهریور ۱۳۱۱ نشست ۱۰۱
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۸
جلسه: ۱۰۱
صورت مشروح مجلس روز سه‌شنبه اول شهریور ماه ۱۳۱۱(۲۰ ربیع‌الثانی ۱۳۵۱)
فهرست مذاکرات
۱) تصویب صورت مجلس
۲) تصویب سه فقره مرخصی
۳) تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه
۴) شور اول عهدنامه بین ایران و استونی
۵) تصویب اصلاح بودجه اداره کل صناعت در قسمت زری بافی
۶) تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای رئیس کل صناعت و فلاحت
۷) موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
مجلس یک ساعت و نیم قبل از ظهر به ریاست آقای دادگر تشکیل گردید.
صورت مجلس روز سه‌شنبه بیست و پنجم امرداد ماه را آقای مؤید احمدی (منشی) قرائت نمودند. اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین با اجازه - آقایان: مجد ضیایی - فرشی - فتوحی - امیر تیمور - افسر.
غایبین بی‌اجازه - آقایان: تیمور تاش - دکتر احتشام - امیر ابراهیمی - اسکندری - آشتیانی - ثقة الاسلامی - حاج حسین آقا مهدوی - چایچی - میرزا محمد تقی بروجردی - ارکانی- وثوق - دکتر ضیایی.
(۱- تصویب صورت مجلس)
رئیس ـ آقای دشتی
دشتی ـ قبل از دستور
رئیس ـ در صورت‌مجلس نظری نیست؟ (گفته شد خیر) صورت‌مجلس تصویب شد.
(۲- تصویب سه فقره مرخصی)
رئیس ـ چند فقره خبر از کمیسیون عرایض و مرخصی رسیده است قرائت می‌شود:
خبر مرتضی آقای دبستانی
نماینده محترم آقای دبستانی برای رسیدگی به امور محلی تقاضای بیست و دو روز مرخصی از تاریخ ۸ شهریورماه ۱۳۱۱ نموده‌اند ـ کمیسیون با تقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ آقایانی که با مرخصی آقای دبستانی در نتیجه گرفتاریهای محلی که دارند موافقند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد.
خبر مرخصی آقای امیر ابراهیمی
نماینده محترم آقای امیر ابراهیمی برای رسیدگی به امور محلی تقاضای دو ماه تمدید مرخصی از تاریخ ۲۴ امرداد نموده‌اند. کمیسیون با چهل روز از مدت مورد تقاضا موافقت و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ آقایانی که با مرخصی آقای امیر ابراهیمی موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد.
خبر مرخصی آقای آشتیانی
نماینده محترم آقای آشتیانی بواسطه امتداد کسالت و لزوم استراحت و معالجه تقاضای شش ماه تمدید مرخصی از تاریخ ۲۵ تیرماه ۱۳۱۱ نموده‌اند کمیسیون با تقاضای ایشان موافق و اینک خبر آنرا تقدیم می‌دارد.
رئیس ـ آقایانی که با مرخصی آقای آشتیانی موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند) تصویب شد.
(۳- تقدیم دو فقره لایحه از طرف آقای وزیر امور خارجه)
رئیس ـ آقای وزیر امور خارجه
وزیر امور خارجه ـ (آقای فروغی) دو فقره لایحه است تقدیم مجلس شورای ملی می‌کنم یکی راجع است به یک اعتباری که وزارت امور خارجه محتاج شده است اضافه بر اعتباراتی که امسال در بودجه برای او منظور شده بجهه بعض بنائی‌ها و خرید اثاثیه برای سفارتخانه و قونسولگریهایی که در خاک شوروی هستند و یکی دیگر هم یک اصلاح بودجه است که باز نظر به بعض پیش‌آمدها محتاج شده‌ایم که از محل اعتبار پیش‌بینی شده خودمان تقاضا کنیم از مجلس شورای ملی که اصلاح بودجه کند و یک وجه دیگری اجازه بدهد که قسمتی از آن بمصرف برسد تقدیم می‌کنم که به کمیسیون محترم بودجه ارسال شود و تمنی می‌شود که زودتر اقدام شود.
(۴- شور اول عهدنامه بین ایران و استونی)
رئیس ـ خبر کمیسیون خارجه راجع به عهدنامه مودت بین دولتین ایران و استونی.
خبر کمیسیون
کمیسیون امور خارجه لایحه نمره ۱۳۶۲۹ دولت راجع به عهدنامه مودت بین دولتین ایران و استونی را با حضور آقای وزیر امور خارجه مورد شور قرار داده اینک ماده واحده ذیل را برای تصویب تقدیم می‌نماید.
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی عهدنامه مودت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری استونی را که در تاریخ دهم مهرماه ۱۳۱۰ مطابق سوم اکتبر ۱۹۳۱ در مسکو بامضا رسیده و مشتمل بر پنج ماده و یک پروتکل اختتامیه است تصویب و اجازه مبادله نسخ صحه شده آنرا بدولت می‌دهد.
رئیس ـ مذاکره در کلیات است. اعتراضی نرسیده رای می‌گیریم بورود در شور مواد. موافقین با ورود در شور مواد قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. در ماده ۱-۲-۳-۴-۵ هیچگونه اعتراضی نرسیده است. رای می‌گیریم بورود در شور دوم. موافقین قیام فرمایند.
(اکثر برخاستند)
رئیس ـ تصویب شد آقای رئیس کل صناعت.
(۵- تصویب اصلاح بودجه اداره کل صناعت در قسمت زری‌بافی)
رئیس کل صناعت و فلاحت ـ (آقای فرخ) لایحه است راجع به اصلاح بودجه در قسمت زری‌بافی که بواسطه تغییر اجره کارگرها حاصل شده است بقید یک فوریت تقدیم می‌شود و نظر باحتیاجی که داریم تمنا می‌شود که زود این موضوع مطرح شود که طرف احتیاج است.
رئیس ـ قرائت می‌شود:
ساحت مقدس مجلس شورای ملی. در بودجه مصوب هزار و سیصد و یازده اداره کل صناعت تحت ماده ۳۳ از فصل
سوم مبلغ هشتاد هزار و پانصد و پنجاه ریال اعتبار جهت اجرت کارگران زری‌بافی بابت بیست دستگاه در نه‌ماهه آخر سال ۱۳۱۱ منظور ولی در ضمن عمل معلوم شده است که اعتبار مزبور بواسطه ترقی مزد کارگران در هذه‌السنه نسبت به سنوات قبل که ناشی از توسعه صنایع داخلی و غیره می‌باشد برای منظور فوق کفایت نخواهد نمود. لهذا برای جلوگیری از هرگونه وقفه در کارهای قسمت زری‌بافی این اداره ماده واحده ذیل را به قید یک فوریت برای تصویب مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌کند.
رئیس ـ ماده واحده قرائت می‌شود:
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی باداره کل صناعت اجازه می‌دهد که مبلغ هشتاد هزار و پانصد و پنجاه ریال اعتباری را که در بودجه مصوب ۱۳۱۱ آن اداره تحت ماده ۳۳ از فصل سوم جهت اجرت کارگران زری‌بافی بابت بیست دستگاه در نه ماهه آخر سال ۱۳۱۱ منظور شده است جهه اجرت کارگران زری‌بافی هیجده دستگاه در هشت‌ماهه آخر سال ۱۳۱۱ بمصرف برساند.
رئیس ـ فوریت مطرح است. آقای روحی.
روحی ـ در اصل لایحه عرضی دارم.
رئیس ـ در فوریت نظری نیست. (گفته شد ـ خیر) آقایانی که با فوریت موافقت دارند قیام فرمایند.
(اغلب قیام نمودند)
رئیس ـ تصویب شد. ماده واحده مطرح است. آقای روحی.
روحی ـ بنده مغتنم میشمارم در این لایحه توضیحاتی از آقای رئیس صناعت بالنسبه بیک قسمت بالاخص راجع باین کارخانه زری‌بافی بخواهم. چندی است که ما می‌گوئیم کارخانه سمنت در این مملکت ایجاد می‌شود همچنین قندسازی در کرج و اعتباری هم در این باب از مجلس گذشته است ولی تا این تاریخ با احتیاج مبرمی که این مملکت به سمنت دارد (به عقیده بنده این مقدم است بر قند) تا بحال هیچ اطلاعی نداریم که چه شده و نتیجه حاصله‌اش چه بوده است. خواهشمندم در این مورد توضیحات خودشان را بعرض مجلس برسانند. عرض دوم بنده راجع به این زری‌بافی است از کارهایی که بسیار مستحسن بوده و اداره صناعت کرده است شروع بهمین زری‌بافی است. زری‌بافی یکی از صنایع قدیمه این مملکت است که سالها در کاشان و اصفهان و سایر نقاط این مملکت رواج و بسطی نیز داشته و گذشته از آن یک مال‌التجاره عظیمی بوده که از مملکت خارج میشده امروز منحصر شده است به یکی دو نفر کارگر که اینها بقیه السیف سایر کارگران این صنعت بوده‌اند که از میان رفته‌اند و همین چند نفر باقی مانده‌اند که اداره صناعت آنها را استخدام کرده است. بنده در لایحه خواندم که ۲۰ دستگاه زری‌بافی. خواستم ببینم که این ۲۰ دستگاه همه دائر است و هرکدام اینها چند نفر شاگرد دارند آموزگاران اینها کی‌ها هستند و آیا در تعلیمی که می‌دهند مراقبت می‌شود که یک عده زری‌باف بر افراد این مملکت علاوه شود که این صنعت یکباره از میان نرود؟ گذشته از این تا حالا آیا محصولات این ۲۰ دستگاه کارخانه چه بوده و زری‌هایش کجاست و چطور بافندگی کرده‌اند؟ آیا نمونه‌هایش طوری است که می‌تواند با زریهای سابق رقابت کند. خواستم در این موضوع یک توضیحاتی بدهند که تا واقعا ببینیم اداره صناعت دارد نسبت به این صنعت ازدست رفته مملکت اقداماتی می‌کند و حقیقتا خوشوقت می‌شویم بلکه بتوانیم در این موقع این صنعت تعمیم پیدا کند تا اینکه یک صادرات مهمی چنانچه سابقا هم بوده از این زری بافی تهیه شود. حالا باید دید حقیقتا این ۲۰ دستگاه دائر است و معلمینش یاد می‌دهند و حقیقتا اینست یک همچو چیزی یا اینکه در بودجه یک عنوانی است. یا برای کسر حقوق آنها آمده‌اند و یک اضافه تقاضا می‌کنند. امیدوارم توضیحات ایشان طوری باشد که همه آقایان را امیدوار کند بر اینکه این صنعت از میان نخواهد رفت.
رئیس کل صناعت و فلاحت ـ فرمایش نماینده محترم یکی راجع به کارخانه سیمن بود کارخانه سیمن گرچه از وظایف اداره صناعت خارج است و از نظر احتیاجاتی که راه‌آهن به سیمن دارد در وزارت طرق باین کار اقدام می‌شود. ولی برای استحضار خاطر آقایان عرض می‌کنم که کارخانه سیمن‌سازی از اول سال شروع بعمل شد و ماشین‌هایی که برای این کار ابتیاع کرده‌اند در شرف رسیدن است و برای ساختن خود کارخانه البته چون این ساختمان تخصص خیلی مشکلی لازم داشت با کمپانی‌های مخصوصی که در این باب تخصص داشتند مذاکره شده و بالاخره بطور مناقصه کمپانی زیمن شوکر توانست آنطوری که دولت مایل بود ترتیبات لازم بدهد و کارخانه هم شروع کرده است به مقدمات کارش. و تصور می‌کنم (مدتش درست نظرم نیست) تا چند ماه دیگر که حداکثر آن شاید از ده ماه تجاوز نکند این کارخانه دائر و تمام خواهد شد. اما کارخانه قندسازی کرج. بطوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است تحت مسئولیت اداره صناعت و برحسب تصویب مجلس شورای ملی جنبه مسئولیت مالی او تحت مسئولیت شخص بنده اداره می‌شود. این کارخانه را می‌توانم عرض کنم که خود کارخانه تقریبا تمام است. این که عرض می‌کنم تقریبا برای این است که ماشینهای بزرگ ما تمام سوار شده فقط بعضی ماشینهای کوچک و اتصالاتی که لازم است تا الکتریسیته بشود چون ماشینهای الکتریسیته و آتولیه‌های فنی کرج حالا کار می‌کند و مشغول سوار کردن در ابنیه اطراف کارخانه می‌باشند و در قسمت شستو شوی چغندر و اینها آنها هم در شرف اتمام است و بنده امیدوارم که در آخر مهرماه بتوانم از حضور محترم آقایان استدعا کنم که برای افتتاح تشریف‌فرما شده و کارخانه قندسازی کرج را افتتاح فرمایند. زیرا که این کارخانه یکی از معظم‌ترین کارخانه‌هایی است که تا بحال در ایران افتتاح شده و شهدالله تا بحال هم خیلی خوب پیشرفت کرده و امیدواری کامل داریم که این کارخانه تشویق خواهد شد برای سایر کارخانه‌های صنعتی. اما در قسمت زری‌بافی خاطر محترم آقایان مستحضر است که قسمت زری‌بافی در وزارت اقتصاد ملی سابق منحل شده بود و فقط یکدستگاه زری‌بافی در دربار اداره می‌شد. پس از اینکه اداره صناعت تشکیل شد بنده این موضوع را مورد توجه قرار داده استدعا کردم و استدعای بنده پذیرفته شد و آن یک دستگاه منتقل باداره صناعت شد و ما به چهار دستگاه تبدیل کردیم که این چهار دستگاه تا چهار ماه اول سال دائر بوده و بیش از انتظاری که بنده داشتم موفق شده است بترقی این جنس و این صنعت و بنده می‌توانم در حضور محترم آقایان با اطمینان کامل عرض کنم که زریهائی که الان اداره صناعت بیرون می‌دهد هیچ کمتر از زریهای عهد صفویه نیست و می‌خواهم عرض کنم که حسنی که در کارهای صنعتی هست این است که نتیجه عمل را باید ارائه بدهند و با صحبت از آن نمی‌شود اکتفا کرد و عمل و نتیجه‌اش را باید دید و بنده مخصوصا استدعا می‌کنم که آقایان تشریف بیاورند و ملاحظه بفرمایند و شاید بعضی از آقایان هم ملاحظه فرموده باشند که حقیقه زریهای فعلی از نقطه‌نظر تلفیقی که در اسلیم و در نقشه و رنگ آن می‌شود شاید یکقدری بهتر از زریهای زمان سابق هم هست. تاک‌تیک و طریقه عملی هم که بنده در موضوع این کار اتخاذ کرده‌ام روی سه اساس ببود که یکی احیاء یک صنعتی است که در شرف از بین رفتن بود. و دومی تربیت کردن یک عده صنعتگر قابل برای این صنعت و دیگر قیمت خود جنس را بیرون آوردن و بضرر بودجه دولت تمام نشدن. در هر سه قسمت هم کاملا موفق شدیم زیرا ما در پارسال که شروع کردیم فقط یک مشهدی حبیب بود زری‌باف که سنش در حدود هفتاد سال بود و این دریغ و امساک می‌کرد که این صنعت را بزیردستان خودش تعلیم کند و بالاخره من او را ملزم و مجبور کرده چندین نفر را تربیت کرد بالاخره با کمک شخص دیگری که جدیدا جلب کردیم موفق شدیم به اینکه حالا هیجده دستگاه زری‌بافی دائر کنیم و در واقع این هیجده دستگاه بیست دستگاه است زیرا شانزده دستگاه
بعرض زریهای قدیم است و دو دستگاه عریض‌تر است و دوبرابر است که در واقع بیست دستگاه می‌شود و خوب هم پیشرفت کرده است از حیث تربیت کارگر هم خیلی خوب ترقی کرده است و حالا ما برای هر دستگاهی دو نفر شاگرد داریم. و در هر سالی بنده می‌توانم بیست نفر کارگر تربیت شده در این قسمت تهیه کنم و البته در سال دوم و سوم برای تلفیق اسلیم‌ها و نقش‌بندی که مشکل‌ترین قسمت این صنعت است آنها تربیت خواهند شد و انشاءالله این قسمت آنطوریکه منظور نظر آقایان است درست خواهد شد اما قسمت ثانی که قسمت احیاء این صنعت بوده امروزه ما این زری را بمعرض فروش گذاشته‌ایم و حتی مجلس شورای ملی یک سفارشاتی مرحمت فرموده و ما هم دستور داده‌ایم که حاضر کنند و البته بعد بنظر آقایان محترم خواهد رسید و در قسمتهای دیگر هم البته اشخاص دیگری که خریده‌اند دیده‌اند و هر کس هم بخواهد البته فروخته می‌شود. اما در قسمت ثالث یعنی این قسمت که آن پولی که ما در بودجه گذاشته‌ایم آن را البته با منفعت کمی به دولت رد می‌کنیم و درواقع خسارتی هم به خزانه دولت وارد نمی‌شود از این راه چنانچه در بودجه ۱۳۱۱ آن مبلغی که برای بودجه زری‌بافی گذاشته شده در قلم عایدات هم آن مبلغ را گذاشته است و درواقع ما اینجا سه موضوع را عملی کرده‌ایم و در مدت قلیلی که از عمر اداره صناعت گذشته و تصور می‌کنم سیزده یا چهارده ماه بیشتر نمی‌گذرد و هر سه منظور را ما عملی کرده‌ایم یکی احیاء این صنعت یکی تربیت صنعتگر و یکی هم از بین نرفتن سرمایه که دولت می‌گذارد و مخصوصا در مواقعی که این کارخانهای جدید افتتاح خواهد شد از قبیل زری‌بافی و قسمت صنایع مستظرفه حجاری و نقاشی و همچنین موزائیک و خاتم‌سازی و منبت‌کاری و قسمت کاشی‌سازی قدیم و قسمت صباغی و سایر قسمت‌هایی را که در این مدت یکسال اداره صناعت موفق شده و نقشه این کار را طرح کرده است و این موسسات را تاسیس کرده و عنقریب افتتاح خواهد شد در موقع افتتاح هم البته آقایان منت خواهند گذارد و تشریف خواهند آورد و این قسمتها را ملاحظه خواهند فرمود. همچنین مهمترین قسمت قسمت دارالتجزیه معادن است که آنهم جزو همین قسمتها تهیه شده که ما در آتیه برای ذوب مواد معدنی احتیاج بکمک خارجی نخواهیم داشت. و کلیه مواد معدنی در دارالتجزیه خودمان اینجا ذوب خواهد شد در خاتمه بعرض آقایان میرسانم که این قسمت کار زری‌بافی قدمهایی است که اداره صناعت برداشته و خیلی هم خوب پیشرفت کرده است بطوریکه بنده در این مدت کم می‌توانم عرض کنم که انتظار نداشتم اینقدر پیشرفت کند و البته از هوش ایرانیها بیش از این باید منتظر بود و با کمک و مساعدت آقایان البته پیشرفت بیشتری حاصل خواهد شد.
رئیس ـ آقای موید احمدی
موید احمدی ـ موافقم
رئیس ـ مخالفی نیست. آقایانی که با ماده واحده موافقت دارند ورقه سفید خواهند داد.
(اخذ و تعداد آراء بعمل آمده شصت و هشت ورقه سفید تعداد شد)
رئیس ـ عده حاضر در موقع اعلام رای ۸۹ باکثریت ۶۸ رای تصویب شد.
(۶- تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقای رئیس کل صناعت و فلاحت)
رئیس ـ آقای رئیس کل صناعت فرمایشی دارید؟
رئیس کل صناعت و فلاحت ـ برای این که خاطر مبارک آقایان مستحضر شود یک مقدمه مختصری را بعرض میرسانم برای تقدیم این لایحه. خاطر محترم آقایان مستحضر است که کارهای صنعتی مستلزم تحصیل مواد اولیه است و تحصیل مواد اولیه هم باید همیشه به نازلترین قیمتی که ممکن است برای کارخانه بدست بیاید تا آن مال‌التجاره تا آن صنعت بتواند رقابت صنعتی کند از وقتی که کارخانه قندسازی کرج را ما در نظر داشتیم دائر کنیم البته دولت در نظر داشت که فکری برا ی مواد اولیه آن بکند یکی از آن مواد اولیه و مهمترین آنها سوخت است. زغال‌سنگ البته در آن طرف سمت غربی طهران معادن مختلفی از قبیل معدن آبیک و معادن دیگر هست ولی معادن دیگری را ما در نظر داشتیم پیدا کنیم اخیرا در اثر اقدام بافتتاح راه چالوس یک معدنی را مهندسین اداره صناعت کشف کرده‌اند در یازده فرسخی کرج موسوم به معدن نیسا که یکی از معادن مهم ذغال‌سنگ است و اداره معادن امیدوار است در آتیه نزدیکی یکی از معادن مهم طهران بشود و استفاده کلی بدهد مخصوصا خوشوقتانه مواد کالرین این معدن از سایر معادن حتی از معدن شمشک هم بیشتر است ما چون اول سال و آخر سال ۱۳۱۰ پیش‌بینی نمی‌کردیم که یک همچو معدنی داشته باشیم و یک همچو معدنی کشف شود و احتیاجی باعتبار داشته باشیم اعتباری در بودجه پیش‌بینی نکردیم و در نظر نگرفتیم و حالا که باین عمل برخوردیم یک لایحه تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود که اجازه بفرمایند معدن نیسا را ما امسال مثل معدن شمشک بطور تجارتی یعنی از عایدات خودش مخارج خودش را اداره بکنیم و دخل و خرج بکنیم تا اینکه در سال آتیه بودجه کامل بر طبق اصول فنی پیش‌بینی بشود برای مخارج این منظور یک لایحه تهیه شده است که تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود که به کمیسیون می‌رود و البته بعد بعرض مبارک مجلس مقدس شورای ملی خواهد رسید.
(۷- موقع و دستور جلسه بعد ـ ختم جلسه)
رئیس ـ لوایح دیگری که داریم لوایح مالی است و نماینده وزارت مالیه برای مدافعه آنها در مجلس حضور ندارد اگر اجازه میفرمائید جلسه را ختم کنیم (صحیح است) جلسه آینده روز سه‌شنبه هشتم شهریور دستور لوایح موجوده.
(مجلس نیم ساعت قبل از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی ـ دادگر
قانون
اصلاح بودجه سال ۱۳۱۱ اداره کل صناعت در قسمت زری‌بافی
ماده واحده ـ مجلس شورای ملی به اداره کل صناعت اجازه می‌دهد مبلغ ۸۰۵۵۰ ریال اعتباری را که در بودجه مصوب ۱۳۱۱ آن اداره تحت ماده ۳۳ از فصل سوم جهت اجرت کارگران زری‌بافی بابت بیست دستگاه در نه ماهه آخر سال ۱۳۱۱ منظور شده است جهت اجرت کارگران زری‌بافی هیجده دستگاه در هشت ماهه آخر سال ۱۳۱۱ بمصرف برساند.
این قانون که مشتمل بر یک ماده است در جلسه اول شهریور ماه یکهزار و سیصد و یازده شمسی بتصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی ـ دادگر