مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۳۶

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۳۶

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اسفند (حوت) ۱۳۰۳ نشست ۱۳۶

جلسه ۱۳۶صورت مشروح مجلس یوم پنجشنبه پانزدهم حوت ۱۳۰۳مطابق نهم شهر شعبان ۱۳۴۳

مجلس دو ساعت و یکربع قبل از ظهر بریاست اقای موتمن الملک تشکیل گردید . (صورت مجلس یوم سیزدهم حوت راآقای آقا میرزا جواد خان قرائت نمودند )رئیس _ آقای اخگر (اجازه)اخگر_بنده قبل از دستور عرضیدارم .

رئیس آقای حاج میرزا عبدلوهاب (اجازه )حاج میرزا عبدالوهاب _بنده هم قبل از دستور عرض دارم .رئیس _ آقای تهرانی . (اجازه ) آقا شیخ محمد علی طهرانی _بنده هم عرضم قبل از دستور است. رئیس _آقای حاج سید الحققین (اجازه )

حاج سید الحققین _ بنده هم قبل از دستور عرض دارم رئیس _آقای ضیاءالواظین (اجازه ) ضیاءالواعضین _بنده بعداز تصویب صوتمجلسعرضی دارم . رئیس _نسبت بصورت مجلس اشکالی نیست ؟بعضی از نمایندگان _خیر وارد دستوربشویم رئیس _وارد دستور شویم ؟ جمعی از نمایندگان _بلی . ‌رئیس _قانون انتخابات ماده شصت وسه مطرح است قرائت میشود.(بشرح ذیل قرائت شد )ماده ۶۳ تقسیم نمایندگان ملت نسبت بجمعیت تخمینی ولایات ازقرارشرح جدولی است که کمیسیون تجدید نظر در قانون انتخابات ا موافقت وزارت داخله تدوین و بآخر این قانون منضم خواهد شد رئیس ¬__آقای یاسائی (اجازه )

یاسائی _ بعقیده بنده باید در را پرت کمیسیون در جدول انتخابات و طرز حوزه بندی ها تجدید نظر شده باشدو ضمیمه این را پورت شود ولی متاسفانه در این را پرت تجدید نظری در جدول نشده و فقط یک حقی را بخود کمیسیون تخصیص داده اند که اعضاءکمیسیون خودشان بنشینند وحوزه بندی بکنند. این ماده شصت وسه است که میخوانم تقسیم نمایندان ملت نسبت بجمعیت تخمینیولایات از قرار شرح جدولی است که کمیسیون تجدید نظر قانون انتخابات با موافقت وزارت داخله تدوین وبآخراین قانون منضم خواهدشد. یعنی اینمربوط بمجلس نیست . کمیسیون تجدید نظر خودشبا موافقت وزارت داخلیه این کار ار میکند درصورتیکه می بایستی تجدید نظری در حوزه بندی وجدول انتخابات کرده نظریاتشان رابین قانون ضمیمه کرده باشند که حالا آقایان نمایندگان بتوانند در روی آن راپرت مذاکراتی تکنند ومجدداً بر گردد بکمیسیون واز برای شورثانی تکمیل بشودوبهن علاوه آنچه که بنده اطلاع یافته ام وزارت داخله اینرا پرت موافق نیست وزارت داخله که می بایستی متصدی امور انتخابات باشدو فوق العاده نظریه کار کنان آنوزارت خانه در اجرای این قانون اهمیت دارد موافق با این را پرت نیست و بعقیده بنده باید قبل از همه چیز کسب نظریات وزارت داخله شده باشد ونظریات آنوزارتخانه را در کلیه این قانون جلب کرده باشند و مخصوصاً بنده دیروز اطلاع پیدا کردم که وزارت داخله مخالف با این را پرت است واینترتیب غریبی است وزارتخانه ای که باید قانون باین مهمی رااجرا کند موافق نیست.

بهر حال این قسمت اشکالن ندارد وممکن است میسیون در شور ثانی کاملا نظریه وزارت داخله را جلب کند والبته هم خواهد کرد. بنابراین بنده معتقدم که شور ازلماده شصت وسه رابگذاریم باشد باینمعنی که کمیسیون جدول را تدوین کند وراپورت بدهدودر مجلس مثل سایرمواد بعنوان شور اول مذاکره شود وبر گردد بکمیسیون برایشور ثانی حاضر شود والا هیچ معنی ندارد که در سایر مواد این قانون دو شور شود ولی در جدول وحوزه بندیش یک شود بشود. بهر جهت این ماده باید کاملا در ش دقت نظر شود مشروط براینکه کمیسیون تجدید نظر جدول را تهیه نموده وبرای شور اول بمجلس بیاورد.

حائری زاده مخبر کمیسیون_یکقسمت نماینده محترم فرمودند راجع بجلب نظر وزارت داخله . عرض میکنم این طرح در دو چهارم مجلس تقریباًشور ثانیش قریب تمام بود وزارت داخله هم چندان نظر مخالفتی در آن موقع اظهار نکرد یعنی دخالت نمیکرد. مجلس هم عملا این عدم دخالا دولت را تصدیق کرده بود. دوره چهارم تمام شد واین قانون نا تمام ماند. دراین دوره هم از همین نقطه نقطه چندان محتاج ندانستیم که نظریه وزارت داخله را ارجع بتمام مواد این قانون کنیم .

ولی برای اینکه دولت باید اینقانون رااجراء کند را پرت که حاضر شد یکنسخه هم برای دولت فرستاده شد که اگر نظر مخالفی دارد اظهارکند. نماینده وزارت داخله هم که کمیسیون برایتنظیم جدول حاضر می شودهیچ نظریه تابحال اظهارنکرده منتظر است که نظریه آقایان نمایندگان و پیشنهادهائی که آقایان ارجع باصالحیت این قانون میفرمایند تمام را مطالعه کرد بعد یک نظریه اضهار کند که در شور ضمیمه این قانون بشود. در قسمت ثانی فرمایشاتشان فرمودند که کمیسیون بی جهت برای خودش حقی ثابت کرده است خیر کمیسیون هیچ حقی برای خودش ثابت نکرده است همان حقی است

مجلس بانجمن نظار داده اند اعتراض هم نسبت آن نشد جدول انتخابات با تقسیم نماینده ها بحوزه ها دوتاست.

مجلس باید عده وکلاءوتقسیم نمایندگان را بحوزه های مختلفه معلوم کند و رای بدهد که ناحیه ساوه _ناحیه کاشان _ناحیه قم _ناحیه فلان جا دارای۱ وکیل یا دووکیل است. ولی شعب فرعیه که در آن جا ها لازم است این را کمیسیون باید بانفاق وزارت داخلیه یک اصلاعات لازمی تهیه کندباید بوسیله وکلای محل ومامورین دولت در محل اطاعاتی حاصل کند وجدول ر ابشعب فرعیه تقسیم کند که در کجا باید انجمن فرعیه تشکیل شود ودرکجا نباشد این اطلاعات باید بتوسط وزارت داخله نمایندگان ایالات وولایات تحصیل شود. اگر نظر آقا باشد در تبصره ماده ۱۸ مینویسد :در نقاطی که حضور اهالی در یک مرکز برای شرکت در انتخابات معتبر باشد انجمن نظارت میتواند اطلاع حکومت یک یا چند شعبه در نقاط لازمه بنظارت ۹ نفراز معتمدین محل تشکیل و انتخابات را اعلان وخاتمه دهد این حقی که بانجمن نظارت داده شده همین حقی است که بکمیسیون وزارت داخله داده شده که آن نقاط مختلفه رااگر چنانچه کنج . کاری کردند. پس از آنکه مجلس بتمام این قانون رای داد اگر بعضی از نقاط را وزارت داخله اطلاع پیدا کرد که از قلم افتاده دیگر محتاج برای جدید مجلس نباشد و آن جا تشکیل دهد واین حق مهمی نیست که از مجلس سلب شده باشد رئیس _آقای طهرانی (اجازه )

(بعضی از نمایندگان _گفتند مذاکرات کافی است بعضی گفتند کافی نیست ) رئیس _رای میگیریم _آقایانیکه مذاکرات راکافی میدانند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند) رئیس _معلوم میشود کافی است _ماده ۶۴ (بمضمون ذیل قرائت شد ) ماده ۶۴ _همین که نصف بعلاوه یک از نمایندگان ملت در طهران حاضر شدند مجلس شورای ملی افتتاح میباید و رای ایشان باثریت مناط اعتبار مجری است . رئیس _آقای یاسائی (اجازه )یاسائی _این ماده بعقیده بنده ناقص است وباید در اینجا قید شده باشد که دولت مکلف است مجلس ر امقتوح نمایند…مدرس _مجلس خودش مفتوح میشود مربوط بدولت نیست. یاسائی _بنده هیچ فرض وتصور نمیکنم که مجلس خود بخود بیاید و تشکیل شود (همهمه نمایندگان )باید دولت مقدمات و وسائل افتتاح آن را فراهم بیاورد . دولت مسئول است ویکی از وظایف قانونیش ای ناست که وقتی نصف بعلاوه یک از نمایندگان حاضر شدند مجلس ر اافتتاح کند.

بعضی از نمایندگان _اینطور نیست. والا چطور میشود مجلس خودبخود مفتوح شود. مخبر _بنده خیال میکنم محتاج باین مذاکره نبود مجلس خودش افتتاح می باید وبدولت ربطی ندارد. بعضی از نمایندگان _صحیح است . جمعی از نمایندگان _مذاکرات کافی است. رئیس ¬__ ماده ۶۵ (اینطور قرائت شد )ماده ۶۵_مدت دوره تقنینیه دو سال شمسی است وابتداء آن روزی است که نمایندگی ۳ ربع از نمایندگان حاضر در تهران تصدیق شده باشد.

رئیس _ آقای یاسائی (اجازه )یاسائی _اگر چه مطابق قانون اساسی مدت یکدوره مجلس ۲ سال است ولی این مانع نیست که بنده عقیده خودم را عرضکنم . قیده بنده این است که ۲ سال خیلی کم است و باید بر آن افزوده شود زیرا که تقریباًدرهردوره عملا دیده شده است که ششماه صرف گذراندن اعتبار نامه ها و کارهای مقدماتی مجلس میشود بعد از مدتی هم کمیسیون یک کارهائی رابرای دستور مجلس حاضر میکنند ویکسال که از عمر مجلس گذشت آنوقت یک کارهائی برای دستورمجلس تهیه حاضرمیشود و واقعاً مجلس یکسال درست میتواند کار کند وبسیاری ازقوانی نمهمه و لازمه که می باید از مجلس شورایملی گذشته باشد و جزء اصلاحات اسای ومقدماتی مملکت است هنوز نگذشته برایاینکه مدت ادوارخیلی کم است . چندین قانون در دوره چهارم تقنینه مرح بود شور اولش هم تمام شد شور ثانیش هم قریب با تمام بود که دوره مجلس تمام شد و آن قانون ناتمام ماند وباز این دفعه از سز گرفته شد. یکی از آنها همین قانون انتخابات است. یکی قانون شورای دولتی است که مدتی مجلس سر آن صرف وقت کرده و بالاخره ماند وتصویب نشد.

قانون تجدید نظر در اصلاح بلدیه ها همینطور را پرتش حاضر شد و مجلس وقت مذاکره نداشت . این دوره هم خواهید که یک قوانینی مثل دوره چهارم در مجلس میماند برای دوره ششم . دوره ششم هم باز موفق نمیشود این قوانینی که در تحت نظر است تصویب بنماید این قوانین جزءاصلاحات اساسی است و نمیشود گفت جزو تزیینات اداری ما است. برای ساختمان اداری یک مملکت این قوانی مثل ستون بندیه ا وپی ریزی ها استو اگر ما بخواهیم دراین موقع وقت را تلف نمائیم و این اقدامات اولیه و اساسی را بجا نیاوریم باین زودیها موفق به اصلاحات نخواهیم شد. مثلا بیست سال عمر مشروطیت ما می گذرد و هنوز یک ماده قانون مجازات نداریم . قانون مجازات را دوره چهارم آوردند بمجلس ولی مجلس وقت نکرد آنرا تصویب کند وماند برای این دوره بلکه در این دوره انشاءالله موفق بشویم که آن را بگذارانیم.

قانون نظام اجباری را در دوره چهارم آوردند بمجلس و همینطور ماند برای این دوره . همینطور سایر قوانین و بالاخره ما با این مدت کم امیدواری کاملی نداریم که به توانیم قوانین مهمه را بگذارنیم و بنده عقیده دارم که مدت دو سال کم است وباید بر این مدت افزود که برای دوره ششم مدت سه سال یاچهار سال هر طورکه مجلس صلاح بدند معین بشود تا آقایان موفق شوند قوانین اسای و مقدماتی مملکت را بگذرانند. الان بعقیده بنده تمام وزارت خانه ها بر خلاف قانون تشکیل شده است و تمام این وزارتخانها فاقد قوانین تشکیلاتی هستند فقط یکی دو وزارتخانه یکی معارف استکه یک قانون اساسی برایش نوشته شده که بر خلاف آن رفتار شده است ویک ادارات عریض وطویلی تشکیل داده اند که باید مجلس آنرا اصلاح کند وبالاخره مجلس باید قانون تشکیلات مالیه را تهیه کند.

همچنین تجدید نظر قانون اصول تشکیل عدلیه بنماید. همینطور سایر وزارتخانه ها را. خلاصه اینکه کارهای مجلس شورای ملی مملکت خیلی زیاد است ویا دویست سال دیگر وقت لازم دارد وال اینکه طی تجدید انتخابات بشود و در هر دوره یکی دو قانون بگذرد کافی نیست مخبر_یک جمله را نماینده محترم راجع بدو سال فرمدند وفرمودند که ممکن است باقانون اساسی مخالفت داشته باشد بنده یک ه۹مچو چیزی شنیدم و باید توضیح بدهم که اینطور نیست.

قانون اساسی ابتدا مدت را دو سال معلوم کرده بود عده وکلاءرا هم صد سی وششنفر طرز انتخاباتشان هم صنفی بود در تاریخ دوازدهم جمادی الثانیه ۱۳۲۷ با یک قدری جلو ترش یک کمیسیونی در طهران تشکیل شده است که اعضا ء آن کمیسیون آقایان : فرمانفرما _مشیرالدوله _ موتمن الملک _مستوفی الممالک _ صنیعالدوله _مخبر الملک و جماعتی دیگر بودند اینها برای اصلاح این قانون که یک منافاتی با قانون اساسی ممکن بود پیدا کند نشستند و مراجعه کردند به آراء عمومی که اجازه بدهند اصلاحاتیبشود و اگر منافاتی با قانون اساسی دارد عیوبش مرتفع شود انجمنهای ایالتی و ولایتی که در آنموقع مشکل بوده است اختیار اصلاح قانون انتخابات را بمجلس دوم داده بر حسب این جمله که در جلو قانون انتخابات دو درجه نوشته شده است. انتخابات اول انتخاب صنفی بود انتخاباتی که این آقایان قانونش را نوشتند پس از مراجعه آراء عمومی دو درجه بود که مجلس دوم هم بموجب آن قانون تشکیل شد.

درمقدمه این قانون مینویسد: علیهذا با رعایت ملاحظات مرکز اذربایجان این نظامنامه تریر و تنظیم شد در تحت این ملاحظه که مجلس شورای ملی بعد از آنکه بمبارکی افتتاح یافت بموجب اختیاری که در قوانین اسای برای او مقرراست در استقرار یا جرح و تعدیل هریک ازمواد نظامنامه آنچه صلاح داند منظورفرماید. اختیارتغییرمواد اصول قانون اسای که منافات با قانون انتخابات داشته باشد بمجلس دوم داده شده . مجلس دوم در تاریخ بیست ویکم ذیقعده یک طرح قانونی که در کمیسیون تقسیر وکمیسیون معارف تنظیم شده بود ومخبر آن کمیسیون هم آقای ذکاءالملک بو دآورد بمجلس در تحت دو ماده و امتداد مجلس در تحت دو ماده وامتداد مجلس را رای دادندو مجلس بآن قانونهم عمل کرد ومدتی بعد از دو سال هم نشست. _بعضی از نمایندگان _صحیح است)

واگر هم مدت زیاد شود منافاتی با قانون اساسی نداردو در مجلس سابق هم راپرتی از کمیسیون تجدید نظر داده شد ومدت را سه سال در نظر گرفته بودکه متناوباً انتخاب در در جریان باشد هر سال ثلث ازو کلاء انتخاباتشان تجدید شود که مجلس دائماًمشکل باشدوتعطیلی بین مجالس پیش نیاید.

اعتراضاتی هم در آن مجلس شد ولی آنها را قابل توجه ندانست ولی در دوره کمیسیون برای اینکه کاملا نظریه آقایان نمایندگان محترم را اطلاعغ نداشت باین جهت همان دو سال را در راپرت پیشنهاد کرد حالا اگر آقایان پینهادبیشتری دارند بفرمایند بکمیسیون مراجعه شده شده و درآنجا درش مداقه و تجدید نظرمیشود. جمعی از نمایندگان _ مذاکرات کافی نیست. بعضی از نمایندگان _ کافی نیست .

رئیس _ اثریت است. ماده شصت وشش: (اینطور قرائت شد) ماده شصت وششم دولت مکلف است ششماه به آخر دوره تقنینیه مانده وسائل انتخابات جدید را برای کلیه مملکت تهیه بطوری که لالقل چهار ماه به آخر دوره تقنینیه مانده در کلیه نقاط شروع بانتخاب بشود. رئیس _آقای یاسائی . (اجازه ) یاسائی _ عرضی ندارم . رئیس _ آقای طهرانی . (اجازه ) آقا شیخ محمدعلی طهرانی . عرضی ندارم .

رئیس _آقای شیروانی . (اجازه )شیروانی _عرضی ندارم. رئیس _مخالفی ندارد بعضی از نمایندگان _ خیر. رئیس ¬__ پیشنهاد آقای آقا شیخ جلال جلال قرائت می شود (اینطور خوانده شد) پیشنهاد آقا شیخ جلال _ دولت مکلف است هشت ماه به آخر دوره تقنینیه مانده وسائل انتخابات را تهیه و در همان موقع اعلان انتخابات جدید را منتشر نماید که لااقل شش ماه به آخر دوره تقنینیه مانده در تمام نقاط مملکت اتنخابات شروع بشود. ماده شصتوقت (بشرح زیر خوانده شد) ماده شصت ثفتم _مردم میتوانند یک از منتخبین سابق را اگر بخواهند دو مرتبه انتخاب کنند. رئیس _ آقای یاسائی . (اجازه ) یاسائی _ عرضی ندارم

رئیس _آقای حاج آقا اسمعیل . (اجازه )حاج آقا اسمعیل عراقی _بنده با عبارتش مخالفم. رئیس _آقای طهرانی. (اجازه )آقا شیخ محمد علی طهرانی _عرضی ندارم. رئیس _ آقای شیروانی . (اجازه ) شیروانی _ اگر مقصود از این ماده اینست که هروکیلی در حوزه انتخابیه خودش با شرط معروقیت محلی متواند انتخاب شود این توضیح و اضحاف عجیبی است . مثل اینست که بگوئیم حالا روز است واگر مقصود اینست که مردم میتوانند کسی را که انتخاب شده است بدون رعایت معروفیت مجلس مجدداًانتخاب کنند؟ یعنی وکیل آذربایجان وقتی یکمرتبه وکیل شد از معروفیت ملس برای دوره بعدمستثنی باشد ودراصفهان هم بتواند وکیل شود. اگر مقصود از ماده اینست ؟ که کاملا بنده موافقم ولی اگر اینست که مثلا آقای مدرس دو مرتبه میتوانند ازتهران انتخاب شوند؟اینتوضیح و اضحاف است و گمان نمی کنم لازم بذکر باشد. رئیس _ آقای اخگر (اجازه )

اخگر _ آقای شیروانی فرمودند این توضیح و اضحاف است معذلک با این واشح مخالفت فرمودند . مقصود این ماده است که آزادی مردم را تضمین کرده باشد که هر کس را میل دارند انتخاب کنند خواه اینکه آنشخص سابقاًوکیل شده باشد یانشده باشد . راجع بمعروفیت محلی فرمودند :آن قسمت مربوط باین ماده نیست و جز شرائط انتخابات در این قانون ذکر شده فرضاً هم مردم یک کسی را انتخاب بکنند که او واجد شرایط نباشد البته انتخاب از صحیح نیست ,پسایناعتراض آقا وارد نیست و جای نگرانی هم نیست.

مخبر _برای اینکه بیشتر روشن شود عرض میکنم چون در ماده پیشمینویسد :شش ماه بآخر دوره باید شروع بانتخابات شود. ممکن بود توهمی شود که وکیل مشغول کارمثلا ممکن استیک اعمال نفوذهائی یکند وباید از رامحروم :باری رفع این تو هم ها این ماده نوشته شده است وگمان میکنم ضررهم ندارد. ویک ماده دیگری هم هست که ازنظر رفته است نوشته شود وباید آنرا ماده ۶۷ قرار داد. اینست که با قانون انتخابات مجلس شورای ملی مصوبه بیست وهشتم شوال مطابق بیست ونهم میزان هزار وسیصد وبیست ونه پس از تصویب این قانون ملغی و ازدره اعتبار ساقطاست. رئیس _آقای دست غیب (اجازه )

دست غیب _بنده چون موافق با قانون اسای هستم از این جهت … (همهمه بین نمایندگان ) شیروانی _ کسی مخالف نیست ؟ دست غیب _ اثبات شیئی که نفی ماعدا نمی کند,بیده موافقم معنایش این نیست که آقایان دیگر مخالفند. از این جهت عرض میکنم لازم نیست تمام مواد قانون اساسی را عیناً اینجا نقل کنند. برای اینکه ماده قانون اساسی این است: که هر یک از نمایندگان را میتوانند دو مرتبه انتخاب کنند این دیگر لازم بذکر نبود نمیدانم دیگر ذکرش برای چیست؟بعضی از نمایندگان _مذاکرات کافی است. رئیس _کافی است؟ بعضی ازنمایندگان _بلی _ کافی است. رئیس پیشنهادها قرائت میشود . (بشرح ذیل قرائت شد )پیشنهاد آقای کازرونی _بنده پیشنهاد میکنم که ماده ۶۷ حذف شود. پیشنهاد آقای کازرونی _ بنده پیشنهاد می کنم که ماده ۶۷ حذف شود.

پیشنهاد آقای آقا میرزا جواد خان _بنده پیشنهاد میکنم که عبارت ماده ۶۷ باین ترتیب اصلاح شود:ماده ۶۷ اهالی هر محل میتوانند هر یک از منتخبین سابق را اگر بخواهند دو مرتبه انتخاب کنند . پیش نهاد آقای عراقی :بنده پیش نهاد میکنم در ماده ۶۷ در عوضعبارت دو مرتبه مجدداً نوشته شود. پیشنهاد آقایقائم مقام :بنده پیش نهاد میکنم چون مفاد این ماده اخیر در قانون اسای مصرح است بگلی حذف شود. پیش نهاد اقای مشار اعظم _چون در اصل پنجم قانون ساسی موضوع امکان انتخاب ثانوی نمایندگان تصریح شده است. بنابراین ماده ۶۷ بنظر بنده زائد میاید و عقیده دارم آن را حذف فرمایند.

رئیس _دوفقر ماده الحاقیه رسیده است قرائت می شود )بشرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد آقای یاسائی بنده ماده الاقیه ار پیشنهاد میکنم ماده الحاقیه _ نمایندگان دوره ششم تقنینیه بالخصوص فقط باری یکمرتبه از از طرف ملت حق تجدید نظر در قانون اساسی ومتمم ان خواهند داشت . ورای دهندگان با همین اختیار آنها را انتخاب خواهند کردیاسائی _بیشتر از افرادی که علاقمند بسیاست این مملکت هستند چه در داخل مجلس چه در خارج این نظریه رادارند که یکتجدید نظری در قانون اساسی بشود. (همهمه بین نمایندگان _ صدای زنگ رئیس . عراقی _پس همه ندارند . یاسائی _ دردوره ششم هم بنده قول میدهم خیلیاز اقایان تشریف داشته باشند انوقت قانون اساسی هست که الزم بتجدید نظر است. اغلب از مواد قانون اساسی عملانقصشده وخیلی هست که فایده ندارد واین قوانینی که دوره اول ودوره دوم نوشته شده غالباًدارای تناقضات ونواقصی هست از قبیل قانون مطبوعات . دستور العمل حکام قانون تشکیل ایالات و ولایات قانون انجمنهای ایالتی وولایتی _ اینگونه قوانین..

یکنفر ازنمایندگان -اینها غیر از قانون اساسی است. یاسائی_ قانون اساسی را هم اشخاصی که نوشته اند با گدام صلاحیت نوشته اند که هی هو میکنند. جمعی ازنمایندگان (بطور همهمه خیلی صلاحیت داشته اند. (صدای زنگ رئیس یاسائی اشخاصی که قانون اسای رانوشته اند صلاحیتشان بیش ازبنده و سایرین نبوده است. (همهمه بین نمایندگان ) یکنفر از نمایندگان خیلی بیشتر بوده . (صدای زنگ )یاسائی بخصوص اینمطلب . عقیده بنده این است آقایان مخالف هستند باشند .

(همهمه بین نمایندگان صدای زنگ رئیس )مدرس منکر مشروطیت نیستید میگوئید اصلا انتخابات نشود. یاسائی _ بنده معتقدمدوره ششم وکلائی که انتخابمی شوندبا یک سوابقی که هستید بتوانند وحق داشته باشند تجدید نظر بنمایند. بنده با یکقسمتهائی از قانون اساسی از قبیل مجلس سنا مخالفم و عقیده دارم که باید قانون اساسی را از نوع نوشت وعقیده ام این است برطبق مقتضیات امروزی باید تجدید نظر شود.

آقایان هم هستند مشکلاتی هم که بنظر شان می آید در اینجا حل مینمایند به هووجنجال که نمیشود نتیجه احساسات وعقاید را از بین برد وخفه کرد نه تنها بنده این عقیده را دارم حاج میرزا عبدالوهاب _آقای نجات هم دارند

یاسائی _خیلی هستند این عیده ار دارند اگر یک کسی در یک مملکت دارای یک عقیده را دارند اگر یک کسی در یک مملکت دارای یک عقید هبود ودر اقلیت بودباید او راکشت بنده عقیده ام این است که این قانون اساسی خیلی از موادشقابل تجدید نظر استو اگر میل دارید بروم پشت تریبون یکی موادش را بخوانم که خودتان تصویقبفرمائید باید تجدید نظر شود. مدرس ما قابلیت اصلاح قانون انتخابات را نداریم رئیس ماده الحاقیه ذیل را پیشنهاد میکنم .

ماده الحاقیه هر وزیر یامامور دولتی که از اقتدار مقامی و اختیار اداری خود سوء استفاده کرده اعمال نفوذی در انتخابات عمومی بنماید وتعلیمات شفاهی یاکتبی یاکشفی یا رمزیبرای پیش رفت کاندیدای شخصی خود راسا یا به تقاضای دیگری صادر کند مجرم شناخته شده علاوه از انفصال به محکمه جنائی جلب گشته وبمجازات قانونی خواهد رسید یاسائی رئیس¬¬ ¬__ ارجاع می شود بکمیشیون پیشنهاد آقای دامغانی (بشرح ذیل خوانده شد بنده پیشنهاد میکنم رای در شور ثانی موقوف باشد و تا صورت حوزه یندی ها ضمیمه این راپورت نشود شور اول آن تمام نشود .

شریعتمدار دامغانی بعقیده بنده در قانون انتخابات قدیم سه موضوع است که باید رعایت شود و اصلاح بشود یکی جلوگیری از نفوذ حکومتهای وقت . حکومتهای مرکزی وحکومتهای ولایات وباید موادی تنظیم شود که نفوذ آنهادر انتخابات تاثیر نداشته باشد . یکی هم جلو گیری از نفوذ انجمنهای نظار در فرع یا در اصول که دسایس و تمایلات آنها تاثیری در انتخابات نداشته باشد. قسمت که مهمتر از همه است صورت حوزه بندی ها وتقسیمات حوزه ها است وباید یک اصلی قائل بشوند و مطابق آن اصل نمایندگان بنقاط تقسیم کنند که که چقدر ازمردم باید یک وکیل انتخاب کنند روی پنجاه هزار نفر یاصد هزار نفر چنانکه هممه آقایان تصدیق دارند تقسیمات ازلیه که عددوکلا بولایات تقسیم ده است غیر عادلانه بوده است ومعلوم نیست از روی چه نظری تقسیم شده است در بعض جاها زیادتر دارند بعضی جاها کمتر واز رزی چه نظر این تقسیمات را کرده اند فعلا معلوم نیست والبته معلوم است این تقسیمات حوزه بندی ها رانمی توان حق مختص وزارت داخله دانست ونمیتوان حق مختص کمیسیون دانست ونمیتوان حق بالا شتراک هر دو دانست والبته باید بمجلس بیاید. پس دراینصورت حوزه بندی ها هم باید در کمیسیون با نظر وزارت داخله تنظیم شود بیاید بمجلس و ضمیمه بشود

همین طور مثل سایر مواد این قانون شور اولش بشود برای شور ثانی همه این مواد برگرددبه کمیسیون کهتجدید نظر بشودباین جهت بنده پیش نهاد را کمیسیون بانظر وزارت داخله تنظیم نرده در شور ثانی نمیشود رای داد.

مخبر_ این فرمایشات آقای شریعتمدار با اینکه صریحاًمخالفت خودشان را با اصلاح قانون انتخابات اظهار می فرمودند هیچ فرقی نداشت و ما بهترمیفهمیدیم تا این فرمایشات را بکنند . راجع بجدول انتخابات وزارت داخله هنوزاصلاعات خودش را کاملا تحصل نکرده و تا شش ماه بآخر دوره مانده هم اطلاعاتشبقدری نمشود که یک جدولی بآن شکلی که همه نمایندگان اطمینان داشته باشند ترتیب وبمجلس عرضه بدارد وما فقط این اطلاعات ناقص را در شور ثانی ضمیمه راپرت کمیسیون میکنیم و آقایان مطالعات بفرمایند وهر نظریه هم دارند اظهار کنند پس قانون را نباید معطل کرد که آیا فلان ناحیه که توقع وکیل زیادی می کند حق دارد یا ندارد.

یک جمله دیگری که لازم است بعرض آقایان برسانم این است که کمیسیون خیلیمسرور است اگر آقایان فرمایشی داشته باشد یا اصلاحاتی در نظر دارند تشریف بیاورند آنجا نظریه شان را بفرمایند یا مرقوم بفرمایند کمیسیون انحصاری هم بداخلی مجلس نداده پیشنهاداتی هم که از خارج دسیده باز تحت مطالعه قرار داده . آقای زنجانی که در دوره پیشمخبر کمیسیون بودند ایشان هم یک اطلاعاتی فرستادند آنها را هم کمیسیون طرف توجه قرر داده که درش مطالعه بشود. خوب است آقایان هم که یک اطلاعات خوبی دارند همراهی بکنند ویک قانون خوبی در شور ثانی از کمیسیون بیرون بیاید که مجلس پنجم موفق بشود یک قانون خوبی تصویب کند.

رئیس آقایانی که پیش نهاد آقای دامغانی را تصویب می کنند قیام فرمایند. (عده کمی برخاستند)رئیس _تصویب شده راجع بتادیه مطالبات اتباع داخله لایحه از طرف دولت پیشنهاد شده است که تقاضای فوریت شده بود بنا بود طبعتوزیع شود طبع و توزیع شودطبع توزیع هم شده است . آقای زعیم . (اجازه زعیم _بنده آن پیش نهاد خودم را مسترد میکنم چون پیش نهاد دولت را که خواندم دیدم مطالعات بیشتری لازم دارد رئیس _آقای یاسائی تقاضای فوریت می کنید؟

یاسائی _خیر بنده راجع بدستور عرض دارم. رئیس _خوب این مسئله دیگر مطرح نمیشود. اخگر _بنده تقاضای فوریت کرده ام . رئیس _بفرمائید . اخگر _ گمان میکنم محتاج بتویح نباشدکه معالملات بین مردم دولت باید تامین بشود دولت باید بین مردم اعتبار داشته باشد وامضای دولت پیش مردم معتبرشود وقتی امضای دولت پیش مردم معتبر شد آن وقت ممکن است یک قدم های اقتصادی فوق العاده بر داشته شود و یکی از دلایلی که در این مملکت شرکت هائی تاسیس نمی شود برای این است که مردم نمتوانند پول خود را بجریان بیندازند وبرایعدم اعتباری است که مردم نسبت بدولت پیدا کرده اند ودولت هم نمیتواند اقداماتی که میخواهد بکند.بنابراین بنده پیشنهاد کردم که در این لایحه فقط یک شور شود. رئیس _آقای زعیم .(اجازه )زعیم _بنده پیشهادی تقدیم نموده ام ..رئیس _آقای کازرونی . (اجازه )کازرونی _چون راجع به امور مالیاست یکشورکه بیشترندارد…

بعضی ازنمایندگان _دو شور می شود. کازرونی _خوب در هر صورت بنده این مسئله رایکی ازمسائل فوری فوتی نمدانم که بگوئیم یک شور بشود چه اهمیتی دارد اگردر آن دو شور بشود؟رئیس _رای میگریم بفوریت آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند. (معدودی قیام نمودند) رئیس _تصویب نشد. پیشنهاد آقای معتمد السلطنه قرائت میشود : (بشرح ذیل خوانده شد )بنده پیشنهاد میکنم لایییحه دوازده نفرمستخدمین بلژیکی بعد از امام قانون انتخابات در جلسه امروز جزدستورشود

رئیس _آقای معتمد السلطنه . (اجازه ) معتمد السلطنه _مدتی است چند فقره از لوایح کمیسیون بودجه تمام ده وطبع و توزیع هم دهیکی از آنها راجع بدوازده نفر مستخدمین لژیکی است که مدتی است تمام شده و باخره باید تکلیفش از طرف مجلس معین شود خیلی هم مختصر است و شاید در یک ربع ساعت تمام لهذا بنده پیش نهاد را تصویب می کنند قیام فرمایند. (عده قیام نمودند رئیس _ تصویب نشد آقای اخگر پیشنهاد کرده اند لایحه ازوان و مقادیر جزء دستور شود. آقایانی که این تقاضا را تصویب میکنند قیام فرمایند. (عده قیام نمودند )آقای سید یعقوب پیش نهاد کرده اند لایحه اجازه صدور پوست بره مطرح شود. آقایانی که این پیش نهاد را تصویب می کنند قیام فرمایند . (عده برخاستند )

رئیس _ تصویب نشد. چند تنقس داده می شود. (در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداًتشکیل گردید )رئیس _ جمعی از آقایان تقاضا کرده اند که قانون نظام اجباری مطرح شود آقای شریعت زاده (اجازه ) شریعت زاده _اهمیت قانون نظام اجباری برهیچیک از آقایان نمایندگان پوسیده نیست لهذا بنده پیشنهاد کردم عجالتاًیعنی امروز مطرح شود.

رئیس _آقای حائری زاده (اجازه )

حایری زاده _قانون نظام اجباری راست استکه خیلی لازم است برای این که تجدید نظری درترتیب فشون گیری بشود ولی این راپرتی که پیش ما آمده است چیز خوبی نیست که ماعجله داشت هباشیم آنرا جزء دستور کنیم وبعقیده بنده اگر راپورت های کمیسیون مبتکرات مطرح شود ورای بقابل توجه شدن آنها گرفته شود بهتر است ومعطلی هم ندارد مذاکره زیادی هم لازم ندارد ارابتداء این راپورت ها مطرح وبعد از آن قانون سجل احوال جزءدستور بشود بهتر است.

رئیس _آقایانی که تصویب می کنند قانون نظام اجباری جزءدستور شود آقایانی که تصویب می کنند قیام فرمایند (دو سه نفر برخاستند )رئیس تصویب نشد. قاضا شده است پیش نهاد اقای سردار معظم راجع بمقبره فردوسی مطرح شود. آقایانی که تصویب می کنند قیام نمایند. (اغلب بر خاستند )رئیس _تصویب شد. اقای شیخ الرئیس . (اجازه ) محمد هاشم میرزا بنده موافقم . رئیس _هنوز نیاورده اند که مطرح کنیم . برای اینکه بی کار نباشیم چند فقره راپورت کمیسیون مرخصی قرائت می شود تا لایحه را بیاورند. (بمضمون ذیل قرائت شد ) آقای قائم مقام الملک نماینده محترم تقاضای ده روز غیبت از تاریخ ۱۵ حمل کرده اند کمیسیون تصویب می نماید.

رئیس _آقایانی که مرخصی ده روز آقای قائم مقام الملک را تصویب می کنند قیام بفرمایند (اکثر بر خاستند )رئیس _ تصویب شد. خبر دیگر. (باین عبارت خوانده شد )آقای حاج میرزا علی رضا نماینده محترم بر حسب تجویز اطباء بجهت اصلاح مزاج مجبور بحرگت بوده تقاضای یک ماه مرخصی کردهاند کمیسیون پس از مداقه تصویب می نماید که مدت بیست روز از تاریخ بیستم حوت غائب با اجازه باشند. رئیس _ اقایانی که مرخصی بیست روزه آقای حاج میرزا علی رضا را تصویب می کنند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند )رئیس _تصویب شد. (خبر دیگر راجع بمرخصی آقای آقا شیخ عبدالرحمن قرائت شد )

آقای آقا شیخ عبدالرحمن نماینده محترم بواسطه کسالت مزاجی که دارند وحکیم حاذق لازم دانستهکه چندیدرمنزل توف نموده؟بمعالجه بپردازند تقاضا کرده اند که تا ازلببرج حوت اجازه غیبت بایشان داده شود. کمیسیون این تقاضا را مشروع وعذر ایشان را متوجه تشخیص داده تصویب می نماید. آقا شیخ عبد الرحمن _ بنده وقتی استجازه کرده بوده حالم خوش نبود و فقط دو جلسه حاضر نشدم تقاضا می کنم همان را رای بدهند.

رئیس این راجع بخود کمیسین می شود . آقای سردارمعظم که پیش نهاد کننده این طرح هستند از وکالت استعفا داده اند. محمد هاشم میرزا (شیخ الرئیس )بنده پیش نهاد می کنم . (پیش نهاد مزبور بشرح ذیل خواند شد. )مجلس شورای ملی دولت را دعوت می نماین که مبلغ کافی برایتعمیر مقبره حکیم ابوالقاسم فردوسی در بودجه خودمنظوروبرای تصویب بمجلس شورای ملی پیش نهاد نماید. رئیس آقای دست غیب (اجازه ) دست غیب _بنده موافقم رئیس __آآقای وکیل الملک وکیل الملک _ عرضی ندارم رئیس _آقای یاسائئ (اجازه ) یاسائی _بنده قطع نظر از اینکه نمی دانم این پیشنهاد رابچه عنوان قانونی باید تلقی کرد طرح است مطلب استو قبلا تکلیفش معلوم شود. اساساًبنده با این طور پیشنهاد ها هم مخالفم البته تکریم فردوسی لازم است ولی بعقیده بنده نگاهداری ققراتی که از گرسنگی میمیرند لازمتر است.

رئیس _عنوان این پیشنهاد مطلب است وبشعب هم مراجعه شد. آای دست غیب . (اجازه )دست غیب _تشکر از آقای یاسائی برای دلسوزی از فقراء را اول عرض میکنم وبعد همانطور هم که مقام ریاست فرمودند این پیشنهاد مطلب است وارجاع بشعبات هم شده بود شعبات هم آنچه که بنده اطلاع دارم اغلبشان تصدیق کرده بودند. اما موضوع مقبره فردوسی یک موضوع تاریخی است و اگر بنده عرض کنم که فردوسی اسباب افتخار ملت ایران است اغراق نگفته ام و فردوسی بیش از آنچه ه در لایحه منظورشده است شایان تقدیس و تقدیر است و همانطور که آقای یاسائی فرمودند البته باید فقراءرا توجه کرد ولی ملتی که بفقیر خودش نظر دارد باید نظر به افتخار تاریخی خودش هم داشته باشد. مانعت الجمع همنیست.

البته بایستی برای فقراءاعانه جمع کرد کما اینکه بلدیه هم همین کار را کرد و هرکس هم داشت باندازه خوشد به دارا لعجزه اعانه داد در اینصورت هم باید فقراءفکری کرد و هم نباید گذاشت افتخار تاریخی یک ملتی مثل ایران از بین برود . اشخاصی کهخبر دادند میدانند که مقبره مرحوم فردویس تقریباًمطاف است و اگر عرض کنم که زبان فارسی رازنده کرده است راستی راستی اغراق نگرفته ام بیش از اینشایان تقدیر است و شاید فرمایشات آقای یاسائی هم یک مخالفت تندی که اینطور باشد که من مخالفم با اینکه مقبره فردوسی آباد شود نباشد و از آقایانی هم که مخافنم بنده استدعا می کنم که در این موضوع مخالفت نکنند برای اینکه دنیا بفهمد که ما هم بافتاخار تاریخیخودمان عقیده مند هستیم (جمعی گفتند _ مذاکرات کافی است)رئیس رای میگیریم باین مطلب آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند ) رئیس تصویب شد. آقای حائریزاده پیشنهاد کرده اند راپرت های کمیسیون مبتکرات مطرح شود. مخالفی ندارد ؟_ (گفتند خیر) _طرح قانونی آقای حائری که بکمیسیون مراجعهشده بود قرائت می شود. (بشرح ذیل قرائت شد)

ماده اول _ مجلس شورای ملی بوزارت مالیه اجازه میدهد که از محل مستمریات وشهریه ها ومصرف روشنائی مدرسه اسلامی یزداز ازل حمل ۱۳۰۴سالیانه مبلغ چهار هزار صدوده تومان توسط وزارت معارف برای کمک خرج بمدارس ملی یزد نائین بپردازد. ماده دوم _ وزارت مالیه مستمری آقا مشیر الدوله موتمن الملک ومبلغ اختصاصی روشنائی مدرسه اسالامی یزد را ضبط خواهد نمود. خیر ازکمیسیون مبتکرات مجلس شورایملی :کمیسیون مبتکرات طرح قانون آقای حائری زاده راجع بتخصیص مستمر آقایان مشیر الدوله و موتمن الملک و روشنایی مدرسه مخروبه اسلامی یزد بمدارس یزد قابل توجه دانسته تمنا دارد بکمیسیون بودجه ارجاع گرددرئیس _آقای آقا سید یعقوب (اجازه )آقا سید یعقوب _موافقم رئیس ¬__ اآقای اخگر . اخگر _موافقم رئیس _آقای دست غیب دست غیب _موافقم رئیس آقای داور

داورموافقم تدین موافقم

رئیس _ پس رای میگیریم بقابل بودن این طرح آقایانی که قابل توجه میدانند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند )رئیس _ قابل توجه شد. طرح پیش نهادی آقای رهنما بانحصار تجارت قند وشکر می شود . (بشرح آتی خوانده شد)

ماده اول _مجلس شورای ملی انحصار ومانع للغیر ورود قند وشکر حلویات چای را بدولت واگذار می نمایند . ماذه دوم دولت حق دارد هر تاجری را در این تجارت شرکت داده و از حق انحصاری خود بهره مند سازد بشرطی که در مقابل اعطاء اجازه هر یک من قند و شکر وحلویات دو قران و از هر یک من (۶)قران از آنها دریافت دارد. ماده سوم _عایدی که از این تجارت و حق انحصاربرای دولت حاصل می شود جزئاً وکلا بتوسط وزارت مالیه در یک از بانکهای معتبر امانت گذارده شود ودولت بهیچوجه وبهیچ عنوانی حق ندارد دیناری از آنرا صرف مخارجی غیر از تاسیس راه آهن بنماید .

ماده چهارم _عیادی این تجارت وحق انحصار فقط باید صرف تاسیس راه آهن بشود. ماده پنجم _دولت باید هیئت متخصص راه آهن از آلمان برایمدت ده سال استخدام آنها را فوری بمجلس شورای ملی بیاورند صرف این عایدی

برای تاسیس راه آهن بطرزی که آن هیئت متخصص تصویب کرده باشد بایدباز با تصویب مجلس شورای ملی باشد. ماده ششم _این قانون پس از تصویب بموقع اجرا گذارده خواهد شد وکسانی که قند وشکروحلویات و چای آنها پس از اجرای این قانون هنوز بسر حدات ایراین وارد نشده است باید بروند واجازه نامه بر طبق ماده دوم از دولت تصیل نمایند والا عین جنس آنها در گمرک ضبط وقیمت آن مطابق فاکتور کارخانه ویا تجارت خانه که آن را فرستاده بصاحبان آنها تادیه خواهد شدو اجناس مزبوره را خود دولت بمطرف فروش میرساند.

ماده هفتم _وزارت فواید عامه و ماللیه مامور اجرای این قانونت خواهند بود. (خبر از کمیسیون مبتکرات مجلس شورای ملی )

کمیسیون مبتکرات طرح آقای رهنما و جمعی از آقایان نمایندگان را راجع به عوارض قند و چای و حلویات و تخصیص آن رای اینجاد خط آهن اساساً آنرا قابل توجه دانسته و تقاضا دارد بکمیسیون اقتصادیات مراجعه شود.

سر کشیک زاده _ برای استحضار خاطر نمایندگان محترم مجبورم عرض کنم که وظیقه کمیسیون مبتکرات اساساً و بالذات بطر کلی رای دادن در یک قضیه اینست و حتی کمیسیون مبتکرات از تغییر بعضی جملات وبعضی کلمات ممنوع است و نمی تواند وارد در مواد شود فقط یک طرحی که بکمیسیون مبتکرات میاید باید اصولا ببینند که این قابل توجه هست یا نه و راجع باین موضوع که یک مطلب مهمی است باحضور نماینده مالیه این مسئله مطرح شد ونماینده مالیه این مسئله مطرح شد و نماینده مالیه هم قضیه را تائید کرد زیرا مصرف قند و حلویات موضوع عمومی است که بالاخره باید یکروزی از این راه یک استفاده های برای دولت پیدا شود .

و بطوری که خاطر آقایان محترم مسبوق است در چندی قبل تجار محترم تهران بطیب خاطر ورضایت نفس اجتماعاتی کردند و برای تاسیس و اینجاد شرکتی برای شمن دو فر فکرهای زیادی کردند و خیلی از آقایان هم کراراً در اینجا مذاکره کردند که تاشمن دو فر نباشد وضعیات اقتصادی ما ترقی نخواهد کرد . بالاخره فکر آنها به اینجا منتهی شد که باید از این راه یک عایداتی پیدا کرد و این راه یک عایداتی پیدا کرد این عایدات را تخصیص داد برای کشیدن خط شمن دو فر نماینده مالیه هم در این خصوص موافقت کرده نهایت اینکه گفته شد اگر این طرح تصویب شود انحصار قند اختصاص بخارجی ها پیدا میکند و علاوه برا اینکه دلیلی برای این مسئله ذکر نشد در راپورت ثانی که کمیسیون ثانی داده تقاضا کره است این مسئله به یک کمیسیون دیگری که ازاعضای کمیسین خارجه و قوانین مالیه و کمیسیون فوائد عامه تشکیل شده باشد مراجعه شود و در آنجا البته نهایت دقت راخواهند کرد.

رئیس _آقای داور و عماد السلطنه تقاضا کرده اند این طرح از دستور امروز خارج شود آقایانی که این تقاضا را تصویب میکنند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند )رئیس _تصویب شد. طرح پیشنهادی آقای یاسائی و چند نفر از آقایان دیگر قرائت میشود (بشرح ذیل قرائت شد )ماده واحده _وزارت پست و تلگراف مکلف است که۹ با سرع وقت وسائل و مقدمات تاسیس سرویس پست در قریه خور حاکم نشین جندق و بیابانک )را از هر طریق که اسهل است فراهم نمایند ونیز وسایل امتداد سیم تلگراف او نائین به انارک خور طبس _تون _بجستان _ترشیزر را آماده نموده مخارجآنرا در ضمن بودجه سنه اودئیل ۱۳۰۴ وزارت پست و تلگراف پیش نهاد مجلس شورای ملی نماید. (خبر از کمیسیون مبتکرات بمجلس شورای ملی .)کمیسیون مبتکرات طرح قانونی آقای یاسائی و جمعی از نمایندگان محترم را خصوص تاسیس سرویس پست و امتداد خط تلگراف از نائین به انارک _ خور _طبس _تون _بجستان _ترشیز با حضور معاون پست وتلگراف مطرح چون اصولا وزارت تلگراف معتقد است که امتداد سیم تاموء مخارج آنرا کرده مختصری هم اضافه خواهد داشت با تاسیس سرویسپست هم مخالف نبود لذا کمیسیون مبتکرات از ناطه نظر لزوم ارتباط نقاطی که در طرح ذکر شده یا مرکز مملکت طرح مزبور را قابل توجه دانسته و تقاضا می نماید بکمیسیون پست و تلگراف مراجعه شود. رئیس _ آقای اخگر .اخگر _بنده موافقم . رئیس _ آقای دست غیب . دست غیب _موافقم رئیس _ آقای عمادالسلطنه . عماد السطنه _ موافقم . رئیس _آقای تدین .

تدین _ مخالفت بنده باین پیش نهاد از این حیث است که رعایت نظامنامه داخلی وقانون اسای نشده است با وجود اینکه مگر راینجا صحبت می شود که راجع بطرحهای پیشنهادی از طرف آقایان کمیسیون مبتکرات باید نماینده وزارت خانه مربوطه را دعوت کند نظریات او را بخواهد معذلک این سحبت ها طف توجه واقع نمی شود واین ترتیب بعد تولید مشکلاتی میکند . کمیسیون مبتکرات این کار را نمیکند و آن کمیسیون مجبور است نظر دولت را لب کند چنانکه چندین طرح از طرف آقایان پیشنهاد شد. راجع ببعضی عوارض و تحقیقات منجمله طرح پیشنهادی آقای افشار راجع بتخصیص عشر عواید مطلق مملکتی بصحیه و معارف یکی دیگر طرح آقای شیروانی بود که طرح آقای الموتی بود که بلاخره بعد از آنکه درکمیسیون بودجه مطرح شدمعلوم شد که جلب نظر وزارت مالیه نشده است و درکمیسیون مبتکمرات با نماینده مالیه نشده است و درکمیسیون مبتکرات یا نماینده مالیه راع باین قسمتها مذاکره نشده بود و ما مجبور شدیم مقام محترم ریاست از نسخه های مطبوعه از هر کدام یکی برای وزارت مالیه بفرستیم که آنها هم مطالعاتی بکنند و بعد در کمیسیون حاضر بشوند و نظریات خودشان را بگویند.

مخالفت بنده با این راپورت از این حیث است که در این راپورتی که بنده گوش دادم می نویسد: که با معاون پست و تلگراف صحبت شده است و ایشان موافقت کرده اند این کافی نیست برای اینکه آن وزاتخانه از نقطه نظر پیشرفت ار خودش اگر بگوید که ما بین کنگاورو دزداب را شما تشکیلات پستی دائر کنید وسیم و تلگراف بکشید البته وظیقه آن وزات خانه اینست که این کارها را توسعه بدهد اما از نقطه نظر خرجو تصویب بودجه جلب نظر وزارت مالیه لازم است جلب نظر وزارت مالیه لازم زیرا فرضاً ما آمدیم رای دادییم ولی در موقع تعیین بودجه وزارت پست وتلگراف این مبلغ از طرف مالیه تصویب نشد آن وقت اثرش چه چیز است ؟

بنابراین لازم است که قبلا نظر وزارت مالیه هم جلب شود وببینند که آیا او هم حاضر است این مبلغ بر بودجه پست وتلگراف اضافه کند یا نه . لذا چون جلب نظر وزارت مالیه نشده است. بعقده بنده این ترتیب بر خلاف ماده چهل و دوم نظامنامه داخلی و اصل چهلم قانون اساسی است وباید به کمیسیون بر گردد و جلب نظر وزارت مربوطه را بنمایند.

سر کشیک زاده مخبر _ واقعاً این مسئله یکی از مشکلات بزرگی است که برای کمیسیون مبتکرات پیش میآیداصل چهلم قانون اساسی میگوید (در موقع مذاکره و مداقه لایحه مذکوره در اصل سی ونهم چه در مجلس و چه در انجمن تحقیق اگر لایحه مزبور را بیکی از وزرا از مسئول باشد مجلس باید بوزیر مسئول اطلاع داده که اگر بشود شخصاً و المعاون از به مجلس حاضر شده و مذاکرات در حضور وزیر یا معاون از بشود) کراراً این مسئله بوزارتخانه مربوطه نوشته می شود و اگر ما بخواهیم عیناً این ماده را اجرا کنیم نه وزیر حاضر میشود و نه معاون ازطرف دیگر در ماده ۳۶ نظامنامه داخلی نوشته شده است کمیسیون مبتکرات مجبور است در طرف ۱۵ روز راپورت خود را بدهد وبنابراین بنده تصور مینم مشکلاتی که غالباً پیدا میشود فقط برای همین مسئله است . اما اینکه آقای تدین فرمودند که در این باب مذاکره نشده است بنده عرض میکنم مذاکره شده است و این راپرتی که داده مربوط بکمیسیون سابق بودو کمیسیون جدید با حضور نماینده وزارت مالیه و رئیس کل پست و رئیس کل تلگراف این مسئله را مطرح کرد نماینده وزارت مالیه از نقطه نظر اصل مطلب موافقت کرد و گفت خیلی خوب چیزی است ولی از نقطه نظر خرج اظهار عقدیه نکرد وگفت من از طرف وزارت مالیه اجازه ندارم از طرف دیگر کمیسیون مبتکرات صلاحیت ندارد که رای یک وزیری را دخیل عقاید خودش بداند. بنابراین نسبت باین طرح هم نماینده وزارت مالیه و رئیس کل مالیه و رئیس کل تلگراف حضور داشته اند و مذاکرات هم شده است

جمعی از نمایندگان _ مذاکرات کافی اس ترئیس _آقایانی که این طرح را قابل توجه میدانند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند )

رئیس _ قابل توجه شد مراجعه شود به کمیسیون پست و تلگراف طرح آقای دامغانی راجع به ترجمه طبع کتب قرائت میشود. ۰بشرح زیر قرائت شد ) ماده واحده _ مجلس شورای ملی اجازه می دهد که وزارت معارف عده متخصص که کمتراز ده نفر نباد استخدام و یا کنترات نماید تا کتب مختلفه علممی و فنی را از السنه مختلفه ترجمه کرده وطبع نشر نمایند حقوق مترجمین و مخارج طبع ونشر باید از مل اعتبار معمولی دولت بنظارت تامه وزارت مالیه پرداخته شود .

(خبر از کمیسیون مبتکرات بمجلس شورای ملی شید الله ارکانه ) کمیسیون مبتکرات طرح قانونی آقاتی دوامغانی را درخصوص طبع و ترجمه کتب السنه خارجه بزبان فاری مورد شور قرار داده و طرح مذکور را قابل توجه دانسته وتقاضا دارد به کمیسیون معارف ارجاع شود. رئیس _آقای آقا سید یعقوب (اجازه ) آقای سید یعقوب _بنده میخواستم عرض کنم چون قبلا راحع باین طرح صحبت شد و مجلس قبول نکرد.

حالا دو مرتبه قرائت شد بنده این را تذکراً عرض میکنم که چطور شده است قبول می شود؟ برای اینکه این همان چیزی است که بلا قابل توجه شد نمی دانم این چه صورتی دارد ؟ رئیس _چون رای میگیریم بقابل توجه میدانند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند )

رئیس _قابل توجه شد. مراجعه میشور به کمیسیون بودجه. طرح پیش نهادی آقای سردار عشایر قرائت میشود. (بمضمون ذیل قرائت شد ) ماده واحده _وزارت پست و تلگراف مکلف است که وسایل و مقدمات امتداد سیم تلگراف را از ابتدای حمل ۱۳۰۴ از شیراز _سروستان _ جهرم _فسا و لار تا بندر لنگه و تاسیس سرویس پست را در نقاط لازمه فارس پیش بینی نموده مخارج آنرا در ضمن بودجه سنه ۱۳۰۴ تقدیم مجلس شورایملی نماید. (خبر از کمیسیون مبتکرات بمجلس شورای ملی شیدالله ار کامه ) با حضور روساء کل پست و تلگراف طرح قانونی آقای سردار عشایر دایر به تاسیس سرویس تلگراف و پست از شیراز سروستان _جهرم فسا لار و تا بندر لنگه در کمیسیون متبکرات مطرح گردید نمایندگان وزارت پشت و تلگراف دلایلی بر لزوم اینجاد این قبیل سرویسها اقامه نموده و با طرح مذکور موافقت کردند نماینده مالیه نیز که حضور داشت با اصل موضوع موافق و در خصوص بودجه آن از اظهار عقیده خودداری نمود. بنابراین کمیسیون مبتکرات موافقت خود را با اصل موضوع اظهار واین طرح را قابل توجه دانسته تقاضا دارد بکمیسیون های پست و تلگراف و بودجه ارجاع شود

رئیس _ آقای اخگر (اجازه )اخگر _بنده موافقم رئیس _ آقای دست غیب (اجازه )دست غیب _موافقم رئیس _آقای داور (اجازه )داور _موافقم رئیس _مخالفی هست (گفتند _خیر ) رئیس _رای میگیریم بقابل توجه بودن این طرح آقایانی که قابل توجه می دانند قیام فرمایند )(اکثر برخاستند )

رئیس _قابل توجه شد . طرح پیشنهادی آقای کی استوان قرائت میشود. (بترتیب ذیل قرائت شد ) ماده واحده _کلیه کشتی های آهنی بخاری ساختا خارجه تحت بیرق ایران و ماشین ها وقطعات وآلات وادوات آنها که ایرانیان به ملکیت ایرانی وارد آب های ایران مینمایند از پرداخت حقوق گمرکی و عوارض معاف میباشند (خبر از کمیسیون مبتکرات به مجلس شورای ملی )کمیسیون مبتکرات طرح آقای کی استوان رادرخصوص معافیت کشتی ها و آلات و ادوات آنها از حقوق گمرکی با حضور نماینده مالیه مطرح نمود و با موافقت ایشان بطرح مذکوررای گرفته و قابل توجه گردید. تقاضا دارد به کمیسیون قوانین مالیه ارجاع فرمایند. رئیس _آقای آقا سید یعقوب (اجازه )

آقا سید یعقوب _ بنده موافقم رئیس _ آقای عماد السلطنه (اجازه ) عماد السلطنه _عرضی ندارم

رئیس _آقای تدین (اجازه ) تدین _ بنده درست مطلب را نفهمیدم ه آیا مقصود این است که کشتی ها از حقوق گمرکی معاف باشد یا محمولات کشتی ها برای اینکه کشتی که وارد خاک نمیشود که از آن گمرک بگیرند اخگر _ میگرند تدین _اجازه بدهید آقا _پیش از بنده منبر نروید . بنده خیلی منبر رفته ام _اگر مقصود اینستکه یکعده کشتی اتباع ایران بخرند وبیاورند در یکی از دریاهای متصل بایران که ایران هم در آن ذینفع است از قبیل بحر خزر یا خلیج فارس و در آنجا مشغول کارشوند و تجارت و بارکشی کنند تاینها ازحقوق گمرکی معاف باشند که بنده اصلا نمیدانم آیا همچو چیزی هیچوقت معمول بوده است که اگر یک کشتی بیاید و در آبهای بحر خزر بخواهد سیر کند ومعتلق باتباع داخله باشد بخواهند از او گمرک بگیرند؟ بنده نمیدانم که آیا این مسئله سابقه داشته است یا نه الا بر فرض هم سابقه هم داشته باشد بنده اساساً مخالف با این حاتم بخشی ها هستم

ما وقتی که میخواهیم یک شاهی عایدات برای مملکت درست کنیم فریادها در اینجا از اطراف بلند میشود ولی از آن طرف برای کشر کردن عایدات از حاتم طائی هم میگذریم . بنده عرض می کنم بچه مناسبت یک کشتی که چیدین هزار تومان قیمتش است و فقیر هم نمیتواند آن کشتی را خریداری نماید و یکنفر سرمایه دار یا تاجر و حالا سر مایه دار بآن اصطلاح معمول نخواستم عرض کنم (یکنفر آدمی که قادرباشد بخرید کشتی و چندین هزار تومان بدهد وکشتی بخرد ما باید از را معاف کنیم ؟ بنده با این کسر بودجه که داریم مخالف با این اصول هستم آقایانهم برای اینکه از سر خودشان رفع کنند با این طرح ها رای می دهند و میرود بکمیسیون بودجه و بمجلس بر می گردد با همان جواب منفی که در مقدمه راپرت نوشته شده است که نماینده وزارت مالیه اظهار عقیده نکرده است معذلک ما راس میدهیم که برود به کمیسیون آخر فکر یکمشت اعضای خودتان را راهم که در کمیسیون هستند بکنید و بالاخره راپورتهائی هم که داده میشود طرف اعغتراض واقع می شود که کمیسیون بودجه نخواسته است کار کند بهر حال حالا بنده باین قسمت ها کار ندارم ودر موقعش عرض میکنم ولی نسبت باین موضوع کاملا مخالفم زیرا ما نباید این نوع حاتم بخشی ها کنیم و حتب کشتی را هم از گمرک را هم گمرک معاف کنیم.

سر کشیکزاده مخبر کمیسیون در موقعی که این طرح را اقای کی استوان تقدیم کردند میان اعضای کمیسیون هم اشخاصی بودند که فکر می کردند آیا همچو چیزی ممکن است یا نه ؟ چون یک همچو چیزی تا بحال در ایران سابقه نداشته است که یک تاجری یک کشتی بزرگی واردکند و از از مطالبه گمرک نمایند. بنابراین مامجبور شدیم از وزیر مالیه تقاضا کنیم که بارئیس کل گمرکات مذاکراتی بنمایند نماینده وزارت مالیه هم رفت و با رئیس کل گمرکات ملاقاتم کرد ورئیس کل گمرکات نسبت کشتی های کوچکی که مثلا در ازلی یا خلیج فارس مشغول کارکردن بوده اند کاملا موافق بوده و اظهار کرده بودند که نباید یک همچو طرحی پیشنهاد شور زیرا خود ما همینکار ار خواهیم کرد.

در این صورت آقای تدین باید تصدیق فرمایند وقتی دولت خودش نهایت موافقت در داشته باشد کمیسیون مبتکرات حق ندارد بگوید خیر زیرا ما کاسه گرم ترازآش نمیتوانیم باشیم اما راحع بفرمایشاتی که فرمودید که فرمودید راجع بکمیسیون بودجه البته تصدیق میفرمایند که رای بقابل توجه بودن رای قطعی دارد یک اندازه کمتر رای بقابل توجه بودن دارد همین دلیل است اصلااتی که پیشنهاد میشود بقابل توجه بودنش رای داده شود میرود بکمیسیون ممکن است قبول ممکن است رد کند رئیس _رای گرفته میشود آقایانی که این طرح را قابل توجه میدانند فرمایند. (عده قلیلی قیام نمودند )رئیس _قابل توجه نشد . طرح آقای مشار اعظم و چند نفر آقاین راحع بالصاق تمبر ر اسناد معاملات مدت دار چون پانزده ماده دارد قرائت شود یا این که فقط راپورت کمیسیون قرائت شود. سر کشیک زاده _ راپورت کمیسیون قارئت شود .

رئیس _ راپورت کمیسیون قارئت می شود (بممون آتی خوانده شد ) خیر از کمیسیون مبتکرات بمجلس شورای ملی شیدالله ارکانه طرح قانونی آقای مشار اعظم دائر بالصاق تمبر بر اسناد معاملات مدت دارو بروات در کمیسیون مبتکرات مطرح نماینده وزارت مالیه نیز حضور داشت نظر باینکه طرح مذکور موجب ازدیاد عایدات بوده و موافق ماده ۱۴ این طرح عایدات مزبور صراف امور سحی و معارفی خواهد گردید کمیسیون مبتکرات طرح راقابل توجه دانسته تقاضا دارد بکمیسیون قوانین مالیه ارجاع شود. رئیس _ مخالفی دارد؟ (گفته شد خیر ) رئیس ¬__رای میگیریم آقایانی که این طرح را قابل توجه می دارند قیام

فرمایند.(عده کثیری قیام نمودند )

رئیس_ قابل توجه نشد. پیشنهاد جمعی از آقایان راجع باعزام محصلین باروپا.

(بمضمون آتی خوانده شد ) خبر از کمیسیو مبتکرات بمجلس شورای ملی کمیسیون مبتکرات طرح قانونی آقای مشیر معظم و جمعی از نمایندگان محترم را راجع باعزام محصلین باروپا ساساً قابل توجه دانسته و تقاضا دارد بکمیسیون معارف رجوع شود

رئیس _ مخالفی ندارد؟ آقا سید یعقوب _ بنده مخالفم .حاج میرزا عبدلوهاب _ همه مخالفیم . شیروانی _ اینطور نیست همه موافقند فقط یک نفر مخالف است. رئیس _آقای آقا سید یعقوب (اجازه )آقا سید یعقوب _بنده خواستم توجه آقای تدین راباین مسئله متوجه کنم ما همیشه متوجه هستیم بنفع ملت زیرا ما وکیل ملت هستیم . در همین مسئله راجع بکشتی ها بنده بقدری کامیاب بودم که مجلس رای بدهد زیرا ایران دارای کشتی نیست و از این حیث یک تشویقی از کشتی بشود و کشتی در آب های ایران بیاید . این را رای ندادندبرای خاطر این که یک تحمیلی بر بودجه دولت خواهد یک کسری از یک عواید موهو می شود در ایران برای مدرسه دارالفنون و مدرسه حقوق پی در پی میآورند درکمیسیون بودجه هی پرفسور فلان پرفسور فلان و برای اینها حقوق معین می کنند این ها برای چیست ؟برای این است که شاگردان ما را تربیت کنند مردسه حقوق را رایدادیم دالفنون را رای در صورتی که که طبقات ایرانی ها هم آنهائی که قدرت دارند اولادشان را روانه می نمایند و اینجا ما بی خود یک تحمیلی بربودجه خواهیم کرد.

وقتی هم که وارد در عمل می شویم چنانکه خود آقایان تصدیق می کنند از از طبقه سوم و چهارم یک نفر روانه نمی شود حالا شما خواهید فرمود که مانظارت می کنم و روانه خواهد شد. بنده عرض می کنم خیر نخواهد شد برای که در دوره سوم چهارم هم رای داده شد باز وقتی ما دیدیم آن طبقه سوم چهار م که واقعاً باید اولادشان یک علم و مقاماتی پیدا کنند نرفتند پس اگر نطر آقایان کمک کردن بطبقه اول است آنها خودشان شوق دارند وروانه می کنند وبهترین است در عوض این ترتیب بسط مدارس و مکاتب در دهات بشود واین ها را زیاد کنید. معلمین دارالفنون مدرسه را بستند : مکاتیب طهران بکلی تعطیل شده است: این ها را آقایان نمی بینند ؟ و می فرمایند یک عده محصل برود باروپا بنده کمال موافقت را دارم ولی کلام در سر عملی شدن و ذی نفع بودن طبقه سوم و چهارم است . بنده عرض می کنم عوض می کنم عوض این مساعدت همراهی بفرمایند که درالفنون ماراه بیفتد و کار بکند مدارس عالیه دیگری که داریم را اینهارا تشویق بکند جبران کسر بودجه این ها را تشویق بکند جبران کسر بودجه این ها را می کنید.

رئیس _آقای اخگر (اجازه ) اخگر _متاسفانه چون اصل پیش نهاد قرائت نشده است ممکن است یک اشتباهی حاصل شود برای بعضی از آقایان ممکن است تصور بفرمایند که پیش نهاد شده است یک میلیون تومان دولت بدهد و یک عده را باروپا بفرستد بدون اینکه یک نکاتی طرف توجه توجه شده باشد خیر این پیشنهاد برای این مقصود است که یک عده معینی را در سال باروپا بفرستند وبعد هم مخارج تحصیل آنها را بطور استهلاک از آنها مسترد می دارند وطبقه سوم هم در اینجا مقدم بر سایر طبقات شناخته شده واگر آقایان لازم بدانند اصل مواد قارئت شود نگرانی شان رفع خواهدشد و می دانند که یک پیش نهاد مهمی است وحالا حقوق بمعلمین دارالفنون نرسیده است این مسئله لازمه اش این نیست که ما این اصلاح و کار خوبی را که درنظر داریم بدولا بیندازیم و رد کنیم . رئیس ¬__ررای می گیریم بقابل توجه بودن این طرح . آقایانی که این طرح را قابل توجه میدانند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند ) رئیس _ قابل توجه شد. پیش نهاد شاهزاده سلیمان میرزا و چند نفر از آقایان راجع بتبدیل تاریخ رسمی مملکت بترتیب سال های شمسی قدیم . کمیسیون مبتکرات طرح قانونی شاهزاده سلیمان میرزا و جمعی را درخصوص تبدیل برج بماههای جلالی مورد شور قرار داده و آنرا قابل توجه میداند وتمنا میند ارجاع بکمیسیون معارف را

رئیس _ آقای اخگر(اجازه )اخگر _ موافقم رئیس _آقای تدین (اجازه ) تدین _ موافقم رئیس _ شاهزاده شیخ الرئیس(اجازه ) شیخ الرئیس _ موافقم .

رئیس _ آقای آقاسید یعقوب (اجازه ) آقاسیدیعقوب _ موافقم رئیس _ شاهزاده غلامحسین میرزا (اجازه ) غلامحسین میرزا _ موافقم رئیس _ آقای مشار اعظم (اجازه ) مشاراعظم _ موافقم. رئیس _آقای زعیم (اجازه) زعیم _ موافقم رئیس _رای می گیریم . آقایانی که این طرح را قابل توجه می دانند قیام فرمایند . (اکثر نمایندگان قیام نمودند ) رئیس _ قابل توجه شد طرح راجع بآزادی نفط گیلان (بمضمون ذیل قرائت شد ) خیر از کمیسیون مبتکرات بمجلس شورای ملی کمیسیون مبتکرات طرح قانونی جمعی از نمایندگان را درخصوص آزادی قانون نفت گیلان قابل توجه دانسته وتقاضا دارد آنرا بکمیسیون فواید عامه ارجاع فرمایند

آقا سید یعقوب _ بنده مخالفم . رئیس بفرمائید . آقا سید یعقوب _این طرحی را که آقایان پیش نهاد کرده اند یک مواد ظاهری دارد وقتی آنها را نگاه کنیم می بینیم جقدر بحال مملکت نافع است. ولی وقتی داخل عمل میشویم میبینیم در واقع اگر یک امیدی هم برایاستخراج نفت آنجا هست میخواهیم بکلی از بین برود بفرمائید به چه دلیل درباد کوبه (بنده رفته ام یک سفری رفتم و از آنجا رفتم بمشهد ) تمام اسبابی که یک تاجری یا یک صنفی بتواند در انجا چاه را کشف کند ونفت را از آنجا حمل برایش مهیا و حاضر است (همهمه نمایندگان ) آقاسید یعقوب _ صبر کنید اینجا خیلی صحبت خواهد شد … شیروانی _ هیچ صحبت ندارد

آقاسید یعقوب _ عرض می کنم . قربان شما اگر نظر این باشدکه بخواهیم این مسئله را بکلی غیرعملی کنیم و مدتها زیر خاک پنهانش کنیم ؟ این یک حرفی است و این طرح برای این مسئله خیلی خوب است. ولی اگر اینطرح برای عملی کردن باشد که بتوانیم از این منبع خداداد استفاده کنیم . بنده گمان میکنم نه دوره ما نه دوره بعد از ما بتوانند از این امر ما استفاده کنند چون وسائل استفاده از حیث را ه داشتن از طریق تصفیه کردن از طریق جلو گیری نکردن دیگران از ما تمام این راهها برما مسدود است . پس اگر ما بخواهیم طوری بکنیم که این ملت دیگر نتواند از آن استفاده کند شاید اینطرح خوب باشد. بعلاو ه در دوره چهارم در کابینه آقای مستوفی الممالک اقای مخبر السلطنه که وزیر فواید عامه بودند بنده هم آنوقت عضو کیسیون نفت بودم لایحه آنرا آوردند در مجلس مطرح کردند وصحبت کردند و مجلس بقدری در مسئله نفت صحخبت کرد که تاریخ او از تاریخ روضه الصفا بزرگتر شده است ویکی از ولایات خمسه را به یک دلایلی تخصیص دادند بیک عدهای لایحه آن که از بین نرفته است.

قانون آن که از بین نرفته است. پیش نهاد کنید که آن قانون را الغاء کنند . این مسائل تمام در دوره چهارم شده است و در همین کابینه آقای سردار سپه رئیس الوزارا ء لایحه اش رابمجلس پیشنهاد کردند. اکثریت بلکه باتفاق هم اعتماد باین دولت داریم و حالا من نمیدانم که این لایحه وپیشنهاد از کجا آمده است. الان سینگلر که رفت آنطرف دنیا معلوم نیست که کی خبرش میآید . حالا ممکنست پیشنهاد کنید خراسان را بدهند. مازندران یا آذربایجان را بدهند. پس این چیری نیست که ما بتوانیم یک لایحه که در دوره چهارم و دوره پنجم واقع شده است از آن صرفنظر کنیم از اینجهت بنده مخالفم رئیس _آقای تدین مخبر کمیسیون مبتکرات _بنده موافقم . باید دفاع کنم .

رئیس _خوب آقای مخبر میخواهند صحبت کنند مخبر _مذاکرات نسبت مطرح ها فرق میکند. یک طرحی که پنجاه و پنج نفر از آقایان آن را امضاء کرده اند و نسبت به امضای خو دشان شرافت دارند و دفاع میکننت باین آسانی نمیشود رد کرد ملک التجار _یک عده امضای خود

را پس گرفتند.

مخبر _ فقط شما امضای خود را پس گرفتید صورتش توی جیب بنده است .

مقصود پیشنهاد کنندگان اینطرح این بوده است که یک شخصی که عملیات از بواسطه یک شرکتی که بامنابع خارجی دارد اسباب نگرانی است از دولت تقاضای امتیازی کرده بود ودر تحت یک تاثیراتی آن امتیاز بمجلس آمد . واینکه آقای آقا سید یعقوب اظهار کردند لایحه دولت آمده است لوایح زیاد از طرف دولت آمده است لوایح زیاد از طرف دولت بمجلس میآید . این اصلاحاتی که شما نسبت بکلیات و مواد پیش نهاد میکنید همه مخالف لایحه دولت است کراراً همین مجلس در یک مواقعی لوایح دولت را رد کرده است بنابراین بنده تصور میکنم یک اشخاصی هستند که بر حسب عقیده مخالف هر انحصاری میباشند و این اشخاص با تمام قوای خود تعقیب اینطرح ایستاده اند .

اما اینکه آقای آقا سید یعقوب فرمودند باد کوبه رفته اند و آنجاها را دیده اند ولی اینجا مخارج لازم زیادی دارد خیر ,اینطور نیست و مخارج لازم زیادی لازم ندارد . الساعه در لاهیجان یک خانه ای است متعلق بیک زنی است که یک اولاد یتیمی هم دارد. همین خانه یک چاه نفطی که امروز نفت او را درمیآورند و چراغ روشن می کند همینطور در لنرود و سایر اطراف گیلان بنابراین بنده تصور میکنم خود آقای آقا سید یعقوب که عضو کمیسیون فواید عامه هستند خوب بود مخالفت خود را محفوظ می داشتند تا زمانی که اینطرح بکمیسیون فواید عامه برود رئیس ¬__ آقای حاج میرزا عبدالوهاب تقاضا کرده اند جلسه ختم شود.

(همهمه بین نمایندگان ) حاج میرزا عبدالوهاب _ بنده بعد از رای پیشنهاد میکنم . رئیس _ یک نفر باید بیاید تا بشود رای گرفت . (در اینموقع آقای آقا سید یعقوب هم از مجلس خارج شدند ) رئیس _خوب جلسه را ختم میکنیم رای در اینموضوع میماند برای روز شنبه در درجه اول . راپرت کمیسیون معارف راجع به استخدام یک نفر معلمه برای داراالمعلمات بعد اگر تقاضاهای دیگری دارید بفرمائید چون عده کافی نیست روز شنبه رای می گیریم (مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد ) رئیس مجلس شورای ملی : موتمن الملک

منشی :علی اقبال الممالک

منشی :معظم السلطان