مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ بهمن (دلو) ۱۳۰۳ نشست ۱۲۲
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم |
مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ بهمن (دلو) ۱۳۰۳ نشست ۱۲۲
Page 1 missing
آقای منشی محترم کمیسیون خارجه این زحمت را کشیدند و از وزارت خارجه صورتی گرفتند پس از آن هم از قرار معلو م از طرف مجلس شورای ملی شر حی بوزارت خارجه نوشته شده و جواب آن از طرف وزارت خارجه رسیده که عین آن را برای استحضار آقایان میخوانم : مجلس مقدس شورای ملی مرقومه محترمه مورخه هشتم دار ۱۳۰۳ نمره ۱۳۳۴ شرف وصول بخشید اینکه مرقوم فرموده اند در قسمت اول پر تگل ضمیمه قرار داد پستی و تلگرافی متعقده بین دولت ایران و جمهوری شوروی روسیه نوشته شده ( زبان قرار داد های پستی و تلگرافی مورخ ۲۵و۲۷ آوریل ۱۹۲۴ ) در صورتی که تاریخ اصل دو فقره مقاوله نامه ۲۵و۲۷ آوریل ۱۹۲۳ میباشد.
احتراماً زحمت افزامی گردد در قسمت فارسی وروسی اصل پرتگل که با مضای این جانب و آقای نماینده مختار دولت اتحاد جماعیر شوروی رسیده ( ۲۵و۲۷ آوریل ۱۹۲۳ ) نوشته نشده ومتاسفانه معلوم میشود اختلاف فوق ناشی از اشتباهی است که در موقع استنساخ روی داده وبجای ۱۹۲۳ سهواً ۱۹۲۴ نوشته شده است آقای مشار الملک هم امضا کرده اند بنابر این خواسم عرض کنم مانعی ندارد ماده واحده که در این خصوص از طرف کمیسیون تقدیم شده و سابقاً هم مطرح شده بود جزو دستور شده ورای گرفته شود وقت زیادی هم لازم ندارد .
بعضی از نمایندگان ـ صحیح است . نایب رئیس ـ آقای امیر حشمت ( اجازه )
امیر حشمت ـ وضعیت اسف آور سرباز گیری و خانواری در این مملکت طوری است که خاطر غا لب آقایان نمایندگان مستحضر است و اسباب زحمت زیادی برای دولت و یک عده زیادی از اهالی فراهم آورده است دولت هم باین معایب بر خورده و لوایحی در این باب تهیه و بمجلس تقدیم نموده است که در کمیسیون نظام تحت شور و مطالبق است و برای اینکه کمیسیون محترم نظام زودتر این کار را خاتمه بدهند .
بنده پیشنهادی تقدیم کرده ام که بعد از تنفس دو نفر کسری اعضاء کمیسیون نظام را آقایان نمایندگان محترم انتخاب بفرمایند ( گفتند صحیح ا ست ) و در موقع تنفس آقایان نمایندگان هر تصمیمی دارند اتخاذ فرمایند که زوداز دو نفر کسری اعضاء کمیسیون نظام انتخاب شده و را پرتش درمجلی مطرح شود . امیر اعلم ـ راپورت کمیسیون نظام تقدیم شده وتحت طبع است نایب رئیس ـ آقای سر کشیک زاده ( اجازه )
سرکشیک زاده ـ گرچه بنده موافق مذاکرات قبل از دستور نیستم ولی نظریه تعهدی که در مقابل شخصی کرده ام مجبورم عرایضم را خدمت آقایان نمایندگان محترم عرضکنم . تقریباً مدت ۹ ماه است جماعتی در مجلس شودای ملی متحض شده اند واظهاراتی نسبت بدولت دارند که بنده میشنوم بعضی از آنها اظهار اتشان مطابق با واقع است بنده نظری ندارم فقط یک نفر از آنها را عر ض میکنم که بنده و شاید سایر آقایان او را خوب می شناسیم واو آقای مستعان ـ الملک است این شخص زحمات زیادی در راه مشروطیت کشیده وبا در بار باغ شاه جنگیده .
تقر یباً دوهزار تومان خسارت مالی دیده حبس و تبعید شده و خارج از انصاف است کسی که این زحمات را در راه مشروطیت کشیده امروز نتواند حرف حساب خودش را بگوش دولت برساند .بنده تصور میکنم که مقتضی قدردانی نسبت با شخاصی که برای یک رژیمی در مملکت زحمت میکشد وفداکاری مینمایند این است که علاقه مندان بآن رژیم در مقابل آن فداکاری ها اظهار قدردانی نمایند بنابر این بنده تصور میکنم خوب است از طرف مجلس شورای ملی شرحی بوزارت مالیه تذکر داده شود که اگر اظهارات این شخص مطابق با واقع است چرا جواب نمیدهند و اگر مطابق واقع نیست اقلا مادر پیش خودمان خجل نباشیم که یک کسی که برای مشروطیت اینقدر زحمت کشیده ۹ ماه در مجلس متحض باشد و باو جواب حسابی داده نشود .
نایب رئیس ـ آقای طهرانی ( اجازه ) آقا شیخ محمد علی طهرانی ـ بنده میل ندارم وقت آقایان را ضایع کرده باشم لیکن می خواستم عرض کنم فرق بین ما و اروپائیان این است که ما هزار فکر می کنیم و هزار قانون مینویسیم ولی یک ماده برای اجرای آن مواد و آن قوانین نمی نویسیم علی العکس اروپائی اگر یک ماده قانون نوشته اند هزار فکر می کنند از برای اجرای آن یک ماده قانون . سال آینده نزدیک است بودجه باید از طرف دولت بیاید در مجلس اصلاح شود .
لیکن بنده اساس اصلاح بودجه را روی اساس تشکیلات وزارت خانها میدانم بودجه میآید در اینجا . حداقل اشل بیست تومان یا سی تومان یا سی و پیج تومان یا پنجاه تومان یا کمتر یا زیادتر معین می شود و از روی آن بودجه بنده میشود . لیکن ا ین اند ا زه از بودجه و اصلاح اساساً بنطر بنده مفید برای مملکت نیست چرا ؟
چون ممکن است هر وزارت خانه برحسب خیالات شخصی خودش برحسب تضییقات یا تزریقاتی که از خارج به او می شود هی دو ائر و ادارات خودش را توسعه بدهد و زیاد کند مخصوصاً توجه آقایان را بمالیه میدهم چهارده میلیون منتهی پولی است که مالیه عایدات مستقیم و غیر مستقیم و گمرک میگیرد بیشتر از این نمگیرد وسه میلیون و نیم بودجه اش است یک ماده از قانون اساسی را به آقایان تذکر میدهم و آن اصل شانرده هم است که مینویسد : کلیه قوانینی که براه تشیید مبانی دولت وسلطنت و انتظام امور مملکتی و اساس وزارت خانها لا زم است باید بتصویب مجلس شورای ملی برسد آن چیزیکه اساس وزارت خانها روی اوست قانون تشکیلات وزارت خانه ا ست .
( بعضی از نمایند گان – صحیح است ) قانون تشکیلات هر وزارت خانه باید بدواً بیاید بمجلس و ما ببنیم . مثلا معارف چند اداره میخواهد . چند داره میخواهد. چند دایره میخواهد چند شعبه ویک بساز عریض و طویلی برای وزارت خانها تشکیل و تاسیس نشود . ما باید اول نظریات مان را روی اساس تشکیلات بیندازیم بعد بودجه را روی آن اساس بریزیم و تعدیل کنیم . درموقعیکه آقای مصدق السلطنه وزیر مالیه بودند .
پس از آنکه تشکیلات وزارت مالیه بر حسب یک اصولی که از همین مجلس بوا سطه پیش نهاد آقای مشیر الدوله گذشت ایشان یک ماده واحده پیشنهاد کرده که مفادش این است : قوانین راجع به تشکیلات ادارات وزارت مالیه از تاریخ تصویب این قانون تا مدت سه ماه موقوف الاجراء شده و وزیر مالیه مجاز است که ادارات مربوطه به آن قوانین را منحل کرده و اداراتی را که صلاح میداند تشکیل وقوانین مربوط بآن ادارات را که۹ باید بمجل شورای ملی پیشنهاد نماید بطور نظامنامه برای تجزیه و آزمایش درادارات وزارت مالیه بجریان انداختند که بعد ار تجدید نظر آنها را به صورت لوایح قانونی بمجلس شوزای ملی پیشنهاد نماید
متاسفانه عمر وزارت آقای مصدق السلطنه زیاد نبود از آنزمانی که این ماده واحده را مجلس تصویب کر ده تا بحال قریب سه سال است :
این قانون مصوبه بیستم عقرب ۱۳۰۰ شمسی است حالا ۱۳۰۳ شمسی است عقرب وتور وجوزا هم گذ شته. ( خند نمایندگان ) ببخشید جدی ودلو هم گذشته و تقریبا این تاسیس این ماده قانون سه سال و دو ماه گذشته است و هیچ وزارتخانه یعنی هیچ وزیر مالیه متوجه باین ماده قانون نشده در صورتی که مجلس تکلیف کرده است که پس از سه ماه نظامنامه تشکیلات وزارت مالیه را بنویسند وبموقع عمل بگذارند و بعد بیاورند در مجلس و بصورت قانون تشکیلات در مجلس تصویب شود وخارج شود.
از آنوقت تا بحال که سه سال ودو ماه است تمام در صدد آزمایش هستند الان فرض بفرمائید آقایان متصل میفرمایند که نیم عشر اوقاف رامیگیرند . حالا صحیح است یا نا صحیح ـ بنده معتقدم یا معتقد نیستم کاری بآن ندارم . ولی الان یک اداره بنام اداره اوقاف در وزارت مالیه تاسیس شده چرا؟ برای اینکه ما قانون تشکیلات نداریم .
پس بنابر این بنده از آقایان محترم تقاضا میکنم که مطابق اصل شانزدهم قانون اساسی اخطار کنند بهمه وزارتخانه ها که قانون تشکیلاتشان را بمجلس بیاورتد خاصه وزارت مالیه که موافق اصل شانزدهم قانون اساسی ومطابق این ماده واحده که مصوبه بیستم عقرب ۱۳۰۰ شمسی است تشکیلاتشان را بفوریت بیاوند بمجلس تا مجلس بداند صد تا اداره پر عرض وطول لازم دارد یا ده تا وپس از آنکه معین شد اساس بودجه روی آن تشکیلات وضع شود وبرود وزارت خانه ها .
بعضی از نمایندگان ـ وارد دستور شویم . نایب رئیس ـ وارد دستور میشویم دستور بر جسب تعیین جلیه قبل لایحه طرح قانونی استخدام اعضاء اداری مجلس شورای ملی است ولی بعضی پیشنهادات امروز رسیده که قرائت میشود . آقای رهنما پیشنهاد خودتان را کتباً مرقوم فرمائید تا قرائت شود ( پیشنهادهای مزبور بترتیب ذیل قرائت شد ) پیشنهاد آقایان مشاراعظم ودامغانی ـ بنده پیشنهاد می کنم لایحه امتیاز راه بندر جز در درجه اول دستور امروز باشد . پیشنهاد آقای امیر حشمت ـ بنده پیشنهاد میکنم دو نفر کسری اعضاء کمیسیون نظام امروز بعد از تنفس انتخاب شود . پیشنهاد آقای روحی ـ بنده پیشنهاد
میکنم که شور دوم قانون سجل احوال جزو دستور امروز مجلی شورای ملی باشد پیشنهاد محمد هاشم میرزاشیخ الرئیس بنده پیشنهاد میکنم قانون ممیزی جزو دستور امروز شود. نایب رئیس ـ بدو اً رای میگیریم به پیشنهاد آقای مشاراعظم. یکنفر ازنمایندگان ـ توضیح بدهند .
نایب رئیس ـ چند فقره پیشنهاد شده اگر بخواهند وارد در مذاکرات در این پیشنهادات بشویم تمام وقت مجلس باید صرف شود . شیروانی ـ بنده باتمام این پیشنهادات مخالفم . نایب رئیس ـ هر کس مخالف است رای نخواهد داد . آقای مشار اعظم . ( اجازه )
مشاراعظم ـ واگذار میکنم بآقای دامغانی . نایب رئیس ـ آقای دامغانی بفرمائید شریعتمداردامغانی ـ مد خلیت شوسه شدن راه بندر جزو دامغان به استر آباد در اقتصاد یات این مملکت بقدری واضح است که محتاج به بیان نیست . اگر این راه دا یر شود تقریباً یک باب تجارتی است که برای یک قسمت از اهالی شرق وشمال مفتوح خواهد شد . بنده معتقدم برای اینکه این اولین امتیازی است که باتباع داخله داده می شود برای اینکه موجب تشوبق دیگران هم بشود که باکه انشاء الله بیایند امتیاز سایر راهها را هم بگیرند و سرمایه های داخلی بکار بیفتد و کمک مهمی با قتصا د یک مملکت بشود باید این امتیاز را مجلس زود بگذراند وچندان سخت گیری هم نکنند .
برای اینکه موجب تشویق دیگران شده و سرمایه های داخلی هم بکار بیفتد وفعلا هم نسبت باین موضوعاتی که جاری است وممکن است جزو دستور مجلس بشود به عقیده من این موضوع از همه مهم تر است و بیشتر به اقتصاد یک مملکت کمک می کند باین جهت معتقدم که آنرا جزو دستور امروز در درجه اول قرار بدهند بلکه شور اولش امروز تمام شود نایب رئیس ـ آقای ارباب کیخسرو ( اجازه )
ارباب کیخسرو ـ بنده با اینکه قانون استخدام مستخدمین اداری مجلی جزو دستور بوده است وشاید تصدیق شود برای کسانی هم که باین موسسه خدمت میکنند لازم است تکلیفی معلوم شود اگر این پیشنهاد یک اشکال نداشت یعنی رفع آن اشکال را بکنند .
بنده هم موافق میشوم رئیس کل مالیه یک یادداشتی فرستاده است و مواد آنهم برای اغلب فرستاده شده است که این امتیاز قبل از اینکه مطابق کنترانم بامن مذاکره بشود بمجلس رفته است واعتراض کرده است .بنده تصور میکنم باید ما قانونی که وضع می کنیم هر گونه مطالعاتی که داریم دروقت گذراندن آن بکنیم و وقتی که تصویب شده اول کسی که باید رعایب قانون رابکند باید خودمان باشیم بنده عقیده ام این است این امتیاز مطابق قانونی که در اینجا گذشته شده است باید برود ایشان مطالمات خودشان را بکنند بعد بمجلس بیاید .البته مجلس از آنچه نشان داد معلموم میشود نظر موافقت دارد ولی این نظر موافقت نباید ناقض یک قانون مصوبه مجلس باشد .
نایب رئیس ـ رای میگیریم پیشنهاد آقای .. آیا سید یعقوب ـ آقاین اظهارات باید جواب داده شود نایب رئیس ـ راجع بدستور پیشنهاداتی شده است باید رای گرفته شود آقای شیروانی ( اجازه )
شیروانی ـ بنده اساساً باین پیشنهاداتی که شده است مخالفم وجهتش هم این است که در هر جلسه در آخر جلسه بعد باز بخواهیم یک ساعت وقت مجلس را دو مرتبه صرف تعیین دستور بکنیم آن نظرهای اساسی که آقایان دارند که کارها زودتر بجریان بیفتد معکوس خواد شد و عیناً نقض عرض است و اینکه معمولا در جلسات آخر دستور جلسه بعد معین میشود برای است که در جلسه بعد یک مدتی وقت مجلس صرف اینکه یک دستور جدیدی معین کنیم نشود
اکثریت مجلس را هم در انجا مناط قرار بدهیم والا افکار وعقاید با همدیگر مختلف است آقای دامغانی عقیده شان این است که امتیاز راه بندر جزو دستور بشود ایش ان را هم نمیشود ملامت کرد که چرا این عقیده را دارند یکی قانون ممیزی را معتقد است یکی قانون انتخابات را بالاخره هر کس مظابق سلیقه وعقیده خوش میل دارد دستوری برای مجلس معین کند
ولی ان چزی که قاطع است رای اکثریت مجلس است و ملی در جلسات قبل با یک حسن استقبالی اکثریت قریب باتفاق رای داد که قانون استخدام مستخدمین جزو دستور شود اینهم یک اصولی شده که تازه دوسه ماه است در مجلس مد شده است
در هر جلسه یک کار نیمه کاره را ول میکنیم و می چسبیم بکاری دیگر الان بیست تا کار نیمه کاره است که شور اولش نصفه مانده باز یک شخصی یک پیشنهاد کرده است ومجلس هم بفکر کار اول نبود ه است ورای داده وکار سابق را نصفه کاره گذاشته بنابر این بنده پیشنهاد می کنم که همان دستوری که در جلسه سابق تعیین شده است .
در همین جلسه مذاکره شود وشور اول آن ختم شود شور اول آن که تمام شد ورفت برای شور دوم آن وقت کارهای دیگری که جزو دستوراست یکی یکی شور ایشان شروع بشود ودو مرتبه از نو شور ثانی آنها شروع شود تا آنکه تمام لوایح مرتباً بمجلس بیاید وبنده باتمام این پیشنهادات مخالف هستم .
نایب رئیس ـ آقای عماد السلطنه موافقند یا مخالف ؟ بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی اسست . نایب رئیس ـ آقایان میل دارند صحبت کنند جمعی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است رای بگیرید . نایب رئیس ـ رای می گیریم به پیشنهاد آقای مشاراعظم و آقای دامغانی آقایان موافقین قیام فرمایند . ( چند نفر قیام نمودند ) نایب رئیس ـ تصویب نشد پیشنهادآ قای رهنما ( بشرح ذیل خوانده شد )
بنده پیشنهاد میکنم : ماده واحده قرار داد پستی جزو دستور شود .نجات ـ صحیح است یک رای هم بیشتر ندارد .
نایب رئیس ـ آقای رهنما بفرمائید رهنما - عرض میکنم که بنده نمبیاید در این موضوع توضیحات زیادی عر ض کنم وهمین قدر که بعرض مجلس شورای ملی رساندم کافی بود که خود مجلس این قسمت را معین کند زیرا مسئله قرار داد راجع بمصالح عامه واز مسائل مهمی است ونسبت باین قرار داد هم اینجا مذاکرات شد و شورش هم تمام شده فقط در روی اشتباهی که پیش آمده بود ( آنهم در استنساخ ) ورایش بجلسات بعد موکول شد فعلا جواب وزارت خارجه هم رسیده فقط ماده واحده رای باید گرفته شود که این کار تمام شود بنابر این مذاکرات زیادی هم اطراف این قضیه گمان نمیکنم بشود
اگر اقایان موافقت بفرمایند ماده واحده طرح شود ودر آن رای گرفته شود آن وقت بسایرین بپردازنم . نایب رئیس - رای گرفته میشود به پیشنهاد آقای رهنما . آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند . ( اکثر برخاستند ) نایب رئیس ـ تصویب شد . ماده واحده مقاوله پستی قرائت میشود . ( بشرح ذیل قرائت شد )
ماده واحده : مجلس شورای ملی مقاولـه نامه پستی را که در مسکوبین نمایندگان دولتین ایران و روسیه منعقد و امضاء شده است بجز ء ذیل تصویب می نماید .
۱ مقاوله نامه پستی مورخه ۲۰ آوریل ۱۹۲۳ مسیحی دارای ۱۴ ماده ۲- اظهار نامه راجع بمقاوله نامه پستی مورخه ۲۰ آوریل ۱۹۲۳ مسیحی یک ورقه ۳- پروتگل ضمیمه مورخه ۷ اکتیر ۱۹۲۴ که بین وزارت خا رجه دولت ایران و سفارت دولت جمهوری روسیه در طهران امضاء شد .
نایب رئیس ـ مخالفی نیست ؟ آقای تدین ( اجازه ) تدین ـ بنده مخالف نیستم ولی آن عبارتی که در اینجا نوشته شده است با آن مذاکرانی که آقای تقی زاده آن روز فرمودند تصور می کنم باید اصلاح شود وجمله روسیه که نوشته شده باید بجایش نوشته شود
دولت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی هم در ابتدا عوهم در آخر باید اصلاح شود رهنما ـ مخبر کمیسیون فوائد عامه ماده واحده تلگرافی که تصویب شد همین طور بود و البته همین طوری که آقای تدین تذکر دادند دولت روسیه باید نوشته شود دولت اتحاد جماهیر شوروی سو سیالیستی نایب رئیس ـ باین ترتیب اصلاح شده قرائت می شود . ( بشرح ذیل قرائت شد )
ماده واحده : مجلس شورای ملی مقاوله نامه پستی را که در مسکوبین نمایندگان دولتین ایران و دولت اتحاد جماهمر شوروی سوسیالیستی امضا ء شده است بجز ء ذیل تصویب می نماید . نایب رئیس ـ آقای محمد ولی میرزا ( اجازه ) محمد ولی میرزا ـ بنده با این اصلاحی که شده است مخصوصاً نظریاتی که یک نفر از نمایندگان دادند مخالفم .
بنده عرض میکنم با این عنوان که دو پروتگل اولیه هم بود وبعد در اینجا اصلاح شد که بنویسند نماینده اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی با این عنوان مطلق مخالفم بعلت اینکه در پروتگل هم نوشته شده بود . برای اینکه این مملکت مملکتی است که دارای این صفات است یعنی متحده است جمهوری است شوروی است ـ سوسیالیستی است . فرش بفرمائید یکی از ممالک دیگر مثلا چین ؛ژاپن ؛ یا یک مملکت دیگری صورت حکومت خودش را باین طریق معرفی کرد نماینده مختاری که در اینجا نوشته شده ممکن است اشتباه شود که او نماینده مختار تمام این ممالک خواهد بود .چون ان ممالک هم باین صورت حکومت خودشان رامعرفی کرده اند وهیچ دلیلی ندارد که ما با کمال خونسردی رفع یک چنین اشتباهی را نکنیم .
زیرا این نماینده مختار محدود است بیک مملکتی که حدود جغرافیائی معینی دارد ونباید از آن حدود بمناسبت اینکه حکومت جمهوری شوروی سوسیالیستی دارد تجاوز کند واگر خارج از این حدود یک حکومت شوروی دیگرن پیدا شود .این نماینده مختار بسمت نمایندگی مختاری آنجا را ندارد و اگر ما این موضوع را قائل نکرده باین ترتیب قائل بشویم فردا اگر یک مملکت دیگری خودش را به این طور معرفی کرد این نماینده مختار میتواند ادعا کند که از طرف آن دولت هم هست و این مخالف منطق است ومن هیچ دلیلی برای این اصلاح نمبینم .
مخبر ـ در اینجا اگر ان اظهار نامه قرار داد پستی وتلگرافی را شاهزاده محمد ولی میرزا ملاحظه میفرمودند این اعتراض را نمیکردند آن ها راجع به اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی روسیه است و وقتی که این پروتگل و قرارداد امضاء شده است نماینده که این قرارداد را امضاء کرده است .از طرف تمام دولی که داخل در این اتحاد هستند نمایندگی داشته مثل قفقازیه که این قرارداد بین دولت ایران و قفقازیه هم بر قرارشد .بنابر این قسمت اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی که امروز تشکیل داده شده عبارت ار تمام دولت هائی است که داخل این هم هستند ومامی توانیم در قسمت کارهای داخلی آنها دخالت کنیم .
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است .
محمدولی میرزا ـ بنده پیشنهادی دارم .
نایب رئیس ـ آن اصلاح را مخبر کمیسیون قبول کرد . اگر اصلا حی دارید پیشنهاد کنید . شیروانی ـ بنده اخطار نظامنامه دارم . نایب رئیس ـ بفرمائید .
شیروانی ـ اصلح را نمیشود حالا پیشنهاد کرد باید قبلا نوشته باشند مطابق معمول بدهند بکمیسیون نایب رئیس ـ چون اصلاح عبارتی است گمان میکنم اشکالی نداشته باشد چون در متن قرار داد نیست . مخبر – دراین قسمت نمی توانم عرض کنم که چطور می خواهند اصلاح پیشنهاد کنند .ولی عرض می کنم مجلس راجع بقرار داد وتلگرافی هم به همین عبارت روی داد ونمی دانم چطور ممکن است تغییرکند .
نایب رئیس ـ چون در قراد داد تلگرافی هم بطوری که اظهار کرددند عبارتی را که کمسیون قبول کرده است عیناً همین عبارت بود ونجلس هم باین عبارت رای داده است گمان می کنم حالا باآن رای سابق این پیشنهاد حضرت والا مورد ندارد .رای می گیریم به ماده واحده تا این اصلاحی که شده اقایانی که موافقند قیام فرمایند . ( اکثر قیام نمودند ) نایب رئیس ـ تصویب شد پیشنهاد شاهزاده شیخ الرئیس ( بشرح ذیل خوانده شد ) بنده پیشنهاد میکنم قانون ممیزی جزء دستور امروز شود نایب رئیس ـ بفرمائید
شیخ الرئیس ـ البته آقایان مسبوقند درسنه ۱۳۲۵ که سال اول مشروطیت بود تمام مالیات های موضوعه رابطور موقت قرار شد اجراء کنند وبمردم وعده دادند که ممیزی خواهدشد مردم هم بدون اینکه شکایتی بکنند پذ یرفتند و انتظار ممیزی داشتند در دوره دوم جمعی می گفتند قانون ممیزی و اخر موفق نشدند در دوره سوم هم گفتند ممیزی ولی با وجود خرابی مملکت وشکایات مردم چه در خالصه وچه در غیر خالصه دولت موفق به ممیزی نشد
بالاخره در دوره چهارم مجلس این قضیه را توجه کرد ودولت هم پیشنهادی کرد که یکسال مطرح بود و در مجلس هم یک شور شد ولی باز مردم را در انتظار گذاشتند تا این دوره رسید این دوره هم هشت نه ماه است گذشته وشکایاتی هم که آقایان بعنوان قبل از دستور می فرمایند علا ره بر این که تا ثیری ندارد ( عقیده خودم این است )
این مذاکرات وظیفه نماینده نیست بجهت اینکه وظیفه یک شکایت کننده هست که از راههای دور بمجلس کاغذمی نویسد نماینده از بای این نماینده شده است که یک کارهای اساسی بکند که بکلی مردم راراحت کند کمیسیون عرایض هم که محل ازسال مرا سلات شده است هی مردم کاغذ می نو یسند شکایت می کنند واز آنجا بوزارت خانه مر بوطه نوشته میشود
وزارت خانه خانه برای مجلس یک جواب می فرستد . باید یک فکری کرد مردمی که ما را انتخاب کرده اند و ماقانون ممیزی را پانزده هفده سال است وعده داده ایم حالا که امروز بمجلس آمده باید حل کینم تا دولت بداند چطور باید مالیات بدهند این دهات خرابی که می بینم و بعد در مقابلش دهاتی که تازه آباد شده بعضی ها صد سال است ممیزی نشد ه .در زمان استبداد هم مالیات ها را ممیزی می کردند در این هیجده سال مشروطیت که تکلیف این قانون را معین نکرده اند ؟ امروز هم که این قانون آمده است ما باید هی کارهای غیر لازم را جلو بیندازیم ؟
وکیل الملک ـ بنده اخطار نظام نامه دارم نایب رئیس ـ بفرمائید وکیل المک ـ بنده عرض می منم ما همه چیز را فراموش کرده ایم ولی نظامنامه را که همه آقایان در نظر دارند مخصوصاً حضرت والا ( تعجب می کنم ) نباید بعد از چهار دوره نمایندگی آنرا فراموش کنند این لایحه از کمیسیون امروز بیرون آمده واینجا در نظامنامه نوشته شده است که باید لایحه بیست وچهار ساعت قبل داده شود این چیز عجیبی است
حائری زاده ـ چهل وعشت ساعت است چاپ شده است نایب رئیس ـ رای می گیریم پیشنهاد شاهزاده شیخ الرئیس آقایان موافقیم قیام فرمایند ( چند نفر قیام نمودند ) نایب رئیس ـ تصویب نشد پیشنهاد آقای روحی ( بشرح ذیل قرائت شد ) بنده پیشنهاد می کنم که شور دوم قانون سجل احوال دستور امروز مجلس شورای ملی باشد
روحی ـ بنده استدعا می کنم از آقایان که موافقت بفرمایند و به پیشنهاد بنده رای بدهند که شور دوم قانون سجل احوال که چند ین مرتبه پیشنهاد کرده ام جزء دستور شود تمام شود واز مجلس بیرون بیاید و بعلاوه یاد آور می شویم که خوب است آقایان قوانینی که شروع می شود به اختتام آنها به پر دازند بعد قانون دیگری را مطرح کنند .
یک سال است از عمر مجلس میگذرد یک قانونی که صد دینار برای مملکت نفع داشته باشد نگذ رانده ایم در صورتی که بهتر ین قوانینی که بنظر من چقدر ها فایده دارد برای انتخابات برای نظام و سایر چیز ها همین قانون سجل احوال است .لذا امیدوارم اقایان با پیشنهاد بنده موافقت بفرمائید . نایب رئیس ـ آقای رهنما ( اجازه )
رهنماـ عرض میکنم که تقریباً سه ربع ساعت داریم بظهر قانون سجل احوال که آ قا فرمودند البته خوبست ولی اگر ما بخواهیم باز هم راجع به تعیین دستور صحبت کنیم ظهر میشود و بالاخره دستور هم معین نخواهد شد .بنابر این میل داشتم اقایان امرو خودشان را از این مشکل خارج کنند و داخل در همان دستوری که قبلا معین شده بشوند چون ممکن است مذاکرات تا ظهر ادامه پیدا کند وآخرش هم هیچ چیزی در دستور نباشد به این جهت بنده پشینهاد کردم همان دستوری که تعیین شده تعقیب کنیم و برای جلسه آتیه قانون سجل احوال وسایر قوانین مهمه جزء دستور شود .
نایب رئیس ـ رای می گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای روحی آقایان موافقین قیام فرمایند.( عده قیام نمودند ) رئیس ـ قابل توجه نشد . قانون استخدام اعضاء اداری مجلس مطرح است .آقای یاسائی در جلسه قبل پیشنهاد کرده بودند ورای گرفتن در آن موکول باین جلسه شد . قرائت میشود .ـ ( بشرح ذیل قرائت شد )
بنده ماده واحده ذیل را پیشنهاد می کنم . ماده واحه مجلس شورای ملی پنجاه و چهار ماده راپورت کمیسیون تجدید نظر در نظامنامه را راجع باستخدام اعضاء اداری موقتاً تصویب می نماید که بعد از اجرای موقتی ثانیاً برای رفع نواقص پیشنهاد نشود . نایب رئیس ـ آقای یاسائی دیروز در اول جلسه بهمین مضمون یک پیشنهادی کردند و آقای رئیس ـ فرمودند این ساینه
میشود و صحیح نیست .مجدداً پیشنها دی کردند وتقاضا کردند قرائت شد . آقای یاسائی ( اجازه )
یاسائی ـ همانطور که درجلسه گذشته عرض کردم گدراندن این لایحه ودو شور در آن نمودن طهرانی ـ عده برای مذاکره کافی نیست . نایب رئیس ـ عده برای مذاکره کافی است ( خطاب به آقای یاسائی بفرمائید ) یاساتی ـ در نظر اغلب آقایان نما یان است که باید در قانون استخدام کشوری تجدید نظری کرد و بعضی مواد آنرا اصلاح نمود . این قانون هم اصولا ناظر بهمان قانون استخدام کشوری است و ما نمیتوانیم این قانون را اصل قرار بدهیم و قانون استخدام کشوری را که مربوط به تمام وزارت خانه ها و تشکیلات حکومتی مملکت است
مرتبط باین قانون بنمائیم و بعلاوه این قانون هم آن قدر اهمیت ندارد که در آن دو شور بشود و تصویب شود و بعد از یک سال دیگر نظر به اصلاحاتی که در قانون استخدام کشوری میشود این قانون را هم مجدداً بمجلس بیاورند . این بود که بنده پیشنهاد کردم این قانون اجراء شود و اگر دیدند در ضمن عمل نواقص ومشکلاتی پیدا شد آنها را در نظر بگیر نر وبعد از آنکه قانون استخدام کشوری تصویب شد آن را هم بمجلس بیاورند تا تصویب شود .
اما این که فرمودند سابقه می شود این پیشنهاد غیر از پیشنهاد ی است که اول کرده بودم پیشنهاد قبلی این بود که مجلس به هیئت رئیسه اختیار بدهد که این قانون را موقتاً اجرا ء نماید مفاد این پیش نهاد این است که بزور کلی مجلس این قانون را تصویب نماید حالا بسته است بمیل آقایان . نایب رئیس ـ آقای آقا سیدیعقوب ( اجازه )
آقا سید یعقوب ـ بنده اساسا مخالفم با این اظهاری که آقای یاسائی فرمودند اختیار دادن بیک کمیسیونی بر خلاف روح مشروطیت وروح قانون و قانون گذاری وبر خلاف همه چیز است یک نفر از نمایندگان ـ بچه دلیل ؟
آقا سید یعقوب ـ دلیلش شوروی بودن و انتخاب نماینده از ولایات دلیلش قانون اساسی دلیلش مقدرات مردم را بدست یک عده مخصوص دادن دلیلش بر هم زدن اساس اسبتداد وتولید مشروطیت است و کسانی که مغزشان برای مشروطیت حاضر است می دانند که چه عرض می کنم دلیلش این قانون اساسی که خون بهای آزادی خواهان است وبنده حفظ قانون اساسی ومشروطیت را واجب می دانم در قانون عدلیه هم چون ما می خواستیم عدلیه را براه بیندازیم وموادش هم مواری بود که فوق العاده مورد احتیاج بود از این جهت مجلس بکمیسیون عدلیه اجازه داد که …
یاسائی ـ اینهم هما نطور است . آقا سید یعقوب خیلی فرق است ما بین یک مملکت ویک عده مخصوصی . در دوره سوم وچهارم هم ایراد شد که نمی شود بیک کمیسیونی اختیار داد . اقای یاسائی هم بعد از انکه آقای رئیس اظهار فرمودند که این تربیب نمی شود پیش نهاد خودشان را تغییر دادند حالا بنده عرض می کنم که این پیش نهاد بدتر از آن است .
برای اینکه ان وقت د و واقع اختیار با کمیسیون بود . کمیسیون ناچار بود که دو سه مرتبه تجدید نظر کند وانرا زیرورو کند اما حالا در صورتی که تمام حواس های با بیرون است واختلال فکر هم داریم بدون اینکه یک نظر مختصری هم باین مواد کرده باشیم یک دفعه رای می دهیم باز آن پیش نهاد اولی از حیث فـلسفه وعقل وقانون بهتر از این یکی بود از این جهت عرض می کنم ما بقدری که امکان دارد باید یک کاری بکنیم که اصول مشروطیت حفظ شود وفراموش نشود از این جهت با این پیشنهاد مخالفم نایب رئیس ـ آقای دستغیب . ( اجازه ) دستغیب ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای ارباب کیخسرو ( اجازه )
ارباب کیخسرو ـ پر یروز که قانون استخدام اداری مجلس مطرح بود اینجا مذاکرات زیادی شد و امروز هم دارد می شود . بنده ناچارم اینجا یکی از مواد قانون استخدام کشوری را قرائت کنم که آقایان بآن توجه بفرمایند . در ماده هفتادم قانون استخدام کشوری می نویسد :
مواد این قانو ن شامل مستخدمین شوروی و ادارات اجتماعی ( مانند بلدی )خواهد بود وظایف راجع بوزراء نسبت بمواد این قانون روسای هیئت های شوروی و اجتماعی انجام خواهند داد این قانون شامل ادارات مجلس شورای ملی نخواهد بود قانون علیحده نسبت بادارات مذکور در عیئت رئیسه مجلس تهیه شده و بتصویب مجلس خواهد رسید .
اینجا گاهی گفته میشود که شاید در قانون استخدام کشوری تغییراتی حاصل شود . اینجا تصریح شده است که مستخدمین اداری مجلس مشمول آن قانون نخواهند بود وهر قانونی برای آنها وضع شود بکلی از آن قانون مجزی است .
بنده می خواهم عرض منم مطابق ماده هفتاد قانون استخدام کشوری لایحه که در عیئت رئیسه تصویب شده است باید در مجلس مطرح شود ومحتاج برفتن کمیسیون هم رفته و جرح وتعدیل شده است وبه عقیده بنده عوض اینکه ما در اطراف آن مذاکره کنیم بهتر این است وارد در مواد آن بشویم .
شریعت زاده ـ بنده اخطار نظامنامه دارم . نایب رئیس ـ بفرمائید
شریعت زاده ـ این اخطار راجع است باینکه مذاکره در پیشنهاد آقای یاسائی فعلا مورد ندارد .برای اینکه پیشنهاد ایشان اصلاح عبارتی یا اصلاح مطلبی نیست بلکه درحکم یک طرحی است که مجلس اجازه بدهد که مواد مصوبه کمیسیون موقتاً اجرا شود . وطرح قانونی قبل از آنکه طبع وتو زیع شود در موار د فوری ودر غیر فوری قبل از آن که بکمیسیون مبتکرات رجوع شود ومجلس بقابل توجه بودن آن رای بدهد نمی شود مورد بحث واقع شود . از این جهت به این پیش نهاد ممیشود رای گرفت .
نایب رئیس ـ همین طور که مذاکره شد گمان میکنم در این پیشنهاد نمی شود رای گرفت . ماده هفت مطرح بود پیشنهادرا از طرف آقای آقا سیدیعقوب رسیده است قرائت میشود . ( بشرح ذیل قرائت شد ) بنده پیشنهاد میکنم که ماده هفتم از لایحه بکلی حذف شود .
نایب رئیس ـ ماده هشتم قرائت می شود . ( باین طربق خواند ه شد ) ماده هشتم ـ مستخدمنی که مدت خدمت یک رتبه را طی نموده اند واستعداد ارتقاء بمقام عالیتری را ندارند ویا واجد شرایط ما فوق نیستند بعد از شش سال دو سال دیگر در همان رتبه متوقف مانده و بمقدار ثلث مقرری از مقام مافوق استفاده نموده وپس از دوسال دیگر مجدداً ثلث دیگری بر مقرری آنان افزوده میشود بدون اینکه این امر قابل تکرار باشد .نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه )
آقا سید یعقوب ـ آقای ارباب یک مطلب صحیحی فرمودند که فر مودند قانون استخدام اعضاء اداری مجلس ربطی بقانون استخدام کشوری ندارد و این را که بنده عرض میکنم از آن نقطه نظر نیست لکن خواستم عقیده خود را نسبت باین ماده عرض کنم وآن اینست که در این ماده تصریح دارد مستخدمی که بر حسب ایلقت .جربوزه اینعداد ارتقاء رتبه را نداشته باشد فلان قدر از حقوق ما فوق در باره او برقرار میشود خوب دست قدرت بیش از این در او استعداد قرار نداده و ما نمی توانیم که مافوق قدرت وطبیعت استعدادی از برای او ایجاد کنیم اگر استعداد ولیاقت داشت موافق این قانونی که مینویسیم باید درجات راطی کند وبالا برود یعنی رئیس شعبه بشود
آقایان مانعمت میدهیم در مقابل خدمت با اینحال وباینکه اینجا تصریح دارد در صورتیکه واجد شریط اشغال رتبه مافوق نیست ولیاقت از برای رسیدن بآن رتبه را ندارد دیگر چرا بیائیم حقوق هما ن مرتبه یا ثلث حقوق مافوق راباو بدهیم .این قانون استخدام در واقع مثل یک کنتر اتیست بین دولت ومستخدمین خود و مطابق این مواد مستخدمین خود را استخدام میکند وحقوق هر مرتبه هم معین است حالا بچه دلیل کسیکه لیا قت رسیدن بدرجه بالاتر را ندارد باز یک حقی هم در باره او ملاحظه کنیم .آقایان . قانونگذاری غیر از عواطف است .
اگر کسی میخواهد عاطف نشان بدهد میرود در مسجد و میگویداین چیز را در راه خدا میبخشم اما در مجلس شورای ملی نمیتوان آن عواطف را داشت حالا اگر حس عواطف بر ما غلبه دارد باید معین کنیم که اقلا در هر دو سال یک عشر یا یک خمس حقوق ما فوق بعنوان مساعده یا مدد معاش یا د لغتی که حالا میگویند اندامینته باو داده شود با اینکه لیاقت رسیدن به آن مقام را ندارد باز هم با و حق بدهیم دیگر عرضی ندارم
مخبر ـ همانطور که یک روز آقای رهنما فرمودند گاهی ساعات فرق میکند این قانون هم در ساعت نحس بمجلس آمده است . خوشبختانه آقای آقا سید یعقوب در دوره چهارم در مجلس تشریف داشتند و بیشتر فرمایشات ایشان در این قانون راجع ببودجه بود که اگر ما بخواهیم یک وادی را تصویب کنیم ممکن است بودجه مملکتی را زیا د کند آنوقت ممکن است بودجه ما تکافو ننماید ولی من نمیدانم چطور شده است تمام این حرفها راجع باین چند نفر مستخدم مجلس پیش آمده است . در دوره چهارم آقای آقاسید یعقوب
یکی از رای دهندگان باین ماده بودند که بنده الان آ ن ماده رامیخوانم کسانیکه پس از شش سال خدمت در یک مقام استعداد ارتقاء بمقام بالاتری را ندارند حق اضافه مقرری را خواهند داشت و میزان از خمس آخرین مقرری مستخدم مزبور تجا وز نکرده و بیش از دو مرتبه داده نخواهد شد )
حالا چون میخواهند در قانون استخدام کشوری تجدید نظر نمایند و بالاخره یک موادی را جرح وتعدیل بکنند این ماده هم یکی از آن موادی خواهد بود که ما برای مستخدمین مجلس نوشته ایم بشود و چون زحمات آنها خیلی زیاد است مثلا ثبات اینجا بقدر یکنفر ثبات سایر وزارتخانه ها کار میکند واینجا نوشته وقتیکه شش سال یک مستخدمی در همان رتبه ماند یک مقرری جزئی باید برای او در نظر گرفت و دو مربته هم بیشتر داده نمیشود .
در قانون استخدام کشور ی که راجع بیست وسه میلیون بودجه مملکتی است یک همچو ماده ای هست که در سال بواسطه این ماده تقریباً یکمیلیون از دیا د بودجه پیدا میکنیم و این تفاوتیکه آقای آقا سید یعقوب فرمودند شاید در تمام خدمات دوره پارلمانی که بیست وپنج سال دوره آن طول میکشد دویست سیصد تومان تفاوت پیدا کند و الان ما بیشتر از دویست سیصد تومان درش حرف زده ایم .
جمعی از نمایند گان ـ مذاکرات کافی است . نایب رئیس ـ پیشنهادی از طرف آقای آقا سیدیعقوب رسیده است قرائت می شود .( بشرح ذیل قرائت شد )
بنده پیشنهاد میکنم که ماده هشتم باین نوع اصلاح شود مستخد متن که مدت خدمت یک رتبه را طی نموده اند و استعداد ارتقاء بمقام عالی تری را ندارند . یا واجد شرائط مافوق نیستند چنانچه بخواهند جزء مستخدمین باقی بماند در همان رتبه مشغول خدمت میشود فقط بعد از خدمت هر دو سال خمس مقرری همان رتبه باو داده خواهد شد
نایب رئیس ـ ماده نهم قرائت می شود . بشرح آتی خوانده شد مستخد مینی که بمیل واداده خود وبا تصویب اداره از خدمت مجلس استعفا نمایند در صورتیکه برای اداره محظور و اشکالی نباشد میتوانند مجدداً بخدمت اداری مجلس قبول شوند . نایب رئیس - آقای آقا سیدیعقوب ( اجازه ) آقا سیدیعقوب ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای رهنما ( اجازه )
رهنما - بنده در این ماده مخالفتی ندارم فقط یک جمله پیشنهاد میکنم اضافه شود : هر وقت یک مستخدمی در یک مرتبه خوب کار کند و جلب رضایت آن موسسه را بکند وبنا بمیل خودش خارج شود البته بعد اگر وارد خدمت شود میتوانند او را بپذ یرند ولی باید برای او یک حق تقدمی نسبت بکسانیکه جدیداً داوطلب شده اند منظور دارند .الان در مجلس یکمده خوب کار کرده اند و میتوانند استعفاد هند و مطابق این قانون میتوانند بر گردند ولی این مسئله پیش بینی نشده است که اگر کس دیگری آمد و داوطلب شد باین شخصی حق تقدم داده خواهد شد یا خیر ومن میل داشتم اینقسمت هم اضافه شود .
مخبر ـ پیش نهاد بفرمائید بکمیسیون می رود . نایب رئیس ـ آقای سر کشیک زاده . سر کشیکزاده ـ عرضی ندارم بعضی از نمایندگان ـ مذاکراه کافیست .نایب رئیس ـ پیشنهاد آقای رهنما قرائت میشود . ( بشرح آتی قرائت شد ) در ما ده نهم بنده پیشنهاد میکنم که در ذیل ماده نهم این جمله اضافه شود .۰ وبر سایر داوطلبان استخدام مجلس شورای ملی حق تقدم خواهند داشت . نایب رئیس ـ ماده دهم . ( اینطور قرائت شد )
ماه دهم : مدتخدمت در ادارات مجلس مدت خدمت در سایر ادارات مملکتی محسوب میشود و همچنین ایام خدمتی که مشمول قناون استخدام کشوری باشند در موقع قبول مستخدمی در ادارات مجلس در باره او منظور خواهد گردید .
نایب رئیس ـ آ قای آقا سیدیعقوب ( اجازه ) آقا سیدیعقوب ـ عرضی ندارم .نایب رئیس ـ آقای رهنما ( اجازه ) رهنما ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای عدل الملک ( اجازه ) عدل الملک ـ عر ضی ندارم . نایب رئیس ـ آقای قائم مقام قائم مقام ـ عر ضی ندارم . نایب رئیس ـ مخالفی ندارد ؟ ( جمعی گفتند خیر ) نایب رئیس ـ ماده یازدهم . ( بشرح ذیل خوانده شد )
ماده یازدهم مستخدمین مجلس در هر سال یک ماه حق مرخصی با استفاده از مقرری خواهند داشت وجمع مدت مرخصی بشرط اینکه از دوماه تجاوز ننماید با تصویب هیئت رئیسه ممکن است .نایب رئیس ـ آقای آقا سیدیعقوب ( اجازه )
آقا سید یعقوب ـ بنده با این ماده مخالف هستم برای اینکه مرخصی دو قسم است . یکقسم اختیاری است و یک قسم اضطراری است مثلا اگر یک مستخدمی مریض شد و مرض او سه ماه طول کشید شما در اینجا نوشته اید که جمع مرخصی او نباید از دو ماده زیادتر باشد بعلاوه بنده می خواهم به آقای شیروانی عرض کنم که من معصوم نیستم و معصوم هم منحصر به چهارده نفر بوده اند مجلس هم معصوم نیست پیغمبران بعد برای چه میآیند ؟
برای اینکه قوانین تازه بیاورند ما که معصوم نیستیم که خطا و سهو نکنیم . خطامی کنیم دو مرتبه در آن تجدید نظر می شود در دوره چهارم یک قانونی از تصویب مجلس گذشت بعد در موقع عمل دیدیم که گرفتار مضیقه میشویم این است که مجلس پنجم گفت باید در آن تجدید نظر شود و ایراد نیست که در مجلس چهارم رای دادی و چرا حالا مخالفت میکنی بلی در مجلس چهارم رای دادم وحالا می بینم برای مملکت مضر است و مجبورم از آن جلوگیری کنم .
در این ماده هم که نوشته شده است مستخدم یک ماه حق مرخصی دارد در واقع آزاد نیست حالا خواه اول حمل باشد خواه اول میزان باشد ولی اگر حتیقتاً یک غیبت غیر اختیاری پیش آمد مثلا مریض شد یا مسافرت فوق العاده برای او پیش آمد چه باید بکند ؟ این قسمت باید ملاحظه شود و نوشته شود جمع مرخصی اختیاری بیش از دو ماه نباشد و اگر غیر اختیاری بود باز باید آن یک ماه به او مرخصی علاوه داده شود .
نایب رئیس ـ آقای سرکشیکزاده ( اجاز ه) سرکشیک زاده ـ بنده درست ملتفت نشدم که مقصود آقای آ قا سیدیعقوب ـ چیست ؟ اگر مقصودشان این است که اگر یک مستخدمی شش ماه ناخوش شد این مدت را اجازه ندهند ؟
آقا سید یعقوب ـ چرا بنده عرض کرده که آن مدت را اجازه بدهند .
سرکشیکزاده ـ پس این مسئله که می فرمائید از موضوع بحث خارج است اگر یک مستخدمی ناخوش باشد ونتواند بیاید مورد بحث نیست واین ماده از روی حکمت نوشته شده چون یک مستخدمی که یک سال خدمت میکند مجبور است یکماه تفریح کند برای اینکه بتواند خدمت کند وزنده بماند .
جمعی از نمایند گان ـ مذاکرات کافی است .نایب رئیس ـ ماده دوازدهم : ( بشرح ذیل قرائت شد )
ماده دوازدهم ـ مستخدمین اداری مجلس باید واجد شرایط ذیل باشد :
۱- تبعیت ایران ۲- سن لااقل ۱۸ سالگی ۳- عدم محکومیت به قیام واقدام بر علیه حکومت ملی . ۴- عدم محکومیت به جنحه که قانوناً مستلزم محرومیت از حق استخدام باشد و عدم محکومیت به جنایت .۵- عدم محکومیت به فساد عقیده و عدم معروقیت بفساد اخلاق وتجاهر به فسق و معتاد نبودن به استعمال افبون و مبتلا نبودن به امراض مسریه .۶- عدم محکومیت با نعصال دائمی از ادارات دولتی .
نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه ) آقای سیدیعقوب ـ عرضی ندارم .نایب رئیس ـ آقای رهنما . رهنما ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای عدل الملک ( اجازه ) عدل الملک ـ عرضی ندارم . ( اجازه )
قائم مقام تبریزی ـ بنده با کلیات این قانون مخالف بودم ولی برای اینکه قانون زودتر بگذرد وآقای مخبر اوقاتشان تلخ نشود عرضی نکردم . در اینجا مذاکراتی شد و گفته شد این قانون غیر از قانون استخدام کشوری است و حال آنکه این قانون بعضی اصولی دارد که مجبوراً یک شعبه می شود از آن قانون مثلا می نویسد که مستخدمین مجلس پس از اینکه از مجلس خارج شدند می توانند بادارات دولتی انتقال پیدا کنند وقتی که انتقال پیدا کنند تا واجد شرایط قانون استخدام نباشند آن ها را در ادارات نمی پذیرند ؟
با آن مدتی که این جا بوده است کم می کنند . بنده در ماده های گذ شته خیلی ایراد داشتم که موقع نرسید عر ض کنم ودر اینجا یکی از آن ها را تذکر میدهم اولا اینجا می نویسد سن هیجده سال ولی در قانون استخدام کشوری که تجدید نظر شده سن را بیست سال نوشته اند . حالا بگذرد یا نگذرد کاری ندارم آن وقت اگر یک مستخدمی یک سال در اینجا
استاژ خدمت کرد بعد خواست برود در اداره مالیه . اولا دو سال که از مدت خدمتش کم می کنند یک سال هم که باید آنجا استاژ بدهد در این صورت سه سال مدت خدمتش از بین میرود وبنده عقیده ام این است که غالب مواد این قانون راباید موافق کرد با قانون استخدام کشوری برای اینکه این ناچار یک شعبه ایست از آن قانون مقصود بنده این بود که هیجده سال کافی نیست و سن را باید بیست سال قرار داد .
نایب رئیس ـ آقای سرکشیک زاده ( اجازه )
سرکشیک زاده ـ مقصود از این ماده احتساب مدت خدمت است حالا اگر مسخدمی بخواهد در وزارت داخله یا یک وزارت خانه دیگری داخل بشود در صورتی که واجد شرایط قانون استخدام باشد محسوب میشود ..
قائم مقام ـ نیست . سرکشیکزاده ـ اگر نیست که نمی پذ یرند . مقصود از این ماده تعیین مدت خدمت است واشکالی هم ندارد . جمعی از نمایند گان ـ مذاکرات کافی است . حاج میرزا عبدارلوهاب ـ کافی نیست . نایب رئیس ـ آقای حاج میرزاعبدالوهاب مخالفید ؟.
حاج میرزا عبدالوهاب ـ بنده مخالفم با این ماده و اجازه هم خوا سته ام اگر برای مذاکرات عده کا فی هست عرض کنم .نایب رئیس ـ عده برای مذاکرات کافی است . حاج میرزاعبدالوهاب ـ بعقیده بنده این ماده یکی از موادیست که خیلی باید درش دقت بشود چون تمام شرایط مستخدم در این ماده است . خوب است آقایان اجازه بدهند که مخالف و موافق عقاید خودشان را بگویند تا این ماده کاملا درست شود .
بعضی از نمایند گان – م مذاکرات کافی است . نایب رئیس ـ چون عده برای رای کافی نیست میماند برای بعد از تنفس . ( در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل وپس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید ) نایب رئیس ـ در ماده دوازده اظهار شد مذاکرات کافی است . آقای حاج میرزاعبدالوهاب ـ مخالفت کردند حالا رای می گیریم به کفایت مذاکرات .
آقایانی که مذاکرات را کافی میدانند قیام فرمایند . ( عده کثیری قیام نمودند ) نایب رئیس - تصویب شد . پیشنهاد ها قرائت میشود .( بشرح آتی قرائت شد )
پیشنهاد آقای کازرونی ـ بنده پیشنهاد میکنم که قسمت ۵ از ماده دوازده اینطور اصلاح شود :
عدم معروقیت به فساد عقیده و فساد اخلاق و عدم تجاهر به فسق الی آخره م. ع کازرونی
پیشنهاد آقای آقای طهرانی ـ این بنده پیشنهاد می نمایم که فقره ذیل در آخر ماده ۱۲ اضافه شود .۷- در غیر ا ز ثبات و منشی سوم متاهل بودن یا متکفل بودن عائله .
پیشنهاد آقای قاتم مقام ـ پیشنهاد می کنم : سن مستخدم را بیست سال قرار دهند .
نایب رئیس ـ ماده سیزده . ( بشرح ذیل قرائت شد )
ماده ۱۳- کسانی که بخدمت اداری مجلس شورای ملی قبول می شوند در ظرف ده روز ا ز موقع ورود باید بر طیق مراسم مذهبی قسم یاد نمایند که بمملکت و ملت و اصول حکومت ملی خیانت ننموده و اسرار اداری را افشاء نخواهند کرد و قوانین و نظامات مربوطه بشغل خود را رعایت خواهند نمود .مراسم تحلیف در حضور هیئت رئیسه و رئیس اداری مافوق صورت خواهد گرفت .
نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه ) آقا سید یعقوب ـ عرضی ندارم . نایب رئیس ـ آقای رهنما رهنما ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ مخالفی نیست ؟ ( گفتند خیر ) نایب رئیس ـ ماده ۱۴ ( بشرح ذیل قرائت شد )
ماده ۱۴- داوطلبان ماموریت دوم باداشتن تصدیقنامه تحصیلات ابتدائی در هیئت متحنه که از طرف رئیس در قسمت تقنینیه و از طرف مباشرین در قسمت مباشرت معین میشود در موارد ذیل امتحان میدهند
۱- خط ۲- املاء ۳- قادر بودن با نشاء یک رقعه یا یک مطلب اداری ارتجالا
نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه ) آقا سید یعقوب ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای رهنما ( اجازه ) رهنما ـ موافقم
نایب رئیس ـ ماده ۱۵ ( بشرح ذیل قرائت شد ) ماده ۱۵- مستخدمین رتبه سوم و چهارم باید تصدبقنامه یامعلومات ۳ کلاس متوسطه را دارا باشند و منشی ها علاوه براین شرط باید صاحب خط مرغوب بوده باشند . نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه )
آقا سید یعقوب ـ بنده خواستم آقای مخبر یک توضیحی در این باب بدهند و فوق العاده بنده تصدیق می کنم که دراین ما ده عنوای خط را بیان کرده اند ولی باید یک حدی بهتر از این برای این مطلب قرار داده . چنانچه ملاحظه می فرمائید خط یکی از ادبیات بزرگ ایران بود کم کم در ادارات از بین میرود چنانکه غالبا تلگرافاتی را که برای بنده می آورند نمیشود خواند و همچنین کاغد های وزار تخانه ها و البته در این باب ما باید بیشترتاکید کنیم مخصوصا در مجلس شورای ملی نسیت به مستخدمین خودمان ودر این جا حفظ عنوان خط مرغوب را بنده کافی نمی دانم و باید معین شود که خط بچه اندازه و تا چه درجه باشد . آن را آقای مخبر توضیح بدهند که بنده بفهمم .
مخبر ـ عرض میکنم در قانون استخدام کشوری این شرط نبود ودر این قانون هم این طور تصربح نشده بود کمیسیون از همین نقطه نظر که آقای آقا سید یعقوب فرمودند تصریح کرده و کلمه بهتر از مرغوب نتوانستیم برای خط پیدا کنیم و حالا اگر باید تصدیق خو شنویسی هم داشته باشد آن یک چیزی است علیحده و البته تصدیق می فرمائید که خط یک چیزی است که نمی شود حدی برایش قائل شد و البته هیئت رئیسه در موقع ا متحان در جزو شرایط خدمت خط را هم امتحان می کنند .
نایب رئیس ـ آقای رهنما ( اجازه ) راهنما ـ عرضی ندارم نایب رئیس ـ آقای عدل الملک
عدل الملک ـ درماده چهارده که ما قبل این ماده است نوشته است داوطلبان درخدمت واین شرایط امتحان اشخاص است که جدیداَ می خواهند وارد شوند ولی از آقای مخبر میخواهم سئوال کنم آیا از برای مستخدمین فعلی هم این امتحان هست و بالاخره این ها مستخدم شناخته می شوند یا این که این ماده برای اشخاص آینده و واردین است .
مخبر ـ تکلیف اعضاتی که فعلا سر خدمت هستند در یک ماده که بعد می آید معین شود . نایب رئیس ـ دیگر مخالفی نیست ( گفتند خیر ) نایب رئیس ـ پیش نهادها قرائت می شود . ( بشرح ذیل قرائت شد )
پیش نهاد آقای ضیاء الواعظین ـ پیشنهاد می شود که در ماده پانزده بعد از معلومات سه کلاس متوسطه علاوه شود یا معلومات اداری آن رتبه پیش نهاد آقای آقا سید یعقوب ـ بنده پیش نهاد مکنم به ماده پانزده اضافه شود . یا معلومات آنها مساوی معلومات کلاس سوم باشد . ( ماده شانزدهم به شرح ذیل قرائت شد )
ماده ۱۶- متصدی کتابخانه باید تصدیق نامه یامعلومات مدرسه متوسطه را دارا بوده وزبان عربی و فرانسه را بداند و ارتجالا کتابی را ترجمه نماید عباشرا ین کنابخانه باید بزبان عربی وحروف لاتین آشنا باشند .
نایب رئیس ـ آقای آقا سید یعقوب ( اجازه )
آقای آقا سید یعقوب - بنده خواستم یک توضیحی از آقای مخبر بخواهم برای اینکه همانطور که در اول قانون هم اشاره شده است این قانون برای اعضا ء و مستخدمین اداره تقنینیه و مباشرت است میخواستم ببینم ( کتابخانه در سابق بر حسب نظام نامه داخل در هیچکدام از این ها نبو د) حالا خوبست اقای مخبر توضیح بدهند که جزو مباشر تست یا تقنینیه .دیگر این که می نویسد زبان فارسی وعربی را بداند و یک کتابی را ارتجالا ترجمه نماید . این خیلی مشکل است برای اینکه یکمرتبه کتا بیر ا میآورند .
( مثلا در فارسی جها نگشائی نادری پا تاریخ و صاف را ) و میگویند این را ترجمه که یا یک کتاب فرانسه ( بنده که نمیدانم ) با یک کتاب عربی خیلی مشکل چیزی است که مستخدم بتواند ار تجالا ترجمه کند . این بعقیده من خیلی مشکل است . پس خوبست یک حدی معین بشود که زیاد سخت گیری و فشار بر مستخدم وارد نیاید .
مخبر ـ در قسمت اول ایراد آقای آقا سید یعقوب اینجا ما تعین اداره نمیخواهیم بکنیم بلکه مقصود تعیین رتبه بندی است ودر این جا رتبه بندی مینمائیم و یکماده قانونی برای استخدام یکنفر مستخد م مینویسیم وارد وقتیکه نظامنا مه اجرایش را مینو یسد البته درآ ن نظامنامه تقسیمات اداری معین میشود که کدام جزء تقنینیه و کدام جزء مباشرت است . در اینجا ما می خواستیم صفتی را که
متصدی کتابخانه با لخصوص باید دار ا باشد ( وغیر از سایر متصدیان امور مجلس است ) معین کنیم . اما اینکه فرمودید برای مستخدم سخت گیری است این یکماه بخصوص است آنهم برای کسی که میخواهیم او را مدیر کتابخانه بکنیم و البته تصدیق میفرمائید که متصدی کتابخانه بایستی معلو ماتش باندازه مدرسه متو سطه باشد چو ن کتابهائی را که ما باید ازش ا ستفاده کنیم کتا بهای قدیمیمان کتا بهای عربی است و کتب جدید ما عبارت از النسه فرانسه و انگلیسی است در این صورت متصدی کتابخانه باید بکتب علمی که در آنجا هست آشنا باشد و معلو مات داشته باشد مثلا تا نداند کتاب حکمت چیست که نمیتواند دارای این شغل باشد چون انواع اقسام کتب حکمت به فرانسه و عربی نوشته شده است حالا یک حکمت بخصوص را میخواهند بباید معلو مات آ ن را داشته باشد ولی مباشرین که باید بروند کتاب را بیاورند باید بزبان لاتین و زبان عربی آشنا باشند .
نایب رئیس ـ آقای رهنما ( اجازه )
رهنما ـ در اینماده که قید کرده است تصدیقنامه مدرسه متوسطه را داشته باشد خیلی خوب است ولی می خواستم تذ کر بدهم قسمت بعد آن را که نوشته است عربی و فرانسه را بداند بطوری که کتابیرا بتواند ارتجالا ترجمه نماید دیگر احتیاج ندارد زیرا اگر آقایان نظر داشته باشند پر وکرام مدارس عربی و فرانسه نوشته شده است . بنابر این اگر ما بخواهیم قید کنیم که عربی وفرانسه را بداند وارتجالا کتابی را که ترجمه نماید اسباب اشکال خواهد شد .
بنابر این اگر ماهمین قدر قید کنیم که با تصد یقنامه در دست باشد با امتحان بدهد بعقیده من بهتر است و وقتیکه تصدیق نامه نشان داد باید از او پذ یرفت دیگر ا متحان نمی خواهد بنابر این بنده موافق این هستم که کسانی که تصدیق نامه دارند و مدارس متوسطه اینها میتوانند پذ یرفته شوند و دیگر تر جمه کتاب فرانسه و عربی لازم نیست برای اینکه این امتحان از طرف دولت شده است و تصدیقنامه داده است ولی آن کسانی که معلو ما تشان بقدر معلو مات سه کلاس مدارس متوسطه است و تصدیقنامه ندارند آنها نمی توانند امتحان بدهند ولی این قسمت باید توضیح داده شود و کسانیکه تصد یق نامه مدارس متوسطه را دارند دیگر آنها ا متحان بدهند .
نایب رئیس ـ آقای سر کشیک زاده . ( اجازه )
سر کشیک زاده ـ عرض میکنم اگر آقای رهمنا یکقدری دقت میفرمودند در اینجا هم همانطور نوشته شده است . زیرا می نویسد متصدی کتابخانه باید تصد یقنامه یا معلو مات مدرسه متوسطه رادارا بوده و زبان عربی و فرانسه را بداند پس کسیکه تصدیقنامه دارد البته همانطوریکه گفته شد نباید مقید باشد که امتحانش کنند مگر کسی که معلو ماتی داشته باشد مطابق معلومات مدارس متو سطه در این صورت باید زبان عربی و فرانسه را بداند و بعلاوه چو ن استخدام این شخص برای دانستن عربی و فرانسه است بنده تصور میکنم اگر در بعضی موارد یک تصریحاتی باشد ضرری ندارد .
نایب رئیس ـ آقای عدل الملک . ( اجازه )
عدل الملک ـ با توضیحاتی که آقای سرکشیک زاده فرمودند باز این ماده قابل استفاده است زیرا معلو مات مدارس متوسط را یکطرف گدارده اند ترجمه کتب را ارتجالا یکطرف گذارده اند و این اسباب است برای اینکه کسیکه بداند یک کتابی رااز فرانسه به عربی یا فارسی مرتجلا ترجمه نماید این باید دارای یک معلو مات فوق العاده باشد که بتواند کتبی که اغلب آنها فنی و علمی است ترجمه نماید و بنده گمان نمیکنم که مدیر کتابخانه الزام داشتن چنین معلو ماتی را داشته باشد که کتب فنی را از زبان عربی و فرانسه ارتجالا ترجمه کند و بنده این را زائد میدانم و گمان نمیکنم که برای مقامات بالاتری هم این قید لازم باشد .
مخبر ـ مخصوصاً آقای رهنما اطلاع دارند که کتابخانه اهمیت آن چیست ؟ باید تصدیق بفرمایند که یکنفر مدیر کتابخانه باید خیلی معلو مات داشته باشد حتی در سایر جاها مخصو صاً علم کتا بخانه یک فنی است که تدریس میکنند منتهی در مملکت ما هنوز نه کتابخانه هامان آنقدر عالی است و نه آن مدارس را داریم .بنابر این اقلا چیز هائی را که یکنفر مدیر کتا بخانه باید دارا باشد باید از او بخو اهیم و اینکه میفرمایند معلو مات مدرسه متو سطه یا تصد یق کافی است بنده کافی نمیدانم . جهتش هم اینست که در مدارس ما مخصو صاً عربی آنقدر در یرو گرام قید نشده که بتواند کتابی را ترجمه کند .
و البته کسیکه واجد اینمقام میشود باید بتواند کتب عربی را ترجمه کند باید منطق و معلنی بیان و صرف و نحو بداند تا بتواند یک کتابی را که عربی است یا کتب دیگری را که محتاج باو هستیم ترجمه نماید و بالاخره بنده یک کسی را که دارای تصد یقنامه در مدارس متو سطه باشد که بتواند یک کتاب علمی فرانسه را ترجمه نماید سراغ نداریم .
عظیمی ـ غیر عملیش را هم نمیتوانند مخبر ـ غیر عملیش راه بفرمایش آقای عظیمی نمیتوانند ترجمه کنند بنابر این متصدی کتا بخانه را اگر آقایان قائل شوند باید با سایر مستخدمین معلو ماتش فرق داشته باشند تا این درجه که کمیسیون رای داده بایستی موافقت بفرمایند زیرا نظریه بعضی ا ز آقایان در کمیسیون بیشتر ای اینها بود و بالاخره نظریات در کمیسیون تمدیل شد و باین درجه قرار دادند وحالا اگر آقایان نظریاتی دارند پیشنهاد میفرمایند میروند بکمیسیون و در اطرافش مدافعه و مطا لعه میشود و البته اگر کمیسیون صلاح دانست تصویب میکند .
بعضی از نمایندگان ـ مذاکرات کافی است . نایب رئیس ـ کافی است ( گفتند ـ بلی ) نایب رئیس ـ پیش نهادها قرائت می شود .( بشرح ذیل قرائت شد )
پیشنهاد آقای قایم مقام ـ بنده پیشنهاد می کنم در ماده ۱۶ پس ار لفظ ارتجالا اینطور نوشته شود : صفحه از کتاب عربی و صفحه از کتاب فرانسه را در حضور هیئت ممتحنه تر جمه نماید .و نوشته شود .
قائم مقام ـ یک کلمه بفارسی اضافه بفرمائید . پیشنهاد آقای ضیا ء الو اعظین ـ پیشنهاد می شود که ماده ۱۶ سطر دوم بترتیب ذیل اصلاح شود : وطبان عربی یا فرانسه را . پیشنهاد آقا سید یعقوب : بنده پیشنهاد می کنم که ماده ۱۶ اینطور اصلاح شود : متصدی کتا بخانه باید تصد یقنامه یا معلو مات مدرسه متوسطه را دارا و قادر بر ترجمه کتاب باشد .
پیشنهاد آقای سید المحققین : ماده ۱۶ متصدی کتا بخانه مجلس شورای ملی باید تصدیقنامه یا معلو مات مدرسه متوسطه را دارا بود ه و زبان عربی و فرانسه را بداند و ارتجالا قسمتی را از کتب معموله ترجمه بنماید الی آخر .
پیشنهاد آقای شیخ الرئیس - بنده پیشنهاد میکنم برای کتابخانه باید متخصصین فنی استخدام شود .
پیشنهاد آقای دامغانی . بنده پیشنهاد میکنم بجای مدرسه متو سطه نوشته شود . مدرسه سیاسی که زبان عربی راهم تامین نماید . پیشنهاد آقای رهنما .
بنده پیشنهاد میکنم : که ماده ۱۶ بطریق ذیل اصلاح شود : متصدی کتابخانه باید تصدیقنانه مدرسه متوسطه را داشته باشد و یا اینکه معلو مات همان درجه را حایز باشد پیشنهاد آقای روحی : پیشنهاد میکنم ماده ۱۶ را از لحاظ نظامنانه کتا بخانه مجلس را زائد می دانم بجهت اینکه در نظامنانه کتا بخانه مراتب مذ کوره در ماده ۱۶ قید شد و دیگری اینجا زائد است
نایب رئیس ـ چند فقره پیشنهاد راجع بدستور و ختم جلسه رسیده است قرائت میشود .( بمضمون ذیل قرائت شد )
پیشنهاد آقای امیر حشمت ـ بنده پیشنهاد میکنم مذاکره در قانون استخدام مجلس موقتاً مسکوت و کسری اعضاء کمیسیون نظام انتخاب شده سپس مذاکرات در قانون استخدام مجلس جریان یابد پیشنهاد آقای کازرونی ـ بنده پیشنهاد میکنم که مذاکره در قانون استخدام مو قوف و چند فقره خیر کمیسیون عرایض قرائت و رای گرفته شود .پیشنهاد آقای اخگر ـ بنده پیشنهاد میکنم جلسه ختم شود . پیشنهاد آقای ملک التجار ـ بنده پیشنهادمیکنم جلسه را ختم فرمائید نایب رئیس ـ آقای مساوات هم پیشنهاد کرده اند جلسه ختم شود .آقای امیر حشمت ( اجازه )
امیر حشمت ـ مطابق ماده پانزده نظامنامه بایستی کمیسیو ن های هفت گانه در اول دوره مجلس انتخاب شوند و از همان ابتدا تاکنون یک نفر از اعضای کمیسیون نظام انتخاب نشده و یک نفر دیگر هم استعفا کرده بنابر این یک کمیسیون باین مهمی بلاتکلیف مانده و این دستوری هم که الان درش مذاکره میشود پنجاه وسه ماده است و باین طوری امروز تمام نمیشود وبالاخره میبایستی کمیسیون ها هم کار بکنند تا برای دستور مجلس کار حاضر شود در این صورت گمان میکنم که محتاج به رای هم نباشد .
برای اینکه یک کمیسیون باین مهمی با این وضع امروزه سرباز گیری که دولت و مردم دچار فشارند نباید عقب بیفتد و بنابر این بنده تصور میکنم که مانعی نداشته باشد که این دو نفر انتخاب شوند
نایب رئیس ـ راپورت از کمیسیون داده شده و در تحت طبع است و گمان میکنم کمیسیون کار فوری باین ترتیبی که میفرمائید فعلا نداشته باشد و امروز هم چون موقع گذشته اگر آقایان موافقت داشته باشند درجلسه آتیه جز و دستور شود که انتخاب دو نفر کسری اعضا ء کمیسیون بشود آقای کازرونی
( اجازه) کازرونی – عرض میکنم چند نفر از آقایان یک اجازه هائی از مجلس خواسته اند که بعضی از آنها مریض و بستری بوده اند .حالا که آمده اند بمجلس اداره مباشرت آنها را جریمه میکند فریاد میکند که ما اجازه گرفته ایم بکمیسیون مراجعه میکنند میگوئیم خبر داده شده و بالاخره اینها همینقدر بلاتکلیف مانده اند و هر روز هم یک چیزی جزودستور میشود این دوره چیز غریبی است . خبری که از کمیسیون عرایض بمجلس میآید مدتها میگذرد قرائت نمیشود و وقتی قرائت میشود که صاحب اجازه مجبورا استرداد میکند بملاحظه اینکه موقع مقتضی شده حالا بنده استدعا میکنم چند فقره خبری که از کمیسیون داده شده قرائت شده و تکلیفش معلوم شود .
نائب رئیس- مخالفی نیست ؟ شیخ الرئیس- پیشنهاد ختم جلسه مقدم است . نائب رئیس – پیشنهاد شده است که قبل از ختم جلسه این موضوع تکلیفش معلوم شود . آقای تدین (اجازه )
تدین- عرض میکنم که این هر دو موضوع راجع به دستور جلسه است هیچکدام را نمیشود گفت مقدم یا موخر است و بنده تصور میکنم مسائلی که مربوط بامور داخلی مجلس است بهیچوجه محتاج برای آن نباشند عمل مجلس هم در این چند دوره بر این بوده است این وظیفه رئیس محترم مجلس است که قبل از شروع بدستور یا بعد از شروع بدستور مطالبی که مربوط بجریانات داخلی مجلس است باطلاع مجلس برساند از آن قبیل راپورت انتخابات آقایان نمایندگان است که هیچ محتاج برای آن نیست که جزو دستور بشود یا نشود . یکی هم مسئله مرخصی واجازه گرفتن است و این لازم به رای نیست البته وظیفه مقام ریاست است که قبل از دستور یا بعد از دستور بعرض مجلس برساند . نائب رئیس . چون پیشنهاد ختم جلسه مقدم بود . اگر مخالفی نیست قرائت شود .
بعضی از نمایندگان – بخوانند (خبر راجع به مرخصی آقای کی استوان بشرح ذیل قرائت شد ) آقای کی استوان نماینده محترم چون مریض بستری بوده اند از حضور در جلسات چهارم و ششم و هفتم جدی معذور بوده اند کمیسیون عذر ایشان را موجه دانسته تصویب مینماید که غائب با اجازه منظور شوند . نائب رئیس- مخالفی نیست ؟
( گفتند- خیر ) نائب رئیس- رای میگیریم بمفاد این راپورت . آقایانی که تصویب میکنند قیام فرمایند (اکثر قیام نمودند ) نائب رئیس- تصویب شد (راپورت راجع بمرخصی آقای ناصرالاسلام بمضمون آتی خوانده شد)آقای ناصرالاسلام گیلانی نماینده محترم بواسطه عارضه کسالت از حضور در جلسه ششم و هفتم جدی استعذار کرده اند کمیسیون عذرشان را موجه دانسته تصویب مینمایند غایب با اجازه نوشته شوند .
نائب رئیس- رای میگیریم باین راپورت آقایانی که موافقند قیام فرمایند (جمع کثیری برخاستند) نائب رئیس-تصویب شد ملک التجار – مال آقای دست غیب هم هست. دست غیب- بنده مستردداشتم نائب رئیس-(خطاب بآقای دست غیب) نخوانند؟ دست غیب-خیر .(راپورت کمیسیون راجع بمرخصی آقای راهنما بشرح زیر قرائت شد)آقای رحمت نماینده محترم اجازه مرخصی چهار ماه از تاریخ حرکت بجهت عزیمت باروپا و معالجه کسالت مزاج و خودشان خواسته اند کمیسیون تصویب مینمایند که مدت سه ماه از تاریخ غائب با اجازه باشند
نائب رئیس- آقای حائریزاده (اجازه)
حائری زاده-بنده تصور میکنم آقایان در نظر گرفته اند مجلس شورا یملی رادر اروپا تشکیل میکند.چون چند نفر سه ماهه اجازه گرفته اند اجازه آقای رهنما هم این جلسه آمده نمیدانم مال سایر آقایان کی میآید وبالاخره شاه در اروپا مجلس در اروپا دوتاش زیادی است .نائب رئیس –آقای عدل الملک(اجازه)عدل الملک-تا بحال معمول نبود وقتی که یک نماینده مطالب خود را بعرض مجلس میرساند اورا تعقیب کنند و کلمات موهن بفرمایند هرکس در امور خوانوادگی خودش استقلال دارد زیرا کسالت دارد .نقاهت دارد یا غیر اینها در هر صورت بنده بآقای حائریزاده تذکر میدهم که این عنوان نسبت بیک نماینده بر خلاف شون همکاری و نمایندگی است .
حائریزاده-من چیزی عرض نکردم .
نائب رئیس-رای میگیریم بمفاد راپورت کمیسیون-آقایانیکه مرخصی آقای راهنما را تصویب میکنند قیام فرمایند.(عده کثیری قیام فرمودند)رئیس-تصویب شد.(راپورت دیگر راجع بمرخصی آقای آقا میرزا یداله خان بشرح زیر قرائت شد) آقای میرزا یداله خان نماینده محترم بجهت سرکشی به امور شخصی اجازه پنجروز غیبت از تاریخ هفتهم عقرب کرده بودند کمیسیون تقاضای ایشان را بجادانسته تصویب مینماید. نائب رئیس - رای میگیریم کسانیکه موافقند قیام فرمایند . ( اغلب قیام نمودند )
نایب رئیس - تصویب شد .جلسه آتیه روزپنجشنبه سه ساعت قبل از ظهر دستور قانون انتخاباتست. آقای معتمدالسلطنه پیشنهادی کردند قرائت می شود. دستور همیشگی روز پنجشنبه قانون انتخابات است حالا بسته بنظر مجلس است.
معتمدالسلطنه-مستردداشتم.
نائب رئیس-مستردداشتید؟
معتمد السلطنه -بلی
(مجلس سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورایملی موتمن الملک
منشی علی اقبال الممالک
منشی معظم السلطان