مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۳ آذر ۱۳۲۰ نشست ۶
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین و قراردادهای بین‌المللی مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مجلس یک ساعت پیش از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید
صورت مجلس پنجشنبه ششم آذر ماه را آقای طوسی (منشی)قرائت نمودند**
- تصویب صورت مجلس
۱ - تصویب صورت مجلس
رئیس - درصورت مجلس نظری نیست/(گفته شد - خیر) تصویب شد. آقای نخست وزیر.
- معرفی هیئت دولت از طرف آقای فروغی نخست وزیر
۲ - معرفی هیئت دولت از طرف آقای فروغی نخست وزیر
نخست وزیر(آقای فروغی) - خاطر آقایان محترم را یادآور می‌شوم که در ماه شهریور که مقارن بود با حوادث مهمی که دراین کشور روی داد بنده عارضه کسالت سختی پیدا کردم بطوری که درماه قبل که ماًمور تشکیل هیئت دولت بودم چنان بستری شده بودم که از برای معرفی هیئت دولت وحتی برای میاحثه برنامه هیئت دولت نتوانستم درمجلس شورای ملی حاضر بشوم وآقایان دکترها وپزشکها چه داخلی وچه خارجی به بنده توصیه می‌کردند که می‌بایستی کار نکنم وباینواسطه امیدوارم بودم آن چند روزی که از دوره دوازدهم مجلس شورای ملی باقی مانده‌است بگذرانم و دوره جدیدمجلس شورای ملی افتتاح بشود ومشغول کار بشوند وبنده بتوانم آسایش پیدا کنم واستراحتی بکنم ولیکن اخیراً مراحم اعلیحضرت همایونی و عنایات ایشان را نسبت خودم طوری دیدم و باندازه‌ای اظهار علاقه فرمودند باینکه بنده بخدمتگذاری خود ادامه بدهم که خجل شدم و ناچار امیدم باین بودکه آقایان نمایندگان محترم که از حال بنده کاملا استحضار دارندرعا یت حال بنده را بکنند آن منظور حاصل شود ولیکن حسن توجه آقایان نتیجه بر عکس بخشیدحاصل کلام این است که بازهم درتشکیل هئیت دولت جدیدواشتغال بکارکشور قرعه فال بنام من ناتوان زده شد بنا براین هئیت دولت راازاینقراربه مجلس شورای ملی معرفی می‌کنم:
- - آقای تدین وزیر فرهنگ
- - آقای باقرکاظمی وزیر بهداری
- – آقای آهی وزیردادگستری
- – آقای علی سهیلی وزیرامورخارجه
- – آقای سپهبداحمدی وزیرکشور
- - آقای گلشائیان وزیرپیشه و هنر وبازرگانی
- – آقای سرلشکر احمدنخجوان وزیرجنگ
- – آقای سرلشکرجهانیانی وزیرراه
- – آقای علی اکبر حکیمی وزیر کشاورزی
- - آقای دکتر مشرف نفیسی وزیردارائی
- – آقای حمیدسباح وزیر پست و تلگراف
بطوری که آقایان ملاحظه می‌فرمایند تغییرات در کابینه سابق زیاد داده نشده‌است فقط دو سه نفر از کابینه خارج مانده‌اند و آقایان محترم مستحضرند که تشکیل کابینه‌ها طوری است که گاهی اوقات مستلزم این می‌شود که اشخاص تغییر وتبدیل پیداکننداین تغییر وتبدیل ابداًنه دلالت می‌کند براینکه آن وزرائی که سابق بوده‌اند کار نکرده‌اند وبایدکار کرده‌اند ومحل اعتمادنیستندونه دلایت می‌کندبراینکه بعدها نبایدبآنها کارداده شودامیدوارم آقایانیکه درکابینه سابق بسمت وزارت محل استفاده بئده‌اند وخارج شده‌اند باز هم بتوان ازوجودشان فعلاً به وجه دیگر استفاده کرده والبته روزی هم بازبسمت وزارت محل استفاده خواهند شد از آقایان بخاطر دارند که دردوماه قبل هیئت دولت سابق که به مجلس شورای ملی معرفی شد برحسب معمول برنامه‌ای تقدیم مجلس کردکه اینجا مطرح وموضوع مباحثه شدوبالاخره مجلس شورای ملی آن برنامه راتصویب کرد حالا در واقع هیئت دولت با یک جزئی تفاوتی همان هیئتی است که سابق بود مجلس شورای ملی هم اکثر یتش همان شکلی است که دردوره دوازدهم بود باستثنای عده قلیلی همان آقایان کرسی‌های سابق واین مقام را اشغال کرده‌اند وبنده خیلی خوشوقتم به اینکه می‌بینم وممکن شد که بعد از دوره دوازدهم مجلس شورای ملی کماکان باز بسهولت ودر مدت کمی تشکیل شد. حالا مجلس که تقریباً تغییری نکرده وهیئت دولت هم تغییرکمی کرده‌است برنامه ماهمکه تقدیم مجلس شده بود. تقریباً دوماه بیشتر از آن نگذشته وآن برنامه اولاً مشتما بر مسائلی بود که گمان می‌کنم تا مدت مدیدی ممکن است زمینه عملیات هر هیئت دولتی باشد وبعلاوه مدت هم مدت زیادی نبوده‌است که بتوان درآن مدت تمام مطالب آن برنامه را بانجام رسانید وباستثنای بعضی قسمت‌ها که انجام گرفته باقی مطالب کاملاً یا جزاً باقی است وبایستس انجام بگیرد. بنابراین گمان می‌کنم آقایان نمایندگان محترم موافقت بفرمایند که ما برنامه تازه‌ای دیگر تقدیم مجلس نکنیم که اوقاتی از مجلس را مصروف این کار بکنیم. چیزی که هست این است که مسائلی که در کشور هست برحسب مقتضیات گاهی اوقات بعضی از آنها بیشتر اهمیت پیدامی‌کند وبیشتر فوریت داردوایجاب می‌کند که هیئت دولت وکار کنان مملکت بآنهابیشتر اهمیت بدهند امروز هیئت دولت اینطور می‌بیند وتصور می‌کنم که آقایان نمایندگان محترم هم این نظر را داشته باشد که دراول درجه اهمیت امریکه باید نه تنها هیئت دولت بلکه همه عناصر صالح این کشور علاقه دارند که درآن صرف اهتمام شود مسئله استقرار امنیت است(نمایندگان – صحیح است)متاًسفانه در نتیجه همان حوادثی که بآن اشاره کردیم و در ماه شهریور واقع شد ودر دنباله آن ترتیبی پیش آمد که کسانی که طالب بازار آشفته هستند گمان کردند موقع آن رسیده‌است که بازار آشفته را می‌توانند درست کنند وآنچه از بازار آشفته باید استفاده کرد بکنند البته آقایان نمایندگان موافقند دراینکه دولت باید اهتمام بکند در اینکه بازار مملکت آشفته نشود(صحیح است). این یک مسئله بود که می‌خواستم عرض کنم وخاطر آقایان نمایندگان مجلس شورای ملی را متذکر کر بکنم که دولت این نظر را دارد کاملا وهمچنین نظر دارد باینکه نه تنها اعضاء دولت بلکه آقایان محترم بلکه تمام صلحای کشور وهر کسی که بحسن جریان امور کشور علاقه دارد باید با دولت دراین کار وحصول این مقصود مساعدت ومعاضدت بکند(نمایندگان - صحیح است)یک مسئله دیگر که فقط می‌خواهم توجه بدهم این است که بعد از مسئله استقرار امنیت که در واقه تکمیل امنیت است و چیزی است که امروز مورد توجه همه کس است والبته دولت هم باید توجه بکند آن تاًمین خواربار ومواد غذائی مملکت است.(صحیح است)
باز درنتیجه همان حوادث وپیش آمدهائی که شدوهمچنین در نتیجه عدم مساعدت روزگاروبدی محصول در بعضی نقاط ونیز درنتیجه کمی یا نبودن وسائل نقلیه در بعضی از نقاط کشوراین امر حادث شد که مسئله خواربار کشور که البته از همه مهمتر گندم و نان است اشکال پیدا کرد. هرچند هیئت دولت سابق هم چند روز پیش دوره اش منقضی شد اهتمام لازم دراین کارباندازه‌ای که مقدوربود بعمل آورد. چنانکه بدنیست که باستحضار خاطر نمایندگان محترم برسانم دوماه قبل ک آن موقع در سر کارآمددرشهرتهران ودرانبارهای دولتی شاید بقدر دو روز گندم موجود نبود ولی امروز باکمال مسرت عرض می‌کنیم که برای مدت چندین ماه نان تهران تامین شده‌است والبته بازهم اهتمام خواهدشدکه انشاءالله خاطرهمه ازاین بابت آسوده بوده وزحمتی واردبیایدونگرانی درهرصورت نباشد۰ این عرایضی بودکه می‌خواستم عرض کنم اگرآقایان نمایندگان باعرایض بنده موافقت داشته باشند وبا اینکه مقید نباشندکه برنامه جدیدی تقدیم مجلس شورای ملی شود آنوقت تمنای بنده این است که نظر خودشان رادرباب هیئت دولت معلوم بفرمایند که اگر موافقت هست فورا این هیئت دولت می‌تواند مشغول خدمتگذاری بشود۰
رئیس - آقای روحی
روحی - بنده می‌خواستم جناب آقای نخست وزیررا متذکرکنم که بااعتماد وحسن اطمینانی که مجلس بشخس ایشان دارد معهذا بایستی باصول قوانین ونظامات توجه داشت مجلس دوازدهم یک مجلس مستقل وجداگانه‌ای بود که پایان یافت و ایشان هم در آن مجلس یک برنامه‌ای تقدیم کردند و تحت مداقه قرار گرفت وتصویب شدوامروزاین مجلس جداگانه ایست ومانباید تکلیف کنیم که دولتی که دران موقع درآن مجلس بوده‌است این پرگرامش بوده‌است این را هم عطف برآن منیم مخصوصاً درموقع تقدیم بودجه وتدیم برنامه دولت حق مسلم نمایندگان است که از نظر همکاری دولت نظریات اصلاحی خودشان را که شاید بنفع دولت باشدبعرض برسانند این پر گرام رابنده بنوبه خودم عقیده دارم کهاگر تهیه بفرمایند وتقدیم بکنند وماهم بتوانم اظهار نظر کنیم مجلس دوازدهم کهدراین پر گرام اظهار نظر کرده ربطی بدوره سیزدهم ندارد دولت پرگرام می‌خواهد وماهمباید اظهار نظر بکنیم واینطور بیسابقه ات که دولت بیاید بگویدبرنامه من همان برنامه گذشته‌است که درمجلس گذشته بتصویب رسیده‌است دولت امروز یک دولت جداگانه ایست وبعضی افرادش هم عوض شده‌اند شاید یک مقتضیاتی باشد وبرآنمواد برنامه یک چیزهائی علاوه باشد الآن بیاناتی فرمودند در اطراف تاًمین کشور ودراطراف خواربار کشور وواقعاً ماعلاقه مندیم که دراطاف اینها اظهاراتی بکنیم شاید اینها هم منتج نتیجه برای دولت باشداین وضع را بنده خوب نمیدانم خوب است آقای نخست وزیر موافقت بفرمایند ویک پرگرامی تهیه بکنند وبه مجلس بیاورند وبعد هم دولت رای اعتماد بخواهد وآنهائیکه پشتیبان هستند البته رای خود را خواهند داد والا این بنده بی سابقه میدانم وخوش آیند نمی‌بینم
رئیس - اقای انوار
سید یعقوب انوار - موضوع مسئله همین است که آقای روحی همکار محترم اظهار کردند ومن مخصوصاً توجه می‌دهم نظر آقای رئیس الورزاء را که همیشه ایشان متوجه بوده‌اند که جریان مجلس شورای ملی وجریانات پارلمانی محفوظ باشد وخودشانهم کاملاً مستحضرشدند که مجلس شورای ملی بایک حسن استقبالی با یک اعتقاد زیادی یبایشان اعتماد کردند وبنده هم جزء آقایان هستم واز اعضاء فراکسیون اتحاد هستم دراین موضوع کهعرض می‌کنم درفراکسیون اتحاد صحبت نشده‌است بنده خواستم بعرض مجلس برسانم که ما درفراکسیون اتحاد مطابق نظامنامه‌ای که داریم یک موضوعی که بحث می‌شود بعد در فراکسیون صحبت می‌شود الآن این موضوعی را که آقای رئیس الوزراء فرمودند یک موضوع خیلی با اهمیتی است بعلت اینککه می‌فرمایندبهمان پرگرام گذشته شممارای اعتماد بدهید همان طور که گذشته اگر مستحضر باشید درآن کابینه که گذشت اگر بخواهم جسارت کنم که اکثریت بواسطه اینکه یک پیش امدهائی بود که رای گرفتهنشد ورای باورقه گرفته نشد شما موافقت بفرمائید آقای رئیس الوزراء که رای باورقه گرفته شود وما که دارای یک ورقه سفید درخشانی هستیم به پرگرام شما که می‌آید به برنامه شما رای اعتماد می‌دهم نه اینکه آقای رئیس بفرمایند موافقین قیام کنند مخالفین قیام نکنند حالا ملاحظه بفرمائید هیچ شده‌است که پرگرام دولت بقیام وقعود تصویب شده باشد؟ رای به پرگرام باید باورقه باشد ایت است که بنده تقاضا می‌کنم وگمان می‌کنم مجلس هم موافقت بکندواین حرفی هم که می‌زنم مخالف با نظامنامه نیست این پرگرام راکه دادندطبع وتوزیع بکنندوروز شنبه یایک شنبه تشریف بیاورند ودراطراف آن مذاکره شود والا آقای رئیس الورزاء مااز عملیات شما مطلع هستیم وبااین بیاناتی که فرمودید موافق هستیم وباز در این باب تأکید می‌کنیم پشتیبان شما هستیم پشتیبان قوی و امیدواریم تا آخر دوره سیزدهم شما دوام کنید و هیچ مصر نباشید اینجا که آمدید فوراً رأی اعتماد بگیرید وبروید این است که بعقیده بنده قبول بکنید که پر گرام بیایدوطبع وتوزیع شودورأی اعتماد گرفته شود.
نخست وزیر - آقایان فرمایشاتی فرمودندواظهار موافقت با دولت هم فرمودندونسبت به بنده هم اظهار التفات فرمودندوبنده بایدتشکر بکنم ولیکن فقط یکی دو مطلب را بنده می‌خواستم تذکربدهم البته آقایان مذاکرات خواهند فرمودوهیچ مانعی نیست ولی یکی دو مطلب که بنده می‌خواستم تذکر بدهم یکی این است که فرمودند مجلس دوازدهم یک مجلس دیگری بودواین مجلس یک مجلس دیگری البته در اینکه این مجلس دو تا است یعنی کارکردن آن مجلس کیفیت دیگری بود وکیفیت حالا کیفیت دیگری اگر منظورشان این است بنده یادآوری می‌کنم که آن برنامه‌ای که تصویب فرمودند با همین کیفیت امروزی بود یعنی تغییراتی که بایستی داده شود داده شده بود وآقایان نمایندگانی هم که آن وقت درمجلس شورای ملی بودند اختیارات تامه داشتند. که با کمال آزادی اظهار عقیده بکنند ومی‌توانستند تصویب بکنند ومی‌توانستند تصویب نکنند وهیچ تفاوتی با امروز ازاین جهت ندارداین یکی و ثانیاً فرمودند اکثر عوض شده‌اند بنده تصورنمی‌کنم اکثر عوض شده باشند بنده می‌بینم اکثر همانهائی هستند که بودند واینکه فرمودند تصویب برنامه این کیفیت وطرحیکه بنده پیشنهاد کردم سابقه نداشت بنده تصور می‌کنم که سابقه داشته ومکرر هم سابقه داشته حالا بنده هیچ عجله ندارم برای اینکه فرضاًده روز بیست روز هم طول بکشدکه برنامه دولت تصویب شود بحال ماهیئت دولت تفاوتی نمی‌کند ما از امروز که از خدمت شما مرخص می‌شویم عجالهً خودمان را مسئول کار میدانیم کشغول کار هم می‌شویم ونسبت به برنامه دولت هم اولاً تصور می‌کنم که این برنامه سابق را تصدیق داشته باشید اگر یک چیزهائی هم اضافه شود عوض که نمی‌شود منتها شاید یک چیزهائی اضافه شود غرض این است که بنده و هیئت دولت هیچ عجله‌ای نداریم باینکه الان یک رأی اعتمادی دربیاید وورقه‌های سفید درخشانی که می‌فرمایند دربیاید ورقه‌ها البته سفید خواهد بودوبنده هم انشاالله روسفید خواهم بود ولی از ورقه آبی هم وحشتی ندارم زیرا آقایان محترم این مسئله را خوب میدانند ولی همه مردم این موضوع راخوب نمیدانند درضمن بیانات سابقم عرض کردم که آمدندورفتن وزرا دلالت براین نمی‌کند که اگر فلان وزیر بیرون رفت دلالت بر بدی اوبکند ویا اینکه اوکاربیقاعده‌ای کرده وهمین طور هم حالا می‌خواهم توضیح بدهم که درمفهوم پالمانی کلمه اعتماد یک معنائی دارد غیر از آن معنائی که عرف عامه دارد درعرف عامه وقتیکه می‌گویند من بیک کسی اعتماد دارم یعنی اورا آدم امینی میدانم یعنی آدم درستی میدانم واگر بگویند باو اعتماد ندارم یعنی اورا آدم نادرستی میدانم ولی درمجلس شورای ملی رسم همه جای دنیااین است کلمه اینطور درست شده‌است (حالا بجا این کلمه درست شده یابیجا کاری ندارم)اصطلاح شده‌است من که به این هئیت دولت یا فلان وزیر اعتماد ندارم معنیش اینست که امور کشور اظهار بفرمایند و ارائه طریق به هئیت دولت بفرمایند و دوات هم توضیحاتی بدهد در سیاست خودش و مطلب کاملاً منطقی است و خیلی هم مصلحت باشد و بنابراین هیچ مخالفتی ندارم بنابراین اگر اجازه میفرمائید ما می‌رویم یا همان برنامه را می‌آوریم یا اگر دیدیم چیزهایی باز در نظر باشد آن را مزید می‌کنیم بهر حال با نظر آقایان که محتاج میدانند ما برنامه بیاوریم و صحیح هم هست بنده هم موافق هستم و البته آقایانهم بیاناتی توضیحاتی و اظهاراتی در اطراف مصلحت کشور می‌فرمایند و ما هم نظریات خودمان را عرض می‌کنیم و بالاخره توفق می‌شود یا نمی‌شود (صحیح است)
جمعی از نمایندگان – مذاکرات کافی است.
جمعی دیگر - دستور.
- انتخاب اعضاء کمیسیونها
۳ - انتخاب اعضاء کمیسیونها
رئیس - عده از آقایان از مذاکره اجازه نطق خواستند اند ولیکن همینطور که فرمودند می‌ماند برای موقع طرح برنامه شروع می‌شود بانتخاب کمیسیونها. آقای اقبال
اقبال - بنده کاندید کمیسیون قوانین دارائی نبودم و حالا کاندید هستم تقاضی می‌کنم که آقایان به بنده رأی ندهند و بجای بنده آقای جعفر پناهی رأی بدهید.
بیات – در قسمت کمیسیونهای مجلس دو کمیسیون است که بنظر بنده جدیداً باید انتخاب شود و یکی هم کمیسیون سابق است که حالا بترتیبی که در مجلس معرفی شد دو وزارتخانه یکی بشود و یک وزیر معرفی شد و یکی هم وزارت بهداری است که کمیسیون مخصوصی ندارد...
عده نمایندگان - دارد. انتخاب می‌کنیم.
بیات –– پس بایستی قبلاً یک رأی گرفته شود برای تشکیل کمیسیون بهداری چون یک کمیسیونی است که جدیداً تشکیل می‌شود. قبل از اینکه وارد در انتخاب کمیسیونها شویم بایستی مقام ریاست یک رأی بگیرند نسبت به تشکیل کمیسیون بهداری و بعد در صورتیکه آقایان موافقت کردند کمیسیون بهداری هم انتخاب شود.
رئیس - کمیسیون بهداری در صورت نوشته شده و در موقعش اعلام خواهد شد. پنج نفر بقرعه انتخاب می‌شوند برای استخراج آراء.
(آقای هاشمی اقتراع نمودند آقایان:اعتبار - مسعودی خراسانی – مشاور – پناهی و خلیل حریری تعیین گردیدند)
رئیس – آقای طالش.
طالش –اغلب آقایان میل ندارند که در بعضی کمیسیونها عضویت داشته باشند حالا هم ظهر است اکثریت هم نیست بعضی از آقایان هم پیشنهاد ختم جلسه کرده‌اند این است که تقاضا می‌کنم سایر آقایان هم موافقت بفرمایند جسله ختم شود.
رئیس – آقای انوار.
انوار – نظر بنده این است که آقایان طالش هم موافقت بفرمایند که کمیسیونها انتخاب شود بعد ختم شود.
رئیس – آقای طباطبائی.
طباطبائی – توجه بفرمائید آقایان الآن ظهر است (بعضعی از نمایندگان – باشد) چه عجله دارید دو کمیسیون هم کمیسیونها اضافه شده‌است (بعضی از نمایندگان – هر دو معین شده‌است) بنده نظرم این است که هیچ عجله در کار نیست هئیت دولت هم که بعد پرگرام خودشان را خواهند آورد و کاری فعلاُ نیست و ما هیچ ملزم نیستیم که اینطور عجله کنیم.
جمعی از نمایندگان – خیر کمیسیونها حاضر است و انتخاب می‌شود.
رئیس – انتخاب کمیسیونها در دستور گذارده شده و صورتش هم حاضر است.
جمعی از نمایندگان – شروع بفرمائید.
رئیس – شروع می‌شود بانتخاب کمیسیون دارائی عده حاضر ۹۷ عده اعضاء کمیسیون هیجده نفر آقای دکتر سنگ.
دکتر سنگ – خواستم عرض کنم که آقای معتضم سنگ بواسطه کسالتی که دارند نمی‌توانند در کمیسیونها حاضر شوند خواستم استدعا کنم از آقایان که ایشان را در کمیسیون دارائی مرقوم ندارند و عوض ایشان آقای دکتر تاج بخش را مرقوم بفرمایید و همینطور در کمیسیون راه هم داوطلب نیستند عضویت داشته باشند.
(اخذ آراء کمیسیون قوانین دارائی بعمل آمد)
رئیس - آقای دکتر جوان.
دکتر جوان – نسبت به کمیسیون دادگستری چون رأی گرفته شد بنده لازم دانستم که توضیحی عرض کنم. بنده تا بحال مفتخر به عضویت کمیسیون دادگستری بودم و در این مرتبه بجای بنده آقای ذوالقدر را نوشته‌اند چون این صورتی که نوشته شده‌است از طرف فراکسیونها است بنده صحیح میدانم و اعتراضی هم ندارم جای اعتراض هم نیست از این جهت هم قبل از انتخاب کمیسیون دادگستری عرضی نکردم ولی در خارج چون یک موضوعی شنیدم که برای رفع سوء تفاهم خواستم عرض کنم که آقای لیقوانی گویا بعنوان نقل قول از بنده فرموده بودند. که دکتر جوان انتناع می‌کند از قبول عضویت کمیسیون دادگستری خواستم عرض کنم که بنده هیچوقت از انجام وظیفه امتناع نمکنم و بنده چنین مطلبی را هیچوقت نگفته‌ام و اگر ایشان هم همچو حرفی زده باشد صحت نداشته‌است.
لیقوانی - بنده تکذیب می‌کنم و همچو چیزی نبوده و اگر گفته بودم تکذیب نمی‌کردم.
رئیس - شروع می‌شود بانتخاب کمیسیون کشور. عده حاضر ۹۶. عده اعضاء کمیسیون ۱۸ نفر.
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس - انتخاب کمیسیون فرهنگ شروع می‌شود. عده حاضر ۹۷. عده اعضاء ۱۸ نفر.
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس - آقای پالیزی.
هدایت الله پالیزی - در کمیسیون کشاورزی آقای عطاء الله پالیزی کاندید هستند و در اوراق دیدم اشتباها هدایت الله پالیزی نوشته‌اند خواستم استدعا کنم در موق رأی آقایان توجه فرموده اصلاح بفرمایند.
رئیس - کمیسیون پیشه و هنر انتخاب می‌شود. عده حاضر ۹۵. عده اعضاء کمیسیون ۱۸ نفر. آقای دکتر طاهری.
دکتر طاهری - بر طبق معرفی که آقای نخس وزیر فرمودند بازرگانی و پیشه و هنر یک وزارتخانه‌است ولی کمیسیون آنها دو کمیسیون است چون سابق دو وزارتخانه بود البته دو کمیسیون داشت اگر حالا همدو وزارتخانه‌است دو کمیسیون می‌خواهد و اگر یک وزارتخانه شده باشدکه دو کمیسیون نمی‌خواهد.
رئیس - آقای دکتر سمیعی.
دکتر سمیعی – بنده هم همین نظر آقای دکتر طاهری خواستم عرض کنم که بر طبق معرفی آقای نخست وزیر وزارت پیشه و هنر و بازرگانی یک وزارتخانه شده‌است بنابراین باید کمیسیون برای هر دو انتخاب شود.
مرآت اسفندیاری - مانعی ندارد هر دو کمیسیئن می‌نشینند با هم کار می‌کنند.
رئیس - آقای دکتر ملک زاده.
دکتر ملک زاده - بنده عقیده‌ام این است که نظریه آقایانی که فرمودند یک کمیسیون انتخاب شود برخلاف نظامنامه و قوانین است زیرا بدون اجازه مجلس نه می‌توانند تشکیل وزارتخانه بدهند و نه می‌توانند یک وزارتخانه را منحل کنند بنابراین بعقیده بنده تا نظر مجلس معلوم نشود این دو وزارتخانه دو وزارتخانه مستقل هستند و دو کمیسیون هم باید باشد مضافاُ باین کار که این دو وزارتخانه که بازرگانی و پیشه و هنر است بایکدیگر ندارد و نسبت باین موضوع بعد از آنکه برنامه دولت آمد و کیفیت این امر معلوم شد رلأی به این موضوع گرفته شد نسبت به یک کمیسیون یا دو کمیسیون اظهار نظر خواهد شد و فعلاُ چون هنوز معلوم نشده بایستی هر دو کمیسیون انتخاب شود.
رئیس - آقای طوسی
طوسی - مطابق نظامنامه همان طورکه آقای دکترهم فرموده بایدکمیسیون بعده وزارتخانه هامعین شودتاوقتیکه یک وزارتخانه اثبات یانفی آن به تصویب مجلس نرسیده بایدآن کمیسیون انتخاب شودمطلب دیگری راکه خواستم عرض کنم این است که آقایانی که استخراج می‌فرمایندرعایت بفرمایندکه بعضی ازآقایان درکمیسیون انتخاب شده‌اند واین برخلاف نظامنامه‌است این رارعایت بفرمایند
رئیس - آقای انوار
انوار - بنده عقیده‌ام این است مطابق آنچه که آقای رئیس الوزراء اظهارکردنددو وزارتخانه‌است وبایستی دوکمیسیون داشته باشیم ومطابق تربیتی هم که داریم کارکمیسیون بازرگانی علیحده‌است وکارکمیسیون پیشه وهنرعلیحده وفعلابایستی هردوکمیسیون انتخاب شود
(اخذآراء کمیسیون پیشه وهنربعمل آمد)
رئیس - کمیسیون بازرگانی انتخاب می‌شود. عده حاضر۹۸. عده اعضاء کمیسیون ۱۲ نفر
(آراء گرفته شد)
رئیس - کمیسیون امورخارجه. عده حاضر۹۸. عده اعضاء کمیسیون۱۲ نفر
(اخذآراء شد)
رئیس - کمیسیون راه انتخاب می‌شود. عده حضار۹۷. عده اعضاء کمیسیون ۱۲نفر
(آراء کمیسیون راه گرفته شده)
رئیس - کمیسیون کشاورزی. عده حاضر۹۵ - عده اعضاءکمیسیون ۱۲نفر
(اخذرای بعمل آمد)
رئیس - خیلی متاًسف هستم کهدراین نیم ساعت آقایان نمی‌توانند بیرون تشریف نبرند که مجلس از اکثریت نیفتد
بعضی از نمایندگان - اکثریت هست
رئیس - صحیح است ولی اکثریت ناقص است. شروع می‌شود بانتخاب کمسیون بهداری - عده حضار ۹۶ - عده اعضاءکمسیون دوازده نفر
(اخذ آراء بعمل آمد)
رئیس - کمسیون نظام. عده حضار ۹۵ - عده اعضاء کمسیون ۶ نفر. آقای دادور
دادور - بنده چون دردوکمسیون دیگر عضوهم خواهشمندم آقایان درکمسیون نظام بنده را ننویسندوکمی دیگر را بجای بنده مرقوم دارند
(اخذ آراء کمسیون نظام بعمل آمد)
رئیس - بطوری که آقایان مسبوق هستند هریک از آقایان دردو کمیسیون بیشترنمی‌توانند عضویت داشته باشند بایستی آقایان که استخراج می‌کنند این قسمت را رعایت بفرمایند وضمناًروز شنبه آرائی که گرفته شده استخراج می‌شود که نتیجه آن زودترمعین شود.
- موقع ودستور جلسه بعد - ختم جلسه
۴ - موقع ودستور جلسه بعد - ختم جلسه]
رئیس - موافقت می‌فرمایند جلسه را ختم کنیم(صحیح است)
جلسه آتیه روز یک شنبه ۱۶ آذر سه ساعت پیش ازظهر دستور مطالب موجوده (مجلس نیم ساعت بعدازظه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری