مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۲ تیر ۱۳۲۲ نشست ۱۷۸
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره۱۳
جلسه: ۱۷۸
صورت مشروح مجلس روز یکشنبه ۱۲ تیر ماه ۱۳۲۲
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس
۲- شور اول لایحه راجع به صدور اسناد خزانه و رأی به ورود در شور دوم
۳- موقع و دستور جلسه آتیه- ختم جلسه
(مجلس دو ساعت و نیم پیش از ظهر به ریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید)
صورت مجلس پنجشنبه نهم تیر ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند.
(اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است:
غایبین بی‌اجازه- آقایان: مجد ضیایی، دکتر سمیعی، منصف، تولیت، شهدوست، سمیعی، اورنگ، طالش، مشیردوانی، مکرم افشار، شجاع، عطاء‌الله پالیزی، نایینی، حمزه‌تاش، هدایت‌الله پالیزی، فرشی، دادور، مهذب، کازرونیان، شیرازی، سلطانی، صادق وزیری، شباهنگ، کامل ماکو، نصرتیان، بوداغیان، فرمانفرماییان)
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- آقای معدل
معدل- قبل از دستور
رئیس- آقای صفوی
صفوی- قبل از دستور
رئیس- در صورت مجلس نظری نیست؟ (گفته شد- خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- شور اول لایحه راجع بصدور اسناد خزانه و رأی بورود در شور دوم
(۲- شور اول لایحه راجع بصدور اسناد خزانه و رأی بورود در شور دوم)
رئیس- گزارش کمیسیون قوانین دارائی راجع باسناد خزانه مطرح است (صفوی- بنده با ورود در دستور مخالفم) آقایان می‌فرمایند دستور مطالب شما می‌ماند برای جلسه بعد.
ماده اول خوانده می‌شود
ماده اول: وزارت دارائی مجازات منحصراً برای پرداخت مطالبات بانک ملی از دولت تا حدود پانصد میلیون ریال اسناد خزانه صادر نماید- سررسید اسناد و همچنین نرخ بهره و انواع اسناد از حیث مبلغ بر حسب پیشنهاد رئیس کل دارائی و تصویب وزیر دارائی معین خواهد شد.
رئیس- آقای طباطبائی
طباطبائی- اسناد خزانه یعنی استقراض یعنی قرض و این لایحه بارزترین علامت ضعف بنیه مالی مملکت و درماندگی دولت است وقتی که قانون مالیات بردرآمد آمده بود همین قانون جدید و رفت به کمیسیونها در یکی از هیمن دو سه کمیسیون من شنیدم بیک نکتة صحیحی توجه کرده و در نتیجه مذاکرات از وزیر فعلی دارائی خواسته‌اند صورت قروض دولت را به بانک ملی و محلی پرداخت و مصرف این وجوهی که باسم وام از بانگ گرفته شده بیاورند چون یک مقدار زیادی کلیات این مالیات جدید مربوط بقروضی است که دولت نسبت به بانک پیدا کرده است شنیدم (من خودم نبودم) آقای بیات قول داده‌اند و قبول کردند که در عرض یک هفته صورت این قروض را برای استحضار کمیسیون بیاورند و ایشان رفته‌اند و بعد از یک مختصر مذاکره موفق نشده‌اند باین امر و آمده‌اند اظهار کرده‌اند که نمی‌توانیم صورت بیاوریم و حالا ملاحظه بفرمائید در سطر اول و دوم ماده اول اشاره شده است باین که وزارت دارائی مجاز است منحصراً برای پرداخت مطالبات بانک ملی از دولت تا حدود پانصد میلیون ریال اسناد خزانه صادر نمایند. بنده خواستم به بینم اولا وضع مالی دولت و اوضاع مجاسباتی دولت با بانک ملی تا حالا از چه قرار است و این پولهائی که گرفته شده است باسم وام کجا رفته است و بکجا ریخته شده است؟ و حساب اینها کجا است و مسئول این پولها کیست؟ و حالا اگر شما پنجاه میلیون آن را از این راه فکر کرده‌اید بپردازید بقیه قروض را که متجاوز از سیصد میلیون تومان است چکار می‌کنید و از کجا تأمین می‌کنید و برفرض که مجلس آمد و موافقت کرد با این فرمول و شما هم توانستید پنجاه میلیون تومان قرض بکنید بعد چه کار خواهید کرد؟ و بنده خیال می‌کنم قبل از رسیدگی دقیق باوضاع مالی مملکت و قبل از وصول بودجه به مجلس شورای ملی نشود باین قبیل لوایح اساساً رأی داد برای اینکه روزبروز به بارسنگین مملکت و دولت با این فرمولها اضافه می‌شود و مستقیماً این تحمیلات بدوش مردم وارد می‌آید و محل دیگری هم ندارید جز اینکه یک چنین لوایحی تهیه کنید و بیاورید برای افزودن مالیاتها و سنگین کردن بار زندگی مردم. باین جهت خواستم از آقایان تمنا کنم با عجله که می‌بینیم در طرح این لایحه هست و در رأی دادن بآن عجله که می‌بینیم در طرح این لایحه هست در رأی دادن بآن عجله نفرمایند زیرا یک چیز دقیقی است و یک چیز مهمی است و مربوط باوضاع مالی مملکت است اینکه آقای مؤید احمدی می‌فرمایند چیز مفیدی اس ممکن است ایشان یک اطلاع کافی‌تر و یک اطلاع مبسوط‌تر از اوضاع بانک و اوضاع اقتصادی دولت و حساب دولت داشته باشند ولی بنده آن اطلاعا را ندارم و از طرفی مراجعه می‌کنم به راپرتهای آقای دکتر میلیسپو این سه چهار پنج راپرتی که منتشر شده است تا حالا و می‌بینم که تمام یأس‌آور است و تمام دلالت می‌کند از اوضاع ورشکستگی خطرناک مملکت و اختلال و بدی اوضاع مالی مردم. عرض کنم قبل از این که ما بفهمیم این پولهائی که تا حالاگرفته شده مصرفش چه بوده و کجا رفته است و چه کرده‌اند و قبل از این که (قبلاً عرض کردم و باز هم تکرار می‌کنم) وضع بودجه مملکت روشن شود نمی‌شود باین قبیل لوایح رأی داد.
وزیردارائی- بنده در جلسة که این لایحه مطرح شد در کلیات و مادهاول توضیحاتی دادم و راجع به مطالبات بانک هم همانطور که اظهار کردند از کمیسیون صورت خواسته شد و بنده هم صورت گرفته‌ام و صورتش هم موجود است و معین شده است که برطبق چه قانون و در چه تاریخ و چه مبلغ گرفته شده است البته تمام آنها بر طبق قوانینی بوده است که از مجلس شورای ملی گذشته و همه آنها مصارف معینی دارد این وجوهی که گرفته شده صورت ریز آنهم معین است و بنده به کمیسیون خواهم داد که آقایان مستحضر شوند. اما راجع به حسابش البته این را چند روز قبل هم بنده بعرض آقایان رساندم که حسابهای گذشته آنطور که باید مرتب و منظم نبود شاید یک قسمت راجع به حسابهایش آنطور که منظور نظر بوده صحیح و کامل و روشن نیست ولی بطوری که عرض کردم وزارت دارائی یک ادارة رسیدگی تأسیس کرده است که این اداره رسیدگی مشغول رسیدگی بحساب‌های گذشته است که تمام این محاسبات را فعلاً تحت مطالعه درآورده‌اند و قریباً رسیدگی می‌کنند و نتیجه را گزارش خواهند داد البته این کار هم باین زودی نتیجه نمی‌دهد و مدتی وقت می‌خواند برای اینکه این محاسبات بواسطه تغییر و تبدیل ادارات که در مواقع مختلف بصورتهای مختلفی درآمده‌اند و حسابهایشان همه داخل هم است بایستی با دقت رسیدگی باین حسابها بشود و صورت بدهند اینها را ما مشغول هستیم و البته مراقبت هم می‌شود و جدیت می‌شود که هرچه زودتر حسابها رسیدگی شود باین حسابها و نتیجه قطعی آنها معین شود. راجع به قسمت دیگری که فرمودند که این موضوع را موکول به تصویب بودجه بکنیم اگر ما بخواهیم تمام کارها را موکول بتصویب بودجه بکنیم نتیجه نخواهیم گرفت برای این که الآن این لایحه که ما می‌خواهیم تصویب شود برای این است که می‌خواهیم یک پولی به بانک برسد که ما بتوانیم بآن وسیله یک ترتیبی بکارهای جاری بدهیم همانطور که عرض شد فعلاً در بانک محل نیست برای اینکه همین محاسبات جاری دولت بصورت عمل دربیاید و در قسمت فروش این اسهام هم عرض کردم برای این است که از مطالبات بانک از دولت یک قسمت آن داده شود که بانک هم بتواند کارهای مالی را انجام دهد و راجع به بودجه‌ها هم عرض کردم فعلاً ما مشغول هستیم و امیدوار هستیم که تا آخر همین ماه بتوانیم به مجلس بدهیم و این لایحه بیشتر مربوط به این است که یک مبلغی در دسترس دولت گذارده شود و یک پولی هم به بانک داده شود و حالا هم شور اول این لایحه است البته اگر آقایان نظریاتی هم دارند ممکن است بصورت پیشنهاد اظهار بفرمایند که در کمیسیون برای شور دوم مطالعات بیشتری بشود و بعد به مجلس بیاید.
رئیس- آقای منشور.
منشور- بنده موافقم ولی نظر بفرمایش آقای وزیر دارائی اگر نظریاتی هست حالا باید بعرض برسد شاید در شور دوم مورد توجه واقع شود. یک قسمت از فرمایشات آقای طباطبائی مربوط به این بود که ما محتاج بقرضه هستیم و این لایحه را باید برای تهیه پول بگذرانیم و مجبور به تهیه اعتباری از محل این قرضه هستیم این را بنده عقیده ندارم زیرا درآمد دولت مربوط به این قرضه نیست از محل درآمد بودجه است و محلش هم این مالیات‌هائی است که در آتیه گرفته خواهد شد اعم از اینکه این مالیاتها مستقیم یا غیرمستقیم باشد ولی قرضه را هر وقت می‌تواند دولت بکند و می‌بایستی حتماً قبل ازاین تاریخ آورده باشند وبنده معتقدم اگر در گذشته این قرضه را آورده بودند خیلی از کارهای اقتصادی ما بخوبی انجام شده بود و اینقدر هم فشار به مردم وارد نمی‌آمد و این کار در همه جای دنیای متمدن هم معمول است که وقتی کارهای بزرگ و مهمی دارند از قبیل ساختن راه آهن و یا کارهای بزرگ و مهمی دارند از قبیل ساختن راه آهن و یا کارهای بزرگ عام‌المنفعه دیگر اول متوسل بقرض داخلی می‌شوند و قرض را در یک مدت طولانی پنجاه سال و صد سال قرار می‌دهند و در آنمدت استهلاک می‌کنند و فرع و اقساط استهلاک آن را جزء بودجه هر ساله می‌گذارند و با این ترتیب هم دولت نظری که در انجام آن کار عام‌المنفعه داشته است انجام داده و هم برای آن کار مجبور نشده است یک مالیات سنگینی در یک مدت کمی بگیرد و ابداً صدمة هم بکسی ندارد و در این لایحه بنظری بنده اگر درش ذکر ربح و مدت می‌شد بهتر بود چون سابقه هم دارد مخصوصاً در قرضه فرانسه که متخصصین مالی پیشنهاد داده بودند هر چه مدتش کمتر است تنزیلش کمتر است و هر چه مدت طویلتر باشد تنزیلش بیشتر است و بطور خلاصه ربحش بسته بمدتی است که سهام در دست اشخاص می‌ماند مقصود این است که این پولهائی که دردست اشخاص هست جمع کنند واز انفلاسیون جلوگیری کنند حتی ابلیگاسیون‌های دیگری هم هست در فرانسه که آنها را توزیع می‌کنند باین جهت پول در کار نیست و می‌توانند از همان پولهائی که در خزانه دارند بکارهای لازمشان برسند بدون اینکه اسبا زحمتی برایشان بشود از این جهت بنده از آقای وزیر دارائی استدعا می‌کنم که در شور دوم این قسمتها را در نظر بگیرند و ممکن است مقرراتی وضع شود که شرکت‌های بیمه و شهرداریها موظف باشند که آنچه مازاد بودجه دارند و پول نزد آنها جمع می‌شود در خزانه داری کل تودبع کنند که از این حیث تحمیلی هم بکسی وارد نشده باشد و اسباب زحمت فراهم نشود.
رئیس- آقا دکتر ملک زاده
دکتر ملک زاده- بعقیده بنده این یک موضوع مهمی است و این اول دفتری است که در این ماده باز می‌شود در امور اقتصادی کشور. آقایان اجازه بدهید در اطراف این یک قدری بحث و توضیحاتی داده شود. یکسال و نیم است که همه ماها و همه مردم فریاد می‌کشند که فشار زندگی بجائی رسیده است که برای همه مردم غیر قابل تحمل شده است. البته این بالا رفتن زندگانی بیک علل و یک عوامل و یک موجباتی بوده است که شخصی که در رأس ممکلت و مدیر اقتصادی مملکت است باید آن علل و موجباتی که سبب بالا رفتن هزینه زندگی است پیدا کند و درصدد علاج یکی بعد از دیگری برآیند. این یک رویه مقتنی است که نسبت بکلیه مراحل زندگانی قابل تقدیس و عمل است. همه میدانید که یکی از مهمترین عللی که باعث بالارفتنی سطح زندگی یا هزینه زندگان شده است عبارت از تورم اسکناس است و این هیچ جای شبهه نیست که ۷۰ درصد یا ۶۰ درصد سبب بالا رفتن هزینه زندگی که برای مردم غیر قابل تحمل شده است مسئله تورم اسکناس است و نظر باسکناس است که من عقیده مند بودم که دولت بهر وسیله که هست بجای اینکه هر روز یک مقداری اسکناس طبع کند سعی کند که از این اسکنهائی که در دست مردم است وجریان دارد دو باره برگردد بخزانه دولت و بعد دو باره برگردد بدست مردم برای اینکه ما محتاج نشویم که هر روز یک مقدار اسکناس تازه در دسترس مردم بگذاریم و در نتیجه تورم آن زیاد شود البته ممالک متمدنه دنیا هم عقلشان می‌رسد که هر روز یکمقدار اسکناس تازه چاپ کنند و منتشر کنند و در دسترس مردم بگذارند ولی چرا آنها عوض اسکناس اسناد خزانه در جریان می‌گذارند؟ برای اینکه از تورم اسکناس جلوگیری شود و این مقدار اسکناس که در دست دولت مردم است بوسائل و وسائطی دوباره برگردد بدست دولت ولی ما هر روز یک مقداری اسکناس تازه طبع می‌کنیم و روز بروز این زندگانی غیرقابل تحمل بالاتر میرود بنابراین این کار یکی از آن راههائی است و یکی از آن علاجهای صحیح و منطقی است که تمام ممالک دنیای متمدن قبول کرده‌اند و این کار یک فایدة دیگری هم دارد و آن این است که اعتبار دولت را زیاد می‌کند برای اینکه متأسفانه در این مملکت آنطور که باید و شاید مردم مال را مال خودشان نمیدانند و آن اطمینان کاملی که باید بدولت داشته باشند ندارند ولی وقتی که این اسناد منتشر شد و وقتی که هر کس دید این پولی را که بدولت می‌دهد هر وقت که باید برود بگیرد بدون هیچ قید و شرطی پول خودش را می‌گیرد و دولت رد می‌کند البته اطمینان پیدا می‌کند و مردم پولشان را بدولت می‌دهند و از این راه یک استفاده هم می‌برند و از این سفته بازیها و غیره هم جلوگیری می‌شود. این حقیقت این موضوع است که بنده خواستم بعرض برسانم.
بعضی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- آقای صفوی.
صفوی- البته آقایان نمایندگان میدانند که تعیین دستور مجلس همیشه یا مجلس شورای ملی است و هر فرد از آقایان نمایندگان حق دارد در هر موقع پیشنهاد کند و تقاضا کند که یک مطلبی در دستور گذارده شود یا از دستور خارج شود در اینصورت رأی اکثریت مجلس شورای ملی قاطع است یا قبول می‌شود و خارج می‌شود یا رد می‌شود این بود که بنده خواستم عرض کنم این پیشنهادی را که بنده کرده بودم تکلیف آن را باید مجلس شورای ملی معلوم کند. اما راجع به این لایحه اسناد خزانه همانطور که این جا گفته شد (توجه بفرمائید آقای وزیر دارائی) بنده خواستم یک تمنائی از آقا کرده باشم و آن این است که فعلاً حساب جمع و خرج کشور متأسفانه بر مجلس شورای ملی روشن نیست و ما نمیدانیم مجلس شورای ملی نمیداند بنده که یکنفر نماینده مجلس هستم هنوز اطلاع ندارم که جمع و خرج مملکت چه طور است یک وقتی یک گزارش از طرف دکتر میلسپو منتشر می‌شود میگویند دولت ببانک ملی ۳۵۰ میلیون مقروض است در صورتیکه مجلس شورای ملی رأی نداده است ۳۵۰ میلیون از بانک ملی استقراض کند ا لبته ۳۵۰ میلیون رأی نداده یکوقتی است که باز یک لایحه می‌آورند برای یک اعتباری برای یک قرضی در کمیسیون و در مجلس گفته می‌شود که دو باره بودجه را بیاورید به مجلس شورای ملی برای اینکه درآمد و هزینه کشور را در دسترس عموم بگذارند که مطلع بشوند درآمد چیست، هزینه چیست و مردم مطلع بشوند که درآمد و هزینه چقدر است الان ماه چهارم سال است پریروز ۱/۱۲ بودجه را رأی دادیم و فردا که ماه پنجم می‌شود باز بودجه به مجلس نمی‌آید و مواجه می‌شویم با مرداد و ما مجبور هستیم باز یک مقداری هم برای مرداد رأی بدهیم در صورتی که بودجه دخل و خرج را کسی نمیداند و تنها مقام صلاحیت داری که بتواند دخل و خرج مملکت را تعیین کند البته مجلس شورای ملی است و هر چه دولت خرج کند باید از طرف مجلس شورای ملی تعیین شود- حال که میگوئید بودجه کسر دارد یا بایستی قرض بکنید. باید عملی بکنید. اسناد خزانه انتشار بدهید، یا کار دیگر. مقام صلاحیت‌دار مجلس شورای ملی است، و مجلس شورای ملی می‌گوید آقا ما باید بدانیم که شما چقدر درآمد و چقدر خرج دارید. شما گفته بودید که ما ۳۵۰ میلیون ببانگ مقروضیم و مطالبات غیر از قرضه است معلوم می‌شود که غیر از قرض یک مطالباتی هم به بانگ ملی دارد اگر این لایحه برای پرداخت قرضه می‌باشد بفرمائید آقای وزیردارائی. اینجا نوشته است برای پرداخت مطالبات بانک ملی از دولت تا حدود پانصد میلیون ریال اسناد خزانه صادر نمایند و ننوشته است برای قرضه بنابراین آنچه گفته شد بنده استدعا می‌کنم جمع و خرج کشور را بیاورید و به مجلس شورای ملی تقدیم کنید تا ما بدانیم که شما اساساً چقدر به بانک ملی مقروض هستید، چقدرش را تصویب کرده، چقدرش را تصویب نکرده است و بعلاوه بودجه را بیاورید که هزینه ما معلوم شود واگر بودجه ۱/۱۲ را آوردید شاید مجلس شورای ملی یک اقلامی را که زیاد است صلاح نداند در این موقع سخت اصلا رأی بدهد و اگر هر چه زودتر بیاورید به مجلس ممکن است کمیسیون بودجه آن اقلام را حذف بکند یعنی چیزهائی را قلم بگیرد و بار دولت سبک شود و شما هم محتاج بانتشار اسناد خزانه نشوید محتاج باستقراض خارجی نشوید و محتاج بمالیات نشوید؛ ما باید از جمع و خرج درآمد و هزینه بوسیله بودجه مسبوق باشیم بدون اینکه اطلاعی از درآمدهای پیش بینی شده داشته باشیم و بدون اینکه بدانیم خرجهائی که می‌خواهند بکنند کدام آن لازم است، همانطور بی‌اطلاع ما نمی‌توانیم آن نظریه را که در بودجه مملکتی داریم اعمال کنیم و ما مواجه با یک مشکلات دیگری خواهیم شد که مجبور می‌شویم یک لوایح دیگری را رأی بدهیم بنده مقتضی میدانم بجای این که این لوایح را بیاورید یک روز بنام اسناد خزانه و یک روز بنام دیگر و برای مخارج روزانه معطل هستید بودجه کل را بیاورید و اگر می‌خواهید این اسناد را بفروشید و مجبور هستید ببرید بگذارید ببانک رهنی پول آن شرکت را بگیرید و یا ببرید بگذارید بشرکت بیمه و پول آن شرکت را بگیرید که عملی نیست و میدانید که مجلس شورای ملی مسئول است جمع وخرج کشور را موازنه کند و بدهد بدست دولت و بگوید آقا این در آمد و این خرج و اگر کسر دارد بگوید آقا لایحه بیاور اما نه همین طوری که خودشان مالیات وضع کنند و خودشان بگیرند، مکرر گفته شده است نوشته شده است التماس کردیم خواهش کردیم که بیاورید بودجه را و نیاوردند از آن طرف برای تثبیت قیمتها یک اقداماتی می‌شود یک عملیاتی می‌شود و ما هنوز موفق نشده و نتوانسته‌ایم که قیمتها را تثبیت کنیم البته آقای وزیر دارائی ملاحظه فرموده‌اند که توقیف اجناس یک خسارتی برای شخص وارد کننده است و یک خسارتی هم برای شخص وارد کننده است و یک خسارتی هم برای شخص مصرف کنند را داشتند که یک مقداری زیادی مال وارد گمرک شده و شاید یک مقداری هم بعداً وارد شود کالاهای مزبور مدتی است توقیف است و بواسطه گرمی هوا و بدی هوا مقداری از آنها در انبارها دارد فاسد و خراب می‌شود و وقتی که این کالا فاسد شد در این موقع هم ما نمی‌توانیم هر چیز را که می‌خواهیم از خارج بیاوریم و این اجناس هم که باین طریق فاسد می‌شود با اینکه یک حق الارضی بایستی وارد کننده بپردازد و یک خساراتی هم از این طرف پیدا می‌شود و اگر چند روز بماند این اجناس بکلی فاسد می‌شود این راجع بتثبیت قیمتها و این هم راجع به بودجه و جمع و خرج مملکت است؟ سه ماه است تعدیل بودجه و موازنه جمع و خرج مانده و ما از آن بی‌اطلاعیم بنابراین این لایحه اسناد خزانه و لایحه مالیات بردرآمد و هرگونه مالیات دیگری را مجلس شورای ملی با کمال میل رأی خواهد داد ولی وقتی که مجلس شورای ملی با کمال میل رأی خواهد داد ولی وقتی که مجلس شورای ملی از جمع و خرج مملکت اطلاع داشته باشد و وقتی که بداند برای پرداخت مخارج کشور یک درآمد دیگری نداریم آنوقت می‌توانیم بوضعیت پولهائی که وزارت‌خانهای مختلف گرفته‌اند و خرج نکرده‌اند رسیدگی نموده و مقداری را که خرج کرده‌اند به بینیم چطور شده است؟ و برای حل تمام این اشکالات بعقیده بنده باید زودتر بودجه کل تقدیم مجلس شورای ملی بشود بعد این لوایح بیاید (صحیح است)
مخبر کمیسیون قوانین دارائی (افشار)- بیانات نماینده محترم راجع و بودجه بود که قرار شده است که به مجلس بیاورند و البته دولت هم قول داده است و بزودی خواهد آورد عرض کنم اینکه فرمودند این قرضه را دولت بدون اطلاع مجلس شورای ملی گرفته است وبه ۳۵۰ میلیون ریال رسیده است اولاً لازم است عرض کنم که دولت حق نواشته است قرضة بدون اطلاع مجلس شورای ملی بکند و تمام این وامهائی که گرفته‌اند وقرضی که دولت از بانک کرده تمام طبق دستورات مجلس بوده و آنها را تصویب نموده است دولت دیناری بدون اجازه مجلس تاکنون قرض نکرده و مبالغی هم که قرض گرفته شده تاکنون خرج کرده‌اند بنده هم در این جا لازم میدانم عرض کنم که یکی از چشم داشت‌های ما میسیون آمریکائی و دکتر میلسپو و وزیر دارائی این است که رسیدگی کنند که این مبلغهائی که بوزارت خواربار داده شده است برای خرید خواربار و خرید قند و چائی یا برای خرید غله داده شده است اینها چطور خرج شده؟ و چطور شده است این پولی که قرض شده بخزانه بر نمی‌گردد؟ مثلاً چائی را خریده‌اند به قیمت کمی و بقیمت گزاف بمردم فروخته‌اند البته این پول که بخزانه رفته است بایستی بقرضه دولت داده شده باشد چطور شده است که تاکنون داده نشده است و تقاضای ما از میسیون آمریکائی و دولت این است که بتوانند قیمتها را تثبیت کنند و متأسفانه موفق نمی‌شوند. پولهائی که وزارت خانه‌های مختلف گرفته‌اند چطور شده است و خود این حساب سیصد میلیون یک چیز درستی است و من هم با شما موافق هستم- مقصود مطالبات بانک است سر دولت یعنی دولت حق ندارد که از این استقراض داخلی خرج کند بایستی هر قدر عاید دولت می‌شود باید بقرض داده شود و اگر به فکر جنابعالی این موضوع روشن نیست ممکن است بفرمائید تا در کمیسیون مطالعه و روشن شود و البته مطابق نظامنامه بهتر است نمایندگان محترم بیایند در کمیسیون و در آنجا مذاکره می‌شود و اگر قبول شد بآنها ترتیب اثر داده خواهد شد و این را هم لازم است در تعقیب فرمایشات آقای دکتر ملک‌زاده عرض کنم البته در مملکت ماتورم اسکناس است که همانطور که آقای دکتر فرمودند باید این اسکناسها جمع شود تمام ملل متمدنه دنیا استقراض داخلی می‌کنند و مردم هم با کمال میل قرض می‌دهند بدولت تا باین وسیله اسکناس جمع شود و اسباب راحتی فراهم آید هر قدر اسکناس در جریان بیشتر باشد البته سطح زندگی هم بالا خواهد رفت یکی از اقدامات جمع اسکناس همین لایحه است که دکتر میلسپو داده است در مملکت ما تاکنون بهیچوجه سابقه نداشته و ما هم که نمی‌توانیم همیشه زندگی قرون و سطحی را داشته باشیم ما هم بایستی مانند سایر ملل عمل آنها را تعقیب کنیم البته این نمی‌شود یک امتحانی است باید ملت را برآن آشنا نمود یعنی بجریان جدید و وضع اقتصادی دنیا و ما هم باید باین اصول آشنا شویم و اگر این میسیون آمریکائی و دولت هم این قضا با را بطور صحیح بجریان بیندازند بنده تصور می‌کنم که مملکت استفاده خواهد کرد یعنی یک مقدار از اسکناسها جمع می‌شود و یکی از وسایل هم این است که از متفقین در مقابل اسکناسهائی که ما می‌دهیم و صدی شصت (۶%) طلا می‌گیریم اگر آن طلاها را بمعرض فروش بگذاریم بکمقدار دیگر هم از اسکناسها جمع می‌شود و همین جمع شدن اسکناس یک راه بسیار خوبی است برای پائین آوردن سطح زندگی و یک چیز مفیدی برای مملکت خواهدبود.
رئیس- آقای انوار.
انوار- موافق هستم
افشار- در کلیات کافی است.
امیرتیمور- بنده مخالفم باید مذاکره شود.
انوار- بنظر بنده یک چیزی که توجه کمتر شده است از استفاده‌ایکه می‌توانیم ما از این قوانین بکنیم این است نرخ بهره را معین نکرده که نرخ بهره که نسبت باین اسناد داده می‌شود چیست؟ و قیمت نوع اسناد هم معین نیست واین ماده را بر سبیل ابهام نوشته‌اند در صورتیکه بنده عقیده دارم که اگر تعیین کرده بودند که نرخ بهره چقدر است دست همه باز می‌شد و بنده هم یک پیشنهادی کرده‌ام و در شور دوم آنرا بعرض مجلس میرسانم یکی از منافع آن اینست که تصدیق دارند که این مقاطعه کارها چقدر اسکناس جمع کرده‌اند این چیزهائی که برای ما درست کرده‌اند این چیزهائی که برای مادرست کرده‌اند این بناها که ساخته‌اند این کارها که کرده‌اند این آسمان خراشها که ساخته‌اند حقیقتاً ثلث از این پولهای توی خانه‌شان هست اینها را آرام نمی‌گذارند هر روز یک نقشه و یک انقلاب و اغتشاشات می‌کنند وقتی که آنها طالب استفاده هستند و مردم وقتی که ملتفت بشودند که این اسناد خزانه یک منافعی برای آنها هست مسلماً هم در مقابل این کار باز منافعشان زیاد خواهد شد بنابراین ما یک عملی کرده‌ایم و همینطور که آقای دکتر ملک‌زاد بیان کردند ما می‌توانیم باین واسطه این اسکناسها را از جریان خارج کنیم و وقتی که اسکناسها از جریان خارج شد البته هزینه و سطح زندگی پائین می‌آید و ما نظرمان این است که هر روزه سعی کنیم استقلال اقتصادی مان زیاد شود و اسکناسها را جمع کنیم برای استقلال اقتصادی بانک ملی درست بکنیم مسلم هر عاقلی که متوجه شود این یک قدمی است برای تقویبت استقلال اقتصادی بنده این بیاناتی که عرض کردم برای این است که یک سوءظن‌هائی نشود خدا شاهد است از روزی که وارد سیاست شده‌ام جز صلاح جامع چیز دیگری در نظر نداشته‌ام و هیچوقت من کسی را در نظر نداشته‌ام جز صرفه و صلاح جامعه را و با این لایحه هم موافقم و رأی می‌دهم و آن قسمت اصلاح را هم پیشنهاد کردم برود بکمیسیون.
افشار- مذاکرات کافی است.
امیرتیمور- مذاکرات کافی نیست.
نقابت – کافی نیست.
رئیس- آقای مؤید احمدی.
مؤید احمدی- عرض کنم دو موضوع را لازم دانستم بعرض آقایان برسانم: اولاً موضوع اسناد خزانه را مربوط به بودجه نکنید یک مرتبه است که دولت یک لایحه‌ای آورده برای اینکه مبلغی قرض کند برای جمع و خرج مملکت. البته این باید خیلی درش صحبت بشود و محل خرج آن را باید بفهمیم لکن این لایحه را آورده است دولت برای پرداخت قروضی که به بانک ملی دارد این یک نکته‌ایست والا در موضوع خرج مملکت همه آقایان شاهدند که بنده از اول عقیده داشتم که دولت باید پافشاری کند و مجلس نظارت کند و صورت جمع و خرج مملکت را از دولت بخواهد ولی این موضوع مربوط بآن نیست همینطور که آقای دکتر ملک‌زاد فرمودند تورم اسکنای باعث گرانی هزینه شده است و قیمت اجناس بالا رفته و مردم را در فشار گذارده دولت باید کاری کند که ازاین تورم جلوگیری شود حالا راههائی فکر کرده است الآن هم مشغول است بفرمائید و بروید در بانک دولت طلا وارد کرده است و یکی از کارهائی که اسکناس را جمع می‌کند و مربوط به پشتوانه نیست این است دولت یک طلائی خریده است از دولت آمریکا و امروز آنرا می‌فروشد نقره وارد کرده ۱۲۰ تن آنها را دارد الآن می‌فروشد اینها که فروش میرود اسکناس جمع می‌شود موضوع دیگر همین اسناد خزانه است یک اسناد خزانه‌ایست که دولت می‌گذارد در دسترس مردم هر کس می‌خواهد بخرد هر کس می‌خواهد نخرد هیچ مربوط به خرج و دخل مملکت نیست و اگر فروش رفت قروضی که به بانک دارند می‌دهند ولی موضوع دیگری که می‌خواستم عرض کنم شاید بعضی از آقایان راضی نباشند ولی بنده عرایض خودم را می‌کنم و آن موضوع اراضی سنگلج است و این بیاناتی است که شده است وسط طهران که واقعاً جای مخوفی است و خوبست آنرا بمردم بفروشند و الآن آنرا بقیمت گزافی می‌خرند بنده عقیده‌ام این است یکی از کارهائی که اسکناس را جمع می‌کند فروش این اراضی است که هم مردم خانه می‌سازند و هم پول جمع می‌شود. (انور- قبلاً هم پیشنهاد شده است)
طوسی- قبلاً هم پیشنهاد شده و بنده هم عرض کردم و کسی توجه نکرد.
مؤید احمدی- موضوع دیگری که قبلاً مذاکره شد این است که از وزیر دارائی صورت خواسته شده است که آن قروضی را که دولت ببانک دارد صورت بدهند صورت خواستند و صورت برایشان فرستادند بنده هم تقاضا کردم یک صورت هم به بنده دادند آنچه بانک ملی داده است برحسب رأی مجلس بوده است صورتش هم الآن هست و حاضر است شاید در کیف آقای وزیر دارائی هست و حاضر است شاید در کیف آقای وزیر دارائی هم باشد پس بانک بدون اجازه مجلس به دولت پول قرض نداده است که حالا هم از تورم اسکناس جلوگیری می‌شود وقتیکه طلا فروخت لیره فروخت اسناد خزانه فروخت ابته اسکناس جمع آوری می‌شود و از تورم اسکناس جلوگیری می‌شود اما اسناد خزانه مربوط به جمع و خرج مملکت نیست راجع بآن البته باید دولت لایحه بیاورد اما این مربوط به او نیست این اسنادی است که مجلس رأی می‌دهد هر که خواست برمیدارد هر که نخواست که مجبور نیست.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است رأی گرفته شود.
معدل- بنده با کفایت مذاکرات مخالفم. اجازه بفرمائید توضیح بدهم.
رئیس- نوبت شما نرسیده است بفرمائید مخالفت‌تان را با کفایت مذاکرات بفرمائید.
معدل- قانون اسناد خزانه یعنی وضع یک مالیاتی بر مملکت و ملت (اینطور نیست). پس اگر اینطور نیست اجازه بدهید که مخالفین توضیح خودشان را بدهند بلکه ثابت کنند باینکه این به مصلحت مملکت نیست. این اصرار کردن و نفس اشخاص را بند آوردن که معنی ندارد. من نمیدانم این چه وضعی است هر کس بفکر خودش می‌گوید کافی است. برای ما کافی نیست اگر برای شما کافی است.
رئیس- آقای معدل عصابی نشوید شنا یک عبارتی را میگوئید که با آن عبارت مخالفند وضع قانون مالیات نمی‌خواهند بکنند. (جمعی از نمایندگان – رأی بگیرید به کفایت مذاکرات)
رئیس- رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات موافقین برخیزند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد. آقای نقابت.
نقابت- عرض می‌کنم در یک موقعی اگر آقایان یک اتومبیلی داشته باشند که خراب باشد و بخواهند او را تعمیر نمائید تجسس میفرمائید که یک نفر متخصص را تهیه بکنید و درخصوص معایب و طرز اصلاح آن باو مراجعه کنید اگر این شخص در لحظه اول بشما گفت که آقا یک اتومبیل نو بخرید و یا ماشین را عوض کنید خواهید گفت که آقا این را عقل خودمان هم می‌رسید که این ماشین را بگذاریم و یک ماشین دیگر نوبخریم ولی مراجعه به یک متخصص فایده‌اش این است که اولاً بفهمد عیب ماشین کهنه از کجاست و معایب اساسی یک ماشین کهنه چیست و با این کیفیت رفع آنرا خواهد کرد که کم خرج‌تر تمام شود و مفیدتر واقع شود این است فلسفه مراجعه بیک نفر متخصص بنده اجازه می‌خواهم خیلی مؤدبانه یک مقداری از کارهای دکتر میلسپو را مورد انتقاد قرار داهم گرچه مدت زیادی نیست گرچه هنوز امیدواری‌های ما هنوز قطع نشده است و اگر چه امیداوار هستیم که در نتیجه مطالعات و کمک‌هائی که از خارج برای ایشان خواهد رسید یک قسمت معایب را رفع کنند واگر چه با حسن‌نیت ما این کار را تلقی کردیم ولی در این مدت دیده شده است که مثل آن متخصص اتومبیل بما میگویند آقا ماشین‌تان را عوض کنید اگر ما پول داشتیم ماشین بخریم و وسیله داشتیم ماشین بیاوریم خودمان بلد بودیم عوض کنیم بایستی اصلاح و ترمیم کرد توجه ایشان بامور اقتصادی خیلی ساده است که اولاً خرج را در مملکت کم کند ثانیاً هر کس هر پولی که دارد ازش بگیرید آنوقت آن چاله‌های خرجی را که کردید پر می‌شود نشود یعنی جلوی خرج را بگیرند این جمع و خرج ساده است مثل این است که بگوئید اتومبیل را عوض کنید و این روبه رویة خوبی نیست یکنفر عالم در امر اقتصاد توجه می‌کند در یک همچو موقعی که کار نیست نان نیست مردم بزحمتند خانواده‌ها در رنج هستند اگر مردم خیر جمع نشوند و جمعیت‌های تعاونی تشکیل ندهند و بیک دیگر کمک نکنند این مملکت تبدیل بیک قبرستانی خواهد شد در یک همچو موقعی شما می‌خواهید مردم ایران را بیرون کنید یعنی خرج نکنید آیا کار برایشان پیدا کرده‌اید میگوئید یک ادارة کار تأسیس کرده‌ایم که آنجا جمع شوند اگر کار میدانند بهشان بدهند این رویه رویة قابل انتقاد است اگر باید خرجمان را دست بزنیم و کم کنید که زندگی بقهقرا بر می‌گردد و بهیچوجه هیچکدام از آقایان حاضر نیستند که چراع برقتان را با چراع پیه عوض کنید هیچکدام حاضر نیستید که مسافرت با اتومبیل را بمسافرت با کجاوه و پالکی تبدیل کنید اینها مراجعت بقهقراست و هیچکس این جا به قهقرا بر نمی‌گردد امکان عقلی ندارد چون قهقرا بر نمی‌گردد ما مجبور هستیم مطابق سیستم اقتصادی عمل کنیم ما در یک دو راهی هستیم که چاره‌مان جز ازدیاد تولید چیزی نیست باید بوسیلة بتولید افزوده و بوسیلة تولید مخارج زائد را از بین برد و یک راهی برای ترقیات ملی باز کرد علاج جز این نیست و الا خرج نکیند زیاد اینها مراجعت بقهقراست فکر دیگری بکنید امکان عقلی ندارد و نمی‌شود بقهقرا بر گشت در تعقیب همین رویه است که آقای دکتر میلیسپو در نظر دارند که اسناد خزانه چاپ شود یعنی چه؟ یعنی یک بلیط‌هائی چاپ بکنیم که دولت بشود مدیون و مردم بشوند داین. این پول مقدار پولی که دست مردم است جمع‌آوری کنیم و بگذاریم در بانک و باین وسیله اسکناس جدید چاپ نکینم معنی این قسمت این است که از انفلاسیون جدید چاپ نکنیم معنی این است که از انفلاسیون جلوگیری می‌شود اسکناس از قیمتش کاسته نمی‌شود این فقط منفعتی است اما ضررش این است که چاله‌های اقتصادی که پرشده است این مقدار قرض را که دولت به بانک ملی دارد برای چه مصرف کرده است و بکجا خرج کرده است وچرا برنمیگردد مگر آقایان فراموش کرده‌اند که یک وقتی در این مملکت یک شرکت‌هائی تشکیل شده باسم شرکت‌های دولتی مانند شرکت پشم، پوست و این شرکت‌ها شروع کردند بکار وقتی که تغییراتی در دولت پیدا شد آخرین دولت آمد و رویه را عوض کرد یعنی دولت ما قبل آخر بودجة آورد در مجلس و گفت ما تمام این شرکت‌ها را منحل می‌کنیم و یک ادارة امور اقتصادی باز می‌کنیم و چون این ادارة اقتصادی ناچار بود که تعقیب بکند از قوانین دیوان محاسبات عمومی بودجه‌اش را در بودجة جمع و خرج بیاورد باین ترتیب از قوانین دیوان محاسبات فرار کردند بعد هم این حرف نشد آمدند قوانین دیوان محاسبات را عوض کردند قانونش را آوردند اینجا اگر نظر مبارک آقایان باشد آوردند اینجا در نتیجه این ادارة امور اقتصادی وقتی بیلان‌هایش را انتشار دادند و بازرس‌ها رفتند یک رقمی شنیده می‌شود که در حدود ۲۰۰ میلیون ضرر کرده است این ۲۰۰ میلیون را از بانک قرض کرده‌اند این پولهائی بوده است که قرض شده است برای اینکه پنبه بخریم برای اینکه ماشین بخریم قرض کردیم برای اینکه بضروریات مملکت برسانیم و از این بیچارگی خلاص شویم این قرض‌ها کرده شد این خرجها هم شد این بیلان اقتصادی کجاست ۲۰۰ میلیون قرض کجا است مگر قرض کردن جنبه‌اش تفاوت می‌کند حالا شما می‌خواهید با اسناد خزانه از مردم قرض کنید این پول که پول بانک است و بشما قرض داه است مگر مال مردم نیست چه فرق دارد که شما به حسن قرض داشته باشید با به حسین شما که به بانک ملی مقروضید صورت حسابش معین است قاعدة ربح آن هم معین است می‌خواهید این اوراق را حالا چاپ بکنید و از مردم قرض بگیرید و ببانک بدهید تازه بانک دچار زحمت می‌شود ما به این دستگاهی که اسمش بانک ملی است علاقه داریم این دستگاهی است که ناشر اسکناس است این دستگاهی است که دستگاه اقتصادی و نمایندة سیاست اقتصادی مملکت دست این دستگاهی است که حکومت بر جامعه دارد نمایندة اقتصاد این جامع است و ما باین دستگاه علاقه داریم ما خواهش می‌کنیم بارش را سنگین نکنید بجای اینکه او از دولت با سرمایه و بودجه طلبکار ماست او نرود طلبکار شود از چند هزار نفر و بعد این چند هزار نفر برای مطالبات پولشان در روز وعده دچار یک زحماتی بشوند و یک اغتشاشاتی تولید کنند و یک حرفهائی بزنند که اعتبار بانک ملی ما را متزلزل کنند و اگر یک اشکالی از تورم اسکناس پیش می‌آید بنده آن منافع اجتماعی و سیاست را ملحوظ قرار می‌دهیم و بکلی مخالف این رویه هستم بعلاوه در کابینة مرحوم آقای فروغی بود که لایحه استقراض بوسیله اسناد خزانه را آوردند این جا مطرح شد و مذاکره شد آقایان رد کردند و این لایحه اصلاً بجریان گذارده نشده بهرحال این سیستم این است که پول را از دست مردم بگیرند چرا بگیریم و آلان یک رویه دولت اتخاذ کرده است که در باجه‌های بانک شروع کرده‌اند بفروش نقره و بفروش طلا چرا این کار را می‌کنند میگویند می‌خواهیم پول را از دست مردم بگیریم این سیستم بی‌مونه‌ثر معمول می‌شود یعنی سیستم دوپولی چون قانون ما منع کرد که حق ندارند تا زمان جنگ طلا و نقره را در مقابل اسکناس بدهند نمی‌توانند طلا و نقره را مسکوک کنند و بدهند آمدند آنرا بصورت شمش‌های کوچک در آوردند که بدهند پول بگیرند این شمش‌ها را کی میخواد اگر کسی میخواد که این شمش‌ها را توی منزلش بگذارد بایستی خیلی پول داشته باشد واگر تاجر باشد نمی‌خواهد سرمایه‌اش را که بگذارد و می‌خواهد پولش در جریان باشد و اگر از آدم‌های عادی باشد که دخلشان بخرجشان کافی نیست که از اینها بخرند بنابراین کسی از اینها خواهد خرید که پول زیادتر دارد بگردید پیدا کنید که کی پول زیاد دارد و نتایج آن را هم بدانید نتیجه آن این می‌شود که اگر بخواهید یک قالی سه در چهار را از بازار بخرید بشما خواهند گفت که اگر اسکناس بانک ملی بما بدهید می‌دهیم متری سیصد تومان اما اگر شمش نقره بدهید متری دویست و پنجاه تومان اگر شمش طلا بدهید متری ۲۰۰ تومان این سیستم دوپولی پیدا می‌شود که نتیجه‌اش سقوط اعتبار اسکناس است این یک مطلبی است که هر وقت اسکناس زیاد می‌شود قیمتها بالا میرود و ترقی و تنزل دادن قیمتها دو قاعده دارد یک وقت تثبیت کاغذ است با پول فلز و یکوقت تثبیت قیمت تثبیت پول فلز است با مال‌التجاره اساسی اینجاست که شما وقتی می‌توانید تثبیت کنید پول فلزتان را که مال‌التجاره تناسب با پول داشته باشید والا اگر طلا بدهید کاغذ بگیرید خود طلا مثل کاغذ می‌شود و اگر بجای یک مثقال طلا که شما باید بدهید جنس بگیرید باید ۲ مثقال ۳مثقال بدهید و بالاخره ۱۰ مثقال بدهید برای اینکه مال‌التجاره کافی بمقدار پول شما نیست. انفلاسیون یعنی تورم حجم پول مقدار مال‌التجاره یعنی حجم پول زائد است بر حجم مال‌التجاره حالا این پول خواه نقره خواه کاغذ خواه ورقه‌های بانک ملی هرچه اسمش را بگذارید شما دارید ما را گول می‌زنید بجای اسکناس است اگر ندارد چرا تبدیل می‌کنید همان اسکناس دست من باشد پس بنا بر این نباید وضع اسکناس را بهم زد مختصص ما باید فکر کند که حجم مال‌التجاره را با حجم پول هر چه که هست اعم از فلز یا کاغذ یابون دوترزور تناسب بدهد و این تزور تناسب که ایجاد شد آنوقت نتیجه می‌گیریم (افشار- بعد از جنگ) حالا آقای افشار اعصابشان تکان می‌خورد و میگویند بعد از جنگ اگر بعد از جنگ بود ما متخصص نمی‌خواستیم اگر راه آمریکا باز بود ما متخصص نمی‌خواستیم آن حرف تبدیل اتومبیل را بمن نزنید اگر متخصص بمن گفت که این کار را بکنید این را هم بنده می‌دانستم اما بعد از جنگ ما متخصص نمی‌خواهیم. ولی الان که اوضاع اقتصادی فعلی و مشکلات فعلی که گفته شده است از حیز افکار اجتماع و از حیزه افکار حقوق دانهای ما خارج است آمدیم با سالی میلیونها دلار متخصص استخدام کردیم که این مسائل رامطالعه کند وعلاج درد ما را بکند اگرنمی‌تواند بگوید نمی‌توانم اگر علاج را در بون‌دوترزور میداند باید بگوید علاج این است باید بما قول بدهد که اگر ما اسناد خزانه را تصویب کردیم حداقل از قیمتها ۲%، ۱%، ۵% کسر می‌شود این قول را بما بدهد ما بجای یک قانون صد تا قانون اسناد خزانه تصویب می‌کنیم ولی وقتی که قول نمی‌دهد و با اگر و شاید است من نمیدانم این است که ما یک عملی را نباید بکنیم که فردا پشیمانی بار بیاورد بنده معتقدم که این لایحه تصویب نشود و بیشتر این مسئله مطرح شود و بنده معتقدم از آن سرمایه‌های حسابی که این مملکت دارد و آن دکترهای علوم اقتصادی و مالی هستند که در این مملکت دارد و آن دکترهای علوم اقتصادی و مالی هستند که در این مملکت هستند و در گوشه و کنار افتاده‌اند و ازشان استفاده نمی‌شود آقای دکتر میلیسپو دعوت کند افتخاری دعوت کند بدون حقوق یک عدة مطلعی را بنشاند و خودش هم بنشیند و به‌بیند آن کاری را که می‌خواهند بکنند مطابق مصالح مملکت است رأی می‌دهند و آن چیزی را که استدلال می‌کند ذوقش می‌پذیرد و موافق با مصالح مملکت است رأی می‌دهند آنوقت اشکال در یک چیز است یا دولت منطقش قوی نیست یا مطلبی که مطرح می‌شود خوب مطالعه نشده یا اشخاصی که پیشنهاد می‌کنند خودشان هم نفهمیده‌اند بیایند بما توضیح بدهند و بما بفهمانند مثل معلمی است که سرکلاس می‌آید و درس آن روز را خوب بلد نیست این کلاسش شلوغ می‌شود و آن منظور عملی نمی‌شود و ما هم مبانی قوانینمان یک قسمت قوانینی است که گذشته است و یک قسمت اطلاعات حقوقی است ولی در عمل که مراجعه کنیم می‌بینیم که هر عملی دولت می‌کند باز یک مقداری قیمتها میرود بالا همینطور ترقی می‌کند باز یک مقداری قیمتها میرود بالا همینطور ترقی می‌کند با این رویه تصدیق میفرمائید که زندگی غیر قابل تحمل است و مردم نمی‌توانند زیر این بار استقامت کنند وضعیت خرابست خوانواده‌های متوسط و خانواده‌های طبقة سوم دارند رنج می‌برند و بهیچوجه قادر نیستند که کاری بکنند خانواده‌ها حاضرند که خودشان را افتخاری مستخدم دولت معرفی کنند برای این چندتا نان که در خانه‌شان داده می‌شود و این چند کیلو برنج که بهشان داده می‌شود و اگر برای این خواربار و این مساعدت دولت نبود باور کنید دیگر در اداره کسی باقی نمانده بود. الان در ادارات دولتی عدم رضایت بحد وفور است و ادارات دولتی مایل بکار نیستند و یل وضعیتی دارد تهییج می‌شود که اگر کسی مانده است برای این است که برای رفتن پا نداشته است و اقامت کرده است بنده خواهش میکنماین مسائل را که سرمنشأ بدبختی امور اقتصادی ماست اگر ممکن است اصلاح بکنند یک قدری بیشتر توجه بکنند و با یک قیام و قعود تصویب نفرمایند ما عرضی نداریم تصویب می‌کنیم ولی باین شرط دکتر میلسپو بما قول بدهد که این عمل مؤثر است و اگر هم نیست ۲%، ۱%، ۵% مؤثر است این قول را بما بدهد ما رأی می‌دهیم.
وزیر دارائی (بیات)- آقای نقابت فرمودند که موضوع یک ماشین شکسته است و متخصص خواسته‌اند برای تعمیر و اصلاح از آنطرف خودشان در قسمتی که مذاکره فرمودند این طور نتیجه گرفتند که باید متخصص را آورد ولی نه باصلاحاتش گوش کرد و نه بان راههائی که می‌گوید عمل کرد البته اگر آن متخصص را شما می‌آورید آنچه را که صلاح میداند و می‌گوید گوش ندهید البته فایده‌ای ندارد ولی البته اگر آنچه را که نظرش می‌رسد نسبت بآنها موافقت کنید و بجریان گذارده شود و آنوقت آن نتیجة را که در نظر دارید گرفته میوشد حالا ایشان آمدند در قسمت‌های اقتصادی همانطور که فرمودند یک قضایائی است که بایستی متخصصین مخصوص درش بحث کنند بحث آن از طرف امثال بنده و دیگران که اطلاعات از مسائل اقتصادی نداریم از وظیفة ما خارج است باید ما کسانی را که متخصص میدانیم بگذاریم دخالت کنند و هر چه که پیشنهاد می‌کنند و اظهار می‌کنند ما هم با آنها موافقت کنیم تا اینکه نتیجه‌اش بدست بیاید و الا همانطور که فرمودید از آمدن او که صورت اعجازی بدست نمی‌آید بایستی عملیاتی را کم‌کم اقدام کنیم و اجرا بکنیم تا بمقصود برسیم آقا میفرمائید چرا بادارات دست می‌زنند از آنطرف یکعدة دیگر آقایان نمایندگان می‌فرمایند که باید اول خرج را کم کنند اول باید بودجه را تعدیل کنند ایشان نمیدانند که باید بودجه‌ها تعدیل کنند و خرج را کم کنند یا باظهار یکعده دیگر که میگویند تعدیل نکنید و دست روی دست بگذارید گوش بدهند اگر بنا باشد که تعدیل نشود پس متخصص چکار می‌کند و وجود او چه ارزشی دارد دیگر متخصص می‌خواستند چه کنند نه خبره می‌خواستند نه متخصص اگر بناست متخصص بیاید خبره باید عمل کند عمل را هم که می‌کند البته یکجایش درد می‌آید شما وقتی که می‌خواهید در وزارتخانه یک بودجة را اصلاح بکنید و بقول خودتان یک متخصص یک جراحی وقتی که می‌بینید یک عضوی فاسد است آنرا می‌برد و از بین می‌برد اگر چه آن عضو خیلی مهم باشد و بریدنش مشکل باشد ولی وقتی که محتاج میداند آن عضو را می‌برد حالا میفرمائید چرا دست می‌زند بمستخدمین چرا دست می‌زند اگر اصلاح نکنند چه کنند همانطور باقی باشد اشکالی ندارد ولی مجبور است وقتی که می‌خواهد اصلاح کند البته یک عده که زیادی است اضافه است در هر اداره در هر قسمتی اینها را کم کنند که کار آن اداره اصلاح شود و البته همانطور که فرمودید چون امروز یک روز فوق‌العادة است یک روز سختی است ما مستخدمی را که از یک اداره بیرون می‌کنیم برای او یک کاری فکر کنیم آمده است فکر کرده یک ادارة کاری درست کرده و این آقایان که از ادارات کسر می‌کنیم بآن ادارات منتقل می‌کنیم هر جا که کار پیدا کردیم بآنها می‌دهیم بنابر این از جهت کسر بودجه بنظر بنده تمام آقایان اغلب این فکر را دارند چه در کمیسیونها اظهار کرده‌اند چه در مجلس اظهار کرده‌اند اول باید از بودجه‌ها کم کنیم البته این یک فکر عمومی است و البته ما هم مشغول هستیم که در بودجه‌ها این اصلاح و این کسر را بکنیم چون همانطور که فرمودند آخر ازاین طرفش دادن خوبست اما در آوردنش هم باید فکر کنیم هرچه بودجه سنگین باشد داده شود از کجا گرفته می‌شود (نقابت- تولید) تولید هم موقع دارد کسی که آمد اعجاز ندارد که همان ساعت تولید را زیاد کند امروز وسائل تولید کم است امروز همانطور که اظهار کردند امروز وسائل و اسباب و چیزهای تولید کم است و ناقص است و بایستی طبق یک نقشه هائی بیک ترتیبی توسعه داد و جلو رفت ولی نمی‌شود فوری این کار را کرد امروز ما مجبوریم از حیث جمع و خرج یک طور تفاوتی به بودجه بدهیم و از آنطرف همانطور که فرمودند باید وضعیت بانک و پولمان را حفظ کنیم از آنطرف آقا می‌فرمایند که بانکمان را دوست داریم می‌بایستی که یک کاری بکنیم که بی‌اعتبار نشود از آنطرف که می‌خواهیم پنجاه میلیون کمک بشود نشود چه اجازة می‌خواهند که یک اسناد خزانه را انتشار بدهند و پول آنرا بگیرد و بدهد به بانگ و دولت در جای دیگر قرض می‌دهد و این برای این است که ما می‌خواهیم بانک را قوی کنیم (نقابت – برای پرداخت قرض بانک) برای پرداخت قرض بانک فرمودید به بانک مربوط نیست مگر مادة دوم را ملاحظه نفرمودید که از طرف خزانه داری کل باید پرداخته شود و نسبت ببانک هم تعرض بعدی ندارد چون دولت باید قروضش را در موقع خودش پرداخت کند این راجع باین قسمت اما در قسمت‌های دیگر راجع بدو پول شدن و فروش طلا و نقره می‌پرسند این طلا و نقره پشتوانه ما نیست همانطور که اظهار شد پشتوانه ما علیحده است در خارج از بابت لیره و غیرذلک و خریداری دولت آورده‌ایم این جا آنها را بفروش میرسانیم و یک اسکناسی در مقابل جمع می‌شود و بر فرض نظریه شما چه پیش اشخاص پولدار برود و چه پیش اشخاص بی‌پول چه پیش اشخاص متمول برود چه پیش اشخاص ثروتمند تأثیری در وضعیت او ندارد یک استفاده هم دولت می‌برد و هر قدرش هم در مملکت باقی بماند برای ما استفاده است بنابراین از تورم اسکناس جلوگیری می‌کند بنظر بنده و چنانچه عرض کردم این لایحه همانطور که آقای مؤید احمدی هم اظهار کردند فقط برای این است که ما یک بدهی که به بانک داریم از یک جائی قرض کنیم بدهیم یک تغییر طلبکاری است در واقع برای کمک بانک و این نتیجه را دارد و آن جنبه بدی را هم که شما میفرمائید ندارد و از یک جائی می‌خواهیم بگیریم و به جای دیگر بدهیم بنابر این نه بودجه و نه به غیر بودجه هیچ کاری ندارد و حالا شور اول هم هست و آقایان هر نظری که دارند پیشنهاد می‌فرمایند میرود در کمیسیون و برای شور دوم نظریات آقایان هم تأمین می‌شود.
رئیس- آقای شاهرودی.
شاهرودی- بعقیده بنده این لایحه یکی از بهترین لوایحی است که ازطرف دولت تقدیم شده و بعقیده بنده ده سال پانزده سال قبل باید یک چنین لایحه پیشنهاد شده باشد برای اینکه تمام ممالک همیشه اسناد خزانه دارند و امتیاز می‌دهند برای اینکه اشخاصی که می‌خواهند از پول خودشان استفاده نکنند اسکناس خودشان را نگه‌می‌دارند و حفظ می‌کنند و بعقیده بنده بعد از اینکه اسناد خزانه درست شد باندازة از طرف مردم حسن استقبال خواهد شد که شاید این مبلغ کم هم باشد این است که بنده قصد دارم در ضمن شور اول پیشنهاد کنم که در حدود صد میلیون تومان باشد چون یکی از مسائلی که خیلی اهمیت دارد مورد توجه باید باشد این است که دولت این اسناد خزانه را طوری فراهم آورد که قابل تبدیل با دلارهائی که در خارج داریم باشد یک حسن دیگر هم خواهد داشت و آن این است که از صدور سرمایه‌های داخلی بخارجه که از چندی باینطرف شروع شده است پولها را خارج می‌کنند از آنها هم جلوگیری می‌شود و یک وسائلی فراهم کنند از آنها هم جلوگیری می‌شود و یک وسائلی فراهم کنند که آن اشعاری که در خارج داریم قابل تبدیل به این اسناد باشد واین نتیجه‌اش این است که جلوگیری می‌کند از خروج سرمایه‌هائی که همه روزه باسم دلار ولیره خارج می‌شود و اگر این قسمت عملی شود بعقیده بنده خیلی مهم است و جلوگیری می‌کند از سرمایه‌هائی که ما در خارج داریم که هر وقت خواستند می‌توانند همین سرمایه دلار را از خارج به ایران انتقال می‌دهند یعنی اسناد خزانه قابل تبدیل با دلارهای موجودی دولت در خارج بشود.
رئیس- آقای رضوی.
صفوی- بنده در اول طرح لایحه تقاضای اجازه کرد بودم که از آقای وزیر دارائی یا از آقایان دیگر تقاضا کنم که یک توضیحات بیشتری در معنای این قسمت و در کیفیتش که در نظر دارند در مملکت اجرا شود بدهید هر قانونی که از مجلس می‌گذرد البته یک وزارتخانه مسئول اجرا است اما این قانون وقتی که از مجلس گذشت فرض بفرمائید که خزانه‌داری هم مسئول اجرا است ولی مرحله دیگر هم دارد و آن اشخاصی است که می‌خواهند آن اسناد را بخرند و البته بنده چون اطلاعات کافی در این خصوص ندارم و همینطور کلمة بن دتروز هم گاهی بعضی از آقایان بگوشم خورد که می‌گفتند و این خود دلیل به این است که شاید اطلاعاتشان کافی باشد بنده که متأسفانه در این خصوص نه اطلاعاتی دارم و نه تخصص بنابراین این خواهشمندم توضیح بفرمائید که چه می‌خواهند بکنند که برای تأثیر نظر موافق و مخالف نتیجه بیشتری داشته باشد.
مخبر- اینکه می‌فرمایند که توضیح داده شود که مقصود از این بن‌دترزر یا اسناد خزانه چه چیز است این در حقیقت یک نوع قرضه‌ایست که قصیرالمدت است که شش ماه یا یکسال بیشتر نیست و باین وسیله جریان کارهای خزانه‌دار را تأمین می‌کنند بدون اینکه تأثیری در جریان خرجهای کشور داشته باشد و علت غایتش این است که دولت به این وسائل یک اسناد خزانه را منتشر می‌کند و به این بن‌دترزرها یک تنزیل هم می‌دهد واین تنزیل دادن بر حسب تشویق در خرید این اسناد خزانه می‌شود وقتی که اینطور شد البته یک پولها و اسکناسهائی که نزد اشخاص و در خانه اشخاص هست و فعلاً از آنها استفاده نمی‌کنند در معرض استفاده گذارده می‌شود و آن اسکناسها از این راه از مخزنها و خانها بیرون می‌آید و در دسترس بانک گذارده می‌شود و در مقابل از این اسناد خزانه می‌گیرند و دولت هم در مقابل این اسناد یک ریحی می‌دهد و البته دولت که نمی‌خواهد این اسناد خزانه را به مردم تحمیل کند و حالا هم این موضوع یک امتحانی است یک تجربه‌ایست که مملکت را می‌خواهند عادت بدهند که یک چنین چیزی ما داریم و شما از نظر وطن‌پرستی و از نظر اینکه اسکناسهای اضافی دارید و می‌خواهید از آنها استفاده بکنید این اسناد را بخرید این اصل عمل است حالا در مملکت ما این کار چقدر پیشرفت می‌کند این را بنده نمی‌توانم عرض کنم.
جمعی از نمایندگان- مذاکرات کافی است.
رئیس- رأی گرفته می‌شود بکفایت مذاکرات آقایان موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد رأی گرفته می‌شود بورود در شور مواد موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
وزیردارائی- عرض کنم در جلسه قبل شور در کلیات تمام شد و حالا هم ماده اول مطرح شد و تمام شد باید پیشنهادات ماده اول خوانده شود.
پیشنهاد آقای طباطبائی:
پیشنهاد می‌کنم در اول پس از جمله (وزارت دارائی مجاز است) اضافه شود پس از تصویب بودجه کل کشور در سال جاری.
طباطبائی- اجازه بفرمائید توضیحی عرض کنم
رئیس- شور اول پیشنهادات بکمیسیون میرود
طباطبائی- اگر آقایان اجازه بفرمایند مانعی ندارد (جمعی از نمایندگان – بفرمائید)
طباطبائی- بنده برای اینکه پیشنهادی که کردم یکقدری واضحتر شود خواستم عرض کنم و این نکته را یادآوری کنم راجع به تورم پول و این مسئله یعنی اسناد خزانه که منتشر می‌شود بر تورم پول خواهد افزود برای اینکه وقتی که بودجه به مجلس نیاید و ابتلای مالی دولت بحال خودش باقی ماند و ما اجازه دادیم که یک اسنادی را دولت خودش منتشر کند و در قبال این اسناد دولت ملزم است که اسکناس را جمع کند این کار را که نخواهد کرد و ما هم که او را ملزم نکرده‌ایم این را از جریان خارج می‌کند و باین وسیله جمع‌آوری می‌کند و این اسناد را در مقابل می‌دهد اسکناس را دولت چه می‌کند ناچار است خرج کند و دو مرتبه این اسکناس بر می‌گردد و ملاحظه خواهید فرمود که به تورم اسکناس افزوده شده است و اینکه آقای وزیردارائی مربوط به بودجه نیست مربوط به بودجه است صورت جلسه حاضر است توضیح دادید در جواب من که ما نداریم و می‌خواهیم که این بیاید ببانک و مورد استفاده واقع شود.
پیشنهاد آقای انوار
پیشنهاد می‌کنم در ماده اول عوض کلمه نرخ بهره نوشته شود و بهره مطابق مقرراتی که معین شده پرداخت خواهد شد
پیشنهاد دیگر آقای طباطبائی.
پیشنهاد می‌کنم ماده اول اینطور اصلاح شود:
ماده اول – وزارت دارائی مجاز است منحصراً برای پرداخت مطالبات بانک ملی از دولت تا حدود پانصد میلیون ریال اسناد خزانه صادر و معال آن اسکناس از جریان خارج نمایند الی آخر
پیشنهاد آقای تهرانچی
اینجانب تبصره زیر را بماده یک پیشنهاد می‌کنم: فروش اسناد خزانه مذکور در ماده بالا به اتباع و مؤسسات خارجی ممنوع است.
پیشنهاد آقای منشور:
تبصره ماده ۱- کلیه شهرداریها و شرکت بیمه و باشگاه هوائی و اداره حفاظت اموال اتباع بیگانه و دادسراها موظفند وجوهی که مورد احتیاج فوری آنهانیست در حساب مخصوص بخود در خزانه داری کل نگاهداری نمایند و همچنین کلیه تضمین‌هائی که از افراد متصدیان وجوه دولتی یا اشخاص حقوقی گرفته می‌شود در خزانه داری کل تودیع خواهد شد.
پیشنهاد آقای ساکینیان
تبصره زیر را بماده اول پیشنهاد می‌نماید
تبصره: از طرف دولت وسائل لازمه فراهم خواهد آمد
از برای آنکه عملیات پرداخت‌های عمده در کشور در بانک ملی تمرکز یافته و بترتیب کلرنیک بتوسط بانک‌ملی صورت بگیرد.
پیشنهاد آقای شاهرودی
در ماده ۱- پیشنهاد می‌نمایم که انتشار اسناد خزانه از پانصد میلیون به یکهزار میلیون ریال بالغ شود برای اینکه مورد اطمینان کامل واقع شود و از طرفی از صدور سرمایه‌های داخلی بخارجه جلوگیری شده باشد بتصره ضمیمه این قانون گردد که اسناد خزانه قابل تبدیل با دلارهای موجودی دولت در خارجه بشود.
پیشنهاد آقای معدل
پیشنهاد می‌کنم دولت نمی‌تواند در مقابل بهای محصولات انحصاری که خریداری می‌نماید اسناد خزانه بصاحب محصول بدهد:
پیشنهاد آقای صفوی:
پیشنهاد زیر را بماده پیشنهاد می‌کنم.
تبصره خرید اسناد خزانه برای عموم اجباری خواهد بود
رئیس- ماده دوم قرائت می‌شود.
ماده دوم- درآمد حاصل از بهرة اسناد خزانه از کلیه مالیاتها معاف بوده و وجه اسناد از روز سررسید به بعد به محض مطالبه باید از طرف خزانه‌دار کل یا محلهائی که خزانه‌داری کل معین می‌نماید نقداً بحامل اسناد پرداخته شود.
رئیس- آقای امیرتیمور.
امیرتیمور- بنده در کلیات ماده اول خواستم عرایض و نظریاتی داشتم متأسفانه به بنده مجال داده نشد گرچه بطور مشروح و مفصل یک قسمت از نظریات بنده را آقای نقابت با یک استدلال خیلی قوی بیان فرمودند و راجع بیک قسمت دیگر هم آقای طباطبائی بیان فرمودند که بنظر بنده استدلال ایشان و آقا هر دو صحیح بود آنچه بنظر من می‌رسد در کابینه فروغی آقای دکتر مشرف وزیردارائی دقت نظیر این لایحه یک لایحه بمجلس تقدیم کردند هر وقتی مقایسه کنیم لایحه ایشان را با لایحه که حالا آقای دکتر میلسپو تقدیم مجلس کرده است می‌بینیم لایحه دکتر مشرف خیلی بهتر بود بعد کابینه بعدی که همین کابینه آقای سهیلی باشد آن لایحه را عملی ندانست و از بین برد ومن تعجب دارم که چرا حالا دولت همین لایحه را آورده است بشکل دیگر و بدتر از آن صورت اول می‌خواهند عملی بکنند و وقت مجلس را دارد از بین می‌برد واقعاً یک بام و دو هوا که نمی‌شود این اسناد خزانه را که شما برای بانک ملی نوشته‌اید این وضعیت بانک را متزلزل می‌کند بنده خواهش می‌کنم دقت بفرمائید و این موضوع را حذف کنید وقضیه را مربوط به بانک ملی نکنید اینجا می‌گوید برای تسهیل جریانات خودشان یا برای بدست آوردن یک مساعدة دولت می‌تواند این کار را بکند این هیچ فایده ندارد و بعقیدة بنده بانک ملی متزلزل خواهد شد و در موقع هم بنده یقین دارم که دولت موفق نخواهد شد که در سررسید وجوه آنرا بپردازد و این سبب می‌شود که مردم نسبت به بانک ملی سلب اعتمادشان بشود بنابراین بعقیده بنده اصلا غلط است ومن معتقدم که صرف‌نظر کنند.
رئیس- آقای طباطبائی.
طباطبائی- عرض کنم که در اینجا قید شده است که وجه اسناد در موقع سررسید و در موقع اراته به محض مطالبه باید از طرف خزانه‌داری پرداخته شود این اسناد وثیقه ندارد ضامن می‌خواهد پشتوانه می‌خواهد اعتبار می‌خواهد وثیقه ندارد ضامن می‌خواهد پشتوانه می‌خواهد اعتبار می‌خواهد سند بدون اعتبار که نمی‌شود اگر آمد و ارائه کرد رسماً هم نتوانستید بدهید سانکسیونش چیست صبر کنید به مردم خواهید گفت که پول نداریم لایحه بردیم به مجلس که مجلس تصویب کند از کجا یا از فلان محل یا یک استقراض دیگر می‌کنیم و بشما پول می‌دهیم حالا که شما نتوانستید در موقع سررسید باصطلاح شما بمن پول بدهید پس این ماده دوم را می‌گذارید جلوی من که این وثیقه شماست این کافی است؟ اصلا کسی در دنیا اینطور یا کسی معامله کرده است می‌خواهد طرف معامله دولت باشد می‌خواهد من. حالا بعضی از رفقا بمن تذکر دادند که بآقای وزیر دارائی بگویم که ماده سوم را قبلاً تصویب کردیم که مردم را از این گرفتاری و بیچارگی راحت کنیم شما در این مدت نتوانستید که چهار تا پول سیاه که بشما اجازه داده شده است عملی کنید و اجرا کنید و حالا پول خرد بقدری کم شده است که عوض پول سیاه خیار می‌دهند کبریت می‌دهند بنده شنیدم از آقای وزیر دارائی که پول‌خردها حاضر است پس چرا منتشر نمی‌کنند شما از این حیث عجالتاً مردم را راحت کنید تا برسید باسناد خزانه.
وزیردارائی- راجع به قسمت سررسید که فرمودند البته اینکه تعیین نشده برای این است که ترتیب پرداخت آن بهر طور که داده می‌شود البته بهمان ترتیب هم انتشار داده می‌شود که در رأس موقع پرداخت شود و البته ضامن این اسناد خزانه دولت است و وجوهش را خزانه‌داری کل می‌پردازد از این جهات البته رعایت خواهد شد و مراقبت در پرداخت و منافع و این قسمتهاش که بصلاح و صرفه مردم باشد دقت می‌کنم که اجرا شود اما راجع به پشیز که فرمودند آنوقت هم عرض کردم که چون الان وسائل درمملکت کم است و اصلا جنس برای تهیه پشیز کم است ما تقاضا کردیم که یک مقداری وارد شود موفق نشده‌ایم و جنس برای تهیة پشیز کم داریم آنچه را که الان در ضرابخانه عمل می‌شود یک مقداری مس می‌خواهد و آلمینیوم و وسائل دیگر لازم دارد و حالا هم ما درصدد تهیة پشیز هستیم که همانطور که عرض کردم باید مس و آلمینیوم بعضی چیزهای دیگر هم تهیه شود و مذاکره و اقدام هم شده و یک مقداری هم تهیه شده والبته آنچه هم بتوانیم تهیه می‌کنیم و در دسترس مردم می‌گذاریم.
رئیس- آقای انوار.
انوار- آقای وزیر توجه داشته باشند بنده نظر مخالفتی ندارم نظر بنده یک توضیحی است چون می‌نویسد: در آمد حاصل از بهره اسناد خزانه از کلیه مالیاتها معاف است این خیلی مبهم است اگر این بهره زیاد باشد که جزء درآمدهای دیگر جمع می‌شود و اضافه می‌شود به درآمدهای دیگر و مالیات ازش می‌گیرند پس باید تصریح شود که جزو بهره‌های دیگر نشود این جا باید توضیح داده شود که نه خودش مالیات می‌دهد و نه جزو سایر بهره‌ها حساب می‌شود این یکی که باید کاملا توضیح داده شود در کمیسیون و یکی دیگر هم که بمجرد سررسید که رجوع کردند بخزانه خزانه باید وجه آن را بدهد نه اینکه تأخیر شود و اگر تأخیر کرد بایستی خسارت تأخیر تأدیه را بپردازد و چنانکه در سایر موارد تأخیر را مجازاتی برایش می‌نویسد این تأخیر را هم باید برایش معین کنید که اگر تأخیر شد فلان اندازه بر سرمایه او اضافه می‌شود.
وزیر دارائی- پیشنهاد بفرمائید آقا.
رئیس- آقای منشور:
منشور- چون بنده عادت کرده‌ام که در حدود آن موضوعی که مطرح است صحبت کنم و نمی‌خواهم تجاوز کنم معهذا یک اموری است که با هم تماس دارد و میگوئیم ممکن است این ماده بعد از تصویب آنطور که آقایان مایل هستند فایده ندهد و اجرا نشود حسن اسناد خزانه این است که وقتی که در وجه حامل شد و در موقع سر رسید رفتند و خواستند وجهی بگیرند بدون هیچ قید و شرط آن کیشه مربوط پول را بدهد اما متأسفانه از چندی پیش باین طرف این کیشه‌های ما بقدری تشریفاتش زیاد شده است که یک چکی را که می‌خواهند بگیرند باید شناسنامه ارائه بدهند و شاهد ببرند وچقدر زحمت بکشند تا یک چک را دریافت کنند (طباطبائی- عیب ندارد تقلب می‌کردند) اگر تقلب هم می‌کردند بایستی آن اشخاص که مرتکب این عمل می‌شدند تعقیب کنند و مجازات کنند تا دیگر نظایر پیدا نکند بهرحال در این ماده که نوشته می‌شود از مالیات معاف خواهد بود باید نوشته شود از کلیة مالیاتهای فعلی و آتیه و ممکن است بکویند که تا وقتی این قانون را تصویب کردیم این مالیات نبود و این مالیات را بعداً تصویب کردیم و از این جهت این لفظ کافی نیست و بایستی مالیاتهای آتیه هم اضافه شود و از طرف دیگر یک امر دیگری هم هست که در قانون مالیات بردرآمد نوشته است که از کلینه درآمدهائی که در مملکت ایران تحصیل می‌شود یا فلان مملکت باید این مالیات بردرآمد بدهد ممکن است یک اشخاص پول بیاورند برای خرید سهام اگر موافقت بفرمائید پولی هم که از خارجه می‌آید معاف باشد چون مسلماً اسناد خزانه شما زیاد فروش خواهد شد و اما آنچه آقای امیرتیمور فرمودند که چرا پرداخت این وجوه ببانک می‌شود و این باعث نکس اعتبار بانک خواهد شد بنده عقیده دارم که برعکس اعتبارات بانک را زیاد خواهد کرد برای اینکه بانک هم مثل یک شخصی است که طلبی دارد از دولت وقتی که دولت این را به بانک پرداخت بانک هم اعتبارش بیشتر می‌شود و البته بانک هم این را به مردم خواهد پرداخت.
رئیس- پیشنهادها قرائت می‌شود.
پیشنهاد آقای منشور:
در ماده ۲ سطر اول بعد از بهره اسناد خزانه اضافه شود و همیچنین وجوهی که از خارجه برای خرید اسناد خزانه آورده می‌شود دلیل زیرا در لایحه مالیات بر درآمد وجوهی که از خارجه می‌آید مشمول مالیات است.
پیشنهاد آقای تهرانچی:
این جانب پیشنهاد می‌کنم در ماده ۲ قسمت: یا محلهائی که خزانه‌داری کل معین می‌نماید حذف شود.
پیشنهاد آقای ساکینیان
تبصره زیر بماده دوم پیشنهاد می‌کند تبصره در صورت لزوم دولت مجاز خواهد بود پشیز کاغذی هم انتشار دهد
پیشنهاد آقای انوار.
پیشنهاد می‌کنم در ماده دوم بعد از کلمه معاف بوده اضافه شود و از اضافه نمودن بهره بر سرمایه‌های دیگر هم معاف است در آخر ماده بعد ازکلمه پرداخته خواهد شد اضافه شود خسارت تأخیر مطابق قوانین مدنی باید تأدیه شود.
رئیس- رأی گرفته می‌شود برای ورود در شور دوم موافقین برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
وزیرخواربار – بنده پیشنهاد می‌کنم که لایحه اعتبار خرید غله که گزارش آن از کمیسیون بودجه صادر شده است جزو دستور گذارده شود.
- موقع و دستور جلسه آتیه – ختم جلسه
(۳- موقع و دستور جلسه آتیه – ختم جلسه)
رئیس- اگر تصویب میفرمائید جلسه را ختم کنیم جلسه آتیه روز پنجشنبه دستور هم لوایح وزارت خواربار.
(مجلس مقارن ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – حسن اسفندیاری