سخنان تقی توکلی رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی صنایع مس ایران ۲۰ تیر ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
| تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز | شرکت ملی صنایع مس ایران | برنامه عمرانی ششم/ سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی خرداد ماه تا امرداد ماه |
| مس ایران غنی‌ترین ثروت ملی کشور پس از نفت |
آقای مهندس تقی توکلی رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی صنایع مس ایران سخنانی بیان داشت که آینده روشن صنعت مس در ایران و افق تابناک و درخشان کشور را در این زمینه به خوبی مشخص می‌ساخت.
بیانات آقای توکلی رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی صنایع مس ایران حاکی از تاریخچه کوتاه شرکت سهامی معدن مس و سابقه تاریخی مس سرچشمه و کارهایی که تا کنون انجام شده و همچنین افق درخشان و آینده تابناک صنعت مس ایران بود. اما بزرگ‌ترین هدف این تلاش عظیم که در فراگرد انقلاب صنعتی ایران صورت می‌گیرد، جنبه‌های اجتماعی و اقتصادی آن است و یک مجتمع بزرگ صنعتی علاوه بر اشتغال و رونق اقتصادی، باعث غنای فرهنگ تخصص و تکنولوژی نیز می‌گردد.
صنعت مس علاوه بر ایجاد بازار کار و رونق اقتصادی، به عنوان پرارزش‌ترین ثروت ملی ایران پس از نفت و یک ذخیره اساسی برای سرزمین گرانقدر ایران بشمار می‌رود. با بهره‌برداری سالانه ۱۴۵ هزار تُن مس تقریباً خالص با عیار بیش از ۰۹۹/۰ کشور ما را در شمار سه کشور بزرگ تولیدکننده مس در جهان قرار خواهد داد که از طریق فروش فرآورده‌های مسی مورد نیاز صنایع کشور و صدور مازاد آن به خارج، کمک مؤثری در بهبود هر چه بیشتر اقتصاد شکفته ایران خواهد شد. هم اکنون برای بهره‌برداری از معدن سرچشمه با توجه به فراگرد طولانی تهیه مس عملیات لازم در ناحیه‌ای به وسعت چهار صد کیلومتر مربع گسترده شده و در این ناحیه وسیع در طول چهار سال فعالیت شبانه روزی عملیات گوناگونی به شرح زیر اجرا و طرح‌های مختلفی پیاده شده که اغلب آن‌ها رو به اتمام است. تا کنون کارخانه تغلیظ و ذوب مس به ظرفیت ۱۴۵ هزار تُن در سال تأسیس شده و برنامه آبرسانی شامل تهیه و انتقال روزانه ۶۰ هزار متر مکعب آب از خاتون آباد واقع در فاصله ۴۵ کیلومتری معدن به محل معدن صورت گرفته است. ساختمان یک سد برای نگهداری آب‌ها و همچنین یک سد رسوب‌گیر ایجاد شده و یک شهرک مسکونی به گنجایش ۱۲ هزار نفر بوجود آمده و ۱۷ هزار کیلووات برق در این محل تولید می‌شود. راهسازی و توسعه راه‌آهن جهت ارتباط معدن مس به شهرهای اطراف و بندرعباس در دست اتمام است. اینک ده‌ها دستگاه کامیون غول‌آسای ۱۲۰ تُنی، بیل‌های الکتریکی به ظرفیت ۱۲ یارد مکعب، مته‌های حفاری و ماشین‌آلات دیگر با دست‌های توانای کارگران و متخصصان ایرانی و خارجی در منطقه مس سرچشمه به کار تسطیح کوه‌ها، جاده‌سازی، تونل‌سازی، شهرسازی و حمل مواد معدنی مشغول است.
از آن گذشته، با بهره‌برداری از این مجتمع بسیار عظمی کار و صنعت که بنا به اظهار آقای توکلی رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی صنایع مس ایران تا دو سال دیگر یعنی سال ۲۵۳۷ شاهنشاهی آغاز می‌شود، اثرات جنبی و صنایع مهم و خدمات اداری و فنی دیگری نیز بر این فعالیت عظیم مترتب خواهد بود و با توجه به ایجاد صنایع جنبی که از هم اکنون طرح‌های آن تهیه و مقدمات امر از هر جهت فراهم شده است، بیش از پیش ابعاد این مجتمع عظیم صنعتی که رؤیایی دیرینه را تحقق می‌بخشد، آشکار می‌گردد. به عنوان مثل باید گفت: با اجرای طرح مس سرچشمه کرمان اثرات جنبی گوناگون و خدمات مختلف و صنایع دیگری به شرح زیر صورت خواهد گرفت:
- ۱- ایجاد یک شهر بزرگ و مدرن در سطحی به وسعت ۲۸۰ کیلومتر مربع با گنجایش ۱۵هزار نفر که شهر مذکور در شروع بهره‌برداری از معدن مس ایجاد شده و در آینده نیز قابل گسترش تا ظرفیت ۳۰ هزار نفر جمعیت خواهد بود. با ایجاد این شهر بزرگ تسهیلات بهداشتی و فرهنگی برای ساکنین آن که همه کارکنان صنعت مس ایران خواهند بود در منطقه سرچشمه کرمان فراهم خواهد آمد.
- ۲- ایجاد کار آن هم در سطح بسیار وسیع در استان کرمان که تا پیش از اجرای انقلاب ایران و پیش از اکتشاف معادن مس سرچشمه یک استان کم تحرک و خموده و کم فعالیت بود.
- ۳- احداث راه‌های جدید و توسعه راه‌آهن در استان کرمان و افزایش ارتباطات اهالی و ساکنین کرمان با سایر نقاط کشور
- ۴- بالا رفتن سطح دانش فنی افراد محلی که هم اکنون چندین هزار نفر از آن‌ها برای به ثمر رساندن طرح بهره‌برداری از معادن مس سرچشمه به طور شبانه‌روزی مشغول کار هستند و عده بسیار زیادی از آن‌ها از آموزش حین کار بهره‌مندند : ۵- گسترش خدمات اداری دوایر دولتی از قبیل: فرهنگ، بهداشت، مخابرات و... در سطح استان کرمان و بالاخره پیشرفت تسهیلات بندری و گمرکی در بندرعباس. این طرح بسیار عظیم و این کار بزرگ و فعالیت سترگ از آن جهت با این وسعت و ابعاد گسترده صورت می‌گیرد که طبق محاسباتی که توسط کارشناسان و متخصصین صورت گرفته، مدت بهره‌برداری از معادن مس سرچشمه کرمان تا ۶۰ سال آینده پیش‌بینی شده و تأسیسات و تجهیزاتی که بوجود آمده و می‌آید برای شصت سال آینده استان کرمان و سراسر کشور می‌باشد.
معادن مس سرچشمه که موقعیت جغرافیایی آن درست در فاصله ۶۰ کیلومتری جنوب رفسنجان و ۱۶۵ کیلومتری شهر کرمان واقع شده ذخیره‌ای به شکل لوزی بطور دو کیلومتر و عرض یک کیلومتر دارد. مجموع ذخیره اصلی سنگ معدن این منطقه بسیار غنی در حدود ۴۵۰ میلیون تُن مس با عیار ۲/۱ درصد برآور شده که حفاری در آن در بیست سال اول پس از شروع بهره‌برداری، تا عمق دویست متر صورت می‌گیرد و تا عمق ۵۰۰ متر ادامه می‌یابد و در این صورت ممکن است ذخیره معدن تا دو برابر آنچه فعلاً برآورد شده یعنی تا ۹۰۰ میلیون تُن افزایش یابد. برای آنکه از میزان غنای ذخایر معدن مس سرچشمه معیاری در دست داشته باشید بد نیست گفته شود که بر اساس پیش‌بینی‌هایی که انجام شده، ظرفیت تولید معادن مس جهان در سال ۲۵۳۹ شاهنشاهی (۱۹۸۰میلادی) حدود ۱۲ میلیون و ۳۰۲ هزار تُن خواهد بود که نسبت به دو سال پیش از این یعنی ۲۵۳۳ شاهنشاهی و ۱۹۷۴ میلادی دارای رشد تقریباً ۵ درصد می‌باشد. تولید مس حاصل از ذوب طی همین دوران، رشدی برابر ۳/۴ درصد و تولید مس تصفیه شده در جهان دارای رشدی برابر ۸/۴ درصد خواهد بود. اما تولید نهایی مس تصفیه شده در معادن مس سرچشمه کرمان در آغاز بهره‌برداری برابر با ۱۴۵ بلکه ۱۵۰ هزار تُن خواهد بود که بر اساس برنامه توسعه معادن، در سال ۲۵۳۹ شاهنشاهی (۱۹۸۰ میلادی) به ۴۰۰ هزار تُن خواهد رسید.
اکنون جهش و حرکت هزاران کارگر ایرانی در مجتمع مس سرچشمه کرمان به هنگام روز در زیر تابش آفتاب و در دل شب در پرتو نورافکن‌های قوی با دلی سرشار از امید خبر از آینده درخشان صنعت مس در کشور را می‌دهد و افق تابناک ایران سرزمین گرانقدر و عزیز ما را مجسم می‌سازد. مسئولان و متصدیان اجرای این طرح بسیار بزرگ برای آنکه در این حرکت و جهش لرزش و لغزشی حاصل نشود و کارگران ایرانی در این زمینه جای پایی مستحکم داشته باشند و با ذهن روشن و فکر باز و با رعایت همه جوانب در کار خویش مهارت کافی و تبحر لازم پیدا کنند از هم اکنون به آموزش کارکنان این مجتمع عظیم همت گماشته است.
شرکت سهامی معادن مس سرچشمه بر حسب نیازی که به افراد کارآزموده در قسمت‌های مختلف این واحد بزرگ صنعتی دارد، در ابتدای امر به فکر تأسیس واحد آموزش برآمد و روز بروز برنامه‌های آموزشی خود را بر حسب احتیاجات مختلف توسعه داده و تاکنون اقدامات مؤثری در زمینه تأمین نیروی انسانی متبحّر و ماهر که مورد نیاز این طرح عظیم می‌باشد انجام داده است. مجریان طرح مجتمع صنعت مس برای بهره‌برداری بهتر و استفاده از تکنولوژی پیشرفته به دست کارکنان ایرانی، در زمینه آموزش حرفه‌ای اقدام به تشکیل کلاس‌های گوناگون نموده‌اند و با اجرای برنامه آموزشی کارآموزان، متخصص کافی برای احراز مشاغل فنی در رشته‌های مورد نیاز را کسب می‌کنند تا بتوانند به کمک دانش حرفه‌ای خود وظایف محوله را بخوبی انجام دهند. بدیهی است جوانانی که هم اکنون در این دوره از کار صنعت مس ایران که هنوز دوران بهره‌برداری آغاز نشده، مراحل کارآموزی را طی می‌کنند برای فردای این مجتمع عظیم صنعتی متخصصینی ورزیده و متبحّر و کارآمد خواهند بود. در حال حاضر شرکت مس سرچشمه برای آموزش زبان انگلیسی به کارمندان و کارگران خود دوره‌های مختلف زبان ترتیب داده که تاکنون تعدادی کارآموز دختر و پسر در این دوره‌ها به یادگیری زبان اشتغال دارند و در قسمت‌های مختلف معدن مس دو دفاتر این مجتمع صنعتی در کرمان رفسنجان به کار مشغول می‌باشند. علاوه بر آموزش زبان انگلیسی، برنامه‌هایی نیز برای آموزش زبان فارسی به متخصصین و کارشناسان خارجی که علاقمند به آموختن فارسی هستند اجرا شده و در حال حاضر یک کلاس در قسمت شهرسازی این مجتمع صنعتی تشکیل شده که متخصصین خارجی برای فرا گرفتن زبان فارسی در آن شرکت دارند. علاوه بر این‌ها جهت تأمین افراد مورد نیاز کادر امور ادرای اقدام به تشکیل دوره‌های کوتاه مدت امور دفتری، نامه‌نگاری و ماشین نویسی فارسی و لاتین شده و عده‌ای از کارکنان مجتمع صنعتی معادن مس سرچشمه کرمان این دوره‌ها را با موفقیت طی کرده‌اند. برنامه‌های دیگری نیز در دست اجرا می‌باشد تا دوره‌های دیگری از قبیل امور بایگانی، تندنویسی و منشی‌گری نیز دائر شود. برای کارگران بومی و محلی مجتمع مس سرچشمه که از نعمت خواندن و نوشتن بی‌بهره هستند کلاس‌های پیکار با بیسوادی زیر نظر واحد آموزش با همکاری اداره کار و امور اجتماعی در اکثر روستاها یا اطراف محوطه معدن مس سرچشمه تشکیل شده و برای تشویق کارگران بیسواد به شرکت در ا ین کلاس‌ها معادل ساعت‌های درس کلاس از طرف مجتمع صنعتی مسی سرچشمه به آن‌ها اضافه کار پرداخت می‌گردد و به کارگرانی که بتوانند از عهده امتحان سال دوم این کلاس‌ها بر آیند به میزان پنج درصد دستمزد و حقوق روزانه آن‌ها اضافه می‌شود.
تأسیسات رفاهی که تاکنون برای کارکنان مجتمع صنعتی مس سرچشمه کرمان فراهم آمده شامل: شرکت تعاونی، باشگاه کارکنان، کتابخانه، تالار اجتماعات و سالن‌های ورزشی می‌باشد که البته این، یک بخش کوچک از تأسیسات رفاهی ایجاد شده بوسیله شرکت سهامی معادن مس سرچشمه کرمان را تشکیل می‌دهد. آن هم در حال حاضر که هنوز بهره‌برداری از معادن مس آغاز نشده است.
بی‌تردید با آغاز بهره‌برداری از معادن مس سرچشمه و استفاده کامل از این ذخایر سرشار ملی که اقتصاد شکوفای کشور ما را پیشرفته‌تر و صنعت شکفته در سرزمین میهن ما را متجلی‌تر می‌سازد، سیمای تابناک و درخشان مملکت در همه جهات و شئون اقتصادی، صنعتی، اجتماعی، سیاسی و حتی علمی و فنی خواهد یافت و آهنگ رشد و ترقی کشور تا حصول هدف‌های والای شهریار ایران و وصول به تمدن بزرگ سریع و سریع‌تر خواهد شد.