بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸
| درگاه اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر بزرگ ارتشتاران
بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر |
درگاه انقلاب شاه و مردم |
بیست و پنجمین سال شاهنشاهی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر/ سال ۱۳۳۸
۱۳۳۸ نوزدهمین سال
آشنایی و جشن زناشویی شاهنشاه با شهبانو فرح.
سال نوزدهم پادشاهی، سال دیدوبازدیدهای دوستانه، سال جلوهگرشدن احساسات ملی و سال برنامههای عمرانی و اصلاحی بود.
سال ۱۳۳۸، نوزدهمین سال پادشاهی را باید سال دیدوبازدیدهای رسمی و مسافرتهای مهم دانست. زیرا که در این سال شمار زیادی از سران و بزرگان برجسته خارجی به تهران وارد شدند و نیز شاهنشاه و شهبانوی ایران از چند کشور خارجی دیدن فرمودند.
از جمله میهمانان برجسته ایران در سال ۱۳۳۸، آیزنهاور، پرزیدنت امریکا بود که در آذرماه به تهران آمد و مورد پیشواز بی مانند از سوی مردم ایران و دولت و مجلسهای ایران قرار گرفت. آیزنهاور در چندروزی که در تهران بود در نشست مشترک نمایندگان مجلسهای سنا و شورا که در کاخ سنا برگزار شدهبود، شرکت جست و سخنرانی نمود.
روز شنبه ۲۷ شهریور نیز جواهر لعلنهرو، نخستوزیر هند به همراه دختر خود، ایندیرا گاندی، به تهران سفر کرد و مورد احترام قرارگرفت. بازدید نهرو از ایران چهار روز طول کشید.
ایوبخان، رئیسجمهوری پاکستان در آبانماه به تهران آمد و او نیز در کنگره مجلسها حضور یافت و سخنرانی نمود. هم زمان با اقامت وی در تهران، یک گروه عالیرتبه ترک به رهبری عدنان مندرس، نخستوزیر آن کشور، در تهران بود و در حضور شاهنشاه و رئیسجمهوری پاکستان و نخستوزیر ترکیه گفتگوهای مهمی صورت گرفت.
همچنین در فروردینماه اعلیحضرت ملک حسین، پادشاه اردن، در سر راه خود هنگام بازگشت به کشور خویش، سه ساعتونیم در تهران درنگ نمودند و با شاهنشاه دیدار و گفتگوکردند.
دریابد پکوری ژرالوی، رئیس ستاد نیروی دریایی ایتالیا – دکتر ارهارد، وزیر اقتصاد آلمان – گس، رئیس هیأت مدیره شرکت نفت انگلیس و ایران – هارولد لمب، مورخ مشهور امریکایی که نوشتههای مهمی درباره ایران دارد – سر ویلیام مکدونالد، فرمانده نیروی هوایی انگلستان در خاورمیانه – حضرت شیخ راشد، حاکم دوبی – حضرت شیخ شخبوط، حاکم ابوظبی – آقای منظور قادر، وزیر امور خارجه پاکستان – بیگمقمر اصفهانی، رئیس شورای سازمانهای خیره پاکستان – کریم آقاخان، پیشوای فرقه اسماعیلیه – چارلز پامر، معاون فرماندهی کل نیروهای امریکا در اروپا – ارلاندر، نخستوزیر سوئد و بانو از جمله بزرگان دیگری بودند که در درازای سال ۱۳۳۸ به تهران آمدند.
گفتگوی شاهنشاه با رسانهها
در اردیبهشتماه سال ۱۳۳۸ نخستین جلسه گفتگوی مطبوعاتی شاهنشاه برگزارشد. این پیشزمینهای برای باریابیهای ماهانه روزنامهنگاران به پیشگاه همایونی بود. در نخستین گفتگوی مطبوعاتی، شاهنشاه پیرامون پایا (ثابت) نگاهداشتن قیمتها و مبارزه با گرانفروشی سخن گفتند و اشاره فرمودند:
- «موضوع تثبیت قیمتها، موضوع غامضی است که در بعضی ممالک از آن نتیجه گرفتهاند و در بعضی ممالک نتیجه معکوس داشتهاست. میگویند به محض اینکه قیمتی برای جنس تعیین میشود عدهای شروع به احتکار و کمفروشی و گرانفروشی میکنند. اقدام اساسی و کار عاقلانه این است که در داخل مملکت تولید را بالاببریم و برای تولید بیشتر باید کشاورزان را تشویق نمود ...»
افزون بر روزنامهنگاران، نمایندگان مجلسهای سنا و شورا نیز هر ماه یک بار گروهی به پیشگاه شاهنشاه بارمییافتند.
شور میهنپرستی ...
در این روزها از هنگام بستن پیمان دو جانبه میان ایران و آمریکا رادیوی روسها آغاز به تاختن و پروگاندا علیه ایران نمود. در سراسر کشور موجی از شور ملی به چشم میخورد و مردم ایران با راهپیمایی یکپارچه نشان دادند که پروانه نخواهندداد هیچ کشور خارجی هر چقدر نیرومند هم باشد، به مصالح ملی این کشور تجاوز کند. این یکپارچگی و هماهنگی مردم ایران احساس شگفتی جهانیان را برانگیخت و سرانجام سبب شد که پس از چندین ماه روسها به پروپاگاند منفی خود پایان داده و با همسایه جنوبی خود از در آشتی درآیند.
سفرهای شاهنشاه
در اردیبهشتماه، با آگاهی پیشین، شاهنشاه ایران برای یک بازدید رسمی از کشورهای انگلستان، دانمارک و هلند تهران را ترک گفتند.
در هر سه کشور اروپایی، شاهنشاه ایران مورد پیشواز گرم و پرشکوه قرارگرفتند و با سران و زمامداران سه کشور گفتگوهایی به عمل آوردند.
بنا به دعوت دولت پاکستان، شاهنشاه و ملکه در بهمنماه نیز به طور رسمی از کشور پاکستان دیدن فرمودند. این نخستین سفر شاهنشاه با همراهی شهبانو فرح بود.
بخشش املاک سلطنتی
در سال نوزدهم پادشاهی، دادن سندهای مالکیت املاک سلطنتی از سوی شاهنشاه به کشاورزان همچنان ادامه یافت. روز دوم امرداد ماه، ۱۵۴۲ کشاورز در شمال اسناد مالکیت خود را از شاهنشاه دریافت داشتند و نکته جالب این بود که در میان این روستاییان، برای نخستین بار شماری از زنان روستایی که صاحب آب و ملک گشتهبودند به پیشگاه شاهنشاه بار یافتند و اسناد خود را دریافت نمودند.[۱]
[۲]
روز هفدهم بهمنماه اسناد مالکیت ۴۲۱۲ هکتار از املاک شمال در کاخ مرمر از سوی شاهنشاه به ۱۶۰۷ کشاورز دادهشد.
دوشیزه فرح در زندگانی شاهنشاه وارد میشود ...
در آبانماه ۱۳۳۸ به طور رسمی از سوی دربار شاهنشاهی به آگاهی همگان رسید که اعلیحضرت همایونی دوشیزه فرح دیبا را به نامزدی برگزیدهاند.
شاهنشاه در خاطرات خود چنین مینگارند:
- «... روزی دخترم شاهدخت شهناز با چشمانی که بیش از معمول فروغ شادی در آن میدرخشید نزد من آمد و اظهارداشت که وی و شوهرش با دوشیزه جوانی به نام فرح دیبا آشنا شدهاند که به نظر آنها برای احراز مقام ملکه ایران از هر حیث شایستگی دارد ...
- من طبعاً میخواستم از سوابق خانوادگی و تربیت و میزان تحصیلات و شخصیت این دوشیزه جوان اطلاعاتی داشتهباشم. معلوم شد که پدر وی از یک خانواده مشهور قدیمی تبریز و مادرش از یک خانواده محترم روحانی گیلانی است ... یگانه فرزند خانواده، ملکه فرح در سال ۱۳۱۷ متولدشده و با پسر دایی خود که هم سن او بود در یک خانه پرورش یافت و این دو کودک مانند خواهر و برادری با هم بزرگ شدند ...
- دوشیزه فرح بدواً به مدرسه ایتالیاییها در تهران گذاشتهشد و تا سن ده سالگی در آنجا به تحصیل مشغول بود. چندی بعد مادرش او را به مدرسه دخترانه دیگری به نام ژاندارک سپرد و تا سن شانزده سالگی در آن مدرسه به تحصیل پرداخت. در این دبیرستان دوشیزه فرح به ورزش علاقه خاصی پیداکرد و چهار سال به بازی بسکتبال و سایر ورزشهای دستهجمعی مشغول بود و مدت دو سال سردسته بازیکنان بسکتبال دبیرستان بود و این دسته در مسابقات بین شهرستانها نیز موفقیت زیادی کسب کرد. اما قسمت عمده اوقات دوشیزه فرح در دبیرستان، به فراگرفتن هنرهای زیبا میگذشت و بنا به تشویق یکی از آموزگارانش به رشته نقاشی مخصوصاً آبرنگ توجه مخصوص پیداکرد. کمکم استعداد هنری وی آشکار گردید و در اثر مساعدتهای آموزگاران، دوشیزه خجول صاحب شخصیت و وقار ممتازی گردید و با تشریک مساعی در امور مربوط به آزمایشگاههای دبیرستان و گردشهای دستهجمعی، روش شرکت در اجتماعات را فراگرفت و در اثر انضباط مخصوص دبیرستان، درستکار و قابل اعتماد و وقتشناس به بار آمد.
- دوشیزه فرح دوره متوسطه را در دبیرستان رازی به پایان رسانید و هر چند در ابتدا میل وی به تحصیل در رشته میکروبشناسی یا پزشکی بود، ولی در نتیجه تشویقات به تحصیل رشته معماری مصمم گردید و به مدرسه مخصوص معماری پاریس داخل شده و مدت دو سال به فراگرفتن این رشته همت گماشت ...دوشیزه فرح برای گذراندن تعطیلات تابستانی خود در سال ۱۳۳۸ به تهران آمد و در این موقع داماد و دخترم با وی آشنا شده و برای صرف شام از او دعوتی به عمل آوردند ...بار دیگر که از دوشیزه فرح دعوت به عمل آمد، دخترم ترتیبی فراهم ساخت که من نیز در آن میهمانی شرکت کنم. وسیلهای به دست آمد که بتوانیم با یکدیگر گفتگو کنیم.
- یک هفته بعد از این ضیافت به او پیشنهاد ازدواج کردم ...»
کارهایی که انجام شد ...
از جمله کارهای عمرانی و اصلاحی که در شش ماهه نخست سال ۱۳۳۸ انجام یافت،[۳] گشایش خط انتقال برق از آبادان به اهواز، دستینه شدن پیمان بازرگانی ایران – چکاسلواکی، گشایش ساختمان جدید و زایشگاه نوبنیاد بنگاه حمایت مادران در باغ فردوس تهران، دستینه کردن پیمان دریافت ۷۲ میلیون دلار وام راهسازی میان ایران و بانک بینالمللی توسعه و عمران، گشایش کنگره فرهنگیان کشور برای بازنگری در برنامه دبیرستانها، گشایش کارخانه سیمان دورود با ۶۰۰ تن بازده روزانه بود.
مهرماه:
کارنامه کارهای عمرانی و اصلاحی در شش ماهه دوم سال ۱۳۳۸ بدین قرار است:
گشایش مدرسه جدید برای نابینایان، برقراری تلفن در سه شهر جنوبی ایران، بنیادنهادن مرکز مبارزه با بیماری سل در شهر رشت، گشایش اداره جدید استاندارد ایران، برقراری رابطه تلفن بین ایران و ایتالیا، واگذاری زمینهای وابسته به دولت در آبادان به ۵۸۲ تن از کارمندان برای ساختن خانه، ساختمان کارخانه تراورسسازی در کرج، گشایش مدرسه صنعتی منسوجات و اشتغال کارآموزان، تکمیل ساختمانهای مراکز مبارزه با بیماری سل در شهرهای مشهد و اصفهان و بابل.
آبانماه:
گشایش ساختمان پرورشگاه در پیرامون تهران، به پایان رساندن تأسیسات مخابرات برقی در دوازده ایستگاه راهآهن، گشایش مرکز کشاورزی مکانیزه در کردستان، آغاز لولهکشی برای رساندن گاز به شیراز، آغاز ساختمان سد شهناز.
آذرماه:
گشایش پنج دبستان و ۹ مدرسه حرفهای در شهرهای گوناگون، آغاز بهرهبرداری از نخستین کارخانه جدید قند، ورود یکی از کشتیهای نفتکش ۳۵ هزار تنی از اروپا به ایران و جابجایی نخستین محموله نفتی، آغاز بهرهبرداری از یک کارخانه روغن زیتون و روغن کنجد، گشایش کارخانه نان ماشینی و دو شبکه جدید تلفن در تهران، پایان یافتن ساختمان یک تونل اعزامی جهت سد سپیدرود، حفر ده حلقه چاه عمیق آزمایشی، گشایش بیمارستان فرح.
دیماه:
پایان یافتن ساختمان مرکز دامپزشکی اصفهان، گشایش مدرسه پرستاری ملکه فرح در کرمان، گشایش دستگاه جدید فرستنده رادیو در اصفهان، پایان یافتن ساختمان آزمایشگاه آبادان.
بهمنماه:
گشایش یک بخش بیمارستان ۲۵۰ تختخوابی در جنوب شهر تهران، پایان یافتن ساختمان پنج درمانگاه در شهرهای مجاور راهآهن و یک بیمارستان یکصد تختخوابی، آغاز ساختمان یک آسایشگاه مسلولین و یک درمانگاه، پایان یافتن ساختمان دو پرورشگاه دیگر، ساخت یک آزمایشگاه کوچک، پایان یافتن لولهکشی شهر ری، گشایش کارخانه جدید تصفیه شکر در اهواز و پل جدید خرمشهر و ایستگاه تلویزیون آبادان، گشایش نخستین خط مسافربری دریایی بین ایران و اروپا.
اسفندماه:
پایان یافتن ساختمان یک درمانگاه و یک مرکز دامپزشکی، گشایش یک درمانگاه از سوی شهبانو فرح، گشایش طرح ساختمان جدید دانشگاه تبریز، پایان یافتن ساختمان یک کارخانه بافندگی در کرمان، گشایش یک کارخانه آرد در تبریز، آغاز بهرهبرداری از ماشین جدید مقواسازی کارخانه دخانیات تهران.
منبع