مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۴ آبان ۱۳۲۲ نشست ۲۱۴
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری سیزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری سیزدهم |
دوره سیزدهم قانونگذاری
دوره سیزدهم قانون گذاری جلسه ۲۱۴ شماره مسلسل – ۱۲۴۷
مذاکرات مجلس
صورت مشروح مجلس روز شنبه ۱۴ آبان ماه ۱۳۲۲
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس.
۲- بقیه شور در لایحه مالیات بر درآمد.
۳- ختم جلسه بعنوان تنفس.
مجلس پنج ساعت بعد از ظهر بریاست آقای اسفندیاری تشکیل گردید
صورت مجلس روز پنج شنبه ۱۲ آبان ماه را آقای (طوسی) منشی قرائت نمودند
۱- تصویب صورت مجلس
{۱- تصویب صورت مجلس}
رئیس- در صورت مجلس نطری هست؟ (خیر) صورت مجلس تصویب شد.
- بقیه شور در لایحه مالیات بر درآمد
{۲- بقیه شور در لایحه مالیات بر درآمد}
رئیس- لایحه مالیات بر در آمد ماده سوم مطرح است. پیشنهادات قرائت می‌شود.
وزیر دارئی- اجازه میفرمائید در ماده سوم که در جلسه قبل مذاکره شد دو قسمت پیشنهاد بود و اظهاراتی در مجلس شد که قرار شد آنها را صلاح کنیم چون حالا اصلاح شده بنده اصلاح شده آنرا عرض می‌کنم اصلاح بفرمائید شاید رفع اشکالات آقایان هم بشود و پیشنهاداتی که داده‌اند محتاج بآنها دیگر نباشیم. در قسمت ج اصلاح شده بعد از «نسبت باملاک مزروعی که باجاره واگذار شده میزان درآمد ویژه عبارت خواهد بود» از صدی پنجاه مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه. قسمت ه اینطور اصلاح می‌شود: نسبت بمستأجرین املاک مزروعی که درآمد کشاورزی سهم مالکانه را اجاره می‌نمایند تمام سهم مالکانه محسوب پس از وضع مال الاجاره که بمالک می‌پردازد نصف از عوائد مستأجر. یک قسمت دیگر هم راجع بمعاملات خانه‌ها بود معاملات اموال غیر منقول که در مجلس شورای ملی مذاکره شد اینطور توافق شده که یک تبصره بماده سه اضافه شود تبصره: درآمدهای حاصله در سال مالیاتی ازفروش اموال غیر منقول مشورط بر اینکه فاصله بین خرید و فروش آن بموجب اسناد رسمی از تاریخ تصویب این قانون نسبت به معاملات قبلی سه سال و نسبت بمعاملات بعد از تصویب این قانون پنج سال تجاوز ننماید. بنده تصور می‌کنم نظری که آقایان داشتند همین سه قسمت بود که اصلاح شد و پیشنهادات آقایان را منظور کرده و موقوفات هم راجع به ماده شش است که آنهم اصلاح شده است بعد می‌رسد.
رئیس- آقای امیر تیمور
امیر تیمور- بنده دیشب جایی بودم که وزیر کشاورزی هم آنجا تشریف داشتند راجع به این ماده سه مذاکره و صحبت بود عبارات و مطالب بقدری در اینجا مبهم و گنگ نوشته شده که در خارج سوء تفاهم ایجاد می‌کند در صورتی که بنده میدانم مقصود قانونگذار این است که باین رقم مالیات تلق نمی‌گیرد ولی اینجا طوری نوشته شده که روی این میزان اساس مالیاتی خواهد بود فعلاٌ در قسمت (ز) نوشته شده است صدی هشتاد عوائد مستغلات اینها تصور می‌کردند اگر یک مستغلی صد تومان اجاره می‌دهد هشتاد تومان آن مالیات است در صورتیکه بتصور بنده اینطور نیست اگر مستغلی صد تومان اجاره می‌دهد هشتاد تومان آن شامل مالیات می‌شود و هشتاد تومان آن باید برود روی رقم عایدات مالیات حساب بشود خواهش می‌کنم اگر اینطور است که بنده تصور می‌کنم یک توضیحی آقای مخبر بفرمایند که مطلب روشن باشد مخبر کمیسیون مختلط (آقای معدل)- همینطور که آقای امیر تیمور می‌فرمایند البته تفسیر قانون را خود مجلس شورای ملی می‌کند و در مذاکراتی که در موقع وضع قانون می‌شود می‌توان این استفاده را کرد. در قسمت (ز) این توضیح کافی است که هشتاد درصد مال الاجاره‌های مستغلات مشمول مالیات می‌شود و صدی بیست آن بخشودگی است و مشمول مالیات نمی‌شود یعنی هر کسی مستغلاتی داشته باشد که صد تومان مال الاجاره داشته باشد در موقع حساب مالیات بیست تومان آنرا مالیات نمی‌گیرند و هشتاد تومان آنرا ضمیمه سایر عوائد آن شخص می‌کنند و بآن مالیات می‌بندند.
امیر تیمور- صحیح است فقط بجای صدی پنجاه بنویسید نصف بهتر است
رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی – اولاٌ در موضوع مال الاجاره و مستغلات بنده تصور می‌کنم که مستغلات همه یک نسق نیست یک مستغلاتی است که در سال مخارج زیادی دارد و یک مستغلاتی است که در سال کمتر مخارج دارد مثلاٌ حمام یکی از مستغلاتی است که خرج زیاد دارد اغلب این حمامهایی که جدید الاحداث است اقلا نصف عوائدش و خمامهای قدیم همه یا دو ثلث عوائدش خرج تعمیر و نگهداری خود آن حمامها می‌شود آقای وزیر دارایی توجه بفرمایند (وزیر دارایی – توجه ما به آقا است مستغلات همه در حکم واحد نیست که ما بگوییم تمام مستغلات صدی بیستش مستثنی باشد بعضی مستغلاتی است از قبیل حمام و غیره که اینها مخارج نگهداریش در سال صدی پنجاه است باین جهت این مقداری که بخشودگی دارد بنظر بنده کم است و آنهایی را که مخارجش زیادتر است بخشودگی را زیادتر بکنید که مخارج آنها تأمین بشود این یکی یکی هم راجع به قسمت آخر تبصره‌ای که آقای وزیر دارایی فرمودند و عبارت را خواندند بنده و اغلب آقایان شنیدم و متوجه نشدیم (انوار- صحیح است) این سه سال و پنج سال یعنی چه؟ سه سال جزء آنهایی است که باید بهند یعنی مشمول این قانون می‌شود یا نمی‌شود و بعد از این قانون پنج سال بچه مناسبت است این را که سه سال کرده به نظر بنده زیاد است و می‌گیرید آنوقت چطور می‌شود این حسابش درست در نمی‌آید در این توضیح بفرمایند که ما ملتفت بشویم.
وزیر بهداری (آقای اردلان)- بنده یک تذکر مختصری بعرض آقایان میرسانم که بنظر بنده شاید تسریع کند در کار و آن این است که این قانون اگر مختصر اصلاحاتی هم داشته باشد و ما بخواهیم تمام جزئیات را کرتیک کنیم آن فکری که اساساٌ آقایان محترم داشتند که زودتر این قانون بگذرد عملی نمی‌شود و البته در این قانون یک ارفاقهایی نسبت به مستغلات شده و سابقاٌ هر چه بود مالیات آن را می‌پرداختند و به مبالغ کوچک هم اسلاٌ مالیات تعلق نمی‌گیرد صدی بیست آنهم که منها می‌شود و این سه سال و پنج سال هم خیلی خوب است نسبت به گذشته این قانون برای سه سال مطاع است یعنی اگر از سه سال کمتر فاصله معامله باشد باید مالیات بدهد و از سه سال بیشتر مشمول مالیات نمی‌شود (امیر تیمور – پس عطف به ماسبق می‌شود) خود قانون هم عطف به ماسبق دارد ولی برای آینده از هر معامله که فاصله اش پنج سال بیشتر باشد دیگر حق مطالبه مالیات ندارند و کمتر از آن مدت باید مالیات بدهد این خیلی صریح است خود قانون هم تصریح کرده حالا این عرض بنده مانع فرمایشات آقایان هم نیست ولی چیزی را که اساساٌ کمیسیون‌های مختلط صاحیت دار درش بحث کرده‌اند اگر بخواهیم زودتر بگذرد باید جزئیات را بگذرانیم در موقع عمل اگر یک اصلاحاتی لازم شد باز پیشنهاد بکنند و حالا برای گذراندن این خیلی مناسب خواهد بود که از جزئیات کوچک صرفنظر بشود.
رئیس- آقای دکتر ملک زاده.
دکتر ملک زاده – آقای وزیر دارایی توجه بفرمایید آقای مخبر هم که مدافعش هستید توجه بفرمایید و آقای امیر تیمور هم عرض کنم آقایان میدانند بنده از اشخاصی هستم که خودتان میدانید که علاقه مند هستم این قانون هر چه زودتر بگذرد خیلی هم متأسفم هستم که چرا تا بحال مانده است ولی تصدیق می‌فرمایید اگر روی عدم توجه یک قسمتی عادلانه نباشد البته باید قانونگذار متوجه باشد که اصلاح بشود این دیگر جای شبه نیست بنده یک تبصره اینجا پیشنهاد کردم راجع به مستغلات اساساٌ مالیات بر مستغلات با کمال تأسف بالمال تحمیل می‌شود به کرایه نشین مثل این است که مالیات بر ارزاق بسته باشد این موضوعی است که اساساٌ قابل توجه است ولی چیزی که سنگینی فکرم را رویش می‌گذارم این است که مستغلات همه بیک قسم دستخوش خرابی نیست یک مغازه شاید در سال دو روز خالی بماند و پنج درصد هم تعمیرات لازم نداشته باشد از آن اجاره که میگیرد ولی این خانه‌های خشت و گلی این مملکت که بقول مخبر السلطنه می‌گفت یک فحشی است در ایران که در هیچ جای دنیا نیست میگویند خانه خمیر حالا بروید در این موقع که باران پاییزه آمده است در قسمت جنوب شهر این خانه‌ها را ببینید که وضعش چیست یک دیوار که خراب می‌شود مال الاجاره یکسالش را باید خرج کند و بعقیده بنده این عادلانه نیست که شما همان مالیاتی را که از مستغلی که مغازه است و خرجی ندارد می‌گیرید از یک خانه دیگر که پنجاه نفر سکنی دارند که امروز یک چاه را بخواهد خالی کند باید دویست تومان بدهد تا خالی کند یا یک دیوار را بخواهد بساز و پانصد تومان هزار تومان باید بدهد بگیرید. بنابراین برای اینکه بعایدی دولت هم ضرری وارد نیاید بنده اینطور پیشنهاد می‌کنم که برای مغازه‌ها آن بیست درصد را ده درصد بکنید و راجع بخانه‌های مسکونی شما چهار تا خیابان تهران را در نظر نگیرید و خانه‌های جدید الاحداث را این قانون برای تمام مملکت است نود ونه درصد خانه‌های این مملکت خشت و گلی است آنها را بجای بیست درصد چهل درصد معافیت قائل بشوید و برای حمامها پنجاه درصد چون مخصوصاٌ حمام سابقاٌ معاف بوده است و من هم حمام ندارم که ازش دفاع کنم ولی حمامها سابقاٌ بدرجه‌ای مخارج بهش تحمیل میشده است و بقدری دستخوش خرابی بوده است که اصلاٌ هیچگونه مالیاتی نمی‌داد راجع بحمام این پیشنهاد را در نظر بگیرید تا یک صورت عادلانه بخودش بگیرد والا بعقیده بنده این ترتیب یک وضع فوق العاده ناصواب و بدی است این بود که بنده حالا با آقای دکتر میلسپو این نظر را دادم و نشد که با ایشان مذاکره کنم تقاضی می‌کنم که شما خودتان با ایشان صحبت کنید که یک چیز منطقی و روز حق و عدالت است
هاشمی- حمام و یخچال در غیر تهران عایدات ندارد.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی – عرضی ندارم
رئیس- آقای بهبهانی
بهبهانی – خیلی متأسف هستم از اینکه آقایان هیچ توجه ندارند که یک قوانینی در سابق اینجا با یک عجله تصویب شد که الآن همه وزراء و نمایندگان محترم و مردم اسباب ابتلائشان شده است و آن مسئله خواربار و جرء کردن خواربار روی اختیارات ریاست کل مالیه است بنابراین بنده استدعا می‌کنم اجازه بدهند آقایان اگر نظر مخالفی دارند عرض کنند ولی البته نظر مخالف نه مخالفت با اصل لایحه است اصل لایحه را قبول می‌کنند ولی البته وضعیت طوری باید باشد که با این وضعی که شد و دیدیم که باید از ریسمان سیاه و سفید ترسید یک قدری صحبت بشودو مطلب روشن بشود اینکه می‌فرمایند در جزئیات مطلب نباید خیلی اصرار کرد جزئیات دو جور است یک وقت چیزهایی است که لایضرر و لاینفع است البته آن اهمیت ندارد ولی یک چیزهایی است که در اصل مطلب دخالت و اهمیت دارد مثلاٌ درقسمت مال الاجاره مستغلات امروز شما تصور بفرمایید در ضمن همان مثالی که عرض کردم یک حمامهایی در این شهر هست (دکتر طاهری- مستغلات را نوشته اندولی حمام معاف است) خوب اینجا که ننوشته‌اند (دکتر طاهری- در قانون مستغلات سابق هست) آقا این قانون بعد از آن است و آنرا نسخ می‌کند و این اسباب ابتلاء مردم است شما آن اختیارات را که آوردید قانون مالیات بردرآمد هم میگذرانید فردا که این قانون گذشت بموجب قانون اختیارات وزرات دارایی همه نوع مداخلات غیر قانونی در کارها می‌کند و می‌گوید قانون اختیارات بعد از آن قانون است این دیگر صریح است شما یک قانونی گذراندید که الآن آن قانون را در نظر ندارید و الآن که این قانون را میگذرانید حاکم برآن قانون می‌شود. میگویید قانون مستغلات اینطور است یا بایستی عنوان مستغلات از حمام برداشته شود یا اینکه همینطور است دیگر بنده قبول دارم که در این شهر حمامهایی هست که شاید روزی صد تومان هم منافع دارد ولی فکر بفرمایید که از این قبیل حمامها در همین تهران پایتخت چند تا هست سه چهار تا ولی پانصد تا حمام هست که مال الاجاره اش به تعمیرش هم نمی‌رسد صدی بیست این را مستثنی می‌کنید برای تعمیرش ولی از مغازه‌ای که سال بسال شاید پنج درصد مال الاجاره اش تعمیر ندارد این دو تا را در مقابل هم می‌گذارید این منصفانه نیست اینجا یا باید حمام را مستثنی کنید یا باید اقلا صدی پنجاه آنرا مستثنی کنید اما راجع بمعاملات ملکی که فرمودند برای ارفاق بحال مردم آمده‌اند سه سال کرده‌اند یعنی بیش از سه سال قبل از قانون اگر کسی معامله کرده باشد مالیات از او نمی‌گیرند شما فکر بکنید از سه سال تا بحال… اولاٌ این اساس روی هوا که نمی‌شود باشد قانون باید روی یک اساسی باشد اساس اینکار خرید و فروش بنظر بنده روی این است که یک وقت بنده این خرید و فروش را روی تجارت و منافع خودم قرار می‌دهم یعنی یک کسی کارش این است که خانه می‌خرد و می‌فروشد منفعت می‌کند و یکوقت است که بنده یک خانه خریده‌ام در ۱۳۲۰ امروز مقروض شده‌ام میخواهم بفروشم نصفش را بدهم بقرضم نصفش را هم خانه کوچکتری بخرم و تویش بنشینم این مسئله یک مسئله‌ای نیست که بگویند تو می‌خواهی انتفاع ببری بیا مالیات بده خوب است دولت یک قدر توجه بکند و یک سال آنرا قرار بدهد یعنی از سه سال قبل از این تابحال خیلی املاک ترقی کرده است و بسا اشخاصی هستند که بنده سراغ دارم و البته همه آقایان سراغ دارند که با این وضع گرانی اوضاع مقروض شده‌اند خود بنده الآن همینطور هستم خانه‌ام را میخواهم بفروشم و یک خانه کوچکتری بخرم تویش بنشینم ولی زورم نمی‌رسد و نمی‌توانم زندگانی خودم را اداره کنم و مردم اغلب اینطور هستند یک خانه که سه سال چهار سال قبل از این خریده‌اند امروز یک قیمتی پیدا کرده می‌روند میفروشند نصفش را بقرضشان می‌دهند و نصفش را یک خانه کوچکتری می‌خرند و تویش می‌نشینند بنابراین بنده پیشنهاد می‌کنم که این سه سال را یک سال بکنند حالا بعد از تصویب این قانون را هر چه می‌خواهند قرار بدهند حرقی ندارم ولی یک ترتیبی قرار بدهند که این سه سال را اقلاٌ یکسال بکنند که این یک ترفیهی بحال مردم خواهد شد
وزیر مشاور (آقای فهیمی)- بنده ملاحظه می‌کنم که آقایان بحقیقت این ماده هنوز درست دقت نفرموده‌اند اینکه می‌فرماید از حمامی یا غیر حمامی مالیات گرفته نشود هیچ صحبتی از حمامی و غیر حمامی نیست مطابق این قانون هر کسی که کله عایدات شخصی خودش را باید حساب بکند از هر عری می‌خواهد باشد از حمام از باغ از ده از شرکت از تجارت هر چیزی که رویهمرفته مالیات می‌بندند بآنچه که عایدی دارد اگر حمامی است که در سال هزار و دویست تومان بیشتر عایدی ندارد مطابق این قانون معاف است می‌نویسد عایدی شخص واحد که از هزار و دویست تومان تجاوز نکند معاف است اما اگر کسی هزار و دویست تومان تجاوز نکند معاف است اما اگر کسی هزار و دویست تومان عایدی حمام دارد دو هزار تومان از شرکت پنجهزار تومان از تجارت روی هم جمع می‌شود از آن شخص مالیات می‌گیرند این مسلم است آقا و صحیح این قانون برای یک اشکالاتی بوده است که در قانون سابق پیدا شده است و البته هر وقت یک اصل جاری را می‌خواهیم تغیر بدهیم و یک اصل دیگری جانشین آن بکنیم یک اشکالاتی پیدا می‌شود بخصوص وقتی که نظر این باشد که یک تحمیلات زیاده از قوه را تخفیف بدهیم در اینصورت هر کس سعی می‌کند خود را مشمول آن معافیت‌ها قرار بدهد در تحت این عنوان ممکن است خیلی از اشخاص خودشان را معاف بکنند ولی وقتی که ما در نظر می‌گیریم که شخص واحد چقدر عایدی خالص پیدا می‌کند آنهم یکهزار و دویست معاف بعد هم برای عیال بعد هم برای اولاد و مخارج دیگر همه اینها را معاف می‌کنند معذلک عایدی خالص بی دردسریکه گیر اشخاص می‌آید از آن مالیات می‌گیرند حالا آن عایدی از حمام باشد مستغلات باشد تجارت باشد شرکت باشد هر چه باشد اگر بحدنصاب برسد مشمول مالیات می‌شود و اگر نرسد معاف می‌شود و اگر این مالیات را بطوری که فرمودند نسبت به همه منافع عایدی قرار داده بودند برای مستغلات علیحده برای تجارت علیحده برای شرکت علیحده این ایرادات آقایان مورد پیدا می‌کرد ولی این قانون طرز دیگری است مالیات شخصی است یعنی کلیه درآمدی که شخص واحد از ممرهای مختف پیدا می‌کند جمع می‌کند در این صورت آنچه را که زیاده از آن حد نخواهیم بود طبعاٌ معاف خواهد شد ولی اگر زیاد شد ما کار نداریم از چه ممر است وقتی که شخص واحدی دارای درآمدی شد در سال که شامل مالیات شد باید مالیات بدهد این محل تردید نیست. راجع بفروش اموال غیر منقول که آقا بیان فرمودند اینجا نوشته شده از سه سال قبل تا اول ۱۳۲۳ این سه سال سه سالی است که قیمت ملک هم زیاد بالا رفته است اگر نسبت بسالهای پیش گرفته بودند تفاوت خیلی زیاد بود و البته قدری هم بی استفاده نبود زیرا همانطور که در فروش ملک بالا می‌رود در خرید هم همین حال را پیدا می‌کند ولی از حالا ببعد این را همه باید متوجه شده باشند که قیمت ملک زیاد ترقی کرده است این سه سال را که معین کرده‌اند سه سالی است که موقع ترقی بوده است ولی از حالا ببعد این دیگر تقریباٌ بحد عادلانه است زیاد تحمیل نمی‌شود بنابراین سه سال که پیش بینی کرده‌اند عادلانه بوده است و موقعی بوده است که حد اعلای ترقی ملک بوده است حالا اگر توجه بفرمایید اساس این مالیات روی عوائدی است که بشخص واحد برسد گمان می‌کنم حمام و مستغلات و اینها مورد پیدا نکند که اینقدر رویش بحث بشود.
رئیس- آقای انوار
انوار- بنده پیشنهادهایی کرده‌ام که روی آن صحبت خواهم کرد
رئیس- بسیار خوب آقای امیر تیمور
امیر تیمور- بنده توجه آقای وزیر کشاورزی را باین موضوع جلب می‌کنم که راجع بحمام حق این است که گفته شد حمام در سال پیش از صدی بیست عوائد خودش تعمیرات دارد از حمامهای تهران صرف نظر کنید که عایدات زیاد دارد ولی در شهرستانها حمامهایی است که بیش از عایدات سالیانه خودش در سال باید صرف تعمیرش بشود اغلب حمام را در قصبات و دهات اجرت نمی‌دهند رعایا یک من جو سه چهار من کاه سالیانه می‌دهند اصلاٌ خرج و دخل نمی‌کند این را هم بخواهید مشمول بکنید درست نیست برای اینکه
همیشه حمام و یخچال از مالیات معاف بوده است و حالا بنده تمنی می‌کنم که بهمان و طیر سابق این دو تا را از مالیات معاف کنید و بنده پیشنهادی هم در این زمینه تقدیم می‌کنم و مقصودم این است که عوائد حمام هر چه باشد صرف مخارجش می‌شود وپس از وضع مخارج چیزی گیر صاحب حمام نمی‌آید مگر در شهر تهران وبرای تهران تنها نمی‌شود که تمام مملکت را گفت یک جور است و باید مالیات بدهد
رئیس- اقای روحی.
روحی – بنده خواستم تذکر بدهم راجع بحمام این اصل قابل تنقید است حمامهای طهران بعضی‌هاشان روزی صد تومان بعضی‌هاشان کمتر استفاده دارد ولی حمام در ولایات هست که مالکین آنرا در راه خدا وقف کرده‌اند و باید سالی سیصد چهارصد تومان هم بآنها کمک بشود تا حمام بچرخد اینجا آقای لیقوانی می‌فرمایند یکنفر آمده یک خانه ساخته صد و بیست هزار تومان هم خرج کرده این را اجازه داده سالی شش هزار تومان ولی کسی دیگر ده یازده هزار تومان خرج یک مغازه کرده سالی سه چهار هزار تومان می‌برد و من نمیدانم حالا چرا آقایان اینقدر سنگ حمام را بسینه می‌زنند اگر عایدات دارد می‌دهد اگر ندارد که نمی‌دهد آقایان می‌فرمایند ولایات حمامش کار نمی‌کند خوب درش را ببندد جامعه که نمی‌تواند یک حمامش را هم دائر نگاه بدارد خوب درش را ببنددد و کارش را بکنند بقول مثل معروف خانقاهی که بخرجش نکند دخل وفا صرفه وقف در آن است که میخانه شود. بالاخره این حرف که اقا معقول نیست حمام در طهران خیلی زیاد است استفاده هم از آن میرند باید هم مالیات بدهد ندارند نمی‌دهند.
رئیس- آقای هاشمی
هاشمی – در کابینه آقای منصور الملک یک لایحه راجع بمستغلات آوردند بمجلس موضوع یخچال و حمام و ابنیه مشابه آنها در کمیسیو ن مذاکره شده و بالاخره دولت و کمیسیون قانع شدهند که آنها را معاف بکند و در واقع همه جای ایران حمام و یخچالش حکم طهران را ندارد بیشتر در ایران آقای وزیر دارایی توجه بفرمایید حمامها جزو مؤسسات دایر و با درآمد کافی بود اما امروز جز طهران شهرستانهای دیگر حمامهایی دارد که هیچ عایدی ندارد همینطور یخچالها و این مؤسسات را فقط برای خیرات و مبرات ساخته‌اند مثلاٌ اغلب یخچالها حتی آب مشخص معلومی هم ندارد که در موقع یخ بندان در شهرها و قصبات آب ببندد از آن استفاده کنند و روی خیرات و مبرات یک آبی هم بآنها می‌دهند همینطور حمام عایداتی ندارد و بالاخره منجر می‌شود به بسته شدن حمام یا خرابی یخچال و بنده تذکراٌ عرض می‌کنم که در تمام ایران حمامها خرجش زیاد و عایداتش کم شده است بطور عموم و خیلی از صدی بیست عایدات هم مخارجش بیشتر است این را توجه بفرمایید که برای مردم اسباب زحمت نشود مخصوصاٌ‌در این سالها که مردم محتاج بمراعات اصول بهداشت هستند کاری نکنید که درب حمامها بسته شود (صحیح است)
وزیر بهداری – بنده لایحه را مهمتر از آن میدانم که برای حمام اینقدر درش اشکال بشود اینجا صحبت آن و یخچال و حمام ولایات که درآمد دارد یا ندارد نیست خوب اگر درآمد ندارد که چیزی ازش نمی‌خواهند این خیلی ساده است اگر یک حمامی است که زیادتر از ۱۲۰۰۰ریال عایدات دارد می‌دهد این که دیگر اینقدر معطلی ندارد
وزیر دارایی – قسمت (ذ) را بنده اینطور پیشنهاد می‌کنم اصلاح بفرمایید آقای طوسی برای اینکه جلب نظر آقایان هم شده باشد باین ترتیب موافقت می‌کنم که قسمت (ذ) اصلاح شود.
(صد پنجاه مال الاجاره حمامها و یخچالها و صد هفتاد و پنج مال الاجاره خانه‌ها و صد هشتاد سایر مستغلات و اراضی و متعلقات آنها که باجاره رفته و در شهرها و قصبات واقع شده باشد دیگر خواشه می‌کنم آقایان هم موافقت بفرمایند
رئیس- حالا پیشنهادات را اجازه بفرمایید بخوانیم.
پیشنهاد اقای انوار:
پیشنهاد می‌کنم در ماده سه در سطر چهارم بعد از کلمه آیین نامه مخصوص نوشته شود که بتصویب هیئت وزراء خواهد رسید و در قسمت ب در سطر چهارم بعد از کلمه آئین نامه مخصوص اضافه شود که بتصویب هیئت وزراء خواهد رسید.
انوار- بنده وقتی که قانون اختیارات اینجا مطرح بود مکرر در مکرر دولت را دعوت می‌کردم که آقا حفظ حقوق خودتان را بکنید اجرائیات در دست شما است اینقدر مسامحه در حفظ حقوق تان نکنید و نگذارید اجرائیات از دستتان در برود یک مورد تخلف شد و آقای تدین جلویش را گرفت وقتیکه جلویش را گرفت دیدیم که خیر یک مرد هم در ایران پیدا می‌شود پس ما نمی‌توانیم اجرائیات را از دست دولت خارج کنیم و اجرائیات باید بدست دولت باشد ما قانون را می‌نویسیم میدهیم بدست دولت که آئین نامه اش را بنویسد و بدست مأمورین بدهد که بروند و اجرا کنند حالا اینجا نوشته است آئین نامه مخصوص این را که تنظیم می‌کند همان کسی است که مردم دارند از گرسنگی می‌میرند بنده هیچ وقت با این ترتیب موافق نیستم و موفق هم نخواهیم شد بالاخره یعنی چه؟ بنده موافق نیستم ابداٌ و گمان هم نمی‌کنم یکنفر هم موافق باشد که اینجور نظام نامه نوشته شود که گندم دنیا را آباد کرده باشد و تهرانی از گرسنگی بمیرد این هم آئین نامه بالاخره هم موفق نخواهیم شد پس مسئولیت ما هیئت وزراء هستند آئین نامه را هم باید هیئت وزراء برای اجرای قوانین بنویسد و بدهد بدست مأمورین اجرا و بگوید بروید و اجرا کنید اینجا نوشته است آئین نامه مخصوص آخر یعنی چه؟ این را کی باید بنویسد کی تنظیم کند ما باید یک باری از روی دوش مردم برداریم نه اینکه یک باری بر دوش آنها بگذاریم باید هیئت وزراء بنویسند مطابق مقتضیات و اوضاع و احوال مملکت نظام نامه تنظیم کنند برای اجرا نه اینکه بنشینند پهلوی همدیگر و یک صورتی را در نظر بگیرند و یک عالم غریبی را در نظر بگیرند و روی آن نظام نامه بنویسند آقا ما نظام نامه برای ایران می‌خواهیم این است که بنده عقیده خودم را تعقیب می‌کنم و دولت را دعوت می‌کنم که سعی کند در عقیده خودش قدمی بردارد و راسخ باشد و جرئت بخرج بدهد که انشاءالله درست بشود.
وزیر بهداری- آقا یکقدری حرارت بخرج دادند ولی بنده یک عرضی می‌کنم که انشاءالله خیالشان راحت بشود و آن این است که همین وضع باعث تنزل اجناس شده است (انوار- کجا آقا) نه اینکه یک چیز محسوسی است و نمی‌شود منکر شد بنده در مجلس شورای ملی می‌گویم علناٌ هم می‌گویم همه هم میدانیم که قیمت اجناس تنزل کرده است باز هم تنزل خواهد کرد و باید کمک بفرمائید و اگر کمک نکنید البته ترقی خواهد کرد ولی کمک که بفرمائید تنزل می‌کند.
انوار- آقا. آقائی که وزیر بهداری هستید … صدای زنگ رئیس.
مخبر- نظر حضرتعالی آقای انوار تأمین شده است به ماده ۲۱ مراجعه بفرمائید در آنجا نوشته شده و بنده هم احتیاطاٌ برایتان می‌خوانم وزارت دارائی طبق طرح‌های پیشنهادی از طرف رئیس کل دارائی کلیه آئین نامه‌های مربوط باداره و اجرای این قانون را تهیه و پس از تصویب هیئت وزیران بموقع اجرا خواهد گذاشت.
انوار- بسیار خوب قبول کردم اصل نظر من همین بود که تأمین شد و مسترد کردم.
رئیس- پیشنهاد آقای بهبهانی.
پیشنهاد می‌نمایم در تبصره پیشنهادی دولت راجع بخانه‌های مسکونی یک سال قبل از این قانون و سه سال بعد از این قانون نوشته شود.
بهبهانی- بنده توضیح لازم در این باب داده‌ام و البته پیشنهاداتی که ما اینجا می‌کنیم روی ارفاق بحال مردم و رفع فقر و فلاکت مردم است و اینکه قرار داده‌اند سه سال قبل از تصویب این قانون و پنج سال بعد از تصویب عادلانه اش این است که یکسال قبل از این و سه سال بعد از این قانون قرا بدهند البته گمان می‌کنم دولت هم بپذیرد.
رئیس- آقای ملک مدنی.
ملک مدنی- این مطلب راجع بخانه‌ها است بنده در جلسه قبل طرح کردم آقای وزیر دارائی و آقای مخبر و سایر آقایان هم مسبوقند ما مذاکراتی که در خارج با آقایان کردیم بهمین پیشنهادی رسیدیم که آقای وزیر دارائی امروز در اینجا کردند و بنظر ماها یک پیشنهاد خیلی عادلانه‌ای هم بود اما این قسمتی که آقای بهبهانی فرمودند اینجا صحبت این نیست که اگر کسی یک خانه‌ای داشته باشد مال خودش و بفروشد و قرضش را بدهد و یک خانه کوچکتر بخرد یا بزرگتر بخرد خیر صحبت اینها نیست بلکه موضوع سر این است که یک اشخاصی هستند در این شهر که کارشان این است یک زمینی را می‌خرند و پولی از بانک رهنی می‌گیرند یک خانه هائی می‌سازند و می‌برند میفروشند دوباره می‌سازند و میفروشند و یک منافعی بیشمار از این عمل می‌برند و استفاده هائی می‌کنند خوب چرا مالیات ندهند؟ بلکه بعقیده بنده اینها که اسپکولاسیون می‌کنند و موجب بالا رفتن اجاره خانه و قیمت خانه شده‌اند بنظر بنده عادلانه ترین مالیاتها مالیات بر این اشخاص است و صحبت از این نیست که کسی خانه مال خودش باشد و بخواهد بفروشد بلکه یک کسانی هستند که معامله گر هستند خانه می‌خرند و میفروشند و معامله می‌کنند و همه هم آنها را می‌شناسند و باید هم مالیات بدهند چون استفاده‌های کلی می‌برند و باید هم در خرج مملکت شرکت کنند.
مخبر- اجازه بفرمائید آقای بهبهانی یک توضیحی هم بنده عرض کنم الآن در اداراه مالیات بر در آمد ملاک عملشان برای اینکار سال ۱۳۱۲ است یعنی اگر کسی از ۱۳۱۲ باین طرف یک اموال غیر منقولی را خریده باشد و تفاتی برای قیمت ان حاصل شده باشد مشمول مالیات بر درآمد می‌شود و می‌پردازد و تصدیق میفرمائید از ۱۳۱۲ تا حالا ده سال است اینجا در باب اول بسه سال تقلیل داده شد فلسفه اش هم این است که این سه سال خوب اگر خاطر آقایان متوجه باشد تصدیق میفرمائید که این تغییر نرخ و ترقی زندگی از شهریور ۱۳۲۰ باین طرف بعمل آمد پس بنابراین خودتان منصفانه تصدیق بفرمائید که اگر کسی از شهریور ۱۳۲۰ تا آخر امسال یک جائی را خریده باشد تفاوت مخصوصی نکرده است که بار سنگینی بدوش او گذاشته باشد ولی قبل از آن را هم که شامل این قانون نمی‌شود یعنی حضرتعالی حالا را حساب میفرمائید ولی این قانون را از تاریخ تصویب که بموقع اجرا گذارده نمی‌شود از اول فروردین ۱۳۲۳ بموقع اجرا گذارده می‌شود سه سال را که حساب بکنیم می‌شود ۲۰ و ۲۱ و ۲۲ این هم مربوط باین سه سالی است که تقریباٌ اینقدر چیزها بالا رفته بنابراین نظر آقای بهبهانی کاملاٌ تأمین شده است و بنده تقاضا می‌کنم برای اینکه این قانون عقب نیفتد و بکمیسیون برنگردد موافقت بفرمائید و آنرا استرداد کنید.
وزیر دارائی- در تبصره‌ای که بنده پیشنهاد کردم نوشته شده است از تاریخ تصویب این را آقای طوسی اصلاح بفرمایند و در هر دو جا تبدیل بکنید بجمله از تاریخ اجرای این قانون.
رئیس- رأی می‌گیریم بپیشنهاد آقای بهبهانی.
جمعی از نمایندگان- مسترد کردند آقا مسترد کردند.
رئیس- پیشنهاد آقای تهرانچی.
اینجانب پیشنهاد می‌کنم قسمت ج ماده ۳ اینطور اصلاح شود: نسبت باملاک مزروعی که باجاره واگذار شده است میزان درآمد ویژه عبارت خواهد بود از نصف مبلغ مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه انکه بنقد تسعیر می‌گردید بموجب قرار اجاره کتبی یا شفاهی و قسمت د حذف شود.
تهرانچی- بنده توضیحم این است که قسمت د بعقیده بنده زیادی است چون منظور این بوده است که در قسمت و مربوط باملاک مزروعی است که خود مالکین عمل می‌کنند نصفش را معاف داشته است قسمت د در اقل برای این بود که نصف مال الاجاره را برای موجر تخفیف بدهد بنابراین این قسمت یعنی قسمت د زیادی است و اگر قسمت ج را همانطور که بنده پیشنهاد کرده‌ام منظور بدارند و قبول بفرمایند تأمین می‌شود زیرا میزان درآمد ویژه را نوشته‌اند عبارت خواهد بود از نصف مبلغ مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه که بنقد تسعیر می‌گردد بموجب قرار اجاره کتبی یا شفاهی و باین ترتیب قسمت د هم زاید می‌شود.
مخبر- بطور کلی برای اینکه کاملاٌ تصریح شده باشد خدمتتان عرض می‌کنم که از کلیه درآمدهای کشاورزی اعم از اینکه اجاره داده شده باشد بیک کسی یا خودش مالک عمل بکند وقتی که چیزی درآمدش شد نصفش را بزمین می‌گذارند و از نصفه دیگرش مالیات گرفته می‌شود این است که اگر مالک خودش عمل کرد درآمدش را می‌گیرند نصفش را زمین می‌گذارند نصف دیگرش را مشمول مالیات قرار می‌دهند اگر هم اجاره داده شده بود مال الاجاره اش را نصف می‌کنند و از نصفش مالیات می‌گیرند عوائد مستأجر را هم نصف می‌کنند نصفش را بزمین می‌گذارند و از نصف دیگرش مالیات می‌گیرند و آقای وزیر دارائی در این قسمت اصلاحی که فرمودند این منظور را تأمین کرده‌اند.
تهرانچی- پس بنده مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد آقای انوار.
در ماده سه قسمت د اضافه شود مؤدی می‌تواند جنس را بقیمت تسعیر شده بدولت بدهد.
انوار- آقای اردلان توجه بفرمائید بنده می‌گویم آدم مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می‌ترسد بنده شخصاٌ عقیده‌ام این است که بیشتر این گرانی در تهران و ولایات بواسطه فروش خالصجات دولتی شده است که جنس دیگر در دست دولت نیست که مثل سابق همیشه یک راهی داشته باشد و جنس را انبار بکند که از دستش بدر نرود و اگر دولت کاری بکند که جنس زیاد در دستش باشد چنانکه پیش از این هم همین کار را می‌کردند اینقدر تضیقات پیش نمی‌آمد پس یک قسمت خالصجات که از دست دولت رفت املاک دیگر را هم که نتوانستیم اداره کنیم حالا در موضوع این قانون مالیات بر در آمد بنده در اینجا نظر دارم و پیشنهاد کردم که اگر یک جائی که جنسش را تسعیر کردند مؤدی حق داشته باشد همان جنس را بقیمت تسعیر شده بدولت واگذار کند این هم برای دولت یک زمینه‌ای می‌شود و هم برای مؤدی خوب است و آنچه مصلحت است بنده در اینجا منظور کردم حالا بسته است بنظر دولت مردم هم راحت می‌شوند جلوی دست تعدی و اجحاف هم گرفته می‌شود.
شهدوست- جنس انحصار دولت است آقا می‌گیرند ازش اختیاری که نیست.
وزیر دارائی- اگر بخواهیم این قسمت را جنس عمل بکنیم البته یک دستگاه خیلی مفصلی باید برایش درست بکنیم و وزارت دارائی دو مرتبه مشکلاتش خیلی زیادتر خواهد شد و اگر ما جنس لازم داشته باشیم بوسیله ادارت خواربار از مؤدیان گرفته می‌شود بنابراین بنده عقیده دارم آقای انوار هم موافقت بفرمایند همین طوریکه در ماده نوشته شده است باقی بماند البته در صورتیکه احتیاج باشد بوسیله وزارت خواربار جنس گرفته می‌شود اگر نه که نقدی گرفته می‌شود.
انوار- مسترد کردم.
رئیس- پیشنهاد دیگر آقای انوار.
پیشنهاد می‌کنم در قسمت ذ عوض هشتاد درصد نوشته شود شصت درصد.
انوار- اینجا اساساٌ عرض می‌کنم در کمیسیون هم خیلی صحبت کردیم دولت ما هنوز یک دولتی نشده است که خانه برای مردم و کارگران بسازد اسم کارگر و طبقه سوم هست اما در مقام عمل برنیامده‌اند که خانهو مسکن بسازند برای اینها پس حالا که هنوز یک تصمیم‌های جدی گرفته نشده و قدم هائی برداشته نشده بهتر است اینهائی که اینجا خانه می‌سازند و اجاره می‌دهند دولت بر ایشان یک تسهیلاتی قائل شود و یک کمک هائی بکند کمک‌ها چه چیز است؟ باسطه ترقی قیمت که مواد ساختمانی خانه‌ها پیدا شده است از قبیل آجر، آهک، چوب، سنگ گچ و غیره لااقل اینجا یک تخفیفی بدهند که آنها هم بتوانند خانه بسازند چون تصدیق میفرمائید امروز خیلی احتیاج بخانه هست تمام که خانه‌های لاله زار و شاهرضا نیست خانه‌های خشت و گلی است که خیلی خرج تعمیر دارد در سال و شصت درصد را قبول بفرمائید که در واقع کمکی برای صاحبان خانه شده باشد که دستشان باز بشود و خانه بسازند.
وزیر دارائی- این ترتیبی که موافقت شد و بنده پیشنهاد کردم ترتیب عادلانه ایست که نسبت بحمام و یخچال که بیشتر خرج دارد صدی پنجاه و نسبت بمال الاجاره خانه‌ها صدی هفتاد و پنج و سایر مستقلات و اراضی صدی هشتاد حالا اگر بخواهد یک ساختمان جدیدی بکند آن موضوع دیگری است اما تعمیرات همچوقت بیش از ربع عایدی خرج برنمیدارد و از این مقدار هم تجاوز نمی‌کند این است که آقای انوار موافقت بفرمایند و پیشنهادشانرا مسترد کنند.
مخبر- خواهش می‌کنم آقای انوار موافقت بفرمایند و مسترد کنند. چون منظور در این کار تسریع است و شما هم که نمی‌خواهید لایحه برگردد بکمیسیون.
انوار- برمیگردد آقای رئیس- نمی‌دهند (خنده نمایندگان)
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای انوار آقایان موافقین برخیزند (چند نفر قیام نمودند) رد شد پیشنهاد آقای بهبهانی:
بنده پیشنهاد می‌نمایم اشخاصی که یک باب خانه برای سکونت خود دارند از این تبصره معاف باشند
بهبهانی – بنده تصدیق می‌کنم که باید جلوگیری کرد از اینکه یک اشخاصی یک جاهایی می‌خرند و می‌سازند و میفروشند و دوباره از سر می‌گیرند و یک منافع هنگفتی هم می‌برند البته وقتی این کار را می‌کنند باید از آن منافع مالیات هم بدولت بدهند و البته چون میگویند عنوان این مالیات مالیات موقع جنگ است باید از اشخاصی گرفته شود که در موقع جنگ این قبیل منافع را می‌برند. اما نه از اشخاصی که توی خانه شان نشسته‌اند و در موقع جنگ علاوه بر اینکه بآنها منافعی نرسیده بلکه دوچار خساراتی هم شده‌اند از آنها بچه مناسبت باید در اینموقع مالیات بگیرند بچه جهت بنه که یک خانه دارم و هزار سال هم تویش نشسته‌ام و زندگانی کرده‌ام و منحصر دارایی من است حالا هم جایم تنگ شده یازندگانیم را نمی‌توانم اداره کنم و مقروض شده‌ام و نمی‌توانم این خانه را اداره کنم و خانه را هم خوب می‌خرند میخواهم بروم آنرا بفروشم قرضم را بدهم قدری هم خرج خودم بکنم یا یک خانه کوچکتر بخرم این باید از این قاعده و این قانون مستثنی باشد یک خانه شخصی که آدم دارد و در آن نشسته است و آن نظر انتفاعی هم که آقای ملک مدنی فرمودند در آن وجود ندارد اینکه دیگر مشمول نیست از آنهایی که این کار را می‌کنند و شغلشان خرید و فروش خانه است از آنها مالیات بگیرید والا آن بیچاره ایکه یک خانه شخصی دارد و از بیچارگی می‌خواهد آنرا بفروشد با این هزینه گران دولت هم توی سرش بزند و یک پولی ازش بگیرد؟ (مخبر- از او نمی‌گیرند آقا) این خیلی بی انصافی و بی همه چیزی است در امور شرعیه هم در نماز جماعت هم میگویند باید اضعف مأمومین را ملاحظه کرد این بیچاره که یک خانه دارد این هم اضعف مأمومین است چکار کند خانه اش را باید بفروشد قرضش را بدهد با قیش را بخرد (صحیح است) و بنده تصور می‌کنم که دولت هم موافقت کند باینکه اگر کسی یک خانه دارد قرضش هم معامله و تجارت نیست آنرا معاف کنند چون زندگی او اداره نمی‌شود این خانه اش را می‌خواهد بفروشد و رفع بیچارگی خودش را بکند تصور می‌کنم اگر آقای وزیر دارایی موافقت بکند خیلی جای تشکر است.
وزیر دارایی- این تبصره ایکه بنده پیشنهاد کردم گویا آقای بهبهانی اصلاٌ توجه بآن نفرمودند ملاحظه بفرمایید آقای بهبهانی اصلاٌ باین تبصره توجه نفرموده‌اید کسی که چند سال در یک خانه بوده و آنرا می‌فروشد که کسی چیزی نمی‌خواهد ازش اگر سه سال هم فاصله بین خرید و فروشش باشد که مطابق این تبصره نسبت به قبل از اجرای این قانون و ۵ سال بعد از آن مالیاتی ندارد ولی اگر غیر از این ترتیب باشد و منظور معامله و خرید و فروش این عمل انجام گرفته باشد آنجا مالیات بآن تعلق میگیرد پس نظر آقا سرجای خودش محفوظ است.
رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد اقای بهبهانی آقایان موافقین برخیزند (عده قلیلی برخاستند)
نراقی- بالاخره چه شد؟
رئیس- عده ۷۵ نفر بود ۳۶ نفر رأی داده بودند تصویب نشد- پیشنهاد آقای مخبر فرهمند تبصره ذیل را پیشنهاد می‌کنم: خانه‌های مسکونی اشخاص در فروش و تعویض از این مالیات معاف می‌باشد.
مخبر فرهمند- عرض کنم که با مالیات بردرآمد بطوریکه آقایان توجه می‌فرمایند همه موافقند برای اینکه بایستی مخارج مملکت را بر مردم مملکت تحمیل کرد ولی واقعاٌ تا جایی که جا داشته باشد و اگر تا حدی باشد که افراد نتوانند از عهده برآیند آن دیگر تحمیل نیست وزور است شما یک خانه دارید بنده خودم را مثال می‌زنم یک خانه دارم و در یک تاریخی خریده‌ام شما میگویید سه سال پیشتر یا ۵ سال پیشتر یک خانه است من دارم در مقابلش هم قرض دارم میخواهم بفروشم یک مبلغش را بقرضم بدهم یک مبلغش را هم یک خانه کوچکتری بخرم درست است این را تا بنده فروختم فوری یقه‌ام می‌گیرند که صدهزار تومان فروختی بیا صدی هشتادش را بده.
وزیر دارایی- همچو چیزی نیست آقا.
مخبر فرهمند- نیست همچو چیزی؟ خداکند که نباشد پس این چیست که توی قانون نوشته‌اید؟ اجازه بفرماییدآقای وزیر دارایی شما این قانون را میگذرانید بدست چه اشخاصی می‌افتد؟ بدست اشحاصی می‌افتد که الآن همین آقایان خوشانرا مجهز می‌کنند برای مزاحمت مردم و استفاده خودشان (صحیح است) الآن برای مالیات بردرآمد تهران و ولایات و چه و چه اقداماتی دارند می‌کنند شما از این مالیات بردرآمدی که خواهید گذراند در مقابلش می‌رود بجیب آن اشخاص و یک شاهی هم بشما نمی‌دهند از مردم می‌گیرند ولی بشما صورت نمی‌دهند همان کسی که مردم را زیر میز حساب می‌کشد میگیرد بشما هم نمی‌دهد حقوقش را هم میگیرد خودش هم از مالیات معاف است و ابداٌ هم بشما صورت نمی‌دهد آقا باید این موضوعات روشن بشود و در قانون تصریح بشود چیزهای معافی و زبان دار باشد و باید حق بدهید بمردم آنچه که باید بدهند بدهند آنکسی هم که چیزی نباید بدهد مطابق قانون ندهد والا بگویی این درش مستط است یا تغییر و توجیه را واگذار کنید بآیین نامه درست درنمیآید و می‌افتد بدست غارت این مردم از یک طرف شما میگویید باید بدهند آقا چه چیز را بدهند بنیه ندارند بنیه مالی مردم این اندازه‌ها نیست که بتوانند دو جا مالیات بدهند یک جا شما می‌گیرید برای دولت یک جا مأمورین شما می‌گیرند پس شما دو مالیات دارید می‌گیرید میگویید نه بنده مقاطعه می‌کنم همین مالیات بردرآمدتان را به ۵۰ میلیون تومان بشرط اینکه مأمورین را باختیار من بگذارید قول هم بدهید که تا یکسال سر کارشان نگاه بدارید آخر آقا شما خودتان سرکار هستید مصدر کار هستید می دانید همه چیز را خوب هم میدانید رؤسای مالیات بر درآمد همه شان را نمی‌گویم البته کارمندان دولت را نمی‌گویم همشان دزد هستند بنده عرض می‌کنم کارمندان دولت صدی هشتادشان درست هستند و صدی بیست شان دزدند و همان صدی بیست هم سر کار هستند و درست‌ها همه تحت الشعاع قرار گرفته‌اند و کسی بسر وقت شان نمی‌رود پس بنابراین هر معافی را باید در خود قانون بطور واضح و روشن تصریح کرد بنده اگر فردا خواستم یک خانه بزرگی که دارم بدیگری بفروشم یک مبلغش را بابت قرضم بدهم ببانک با یک مبلغ دیگرش هم یک خانه کوچک تر بخرم و زندگی کنم گریبانم را نگیرند که اقا خانه ات را خریدی بیست هزار تومان و فروختی چهل هزار تومان ده هزار تومان ببانک دادی صدی هشتاد از باقی مانده اش را هم بما بده (وزیر دارایی – خیر اینطور نیست نمی‌گویند) تمام اینها را باید رعایت کرد آقا والا نظری نیست و بنده هم صد در صد موافقم اما باید یک طریق و یک راههایی را فکر کرد که در موقع اجرا مأمورین مردم را بزحمت بیندازند (صحیح است)
وزیر بهداری- این جا یک موضوعی است که بعضی آقایان می‌فرمایند که در اصل این قانون ما موافقیم ولی مواردی را که بعنوان معایب قائل می‌شوند و تذکر می‌دهند مثل این است که در اصل موافق نیستند و حال آنکه در این قانون موارد زیادی را معاف کرده‌اند و از مبالغ گزاف مالیات منظور داشته‌اند اصلاٌ باید دید که وضع این مواد چه جوری است این مواد را باید درست از بالا تا پایین اش را خواند و دقت کرد و دید که چه معافیت‌هایی قائل شده‌اند و چه مالیات‌هایی مقرر شده است برای عایدات گزاف. این اصل و حقیقت این قانون است حالا اگر ما یک قدری این طرف و آنطرفش کنیم که آن معافی‌ها بجای خودش باقی بماند و آنهایی هم که باید بدهند نمی‌دهند و بالاخره چیزی هم عاید دولت نمی‌شود عرض کنم مقاطعه و اینهایی که فرمودند این بنظر بنده موردش این جا نبود قدیم هم آقا یک نفر میزا می‌آمد و می‌نشست و می‌گفت که آقا مالیات فلان جا اینقدر است و اگر بمن سپردید اینقدر هم اضافه می‌دهم ولی حالا نمی‌شود این کار را کرد و نباید هم کرد یک حسابی توی کار هست یک ترتیبی هست اگر هم یک مأموری خلاف قانون می‌کند مرتکب جرمی می‌شود آن را هم حق دارید متذکر بشوید و بفرمایید مخلاف کار هم البته بمجازات خودش می‌رسد این موضوع را توجه بفرمایید اگر بنده محتاج شدم که خانه‌ام را بفروشم کسی که بمن کاری ندارد (مخبر فرهمند- چرا اقا کار دارد) نه کار ندارد اجازه بفرمایید یک کسی آمده است و یک معامله کرده است و خانه اش را فروخته است اولاٌ اینجا یک ارفاق کامل شده است ملاحظه بفرمایید همانطور که آقای مخبر هم توضیح دادند از سال ۱۳۱۲ مأخذ گرفته‌اند و الآن همه را شامل است ولی اینجا آمده‌اند و یک سنوات معدودی را شامل کرده‌اند سه سال قبل از اجرای این قانون پنج سال بعد از اجرای این قانون اینجا اولاٌ ارفاق شده است ثانیاٌ در سنوات معدود هم همه چیز را شامل می‌شود یک کسیکه در اثر این معامله یک استفاده می‌کند استفاده هر کس هست بهر عنوان باید بمملکت و بخزانه عمومی پولی بدهد چرا باید بمملکت پول بدهد برای اینکه مملکت محتاج است یک طرف آقا می‌خواهیم صحیه مان تکمیل بشود دارو بقدر کافی داشته باشیم و از امراض جلوگیری کنیم چکار کنیم و چکار کنیم کسی که مسؤل است می‌بیند که تمام اینها را می‌خواهند و لازم دارند ولی پول برایش موجود نیست چکار باید کرد؟ یا قشون چقدر لازم است پول می‌خواهد ولی پول نیست شهربانی باید وسعت پیدا کند. پول ندارد ژاندارمدی باید توسعه پیدا کند ولی می‌بینیم پول نیست همه اینها پول می‌خواهد آقا باید یک قدری دندان روی جگر گذاشت و موافقت کرد که مملکت بتواند پول داشته باشد و این قبیل خرجهای لازم و ضروری را بکند والا اگر همه اش نظر ارفاق باشد که فایده ندار و کاری نمی‌شود کرد مثلاٌ یک کسی یک زمینی داشته یک پول هم رفته از بانک رهنی قرض کرده با نزول کم و با یک قیمت نازلی یک خانه ساخته حالا بخواهد با یک قیمت گرانی بفروشد این با فلان تاجر چه فرقی دارد که پولش را داده است و یک چیزی خریده است و مدتی هم نگاهداشته است زحمت کشیده است سرمایه گذاشته امروز با صد دینار فایده می‌فروشد شما یقه او را می‌گیرید که یک چیزی بده بدولت ولی این کسی که یک خانه ساخته و فورخته و نفعی هم کرده آقایان می‌فرمایید چیزی ندهد؟ چرا ندهد او هم باید بدهد.
وزیر دارایی – درست اگر خود آقای مخبر فرهمند توجه باصل تبصره پیشنهادی بفرمایند شاید متقاعد بشوند. مسترد بدارند پیشنهادشان را اگر در ظرف سه سال خرید و فروش بکند والا اگر کسی خودش خانه را که مال خودش است و نشسته است و یا بقول شما قبلاٌ خریده است بفروشد که کسی باو کاری ندارد اگر قانون قبل را توجه بفرمایید از سال ۱۳۱۲ هر کس خانه را خرید و فروش کرده است ازش مالیات می‌گیرند تقریباٌ ده سال می‌شود ما این ده سال را تبدیل کردیم به سه سال نسبت بآتیه هم پنج سال کردیم و اگر کسی واقعاٌ بخواهد برای خودش بخرد و بفروشد هیچوقت مشمول این قانون نمی‌شود مگر کسی که بخواهد معامله لکند و منظور نظرش از این کار معامله باشد آنوقت البته باید بدهد پس اگر خود آقای مخبر توجه بفرمایند نظرشان تأمین است و پیشنهادشان را مسترد خواهند فرمود.
تهرانچی- این نظر را آقای وزیر دارایی توضیح بدهند که معلوم باشد.
وزیر دارایی- در تبصره است اگر خرید و فروش در ظرف سه سال باشد اگر بعد از سه سال باشد که هیچ اشکالی ندارد
مخبر فرهمند- یک مرتبه دیگر خوانده شود پیشنهاد بنده (بشرح سابق خوانده شد)
معدل (مخبر کمیسیون)- اجازه بفرمایید بنده مطلب را درست توضیح بدهم یک مطلب و نکته مهمی است و آن این است که آقایان نمایندگان همه مطلع هستند که مذاکره که در اینجا می‌شود برای روشن شدن افکار عمومی مفید است ما همه مان آقای مخبر فرهمند را می‌شناسیم که بی مطالعه یک نظری نمی‌دهند و یک پیشنهادی نمی‌دهند (صحیح است) و بنده نظرم روشن کردن افکار عمومی است اینجا بنده و شما شخصیت مان باین است که هر کدام مان مربوط بیک عده هستیم و توضیحاتی که در این باب داده می‌شود از آن بابت است که مطلب شاید بنظر آقایان روشن نشده است و توضیحاتی از بنده که مخبر کمیسیون هستم می‌خواهند تا مطلب روشن بشود اینجا اینطور تصور می‌شود که مسئله فقط مربوط بخانه‌ها است در صورتیکه این قضیه مربوط باموال غیر منقول است عموماٌ بعد هم مربوط بقسمت خاصی می‌شود البته در قانون نمی‌شود تبعیض قائل شد بین آن کسی که یک خانه کوچک دارد یا یک ملکی دارد یا چند ملک دارد (یکی از نمایندگان- چرا) حالا چرا بعد بفرمایید و خوبست فکر اجرای این قانون را هم بفرمایید اگر یک آدم صحیح و سالمی باشد که نظری ندارد و طبق قانون رفتار می‌کند قانون هم مقرراتی وضع کرده است ولی اگر این طور نباشد یک ملک را باسم برادرش یکی را باسم خواهرش یکی را باسم زنش می‌کند و رد می‌کند ما از لحاظ رعایت بیت المال و خزانه مملکت باید نماینده دولت هم در اینجا باشیم و این بیت المال را هم حفظ بکنیم خوبست توجه باین نکته اساسی هم بفرمایید آقایان تصور می‌فرمایید که چون وکیل ملت هستید باید یک چیزی توی خزانه کمتر برود و بیشتر بیرون بیاید؟ نخیر آقا این خزانه مال عموم است خزانه ملت است و باید این را ملاحظه بفرمایید که کسی کلاه سر این خزانه نگذارد این نکته را هم ما باید رعایت بکنیم آنوقت در این ماده هم این نکته را ذکر کرده‌ایم که از تاریخ اجرای این قانون تا سه سال نسبت بما قبل …. این را هم توجه داشته باشید که تا آخر امسال قانونی که الآن دارد اجرا می‌شود فرقی نگذاشته هر کس از سال ۱۳۱۲ ببعد خریده است و بفروشد مالیات باید بدهد ولی این جا مقرر شده و تخفیف قائل شده و گفته است دیگر نمی‌خواهد ما ده سال را مالیات بگیریم توجه بفرمایید سال ۱۳۲۳ که شد اگر ما هیچ دست نزنیم باین قانون ده سال است که جلو آمده‌ایم آقایان آمده‌اند و میگویند ده سال زیاد است چون در ظرف این ده سال تحولاتی هم پیدا شده است و وضعیت پول هم تغییراتی پیدا کرده است بیاییم و تاریخ را جلوتر بگذاریم که این تحول که پیدا شده است ضرری نزند و سه سال معین بکنید حالا اقای مخبر فرهمند بنده فهمیدم چرا این پیشنهاد را فرمودند ایشان قبل از اینکه این نظریه اخیر اتخاذ بشود نسبت به سه سال و پنج سال این پیشنهاد را داده بودند ولی اخیراٌ که این موافقت حاصل شد در حقیقت یک جواب ضمنی بود تمام این پیشنهادها حالا اگر آقایان انصاف را پیش بگیرند تصدیق خواهند فرمود که بعد از آن نظریه ایکه اتخاذ شد دیگر این پیشنهاد مورد ندارد و در سه سال هر گاه خرید و فروش واقع بشود (طهرانچی - صحیح است صحیح است) بنده مخبر کمیسیون هستم این عرض را می‌کنم این سه سال را قرار دادیم و این می‌شود ملاک از تاریخ اجرای این قانون و باین جهت عرض کردم که تمام اموال غیر منقول از تاریخ اجرای این قانون هر گاه قبل زا سه سال باشد مشمول این قانون نمی‌شود و مالیاتی بهش تعلق نمی‌گیرد نسبت بما بعد هم پنج سال این اصل مطلب است.
تهرانچی – خرید و فروش بشود.
معدل – خرید و فروش هم باز اینطور است بعد از ۱۳۲۳ اگر کمتر از پنج سال خرید و فروش بشود شامل می‌شود و اگر از ۵ سال گذشت نمی‌شود.
تهرانچی – خرید باشد یا فروش.
معدل – عرض کردم اگر فروش بشود کمتر از پنج سال باشد مشمول می‌شود بیشتر باشد نمی‌شود این است که بنظر بنده منظور آقای مخبر فرهمند کاملاٌ تأمین شده است و خوبست روی آن نظر کلی تان موافقت بفرمایید که این قانون زودتر بگذرد و تأخیری حاصل نشود.
مخبر فرهمند- بنده غرضم از پیشنهاد همان توضیحاتی بود که می‌خواستم بدهم و دولت را اساساٌ متوجه بکنم که در اجرای قانون باید توجه داشته باشد که دو مالیات از مردم گرفته نشود (صحیح است) غرضم همین بود حالا که آقای مخبر و اقای وزیر دارایی هر دو نظر بنده را تأمین کردند بنده هم مسترد می‌کنم (صحیح است)
رئیس- پیشنهاد آقای دکتر ملک زاده
تبصره ذیل را در ماه سه پیشنهاد می‌کنم. مغازه و دکاکین تا بیست درصد خانه‌های مسکونی ۵۰ درصد حمامهای عمومی شصت درصد از مالیات معاف باشند.
دکتر ملک زاده – در پیشنهاد اصلاحی که اخیراٌ آقای وزیر دارایی دادند در قسمت (ذ) مستغلات را صدی بیست معاف کردند و صدی هشتاد را فرمودند مالیات بهش تعلق میگیرد این چیزی بود که پیشنهاد بنده بود بعد هم آمدند اصلاح کردند که قسمت حمام و یخچال را صدی پنجاه معاف فرمودند خانه‌های مسکونی را هم صدی بیست و پنج معاف کردند ولی بنده خیلی متأسف هستم که چون بیان بنده قاصر بود آقای مخبر توجه نفرمودند یا خواستند در نظر خودشان دفاع کنند اول بیان فلسفه اینکه من این پیشنهاد را کردم این است که همیشه مالیات را از منافع خالص حساب می‌کنند مثلاٌ در مورد کارخانه حساب می‌کنند مخارجش را حساب آمورتیسمان ماشینهایش را تنزیل لانش را کنار می‌گذارند بعد منافع خالص را در می‌آورند روی آن منافع خالص مالیات می‌گیرند اینطور است دیگر برای چه آقا ما املاک مزروعی را صدی پنجاه معاف کردیم؟ برای این است که خرج دارد (صحیح است) بنده هم عرضی که کردم این است که خانه‌های مسکونی اساساٌ یک مخارجی دارد که سای مستغلات مثل مغازه و دکان آن مخارج را ندارد مثلا یک دکانی که در توی بازار است شاید هر چهار پنج سال یک بار هم محتاج بتعمیر نباشد اگر هم باشد ده درصد بیشتر نیست یا فلان مغازه توی خیابام بعلاوه این قانون هم مال چهار تا ساختمان توی خیابان لاله زار یا شاهرضا نیست بلکه صدی نود و نه خانه‌های این مملکت همه اش خشت و گلی است و مخارج زیادی هم دارد رد هر سال اینست که شما نباید بیایید مغازه ایکه مخارج ندارد با یک خانه‌ای که هر سال تعمیر دارد مساوی هم قرار بدهید حالا برای اینکه بعایدات دولت هم لطمه وارد نشود بنده پیشنهاد ردم مغازه‌ها و دکاکین بیست درصد و خانه‌های مسکونی پنجاه درصد و حمامهای عمومی شصت درصد از مالیات معاف باشند و این یک وضع خیلی عادلانه هم هست حالا می‌خواهید قبول کنید می‌خواهید قبول نکیند من هم علاقه مندم که این قانون زودتر بگذرد.
ملک مدنی- عرض کنم راجع باین موضوع قانون مالیات بردرآمد چهار ماه تمام در چهار کمیسیون مجلس شورای ملی این لایحه بحث شد و تمام جوانب و اطراف کار و نظریات مختلف ملاحظه شد و اراء خیلی از آقایان نمایندگان حتی اشحاصی هم که از خارج مراسلاتی نوشته بودند موردتوجه قرار گرفت و بالاخره یک گزارشی داده شد که جامع این نظریات بود راجع به پیشنهاد آقای دکتر هم بنده خیال نمی‌کنم که فرقی بین خانه و مغازه باشد و این یک اصل کلی است که ما اتخاذ کردیم و صدی بیست برای مستغلات و صدی بیست و پنج برای خانه‌ها معاف کردیم کاملاٌ جنبه عادلت ملحوظ شده و خوبست همانطور که در نظر گرفته شده و اصلاح شده آقای دکتر هم موافقت بفرمایند والا اگر ما با این طور بخواهیم رفتار کنیم پنج ماه در مجلس طول می‌کشد و متأسفانه ۱۶ روز هم بیشتر بعمر مجلس باقی نمانده است و ضرورتی ندار این قدر رویش حرف بزنیم.
وزیر دارایی- عرض کنم نسبت به یخچال و حمام البته چون تفاوت داشت ما هم قبول کردیم و ملاحظه فرمودید صدی پنجاه برایش معافی قائل شدیم نسبت به مال الاجاره خانه‌ها هم صدی بیست و پنج سایر مستغلات هم صدی بیست بنابراین کاملاٌ رعایت شده و خوبست آقای دکتر هم صرف نظر بفرمایند و مسترد کنند که زودتر قانون بگذرد.
دکتر ملک زاده – باین که میدانم منصفانه نیست برای اینکه قانون زودتر بگذرد و پیشنهاد خودم را مسترد می‌کنم
رئیس – پیشنهاد آقای دکتر ادهم
پیشنهاد می‌کنم در ماده سه تبصره زیر اضافه شود. وجوهیکه بعنوان اضافه بمؤسسات خیریه که دولت آنها را رسماٌ شناخته باشد داده می‌شود جزو مخارج قانونی محسوب و از مالیات معاف خواهند بود.
وزیر دارایی- این مربوط بماده ششم است و در خود قانون هم منظور شده است
رئیس- پیشنهاد اقای گیو
پیشنهاد می‌نمایم به بند (ب) ماده سه تبصره زیر اضافه شود درآمد فروش اموال غیر منقول خریداری شده قبل از سال ۱۳۲۱ مشمول این قانون نخواهد بود.
گیو- منظور بنده تأمین شده است مسترد می‌کنم.
رئیس- پیشنهاد اقای دهستانی
بجای تبصره معاملات اموال غیر منقول موضوع سه سال و پنج سال که آقای وزیر دارایی پیشنهاد نموده‌اند پیشنهاد می‌کنم نوشته شود از تاریخ تصویب این قانون.
دهستانی- عرض کنم بنده استنباط می‌کنم مجلس تصمیم گرفته است هر چه زودتر این قانون را تصویب کنند بنده و امثال بنده هم اگر پیشنهاد می‌کنیم انجام وظیفه است که پیشنهاد می‌کنیم عرض کنم آقایان وزراء اگر قبول فرمودند فبها نفرمودند هم اهمیت ندارد برای اینکه مالیاتی که از مردم یک مملکت گرفته می‌شود روی عدالت باشد باید یک نواخت باشد تا بمردم هم ظلم و تعدی نشود یک صحبتهایی هم اینجا شد که اینها هم یک قدری باید درش توضیح داده شود صحبت این جا روی حمام و یخچال و خانه شد یعنی اینجا تصور فرمودند که منحصراٌ اموال غیر منقول یعنی همان خانه در صورتیکه اینطور نیست آنچه که بنده اطلاع دارم یک رعیتی که یک جفت گاو به دویست تومان در آخر سال ۱۳۱۹ خریده است آن دویست تومان امروز دو هزار تومان است ولی این دوهزار تومان امروز بقدر آن دویست تومان آن روز برای این رعیت بدبخت ارزش ندارد (صحیح است) در اثر فشار و بدبختی و مضیقه ایکه گرفتار شده است ناچار است ملک خودش را بفروشد البته این هزار و هشتصد تومان یا دو هزار تومان که می‌فروشد این منفعتی برای او ندارد درست است در ظاهر ۱۸۰۰تومان نفع دارد ولی ارزش آن دویست تومان را ندارد (صحیح است) پس آقایان بدانند که اینجا موضوع خانه و خانه شخصی نیست بعلاوه اقایان تصدیق می‌فرمایند که فروش اموال غیر منقول یا منقول فرق نمی‌کند مال اشخاص بیچاره است آن قسمتی که اقای ملک مدنی فرمودند آن مربوط بدلالها است آن علیحده است ولی این اشخاص بیچاره ایکه یک جریب دو جریب ملک یا خانه مسکونیشان را میفروشند اینها مقروضند بیچاره هستند این است که بنده پیشنهاد کردم که از تاریخ تصویب این قانون همانطور که مالیات باید بدهد گرفته شود و رد و قبولش هم با اقایان است اما مطلب دیگر اینکه اقای اردلان وزیر بهداری فرمایشی فرمودند که در اثر همین قانون‌ها و آیین نامه‌ها ببینند که بحمدالله چقدر اجناس ارزان شده است چه چیز آقا ارزان شده است گندم و جو و محصولات کشاورزی شما در این کشور امسال بقدری زیاد بود که واقعاٌ اگر انحصارنبود گندم خرواری ۵۰ تومان بود و حال آنکه همین الآن گران است و در تهران هم نان گیر نمی‌آید اگر ارزان شده بود پس چرا نان در تهران ارزان نیست؟ و فراوان نیست؟ بقول خودتان ارزان شده چرا برای تهرانی ارزان و فراوان نیست؟ پس تصدیق بفرمایید که ارزان نشده است و باز هم تصدیق بفرمایید که زندگانی مردم بدتر و خرابتر شده است یک چیزهایی است که نمی‌شود منکر شد آن نان آن قند آن قماش آن هم شکر آقا شکر سرخ را مردم استعمال معکوس می‌کنند (خنده نمایندگان) بلی این حرفها را نباید گفت آقا که فراوان و ارزان و خوب شده است. فلان و فلان. چه چیز فراوان شده است در مملکت ما قماش که نیست قند که نیست شکر که نیست لاستیک که نیست پس چه چیز ارزان و فراوان شده حالا راجع باین پیشنهاد هم بسته بنظر اقایان است که هر طور میل دارند.
جمعی از نمایندگان – مسترد کردند.
دهستانی – بسیار خوب حالا که می‌فرمایید مسترد می‌کنم
رئیس- رأی می‌گیریم بماده سوم با اصلاحاتی که شده است قبلاٌ ماده با اصلاحات خوانده می‌شود.
ماده سوم- درآمد ویژه شامل اقلام زیر می‌باشد.
الف – درآمد نقدی یا جنسی حاصله از حقوق و اجرت و حق الزحمه و فوق العاده و پاداش و بهره معاملات پولی و سود سهام و کارمزد و هر نوع منافع یا سود دیگری که عاید بشود طبق آیین نامه مخصوص
ب- درآمد غیر ویژه حاصله از هر توع کسب یا معاملات بانضمام درآمدهای بازرگانی و بانکی و صراف وصنعتی و هر نوع عملیات انتفاعی دیگر و همچنین بهره برداری دکانها پس از وضع هزینه هاییکه برای تحصیل این درآمدها لازم می‌باشد و بموجب آیین نامه مخصوص تعیین می‌گردد.
ج- نسبت باملاک مزروعی که باجاره واگذار شده میزان درآمد ویژه عبارت خواهد بود از نصف مال الاجاره نقدی و جنسی سالیانه آن که بنقد تسعیر می‌گردد بموجب قرار اجاره کتبی یا شفاهی.
د- از کلیه درآمد کشاورزی املاک مزروعی که عاید مالک می‌گردد برابر نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی که قسمت جنسی آن باید تسعیر و تبدیل به نقد شود.
ه- نسبت بمستأجرین املاک مزروعی که درآمد کشاورزی سهم مالکانه را اجاره می‌نمایند تمام سهم مالکانه محسوب پس از وضع مال الاجاره که بمالک می‌پردازند نصف از عوائی مستأجر.
و- نسبت بمالکین املاک مزروعی که شخصاٌ عمل رعیتی ملک را عهده دار بوده و کل محصول را برداشت می‌نماید نصف سهم مالکانه نقدی و جنسی تسعیر شده به نقد.
ز- صد پنجاه مال الاجاره حمامها و یخچالها و صد هفتاد و پنج مال الاجاره خانه هاو صد هشتاد سایر مستغلات و اراضی و متعلقات آنها که باجاره رفته و در شهرها و قصبات واقع شده باشد.
تبصره – درآمدهای حاصله در سال مالیاتی از فروش اموال غیر منقول مشروط براینکه فاصله بین خرید و فروش آن بموجب اسناد رسمی از تاریخ اجرای این قانون نسبت بمعاملات قبلی سه سال و نسبت بمعاملات بعد از اجرای این قانون پنجسال تجاوز ننموده باشد.
رئیس- موافقین با ماده سوم بشرحی که خوانده شد برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده چهارم
ماده چهارم – منظور از درآمد کشاورزی مذکور در این قانون هر نوع درآمدی است که از محصول اراضی مزروعی و باغات و جنگلها و اغنام و احشام و قنوات و رودخانه هاو آسیاها و حق الارض مراتع و اراضی مزروعی بدست می‌آید
رئیس- اقای انوار
انوار- آقای وزیر دارایی توجه بفرمایید در کمیسیون هم این مطلب عنوان شد مثلاٌ اینجا اغنام و احشام نوشته شده است باغات و جنگلها نوشته شده است اولاٌ فرقی بین مالک و زارع ورعیت گذاشته نشده مثلاٌ اغنام و احشام رعیت نسبت بسهم زراعتی شان باید معاف باشد و باید معلوم باشد که نسبت بآنها اغنام و احشام شان تا چقدر بخشودگی دارد در تمام دنیا این هست که نسبت برعایا گاوشان گاو کاریشان ماده گاوشان گوسفندشان مه اینها را نسبت برعایا مراعات کرده‌اند ما هم مثل سایر دنیا باید بکنیم و اگر در نظر نگرفته‌اید بنده عقیده‌ام این است که باید نسبت بآنها بک ملاحظه بشود بواسطه این که این رعایا نانشان را همان شیری است که از گاو بدست می‌آید و اگر بنا باشد شما از این ماده گاو هم مالیات بگیرید آنوقت که زارع هم از دست می‌رود این یک موضوع بود که خواستم خوب توجه بفرمایید یکی هم راجع به باغات است ما همه اشخاصی هستیم که دماغمان متوجه بعمران و آبادی و غرس اشجار و ایجاد باغات است کدام خانه از ماها هست که باغ نداشته باشد علت دارد که این حرف را می‌زنم هم در ییلاق داریم و هم در اینجا این عنوان مالیات هم بعد از اینکه قانون از مجلس گذشت و از دست ما رفت و افتاد بدست آنهائی که مأمور هستند آنها هنوز توضیح نکرده معین نکرده می‌آیند و یک مالیاتهائی در محل‌ها قائل می‌شوند تا اینکه آن بیچاره بیاید عرضحال بدهند و بفریادش برسند خدا میداند که چه می‌شود این است که بنده ایرادی که دارم این است که نسبت برعایا چطور تنظیم شده است نسبت بباغات هم چطور ملاحظه کرده‌اید باغهائی که در خانه‌های مسکونی واقع شده است ملاحظه کرده‌اید؟ اینها باید استثناء شوند مثلاٌ راجع بجنگل مالیات بر جنگل را چطور ملاحظه کرده‌اید یک اجمالی دارد و کلیه یک تفصیلی است و بنده اصلاٌ موافقم زیرا که ایلات چون زندگانیشان از اغنام و احشام است ولی رعایائی که در دهات هستند و دارای یک گاو و چند گوسفند هستند راجع باینها یک توضیحاتی بدهید.
وزیر دارائی (آقای بیات)- این تعریفی که از این ماده از درآمد کشاورزی کرده مقصود این عوائدی است که در ماده قبلی نوشته شده است که درآمد کشاورزی گرفته می‌شود و در اینجا تعیین می‌شود که درآمد کشاورزی که از مالک می‌گیرند عبارت از چیست آنوقت این قسمتهائی که ملاحظه میفرمائید نوشته شده است اگر از این قسمتها مالک یک چیزی گرفته و یک عوائدی دارد آنوقت از آن مالیات گرفته شود اما نسبت بقاضایای دیگر البته این را هم تصدیق میفرمائید که با آن معافیتهای صدی ۵۰ و آن معافیتهای اولیه که دارند از این عوائد از هر طریقی که باشد باید مالیات بدهند یک حقی بدهند اما نسبت برعایا که فرمودید نسبت برعایا که اساساٌ از حیث زراعت و کشاورزی عمل کشاورزی معاف است و بهیچوجه من الوجوه از جنبه عمل کشاورزی از رعیت مالیاتی گرفته نمی‌شود اما اگر از جنبه تجارتی کسب و چیزهای دیگر یک عوائد کلی داشته باشد آن البته مشمول این بخشش‌ها نمی‌شود یعنی اگر تا ۱۲۰۰ تومان باشد معاف است اگر بیشتر شد آنوقت مالیات بآن تعلق میگیرد این است که این مراعات قبلاٌ در اینجا شده این قسمت البته از حیث اغنام و احشام یا غیر ذلک از هر نوع عایدی که مالک داشته باشد باید جزء عوائدش حساب کنند و مطابق این قانون عمل کنند نسبت بمالکین هم همانطور که عرض کردم آن امری است که مربوط بزراعت است و از رعیت چیزی گرفته نمی‌شود اما یک امورات دیگری داشته باشد که منافع بکند مطابق این قانون بخشودگی بخشوده می‌شود ولی از اضافه اش باید یک حقی بدهد.
جمعی از نمایندگان- کافی است.
امیر تیمور- بنده اجازه خواسته بودم.
رئیس- آقای فرمانفرمائیان.
فرمانفرمائیان- بنده عرض کنم اینجا محتاج بیک توضیحی است در اینجا می‌نویسد که منظور از درآمد کشاورزی مذکور در این قانون هر نوع درآمدی است که از محصول اراضی مزروعی و باغات و جنگلها و اغنام و احشام و قنوات و رودخانه‌ها ….. الی آخر اینجا محتاج به تصریح است این قنوات دو نوع قنوات است یک قنواتی است که در نتیجه آب آن محصول در باغات و مزارع بدست می‌آید ولی یک قنواتی است که آب فروش می‌شود بشهرها و قصبات این ممکن است باین شکل که نوشته شده است در عمل ایجاد زحمت کند که باید مصرح شود بفرمائید که مقصود چیست که او همل ایجاد زحمت نکند.
وزیر دارائی- عرض کنم مقصود این است که از قنات بهر طوری که عایدی حاصل می‌شود از آن عایدی سهمی بدهند اگر آب قنات را میفروشند از مال الاجاره سهمی که می‌گیرند چیزی بدهد اگر زراعت می‌کند حق گرفته می‌شود در هر صورت اگر دوتا قنات داشته باشد از هر دوی آنها می‌گیرند اگر یک قنات داشته باشد که نصفش را بفروشند و نصفش را زراعت کند البته آن نصف که زراعت می‌کند می‌گیرند و اگر تمامش زراعت باشد از تمامش گرفته می‌شود در هر صورت بهر نحو که درآمد حاصل کند ازش مالیات می‌گیرند.
رئیس- آقای امیر تیمور.
امیرتیمور- بنده از آقای وزیر دارائی تمنی می‌کنم که یک توجه بیشتری بمطالبی که به عرضشان می‌رسد بفرمایند مطالبی که آقای انوار تذکر دادند بعقیده بنده تمام وارد است باید خیلی مورد توجه قرار گیرد بعد هم موضوع باغات و اغنام واحشام که شما وارد این ماده کرده‌اید بنظر بنده مورد ندارد زیرا برای اغنام و احشام قانون خاصی از مجلس شورای ملی گذشت که طبق آن قانون مالیات گرفته می‌شود و یک قتنون بسیار عادلانه‌ای است و در آبادی کشور هم آن قانون فوق العاده تأثیر کرد بنده مخصوصاٌ آن قانون نظرم هست که بامضای آقای وزیر مشاور هست در کتاب قوانین دوره سوم مجلس پس اغنام و احشام باید از اینجا حذف شود باغات هم آقا عوائدش یک عوائد مشخصی و معینی نیست اگر باغاتی هست خیلی مختصر است که خود رعایا و اهالی برای مصرف خودشان استفاده می‌کنند اگر این را هم اینجا بگذارید می‌آیند میگویند آن میوه‌ای که فلان رعیت با زن و بچه اش خورده آنها هم باید مالیات بپردازند و این یک اشکال فوق العاده‌ای فراهم می‌کند اغنام و احشام را بنده پیشنهاد کردم از اینجا بردارید برای اغنام احشام شما قانون مخصوصی دارید طبق آن قانون مخصوص مالیات می‌گیرید مگر آنکه آنرا حذف کنید نسبت بباغات هم همانطور که عرض کردم چیز ناقابلی است استدعا می‌نمایم آقای مخبر هم توجه بفرمایند در این قضیه که چیز ناقابلی است.
وزیر دارائی- راجع بباغات که فرمودید در این قسمت عرض کنم که قسمت عمده‌ای عوائد مالکین در این مملکت از باغات است خشکبار، انگور، کشمش و خرما و پسته و غیره از باغات است در همه جا الآن خشکبار، پسته، بادام، کشمش و همه این قسمتها یک قسمت عوائد بزرگ این مملکت را در کشاورزی تشکیل می‌دهد و قلم بزرگی است و با این ترتیب که فرمودید یک درخت و دو درخت و چهار درخت نیست اما موضوع اغنام احشام البته اگر مالک از رعیت حقوقی میگیرد جهت اعنام احشام و عایداتی دارد از آن قسمت باید حقی بدهد و اگر مالک چیزی نمی‌گیرد خوت چیزی نمی‌دهد این بسته بعایداتی است که بمالک می‌دهند یا فرض بفرمائید کسی که گله داری می‌کند گوسفند نگه می‌دارد و در ملکش میچراند و بعد از آن استفاده می‌کند البته باید مالیات بدهد اگر چنانچه خیر عایداتی برنمیدارد و استفاده نمیکد خوب مالیاتی بآن تعلق نمی‌گیرد در هر حال این بسته بعایداتی است که برمیدارد و از آن باید مالیات بدهد.
امیر تیمور- قانون دیگر دارید که مالیات می‌گیرید در دوره سوم گذشته.
وزیر دارائی- آن قانون البته لغو می‌شود.
رئیس- آقای دکتر طاهری.
دکتر طاهری- بنده با این ماده موافقم و روی این مواد همه در کمیسیون مختلط مالیه و بودجه مذاکرات مفصلی شده است یک قسمت از این مدت را آقای امیر تیمور نماینده محترم تشریف داشتند و قسمتی را مسافرت کردند بنظر بنده موافقت بفرمایند که قوانین مختلفه نباشد در یک موضوع و در آخر این قانون هم نوشته شده است قوانینی که با این قانون منافات دارد لغو می‌شود از این جهت همه یک نسق می‌شود (امیر تیمور- اگر لغو می‌شود که بنده عرضی ندارم) بلی بلی لغو می‌شود نوشته شده است که کلیه مواد و قوانینی که با این قانون منافات دارد لغو می‌شود. خوب است که آقا هم موافقت بفرمایند که همه اینها یکنواخت باشد که دیگر مالیتهای مختلفی نباشد حالا موافقت بفرمایند که بهمین ماده رأی گرفته شود.
رئیس- آقای تهرانچی.
تهرانچی- عرض کنم که آقای دکتر طاهری توجه بفرمائید امروز اولاٌ میدانید که این مالیات خیلی مالیات سنگینی است چون وضعیات جنگ است در این موقع محتاج شده‌ایم یک پولهای اضافی و حتی مالیات سنگینی وضع کنیم ولی تصدیق میفرمائید چنین قانونی بعوائد هم صدمه می‌زند باین معنی وقتی شما از مردم صدی هشتاد یا صدی شصت یا صدی پنجاه یا صدی چهل از عوائدشان را گرفتید یک صدمه‌ای هم بآن عوائد می‌زند اینرا قبول دارید؟ پس در این صورت نباید یک چیزهائی که محتاج الیه مملکت است مالیات زیادی بآن تحمیل کرد که باعث قحط و غلا بشود یکی از آنها مسئله اغنام احشام است بعقیده بنده بایستی که ما نسبت باغنام و احشام توجه زیادی بکنیم قیمت گوشت می‌بینید بچه اندازه گران شده است گاو برای کارجفتی دو هزار تومان قیمت پیدا کرده است الاغ یکی ۷۰۰ تومان ۶۰۰ تومان، ۵۰۰ تومان اینها باید کار رعیتی مملکت را اداره بکنند بنده باغات شخصی ندارم شخصاٌ هم یک دانه گاو و گوسفند ندارم ولی اگر از صاحبان اغنام و احشام بخواهید بگیرید اکثر اینها خو. رده مالکین هستند یعنی یک شعیر مثلاٌ ملک دارند اکثراٌ در آنجاهائی که گله دارند در استان در جاهای دیگر یک شعیر هم ملک دارند این دیگر می‌شود مالک و آنوقت اگر بخواهید یک همچنین مالیاتی بگیرید ان مجبور می‌شود بفروشد و دیگر نمی‌رود دنبال گله داری و وضعیت بدتر می‌شود اینست که بنده تمنا می‌کنم که با این احتیاج مبرمی که مملکت باغنام و احشام دارد در این موضوع عوض تشویق تخریب نفرمائید و موافقت بفرمائید که معاف باشند و بیشتر باشد ولی باغات خوب سرجای خودش باشد و مالیات بدهند ولی اغنام و احشام لازم است برای مملکت و اگر از بین بروند تمام زراعت آتیه مملکت فلج خواهد شد.
وزیر دارائی- عرض کنم که از اغنام و احشام که ما گفتیم مالیات می‌گیریم از عوائدشان البته گرفته می‌شود اگر گوسفند یک فایده‌ای بصاحبش بدهد ازش مالیات گرفته می‌شود اگر تصور بفرمتئید هر قسمت از این رشته‌ها را بگیریم هر کدامش یک موانعی دارد که نباید بدهند باغات را میگوئید باغ کم می‌شود (تهرانچی- نه آقا باغات را بدهند) اغنام و احشام را میگوئید میفروشند و کم می‌شود اگر محصول زراعتش را هم مالیات بدهد خوب زطراعت نمی‌کند تجارت را هم مالیات بدهند خوب تجارت نمی‌کنند خوب پس تمام اینها همه بهم مربوط است هر کس سرمایه اش را یک جائی مصرف می‌کند یک کسی تجارت می‌کند یک کسی باغداری می‌کند هر کسی یکطور مصرف می‌کند و ازش عایدات می‌برد و ما از عایداتی که دارد مالیات می‌گیریم و چیز مهمی نیست و وقفه‌ای هم بکار اغنام و احشام وارد نخواهد آمد لذا خواهش می‌کنم که مسترد بفرمائید.
رئیس- آقای محیط.
محیط- در ماده ۴ مرقوم شده است منظور از درامد کشاورزی مذکور در این قانون هر نوع درآمدی است که از محصول اراضی مزروعی و باغات و جنگلها و اغنام و احشام و قنوات و رودخانه‌ها و آسیاها و حق الارض مراتع و اراضی مزروعی بدست می‌آید در ماقبل این قانون مرقوم شده است که رعایا از دادن مالیات مستثنی هستند این مالیات مربوط بمالکین و اربابهائی است که استفاده می‌کنند اما این کشاورزانی که اینجا نوشته شده است شامل رعیت نمی‌شود نسبت بباغات و اغنام و احشام رعیتی هم بموجب این ماده مشمول می‌شود در زمان هر کس که می‌خواست یک رعیتی در یک محلی سکونت بکنند بهش علاقه می‌دادند دو من تبریز که چهارصد متر زمین باشد زمین می‌دادند که در آن محل زمین داشته باشد و فردا خانه بکول نشود اینجور مالیاتها جز خرابی وضعیت رعیتی و پراکندگی رعیت هیچ نتیجه دیگری برای دولت ندارد رعیت را هم اینجا مستثنی نکرده بعلاوه اغنام و احشام رعیت که معاشش شیرش دوغ و خورش خودش است همه را مشمول این قانون کرده‌اید بموجب این قانون رعیت مستثنی نیست بنده خواهش می‌کنم در این باب هم یک مرحمتی بفرمائید و یک توضیحی بدهید که به بینم آیا در این قسمت رعیت مستثنی است یا خیر؟ اگر رعیت مستثنی است خیلی تشکر می‌کنم اگر مستثنی نیست باید توجه بفرمائید که مستثنی کنند و بنده بعداٌ هم باز عرایضی که دارم عرض می‌کنم.
رئیس- پیشنهادات خوانده می‌شود:
پیشنهاد آقای تهرانچی و آقای امیر تیمور در یک قسمت و نظیر هم است. پیشنهاد آقای تیمور:
پیشنهاد می‌کنم جمله باغات و اغنام و احشام از ماده حذف شود.
امیر تیمور- چون آقای وزیر دارائی موافقت نمی‌فرمایند بنده عرضی ندارم و مسترد می‌کنم.
پیشنهاد آقای تهرانچی: پیشنهاد می‌کنم در ماده ۴ اغنام و احشام حذف شود.
تهرانچی- امروز آقای وزیر دارائی ما مبتلا هستیم بقلت این قسمت یعنی اغنام و احشام و بقدر کافی نداریم و قیمت اینها هم خیلی ترقی کرده است و این یکی از عوامل درجه اول زراعت ما است و خیلی بیشتر ضرر خواهید برد بتمام قسمتها شما از عوائد مستقلات یا حمام یا یخچال صدی پنجاهش را معاف کردید ولی این قسمت که بیکی از عوامل درجه اول زراعت است اگر کاملاٌ مورد توجه واقع نشود مکن است ضررهای فوق العاده بزراعت بزند و چنانچه زراعتی در کار نباشد البته از عوائد مملکتی هم کاسته می‌شود زیرا وقتی زراعت نباشد دیگر چیزی نیست آنوقت شما از چه چیز مالیات می‌گیرید این است که بنده مخصوصاٌ توجه می‌دهم که برای تأمین عوائد دولت این موضوع را تأمین کنند و برای اینکه اغنام و احشام مملکت از بین نرود این پیشنهاد را قبول بفرمائید.
وزیر مشاور (آقای فهیمی)- اجازه میفرمائید بنده توضیح می‌دهم به آقای تهرانچی رعایت حال اشخاصی که دارای اغنام و احشام هستند در این قانون خیلی بیشتر شده است از آن قانون سابق زیرا قانون سابق مالیات سرگله هر چه بود بهر اندازه بود می‌گرفتند هر قدر بود ده تا گاو پنج تا گوسفند هرقدر بوده است می‌گرفتند ولی در این قانون اینطور نیست که هر چه داشته باشد ازش بگیرند یعنی تا حدود معافیت قانونی اگر داشته باشد که معاف است اگر از آن حد تجاوز کند مالیات بهش تعلق میگیرد بنابراین عده زیادی از صاحبان اغنام و احشام هر کس که ۵ تا ۴ تا گاو دارد یا ده تا بیست تا گوسفند دارد در سال عایدیش از ۱۲۰۰ تومان بیشتر نمی‌شود و مالیات نخواهد داد اگر بیشتر شد مالیات می‌دهد و در ماده ۱۴ اگر مراجعه بفرمائید که راجع بتعیین مقدار درآمد مالیات هست مخصوصاٌ در قسمت کشاورزی توضیح می‌دهد که در مورد امور درآمدهای کشاورزی مودیان مکلفند طی آئین نامه مخصوص هر پنج سال یک مرتبه اظهار نامه کتبی با درج اقلام درآمد متوسط که در سه سال پیش بدست آورده‌اند تنظیم و تسلیم نمایند در اول هم می‌گوید بعد از وضع بخشودگیها و معافها و آنچه را که از مالیات معاف هستند پس ملاحظه میفرمائید اگر کسی بخواهد مطابق این قانون مالیات بدهد و مطابق این قانون بگیرند در قسمت عمده اغنام و احشام و حق رعیت و امثال اینها بکلی معاف می‌شود که الآن می‌دهند و معاف نیستند ولی یک رعیتی که ظاهراٌ اسمش رعیت است و سالی ده هزار تومان عایدی دارد از باغ یا از اغنام و احشام این با یک تاجر چه فرقی می‌کند هر دو یکمقداری در سال عایدشان می‌شود اینها البته معاف نمی‌شوند ولی قسمت عمده اغنام و احشام برخلاف قانون سابق مطابق این قانون معاف هستند.
مخبر- بعضی پیشنهاد آقایان و جوابهائی که داده می‌شود یک باری را که از دوش یک عده بر نمی‌دارند هیچ بلکه بنده تصور می‌کنم یک بار جدیدی هم بدوششان می‌گذارند آقایان توجه بفرمایند ماده ۲ که بتصویب رسیده است قسمت و را به بینید جزو بخشودگیها و معافیتهای کلی رعایای املاک اربابی و خالصجات است که یا مال دولت است یا اربابی است اصلاٌ ملکی خارج از این دو نوع در مملکت ما وجود ندارد دعایای این املاک از هر نوع درآمد و عایدی که دارند معاف هستند از هر بابت که باشد می‌خواهد از طریق زراعت باشد یا از طریق باغ باشد یا از طریقاغنام و احشام باشد باین جهت این باب را مفتوح نفرمائید.
تهرانچی- چون نظر بنده تأمین شد مقصودم این بود که رعایا و کسانی در دهات اغنام و احشام دارند ازشان مالیات گرفته نشد لذا با این توضیحی که دادند بنده پس می‌گیرم.
پیشنهاد آقای هاشمی: پیشنهاد می‌کنم اغنام و احشام خذف شود.
رئیس- آقای هاشمی.
هاشمی- بنده یک اشکالی دارم موضوع وضع مالیات اطراف و جوانبش باید خوب ملاحطه شود باین معنی که اگر یک قسمتی در مملکت مورد احتیاج است بایستی بوسیله قوانین موضوعه تقویت شود در چندین سال پیش اغنام و احشام این مملکت چندین برابر امروز بود یعنی در همان نظر اولیه آقای دکتر میلسپو که یک آمار واقعی می‌دادند مخصوصاٌ اغنام و احشام هم در آنروز مورد مطالعه دولت بود مالیه مطلع بود از اغنام و احشام ایران اگر مطالعه بفرمائید در نتیجه بعضی عوامل اغنام و احشام کم شده است که یکیش سکونت ایلات باشد اگر محتاج هست باین قسمت مملکت و این قانون لطمه نمی‌زند بازدیادش و دولت تشخیص داده است که باعث زحمت فوق العاده کسانی که اغنام و احشام تربیت می‌کنند نیست بنده حرفی ندارم ولی بعقیده بنده باعث زحمت آنها می‌شود و اگر میداند که اینطور نیست و توضیحی لازم است بفرمائید.
وزیر دارائی- عرض کنم این موضوع اصلاٌ مربوط بعایدی است هیچ مربوط باغنام و احشام نیست هر کسی عایدی دارد می‌دهد (هاشمی-تشخیص مشکل است) نه مشکل نیست و خواهش می‌کنم مسترد بفرمائید.
هاشمی- خیلی خوب مسترد می‌کنم ولی تشخیص مشکل است.
رئیس- آقای ملک مدنی.
ملک مدنی- همانطوریکه آقای معدل مخبر محترم اظهار کردند این مطلب لازم است و چیزی که واضح و مسلم است در اطرافش نباید زیاد صحبت کنیم رعایا بطور کلی از هر حیث معاف هستند و مشمول این قانون نیستند باین جهت بنده می‌خواستم عرض کنم موقعیت ندارد از اول هم همین استدلالهائی که آقایان فرمودند در کمیسیون مطرح شد آقای مخبر هم که این مطلب را اظهار کردند بنظر بنده اگر پیشنهادات دیگری هم در این موضوع هست خواهش می‌کنم نخوانید چون مطابق همین مطلب که آقای مخبر فرمودند تأمین می‌شود.
رئیس- پیشنهاد آقای انوار قرائت می‌شود:
پیشنهاد می‌کنم کلمه باغات در این ماده حذف شود.
انوار- باغات دو قسمت است یکی معد است برای فروش مثل بلغ انگوری باغ میوه که معین است و میوه اش را میفروشند این مطلقاٌ نوشته شده است این شامل باغ خانه‌ها هم می‌شود (نه نه) بنده برای خاطر اینکه اگر حتی برای زحمت دادن هم باشد مأمورین این ایراد را خواهند کرد این است که بنده پیشنهاد کردم باغات را حذف کنید باغاتی که معد است برای فروش میوه آن معین است ولی باغاتی که توی خانه‌ها است عرض می‌کنم.
وزیر دارائی- بعقیده بنده همانطور که آقای مخبر اظهار کردند گاهی آقایان میل دارند که یکقدری تسهیلات ایجاد بفرمایند ولی مذاکره که می‌فرمایند مشکلاتی هم ایجاد می‌نمایند این کلمه باغات را که میفرمائید عوائد می‌خواهد از باغ باشد از هر قسمت باشد همین قدر عوائد که داشت باید بدهد ولی اگر شما باغی بدانید که اینقدر عایدی ندهد دیگر چیزی نمی‌دهند اظهار نامه خودتان می‌دهید هر کس عایدی داشته است که باید مالیات بدهد اگر عایدی نداشته باشد مالیاتی از آن نخواهند گرفت (همهمه نمایندگان)
ملک مدنی- اجازه میفرمائید؟ عرض کنم آقای انوار این مطلب را در کمیسیون هم اظهار کردند باغات یکی از منابع در آمد کشاورزی است و باغاتی هستند که در سال ۱۰ هزار تومان درآمد دارند همانطور که آقای وزیر دارائی اظهار فرمودند اگر عوائدش بحد بخشودگی نیست که معاف است یعنی هزار و دویست تومان بپائین معاف است اگر بالاتر است که طبعاٌ جزء درآمدش می‌آید این غیر از اغنام و احشام است این از نقطه نظر ازدیاد گوسفند باید تشویق کرد که معاف باشد ولی باغات واقعاٌ باغهائب داریم که صاحانشان در سال ده هزار تومان از این قسمت عایدی دارند بنظر بنده فرقی ندارد با آن کسی که زمین مزروعی
دارد و آقای انوار نظرشان به باغچه‌های توی خانه‌ها است.
هاشمی- باغ پسته هست که سالی ۱۲۰ هزار تومان عایدی دارد آقا.
انوار- آقا عرض بنده را عوضی فرمودند بنده باغچه‌های توی خانه‌ها را می‌گویم تمام باغات را نمی‌گویم حالا که میفرمائید بنده استرداد می‌کنم.
رئیس- موافقین با اصل ماده ۴ برخیزند (اغلب برخاستند) تصویب شد. اگر تصویب بفرمائید تنفس داده می‌شود تا فردا سه ساعت بظهر مانده (صحیح است).
(در اینموقع (هفت ساعت و نیم بعد از ظهر) کلسه بعنوان تنفس تعطیل و یک ساعت پیش از ظهر یکشنبه ۱۵ آبان مجدداٌ تشکیل گردد).
رئیس- ماده پنجم قرائت می‌شود:
ماده ۵- مال الاجاره جنسی و سهم مالکانه صاحب ملک و درآمدهای کشاورزی جنسی بنرخهائی که از طرف وزارت دارائی منتهی تا ششمین ماه هر سال مالیاتی تعیین و اعلام می‌شود باید تسعیر و تبدیل بنقد گردد.
رئیس- آقای انوار.
انوار- در اینجا بنده باز تذکر می‌دهم که آقای وزیر دارائی نسبت به تکالیف خودشان باید اقدام کنند در اینجا تعیین قیمتها را بوزارت دارائی محول کرده است در صورتیکه ما اداره خواربار داریم ادراه تعیین قیمت داریم بنده پیشنهاد کردم که تعیین نرخ از طرف دولت باید بشود نه از طرف وزارت دارائی باز هم تکرار می‌کنم و مدلل می‌دارم که وزارت دارائی آن اصلاحاتی را که محل اطمینان مردم باید باشد در تعیین قیمتها و حفظ کردن اموال عمومی هنوز نکرده است دلیلش هم این است که تا بحال هیچ دولتی موفق نشده است یک تفریغ بودجه بمجلس بیاورد و بگوید که بودجه سال گذشته این بوده است این عوائد بدست آمده است و این خرج شده و اینهم تفریغ بودجه سال گذشته است که بودجه آنرا تصویب کردید تا حالا که نیاورده‌اند هر وقت هم سؤال کردیم گفتند که موفق نشدیم تمام این دلتنگی که در این لایحه مالیات بر درامد هست برای همین عدم اطمینان است و برای این است که این بیت المال محفوظ بماند و تا وقتی که این اطمینان کاملاٌ حاصل نشده است باید در کارهای وزارت دارائی دولت را مدخلیت داد و در اینجا هم بنده پیشنهاد کردم که تعیین قیمتها از طرف دولت باید بشود نه وزارت دارائی تا وقتی بیایند بگویند که ما اداره محاسباتمان صحیح است اداره تعیین قیمت و تثبیت قیمتمان صحیح است و طوری باشد که محل اعتماد و اطمینان برای مردم بشود که این پولی را که می‌دهند بدانند بمصرف مملکت می‌رسد این بود که بنده پیشنهاد کردم باید تعیین قیمتها با نظر دولت باشد.
رئیس- آقای معدل.
معدل- در ماده پنجم اصلاحاتی شده است (آقای طوسی یادداشت بفرمائید) که نظر آقای انواتر و آقای امیر تیمور را تأمین می‌کند باین ترتیب: در سطر دوم این ماده پس از کلمه وزارت دارائی باین نحو اصلاح می‌شود (منتهی تا موقع برداشت هر محصول در هر سال مالیاتی با در نظر گرفتن وضعیت هر محل و شور با خبره‌های محلی) حالا بنده تمام ماده را می‌خوانم که آقایان درست توجه بفرمایند:
ماده ۵- مال الاجاره جنسی و سهم مالکانه صاحب ملک و درآمدهای کشاورزی جنسی بنرخهائی که از طرف وزارت دارائی منتهی تا موقع برداشت هر محصول در هر سال مالیاتی با در نطر گرفتن وضعیت هر محل و شور با خبره‌های محلی تعیین و اعلام می‌شود باید تسعیر و تبدیل بنقد گردد.
بنابراین این اصلاح جمع بین همه نظرهائی است که آقایان در این ماده دارند و تصور می‌کنم که با این توضیح آقایان موافقت بفرمایند که با اصل ماده رأی گرفته شود.
رئیس- آقای فرمانفرمائیان.
فرمانفرمائیان- یکی از ایرادات بنده همین بود که آقای مخبر توجه کردند ولی در بیانی که فرمودند بنده درست متوجه نشدم که مقصود از بنگاههای محلی چیست (معدل- خبره‌های محلی بود نه بنگاههای محلی) و یکی هم راجع به
تعیین نرخ باید این مسئله را کاملاٌ روشن بفرمایند این نرخی را که وزارت دارائی معین می‌کند چون اینجا بنفع وزارت دارائی است ممکن است یک نرخ در تهران معین کنند و یک نرخ هم برای سایر جاها یعنی در تمام مملکت دو نرخ معین کنند ولی در بعضی نقاط آذربایجان مثلاٌ این نرخ تطبیق نخواهد کرد با نرخی که در تهران یا مشهد یا شهر تبریز معین شده و در مسئله تعیین نرخ بنظر بنده باید الاستیستیه باشد که نرخهائی را که وزارت دارائی تعیین می‌کند بتواند تطبیق بکند با هر حوزه چون در هر حوزه یک نرخی است و باید نسبت باین موضوع توجه کاملی بفرمایند.
وزیر دارائی- در این اصلاحی که آقای مخبر حالا خواندند نوشته شده با در نظر گرفتن وضعیت هر محلو شور با خبره‌های محلی در این صورت البته ملاحظه میفرمائید که نرخ هر محلی با یک قیمت معینی به مقتضیات همان محل و با شور خبره‌های محلی معین می‌شود و در هر محلی البته نرخ محل را کاملاٌ در نظر می‌گیرند و منظور آقا از این حیث تأمین است.
رئیس- آقای امیرتیمور.
امیرتیمور- آقای معدل تمنا می‌کنم توجه بفرمائید. البته اصلاحی را که در ماده ۵ حالا اظهار فرمودید با آنچه که قبلاٌ بود خیلی متفاوت است و اسباب کمال امتنان است اما اینکه تعیین نرخها با شور خبره‌های محلی معین شده بنظر بنده کافی نیست و نظر ما را تأمین نمی‌کند و اشکال فوق العاده زیادی باقی می‌ماند برای اینکه اولاٌ خبره‌های رسمی در تمام جاها پیدا نمی‌شود و کمتر وجود دارند و بغقیده بنده بجای خبره‌های محلی اگر موافقت بفرمائید نوشته شود با موافقت انجمنهای شهرداری هر محل و این هم از نظر دولت بهتر است و هم از نظر مردم زیرا اعضاء انجمنهای شهرداری هم موقعیت و مقام رسمی دارند و بعلاوه از عناصر برجسته و مشار الیه هر محلی هستند و آنها هم مقتضیات محل و نرخ محل را در نظر می‌گیرند و منافع دولت هم تأمین خواهد شد و رعایت حال مردم هم می‌شود از این نظر بنده استدعا می‌کنم جنابعالی و آقای وزیر دارائی موافقت بفرمائید بجای خبره‌های محلی نوشته شود با نظر انجمنهای شهرداری در این موضوع پیشنهادی هم تقدیم می‌کنم و تصور می‌کنم که نظر دولت هم باین ترتیب بهتر تأمین شود و انجمنهای شهرداری در همه جا هست (هاشمی- در همه جا نداریم) در مراگز عمده و شهرها و قصبات هست و این بهتر است تا یک خبرهای که ابداٌ رسمیت ندارد.
معدل- آقای امیر تیمور قبلاٌ هم این نظر را داده بودند و این اصلاحی که بعمل آمد روی پیشنهاد و نظر ایشان بود و بنده در مورد انجمنهای شهرداری هم مذاکره کردم ولی انجمنهای شهرداری مردمان شهرنشین هستند که اطلاعاتشان بیشتر مربوط بمحیط شهر است ولی جنس بیشتر مال نقاط تابعه است معهذا ممکن است از وجود اعضاء و کارمندان انجمن شهرداری هم بنام خبره استفاده کرد ولی از خبره‌های نقاط دیگر چون عضو انجمن شهرداری نیستند نمی‌شود استفاده لازم را کرد باین جهت بنده تصور می‌کنم که با همین عبارتی که اصلاح شده نظر ایشان تأمین است یعنی در نقاطی که انجمن شهرداری هست اگر مردمان خبرهای عضو انجمن بودند بعنوان خبره از وجودشان می‌شود استفاده کرد.
رئیس- آقای فریدونی.
فریدونی- شهرها و قصبات که انجمن شهرداری دارد و در دهات که انجمن شهرداری نیست شورای بخش هست و شورای بخش هم بموجب قانون رسمی است و در حکم همان انجمنهای شهرداری است و همه آنها هم از اشخاص فنی و اهل خبره هستند و بنابراین اگر نوشته شود با نظر انجمن شهرداری یاشورای بخش و باین ترتیب این قسمت را اصلاح بفرمایند بهتر است و همه نظرها هم تأمین می‌شود چون شورای بخش هم ضرورت دارد.
وزیر دارائی- البته تصدیق بفرمائید غالب اجناس که مورد این مالیات واقع می‌شود نرخهای معینی دارد که از طرف وزارت دارائی برای خرید معین می‌شود از قبیل گندم و جو و برنج و سایر اجناس که امروز بوسیله وزارت دارائی یا وزارتخانه‌های دیگر قیمت آن معین می‌شود بنابراین آن اجناس کلی یک قیمت‌های معین و ثابتی دارد و اشکالی در تعیین نرخ آنها نیست و یک چیزهای جزئی که باقی می‌ماند که قیمت ثابت و معین ندارد آنرا هم بطوری که ملاحظه می‌فرمایید اصلاح شد که مقتضیات هر محل را در نظر می‌گیرند و بعد هم با خبرهای آنجا مذاکره می‌شود و تعیین نرخ می‌شود و کلمه خبره هم یک مفهوم عام دارد همانطور که ممکن است در شهرهاو انجمنهای شهرداری یک اشخاصی باشند که اطلاعاتی داشته باشند ممکن است چون عملیات آنها مربوط بشهر است آن اطلاعات لازم را نداشته باشند ولی بطور کلی وقتی خبره‌های محلی نوشته شود همه اینها را در نظر میگیرد خواه اعضاء انجمن شهرداری باشند یا شورای بخش و علاوه بر این دولت که نمی‌خواهد قیمتها را بالا ببرد بطور قطع نظر دولت این است که قیمتها را پایین بیاورد و هیچوقت هم دولت نمی‌خواهد این قیمتهایی را که معین می‌کند قیمت ثابتی باشد ما خواستیم بنویسیم قیمت عادله یا قیمت‌های معموله هر محل دیدیم که این بضرر مردم است و تعیین نرخ همه ساله با این ترتیب بهتر است و بعقیده بنده اگر آقایان موافقت بفرمایند بهمین ترتیبی که نوشته شده تصویب شود بهتر است و رفع همه اشکالات را خواهد کرد.
رئیس- آقای دکتر ملک زاده
دکتر ملک زاده – عرض کنم بنده خواستم یک توضیح مختصری بدهم که رفع سوء تفاهم از آقای انوار بشود ایشان همچو تصور می‌کنند که میسیون امریکایی یا مستخدمین خارجی که هستند در ایران اینها یک چیز جداگانه‌ای هستند و دولت یک چیز جداگانه ایست در صورتیکه اینطور نیست (انوار – صحبت میسیون امریکایی نبود) الآن گفتید و با نظر دولت استخدام شده است و مستخدمین خارجی هم که در خدمت دولت هستند جزء قوه اجرائیه هستند و اینها با رأی دولت انتخاب شده‌اند و اینها را خود دولت صلاح دانسته است انتخاب کند و برطبق قانون تثبیت قیمتها و قوانینی که قبلاٌ گذشته است این حق به دولت داده شده است و باید حقاٌ هم دولت این حق را داشته باشد که قیمت گندم و سایر اجناس از طرف دولت معین شود و تا بحال هم همینطور عمل شده و بموقع اجرا گذارده شده اما اینکه کلمه خبره گذارده شود یا انجمن شهرداری البته کلمه خبره بهتر است برای اینکه خبره یک کلمه عامی است و از اعضای انجمن شهرداری هم می‌شود استفاده کرد و اشخاص خبره دیگری هم اگر باشند دولت می‌تواند برای این کار استفاده کند.
رئیس- آقای ملک مدنی
ملک مدنی- این ماده ۵ یک ماده ایست که بعقیده بنده باید یکقدری روشن تر بشود که در عمل دچار اشکال نشود و مؤدیان و اشخاصی که صاحب کالا هستند تکلیفشان معلوم باشد. این مطالبی که اینجا مذاکره شد که غیر از وزارت مالیه و ادارات مالیه بایستی یک مرجع دیگری نرخ را معین کند صحیح است چون وزارت دارایی خودش مالیات بگیر است و مأمورین وزارت دارایی همیشه منظورشان این است که عوائد ار زیاد بکنند ما هم نمی‌خواهیم و نظر ما این نیست که از نرخ عادی معمولی چیزی در واقع کسر شده باشد ولی در عین حال هم نبایستی که به نرخها افزوده شود که نرخ فلان جنس را مثلاٌ خرواری ۳۰۰ تومان معین کند در حالی که در بازار آزاد نصف این نرخ را ندارد پس باید یک مقام صلاحیت داری این نرخها را معین کند که از هر جهت رعایت اعتدال را بکند و بنظر بنده هیچ مقامی صلاحیتش بیشتر از انجمن شهرداری نیست و انجمن شهرداری باید نرخ اجناس و کالاها را توجه داشته باشد و این کار کاملاٌ از وظایف شهرداری است و بنده عقیده‌ام این است که آقای وزیر دارایی هم موافقت بفرمایند که تعیین نرخ با انجمن شهرداری باشد و انجمن شهرداری بجای وزارت دارایی نرخ را در هر سال معلوم کند و باطلاع عامه برسانندو بعقیده بنده با این ترتیب دیگر احتیاجی هم به شورای بخش که آقای فریدونی فرمودند ندارد برای اینکه وقتی که انجمن شهرداری یک نرخی را معین کرد به بلوکات و بخشها و نقاط تابعه هم توجه می‌کند وصورت نرخ را می‌فرستد و دیگر احتیاجی بشورای بخش نیست و بعلاوه شوراهای بخش در اغلب جاها تشکیل نشده درست است که رسمی است ولی غالباٌ عملیات در این شوراها اسباب معطلی می‌شود پس بهتر این است که همان انجمن شهر نرخ را معلوم کند و بعد از تعیین باطلاع عموم برساند این یک مطلبی بود که بنده می‌خواستم عرض کنم و یک نکتته دیگر هم هست گرچه در ماده بعد می‌شود صحبت کرد ولی اینجا خواستم تذکر بدهم که زمینه برای اصلاح آن فراهم می‌شود و آن این است که برای املاک مزروعی درآمد سه ساله اخیر را مأخذ قرار داده‌اند حد متوسط و آن درآمدها مأخذ تعیین درآمد و دریافت مالیات بردرآمد است و تصور می‌کنیم این نکته را فراموش کرده‌اند که این سه سال اخیر که ۲۰و۲۱و۲۲ که ملاک عمل املاک مزروعی می‌شود نرخ اجناس که یکی گندم وجو بوده است فوق العاده بالا رفته است و بنده کاملاٌ احتمال می‌دهم که با این بارندگی که الآن شده است نرخ اجناس خیلی پایین بیاید و آن کسی که مثلاٌ صد خروار گندم داشته است باید بنرخ متوسط ۲۰و۲۱و۲۲ قیمت آن تعیین شود در صورتیکه این کار برخلاف عدالت است و باید همانطور که در این ماده در نظر گرفته شده نسبت به درآمد املاک مزروعی همان نرخ شش ماهه اول هر سال در نظر گرفته شود مثلاٌ الآن دولت آمده است قیمت گندم را تنی سیصد تومان معین کرده است اگر آمدیم سال آینده جنس زیاد شد و خود دولت قیمت گندم را تنی یکصد و پنجاه تومان معین کرد و نصف قیمت فعلی شد باید همان قیمت در نظر گرفته شود نه قیمت سال ۱۳۲۰ و ۲۱و۲۲. این مطلب را خواستم در اینجا عرض کنم و آقای وزیر دارایی توضیحاتی بفرمایند که در صورت مجلس هم قدی شود که در عمل دچار اشکال نشود.
وزیر دارایی- این قسمتی را که آقای ملک مدنی فرمودند گمان می‌کنم اشتباهی در طرز عمل برای ایشان حاصل شده چو قضیه سه سال بهیچوجه مربوط به تسعیر نیست بلکه از حیث درآمد جنسی و تعیین میزان و مقدار آن است که مطابق حدمتوسط سه سال معین می‌شود یعنی سه سال را می‌گیرند و آن درآمد نقدی و جنسی از روی آن معین می‌شود ولی قیمت اجناس همانطور که در این ماده ملاحظه فرمودید برای هر سالی در موقع برداشت محصول آن سال بآن ترتیبی که معین شده از روی قیمت‌های عادی همان سال البته معین می‌شود و مربوط به سه سال نیست بجهت این که همانطور که فرمودند قیمت اجناس در این سه سال ممکن است کمتر باشد یا زیادتر باشد یکسال ارزانتر باشد یکسال گرانتر باشد و قیمت محصول را ما گذاشتیم در موقع برداشت محصول البته هر قیمتی که بود مطابق همان قیمت معین می‌شود و اینکه برای هر سال گذاشتیم از این نظر بود که هر چه اجناس موقع برداشت محصول قیمت داشت از روی آن معین شود و این ترتیبی است که فرمودند نیست و نگرانی از این بابت نخواهد بود. اما قسمت دیگر که راجع به تعیین نرخ بوسیله انجمن شهرداری باشد البته همانطور که عرض کردم اگر آقایان موافقت بفرمایند بهمان ترتیبی که اصلاح شد که نرخ اجناس بوسیله خبره تقدیم شود بنظر بنده این اشکالی ندارد البته هزینه اش کمتر می‌شود.
رئیس- آقای دکتر سنگ
دکتر سنگ – بنده عقیده دارم این قانون تنها بمؤدی مالیات تماس ندارد بلکه بعامه مردم تماس دارد که بایستی بیشتر بحث و مطالعه شود تا ببینیم چطور باید عمل شود که آسایش مردم مختل نشود این ماده بخصوص بیشتر تماس پیدا می‌کند برای اینکه ما بتوانیم تسعیر بکنیم جنس را در هر محل که باقتضای هر محل تسعیر شود باید بخبره‌های محلی باشد و ما اگر بخواهیم باختیار انجمن شهرداری بگذاریم یا بشورای بخش بگذاریم تنها کافی نیست و انجمن شهرداری و شورای بخش نمی‌تواند این کار را بکند بعقیده بنده باید خبره‌های محلی باشد تا درست اطلاع داشته باشد چه بسا اتفاق می‌افتد در شهرها که ما می‌بینیم انجمن شهرداری تشکیل می‌شود از ۵ نفر۶ نفر یا ۸ اشخاصی هستند که وقعیت ندارند و درآن نقاط اصلاٌ خبرویت محلی ندارند بنابراین اگر صلاح میدانند و می‌خواهند انجمن شهرداری را بطوریکه آقای امیر تیمور فرمودند مدخلیت بدهند بدون خبره‌های محلی صحیح نیست باید خبره‌های محلی باشد
تا از وضعیت مردم آگاه باشند و بدانند که وسائل آسایش مردم چه چیز است و وضعیت مردم را بدانند و همانطور عمل کنند
رئیس- پیشنهاد آقای امیر تیمور:
در ماده ۵ بجای شور با خبره‌های محلی نوشته شود با موافقت انجمن شهرداری محلی.
امیر تیمور- بنده منتظرم آقای مخبر نظر خودشان را لطفاٌ بفرمایند که راه حلی پیدا شود.
معدل (مخبر کمیسیون)- موافقت می‌کنم باینکه اصلاح شود با در نظر گرفتن وضعیت هر محل و یا شور با خبره‌های محلی (بعضی از نمایندگان – با خبره‌های محلی)(دکتر سنگ- بخبره‌های محلی).
معدل- توجه بفرمایید همیشه جمع بین نظرها را در نظر بگیرید اگر انجمن شهرداری دارد همانطور نظر آقا تأمین است شور با انجمن شهرداری می‌کند و اگر جایی است که انجمن شهرداری ندارد باید یک کسی باشد تا تعیین نرخ بکند و اصولاٌ این را بنده استدعا می‌کنم که این ماده ۵ که یک ماده خیلی کوچکی است اگر بخواهیم در ماده اینقدر معطل بشویم تصور می‌کنم تا آخر وقت ۱۵ روز وقتمان صرف اینکار بشود.
امیر تیمور- توضیحی که آقای معدل دادند نظر بنده را تأمین می‌کند و موافقت می‌کنم خواهشمندم که ماده را اصلاح فرمایند خیلی هم ممنون می‌شوم.
رئیس- پیشنهاد آقای فرمانفرماییان.
نرخها در مراکز شهرستانها و بخشها توسط انجمن شهرداری و شورای بخش تعیین خواهد شد.
فرمانفرماییان – بنده راضی هستم راجع باین ترتیبی که اصلاح شده است ولی شورای بخش هم وجود دارد.
رئیس- ماده پنجم با اصلاحاتی که شده است خوانده می‌شود.
ماده ۵- مال الاجاره جنسی و سهم مالکانه صاحب ملک و درآمدهای کشاورزی جنسی بنرخهایی که از طرف وزارت دارایی منتهی تا موقع برداشت هر محصول در هر سال مالیاتی با در نظ گرفتن وضعیت هر محل و شور با انجمن شهرداری یا خبره‌های محلی تعیین و اعلام می‌شود باید تسعیر و تبدیل به نقد گردد.
رئیس- موافقین با ماده ۵ لایحه برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد بنده میخواهم که از آقایان اولاٌ خواهش کنم که یکقدری بیرون رفتن خودشان را تأخیر بیاندازند چون هم بایستی رأی گرفت به پیشنهادات و هم بماده و یکی دیگر هم که می‌خواستم عرض کنم خوب است هر کدام از آقایان که می‌خواهند نظر خودشانرا بفرمایند پیشنهاد فرمایند ماده شش قرائت می‌شود.
ماده ۶- درآمدهای غیر ویژه و ویژه که مالیات بآن تعلق میگیرد شامل موارد زیر نخواهد بود.
الف- مال الاجاره و آنقسمت از درآمد املاک خالصه که عاید دولت می‌گردد.
ب- فوق العاده اعاشه و هزینه سفری که برای انجام خدمت در قبال دریافت حقوق یا اجرت یا حق الزحمه دیگر صورت میگیرد.
ج- حقوق بازنشستگی و یا حقوق پایان خدمت مادامیکه کارمند با دریافت حقوق بخدمت دیگری مشغول نبوده و بکسب و معاملات بازرگانی و صنعتی و کارهای شبیه به آن اشتغال نداشته باشد.
د- وجوهیکه برای جبران خسارت بیماری و صدمات بدنی خواه با داشتن قرار داد بیمه یا بدون آن عاید می‌شود سوای آنچه که بصورت حقوق یا اجرت منظم باو پرداخت می‌گردد.
ه- وجوهیکه بعنوان بیمه عمر از طرف شرکتهای بیمه عمر باشخاص ذینفع تأدیه می‌گردد.
و- اولیت درآمد اراضی جدید النسق املاک جدید الاحداث در سال مالیاتی که طی آن اولین محصول بدست می‌آید و محصول دو سال بعد آن.
وزیر دارایی- دو قسمت در این ماده اضافه می‌شود.
یکی قسمت الف که باین طور پیشنهاد شده موقوفات آستانه قدس رضوی و آستانه حضرت معصومه و آستانه حضرت عبدالعظیم و موقوفاتی که منحصراٌ بمصرف امور خیریه و عام المنفعه از قبیل بیمارستان، پرورشگاه، دارالایتام و دارالمساکین می‌رسد مشروط براینکه دولت و شهرداریها در درآمد و هزینه آن نظارت داشته باشند این یک قسمت است که اضافه شده است و باید اضافه شود.
معدل (مخبر کمیسیون)- آقای طوسی یک قسمت دیگر هم هست که آقای وزیر دارائی می‌فرمایند باید اضافه شود مستقلات جدید الاحداث هم تا دو سال مشمول این مالیات نمی‌شوند و یک تبصره هم ضمیمه ماده بشود تبصره این است مرقوم بدارید:
تبصره- معاملات اموال غیر منقولی که قبل از فروردین ۱۳۲۰ خرید و فروش شده مشمول این قانون نمی‌شود این در حقیقت توضیحاتی است که آقایان می‌خواستند برای اینکه درست شرح داده شود هرگونه معامله خرید و فروش که نسبت باموال غیر منقول قبل از فروردین ۱۳۲۰ شده باشد از تاریخ اجرای این قانون دیگر شامل این قانون نمی‌شود باصطلاح برای اینکه محتاج نباشیم که به تفسیرها مراجعه بکنند در خود قانون اصلاح شده و تصریح شده است.
رئیس- آقای انوار.
انوار- آقای مخبر توجه داشته باشند این عبارت را بنده نفهمیدم توضیح بدهند و یک پیشنهادهائی دارم که یکیش را خدمتتان فرستادم و یکیش را عرض می‌کنم و دیگر اینکه این مخلوط است از ویژه و غیر ویژه که داخل هم هست اما استثناء می‌کند و خارج می‌کند چیزهائی را که مالیات تعلق میگیرد و یکی از آنها می‌گوید فوق العاده اعاشه و هزینه سفری که برای انجام خدمت در قبال دریافت حقوق یا اجرت یا حق الزحمه دیگر صورت میگیرد این لفظ (دیگر) معنی ندارد برای خاطر اینکه می‌گوید این شخص درقبال خدمتش یک حقوقی میگیرد یعنی یک خدمتی انجام داده و در مقابل خدمتش یک حقوقی میگیرد اینجا فوق العاده اعاشه یا هزینه سفر داده‌اند. اینجا آن فوق العاده اعاشه را می‌خواهند بگیرند که بآن مالیات تعلق نمی‌گیرد دیگر این جملات زیادی است و موضوعی ندارد اگر حذف کنید بهتر است تصور نمی‌کنم معنائی داشته باشد و واقع شدنش در اینجا جزء ابهام معنائی ندارد اگر حذف شود بهتر است یکی دیگر اینکه در همان قسمت الف می‌گوید: مال الاجاره و آن قسمت از درآمد املاک خالصه که عاید دولت می‌گردد. بنده پیشنهاد کردم و حالا می‌دهم خدمتتان چون در خارج هم صحبت کردم و دولت هم موافق است که نسبت باملاک موقوفه و عواید موقوفه ارفاقی بشود (معدل- آنرا آقای وزیر دارائی اضافه کردند) آن را عرضی ندارم ولی یک جزء آخر دارد که وجوهی که برای جبران خسارت بیماری و صدمات بدنی با داشتن قرار داد بیمه یا بدون آن عاید می‌شود اینجا باید توجه بفرمائید که شخص هم توجه دارد ببدن و هم بروح یعنی ما ارباب دیانات هم توجه داریم ببدن یعنی بدکتر مراجعه می‌کنیم و یک عقاید مذهبی دارند که در ولایات دیده‌اید که تماماٌ مردم ذکات دارند و آنرا خارج می‌کنند مردم غالباٌ زکات را کنار می‌گذارند و این منحصر بتهران نیست مردم در دهات ذکات و خمس خودشان را خارج می‌کنند وقتی که می‌نشینند و می‌خواهند خرمن بدهند درویش می‌آید هزار گونه مخارج دارد اینکه بنده عرض می‌کنم هم رعیتی دیده‌ام هم اربابی این مخارج را دارند بنده عرض می‌کنم همانطور که ما متوجه ببدن هستیم هستند اشخاصی که نظر دیانتی دارند و مخارجی دارند از قبیل زکات، خمس، ردمظالم و غیره که در تمام گرمسیرات فارس این نکته مثل وحی منزل است که هیچ تخلف نمی‌کند این است که بنده نوشته‌ام وجوهی که ارباب دیانت برای اجرای مراسم مذهبی خود بجا می‌آورند بحساب نیاوردند اینهم چیز زیادی در واقع نمی‌شود اگر ما در اینجا اقدام کنیم یک اقدامی برای ترویج و دیانت شده که بهیچ جا ضرر نمیرند ولی اگر خیال کنید قلم درشتی است نیست در اینجا ما یک قدمی برداشته‌ایم که هم فقرای خودمان را حفظ کرده‌ایم و هم آثار دینتی را حفظ کرده‌ایم امیدواریم که هر طرف توجه شما و هم طرف توجه آقای وزیر دارائی و هم آقای اردلان که یک وقت خیلی مقدس بود واقع بشود نمیدانم چطور شد یک مرتبه این فکر از قلبشان رفت.
معدل (مخبر کمیسیون)- در قسمت ب که آقای انوار توضیح خواستند راجع بحق الزحمه‌های دیگر چون اگر بخواهند همه اش را اینجا ذکر کنند مفصل می‌شود ولی ممکن است بعنوان بدی آب و هوا بیک مأموری یک فوق العاده داده شود بهر حال آنچه اضافه بحقوق تعیین می‌شود اگر کسی مشغول خدمت است و بهناوین مختلف داده می‌شود اینها مشمول مالیات نمی‌شوند و فلسفه آن این است که اگر دولت بنا بشود چیزی بیک کسی بدهد و از او یک چیزی پس بگیرد بهتر این است که کمتر بدهد دیگر چرا باید یک تشکیلاتی بدهد که آن چیزی را که داده است پس بگیرد اما راجع بموقوفات که فرمودند آقای وزیر دارائی قبلاٌ بیان کردند تصور می‌کنم که شما توجه نداشته‌اید و آنهم اینطور است که قسمت حضرت علی بن موسی الرضا را تصریح فرموده و نسبت بسایر خیرات و مبرات (امیر تیمور- صحیح است) آن چیزهائی که به بنگاههای خیریه داده می‌شود از قبیل مریضخانه‌ها و مدارس و پرورشگاهها و کودکستان و غیره و بالاخره آنچه که بمصرف خیرات عمومی می‌رسد مثلاٌ صرف اعاشه فقرا می‌شود که این تقریباٌ همان چیزهائی است که موقوفات محسوب می‌شود یعنی هر عملی که در راه خیر می‌شود شامل این می‌شود (امیر تیمور- اجازه میفرمائید) (نمایندگان- کافی است پیشنهادات خوانده می‌شود).
رئیس- آقای هاشمی.
هاشمی- موقوفاتی است که مصارف مختلف دارد از چند سال پیشتر که مصرف در بعضی قسمتها متعذر و متأثر شده است آمده است متولی از آن موقوفه یک بیمارستان یا یک آموزشگاه دائر کرده است آیا همان قسمتی که از عواید آن موقوفه صرف آن آموزشگاه می‌شود معاف خواهد بود یا بقیه آن موقوفه را هم معاف خواهند کرد موقوفاتی ما داریم که بطور انحصار برای بیمارستان یا مدرسه وقف شده این تکلیفش در ان تبصره روشن شده است ولی موقوفاتی است که سی چهل هزار تومان عایدات داشته است و خود متولی آمده است مدرسه یا بیمازستانی تأسیس کرده است در حدود پانزده هزار تومان نصف آن موقوفه را خرج دبیرستان می‌کند بقیه هم آن مصارفی که داشته اما در این قسمت فقط آن قسمتی که صرف دبیرستان می‌شود معاف می‌شود و از بقیه آن گرفته می‌شود یا نه این یک سؤال بنده است و یک قسمت دیگر که می‌خواستم عرض کنم راجع بمزار شاه نعمت الله است که اضافه شود از حیث بنا از حضرت عبدالعظیم و هم از حضرت معصومه مهمتر است و همه جای ایران و خارج ایران معتقدینی دارد که عایدیش هم صرف آموزشگاه می‌شود و یک قسمت هم صرف تعمیرات می‌شود و یک قسمت دیگر که خواستم عرض کنم راجع بمعاملات اموال غیر منقول که فرمودند پیش از فروردین ۱۳۲۰ مشمول نمی‌شود آیا اموال منقول مشمول می‌شود یا نه؟
معدل (مخبر کمیسیون)- بنده این عبارت را که آقای وزیر دارائی در اول طرح آن ماده فرمودند کبار دیگر هم می‌خوانم شاید در اثر اینکه یکبار خوانده شود توجه نفرموده‌اند بنده تصور می‌کنم که خواندن آن کافی است که تأمین نظر آقایان را بکند: موقوفات آستانه قدس رضوی و آستانه حضرت معصومه و آستانه حضرت عبدالعظیم و موقوفاتی که منحصراٌ بمصرف امور خیریه و عام المنفعه از قبیل بیمارستان و کودکستان و پرورشگاه یتیمان و آموزشگاهها و اطعام مساکین و نظایر آن می‌رسد بنده باز توجه آقایان را باین نظایر متوجه می‌کنم برای اینکه اگر هر امر خیری را می‌خواستند اینجا بنویسند باید یک دفترچه‌ای بنویسند ولی اگر امری را خیر تشخیص دادند و از نظایر این عمل نمودند محتاج بذکر در اینجا نیست و این تذکر آقایان ممکن است در این خیر را ببندد باین جهت بنده خیال می‌کنم که آقای هاشمی را متقاعد کرده باشم اما راجه به شاه نعمت الله و شاه چراغ می‌شود گفت که اگر او هم مثل سایر جاها صرف امور خیریه می‌شود این را شامل می‌شود (هاشمی- در فروش خالصجات هم شاه نعمت الله مجزی شد اینجا هم مضایقه نفرمائید) (دشتی- چیزی را که آقای وزیر دارائی اصلاح کرده است جامع است اگر هر یک از آقایان بهر نقطه‌ای که رسیدند بخواهند اضافه کنند اینکه نمی‌شود).
رئیس- آقای بهبهانی.
بهبهانی- عرض کنم این اصلاحی که شده است و این پیشنهادی که از طرف آقای وزیر دارائی شده این همان پیشنهادی است که بنده در اول مرتبه که صحبت کردم پیشنهاد کردم و بنده آنروز هم عرض کردم که نظر بنده از این پیشنهاد این بود که امور خیریه بکلی مستثنی از موقوفات است اعم از اینکه همانطوریکه دولت می‌گوید راجع بموقوفه باشد یا غیر موقوفه مثل اینکه یک اشخاصی هستند که از مال شخصی خودشان خیرات و مبرات می‌کنند راجع بموقوفه نیست موقوفه ندارد که صرف این کارها بکنند مال شخصی است مثلاٌ همین سال گذشته که اثرش تا حالا هست اشخاصی هستند که هیچ داخل کسب و تجارت نبوده‌اند ولی از مال شخصی خودشان تشکیل داده‌اند که حالا هم هست که از مال شخصی خودشان تشکیل داده‌اند بیرون دروازه شمیران آقای سعدالعراقین که از کسی هم کمک نخواسته است واین خیریه را اداره می‌کند با موافقت دولت و دولت هم کمک کرده است باین طریق اگر برنج خواسته است برای این مصارف دولت یک اندازه‌ای مساعدت کرده و ارزان باو داده است و از جاهای دیگر آرد تهیه کرده ودکان نانوائی باز کرده است که الآن هم هست پس این قبیل اشخاص خیرخواه را نباید جلویش را گرفت و گفت که شما بیائید یک مالیاتی بدولت بدهید و منافع خودتان را صرف خیرات و مبرات و نگهداری جان مردم را بکنید بنابراین این یک رویه و یک رویه دیگر هم این است که یک موقوفاتی هست که برای تربیت اشخاص است و آنها هم جزء این است ولی نمیدانم حالا این شامل موقوفات مدارس قدیمه از قبیل مدرسه سپهسالار و مدرسه مروی و امثال ذلک که برای فنون و علوم دیانتی و حفظ مراتب دیانت وقف شده است و عوائد آنها صرف یک چیز امور عام المنفعه می‌شود آیا اینها شامل است یا نیست اگر هست که بنده حرفی ندارم. این را خواستم آقای وزیر دارائی بفرمایند اگر نیست که بنده پیشنهاد می‌کنم که موقوفات مدارس قدیمه را هم جزء این بکنید برای اینکه موقوفات قدیمه برای تربیت اشخاص است و باید آنهم جزء این موقوفات باشد و معاف باشد این نظر بنده بود که خواستم عرض کنم اگر آقای وزیر دارائی قبول می‌کنند که بفرمایند هست و ما هم قبول می‌کنیم و اگر می‌فرمایند که نیست بنده پیشنهاد می‌کنم که آقایان رأی بدهند.
وزیر دارائی (آقای بیات)- اصلاٌ اول موضوعی که در مجلس مورد مذاکره بود و پیشنهاد شده بود موقوفات حضرت رضا بود. این پیشنهاد از طرف مجلس شورای ملی از طرف بعضی آقایان شده بود و ما خودمان در اینجا مطالعه کردیم و آمدیم یک چیزهائی را اضافه کردیم و گفتیم مواردی را که صرف امور خیریه می‌شود از پرداخت مالیات معاف باشند همانطور که تبصره را خواندند و ملاحظه فرمودید تمام امور خیریه را شامل است و دیگر حالا اگر ما بخواهیم به جزئیات بپردازیم و فلان مدرسه را هم مثلاٌ بنویسیم و فلان جا را هم بنویسیم سه قلمش نوشته می‌شود و ده قلمش از بین می‌رود. اینرا جزء جزء نوشتن معنی ندارد ما بطور کلی نوشتیم که موقوفات و مساکنی که برای خیرات عام المنفعه یا برای مؤسساتی تخصیص داده شده معافند. حالا در مدرسه سپهسالار اگر درس می‌خوانند که جزء مدرسه حساب می‌شود و معاف می‌شود ولی اگر درس نمی‌خوانند که البته معاف نیست و همینطور در سایر قسمتها هم اگر برای امور خیریه و اطعام مساکین است که جزء امور خیریه محسوب می‌شود و از مالیات معاف است ولی اگر برای مصارف شخصی است که در اینصورت مالیات باید بدهند. بنابراین خود آقا هم متوجه هستند که در کلیه موقوفاتی که نوشته میشده است همیشه اینطور بوده است که بعد از وضع مالیات و عوارض بمصارف ذیل برسد حالا ما بیائیم عوارض را هم که خود موقوف علیهم معین کرده‌اند که باید پرداخته شود او را هم معاف کنیم و اگر حالا بخواهیم یک یک را اسم ببریم موردی ندارد. اما دو قسمت اصلاحی را که اینجا شده این دو قسمت را هم بنده می‌خوانم که اضافه بشود بآن پیشنهادات یکی راجع به مستقلات است که اینجا گفته شده بود و ما پیشنهادش را تهیه کردیم باین طریق: مستقلات جدید البنا و مستقلاتی که بواسطه حادثه از قبیل حریق، زلزله، سیل و امثال آن محتاج به تجدید بنا یا تعمیر کلی بشوند از روز ختم بنا تا دو سال مشروط بر اینکه ختم بنا کتباٌ باداره دارائی اظهار بشود و یک قسمت دیگر هم که اینجا مذاکره فرمودند آنهم اضافه می‌شود قسمت (س)- تا میزان ده درصد عایدات هر شخصی که برای مصارف خیریه به بنگاههای خیریه که دولت آنها را شناخته باشد پرداخته شده و از آن مؤسسات قبض رسمی در دست داشته باشند این را هم اضافه کردیم برای اینکه در آن قسمت نظر آقایان تأمین بشود.
رئیس- آقای امیر تیمور.
امیر تیمور- عرض کنم آقای وزیر دارائی از اینکه موافقت فرمودند و موضوع موقوفات حضرت رضا را از مالیات معاف کردند تشکر می‌کنم و این موضوع را بنده در ۴ ماه قبل در کمیسیون پیشنهاد کردم و مورد توجه شده بود. ولی غیر از این موضوع یعنی موقوفات حضرت رضا چیزی که فوق العاده طرف اهمیت است مسجد جامع گوهرشاد است. مسجد جامع گوهرشاد (معدل- این هم جزء آن است) این اصلاٌ مسجد گوهرشاد یک موقوفه علیحده دارد و خرج علیحده دارد و می‌توانم بآقا اطمینان بدهم که تنها مؤسسه‌ای که در ایران تمام عوایدش صرف خودش می‌شود این مسجد گوهرشاد است. علاوه بر اینکه از نظر مسلمین طرف توجه عامه است این مسجد را هم از نظر آثار و بنا یک چیزی است که باید حفظ کرد استدعا می‌کنم قبول بفرمایند که مسجد جامع گوهرشاد مخصوصاٌ ذکر شود زیرا موقوفات آنجا غیر از موقوفات حضرت رضا است و علیحده است. و همچنین موضوع شاه نعمت الله ولی که آقا فرمودند شاه نعمت الله ولی و بنای او مورد توجه جمیع مسلمین عالم است و باید معاف باشد و همیشه هم معاف بوده است در عهد هر پادشاه و سلطانی موقوفات اینجا معاف بوده و فرمان هم هست.
مخبر (آقای معدل)- مسجد گوهرشاد را تفکیک کردنش از جضرت رضا مشکلتر است. عرض کردم در اینجا که ما اگر چنانچه بخواهیم تمام این نقاط را اسم ببریم کار مشکلی است. اینجا اشکالی ندارد که بنویسیم آستان قدس رضوی که مسجد گوهرشاد هم جزء آن است و همچنین قسمت املاک و مؤسسات شیرو خورشید که آقای دکتر طاهری و آقای دکتر ادهم اظهار علاقه فرمودند اضافه می‌کنیم و شاه نعمت الله ولی و شاه چراغ را اضافه می‌کنیم و استدعا می‌کنم که دیگر یک طوری باشد که دیگر چیزی اضافه نشود.
امیر تیمور- خیلی ممنون و متشکر هستیم.
معدل- حالا گمان می‌کنم که پیشنهادات آقایان تأمین شده باشد موافقت بفرمائید که دیگر پیشنهادات را نخوانند و بماده رأی گرفته شود (صحیح است) (بعضی نمایندگان- پیشنهادات را بخوانید).
رئیس- آقای فریدونی.
فریدونی- عرض کنم مستخدمین دولت عایدات آنها کم هست و تصور می‌کنم که همه مستخدمین دولت آقایان متوجه نیستند تمنا می‌کنم توجه بفرمایند تمام آنها در موقعی که مشغول خدمت هستند مالیات بازنشستگی خودشان را می‌دهند در این صورت وقتی که بازنشسته شدند دیگر لزومی ندارد دوباره مالیات بدهند. در این بنده (ج) نوشته شده است که اگر یک کار دیگری داشته باشد و ضمیمه کارش شد با حقوق بازنشستگی باید مالیات بدهد در صورتیکه در حقوق بازنشستگی معاف است از مالیات و باید قید شود که فقط از منافع دیگری که می‌برد مالیات گرفته شود. دو مرتبه مالیات داده‌اند دیگر سه مرتبه مالیات ندهند. مثل خود بنده که مستخدم هستم یا سایر آقایان نمایندگان که مالیات می‌دهند کلیه مستخدمین دولت هم مالیات می‌دهند توجه بفرمائید دیگر وقتی که باز نشسته شدند دیگر نباید مالیات بدهند. خوب البته اگر کار دیگری پیدا کردند برای تأمین معاششان از آن قسمت باید مالیات بدهند.
طباطبائی- مالیات قسمت اول گرفته نمی‌شود.
فریدونی- توجه بفرمایند بنده عرض می‌کنم که این یکنفر بازنشسته که مدتی خدمت کرده است یک حقوق بازنشستگی میگیرد حالا آمده است برای تأمین معاشش یک کار دیگری هم پیدا کرده است زیرا که با ماهی ۸۰ تومان یا ۱۰۰ تومان که معاشش تأمین نمی‌شود باید یک کار دیگری پیدا کند که ماهی ۱۰۰ تومان دیگر پیدا کند در این صورت دیگر از آن ۸۰ تومانی که بعنوان حقوق بازنشستگی میگیرد نباید مالیات بگیرند چون یک مرتبه مالیات داده است. مخصوصاٌ عرض می‌کنم که این طبقه بازنشستگان از خدمتگزاران خوب دولت بوده‌اند.
رئیس- آقای طوسی.
طوسی- از اولی که این لایحه را مشغول خواندنش شدم یک کلمه که مرا فوق العاده تکان می‌دهد و باز نگاه می‌کنم و چند دفعه اجازه خواستم و موفق نشدم آن موضوع بازنشستگی است. بنده جداٌ جلب عاطفه مجلس شورای ملی را باین موضوع می‌کنم که تا کسی مستخدم دولت نشده باشد و تا کسی ۳۰ سال ۳۵ سال ۴۰ سال عمرش را نگذارده باشد تا به بیند چطور جوانیش را در راه خدمت دولت صرف کرده است ملتفت نمی‌شود. بنده التماس و استرحام کردم در کمیسیون ولی مورد توجه نشد و این خدمت آقای وزیر دارائی تذکراٌ عرض کردم مورد توجه نشد. خیال می‌کنم که وضع این بیچاره مردم حق و اولاد از تمام خدمتگذارانی که الآن هم مشغول خدمت هستند بدتر است زیرا که شما یک کارمندی را که دیروز پانصد تومان یا چهار صد تومان بیشتر یا کمتر حقوق بهش می‌دادید و او بسختی معاشش را تأمین می‌کند بلافاضله فردا میگوئید متقاعد در صورتیکه با این حقوق که بهش می‌دهند همانطور که عرض کردم نمی‌تواند زندگی کند میگویند برو خانه ات بنشین مخصوصاٌ بنده در اینجا جلب توجه آقای وزیر دارائی را می‌کنم ولی خواهند فرمود که از موضوع خارج است باشد چون بنده چه موقعی می‌توانم این موضوع را بگویم زیرا آن قانون کارمندان هم که گذشته است. بنده استدعا می‌کنم آقای وزیر دارائی توجه کنند که بدبختترین کسان همان کارمندانی هستند که امروز سر کار هستند و فردا متقاعد می‌شوند استدعا می‌کنم یک فکری برای اینجا بکنید. می‌توانید یک ماده‌ای پیشنهاد کنید که آنها هم از موافقتی که بدیگران شده است عقب نمانند این عرایض بنده بود.
رئیس- شرحی هم آقایان نوشته‌اند بمجلس که بنده بآقای وزیر دارائی دادم و ملاحظه فرمودند و بکمیسیون می‌دهم که ملاحظه کنند.
ملک مدنی- بنده هم می‌خواستم همین مطلبی را که فرمودید بعرض مجلس برسانم که آقایان باز نشستگان یک شرحی نوشته‌اند بمقام ریاست که بکمیسیون بودجه فرستاده شد. که آن کمک خرجی که دولت قانون گذارند که بمستخدمین دولت داده شود در آنجا صدی پانزده در آنجا منظور شد کمیسیون هم روی نظر دولت آن صدی پانزده را تصویب کرد و آئین نامه اش هم گذشت ولی متأسفانه همانطور که آقای طوسی فرمودند یک طبقه فوق العاده‌ای هستند که کار دیگری هم نمی‌توانند بکنند و یکی از جهات آن این است که آدم وقتی که مستخدم دولت شد و ۲۰ سال ۳۰ سال برای دولت خدمت کرد دیگر نمی‌تواند برود کسب و کاری بکند. این طرز عملش طوری بوده است که دیگر نمی‌تواند عوض بکند و برود پی یک کار دیگری و کاسب بشود و بعلاوه سن او هم مقتضی نیست. بنده خواستم عرض کنم که در این قسمت شاید شنیده می‌شود که برای ارتش در نظر دارند که یک قانونی بیاورند که بآنها کمک کنند در اینجا بموقع است که برای آنها هم مساعدتی منظور بشود. این عریضه ایست که بمقام ریاست عرض کرده‌اند و بنده مخصوصاٌ می‌خواستم عرض کنم که مورد فوق العاده دارد که نسبت بعرایض اینها باید توجه بشود.
مخبر- پیشنهاد آقای فریدونی را ما قبول کردیم و بند (ج) اینطور اصلاح می‌شود:
«حقوق بازنشستگی و یا حقوق پایان خدمت» بقیه اش حذف می‌شود.
رئیس- اجازه می‌دهید این ماده با اصلاحاتی که شده قرائت شود.
طوسی- دو پیشنهاد است از آقایان هاشمی و روحی که تأمین شده است و صرف نظر می‌کنند یک پیشنهاد دیگر از آقای انوار است که قرائت می‌شود :در قسمت (و) در آخر سطر که نوشته شده است ۲ سال نوشته شود ۴ سال.
رئیس- آقای انوار.
انوار- اینجا بنده توجه می‌دهم هم مجلس را و هم آقای وزیر دارائی ا که این مملکت منحصر بطرف شیراز نیست که املاک جدید الاحداثش کمتر باشد. در اطراف کرمان یا خراسان وقتی بخواهند یک ملکی را آباد کنند و یک قناتی را برای آن احداث کنند تا ده سال هم اگر مالیات ندهند تازه نمی‌توانند که مخارج آن را تأمین کنند و اگر نظر آقایان باشد ما وقتی که قانون چای را گذراندیم پنجسال برای این کار قائل شدیم این است که بنده عرض می‌کنم که ما نظرمان تنها گرفتن مالیات صرف نیست ما نظرمان آباد کردن مملکت است. ما در اینجا اگر یک تسهیلاتی از برای این اشخاصی که باید مالیات بدهند قائل بشویم این بهتر است تا اینکه مالیاتی را بگیریم که حقیقتاٌ خودمان مطمئن نباشیم در چه راه صرق می‌شود. حالا وارد این موضوع نمی‌شویم بنده عقیده‌ام این است که ایران یک مملکتی است کوهستانی و بیشتر آبادی و آب آن بواسطه قنوات است و البته قنوات هم مخارج دارد و خودتان الحمدالله میدانید. این است که دو سال کم است و بنده پیشنهاد کردم ۴ سال بکنند با یکسال که ۵ سال می‌شود و درواقع املاک جدیدالاحداث ۵ سال معاف باشند.
وزیر بهداری (آقای اردلان)- این پیشنهاد آقای انوار و شبیه باین پیشنهاد بالاخره باعث می‌شود که از این لایحه مالیات بر درآمد نتیجه‌ای حاصل مملکت نخواهد شد. برای اینکه بیشتر این پیشنهادها منظورش این است که از مالیات بعناوین مختلف کم کند و بنده تصدیق می‌کنم که اگر ۲ سال ۵ سال بشود آنها تشویق می‌شوند ولی تشویق این است که ما یک کاری کنیم که درآمد عمومی زیاد بشود و بواسطه درآمد عمومی همانطور که در جلسه خصوصی هم عرض کردم یک اصلاحاتی باید در کشور بشود که اگر ما این مالیات را کم کنیم موفق باصلاحات آن نمی‌شویم. تمنی می‌کنم از آقای انوار که از این پیشنهادشان صرف نظر بفرمایند و همان دو سالی که دولت در نظر گرفته است کافی است.
مخبر- این را که آقای انوار فرمودند ۲ سال است اینطور نیست برای املاک جدید الاحداث ۳ سال است یک عمل در سال اول که اولین محصول بدست می‌آید از مالیات معاف است و محصول ۲ سال بعد از آن بنابراین نظر جنابعالی تأمین است.
رئیس- آقای انوار چه میفرمائید؟
انوار- رأی بگیرید.
رئیس- رأی گرفته می‌شود به پیشنهاد آقای انوار موافقین با این پیشنهاد برخیزند (عده کمی برخاستند) تصویب نشد.
بعضی از نمایندگان- پیشنهادات را بخوانید.
معدل- پیشنهاداتی که تأمین شده است آنها را نخوانید.
طوسی- یک وظیفه هم برای بنده قائل شوبد پیشنهاداتی که یکسان است کنار می‌گذاریم.
رئیس- پیشنهاد آقای لیقوانی.
پیشنهاد می‌کنم بند (ز) بطریق زیر بماده ۶ اضافه شود در آمدهای حاصله از مدارس و کودکستانها و بیمارستانهای غیر دولتی و کتابها و منتشرات عام المنفعه.
رئیس- آقای لیقوانی.
لیقوانی- عرض کنم منظور بنده از این پیشنهاد راجع به کتابها و منتشرات آن حق التألیف اولیه است که بمؤلف داده می‌شود. بنده عرض نمی‌کنم که کتابخانه‌ها که بقسم تجارتی در آمد دارند مالیات ندهند آنها البته مالیات باید بدهند و بطور کلی آقایان باید تصدیق بکنند که مملکت ما چقدر محتاج بتعلیم و تربیت است برای اینکه بهداشت و معارف ما در واقع مسخره است و در حکم صفر است در آبادی آب مملکت‌های متمدن مخصوصاٌ در امریکا و انگلیس بهترین دانشکده‌ها و دانشگاهها همان مدارس خصوصی است و همچنین بهترین بیمارستانها و کودکستانها در اروپا بیمارستانهای خصوصی است و مخصوصاٌ وقتی دولتها از حیث بهداشت یا بواسطه نداشتن وسیله یا بواسطه بی علاقگی به بهداشت توجه نمی‌کنند ما باید اقلا تشویق کنیم بیمارستانهای خصوصی را ولو اینکه برای منفعت احداث شده باشد یا کتاب نویسی یا نشریات عام المنفعه اینها اشکالی ندارد بعقیده بنده. بنده استدعا می‌کنم که این را توجه کنند و اگر می‌فرمایند که از درآمد دولت کاسته می‌شود ای کاش روزی بیاید که تألیفات و نشریات خود در این مملکت زیاد شود و ما هم این ضررها را بدولت بزنیم حالا هم بنده مقصودم از حق التألیف یعنی درآمد اولیه است و استدعا می‌کنم آقای مخبر هم قبول بفرمایند.
معدل- هیچکس منکر این نظریه آقای لیقوانی نمی‌تواند باشد که تشویقی است از فرهنگ و بنظر بنده شاید اختلاف نظر در محل آن باشد که درچه جا باشد و اینجایش در بودجه وزارت فرهنگی است و حضرتعالی حالا فرصتی بدست آوردید برای اینکه این تذکر حسابی را بدهید و حق این است که در بودجه فرهنگ این موارد منظور شود که برای کسانیکه تألیفات مفیدی می‌کنند یا کارهای مفیدی انجام می‌دهند و یک کودکستان یا یک مدرسه ملی خوب احداث می‌کنند یک اعانه و یک جایزه بهشان داده شود فرض بفرمایید اگر یک کسی در صنعت قالی بافی یک کاری کرد و یک ابتکاری بخرج داده و یا یکی از صنایع ملی ما را زنده کرد این را یک جایزه تصور می‌کنم که باید اینطور اینها را تشویق کرد ولی در عوض این پیشنهاد یک موافقت اساسی شده است که آقای انوار هم از کسالت بیرون بیایند این را اضافه بفرمایید آقای طوسی بعنوان تبصره بماده ضمیمه فرمایید: هرگاه در اثر آفت عمومی به بیش از نصف محصول کشاورزی ملک کسی خسارت وارد شد اظهار نامه تسلیم و رسیدگی محلی بعمل می‌آید و به تناسب خسارت از مالیات تخفیف داده می‌شود.
رئیس- رأی می‌گیریم.
معدل – آقای لیقوانی پس می‌گیرند.
لیقوانی- بنده پس نمی‌گیرم عرض می‌کنم سایر قسمتهایش را پس میگیر م ولی حق التألیف را پس نمی‌گیرم.
اردلان (وزیر بهداری)-با اینکه در اصل موضوع بنده هم موافقم خواهش می‌کنم بطور کلی پیشنهادشان را پس بگیرند برای اینکه همینطور که آقای مخبر هم فرمودند حقاٌ بایستی این قبیل مسائل در جاهای خودش تأمین شود برای اینکه نمی‌شود گفت حق التألیف از یک مالیات کوچکی معاف شود و باید حق التألیف را یک جایزه‌های بزرگی برایش گذاشت این است که بنده تمنی می‌کنم برای اینکه زودتر به نتیجه برسیم آقا پیشنهادتان را پس بگیرید چون اگر قابل توجه شود اسباب معطلی لایحه میشودو اگر هم رد شود که انصاف نیست بنده نظریه ایشان را در قسمت خودم بوزارت فرهنگ ابلاغ می‌کنم که انشاءالله در نظر بگیرند
رئیس- بنده تصور می‌کنم که ضرر این را دولت خواهد داد نه آن کسی که یک فعالیت مهمی کرده است.
لیقوانی- بسیار خوب. با وعده که فرمودند مسترد می‌کنم
پیشنهاد آقای دکتر ادهم.
پیشنهاد می‌کنم در ماده شش اضافه شود وجوه اعانه مؤسسات خیریه که دولت آنها را برسمیت شناخته باشد
پیشنهاد دیگر آقای ادهم.
مخارج تحصیل اولاد با تصدیق وزارت فرهنگ.
دکتر ادهم – چون مخارج تحصیل اولاد کسانی که به خارجه می‌فرستند یک مخارج مهمی است بنده پیشنهاد کردم که این قسمت را هم که وزارت فرهنگ تصدیق کرده باشد از مالیات معاف باشد.
معدل- در قسمت (ج) از ماده ۹ نظر آقا تأمین شده است
وزیر دارایی- اصولاٌ بنده عقیده‌ام این است که یک قدری هم توجه بوضعیت مالی کشور بکنند اگر بخواهیم همه چیزها را معاف کنیم دیگر چیزی برای ما باقی نمی‌ماند ممکن است خرج خانه را هم معاف کنیم راجع به پیشنهاد آقای دکتر ادهم اگر یک اشخاصی استطاعت دارند قوه دارند اولادشان را به اروپا نفرستند که می‌فرستند و اگر هم استطاعت ندارند که نمی‌فرستند.
دکتر ادهم – چون می‌فرمایند در ماده ۹ تأمین می‌شود پس می‌گیرم.
پیشنهاد آقای فرمانفرماییان. وجوهیکه برای احداث و حفر قنوات جدید و ایجاد سد مصرف می‌شود.
فرمانفرماییان – آقای وزیر دارایی و آقای وزیر بهداری خیلی نگران هستند که این پیشنهاداتی که می‌شود اصل این لایحه را متزلزل می‌کند و از عایدات دولت می‌کاهد هیچ اینطور نیست شما یک همچو بار سنگینی را که می‌خواهید به حلق مردم تحمیل کنید بایستی یکقدری هم نزاکت داشته باشد که گنه گنه را آلوده با یک شیرینی موقتی بکند شما تعرفه را طوری گرفته‌اید که صدی هشتاد و صدی هفتاد و پنج منظور کرده‌اید پس هر قدر هم از این قبیل پیشنهادات را اگر قبول می‌فرمایید و منتی هم سر آقایان می‌گذارید و هر چه هم در این قضایا ارفاق شود باز از همین مالیاتهای کشاورزی متجاوز از دویست میلیون بدست می‌آید (وزیر دارایی- شما مقاطعه کنید) بنده قبول می‌کنم شما خیال می‌کنید آقا شما تعرفه تان را طوری نگرفته‌اید که با این خرده تخفیف‌ها تزلزلی در این درآمدها واقع شود پس حالا که ما برخلاف میل موکلین خودمان اینجا رأی میدهیم و اینطور تشخیص میدهیم که خیروصلاخ مملکت در این است لااقل برای عمران و آبادی این مملکت یک کمکی بکنید امروز در این مملکت درآمد حسابی شما از ملک است (صحیح است) یک موقعی بود که دولت خودش این نوع مالیاتها را معاف می‌کرد وقلم بطلان رویش می‌کشید و یک چیزی هم دستی می‌دادند بنده عرض می‌کنم کسی که امروز احداث قنات جدید می‌کند کسی که سد می‌بندد اینها یک چیزهای مفید و عام المنفعه ایست اینها را معاف بفرمایید ویک چیز مهم زیادی هم نیست.
وزیر بهداری- عرض می‌کنم که این قانون اتفاقاٌ نسبت به کشاورزی بقدر کفایت ارفاق کرده است همین صدی پنجاه که معاف شده این کار کوچکی نیست از درآمدهای ویژه آنقدر کسر نمی‌کنند ولی از درآمد کشاورزی صدی پنجاه کنار می‌گذارند برای اینکه مالک در عمران و آبادی خودش کار می‌گیرند اگر تازه آباد کرد همانطور که آقای مخبر هم توضیح دادند تازه سه سال معاف است حالا اگر بنا باشد بعناوین مختلف سد سازی و حفر قنوات بخواهیم باز بنویسیم آنوقت یک اشکالاتی ایجاد می‌کند مالیات هر قدر ساده باشد اصلاٌ وصولش بهتر می‌شود و تماس مأمورین دولت با مؤدیان کمتر می‌شود این را توجه بفرمایید در موضوع مالیات وقتی که موارد مختلفه گذاشتید مردم بزحمت می‌افتند اینجا مؤدی می‌گوید من سد ساختم مأمور دولت می‌گوید خیر این سد نیست و سنگ چنین است یا این قنات کهنه بوده است تو نتقیه کردی این چیزها یک اشکالاتی ایجاد می‌کند یا اینکه اگر خیلی بد بین باشیم یک راه دخلی هم برای مأمور درست می‌شود پس هر قدر ما قانون را ساده تر وضع کنیم بهتر است بنابراین بنده از آقا خواهش می‌کنم که این پیشنهاد را هم پس بگیریدوالا از آقایان خواهش می‌کنم که باین پیشنهاد رأی ندهند
فرمانفرماییان- بنده مسترد کردم.
پیشنهاد اقای گیو.
پیشنهاد می‌نمایم بماده ۶ بند (ز) بشرح زیر اضافه شود تا میزان پانزده درصد از درآمد ویژه بمنظور کمکهای هزینه
معدل- تأمین شده است آقا.
پیشنهاد دیگر آقای گیو.
پیشنهاد می‌نمایم به بند و ماده ۶ جمله زیر اضافه شود. واولین درآمد مستغلات جدید البناء در سال مالیاتی که طی آن اولین عایدات بدست می‌آید و مال الاجاره دو سال بعد آن.
گیو- تأمین شده است پس می‌گیرم.
پیشنهاد آقای بهبهانی.
پیشنهاد می‌نمایم بنگاههای خیریه و شعب آن و همچنین وجوهی که برای حفظ جان عده از مردم از سرما و گرسنگی با اطلاع شهرداری صرف می‌شود از تأدیه این مالیات معاف است.
معدل – این هم تأمین شده است.
پیشنهاد آقای انوار
پیشنهاد می‌کنم در ماده شش در قسمت (د) در آخر سطر نوشته شود و همچنین وجوهی که ارباب دیانات برای اجرای مراسم دیانتی خود بحساب می‌آورند.
وزیر دارایی- پس بگیرید آقا.
انوار- چه گفتید آقای وزیر دارایی شما می‌خواهید به اشتباه کاری حرف حساب را از بین ببرید بنده مفصل اینجا عرض کردم که در گرمسیرات و در غالب جاهای ایران از برای زراعتشان اجرای یک وظایف مذهبی را قائل هستند از برای مسائل شرعیه شان (امیر تیمور- در همه جا معتقد هستند) ارباب دیانات یک مخارجی را می‌کنند و در همان حین می‌گذرند کنار از این مصارف بنده پیشنهاد کردم که مالیات گرفته نشود تازه آقای وزیر بهداری میگویند اگر ما بخواهیم هی ببخشیم دیگر چه باقی می‌ماند آقا شما هستی مردم را دارید می‌گیرید چی را بخشیدید؟ آقای مخبر تصدیق کنید این پیشنهاد را که بنده کردم زیرا مردم دارای عقاید مذهبی هستند و این مصارف خیریه که می‌کنند که فرض مذهب است باید معاف باشد.
مخبر- بنده با نظر آقای انوار بهیچوجه مخالفتی ندارم و اگر یک عرایضی می‌کنم از نقطه نظر وظیفه مخبری کمیسیون است والا معلوم نیست که نظر شخصی بنده هم همین باشد که اقای انوار پیشنهاد فرمودند ولی این وظیفه که بعهده من گذاشته‌اند از عهده برآیم و نظر کمیسیون را رعایت کنم پس جای گله برای شما باقی نماند این را هم عرض می‌کنم که آقای وزیر دارایی نظر آقایان را تأمین کردند یعنی قبول کردند و بنظر بنده نظر آقای انوار هم در این کار تأمین شده ولی حالا یکوقت است که این شخص می‌خواهد فلانقدر به فقیر توی کوچه بدهد استدعا می‌کنم این نکات را هم توجه بفرمایید که اگر یک آدم نابابی مأمور دولت بود یک صورتی که این شخص داد آن مأمور فوراٌ قبول کند و این در را ما هم نبسته‌ایم یعنی اگر یک آدمی خواست که خیرات و مبرات بدهد این آدم بمؤسسات می‌دهد و راهش هم باز است.
بعضی از نمایندگان- پس گرفتید.
انوار- بنده در یک مجلس شورای ملی که دارای قانون اساسی است هیچوقت پس نمی‌گیرم پیشنهادم را چون بابیانی که آقای معدل کردند در این پیشنهاد بنده و هم مجلس معتقد است و هم قانون اساسی ما این مسئله را بر ما حاکم کرده است و کسانیکه ارباب دیانات هستند و معتقد بزکات دادن و خمس دادن و چون نظر بنده تأمین می‌شود بنده مسکوت عنه می‌گذارم.
طوسی – حالا پیشنهادها تمام شد باید ماده با این اصلاحاتی که شده خوانده شود و رأی بگیریم.
ماده ۶- درآمدهای غیر ویژه که مالیات بآن تعلق میگیرد شامل مواد زیر نخواهد بود.
الف- مال الاجاره و آن قسمت از درآمد املاک خالصه که عاید دولت می‌گردد
ب- فوق العاده اعاشه و هزینه سفری که برای انجام خدمت در قبال دریافت حقوق یا اجرت یا حق الزحمه دیگر صورت میگیردک
ج- حقوق بازنشستگی و یا حقوق پایان خدمت.
د- وجوهیکه برای جبران خسارات بیماری و صدمات بدنی خواه با داشتن قرار داد بیمه یا بدون آن عاید می‌شود سوای آنچه که بصورت حقوق یا اجرت منظم باو پرداخت می‌گردد.
ه- وجوهیکه بعنوان بیمه عمر از طرف شرکتهای بیمه عمر بموجب سند بیمه عمر باشخاص ذینفع تأدیه می‌گردد.
و- اولین درآمد اراضی جدید النسق املاک جدید الاحداث
در سال مالیاتی که طی آن اولین محصول بدست می‌آید و محصول دو سال بعد آن.
ز-مستغلات جدید البناء و مستغلاتی که بواسطه حادثه از قبیل حریق – زلزله-سیل و امثال آن محتاج به تجدید بنا یا تعمیر کلی بشوند از روز ختم بنا تا دو سال مشروط بر اینکه ختم بنا کتباٌ به اداره دارایی اظهار شود.
ح- موقوفات استان قدس رضوی و مسجد گوهر شاد و آستانه حضرت معصومه و آستانه حضرت عبدالعظیم و شاه نعمه الله ولی و شاه چراغ و املاک و مؤسسات شیر و خورشید سرخ و موقوفاتی که منخصراٌ بمصرف امور خیریه و عام المنفعه از قبیل بیمارستان و کودکستان و پرورشگاه یتیمان و آموزشگاهها و اطعام مساکین و نظایر آن می‌رسد و مشروط بر اینکه دولت یا شهرداری در درآمد و هزینه آن نظارت داشته باشند.
ط- تا میزان ده درصد عایدات هر شخص که برای مصارف خیریه به بنگاههای خیریه که دولت آنها را شناخته باشد پرداخته شده و از آن مؤسسات قبض رسمی در دست داشته باشد.
تبصره۱- معاملات اموال غیر منقولی که قبل از فروردین ۱۳۲۰ خریده شده مشمول این قانون نمی‌شود.
تبصره ۲- هرگاه در اثر آفت عمومی به بیش از نصف محصول کشاورزی ملکی خسارت وارد شد اظهارنامه تسلیم و رسیدگی محلی بعمل می‌آید و به تناسب خسارت در مالیات تخفیف داده می‌شود.
رئیس- موافقین با مده شش با این اصلاحاتی که بعرض اقایان رسیده است قیام بفرمایند (اغلب برخاستند) تصویب شد.
- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه
{۳- موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه}
رئیس- جلسه را ختم می‌کنم (صحیح است)
جلسه آینده روز سه شنبه دستور بقیه همین لایحه.
(جلسه سه ربع ساعت بعد از ظهر ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی- حسن اسفندیاری