مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۹ اسفند ۱۳۴۳ نشست ۱۶۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و یکم | تصمیم‌های مجلس | قوانین انقلاب شاه و مردم |
مذاکرات مجلس شورای ملی
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز چهارشنبه ۱۹ اسفند ماه ۱۳۴۳ نشست ۱۶۱
فهرست مطالب:
- ۱- قرائت اسامی غائبین
- ۲- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۴ کل کشور
- ۳- تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
- 1-7
- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۴ کل کشور
۲- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۴۴ کل کشور
تفصیل این بودجه های تفصیلی از تفصیل بودجه های سابق بیشتر است در حقیقت بودجه تفصیلی فعالیت دولت را در زمینه های پرسنلی، اداری و هزینه های سرمایه گذاری و پرداخت های انتقالی بطور مشخص و جدا از هم روشن کرده است و مجال اینکه در این هزینه ها در یک قسمتی زیاده روی بشود و بقسمت دیگری کمتر توجه بشود داده نشده (صحیح است)با این مقدمه که بعرض آقایان رسیده معلوم گردید که دولت در تنظیم و تقدیم این بودجه آنچه که لازمه تامین رفاه و سعادت ملی ما بوده مورد نظر و توجه خود قرار داده ولی همانطور که میدانیم هیچ کاری در ابتدای خودش نمیتواند کامل باشد ولی همینقدر دولت اقدام به این امر کرده است و این اصول بودجه ریزی و اجرای بودجه را مورد توجه قرار داده است قدم مثبتی است که فرق فاحش و بینی با بودجه های سابق دارد و امیدواریم دولت در این نیت خیر خودش پیشرفت های بیشتری در سالهای آینده بکند و بهتر و جامعتر بودجه های کامل و شامل تهیه و تقدیم مجلس بدارد در قسمت دوم عرایضم بنده اشاره ای به انقلاب مقدس ششم بهمن میکنم و این نکته را اضافه میکنم که چون ما قدم بقدم با پیشرفت و انجام اصول انقلاب همراه بوده ایم شاید متوجه عظمت کار و تاثیر انقلاب در سعادت آینده کشور عزیزمان نشده باشیم تغییر رژیمی که هزاران سال در کشور وجود داشته و منجر شده است طبقه معدودی حاکمیت بر اکثریتی پیدا کنند و آن اکثریت را در جهت تامین منافع خصوصی خودشان سوق بدهند کار آسانی نیست (صحیح است) شهامت، بلند نظری و عاقبت اندیشی و تهور لازم دارد (صحیح است) بنده فکر میکنم شخص شاهنشاه با محاسبات بسیار دقیق و با شجاعت و رشادت دست به این کار بزرگ زدند (صحیح است)و ملت نجیب و آماده ایران با میل و جان تن به این تغییر شگرف اجتماعی و سیاسی داده اند و بالمآل نتایج درخشانی که در این مدت قلیل بدست آمد ما را به آینده امید بخش ملت ایران بیشتر مستظهر و امیدوار میسازد (صحیح است) ۷۵ الی ۸۰ درصد جمعیت ایران ده نشین و روستائی هستند و فعالیتهای کشاورزی دارند با این طبقه مثل برده های قرون وسطائی عمل میشد (صحیح است)هر نقشه ایکه منجر بنجات اکثریت ملت ایران نشود نقشه جامع و مفیدی بحساب نخواهد رفت (صحیح است)خوشبختانه قانون مترقی اصلاحات ارضی ببردگی و بندگی این اکثریت خاتمه بخشید (احسنت)و افراد اصیل ایرانی متوجه شدند که بعد از این مقدرات خودشان با همت شاهنشاه در دست خودشان است و چه بهتر که از پشت این تریبون مقدس بنده به این اجتماع اصیل و شریف ایرانی پیامی بدهم و آن پیام این است که موقعیت حساس و باریک خودشان را دریابند و بمیزان فعالیت خودشان بیفزایند تا بتوانند زیر بنای ایرانی آباد و آزاد را با دست خودشان بنا بگذارند و باعث افتخار خود در نزد آیندگان باشند (احسنت)بنده با مراجعه بمنابع وزارت کشاورزی و دولت آماری تهیه کرده ام که بسیار بنحو ایجاز و اختصار ولی بعنوان آمار مستند بعرض حضار محترم میرسانم و امیدوارم که ارباب محترم جراید این آمار را بنحویکه نقل میشود در جراید منتشر بکنند که تا ملت ایران بدانند در این مدت قلیل چه فعالیت های وسیع و بزرگی در زمینه اصلاحات ارضی و توجه بحال دهقان و زارع ایرانی بوقوع پیوسته است تعداد دهاتی که تا کنون از مالکین مشمول و داوطلب و دهاتی که در اختیار بنیاد پهلوی بوده است ۱۰۲۴۰ قریه است عرض کردم این ارقام رسمی و مستند است و هیچ نوع جنبه‌تبلیغاتی در آن بکار نرفته است تعداد خانوار زارعین که در نتیجه اجرای قانون اصلاحات ارضی صاحب زمین شده اند ۳۴۸۸۹۰ خانواده (صحیح است) بنده در جواب صحیح است یک توضیحی باید عرض کنم و آن اینست که خطرناکترین استعمار استعمار فکری یک اجتماع است (صحیح است)
برای اینکه استعمارهای اقتصادی یا احیانا” سیاسی ممکن است برای مدتی دوام داشته باشد بعد در مقابل نهضتهای آن اجتماع از بین برود بعد از جنگ جهانی اول و دوم دولتهائی بودند که بر اثر شکست در جنگ تحت استعمار اقتصادی واقع شدند ولی در مدت بسیار قلیلی خودشان را از زیر یوغ استعمار اقتصادی خارج کردند و بشکل مستقلی بفعالیت های ملی خودشان ادامه دادند ولی استعمار فکر و اندیشه نسلها میخواهد که آثارش از بین برود مشروط باینکه آن اجتماع قائدین متفکر و دلسوزی داشته باشد که در فکر خنثی کردن اثر آن استعمار باشند (صحیح است) بنده فکر میکنم زارعین ایرانی تحت تاثیر این قبیل استعمار فکری قرار گرفته بودند و اگر احیانا این استعمار فکری بوسیله عده ای از مالکین ایرانی اعمال میشد در حقیقت منشاء و ریشه اش در جای دیگر بود مالکین ایرانی ایادی اجرای آن استعمار بودند با اجرای قانون اصلاحات ارضی و تفهیم اینکه کشاورز ایرانی حاکم بر مقررات خود شده و مسئول بد و نیک خودش است زنجیرهای این نوع استعمار از هم میگسلد و ایرانی احساس میکند که فردی آزاد شده است و این امر در تحول اجتماعی ما جای بسیار عزیزی دارد بر میگردم به آماری که عرض میکردم بهای کلیه املاکی که خریداری شده است ۶ میلیارد و ۲۲۵ میلیون و مبلغی که بابت قسط اول پرداخت گردیده ۹۴۸ میلیون ریال است بمده برای اولین بار در ساحت مقدس مجلس شورای ملی نوید اجرای مرحله دوم قانون اصلاحات ارضی را بعرض میرسانم در تاریخ سوم اسفند ماه از ۱۳۱ قریه شهرستان نقده که از زارعین و کشاورزان میهن پرست و شاهدوست ایرانی تشکیل شده است (پاینده – نقد و نسیه هم دارد) بله نقد و نسیه بوده یعنی قسط اولش را نقد دادند بقیه اش را به اقساط خواهند داد. مرحله دوم قانون اصلاحات ارضی در ۶۲ قریه اجرا شده است و کلیه مالکین و زارعین مشمول با کمال حسن نیت از این برنامه مترقی استقبال کرده اند و این امر متصدیان کار را امیدوار کرده است که مرحله دوم اجرای قانون اصلاحات ارضی زودتر از مدتی که پیش بینی میکردند در سرتاسر کشور انجام پذیر خواهد بود (انشاءالله)در ۲۲ اسفند این قانون در دشت قزوین بموقع اجراء درخواهد آمد و بلافاصله در دزفول و درود و بعد از آن در جلگه تهران اجرا خواهد شد امیدوارم در طول دوره بیست و یکم مجلس خبر مسرت بخش پایان اجرای مرحله دوم اصلاحات ارضی را بشنویم و ناظر پایان اجرای این قانون در سرتاسر کشور ایران شویم (انشاءالله) یکی از دوستان بسیار ارجمند بنده که نهایت احترام و اعتقاد را نسبت به ایشان دارم فرمودند قانون اصلاحات ارضی تنها تقسیم یک ده بین صد زارع نیست و این عمل منظور ملی ما را تامین نمیکند بنده برای اطلاع بیشتر آن دوست عزیز عرض میکنم که دولت هیچوقت اکتفا به این عمل نکرده است و بخوبی متوجه است زارعی که صاحب زمینی میشود چه از لحاظ اعتباری چه از لحاظ تعلیمات کشاورزی احتیاج بکمک و ارشاد و راهنمائی دولت دارد و اگر این وظیفه خطیر و حساس بموقع انجام نشود بجای اینکه اجرای قانون اصلاحات ارضی مفید فایده ای واقع گردد موجب خسارت و ضرر خواهد شد (احسنت)خوشبختانه گزارشاتی که بنده جمع کرده ام مبین این حال است که دولت با کمال بیداری و هشیاری و محاسبات دقیق میخواهد خرده مالکین جدید را در راه نیل بهدف ملی کمک و یاری کند بانک اعتبارات کشاورزی ایران که در سال ۱۳۴۰، ۵۹۴۲۲ وام بمبلغ یک میلیارد و دویست و سی میلیون و دویست و سی و هشت ریال پرداخت نمود و در سال ۱۳۴۳ تعداد وامش را از ۵۹ هزار به ۶۴۵ هزار و مبلغ وامش را از یک میلیارد و دویست و سی میلیون بچهار میلیارد و صد و پنجاه میلیون ارتقاء داده است و این تفاوت تفاوت خیلی زیاد است برای اینکه بیک حدی که برسیم افزایش یک تومان یا یک ریال خیلی مشکل میشود در صورتیکه اینجا صحبت از میلیارد است یعنی از یک میلیارد بچهار میلیارد افزایش پیدا کرده است ( صحیح است) این را در جهت این منظور پرداخته اند که زارعی که صاحب زمین شده بتواند احتیاجات زراعی و معیشتی خودشرا تامین بکند و در ازدیاد سطح تولید کوشا باشد تا آن زیر بنای اقتصادی و حتی سیاسی ایران محکم و استوار بشود در سال ۱۳۴۰ وصول بانک اعتبارات کشاورزی از محل وامهای پرداختی یک میلیارد و ۱۶۱ میلیون ریال بوده است در صورتیکه در سال جاری که هنوز بپایان نرسیده این وصولی بدو میلیارد و صد میلیون بالغ شده اینجا یک نکته ای هست که خود بانک اعتبارات کشاورزی در پیش بینی هائی که کرده بود فکر میکرد در سا جاری یک میلیارد از وام های پرداختی برگشت بشود در صورتیکه عملا” تا بحال دو میلیارد و صد میلیون برگشت شده است آقایان مفهوم این برگشت چیست؟ معنی این برگشت اینستکه با وجود اینکه سال گذشته از لحاظ کشاورزی سال ایده آلی نبوده سهل است سال بسیار بدی هم بوده است زارعین ایرانی این وامی را که گرفته اند صرف تجمل و تعین نکرده (صحیح است)صرف کارهای تولیدی کرده تا توانسته است دو برابر آن چیزی که بانک، مؤسسه وام دهنده پیش بینی نکرده برگشت وام داشته باشد اینجا صحبت ارقام و اعداد است صحبت تعارف و مجامله نیست ارقام با ما حرف میزند و من فکر میکنم ارقام قاطع ترین، روشن ترین و صادقانه ترین مطالب را بیان میکند(صحیح است – احسنت)
بنده میخواستم از دوست و همکارم جناب آقای مهندس پروشانی مدد بگیرم ایشان در قسمتی از این اقدامات وارد هستند و زحمات ایشان مورد تمجید همه مجلسیان است و بنده فکر میکنم این ارقامی که عرض کردم مورد تائید آقای مهندس پروشانی هم قرار بگیرد (صحیح است) بموازات فعالیتهای بانک عمران کشاورزی، سازمانهای تعاونی روستائی هم از لحاظ تشکیل شرکتهای تعاونی در دهات تقسیم شده فعالیتهای بسیار خوب و ثمر بخش را دنبال کرده است تعداد شرکتهای تعاونی که در کلیه دهات مشمول اصلاحات ارضی تاسیس شده ۴۲۳۶ شرکت بوده است که در ۱۰۰۰۰ ده مشمول قانون اصلاحات ارضی با ۵۵۰ هزار نفر عضو فعال و ۵۰۰ میلیون ریال سرمایه تشکیل شده است این شرکتهای تعاونی که از بین خود زارعین مشمول دهات اصلاحات ارضی تقسیم میشود و در حقیقت در اجرای قسمتی از برنامه دوبت که سپردن کار مردم بخود مردم است احتیاجات عمومی دهات را کارهای مشترک کشاورزی دهات را سرپرستی میکند در حقیقت جانشین مالکین سابق دهات است با هدف وسیع تر و مفیدتر و روشن تر. علاوه بر شرکتهای تعاون روستائی که با ۵۰۰ میلیون ریال سرمایه تشکیل شده است خود سازمان مرکزی تعاون روستائی هم در حدود ۱۲۶۴ میلیون وام و اعتبار به زارعین داده است برای خرید وسائل کشاورزی و رفع احتیاجات حرفه ای آنها شرکت تعاونی روستائی در سر تا سر کشور در طی سال جاری تاکنون سه و نیم جناب آقای کیهان یغمائی سه و نیم میلیون لیتر نفت در سراسر کشور بقیمت رسمی و دولتی تقسیم کرده است و صد هزار متر پارچه در اختیار شرکتهای تعاونی قرارداده است بعلاوه ۱۱ میلیون کیلو برنج برای صدور و احتیاجات ارتش ۳۴۰ هزار کیلو حبوبات برای ارتش و شرکتهای تعاونی و ۱۶۶ هزار کیلو خشکبار برای صدور خریده است موضوع دیگری را که بعرض سروران معظم میخواستم برسانم موضوع تامین کسری غله سال جاری است از جنبه بذری یعنی از جنبه کشت بطوریکه خانمها و آقایان محترم اطلاع دارند زمستان گذشته سرمای غیر مترقبه ای بود و متعاقبا” خشکسالی بینظیری که مآلا” منجر شد بکسر و کاهش غله در کشور ما متاسفانه عده ای محتکر هم از این موقعیت نامساعد سوء استفاده کردند و غله های خودشان را در انبار مخفی نگاه داشتند بالنتیجه یک ناراحتی برای زارعین، برای دولت، بوجود آوردند دولت شادروان منصور با روشن بینی خاص دست بیک عمل بسیار شجاعانه ای زد (صحیح است) ۳۷۲ هزار تن گندم از آمریکا و فرانسه و شوروی خریداری کرد و بر اثر تشویق دولت و ایجاد تسهیلات لازم ۲۳۰ هزار تن گندم مؤسسات خصوصی وارد کردند که از این میزان ۲۲۸۵۰۰ تن برای توزیع در روستاها در نظر گرفته شده است و قیمتی که برای فروش گندم در روستاها منظور گردیده بمراتب از قیمت تمام کرد گندم در ایران پائین تر بوده. انتقادی اینجا درباره افزایش قیمت بنزین و نفت شد شاید اینعمل از لحاظ نفس خودش مورد استقبال بعضی از نمایندگان محترم مجلس قرار نگرفت و خود دولت هم در آنموقع شاید زیاد راضی به انجام اینکار نبود ولی وقتی دولت در مورد غله اینقدر سرمایه گذاری کرد و مجلس هم همیشه از دولت ادامه و اجرای برنامه های عمرانی را میخواست در آنموقع بفکر ممر درآمد جدیدی برآمدند که بتوانند برنامه های عمرانی را پیش ببرند شاید در آنموقع اگر کار نفت بنتیجه میرسید و دولت محلی برای تامین حوائج مالی خودش پیدا میکرد احتیاج به این افزایش نبود کما اینکه بلافاصله بعد از اینکه ممری برای درآمد نفت پیدا شد نفت را بقیمت سابق برگرداندند و بنزین را هم دو ریال تخفیف دادند که با محاسبه عوارض و مالیاتهائی که سابقا” ماشینها میدادند در یک ماشین شش سیلندر با میزان کار متوسط در سال قیمت بنزین همان لیتری پنج ریال سابق است (صحیح است) برای اینکه در واحد سطح تولید بیشتری کشاورزی ما داشته باشد در حدود ۴۵ هزار تن بنگاه شیمیائی وابسته بوزارت کشاورزی کود بین زارعین و ده نشینها تقسیم کرده است و از لحاظ فنی هم آنها را برای استفاده بهتر از کودهای شیمیائی تعلیم داده است در حدود ۴۳۶ تن سموم مختلف آفات نباتی بین کشاورزان تقسیم شده است تا محصول کشاورزی که با رنج یکساله بثمر میرسد در نتیجه هجوم آفات از بین نرود و بطور خلاصه سهم فعالیتهائی که در زمینه تکمیل قانون اصلاحات ارضی و بثمر رساندن آن از ناحیه دولت در سال گذشته منظور شده است و در بودجه سال جاری نیز با ارقام افزایش مراقبت دولت و قسمت عمده ای از بودجه به امور کشاورزی و تولیدی اختصاص پیدا کرده است بنده بعنوان یک مهندس کشاورزی بعنوان یکنفر، یکفرد علاقمند با کار کشاورزی اظهار تشکر و امتنان میکنم و امیدوارم دولت جدید در نتیجه افزایش بودجه فعالیت های کشاورزی و اهتمام کافی تحت توجهات اعلیحضرت همایونی توفیق خدمت بیشتری حاصل نماید تشکر میکنم (احسنت).
رئیس – آقای زهتاب فرد بنام مخالف صحبت میکنند بفرمائید.
زهتاب فرد – با کسب اجازه از مقام ریاست مجلس شورای ملی.
آن سفر کرده که صد قافله دل همره اوست
هر کجا هست خدایا بسلامت دارش
(احسنت)
شاهنشاه در سفر اروپا هستند مطبوعات مهم جهانی ستونهای اولیه خود را در انتشار نظریات صائب و صلح طلبانه و اصلاح خواهانه شاهنشاه قرار میدهند تجلیلی که این روزها مطبوعات جهان از شاهنشاه و رهبر ما میکنند برای همیشه جزء افتخارات تاریخ ما خواهد بود (صحیح است)برای اینکه شاهنشاه با صراحت و قاطعیت تمام نقش رهبری خود را در تحولی که در چند سال اخیر ایران تحت عنایات شخص معظم له تحقق یافته است اطلاعاتی در اختیار چخانیان میگذارند و بقدری مورد توجه و تجلیل صاحبان نظر و مصلحین جهان قرار گرفته اند که همه معتقد شده اند که یکی از علل اصلی صلح جهانی بخصوص در خاورمیانه نقش قاطع شاهنشاه میباشد (صحیح است)
من از فرصت استفاده کرده این افتخاری را که نسل فعلی از آن برخوردار است از این مقام رسمی بازگو میکنم و اما راجع بمخالفتم با بودجه و برنامه دولت جناب آقای هویدا گو اینکه از حکومت جناب آقای هویدا بیش از چهل و اندرز نمیگذرد گو اینکه متاسفانه یک سانحه ای سبب تغییر دولتی شده است و ما بنوبه خود آن سانحه را و آن حرکات مذموم و آن تحریکات را از پشت این تریبون محکوم کرده ایم (صحیح است)ولی در هر حال اینجا رژیم مشروطه سلطنتی است اینجا کشور دموکراسی است اینجا رژیم پارلمانی است در هر حال و هر صورت مخالفین و موافقین سطح دیدشان وسیع تر از این مسائل خواهد بود (صحیح است) من در اینجا متاثرم که این حادثه را بازگو میکنم روز اول ترور از پشت همین تریبون ضمن ابراز تاسف و تاثر عمیق از این واقعه یک جمله تلخی عرض کردم که میدانستم آن روز رفقای اکثریت و همکاران اقلیت و حتی یکایک ملت ایران از این تلخگوئی مت تا حدی متاثر بودند برای اینکه هیچ ایرانی دلش نمیخواست جمله ای گفته شود که مفهوم آن این بوده باشد که خدای نکرده نخست وزیر ما در معرض خطر است اما من در آن روز، روز أول حادثه گفتم ولو اینکه خدای نکرده خدای نکرده منصور از بین ما رفت چیزی نخواهد شد یک خدمتگزار دیگر زمام امور را بدست خواهد گرفت برای اینکه رهبری ملت ما را شخص شاهنشاه بعهده گرفته است و ملت ما راه خود را شاهراه انتخاب کرده است آمد و رفت عمرو وزید در وضع ما مطلقا” مؤثر نخواهد بود (صحیح است) و اینک مثل این است که هیچ حادثه ای وقوع نیافته و ما آن روش و رویه همیشگی خود را ادامه میدهیم مخالفت من با دولت جناب آقای هویدا به آن معنی نخواهد بود که خدای نکرده ما عینک بدبینی را بچشم بزنیم و هر اقدامی را که خواه در دولت گذشته و خواه در دولت فعلی انجام پذیرفته است تا دیده بگیریم حرفهائیکه رفقای اکثریت عنوان کرده اند حرف های دل ما بود و اجازه میخواهم عرض کنم که مخالفین اصولی هم مطالبی که اینجا عنوان میکنند قطعا” مکنونات رفقای اکثریت ماست شما ماموریت دارید صفحات درخشان اقدامات دولت را بازگو کنید این فرصت را هم بما خواهید داد که اگر چنانچه نکات ابهامی بنظر رسید ما آنرا اینجا بازگو کنیم در واقع میتوان گفت که سهم ما سهم محرومیت است اینکه میگویند مخالفت کار بسیار آسانی است آقا من بیست سال تمام به اشکالات این رویه متوجه شده ام کجایش کارآسانی است وقتیکه من می آیم اینجا قیافه مخالف میگیرم طبعا” در وزارتخانه ها بروی بنده بسته است (همهمه نمایندگان)
از اعتراض آقایان اکثریت تشکر میکنم و امیدوارم که این تذکری را که فرمودید به آقایان وزرا هم بفرمائید اینها رفقای حزبی شما هستند آقایان وزراء باید متوجه باشند که رفقای اکثریت این انتظار را دارند که چنانچه یک مخالف بوزارت آبادانی و مسکن بوزارت آب و برق بوزارت دادگستری مراجعه کرد بهمان چشم مسئولیت نگاهش کنند چون همه راه ما یکی است چون راه ما شاهراه است (مهندس ارفع – برای دولت نسبت به انجام امور اصولی اکثریت و اقلیت ندارد)امیدوارم که آن روح دموکراسی در دولت جناب آقای هویدا تجلی بکند این آرزوی ماست (دکتر رهنوردی – اگر حرفتان حق باشد فرق نمیکند در تمام وزارتخانه ها بروی شما باز است اکثریت و اقلیتی در بین نیست) لااقل قیافه های اخم آلوده بعضیها تحملش برای نازک دلان مشکل است (یکنفر از نمایندگان – شما نازک دل نباشید)من انتظار دارم که نمایندگان حداکثر استفاده را از تذکرات رفقای اکثریت خود بنمایند و اطمینان دارم که تذکرات آقایان برای تنبه مخلص است اما مطالبی که اینجا عنوان میکنم گاهی تلخ تعبیر میشود و این انعکاس طرز تفکر ناقص یک عده آدمهائی است که کوتاه بین مثل بنده هستند سطح اطلاعاتشان کم است و امیدوارم انشاءالله در عمل ثابت خواهند کرد همانطوریکه عکس العمل نشان میدهند معتقد هم هستند ولی رفقای حزبی که امروز دولت را تشکیل داده اند من اینطور فکر میکنم احساس مسئولیت نمیکنند احساس مسئولیت نمایندگی در این دوره با احساس مسئولیت نمایندگی در ادوار پیشین تفاوت فاحشی دارد یک روز آقا سربازند همین تیمسار شکیبا که اینجا تشریف دارند همیشه آماده بخدمت هستند یکوقت اعزام بجبهه میشوند ماموریت فرق میکند وکلای گذشته مسلما” سرباز بودند اما در حال جنگ نبودند در حال نبرد نبودند در حال واژگون کردن دیوار ارتجاع نبودند یک اکثریتی بود اما یک اقلیتی که بر اکثریت حاکم بود ما اگر امروز با دولت با زمامداران مملکت مخالفت مینمائیم به این معنی است که ما همیشه اعتقادمان این است (چه بسا اشتباه کرده باشیم)
که اینها هنوز مفهوم عالی انقلاب ششم بهمن را درک نکرده اند هنوز آهسته راه میروند هنوز آنسرعت عمل آن اعتقاد به انقلاب ششم بهمن در عمل اینها نه تنها از نظر یک اقلیت از نظر اکثریت هم دیده نمیشود ما اگر مخالفت میکنیم بلحاظ اینستکه روز ششم بهمن روز ساده ای نبوده است یک اقدام کوچکی نبوده است شما حساب کنید یک تاریخ ششهزار ساله ورق خورده است این عبارت پردازی نیست من اینجا شعر نمیخوانم در مسابقه خوشرقصی نمیخواهم شرکت کرده باشم آن منشورهای انقلاب ششم بهمن را هر لحظه از جلو چشمتان بگذرانید بینید هر لحظه چه عکس العملهائی در مقابل اینکار ها انجام میگرفت چه عکس العملهائی میشد ما دیدیم و دیدید که در لباسهای مختلف در عرض این چند سال آن ورشکستگان سیاسی وطن پرستان دیروز به چه قیافه های کریهی در آمده اند چون وطن آنها همان مقام بود همان صندلی بود همان نفوذ نامشروع بود اگر خدای نکرده آنچنانکه ما فکر میکنیم آنچه اعلیحضرت همایونی فرمودند احساس مسئولیت نکنید دود آن فردا بچشم یکایک مدعیان اصلاح خواهد رفت (یکنفر از نمایندگان – آنها سرباز نبودند) انشاءالله سرباز بودند ما سعی میکنیم به اینها بگوئیم که این فرمانده عالیمقام و سربازان آن خسته نشده اند یک مثل کوچکی بزنم من هیچ فراموش نمیکنم در حادثه غوغای پیشه وری ما در آن جبهه رفیقی داشتیم به اسم رشید بیک این رشید بیک یک کارش این بود که هر موقع میآید به افشار طوس فرمانده ما برادر مرحوم افشار طوس میگفت چرا حمله نمیکنیم او کاری نداشت که از نظر تاکتیک نظامی حمله نیمه شب لازم است یا نیست اما این احساساتش و غیرتش و خون پاکش به آن فرمانده نیرو میبخشید امید میداد لااقل ممکن است حرفهای ما را حمل بر سادگی ما بکنید اما حمل بر احساسات پاک ما هم بکنید ما میخواهیم این نهضت شکوفان شود، متاثر میشویم از اینکه خدای نکرده بشنویم و ببینیم که کشاورزی در بودجه سال ۱۳۴۴ از آن سهم لازمی که میباید برخوردار میشد برخوردار نشده و وقتی دیدیم به آن توجه نشد با ناکامی مواجه خواهیم بود یک مثال ساده عرض میکنم ولی فرضش را محال نگرید دیروز اگر یک مامور رهگذر بفلان ده مراجعه میکرد و مرتکب ظلمی میشد آن دهاتی آن زارع یک ملجائی داشت متاسفانه ملجا او همان مالک طماع بود مالک ممکن بود هزار بار به او ظلم بکند ولی در بعضی موارد برای اینکه زارع خودش را حفظ کند چون با دستگاه ارتباط داشت چون دستگاهها مولود و مخلوق همان فؤدالها بودند زارع خود را حفظ میکرد حالا وحشت داریم از اینکه خدای نکرده در نتیجه عدم توجه شما یک مامور خاطی بفلان ده پا باز کند و آن زارع خبال کند که هیچ ملجائی ندارد چه باید کرد؟
موظفم بلحاظ اطاعت امر دوستان پارلمانی خلاصه صحبت کنم دوستان پارلمانی متذکر شدند برای اینکه یک عده زیادی اسم نویسی کرده اند از من خواستند که مختصر صحبت کنم و همیشه نظرات آنها برای من مطاع است این است کخ من دلم میخواهد با این نظم و ترتیبی که یادداشت کرده ام صحبت کنم چند روز پیش آقای زاهدی که من معتقدم در بانک کشاورزی تا جائی که من لااقل اطلاع دارم و خدا کند که روزی عکس این به اثبات نرسد چون خیلی خوش بینی نشان دادیم و بعد دم خروس درآمد اینطوری نباشد، من به ایشان معتقدم، مردی فعال، صمیمی و جدی و خدمتگزار است و یا لااقل آنطور که من اطلاع دارم در عرض این مدت محدودی که مصدر کار هستند صادقانه خدمت کرده اند یک روز آنجا فرمودند که ما سه چهار نفر شهید داریم، اینها برای ما ارزش دارند اما من یک انتظاری هم داشتیم و آن این است که بگویند ما بین چند صد نفر یا چند هزار نفر متاسفانه دو سه نفر هم خاطی داشتیم که اینها در آذربایجان وقتی ۵۰۰ تومان وام را بردند و بخانه یک دهاتی دادند تومانی یکقران و دهشاهی ازش گرفتند (دیهیم – یعنی سی شاهی؟ ) بله سی شاهی. (دکتر شفیع امین – آنها تعقیب شدند)
این پرونده دارد منظور اینستکه آن دهاتی باید بداند که همانطور که جناب آقای دکتر شفیع امین فرمودند و آقای دیهیم اصلاح نمودند تومانی سی شاهی گرفتند آن دهاتی باید بداند که چنین ماموری در دام و در تله دادگستری میافتد و درکارها حساب و کتابی هم هست آنروزی را ما جزو افتخاراتمان حساب میکنیم که چهار نفر شهید داریم این را هم خوب بود میفرمودید که ما چهار نفر خاطی را به محاکمه کشاندیم و بروز سیاه نشاندیم نه اینکه از هشترود برگرداندیم و به اراک فرستادیم یا همین سپاهیان دانش، قصد تخطئه ندارم، ظلم فاحشی است که یکنفر بتواند از ذهنش بگذارند که بگوید مخالفین در هر لباسی میخواهند انقلاب اصلاحات ارضی را تخطئه کنند کسی جرات اینکار را ندارد آنها منشورهای ابدی مملکت اند ما میخواهیم سالم پیاده شوند این سپاهیان دانشی که یکایک آقایان آمدید اینجا و از پشت تریبون از آنها تجلیل نمودید آن را هم بگوئید که در اراک یکی از همین سپاهیان دانش دلال بود بین زارع و مالک، و خوشبختانه در نتیجه یادآوریهای جناب آقای پروین آنهم گویا تعقیب شد اما اگر یک زارع امروز یک سپاهی دانش را اینطوری ببیند و پس فردا یک مامور مبارزه با مالاریای آنطوری دید او کوچ خواهد کرد او دیگر فلان الدوله و فلان السلطنه را از دستش گرفته اند اگر ما گاهی بعضی از مطالب را با تندی و تلخی میگوئیم بلحاظ ملاحظه از آبنده است و احتمال بعضی لغزشها، این جناب هویدا از روزی که آمدند یک نرمش خاصی نشان داده اند و ثابت کردند که حکومت حکومت دموکراسی است و یک نخست وزیریست که من تا آنجا که اطلاع دارم جدا” سلامتی شان را روی اینکار گذاشته اند (صحیح است)و شبانه روز فعالیت میکنند (صحیح است)چند روز پیش، خواهید بخشید، جناب آقای دیهیم اینجا متذکر شده اند که آقا سعی کنید که مخالفینتان را دوستان واقعی خودتان بدانید برای اینکه آن من هستم که بدوستم یادآور میشوم که وقتی وارد یک مجلس رسمی میشود کراواتش کج است اصلاحش کند، متاسفانه آن احساسات شدید دوستی سبب شد که جناب آقای هویدا مدتی آن گل میخک شان را از یقه برداشتند اگر یک روز دوباره بسرحال آمدند و کراوات دیگری زدند همین که وارد مجلس شدند و من دیدم که گلشان را فراموش کرده اند تذکر بدهم که گل میخک شما افتاده این دوستی است ما ناصحین مشفقی هستیم که بسا ممکن است حرفهایمان ناپحته باشد ما از آئین سیاستمداری اطلاعی نداریم ما مال کوچه و بازاریم درد را میگوئیم اما ادعائی نداریم من نه ناطقم نه حضور مبارکتان ادعائی دارم نه دکانی باز کرده ام و نه در فکر کسب و جاهت ملی هستم شنیدم در چندی پیش که اینجا لایحه راجع بمصونیت مستشاران نظامی را مطرح کرده بودند از من چغلی هائی شده بود و بمن اینرا گفتند من گفتم دارای گذشته هائی هستم که این حرفها در گوشم مؤثر نیست کسی که اینجا حرفی میزند و وجیه المله های چند سال اخیر را میکوبد میآید اجنبی پرستان را میکوبد و روضه خوانهای سیاسی را میکوبد دیگر دیواری برای خودش نگاه نمیدارد جز دیوار رژیم مشروطه سلطنتی (احسنت – آفرین) پس ما از هیچ واقعه و هیچ حادثه و هیچ زمانی ناراحت نخواهیم بود شاید وقتیکه من حرف میزنم حرف من ناپخته باشد و چه بسا خدای نکرده و صد خدای نکرده عوارضی برای بنده ابجاد کند و این عوارض را شان یک حکومت دمکراسی ایجاب میکند اینکارها پیش میآید ابرادی که میگیرند این است که حکومت فعلی که در بست منهای یک شخص فعال و صدیق و جدی و صمیمی و فداکار که بواسطه کثرت کار و ده سال مبارزات مداوم سلامت خودش را بخطر انداخته جناب هویدا این دولت همان دولت گذشته است و چون معتقد بمسئولیت مشترک هستیم اگر اینجا حرفی زده میشد و حرفها همان حرفهای یکسال و خرده ایست اگر اشتباه نکرده باشم ۱۲ نفر موافق و مخالف اینجا صحبت کرده اند که بیانات همه شان برای بنده آموزنده بود اگر قرار باشد بنده آنها را بازگو و تکرار کنم وقت آقایان را گرفته ام آن تعریفها همه اش مورد تائید ما هم هست اگر مورد تائید نبود از پشت این تریبون میآمدم به یکایک جواب میدادم بیانات شیرین جناب آقای پروین با آن نمک پاشی های خاص با آن ریزبینی خاص که توام با نکته سنجی بود این را کسی منکر نیست تیپی که آمده برای یکعده بغلط این اشتباه پیش آمده بود که این ها همه تیپ نیستند آنها نماینده طبقه منور جوان نیستند بلکه یک عده همدوره و همدرس و رفیقند مثلا” اگر بنده میخواهم فردا که روز تعطیل است بروم برامسر که چنین توفیقی حاصل نخواهد شد مسلم است که بنده بدوستان و آشنایانم تلفن میزنم که آقا شما هم اگر میخواهید بیائید با هم برویم حالا برای یک عده ای براستی این مساله روشن نشده که مسئولین امور ما در مورد مسائل مملکتی هم سطح قرار دادن چند تا دوست و آشنا از چه قرار بود از یک تیپ یکنفر آمده در راس کارها بعد بیکنفر گفته آقا بیا اینجا وزیر راه بشو دیده نمی پسندد گفته آقا پس وزیر مشاور باش یا فرض بفرمائید وزیر مشاوری را نمی پسندیده به وی وزارت فرهنگ بخشیده بعد دیده فلانکس پشت پرده مانده و مثل اینکه یک خرده ناراضی است (خنده نمایندگان)خوب فلان وزارت را به او می بخشند بهر حال افکار عامه اینطور فکر میکند فکر هم بستگی حکومت را نمیکند و معتقد به تز و ایده ئولوژی و دکترین حکومت نیست در تمام مدت این دولت آقا میپرسم بنده تقاضائی داشتم؟ من گفتم در مقاطعه مناقصه شرکت کنم؟ قوم و خویشی هم ندارم که بگویم او را رئیس فلان جا بکنید و خیلی مزاحم آقایان نمیشوم وقتی که مرحوم منصور مهندس شالچیان را معرفی کرد مجلس یکپارچه شور و شعف شد بنده از همین مهندس شالچیان در عمرم سه تا تقاضا نمودم بجان عزیزتان هر سه تا را رد کرد مرض که ندارم اینها را بازگو کنم اما ماوی را خدمتگزار می بینم، نقش اگر در آئینه بد دیده میشود تقصیر آئینه نیست (احسنت)( فضل الله پروین – تائید کار او را کردیم نه تائید حرف خودمان را)شکی نیست، توضیح بنده ناقص بود قصدم همان بیان جنابعالی بود فرمودند که حزب حکومت کند کلمه حزب بر سر زبان آمد منت را بگردن ما اقلیت بگذارید که یک دری بروی ما باز کردید در آتیه متشکر شما هستیم که در این مملکت حزبی هم وجود دارد و نباید هم منتظر بود که یکباره مثل احزاب مترقی جهان عرضه شود و یک شبه راه صد ساله برود چنین انتظاری نیست شما در مراحل اولیه مکتب سیاسیتان هستید مسلما” باید مقداری فداکاری کنید مقداری ناپختگی هائی نشان بدهید تا بمرور زمان پخته شوید چون آقایان بهتر از من میدانید که اینکار سرمایه میخواهد سرمایه سیاست زمان است بنده نمیتوانم دیروز منزلم باشم فردا بیایم از پشت تریبون مجلس راجع بمسائل جهانی داد سخن بدهم بعد از بیست سال ادعا ندارم هر گونه ادعا ناشی از جهل است مخلصتان بعد از بیست سال مبارزه و ۲۰ سال کتک خوردن ادعای سیاسی ندارم حتی یک لحظه برکنار نبوده ام البته بر کنار از کتک خوردن امروز این توفیق نصیب من شده است
و مردم تبریز متوجه شده اند که من یکی از سربازان صدیق شخص شاهنشاه و رژیم سلطنتی مشروطه هستم (احسنت)تا اینجا راه یافتم، سرمایه اینکارها زمان است وقتیکه زمان نگذشته باشد بکفرد نمیتواند مدعی بشود که پخته است مدعی بشود که فراز و نشیب سیاسی را دیده است سرد و گرم سیاست را چشیده است امیدوارم که سالها و قرنها این حزب برای مملکت مفید و مؤثر باشد اما من نفهمیدم این آقای خسروانی که شخصا” به ایشان اعتقاد دارم و نمیخواهم که ضمنا” با این صحبتها حساب جاری باز کنم این عقیده شخصی من است این به آن معنی نیست که میگویند بنعل و بمیخ زدن بنده شخص آقای خسروانی را از دیر وقتی است میشناسم و هم بخودشان و هم ببرادرهای گرامیشان ارادت دارم ضمنا اینکه صحبت میکنم میخواهم یادداشتی که راجع بوزارت کار داشتم پیدا کنم و یواش یواش بساطش را جمع و جور کنم کخ زیاد وقت آقایان را نگیرم ایشان وزیر کار دولت جناب آقای هویدا هستند من اینطور فکر میکنم یا مثل من اینطور فکر میکنند که رهبر حزب یا باید رئیس دولت باشد یا باید مردب آزاد باشد (خواجه نوری – این بهم چه ارتباطی دارد؟ ) توضیح عرض می کنم، بهم ارتباط دارد این اطلاعات ناقص بنده است شاید تذکرات دوستان بنده را از اشتباه خارج بکند عرض کنم حضور آقایان از یک لحاظ خوشحال شدم معلوم شد که نه تنها من بجناب آقای خسروانی شخصا” عقیده دارم رفقای حزبی شان هم دسته جمعی به ایشان علاقمندند (خواجه نوری – البته علاقمندند دلیلش هم انتخاب ایشان است)این برای بنده و برای ایشان هم موجب کمال مسرت است و شکی درش نبود این تصور ناقص بنده بود اما عرض کنم بنظر بنده و بنظر عده قلیلی اینطور می آید که رهبر حزب یا باید خود تز حزب را اجرا و مسئولیت را بعهده بگیرد و در پیاده کردنش مؤمن باشد و اگر کسی فردا از شهرداری یک ایراد و اشکالی گرفت بعنوان رئیس دولت بتواند به او پاسخ بدهد یا اینکه منتظر باشد (خسروانی وزیر کار - حزب یک حزب فردی نیست دسته جمعی است) این یک اطلاعات حزبی است که معلوم می شود اطلاعات شخص بنده کم است اجازه بفرمائید این مطالبم را خیلی خیلی فشرده عرض کنم که به احساسات دوستانه آقایان مطلقا” لطمه نزند بنده آنطور فکر میکنم که رهبر حزب باید آنقدر مبارزه بکند، مقاومت بکند تا بیاید شخصا” دولت تشکیل بدهد یا اینکه باشد کنار متوجه عملیات دولتها باشد … (دکتر رهنوردی – ما احترام خاصی به ایشان داریم انتخاب ایشان و این امور مربوط بحزب ایران نوین است)
رئیس – اجازه بفرمائید ایشان صحبتشان را بکنند بعد شما میتوانید جواب بدهید.
زهتاب فرد – یادآوری جناب دکتر رهنوردی یادآوری بسیار بجائی بود این میرساند که حزب در مدت بسیار قلیلی یک اعتماد و اعتبار عمومی ایجاد کرده است و در آن روز یک پارچه حتی بدون بکنفر مخالف همه بصورت دسته جمعی بیک شخص معین روی آورند و مسلما” اختناق حزبی و نفوذ خیات حاکمه حزبی نبوده است قطعا” احتیاج بوده است و خود جناب آقای هویدا خودشان با یک روح دمکراسی و با احساس مسئولیت سنگین نخست وزیری و با احساس مسئولیت حزبی و با توجه به این دو مسئولیت مهم و خطیر حاضر نشدند رهبری حزب را قبول کنند آن روز که من اینحرف را شنیدم مانند این نویسنده محترم که خطشان را نمیتوانم بخوانم بموقع خود درود فرستادم بنظر ایشان فهمیدم حالا زود است که به این زودی دولت حزبی تشکیل بدهیم که رئیس دولت ما حزبی باشد (خواجه نوری – دولت حزبی است و بسیار هم رعایت انضباط حزب را میکنند و ما افتخار میکنیم) در هر حال بهتر است از حزب بگذرید و از این نظر بنده قصدم تجلیل و تائید بود اما وزیر کار و دبیر کل حزب ایران نوین اگر در حزب ایران نوین فرض بفرمائید چهار نفر از کارگران از فلان کارخانه شکایت داشته باشند ما در دمکراسی اولیه هستیم ما نیازمند تجربه هستیم من و دیگران که هنوز ما با تکلیف سیاسی آشنائی نداریم این را بدانیم که اینجا لااقل حزب است یک حزبی است بنام ایران نوین بنده آقایان جزء حزب مردم نیستم و موقعی هم که آقای علم نخست وزیر بودند من با حزب مردم مخالف بودم هم در این دوره و هم در دوره قبل (مهندس والا – ایشان بنام رئیس حزب نخست وزیر نشدند)اما من اینطور فکر میکنم یا عده ای اینطور فکر میکنند لااقل حالا که جناب آقای خسروانی وزیر کار و رهبر حزب و دبیر کل حزب شده اند بهتر است در راس وزارت کار یک شخصی باشد تا حدودی بیطرف که بتواند نظریات مشروع و خواسته های قانونی حزب مخالف احتمالی خودش را فرض کنید حزب مردم را در نظر بگیرد (خواجه نوری – شما ضد و نقیض صحبت میکنید)( دکتر مهذب – در انجام وظیفه بیطرف هستند) بنده در اینکار ورزیده نیستم چون وابسته بحزبی که موجودیت سیاسی داشته باشد نیستم و از تریبون تبلیغاتی حزب هم استفاده نکردم لذا اگر در بیان من تناقضی دیده میشود اینرا حمل بر ناپختگی من بکنید ( صحیحاست) تشکر میکنم،
یکی از منشورهای هشت گانه سهیم کردن کارگران در کارخانجات است (خواجه نوری – در سود کارخانجات) صحیح است، متشکرم عرض کنم حضور مبارکتان مثل اینکه طبقه کارگر و ملت ایران در انتظار اقدام دولت در این امر مهم است ما وقتیکه منشور را دریافت میکنیم به آن افتخار میکنیم و تنها امروز ما این افتخار را پیدا کنیم که جناب وزیر بیایند صحبت کنند و چهار تا پنج تا را بنام معرفی کنند که ما چند نفر کارگر معتقد داریم مثل آقای صیفی اینجا تشریف ندارند من ایشان را از سال ۱۳۲۴ خوب میشناسم در برابر هر خطری پیش قدم است (حق شناس – همه کارگران ایران همینطور هستند) کارگر که مفهوم اصیل کارگری شاملش هست نه اینکه در لباس کارگری در هر حزبی هست من افراد مشخصی را دیده ام که هر یک از این احزابی که در این بیست سال اخیر در ایران تشکیل شده من زنده باد گفتن آنها را دیده ام (خواجه نوری – ما در حزب خود از آنها نداریم ما کارگران اصیل داریم) - (صائبی استدعا میکنم توجه بفرمائید یکنفر در میان کارگران ایران خائن نیست) در ایران امروز مسلم است همانطور که جنابعالی فرمودید دوران این تیپ افراد گذشته است این افراد آلت دست مالکین و صاحبان کارخانجات بودند حالا دیگر نیستند در احزاب فعلی هم قطعا” نیستند تا آنجائیکه بنده میدانم قطعا” نیستند و اگر هم باشد امکانش خیلی ضعیف است بنابراین من انتظار دارم دولت توضیحاتی کافی در اینمورد بدهد که درباره سهیم کردن کارگران در سود کارخانجات چه قدمی برداشته است در کمیسیون عرایض هر هفته ده، پانزده نفر از کارگران را میآورند به کمیسیون عرایض و همه این بیچارگان سرگردان هستند اینها را کارخانه داران بیرون کرده اند درباره‌این سیل بیکاران وزارت کار چه اقدامی کرده است درباره بهداشت کارگران چه اقدامی کرده است؟ چند روز پیش به اتفاق چند نفر از آقایان نمایندگان از این کارخانه دیدن کردیم کارگران در یک محیط ناسالم کار میکردند آیا وزارت کار درباره این کارخانجات شیشه سازی که یک پسربچه دوازده ساله آنجا کار سنگین میکرد چه فکری کرده؟ تعارف ندارد آقایان من شما را بیک ناهار دو تومانی بیک ساندویچ دعوت میکنم به این کارخانه شیشه سازی سرکشی کنید (یکی از نمایندگان – ساندویچ دوازده ریال و نیم است) آن کالباسش خراب است.
شهرداری باید نظارت بکند آقایان توجه بفرمایند کارگر نه ساله و دوازده ساله را بنده معتقد نیستم که نباید کار بکند این نان میخواهد ولی در آن کارخانه شیشه سازی درست خدا شاهد است من جهنم را پیش چشم خودم مجسم دیدم کارگر نه ساله در آن کارخانه شیشه سازی میرفت جلوی کوره آتش (صحیح است)میدانید منظور از بهداشت چیست؟ اینکه لااقل روزی یک شیر پاستوریزه پنج ریالی به این کارگر بدهند اما این موضوع در این کارخانجات اصلا” نیست چرا دوستان کارگر انتقاد میکنند من خیال کردم لااقل دادن این اطلاعات مثل اینکه تسلی بخش است (دکتر رهنوردی – تامین بهداشت با شیر خوردن میسر نیست)حداقل اینست که این تسلی بخش شده است و این توهم پیش آمده که جلو سل را میگیرد. (خواجه نوری – دادن شیر یک مقرراتی دارد و مواردی که با سرب یا مواد سمی کارگر سرو کار دارد بایستی به کارگر شیر بدهند و آنهم وزارت کار آئین نامه دارد و مقررات آنرا منظم کرده و به آن عمل میکند و در پاره ای موارد درباره کارگران چاپخانه یا کارگرانی که با مواد سربی یا سمی سرو کار دارند باید شیر بخورند و میدهند به آنها و میخورند) در آن کارخانه شیشه سازی من دیدم یک پیره زن شصت ساله ای دهنش را با یک پارچه گردآلود بسته بود و یک شیئی را که من از نظر علمی نمیدانم در شیشه بکار میرود می سائید و گردی حاصل میشد (من تابلو نمیسازم که مجسم کنم)ولی دیدم یک کسی در یک اطاق کوچکی نشسته متوجه نبودم یکمرتبه دیدم یک کسی حرکت میکند نگاه کردم دیدم پیره زنی دهنش را بسته و نوعی مواد شیمیائی را می ساید از او پرسیدم از نظر غذائی شما چه چیز میخورید، شیر چای؟ گفت هیچ در این مورد جناب سعید وزیری عزیز دوست و همکار محترم پارلمانی و رفیق اکثریت سئوالی هم از دولت کرده است فعلا” عرض کردم مطلقا” توهم اینکه غرضی در گفته های ما هست، نیست شما دیدید که امروز از وزارت راه، شالچیان تجلیل کردیم شما دیدید که همینجا از معینیان تجلیل کردیم شما دیدید که چند روز پیش از همکار خود شما جناب دکترخطیبی مدیر عامل شیر و خورشید دسته جمعی با یک شور و هیجان تجلیل کردیم گو اینکه بنده معتقد به شیر و خورشید به آن معنی نیستم بنده معتقدم با این بودجه هنگفت وزارت بهداری معنیش چیست که میخواهند یک قسمت کار او را بشیر و خورشید سرخ بدهند شیر و خورشید باید برای روزهای بد برای حوادث برای سوانح باشد نه اینکه نقش وزارت بهداری را ایفا کن اگر بنا است بودجه وزارت بهداری با آن رقم درشت و شخص وزیر بهداری که مورد احترام همه ما است و یک شخصیت بزرگ است و یک شخصیت اجتماعی است کار بهداری را نکند پس چه بکند ما شیر و خورشید سرخ داریم حمایت مادران هم داریم بهداری هم رقم درشتی از بودجه را دارد و امیدواریم انشاءالله روزبروز وزارت بهداری همانطوری که خودشان گفته اند بروند در پیش گیری امراض انجام وظیفه بکنند ولی آن وظیفه را بدیگران واگذار نکنند و روزی برسد انشاءالله که شیر و خورشید سرخ آنقدر توسعه پیدا بکند که اقدامات شیر و خورشید یک اقدامات انسانی کامل باشد و بودجه آن از بودجه اوقاف، زکوه، خمس و از این چیزها تامین بشود و در روزهای بد بکمک مردم برسد (دکتر رهنوردی – جناب زهتاب فرد اگر منصفانه قضاوت بفرمائید باید از آقای خسروانی هم قدردانی بفرمائید) بنده قول میدهم و استدعا میکنم اگر حافظه ام ضعیف است در آخر مذاکراتم اگر فراموش نکردم یادآور بشوید یک صحبت علیحده و جداگانه در مورد تجلیل از ایشان میکنم در بودجه دولت نکته ای را جناب هویدا متذکر شدند و از چندی به اینطرف دولتها بودجه را با یک تک مضرابهای لطیفی همراه میآورند و جناب هویدا هم وعده فرمودند که در بودجه مخارج زائد را خواهند زد و از جمله فرمودند حذف چراغانی و بعد در یک مصاحبه مطبوعاتی فرمودند که من یک روز باید لیست این مخارج را در اختیار عموم بگذارم تا بدانند در این اعیاد و در این جشن های ملی و مذهبی چقدر هزینه بدولت تحمیل میشود بنده جناب هویدا با حذف مخارج چراغانی مخالفم ما اعیاد ملی داریم ما اعیاد مذهبی داریم دولتها در این اعیاد رسمی باید همآهنگی با ملت نشان بدهند چراغانی را حذف کردن صحیح نیست اگر شما بخواهید وزارت دارائی را چراغانی کنید منتهایش میشود پانصد تومان اگر پنجهزار تومان مینویسند یا پنجاه هزار تومان می نویسند جلوی خاطی را بگیرید و این هم یک تذکر رهگذری بود و بنظر من بهتر است برای آنکه در خارج سوء تفاهمی نشود دولت اجازه بدهد در جشن حضرت حجت (ع) در جشن تولد حضرت محمد (ص) در جشن رژیم مشروطیت و در جشن روز تولد شاهنشاه و روز ششم بهمن چراغانی بکنند شما بیائید این جشن ها را محدود بکنید ولی از جشن های اساسی تجلیل بکنید تا ملت هم در این مورد علاقمندی نشان بدهد مثلا” جشن تولد حضرت حجت (ع) است که ما همه ایمان داریم اعتقاد داریم ما که نگفتیم بیایند آبجو بدهند ما نگفتیم ویسکی بدهند گفتیم جلوی وزارت خانه ها را چراغانی بکنند و چهار تا چراغانی در حدود مقدورات بودجه بکنند. (روستا – خودبه خود میشود) انشاءالله هم خواهد شد
دیگر اینکه چهل نفر از نمایندگان آذربایجان شرقی و غربی شرحی تهیه کردند و تقدیم مقام نخست وزیری کردند دائر به اینکه بودجه دانشگاه تبریز را اضافه کنند با اینکه هم مرز ما ترکیه است باید ملاحظاتی بشود که به آن توجه بیشتری بشود بودجه دانشگاه تبریز را کمی بالا ببرند و حتی اگر اشتباه نکرده باشم تا چهارده میلیون و خورده ای هم دولت قبول مسئولیت کرده (دیهیم – چهارده میلیون و نیم) اما دیده میشود که در اینجا فقط سیصد، چهارصد هزار تومان ببودجه دانشگاه تبریز افزوده شده برای دانشگاه علوم اصفهان فقط دویست هزار تومان گذاشته اند (صحیح است) آقا شما تصور کنید چند دانشگاه را در نظر بگیرید ببینید یکوقت میخواهید صحنه سازی کنید و دانشگاه داشته باشید حرفی است جداگانه یکوقت میخواهید با دویست هزار تومان یعنی ماهی هیجده هزار تومان با استادی که در ماه چهارهزار و خورده ای تومان حقوق میگیرد چون استاد فول تایم است آنوقت چطور میشود با دویست هزار تومان دانشکده را اداره کرد دانشگاه شیراز و هر جا توسعه پیدا بکند دانشگاه مملکت است من از اینکه میبینم بودجه دانشگاه شیراز چهارده میلیون، بیست و هشت میلیون شده احساس غرور میکنم چون دانشگاه مال مملکت است هر چه دانشگاه توسعه پیدا کند هر چه سازمانهای فرهنگی ما روزبروز ترقی پیدا کند مفید بحال مملکت است اما یک علم ثانی هم بدانشگاه تبریز یا بدانشگاه مشهد بفرستید. بودجه، بودجه مملکتی است خاصه خرجی نباید وجود داشته باشد این بودجه باید بحساب نیازمندیهای استانها برسد ما نمیخواهیم بگوئیم که آذربایجان زبانش ترکی است باید در آنجا مدارس اعم از کودکستان، دبستان، دانشکده توسعه پیدا بکند ما نمیخواهیم بگوئیم آذربایجان هم مرز سه چهار کشور است و بملاحظاتی باید فرهنگ آنجا بیشتر مورد توجه واقع شود ما میخواهیم بگوئیم به اندازه جمعیت به اندازه مساحت بودجه بدهید در دانشگاه تبریز دو هزار و صد و پنجاه دانشجو داریم حساب بکنید چرا اصرار دارید خدای نکرده به آن مغرض و به آن منحرف سیاسی بهانه بدهید واقعا” ما اینجا آمده ایم چه بگوئیم ما سطح توقعاتمان در حدود مقدوراتمان است ما میگوئیم در مدت قلیل چه مقدار اقدام شده امروز همین الساعه با اینکه عجله داشتم بیایم در جلسه ولی چهار پنج تا از این گروسیها آمده بودند اینجا حرفهائی داشتند راجع بخدمتگزار خودشان آقای شاهنده این یک بحث جداگانه ای است اما میگفتند آقا در بیجار که هیچوقت اصلا”دستگاه مرکزی دستش به آنجا نمیرسید در مدت یکسال و نیم دو سال اخیر در دویست و هشتاد و هشت پارچه دو بیجار نود و هفت خانه درست شده خوب جناب آقای هویدا تشکر میکنم در این مملکت کارهائی شده و میشود اما حمام ساختن در گروس خیلی مهم است کدام مالک بفکر این بود که در ملک خودش یک حمام بسازد من خوشم آمد از احساسات این بیجاریها برای تائید و تقویت جناب آقای هویدا چون احساس کردند که بنده مخالفم بنده را خواستند گفتند شما مخالفید؟ گفتم آن مخالف که در بیرون گفته میشود با این مخالفیکه در چهاردیواری مجلس هست فرق میکند بنده تحت تاثیر اغراض سیاسی قرار نگرفتم بنده با فلان مقام داخل و خارج تماس نگرفتم بنده نمیخواهم نرخ رشوه ام را بالا ببرم بنده پیشنهاد ورود صد هزار تن شکر بدولت جناب آقای هویدا نداده ام که یک میلیون عاید من بشود بنده معامله ندارم که ریش دولت را بگیرم و ولش نکنم تا یواشکی بگوید درست میکنم این مخالفت آن مخالفت نیست حالا که این کارها در ایندوره شده در ۲۸۸ ده صد و سی و نه دبستان ساخته شده یک عمرانی است یک نقطه درخشانی است آن چیزی که بدست من رسید انصاف ندیدم نظر آنها را پشت تریبون منعکس نکنم (صادق احمدی – چرا دولت در جای دیگر نمیسازد)
علی الحساب از این حیث از دولت تشکر میکنم این دولتی که از نظر سیاسی متهمش میکنند همین دولت در ۲۸۸ پارچه ده ۱۰۴ مسجد ساخت توجه فرمودید این آماری است که همین الساعه در اختیار من گذارده شده (احمدی – این اطلاع را خلاف بعرضتان رسانده اند)در گروس یک بیمارستان پانصد تختخوابی ساخته اند (صادق احمدی – پانصد تختخوابی؟ !)به بخشید ۱۵ تختخوابی عرض کردم چون بنا را بر حسن نیت قرار دادم این بود که ۱۵ را ۵۰۰ گفتم فرهنگ بودجه کافی دارد بنده نمیگویم که کافی کافی است آرزوی ما این است که از منابع طبیعی از مالیات مستقیم و غیر مستقیم از عوائد مملکتی بودجه آن خیلی بالا برود اما این مبلغی که برای فرهنگ داریم کم نیست اما در فرهنگ تبریز حقوق فرهنگیان ترمیم نشده دولت نسبت به آذربایجان جناب خواجه نوری نمی خواهم بگویم و یا لااقل به ملاحظه جنابعالی جراتش را ندارم بگویم که بی مهر است اما مثل این که گاهی بی توجهی میکند این زلزله ای که اخیرا” در آذربایجان آمد و من لیست خسارات و تلفات جانی و انسانی دهاتی که آسیب دیده بود و صدماتی که به احشام و دامها خورده بود و دامهائی که تلف شده اند لیست و وضع آن را از روی اطلاعیه جمعیت شیرو خورشید منعکس کردم دولت جناب آقای هویدا متاثرم عرض کنم حتی پنجریال هم برای آنجا ندادند (دکرت امین – وعده دادند که بزودی کمک خواهند کرد) وعده بکسی که بی خانمان شده، وعده بکسی که خانه اش را از دست داده وعده بکسی که بچه اش جلوی چشمش مرده، وعده بکسی که نان خالی تدارد هنوز ایفا نشده و ما وعده جناب آقای نخست وزیر را جزء آن عده از خوبان میدانم که بعهد خودشان وفا کنند (یکنفر از نمایندگان – در همین بودجه است)تا بودجه تصویب شود آنوقت کی خواهد رسید بدست آن بدبخت فلک زده؟
سعی میکنم خلاصه کنم یادداشتهائی که به بنده میرسد اطاعت میکنم که اگر مانع کار عرایض مخلص باشد خلاصه میکنم که بلکه زودتر بودجه بتصویب برسد و بدست آن بدبخت ها برسد و این تذکر جنابعالی و اشاره ای که کردید رعایت میکنم کارخانجات آذربایجان بکلی فلج شده، امروز ما در آذربایجان کارخانه ای که کار بکند نداریم پنج، شش کارخانه در تصرف بانک ملی است هزاران راه گریز و فرار برای آنهائی که زمین متری دو ریال را بحساب متری بیست تومان گرو گذاشتند هست آنها هزار راه فرار دارند اما برای مدیران کارخانجات آذربایجان برای ۵۰ هزار تومان ۵۰۰ هزار تومان کارخانه را تعطیل کرده اند لااقل بتصدیق خود مدیر کل بانک ملی جناب خوش کیش که کیسه را خیلی سفت گرفته البته این بودجه ملی است باید سفت بگیرد اما در مورد آذربایجان باید مقداری عملی فکر بکند هم اکنون کارخانجات آذربایجان بکلی تعطیل است حالا که بکارخانجات آذربایجان اشاره کردم بد نیست تهدیدی که اصولا” بصنایع کشور و صنعت کشور میشود اشاره ای بکنم. روابط اخلاص و ارادت من به آقای مهندس روحانی روابط لفظی نیست یک وقت حرفی میزنیم در یک مجمعی فردا میشود این حرف را پس گرفت اما وقتی روی کاغذ آوردیم این جای انکار ندارد و لیسیدنی نیست. این مهندس روحانی را من یک قدری در روزنامه ام به اندازه خودش تعریف کرده ام روزنامه هائی را که در تعریف از مهندس روحانی نوشته شده اگر وزن بکنید شاید به اندازه وزن ایشان میشود ایشان ثمین نیستند. اما همین آقای مهندس روحانی گفتند کارخانه برقهای اختصاصی را میخواهند بخرند، کارخانه های برقهای اختصاصی از چندی به اینطرف مورد هو و جنجال قرار گرفته و بحق هم هست این بحق بودن گناهش از ضعف هیئت حاکمه است میگویند کارخانه های برق اختصاصی مالیات نمیدهند ما میگوئیم چرا مالیات را نگرفته اند میگویند که کارخانه های برق اختصاصی چهار هزار یا پنجهزار یا پانصد تومان بلاعوض گرفته اند میگوئیم با بودن وزارت دادگستری چرا اجازه دادید اینها پنجسال دهسال پانزده سال بدست مردم کاغذ ندهند و پول بگیرند. اینها ممکن است تقصیر باشد اما این تقصیر یک مقدارش متوجه مسئولین امر است ولی ما نباید فراموش بکنیم که همین کارخانجات خصوصی در شهرستانها صدی هشتاد سبب عمران و آبادی مملکت شده اند (صحیح است)شما که خودتان کارخانه نبرده اید در محل بگذارید گفتید با پول خودش کارخانه بسازد عمر ووزید با قرض با پول خودش کارخانه برق آورده است و کسیکه با پول خودش کارخانه اورده شما یک باره میفرمائید اینها را میخواهید بخرید شما اگر کارخانجات را میخواهید بخرید بفرمائید کارخانجات قند را بخرید که این همه سود دارد این چطور تشویق از صنایع است شما شرایط را سنگین کنید اما نه شرایطی که غیر عملی باشد نه شرایطی که مثلا” برای اصفهان صدی پنجاه پولش را ودیعه بگذارد از کجا ودیعه بگذارد شما بفرمائید من امروز آماده ام موتور هم حاضر است اگر شما با این مقدار نیرو و با این شرط توانستید (در این موقع آقای مهندس روحانی وزیر آب و برق وارد تالار جلسه شدند) به بخشید آقا را دیدم دستپاچه شدم جناب آقای مهندس روحانی (مهندس ظهیری – مطالعه کنید پیش بینی شده است)
اجازه بفرمائید بنده توضیحات خودم را بدهم بنده مطالعه کرده ام این که صدی پنجاه باید تضمین بدهد از کجا صدی پنجاه بقیه را بدهد چرا کارخانه ها را میخواهید بخرید اگر آن کارخانه نمیتواند برق بدهد پیشنهادات را نمیتواند عملی کند و به اندازه کافی نیرو بدهد به اندازه کافی نرخش را پائین بیاورد چون در اصفهان قیمت برق یک خورده از این جا ارزان تر است این از لحاظ عکس العمل است راجع به این مورد میخواستم عرض کنم راجع بصنایع مملکت پریروز همراه ۱۰ – ۱۵ نفر از آقایان کارخانه لوله و ماشین سازی را دیدن میکردیم خدا شاهد است نه اسم آن بگوش من خورده بود و نه صاحب آن را میشناختم ولی مهندس آن هم شهری من بود و اتفاقا” میشناختم وقتی رفتم دیدم یکی از افراد هیئت مدیره که آقای مهندس رجبی بود و ارادت دارم رفتم آنجا دیدم آقا یک کارخانه لوله و ماشین سازی است شما افتخار میکنید وقتی میروید در این مؤسسه این کارخانه در خاورمیانه دوم است (صحیح است)از چهل میلیمتر تا چهارصد میلیمتر لوله میسازد اما آنجا میگفتند مسؤلین آب و برق بجای این که از این تل لوله ها که محصول کارخانه ایران و محصول کارگران ایران است و سرمایه ایران است حتی صدی چهل و نه سهام آن متعلق بدولت و صدی پنجاه و یک مال آنهاست (مهندس روحانی وزیر آب و برق سر دولت کلاه گذاشتند در اوایل لوله خریدیم ولی بموقع تحویل ندادند)
آنها میگویند شما متخصصین خارجی را بما تحمیل کردید آن چنان متخصصین خارجی که یک میلیون تومان به این مؤسسه خسارت وارد کرده و هیچ چیز سرشان نمیشد حالا این کارخانه خیچ متخصص خارجی ندارد و در صد و یک شهرستان برای آبیاری از آن لوله خریده اند ولی برق تهران از کارخانه ای که با سرمایه دولت و افراد تشکیل شده لوله نمیخرد این لوله ها موجود است تلی شده انبار شده بیائید بخرید بگذارید مردم تشویق بشوند صنعت مردم را تشویق کنید سرمایه گذاری خصوصی را تشویق کنید موجبات کار را فراهم کنید شما ابن لوله ها را میبینید ولی به انگلستان و هند سفارش میدهید خدای نکرده بعضی توهمات خواه ناخواه پیش خواهد آمد برای اینکه دست دولت است سرمایه، سرمایه دولت است و این لوله ها میلیونها ارزش دارد آقای مهندس اصفیاء مدیر عامل سازمان برنامه خودشان در مصاحبه اخیر فرمودند که ما در برنامه سوم در سال گذشته دویست میلیون سرمایه گذاری کردیم و انتظار داشتیم ملت و سرمایه داران خصوصی هم لااقل دویست میلیون بگذارند ۱۵۰ میلیون بگذارند اما متاسفانه از طرف مردم در امور صنعتی با این که ما دویست میلیون تومان سرمایه گذاری کردیم موجبات کار را فراهم کردیم جاده ساختیم، راه ساختیم استقبال نشد اما یکی از مسئولیت های سنگین دولت جناب آقای هویدا این است که ببیند چرا سرمایه داران نمی آیند سرمایه گذاری بکنند مردم چه مرضی دارند که بروند پولشان را بمرابحه بدهند و نمیآیند سرمایه گذاری کنند چون از اقدامات دولت وحشت دارند وقتی که میبینند کارخانه های برق خصوصی را شما (نمیخواهم بگویم مصادره)میخواهید از دستشان بگیرید بعد از ۱۵-۱۶ سال فعالیت و زحمت این نمیتواند یک کارخانه تشکیل بدهد اگر میخواهید کارخانه را بگیرید آن بحثی جداگانه دارد یک نفر آدم آمده سرمایه گذاشته لوله ساخته همان لوله ای که حالا میتواند مقدمه فولادسازی و مقدمه ذول آهن در ایران تلقی شود شما آن را دلسرد میکنید بهمان نرخی که دیگران میدهند با همان شرایط از او بخرید این ها را دلسرد نکنید نمیدانم وزارت اقتصاد در تشویق صنایع داخلی چه اقدامی کرده آخر شما حساب بکنید آقای دیهیم نکته دقیقی را اشاره کردند دو دو تا چهار میشود من نمیدانم این را چگونه جواب خواهند داد خیلی شرمنده ام من نمیدانم دولت چه میگوید جناب آقای هویدا بنده میگویم مصرف چای خارجی در داخل مملکت چقدر است چقدر از راه گمرک وارد میشود و چقدر بطور قاچاق وارد میشود آن بدبخت تاجری که از راه قانونی چای خارجی وارد میکند از راه گمرک وارد میکند گمرک میدهد مالیات میدهد آن بدبخت آمده گریه میکند و میگوید من تقصیرم اینستکه تسلیم نظر دولت هستم من از راه گمرک میآورم فلان قاچاقچی از راه قاچاق لذا بضرر من تمام میشود فرض کنید کیلوئی ۵۰ ریال برای این تاجر وارد کننده تمام میشود و کیلوئی هفت ریال و نیم (دیهیم – ورشکست شدند)
این تاجری که چای وارد میکند میگوید من حرفم این استکه قاچاقچی نیستم دستگاه مشوق قاچاق است دلیل زنده تر عرض میکنم آنروز در مخالفت خود با بودجه عرض کردم و حالا تکرار میکنم و همین اکنون حاضرم حقوق یکماه خودم را گرو بگذارم و از جیب ۵-۶ نفر از آقایان سیگار وینستون در بیاورم بازار سیگار قاچاق، بازار چای قاچاق، بازار ادوکلن قاچاق، بازار زیرپوش قاچاق وضع اقتصاد ما را تهدید میکند آقا نباید با ارقام بازی کرد ما ۱۳۹ میلیون کسر بودجه داریم همانطور که در بودجه گذشته جناب منصور خدا رحمتش کند ششصد میلیون کسر داشتیم وحشت نداشتیم از ۱۳۹ میلیون تومان کسری بودجه هم دلواپسی نداریم شما ششصد میلیون کسر بیاورید اما پولتان را در جای خود مصرف کنید همه ممالک قرض دارند لین مهم نیست شما که دویست میلیون دلار اسلحه میخرند دویست میلیون دلار هم قرض کنید برای کمبود بودجه تان، این خیلی وحشت آور نیست آن روز گفتم و امروز هم تائید میکنم بلحاظ اینکه بنیه اقتصادی و تولید عمرانی ما را باید تقویت بکنید و باید تامین بشود شما آمدید در ستون عواید بودجه عواید پست و تلگراف را از ۲۷۵ میلیون رساندید به ۴۰۰ میلیون از کجا جناب هویدا این اضافه درآمد پیدا میشود یا تلگراف را از ۳۵ میلیون به ۴۳ میلیون یا تلفن را از ۱۵ میلیون به ۳۳ میلیون اضافه کردید خوب این را به ۴۸ میلیون هم ممکن است رساند اکثریت اهل فن است بنده لااقل نه میتوانستم ایراد بگیرم که از کجا آورده اید و نه میتوانستم بفهمم شما چطور ۱۵ میلیون را کردید ۳۳ میلیون ۲۰ میلیون در اینجا اضافه شده است بنده هیچوقت دلم نمیخواهد راجع به اقتصاد حرف بزنم باور بفرمائید بنده در کارهائی که خارج از رشته خودم است نمیخواهم وارد شوم در رشته ای که خارج از تخصص خودم است یعنی مسائل اقتصادی مالی نخواهم حرف زد این جواب را مدعیان اقتصادی دادند من فکر میکردم اقتصاد دان یعنی آنکسانی که پول تمبر یک قران را بیخود مصرف نکند لابد برای زیاد شدن این درآمد کاری کند که نامه نویسی عاشقانه بیشتر بشود که ازدیاد ورد و بدل این نامه های پستی عایدات را اضافه کند نه این که یک ریال را دو ریال بکنند و دو ریال را سه ریال و اگر این کار دلیل اقتصاددانی است بنده هم حسابدار درجه أول این مملکتم بنزین ۵ ریالی را میکنم ۱۵ ریال نتیجه این میشود فردا پسفردا درآمد بنزین میرود بالا ولی اینطور نیست آن را هم خیر اندیشان گفتند آقا نکنید
اعلیحضرت همایون شاهنشاه بلافاصله فرمودند که اگر دولت متوجه اشتباه خود شد باید جبران کند و بعد هم دولت را احضار فرمودند و گفتند این قابل تحمل نیست بروید مطالعه کنید شما دیدید رانندگان ماشین ها را خواباندند شما دیدید آنهائی که حتی تفننی ماشین سوار میشدند کمبود مصرفشان را مورد توجه قرار دادند آنهائی که در منزلشان مصرف سوخت داشتند دیدند بر آنها تحمیل است مصرفشان را کم کردند کاری کنید که این نفت و بنزین با همان ۲ ریال و ۵ ریال بدست مردم برسد آنکسی که یک بخاری در اطاق مهمانخانه اش دارد یک بخاری هم در اطاق دو دستش بگذارد که بچه اش هر روز به امراض گوناگون دچار نشود. من امروز فکر میکردم اقتصاد یعنی اینکه اگر یک تاجری من روزنامه نگار را دعوت کرد و این خرجی را که برای دعوت من جهه ملاحظه کارخانه اش میکند جزء هزینه اش میگذارد برای اینکه من در روزنامه ام برای مصرف اجناس داخلی او تبلیغ کنم مردم همه میروند جنسی بخرند از مجموع این کار چیزی عاید دولت میشود و اما مدعیان اقتصادی ما یک راه سهل و ساده پیدا کردند این امر بحث شد که بنده بطور رهگذری بخود اجازه دادم وارد معقولات بشوم و امیدوارم آخرین مدافعه بنده خواهد بود. سازمان آبادانی و مسکن دوست مشترکمان آقا ی موسوی ماکوئی آنقدر از توجه ایشان نسبت به آبادانی و مسکن (اهری – خیلی زحمت میکشند متشکریم)و همچنین از توجه ایشان نسبت به کلیبر کخ من تاثیر تبلیغ را از این جا فهمیدم تعریف و تمجید کردند و بدون اینکه گله بکنم که برای تبریز چه قدمی برداشته اند جناب مهندس عزیزمان آقای مهندس والا را عرض میکنم گله ایشان محفوظ است که چه قدمی برداشتند تبلیغ اثرش را کرده شما وقتی جناب آقای دکتر نهاوندی میروید بماکو در حالی که استاندار با اسکورت می آید جنابعالی وزیرید با آن سادگی و با آن روی باز با یک ماشین استیشن تشریف میبرید آنجا و بدرد دل مردم میرسید و عملا” قدم برمیدارید این قدم در تقویت دولت مؤثر است و اگر در این دستگاه جدید احتیاج هم بکارمند پیدا کردید میتوانم بعرضتان برسانم در وزارت کار (جناب آقای دکتر رهنوردی مقداری از تجلیلی را که میفرمودید از آقای وزیر کار بکنم الان دارم عرض میکنم)
آن مقدار کارمند و کارگری که لازم دارید و از وزیر کار بخواهید چون در وزارت کار اداره کاریابی است کارگر بیشتر دارد، ماشین نویس بیشتر دارد در هر صورت مقداری از بار ایشان سبک میشود وزارت راه سالهاست ماشین آلات میخرد بودجه هنگفتی هم برای اینکار میگذارد آقای هویدا این حرفها مربوط بچند روز دولت جنابعالی نیست بنده با این که خیلی از مسائل دور هستم اما اینقدر شعورم قد میدهد که در چهل و چند روز حکومت آقا نباید انتظاری داشت گو اینکه در کارهای گذشته هم بی تاثیر نبودند این کارها شامل حال سنوات پیش است وزارت راه ماشین آلات میخرد اما یدکی نمیخرد در خدمت جناب آقای دکتر شفیع امین در آذربایجان بودیم بهر جا که میرسیدیم میدیدیم ماشین آلات بزرگی در آنجا است پانصد ششصد هزار تومان پول میدهند از یک دولت بخصوص در یک موقعیت بخصوص و یک ملاحظات بخصوص ماشین آلات میخرند اما لوازم یدکی نمیخرند یک پیچ و مهره که شل میشود ۵۰۰ – ۶۰۰ هزار تومان، دو میلیون تومان را که میماند همانطور در مسئله خرید تراکتور که امروز یکی از مشکلات ما شده هر زارعی یک تراکتور میخرد بعد یدکی آن را پیدا نمیکند جائی هم ندارد که مراجعه کند امیدوارم وزارت کشاورزی این مورد را توجه بخصوص بفرمایند وزیر بهداری جناب آقای آموزگار که من حتی موفق به این که با ایشان سلام و علیک حضوری پیدا کنم نشده ام ولی آنچه که من شنیده ام این است که اکثر همکاران پارلمانی مؤید ایشان هستند (صحیح است)
بهداری را امیدوارم با مطالعات دقیقی که میکنند در آینده اگر خیلی نزدیک هم نباشد دو سه سال بعد حداقل بهداری نیم پسندی تحویل ما بدهند یکی دیگر از ملاحظاتی که در بودجه است مسئله مواد افیونی است که آنقدر در این مورد کوتاهی از طرف دولت شده که برای من این نگرانی پیش آمده که مانند عده ئی از همکاران ناچار میشوم این جا بگویم از این مواد افیونی چقدر عاید شما میشود و چقدر برای قاچاق از جیبتان میرود و چقدر هزینه این زندانیها را میپردازید آقایان یک روز تشریف بیاورید بکمیسیون عرایض خواهید دید که هفته ئی صد یا صد و پنجاه نامه تایپ شده با انشاء عالی از این زندانیها میآید مثل اینکه دبیرخانه منظمی دارند، همه این مطلب را میدانیم که این نامه هائی که تایپ شده است از آن بدبختی که در جیبش چند مثقال تریاک بیرون آمده یا اینکه بیکار بوده و رفته راننده یک قاچاقچی شده نیست این کار قاچاقچی های اصلی است که حالا همه آزادند و هر روز در روزنامه ها مبخوانید از حسینقلی یا یاردانقلی ۷۹ میلیون ریال جریمه و ۱۲۴ کیلو تریاک گرفته شده از این ۷۹ میلیون ریال که صد دینار عاید شما نمیشود اما زندانیهای شما پر از قاچاقچی های دست دوم و سوم است و یک هزینه سنگین بر روی دوش دولت است و تعداد زیادی هم از اطاقهای زندان را پر کرده است و بنام زندانی آنجا میخورند و میخوابند در این مورد توجه عاجلی بفرمائید بلکه انشاء الله مقدار زیادی از این نگرانی عامه رفع شود جناب وزیر کشاورزی متاسفانه تشریف ندارند (نمایندگان – معاونشان تشریف دارند)
انتظار بود لااقل در موقع طرح بودجه آقایان وزراء یک تجدید دیداری با آقایان وکلا میکردند بنده قبل از آنکه یک نقش مخالف داشته باشم یک نکته هم از نظر موافق گفته باشم آقایان بعضی هاشان (البته قلیلی از آقایان چون همه جوان هستند) سال مجاعه را بیاد دارند سال مجاعه ملت ما در وضعی قرار گرفت که گوشت سگ و اسب و گوشت حیوانات را میخوردند و برای پیدا کردن ریشه درخت و علف سر ببیابان ها میگذاشتند سال کمبود محصول و خشکسالی گذشته مان را قبول بفرمائید که کمتر از آن سال مجاعه نبود و اگر خدای نکرده صد خدای نکرده نظارت عالیه و مستقیم و دستورات مداوم شخص شاهنشاه نبود (در مصاحبه با مخبر انگلیسی که دیشب در اطلاعات خواندم فرموده بودند متاسفانه مواقعی در راس کارهای مملکتمان افراد بیحالی بودند و ما روزهای تاریکی را پشت سر گذاشتیم) در آن سال مجاعه هم جریاناتی بود اما این بار ما نفهمیدیم ما که این روی نامه را میخوانیم آن طرف نامه را هم بخوانیم (آفرین) باید بدانیم و بفهمیم که بیداری و هوشیاری و اقدام بجای دولت جناب آقای منصور تحت رهبری و ارشاد و دلسوزی و دستورات قاطع شخص شاهنشاه بود که یک عده کثیری از مردم ایران را از هلاکت قطعی نجات بخشید (صحیح است) ما وقتیکه میشنیدیم میدیدیم میروند بخانه های دهات در میزنند صد کیلو ۵۰ کیلو بهر نفر گندم میدهند ما باید بدانیم که این گندم بچه قیمتی برای این مملکت تمام شد من وارد خرید گندم و قیمت آن نیستم و نمیدانم گونی چند تمام شد تفاوت قیمت اش چقدر بود چه نوع خریدند بذری خریدند بخوراکی دادند نمیدانم تفاوت اینکه فرضا” فلان تاجر ایرانی چند خرید ضرغام چند خرید یا دولت چند خرید یا تجار اقتصادی ما در خارج چکار میکنند به اینها وارد نمیشوم عظمت اینکار به اندازه ای است کخ همین اقدام کافی است که باید بگویم روح منصور امروز شاد است (احسنت) اما راجع به آن ۵۰۰ تومان هیچ در جزئیات آن وارد نمیشوم یکی از آقایان یادداشتی داده اند که بنده همینطوری تحویل آقایان میدهم و آن این بود که آقا با پانصد تومان پولی که بدست زارع میرسد نه میشود چاه زد و نه میشود در کار تولیدی قدم مؤثر برداشت بهتر این است که این ۵۰۰ تومان در یک دستگاه واحد بخصوص تراکتور بخرند یا چاه عمیق بزنند بلکه انشاءالله از منافع حاصله هم همه دهاتها بهره مند بشوند و هم سرمایه بهدر نرود (مهندس صائبی – زارع وقتی پول گرفت سلف فروشی نمیکند) (یکنفر از نمایندگان – این پانصد تومان برای خرید بذر است) صحیح است این پیشنهاد را بنده لازم دیدم بجناب آقای وزیر کشاورزی بکنم و ایشان که خوشبختانه تشریف آوردند توجه خواهند فرمود در مقدمه عرایضم نمیدانم تشریف داشتند یا نه کار و مسئولیت خودتان را در بیاناتتان فرمودید که فوق العاده بزرگوار و در سطح بالاتر از این است که در اینجا عنوان میشود (در اینموقع یادداشتی برای آقای زهتاب رسید)به بزرگواری تان به بخشید عرض کنم حضور مبارک تان تیمسار ما با یک تیز بینی خاص ناظر عملیات و اقدامات جنابعالی هستیم و از اینکه می بینیم شجاعانه و فداکارانه این تز را تعقیب میفرمائید بنوبه خود متشکریم لیکن در اجرای کار یک غفلت هائی شده است و مسلما” آن غفلت دانسته نیست و ندانسته است و مسلما” مقابل یک چنین کاری در چنین سطحی میشود آنرا نادیده گرفت با آشنائی بروح دموکراسی بندگان اعلیحضرت همایونی من لازم میدانم حتی از این مورد که جدیت از برای اینکار عظیم بود آن را نادیده گرفت بلکه بزرگ هم جلوه میدهیم و آن اینکه فرمودید مرحله أول اصلاحات ارضی تمام شده بنده عرض میکنم مرحله أول اصلاحات تمام شده است و نشده است به این معنی که هم اکنون باز دهاتی داریم که مالکین آن مستقیما” و مرتبا” مکررا” مراجعه میکنند وزارت کشاورزی وضع آنها را و تکلیف آنها را روشن نمیکند (صحیح است)
اما نکته دوم تیمسار نکته جالبی است نکته ایست که اگر خدای نکرده مغرضین بخواهند سوء استفاده بکنند ضربه قاطع میزنند و تصور میکنم و پارا از تصور هم بالاتر میگذارم و اطمینان دارم در حوزه انتخابیه و یا لااقل صادق بر همه اساس هست و آن این که یک مالکی ملکی داشت وزارت کشاورزی ندانسته آمده آن ملک را تقسیم کرده مالک مراجعه کردخ با دلایل متقین با مدارک لازمخ ثابت کرده که او بیش از یک ده نداشته و این ده را هم ندانسته آمده اند تقسیم کرده اند و شنیدم گفتند ولی بنده باور نکردم چون دید تیمسار را وسیع تر از این میدانم بلند نظری تیمسار را خیلی در سطح بالاتری مبدانم چون شنیده ام اخیرا” در یک استان ایشان رفته بودند عده ئی زنده باد کشیده اند ایشان فرموده بودند زنده باد فقط در شان اعلیحضرت همایونی است امیدوارم برای همه آقایان این سرمشق باشد واقعا” یک ژست های جالبی دارند و واقع بین هستند اما شنیده ام و انشاء الله مغرضین این لفظ را شابع کرده اند که تیمسار گفته اند این سند را چون اعلیحضرت همایونی داده اند من اگر دستم را ببرید نمیتوانم پس بدهم آقا قدرت واقعی در این است که شما بیائید بگوئید اشتباه شده است یا مالک را راضی کنید یا یک چای دیگر به او زمین بدهید در هر صورت بهتر است عدالت حاکم باشد شاهنشاه در مصاحبه شان میفرمایند مقصود از انقلاب ۶ بهمن باید ریشه انقلاب را در جستجوی عدالت یافت اگر عدالت نباشد من نمی خواهم افسانه انوشیروان دادگر و آن عمارت پیرزن را بگویم اما حکومت قوی تر از این است شما دیدید یک عده از مغرضین و کوته فکران و اجنبی پرستان نخست وزیر مملکت شما را ترور کردند آب از آب تکان نخورد چطور میشود اگر یک ملکی را به اشتباه تقسیم کرده اید رفع ظلم کنید برای همان زارع در جای دیگر با امتیازات دیگر برای همان مالک قائل بشوید یا تومانی یکی دو ریال بهش بیشتر بدهید و نگذارید که مالک برود توی قهوه خانه و بساط منفی بافی راه بیاندازد شما که این اندازه اقدام درخشان تحصیل کرده اید شما که این اندازه قاطع تیشه بریشه ارتجاع زده اید میتوانید با همان شجاعت با همان قیافه مردانه و با همان صداقت و با همان صدای رشید و مردانه و نظامیتان بروید و سخن رانی بکنید و بگوئید آقا من اشتباه کردم و این تمام میشود و بنظر بنده خیلی خیلی مهم است باز اینجا بنده را احضار کردند یک نکته ای را که نمیدانم صحیح است یا نیست عده ای از ایلامیها بودند که گفتند وزارت کشاورزی در ایلام سبوس دارد ولی بزارعین در تهران میخواهند بدهند و بما نمیدهند ( مهندس آصفی – آن سبوس مال دفع آفات است مسموم است و نباید بزارعین بدهند) میگویند مسموم نیست برای علوفه دام ها است یکنفر از آقایان میفرماید برای دامها میدهند و مسموم نیست آقای دیهیم همکار بنده نسبت بدارائی مقداری مطالب فرمودند بنده با اجازه تان میگویم که تندتر از آنچه که انتظار میرفت عنوان کردند (صحیح است) اما این به آن معنی نیست که بگویم دارائی یک عده شخصیتهای پاک یک عده از خدمتگزاران صدیق دارد در این شکب نیست و در اینکه در همان دارائی یک عده تازه بدوران رسیده ها هستند که هنوز نیامده به آلاف و الوف و کاخهای مجلل رسیده اند بازشکی ندارم شما تشریف ببرید ببازار نه به اطاق بازرگانی زیرا آنها مقداری حرف ها را با تشربفات میزنند گو اینکه توام با واقعیت است خدا رحمت کند
مرحوم منصور یکروز رفته بود سر پل تجریش جلوی راننده ای را گرفته بود گفته بود بنزین که گران شد چه اثری در زندگی شما داشت حالا چه جوابی داده بود بنده عرضی ندارم ولی یک روح دموکراسی داشت شما هم تشریف ببرید بیک تجارتخانه بپرسید دارائی با شما چه معامله ای میکند چه فعل و انفعالاتی در تنظیم پیش آگهی و درپولیکه ببودجه مملکتی ریخته میشود طی میشود چندی پیش یکی از تجار آذربایجان جناب آقای هویدا پیش من آمد از این تاجر اسم نمیبرم برای اینکه اگر اسم ببرم ممکن است آن بدبخت را تحت فشار بگذارند عرض کنم یک پیش آگهی برای این شخص بدبخت فرستاده بودند دو میلیون اینها درد مردم است از این لحاظ است که لااقل مقداری از خواسته های مردم را منعکس میکنیم این خواسته های این اکثریت هست یک پیش آگهی برای او فرستاده بودند بیک میلیون فرض کنید از او دو میلیون ریال مالیات گرفته بودند گفتم چطور یک میلیون پیش آگهی فرستاده بودند ولی دو میلیون گرفتند گفت این خیلی ساده است یک میلیون وقتی پیش آگهی برای من فرستادند اگر من توانستم با آن مامور که پیش آگهی را آورده کنار بیایم کار تمام است من شرم دارم که اینها را بگویم مسلم است افراد پاک هم زیاد است ولی از این خبرها هم هست نه یکی نه دو تا بلکه هزار هاست گفت اگر نخواهم زیر بار بروم اگر هزار قسم بخورم که امسال ضرر کرده ام آخر مالیات بر ضرر که نمیشود و خلاصه حرف از اصول زدم از اخلاق زدم از حزب ایران نوین زدم او میرود و یک متمم میآورد متمم هم یک کار تازه است میشود دو میلیون نیم و این متمم نتیجه بی تجربه گی خودم است که باید جریمه آن را بپردازم جناب آقای هویدا این مسائل شامل حال مسئولین و همکاران جنابعالی نمیشود شامل وضع موجود است شما باید چاره جوئی برای این فساد بیاندیشید این عناصر باید دستشان قطع شود در این بودجه دیدم مالیات بر ارث را از ۸۷ میلیون بدویست و پنجاه میلیون رساده اند یعنی از هشت میلیون و هفتصد هزار تومان به بیست و پنج میلیون تومان رسانده اند نمیدانم مرگ و میر را پیش بینی کرده اند که زیاد خواهد شد یا لایحه ای میآورند که مالیات بر ارث را زیاد خواهد کرد بنظر بنده بجای اینکه لایحه ای بیاورند و زیاد بگیرند تصمیم بگیرند مالیات بر ارث واقعی را دریافت کنند (خواجه نوری – مقصود همین است)اما در بازی شکر و لغو انحصار آن اگر استعداد نویسندگی داشتم پیش مینوشتم لغو انحصارات به چه قیمتی ببودجه مملکتی تمام شد به چه قیمتی به زارع شمال و جنوب و شرق و غرب ایران تمام شد و به چه قیمت برای جیب چند نفر تمام شد خلاصه میکنم برای اینکه از تذکرات و یادداشتهای همکاران شرمنده ام اما میگویم که موضوع شکر دهن خیلی ها را شیرین کرد و بساط تنها تفنن خیلی ها را هم برچید و دیگر قند و شکر به این قیمت بدست زارع نمیرسد یادداشتی که من از خواندنش شرم دارم برای اینکه میدانم خیلی بد است مدیران کارخانجات گیلان پیش از ورود در محضر جناب سرتیپ پور آنجا آمدند بنده را هم احضار کردند و توقع داشتند مطالبشان را بگویم و خیال میکردند ما هر چه بگوئیم اثر دارد مدیران کارخانجات گیلان آمده بودند و میگفتند که با دولت قرار گذاشته اند که مبلغی محصول تهیه کنند و مقداری از دولت چای خارجی دریافت کنند که قاطی چای محصول خودشان بکنند ولی متاسفانه دولت از پرداخت سهم خودش امتناع کرد تا جائیکه یکی از مدیران کارخانجات شکایت کرده بدادگستری و حاکم شده است و مبلغی خرج وکیل کرده است و میگفت آنرا شامل چای ما بکنید و به اندازه ای که چای خارجی دادند در احتیار ما بگذارند من بودجه وزارت اطلاعات را دیدم متاسفانه دیدم در بودجه وزارت اطلاعات مبلغی که انتظار هست برای تبلیغ افکار مترقیانه شاهنشاه و برای تبلیغ تز شاهنشاه و برای نمایاندن احترام یزرگ ملی ما لازم است و برای جلوگیری از تحریکاتی که اخیرا” همه مان شاهد آن بودیم مطلقا” بودجه کافی در نظر گرفته نشده من انتظار دارم مسئله تبلیغات را آقایان مقداری با اهمیت تلقی کنند شما مقداری به پیش آهنگی مبدهید پیش آهنگی چه محصولی داده است پیش آهنگی بسیار چیز خوبی است ولی باید ضمیمه وزارت فرهنگ باشد ضمیمه تربیت بدنی باشد شما جلب سیاح دارید اعتبار بودجه این جلب سیاح رقم درشتی است حالا این جلب سیاح را ضمیمه وزارت اطلاعات بکنید بودجه این جلب سیاح را در بودجه وزارت اطلاعات بریزید هماهنگی هم نشان میدهند و دستشان هم بیشتر باز است و همه بدانند که چه مبخواهند بکنند اینجا بادداشت دارم این را هم عرض کنم که حساب جاری با آن اشخاص ندارم یکی از آنها راجع به راهنمائی است نمیتوانم منکر شوم که در چند سال اخیر مامورین راهنمائی لااقل ۹۰ درصد خوب شده اند با یک مبلغ کم با یک مبلغ ناچیز با یک حقوق بسیار ناچیز واقعا” فداکاری میکنند واقعا جدیت میکنند در وسط آفتاب سوزان به وسط میادین میروند و به استقبال خطر میروند نظم و ترتیب را رعایت میکنند باید از آنها تحسین کرد از شهربانی هم اسم بردم از جناب آقای هویدا یک انتظار داشتم یکی از اعضای اکثریت دولت را استیضاح میکرد که مامورین شهربانی بموقع قاتل را گرفتند ولی شما بعد از آن چکار کردید بگوئید ببینیم ریشه ای داشته یا خیر؟ بعد از چهل دفعه وعده در روزنامه چرا نگفتید ریشه این فساد کجا بوده شما نخست وزیر مملکتتان از دست رفته رهبر سیاستتان از بین رفته شما باید با بی تابی بخواهید نه اینکه سیل گل سرازیر باشد بگذریم از موضوع (حاذقی – ضرورت دارد هر چه زودتر اطلاع بدهند)کاملا” ضرورت دارد شکی نیست کاملا” صحیح است سازمان برنامه در ساختن راه بازرگان عده ای از خانه های مردم را خراب کرده متاسفانه تاکنون در پرداخت قیمت آنها اقدام نکرده این انصاف نیست بیایند راه بسازند و خانه های مردم را خراب بکنند. وزارت خارجه بیلانش را باید گفت صفر است بیش از این توضیح نمیدهم بخصوص در مقابل عربده های خارجی ناصر و تحریکاتی که در کشورهای همجوار شده وزارت امور خارجه چه کرد فقط یک عده عالیجناب بر صندلیها تکیه کرده اند بیش از این مزاحم نمیشوم راجع به کارخانه های مونتاژ که امیدوارم انشاءالله آقایانی که تشریف می آورند این مورد مونتاژ را خیلی با اهمیت تلقی کنند و تذکر بدهند که ما این جا اسما” جیپ میسازیم ولی آن کلمه ساخت ایران را هم بخارج سفارش میدهیم از حوصله آقایان تشکر میکنم.
رئیس – آقای مهندس کسرائی بعنوان موافق صحبت میکنند بفرمائید.
مهندس کسرائی – معمولا” وقتیکه بودجه کل مملکت در مجلس شورای ملی مطرح میشود هر نماینده ای حق دارد نظرات خود را در مورد مسائل مهم مملکتی ابراز بدارد حق هم همین است و باید هم اینطور باشد زیرا بودجه ای که دولت تقدیم مجلس میدارد تنها یک صورت درآمد و هزینه پیش بینی شده برای یک مدت معینی نیست بلکه بمنزله کارنامه ای است که در آن خط مشی دولتها از لحاظ فعالیت های عمرانی اقتصادی اجتماعی و سیاسی و غیره منعکس گردیده است و بعبارت دیگر بستگی زیادی با سرنوشت فرد فرد ملت دارد. زیرا جا دارد مفاد و ارقام بودجه کل مملکتی بوسیله نمایندگان ملت مورد دقت و بررسی قرار گیرد تا اگر نکاتی بنظرشان مفید میرسد و احیانا” در بودجه ملحوظ نگردیده تذکر داده شود، البته تذکر اصولی ولی بنده نفهمیدم تغییرات حزبی چه ارتباط دارد با بودجه دولت و تنقید از فعالیتهای دولت (صحیح است)تصور نمیکنم حزب ایران نوین احتیاج به قیم داشته باشد که چرا دبیر کل حزب ایران نوین رئیس دولت نیست این ارتباطی با بودجه دولت ندارد و بعلاوه دبیر کلی حزب یکی از مقامات حزب است و در مقابل اساسنامه و انضباط حزب فرقی با سایر افراد ندارد کاملا” تابع انضباط و اساسنامه حزبی است (صحیح است)و به این دلیل هم هیچ لزومی ندارد حتما” دبیر کل حزب رئیس دولت باشد (یکی از نمایندگان – امور داخلی حزب است)
حزب ایران نوین افتخار دارد که از طرف اعلیحضرت شاهنشاه بلقب پاسدار انقلاب مفتخر گردیده است (صحیح است) انتخاب آقای خسروانی بسمت دبیر کلی حزب بر حسب حسن شهرت و درایت ایشان بوده است (صحیح است)و چون فرد مؤمن و معتقد به اصول منشور انقلاب بودند به اکثریت آراء به این سمت انتخاب گردیدند (یکی از نمایندگان – اتفاق آراء) و هر فردی مادامیکه بمنشور انقلاب مؤمن و معتقد است مورد اعتماد افرار حزبی است (احسنت) گفته شد دولت چراغانی های مذهبی را ممنوع کرده جدا” بنده متاسفم که این چنین مطلب در مکانی عنوان میشود که برگزیدگان ملت مسلمان ایران در آنجا جمع شده اند و بدولتی نسبت داده میشود که منتصب از طرف پادشاه مسلمان و ملت مسلمان است آقا کجا دولت گفته که چراغانی دستگاههای دولتی را که یک زیاده رویهائی میشد و تحت این عنوان مبالغ زیادی همه ساله بعنوان چراغانی مصرف میکرد محدود کرد که از این راه مبلغی صرفه جوئی بشود هیچ همچو چیزی نیست چرا باید چنین مطالب در چنین مکانی عنوان بشود، اما در مورد کارگران بی انصافی است که اتهام ناروا به آنها زده بشود کارگران ایرانی آقا و شریف اند با گرسنگی می سازند و زیر بار ذلت نمیروند (صحیح است)در هیچ موقع آلت دست قرار نگرفته اند (لفوطی – این از بیانات شاهنشاه است) دلیل بارز این مدعا هم همین است که یکی از اصول منشور انقلاب به این طبقه شریف اختصاص داده شده که در چند کرسی نمایندگی در ردیف افراد روشنفکر و کشاورزان و دانشگاهیان نشسته اند و در امور مهم مملکتی تصمیم میگیرند (خواجه نوری – بهترین نمایندگان مجلس هستند) بنده بر میگردم ببودجه به اعتقاد بنده دولت بودجه ای برای سال ۴۴ تقدیم داشته است از لحاظ جامعیت و مشخص بودن اهداف و برنامه های عمرانی و بالاخره روشن نمودن منابع درآمد و نحوه خرج آن بدون اغراق در تاریخ مشروطیت بی سابقه بوده است (صحیح است).
و اگر بزعم برخی از همکاران گرامی احیانا” نکات ضعفی بچشم میخورد بعقیده بنده باید آنرا دال بر حسن نیت و شجاعت دولت دانست که نخواسته است مانند دولت های گذشته از ذکر حقایق وحشت بکند و مشکلات خود را در پرده ابهام و استتار بگنجاند ما باید صمیمانه از دولت خدمتگزار سپاسگزار باشیم (صحیح است)که حقایق را آنچنان که هست با نمایندگان ملت در میان گذارده است (احسنت).
خوب و بد نسبی هست و همانطوریکه یکی از همکاران ارجمند بیان داشتند خوب مطلق و بی عیب ذات لایزال پروردگار است. شاید این بودجه ایده آل نباشد ولی اگر با بودجه های گذشته مقایسه شود و از روی انصاف بزحماتیکه در تنظیم و تدوین آن کشیده اند توجه شود و مخصوصا” شجاعتی که دولت در تقلیل هزینه های زائد و مستمر دستگاهها و افزایش برنامه های عمرانی بعمل آورده دقت شود و جدانا” باید عمل دولت مورد تقدیر قرار بگیرد (احسنت).
بعضی از همکاران گرامی ببعضی از موارد بودجه که بنظرشان صحیح نمیرسد اشاره کردند و بنده حتم دارم تمام آن تذکرات از روی کمال حسن نیت و خیرخواهی بوده و همانطوریکه قبلا” هم عرض کردم لازمه دموکراسی و حکومت پارلمانی است که نمایندگان ملت نکاتی را که مفید بنظر میرسد تذکر بدهند ولی در عین حال وظیفه وجدانی و انصاف هم حکم میکند که محسنات و نکات برجسته آن نیز گفته شود.
خوشبختانه حسن تفاهمی که بین تمام نمایندگان محترم مجلس اعم از اقلیت و اکثریت که همگی زائیده انقلاب مقدس شاه و ملت اند و دولت خدمتگزار که آنرا هم باید منبعث از همین انقلاب دانست وجود دارد و تماما” در یک راه گام بر میدارند یعنی راه حق و حقیقت و بثمر رسانیدن آرمانهای مقدس انقلاب و اجرای نیات عالیه شاهنشاه که در حقیقت ضامن سعادت و نیکبختی ملت ایران است آنچه که تاکنون نمایندگان محترم اعم از مخالف و موافق بیان فرموده اند اکثرا” در جهت موافق و تائید بودجه دولت بوده و بنده ضروری نمیدانم آنها را تکرار بکنم و فقط بعرض قسمتی از برنامه های عمرانی دولت که در بودجه مورد نظر ملحوظ گردیده اکتفا میکنم قبلا” لازم میدانم مختصر اشاره ای ببرنامه های وسیع عمرانی منطقه زرخیز خوزستان بکنم.
بنده به اتفاق عده ای از اعضاء محترم کمیسیون آب و برق مجلس و چند نفر از سایر همکاران مجلسی در چند روزه اخیر از یکی از کارهای عمرانی کشور در خوزستان بازدید کردیم. گرچه کلیه نمایندگان محترم نیز ضمن مسافرتی که برای بازدید از تاسیسات نفت بجنوب فرموده بودند شمه ای از برنامه های عمرانی آن جا را ملاحظه فرمودند ولی چون بنده و سایر همکاران علاوه بر آن قسمت کوچکی که نمایندگان محترم مورد بازدید قرار داده بودند کارهای عمرانی خوزستان را که بوسیله سازمان عمران خوزستان و سازمان عمران سد کرخه انجام می گیرد بتفصیل مورد دقت و بازدید قرار داده ایم و از برنامه های ارزنده و وسیع دیگری که برای آینده طرح شده و در حال اجراست وقوف پیدا کردیم و آن چنان اثری در ما گذاشت که بی انصافی میدانم از زحمات و خدمات عده ای از هم میهنان عزیز خود که در بدترین شرایط و صرفا” بخاطر عشق بوطن و تامین سعادت هموطنان خود انجام وظیفه میکنند در اینجا قدردانی نکنم.
بعقیده بنده تنها بازدید نمایندگان ملت از این قبیل برنامه های عمرانی کافی نیست (صحیح است) باید ترتیبی اتخاذ شود که سایر هم میهنان گرامی نیز مخصوصا دانشجویان آموزگاران و ارباب جراید از اقدامات ارزنده و فعالیتهای عمرانی که در موازات انقلاب مقدس شاه و ملت بعمل می آید مستحضر گردند (صحیح است) تا بدانند چه آتیه درخشان و امید بخشی در سایه رهبری ذات اقدس همایونی برای ملت پی ریزی گردیده است (صحیح است)تنها با انجام پروژه های آبیاری دز بزرگ پیش بینی میشود که سالانه بیش از ۱۵۰۰ میلیون تومان بدرآمد ملی ما اضافه شود. نیل بچنین هدفهای بزرگ و انجام یک همچون برنامه های وسیع عمرانی مستلزم داشتن برنامه های صحیح و تامین اعتبار لازم است که خوشبختانه برنامه صحیح تنظیم شده و اعتبار لازم نیز در بودجه دولت منظور گردیده است.
بنده میخواهم شخصا” از جناب آقای نخست وزیر تشکر بکنم که با وجود اینکه کسر بودجه سال ۴۴را نسبت بسال گذشته بحداقل ممکنه تقلیل داده و مبالغ زیادی از هزینه های مستمری کم کده نه تنها ازبودجه عمرانی کشور کم نکرده بلکه مقداری هم به آن اضافه نموده اند و همچنین باید بوزیر محترم آب و برق که بفرمان ملوکانه مسئولیت خطیر انجام قسمت عمده برنامه های عمرانی را بعهده گرفته تبریک بگویم که هدفهای انقلاب را کاملا” درک کرده اند و برای انجام کارهای عمرانی کار را بکاردان سپرده اند و با انتخاب و انتصاب اشخاص لایقی مانند مهندس انصاری و توانا و سایر مهندسین جوان (دکتر زعفرانلو – افراد لایقی هستند) آن چنان سازمانی بوجود اورده اند که الحق باید برای سایر نقاط کشور مدل و نمونه قرار بگیرد (صحیح است) و اما مواردی که لازم است درباره بودجه و بعنوان دفاع از آن مصدع شوم باید به استحضار برسانم که زیربنای صنایع و کارهای عمرانی را در ممالک راقیه دنیای امروز دو عامل مهم و مؤثر میتوان دانست که عبارتند از برق و آب نمایندگان محترم به اقلامی که برای امور مهم عمرانی که در بودجه منظور شده توجه فرموده اند گر چه با توجه به احتیاجات وسیع عمرانی که داریم کافی نیست ولی از آنجائیکه با توجه بسایر اقلام بودجه که برای سایر فعالیتهای مختلف اختصاص داده شده مبلغ قابل ملاحظه ای میباشد بنابراین این بودجه را کاملا” نافع و مفید میدانم. نمایندگان محترم وقوف کامل دارند که در سال گذشته نه تنها اغلب روستاها و شهرها از برق کافی محروم بودند بلکه پایتخت مملکت نیز برای تامین روشنائی حتی خیابانهای اصلی شهرداری مقدار انرژی کافی نبود. نیروی برق در دنیای امروز نه تنها از ضروریات اولیه زندگی محسوب میشود بلکه برای پیشرفت صنایع در امور کشاورزی نیز از واجبات است و بدون آن امکان ندارد که در زمینه توسعه صنایع و ازدیاد تولیدات کشاورزی قدمهای اساسی برداشت.
بنده چون مخبر کمیسیون آب و برق هستم اجازه میخواهم برنامه هائی را که وزارت آب و برق در نظر دارد در زمینه تولید و توزیع برق کشور انجام دهد و یا فعالیتهائی که تا کنون در اینباره انجام داده و اعتباراتی که در بودجه منظور شده ذکر بکنم شاید بطول انجامد و نمایندگان محترم خسته بشوند از آن صرف نظر میکنم که بعدا” این قسمتها را بحضور مقام ریاست تقدیم میکنم. فقط در مورد آب میخواستم عرض بکنم چون اهمیت دارد در قسمت آب البته همه آقایان اطلاع دارند آب در مملکت ما چه از لحاظ آب آشامیدنی سالم و چه از نقطه نظر تامین آب زراعی بر کسی پوشیده نیست متاسفانه بواسطه موقعیت خاص جغرافیائی که داریم کشاورزان ما باید دائم چشم به آسمان باشند تا رحمت الهی شامل حالشان باشد و بموقع زراعت بکنند ولی با تمام این احوال مشکل ما از لحاظ آب تنها مشکل نداشتن بارندگیهای بموقع و مرتب نیست بلکه اشکال عمده عدم توانائی از استفاده صحیح از آب و نزولات آسمانی است طبق آمار تقریبی که متخصصین امر تهیه نموده اند سالانه قریب ۴۶۰ هزار میلیون یا ۴۶۰ میلیارد متر مکعب آب بصورت برف و باران و تگرگ نزولات آسمانی داریم که از این مقدار تاکنون متاسفانه نتوانسته ایم بیش از یک بیستم از آن استفاده نمائیم بقیه آن یا تبخیر شده و یا بصورت سیلابها بدریا ریخته و قسمتی نیز به اعماق زمین فرو میرود که قسمت عمده آن از دسترس ما خارج میشود در حالیکه در ممالک دیگر که نظیر آب و هوای ما دارند بیش از ۶۰ درصد از نزولات آسمانی خود استفاده میکنند و فقط ۴۰ درصد آن تبخیر و یا به اعماق زمین فرو میرود برای رفع این محظور که مشکل بزرگی در امر کشاورزی و اقتصادی مملکت ما بوجود آورده است بنا به امر اعلیحضرت همایون شاهنشاه وزارت آب و برق تاسیس شد و این وزارتخانه هم توجه فوری به این امر مبذول داشت و میخواهم عرض کنم با پیشرفت علم و تکنولوژی دیگر جایز نیست که بشر مقهور طبیعت گردد و اگر بموقع بارندگی نشد مملکت دچار قحطی و کمبود آذوقه بشود کما اینکه در سال جاری مواجه با چنین بحرانی شدیم و اگر دولت بموقع اقدام نمیکرد و مقدار کافی گندم از خارج وارد نمی نمود خدا میداند با چه مشکلاتی روبرو بودیم و خوشبختانه در اثر هوشیاری مسئولین امر حتی کوچکترین احساس و نگرانی هم از لحاظ کمبود غله در سراسر کشور نشد و در اینمورد هم باید از دولت تشکر کرد.
در هر حال امروزه ما میتوانیم با مهار کردن سیلابها بوسیله احداث سد و آب بندها و استخراج آبهای زیرزمینی و بالاخره با داشتن برنامه صحیح و بکاربردن سدهای علمی از این منابع خدادادی بنحو مطلوبی استفاده نمائیم و دچار کمبود آب نشویم جای خوشبختی است که دولت در اینباره هم پیش بینی های لازم را نموده و در بودجه سال ۴۴ اعتبار مورد نیاز را برای مطالعه و انجام طرح های لازم منظور نموده است که بنده خلاصه ای از آنرا بعرض میرسانم:
قبلا” لازم است اشاره مختصری به آبهای زیرزمینی بشود.
قنوات موجود که میراثی از نیاکان ماست فقط قسمتی از آبهای سطحی و کم عمق در بعضی از نقاط کشور در دسترس ما میگذارد با توجه به اینکه اکثرا” آب این قنوات فقط ۲۰۰ روز در سال مورد استفاده قرار میگیرد در بقیه ۱۶۵ روز دیگر این آبها بهدر میرود برای اینکه آبهای زیرزمینی بلا استفاده نماند و ضمنا” بنحو احسن و مطلوبی از آن استفاده شده و در کنترل مصرف کننده بوده باشد پیش بینی شده که از سفره آبهای زیرزمینی مملکت در نقاط مختلف مطالعه بعمل آید تا آنجائیکه بنده اطلاع دارم این مطالعات در اصفهان، کرمان، یزد، مشهد، میاندوآب، جهرم، رضائیه، تبریز، مراغه، ورامین و کرج بعمل آمده است و در سایر نقاط کشور نیز متدرجا” بعمل خواهد آمد.
بر اساس همین مطالعات مناقصه حفر اولین گروه چاههای عمیق دشت قزوین برای ۳۵۰ حلقه چاه انجام شده و در سال ۴۴ این چاهها حفر خواهد شد نظیر این برنامه ها زیاد است از ذکر آن خودداری میکنم و تشکر میکنم که بعرایضم گوش کردید.
رئیس – آقای جاوید بعنوان مخالف صحبت میکند بفرمائید.
جاوید – ستایش سرایان نه یار تواند
نکوهش گران دوستدار تواند
چه سود آفرین بر سر انجمن
پس چرخه نفرین کنان پیرزن
(احسنت)
علت مخالفت من در بودجه تقدیمی جناب آقای هویدا بمجلس شورای ملی این است که من در بودجه دولت سابق بعنوان مخالف صحبت کردم و همچنین در برنامه مخالفت کردم و چون بودجه برنامه ای است و بودجه و برنامه از هم جدا نیست و بودجه برنامه ایست که با ارقام نوشته شده است طبعا” مخالفم علت دیگر مخالفت بنده این است که بسیاری از پیش بینی های من در آن بودجه گذشته صورت تحقق بخود گرفت و ایکاش من بخطا رفته بودم و چنین نشده بود و دولت توفیقی را که ادعا داشت میآورد و من امروز بعنوان موافق صحبت میکردم من در آن برنامه و بودجه با دولت عهدی بستم و شرطی کردم گفتم شما صاحبنظران اقتصادید و من مرد بی مایه و بی خبر از امر اقتصاد مدعی هستید که در مدت کوتاهی سطح زندگی را بالا میبرید و هزینه زندگی را پائین میآورید عرض کردم که دولتها هر بار گفته اند که بار گرانی را از دوش مردم برخواهند داشت ولی این بار هر بار گرانتر شده است گفتن کار بسیار آسانی است اما با کمال تاسف بشهادت ارقام و آمار خشک و صریح و قاطع که تعارف نمی پذیردند هزینه زندگی ترقی کرده و دولت گذشته در این امر مسئول مستقیم بوده متاسفانه این مشکل در همه جهان است که عوامل و عللی باعث ترقی هزینه زندگی میشوند و پس از رفع آن علل و عوامل قیمتها به سطح قبلی بر نمیگردد بنابراین دولت باید با دقت و وسواس بسیار متوجه اعمال خویش باشد که حتی اظهارات یک مقام مسئول باعث بالا رفتن قیمت نشود و مواجه با چنان دشواری نگردد تا چه رسد به اینکه با اعمال عجولانه و نسنجیده و شتابزدگی ناگهانی هزینه زندگی را بالابرد و باری بر بارهای سابق بر دوش مردم بگذارد
جناب آقای نخست وزیر شیوه کار شما زبان مرا در بسیاری از مخالفتها کند میکند شما در روز اول با چهره ای بمجلس آمدید که نشان دادید گوشتان برای شنیدن سخن حق، خواه از طرف موافق با مخالف آماده است (صحیح است) شما مخالفین خویش را بی حق و موافقین خویش را بحق نخواندید شما هر کس را که انتقادی و ایرادی کرده مغرض و سیاست باف ندانستید شما لباس لجاج و عناد نپوشیده بودید (صحیح است)شما شمشیر کش بمجلس نیامدید شما دست به عصا آمدید و دست به عصا راه میروید و من این تامل و تدبیر را که نشان لیاقت و در عین حال متانت و پختگی و درک واقعیت موضوع سیاست است بشما تبریک میگویم و طبعا” چون اهل غرض با کسی نیستم چون بشخص شما ارادت دارم و جمعی افراد صاحب نظر لایق را در کابینه شما می بینم آنچه که از مورد انتقاد کم شود از مخالفت من خواهد کاست سیاست باید همچون رشته ابریشم در عین نرمی و ظرافت سخت و استوار باشد (احسنت – احسنت) نه چون طناب مویین در عین خشکی و خشونت سست، رشته نرم و استوار ماندگی و پیوستن است طناب خشن و سست بریدگی و گسستنی (احسنت) و من امیدوارم که شما موفق شوید دلها را پیوند دهید فاصله را از میان بردارید و به آنچه که خواست شاه و ملت است توفیق حاصل کنید (انشاءالله) تدبیر و تامل لازمه سیاست است خاصه در کشوری که با سنتهای دیرین خو گرفته است و تندرفتن گاه بزیان مملکت میشود و غیر قابل جبران است سمند سرکش قدرت را همیشه با تازیانه نمیشود راند (احسنت) تصمیمات عجولانه کارهای شتاب زده را هرگز نباید به بهانه سرعت هدف قرار داد هرگز صحت کار را نباید فدای سرعت آن کرد تصمیم عاجلانه دولت سابق درباب لغو انحصار قند و شکر تصمیم غلطی بود و به گمان من جلوگیری دولت از صدور پروانه تلویح ضمنی و اقرار و اعترافی است نهانی مبنی بر اینکه این تصمیم تصمیم درستی نبوده است و عجیب اینستکه من در ستون هزینه همان ارقام هزینه اداره کل قند و شکر را می بینم اما سودی را که از این بابت بخزانه دولت میرفت نمیبینم بهانه دولت در لغو انحصار قند و شکر واگذار کردن کار مردم بمردم بود آیا مردم از نظر دولت سابق همان چند نفر سوداگری بودند که در این راه کیسه اندوخته و جیب پر کرده اند آیا تصمیم اقتصادی غلطی که خزانه دولت را تهی و جیب چند نفر سرمایه دار را پر میکند و از این بابت دیناری بمردم سود نمیرساند تصمیم صحیحی است واقعا” با لغو انحصار قند و شکر چه شیرین کاری کردند و من امیدوارم که شما جبران کنید جناب آقای نخست وزیر حضرتعالی یکروز در پشت همین تریبون و در ساحت همین مجلس فرمودید کمال بی انصافی است که بار مخارج مملکت را بعنوان مالیات غیر مستقیم بر دوش مردم بگذاریم و هم دولت این باشد که کسری بودجه و کمبود درآمد خزانه را از این بابت تامین کند بسیار حرف صحیح پسندیده ای است اما شگفت است که با اقرار به این حقیقت در رقم مالیاتهای غیر مستقیم شما بنده دو هزار میلیارد ریال افزایش و پیش بینی افزایش برای سال ۴۴ می بینم توجه کنید که امسال پیش بینی شده است و دولت دویست میلیون تومان بیش از پارسال مالیات غیر مستقیم از مردم میگیرد اگر حضرتعالی این کار را خلاف انصاف میدانید شما که مرد منصفی هستید چرا چنین کاری کردید شاید توضیحات شما بنده را قانع کند مالیات غیر مستقیم نشان ضعف سیاست اقتصادی دولت است نشان تحمیل فشار بر دوش طبقه فقیر مصرف کننده است نشان تحمیل فشار بر دوش طبقه ای استکه هیچ چیز ندارند و بنفع طبقه ای که همه چیز دارند قرنها در این مملکت گردش چرخهای دستگاه بسود همان طبقه ای بود عده کمی که همه چیز داشتند و بزیان طبقه کثیری که هیچ چیز نداشتند انقلاب برای این شد که این عدم تعادل را بر هم زند انقلاب برای این شد که این فاصله طبقاتی عمیق را که سقوط در آن منتهی بورشکست حتمی میشد از بین بردارد انقلاب برای این شد که طبقه ایکه بیشتر میبرد بیشتر بدهد و آنکه کمتر میبرد کمتر زیان کند بنابراین رقم سنگین مالیات غیر مستقیم در بودجه شما بنظر بنده شاید نتیجه یک سهل انگاری است و شاید اضطرارا” برای جبران کسر بودجه است در این بودجه رقم درآمد عمومی مملکت از مالیات مستقیم از ۳۹ درصد به ۵۰ درصد رسیده است آن وقت شما برای مالیات مستقیم مبلغی را که پیش بینی کرده اید نسبت بسال پیش بیش از شصت، هفتاد میلیون تومان نیست با توجه به اینکه قسمت اعظم مالیات مستقیم کسر حقوق است صدی سه بهداشت است گرفتن مالیات مقاطعه کاران است مالیات هائی است که خود بخود و اتوماتیکمان وصول میشود و مبلغ بسیار ناچیزی باقی میماند تغییر و تحرک و ابتکار و ابداعی که دولت برای اخذ مالیات در این بودجه برنامه ای کرده است کجاست در هر دولتی صدی ۳ حقوق کسر میشد در هر دولتی خواه ناخواه معاملات نزولی و شرطی و رهنی بمحض وقوع معامله مالیاتش وصول میشد شما چه کرده اید برای وصول مالیاتهای مستقیم و ارقام بیشتری بفرمائید تا من قانع شوم تا بنده به این حقیقت پی ببرم که شما نیامده اید اغنیا را غنی تر و فقرا را فقیرتر کنید این را ببنده بفرمائید که طبقه رنج کشیده و زحمتکش که در ازاء زحمت خودش هنوز هیچ چیز بدست نیاورده چه فکری بحالشان کرده اید رقم درخشان بودجه شما و نقطه امید و تکیه گاه آن بودجه صرف جوئی اما خیلی معذرت میخواهم که در بعضی موارد این صرفه جوئی بتعارف شبیه تر است شما خرید اتومبیلهای دولتی را محدود کرده اید نه ممنوع، محدود کردن بخریدن اتومبیل کمتر از ۶ سیلندر اگر وزارتخانه ها معادل همین رقمی که دیروز اتومبیل ۶ سیلندر و ۸ سیلندر میخریدند فردا اتومبیل ۴ سیلندر خریدند این چه صرفه جوئی است بعلاوه امروز اتومبیل ۴ سیلندر را هم با همان ظرافت و زیبائی میسازند اینجا چه صرفه جوئی شده آیا شان یک وزیر فرهنگ و وکیل و یک مدیر کل این است که توی اتومبیل بنشیند و آیا پیاده رفتن و در اتومبیل ننشستن از شان یک مامور حسابی و دلسوز میکاهد؟ بیائید این وسیله های تشخص را از میان بردارید تا فضیلت اشخاص و لیاقت آنها وسیله تشخصشان باشد (احسنت) در اتومبیل سوار شدن و گرد و خاک بچشم مردم کردن نشانه تشخص بشمار میرود؟ من رقم بزرگی برای صرفه جوئی بشما ارائه میکنم که اصلا” دست بساحت نازنینش نبرده اید آن رقم بودجه تفرج در خارج از مملکت است بودجه سرپرستی و مامورین آن در خارجه است بعضی از این نازنینان عزیز در دانه ای که فقط در مقابل نفوذ و تشبث و عزیز دردانگی و نور چشمیگری بخارج رفته اند چون یا کارندارند و یا لیاقت کار ندارند بر هزینه ما میافزایند و از آبروی ما میکاهند (دکتر معتمد وزیری – کلی نفرمائید) صحیح میفرمائید اجازه بفرمائید بنده عرضم را در این بحث تمام کنم جناب آقای دکتر معتمد وزیری بعد هم گوشم شنواست هم حالا میتوانید صحبت کنید هم بعد، کمتر ایرانی دلسوز صالحی است که بخارج از مملکت رفته باشد و گاه از رفتار نابسامان بعضی که بعناوین مختلف در خارج از ایران در سرپرستی ما خدمت میکنند گله نداشته باشد اینان نمونه های یک ایرانی اصیل و وطن پرست و واقف و دلسوز بدردهای این مملکت نیستند عرض من این است که خودتان آنها را که لیاقت و شایستگی و صحت عمل دارند و شما هم آنها را میشناسید نگاه دارید و تشویقشان کنید اما مابقی را بمملکت فرا بخوانید و بگذارید بپاس مدتیکه در خارج از مملکت خورده اند و نوشیده اند و گشته اند در غم و درد ما هم شریک باشند من نمیدانم چرا به این رقم دست زده نشده است چرا بحریم حرم آن عزیزانیکه فقط گردشگاههای فرنگ را میشناسند و هیچکدام از آثار باستانی مملکتشان را ندیده اند و حتی بزبان مادریشان افتخار نمیکنند هیچگونه تجاوزی نشده است چرا کسانیرا که با خودی بیگانه شده اند و با بیگانه خودی اینقدر عزیز میدارید اینها را برگردانید تا لااقل با سنن مملکتشان آشنائی پیدا کنند (صحیح است)بنده قول داده ام که رفقای خسته را که از صبح تا بحال سخنان موافق و مخالف شنیده اند زیاد خسته نکنم بنابراین از بسیاری از موارد پیش بینی شده صرف نظر میکنم و میگذرم یا به اختصار میگذرم و یا فهرست وار عرض میکنم در بودجه شما مقدار زیادی درآمدهای پیش بینی شده است و یا نشان امیدواری فراوان و یا نشان خودباوری است درآمد مؤسسات انتفاعی شما ناگهان دویست میلیون تومان بالا رفته من نمیدانم این مؤسسات انتفاعی که گاه زیان هم داده اند چه اعجازی در سال ۴۴ خواهند کرد که معادل بودجه شان ناگهان اضافه بودجه داشته اند این را البته به بنده نشان خواهید داد. مخارجی ناگهان بدون اینکه ذکر شود پائین آمده است من امیدوارم که من بدبین باشم و خوش بینی شما محملی و منطقی داشته باشد تا شما مجبور نباشید که در وسط سال ۴۴ یا قانون بیاورید یا بر خلاف اصل بودجه نویسی تبصره هائی اضافه کنید که مخارجی که در سال گذشته شده است بدینوسیله تجویز و تقدیر و تائید میشود آخر این خلاف فلسفه بودجه نویسی است این نقض غرض است بودجه یعنی اجازه دادن بمقامات و دستگاههای دولتی برای صرف مبلغی در موردی خاص بعد میروند و زاید بر آن خرج میکنند و میآیند و اجازه اش را میگیرند بنابراین اصلا” در این مورد نفی معنی بودجه شده است این البته اگر دقیق و صحیح پیش بینی میشد چنین مواردی پیش نمیآمد مثلا” موضوع صندوق بازنشستگی دولت چون تکرار شد بنده پرهیز میکنم سال گذشته ۵۰ میلیون تومان بودجه داشته است ۷۰ میلیون تومان کسر آورده اجازه خرج در این بودجه است برای سال آینده پنجاه میلیون تومان پیش بینی شده است اما سال آینده باز امکان کمتری خواهد داشت و این مبلغ کمتر خواهد شد بنده نمیدانم جناب آقای وزیر دادگستری تشریف دارند جناب آقای دکتر یگانه اینجا تشریف دارند و جناب آقای اشرف سمنانی هم حضور دارند رقمی در آنجا هست برای صرف مبارزه با مواد مخدر از یک طرف و خمچنین دولت لایحه ای دارد برای تخفیف مجازات و جرائم کسانی که در زندانند بجرم اعتیاد بمواد مخدره یا ارتکاب خرید و فروش آن قانون وقتی بدون توجه بمصلحت مملکت و گرفتاریها تصویب شود و جز قانون خدائی و الهی و آسمانی قانونی که بدون توجه به این اوضاع و احوال بر مردم نازل شود نتایجی چنین زشت و شرم آور ببار خواهد آورد قانون محل تعصبات شخصی و احساسات نیست قانونی که زندان را پر، خزانه را خالی، اطفال را بی پدر، زنان را بی همسر و خانواده ها را دربدر میکند و قضات عدلیه را بستوه میآورد مامورین شهربانی را گرفتار میکند معتادین بیمار را اسیر و زندانی کند و در قبال همه این معایب فقط جیب چند نفر قاچاقچی بیرحم و سنگدل را انباشته کند این قانون نیست ( احسنت) (دکتر الموتی – بسیار خوب توجیه کردید احسنت) خطر تریاک خطر بسیار مهمی است خطر تریاک خطری است که در کمین خانواده های ماست در کمین دلهای پرشور و دستهای برومند جوان ماست و بدتر از آن هروئین است هروئین این گرد سپید که خاک سیاه مذلت بر سر جوانان ما پاشیده است در کمین سلامت و سعادت خانواده های ما است (احسنت)پیش از آنکه دیر شود تدبیری بیندیشید خدا ریشه این زهر و شیره این سم را بسوزاند و خشک کند و همچنین ریشه کسانی که در این مملکت باعث رواج این سم خانمانسوز شده اند ما هم متاثریم هر کس که فرزند دارد از تصور اینکه یکروزی فرزندش اعتیاد پیدا کند پشتش میلرزد اما در قبال این بیم و این نگرانی و این دهشت و این ترس بیاید قانونی آورد که درد را درمان بکند سیل طلا را از مملکت خارج نکند و بعد زندانها پر از چند هزار زندانی که معتاد یا متهم بفروش یکی دو گرم هروئین باشند و فروشندگان خروارهای آن همچنان آسوده بگردند بهترین دلیل بر نقص یک قانون تجربه است و وقتیکه قانونی پس از صرف چند سال نشان داد که جامع۱ کافی و وافی دردها نیست باید چاره دیگری اندیشید نسل جوان ما در خطر است تنها ابن کار اداره مبارزه با مواد مخدره نیست فرهنگ ما جناب آقای وزیر آموزش و پرورش بسیار باید دقیق و محتاط و دلسوز باشد (صحیح است)
جوانان ما با کمال تاسف تربیت کافی نمیبینند و در این مملکت آموزش هست ولی پرورش بسیار کم است (صحیح است) وظیفه فرهنگ تنها آموختن سواد نیست این کار را امروز سپاه دانش که از ابتکارات بزرگ شاهنشاه است بنحو احسن انجام میدهد اما همراه آموزش به پرورش هم احتیاج داریم ما باید نسلی ببار بیاوریم که مواجه با مشکلات نباشد نسل دنیای غرب در ۱۶ و ۱۷ سالگی به جبهه جنگ رفت مرگ کسان و دوستان و عزیزان خودش را دید تباهی خانه ها و خانواده ها و ویرانی هستی ها را زیر آتش بمب دید و وقتی که از جبهه جنگ بر گشت سلیقه اش این بود که زندگی گذران و استفاده از لحظه و دم غنیمت شمردن را شعار خود بداند آن نسل شاید حق داشت که به بی خبری پناه ببرد ولی نسل جنگ ندیده ما نسل نسبتا” آسوده ما نسل برخوردار از امنیت ما چرا عاصی شده است برای اینکه تربیت کافی ندارد (احسنت) بسیاری از نارضائی ها و عصیان و سرکشی نسل ما تقلیدی است تقلید از دردمندی است نه دردمندی آثار نارضائی و عصیان و طغیان نسل جوان غرب در کتابها و فیلم ها در روح جوانهای ما رسوخ و نفوذ کرد ضمیر مستعد و دل پاک و ساده دختران و پسرلن ما همچون گوهری کخ در تابستان قطرات باران تابستانی را فرو می برد این چیزهای لذیذ ولی خطرناک را جذب کرد به نحوی که امروز گوشش مشکل آماده شنیدن سخنان جدی است این نسل را باید دریافت من با بسیاری از آنها صحبت کردم حق میدهم که آنها باید گردشگاه داشته باشند من حق میدهم که اینها باید وسایل تفریح داشته باشند اما وقتی من راجع به محرومیت با آنها صحبت میکنم که محرومیت شما چیست تازه میخواهند وسیله رقص و تن آسانی بیشتر داشته باشند و بلافاصله پس از تحصیل سوار اتومبیل بشوند و بمشاغل عالی برسند باین نسل باید فهماند که ارزش آدمی در زر و سیم نیست در مقام نیست ارزش آدمی در فضیلت است و در کسب دانش است (صحیح است) بو علی سینا، رازی، بیرونی و فارابی روی حصیرهای خشک و سرد نشستند و در پناه پیه سوزها دانش آموختند و مردان بزرگ روزگار شدند آنها فرش زیر پا هم نداشتند آنها نه برای مقام درس خواندند نه برای دیپلم نه برای اتومبیل چیزی وجود نداشت که با آنهمه محرومیت و عدم وسایل در روزگاری که کتابها را با دست می نوشتند از روی کتابها رونویسی میکردند و کسانی هم به آنها دسترسی نداشتند ولی یک چیز آنها را وادار به این ریاضت کرد و آنها را به این مرحله از عظمت رسانید اعتقاد بوطن اعتقاد بمملکت و بسرافرازی نسل و قومی که در آن زندگی میکردند (احسنت)به این نسلی که معتقدند که هیچ چیز ندارند که تو وارث یکی از گنجینه های بزرگ تاریخ هستی به این نسل بیاموزید که تو میراث تمدنی برایت گذاشته شده است که کمتر ملتی از آن بهره مند است به آن بیاموزیم که زبان تو زیباترین و غنی ترین زبانهای دنیاست به او بیاموزیم که دانشمندان تو روزگاری درخشانترین ستاره های علم و ادب و دانش جهان بودند به او بیاموزیم که دانشمندان جهان ریزه خوار خوان تو بودند و شاگرد مکتب اساتید تو بودند تو خیلی چیزها داری عیب ماست که چیزهائی را که این نسل دارد به او نیاموخته ایم و فکر میکند در دنیای امروز تهیدست و فقیر و بیچیز است این وظیفه بزرگ آموزش و پرورش و فرهنگ ماست این وظیفه ماست که این نسل را رهبری کنیم و نسلی بوجود بیاوریم که بار گران زندگی فردا آنهم در کشوری در حال تحول را که قرنها در خواب بوده است بدوش بکشد (صحیح است)با آن نسل میشود کار کرد زندگی کرد در میان آنها باید وکیلان و وزیران آینده بوجود بیایند در میان آنها رهبران آینده زندگی کنند ما نسلی که از سر شب تا صبح میرقصد و در فاصله فراغت بین ساعت درس بسینما میرود در آنجا درس میآموزد این نسل آشنا بوظیفه مسئولیت نخواهد بود (صحیح است) سینما وسیله بسیار عالی و خوبی است برای تعلیم و تربیت بشرطی که از آن بطریق صحیح استفاده گردد (صحیح است) من خیلی معذرت میخواهم که بحث درباب مواد مخدره به اینجا کشید (کیهان یغمائی – آقای جاجاوید بساعت نگاه نکنید) (یکی از نمایندگان – از وقت آقای کیهان یغمائی استفاده بفرمائید) ضمن قطع و منع استفاده از صندوق دولت و استفاده از چند جا حقوق که بحث بسیار در آن شده است بنده معتقدم علی الاصول باید کاری کرد که ربشه تبعیض بین کارمندان دولت کنده شود انصاف میدهم که جماعتی بسیار کار میکنند صمیمانه کار میکنند و قادر به ادامه زندگی خود نیستند (صحیح است) جماعتی به اسم مدیران شرکت های مختلف دولتی و شرکتهای انتفاعی که کارهای دیگری دارند و علی الاصول نمیرسند به این کارها حقوقهای هنگفت می گیرند چرا؟ ایرانی صبور هست بردبار هست حقشناس هست سپاسگزار هست اما صبر ایوبی و شکیبائی پیغامبری میخواهد که یک مردی اینهمه زحمت میکشد و بعد شاهد اینهمه تبعیض و ناروائی باشد بیائید کاری کنیم که تبعیض نباشد این کارمندان زحمتکش و دلسوز عزیز هر چه ببینند تبعیض نیست بیشتر بکار دلگرم میشوند تامین همه وسایل زندگی و بهبود زندگی مطابق آرزوهای همه افراد بشر ساخته نیست دست من و شما نیست اینکار امسال و این قرن نیست برای اینکه بشر آرزوهای دور و دراز و فکر بلند پرواز دارد ما بیائیم تا آنجا که میتوانیم از مایه های نارضایتی کم کنیم یکی از مسائل مورد بحث من بدون اینکه قصد انتقاد بحزب داشته باشم تقسیم مشاغل حساس مملکتی بین افراد حزبی است این کار صحیح نیست (صحیح است)
بیائید از همه جا افراد صالح و لایق را انتخاب کنید و به آنها کار بدهید (صحیح است) بیائید ملاک لیاقت را حسن عمل و سابقه و تجربه و صمیمیت و امانت بگیرید نه کارت حزبی، تعصب دوستی، تعصب همکاری، تعصب حزبی، تعصب پارلمانی همه در راه خدمت مثبت صحیح مقدس و پسندیده است و ما نباید فراموش کنیم پیش از آنکه یک وکیل یک هم حزبی باشیم یک ایرانی هستیم بالاترین تعصب ما ایرانیت است و تعصب وطنی است که حزبی و غیر حزبی همه مرهون او هستند و وظبفه ما اینستکه اساس تبعیض و فاصله را برداریم من مامور دولتی را صالح میدانم که در هر لباس و هر کسوت سعی کند فاصله بین ملت و دولت را کم کند از نارضائی ها بکاهد ماموری که به بهانه خدمت ایجاد نارضائی میکند و خدمت را با خوش خدمتی اشتباه میکند ماموری که خیال میکند سرباز دولت فاتح در کشور مغلوب است اگر هم مامور صحیح العملی باشد و بهمه سخت بگیرد مامور صالحی نیست (صحیح است) بیائید خواست پادشاه مملکت را که رفع فواصل موجود بین دولت و ملت بوده است عملی کنیم تا شایسته نیک نامی باشید یکی از مایه های نارضائی های مردم ناراحتی از دستگاه وصول بوده است جناب آقای هوبدا حضرتعالی وزیر دارائی هستید ولی کاربجائی رسید که شاهنشاه مقام غیر مسئول بناچار در شرفیابی نمایندگان در کاخ مرمر این مسئله را بزبان آوردند و فرمودند کاری کنید که مامور وصول شما خدمتگزار مردم باشد نه خدمتگزار متنفذین، کسانی را انتخاب کنید که انصاف و عدالت را بپول و زور ترجیح بدهند همانگونه که قول داده اید و مایه دلخوشی همه ماست سعی کنید تماس مامورین وصول را با مردم کم کنید و با صرف ارقام بودجه در راه خدمت بمملکت مردم را تشویق کنید. یک نکته دیگر عرض می کنم و میگذرم، سیاست صحیح مالیاتی را بنده میخواندم از پیش از میلاد مسیح تا امروز یک تعبیر جامع دیدم، طریق صحیح وصول مالیات دو چیز است افزودن قدرت مؤدی مالیاتی و صرف صحیح مالیات در راه خدمت بمردم (صحیح است)، شما برای آنکه مالیات را خوب وصول کنید باید کاری کنید که مردم درآمد بیشتری داشته باشند (صحیح است) قدرت تادیه را در مردم زیاد کنید و بعد نشان بدهید که این مالیات بمصرف حقیقی خودش خواهد رسید، آنوقت مردم زندگیشان سر و سامان خواهد یافت و بعد با میل و رغبت پول خواهند داد چون می دانند پولی را که بشما می دهند در راه سعادت و در راه سلامت خودشان مصرف خواهد شد من امیدوارم که شما توفیق پیدا کنید، من امیدوارم که واقعا” همیشه مخالف خوان دولت نباشم و روزی بیایم اینجا و با دل گرم و چهره بازتر و قلب امیدوارتر بعنوان موافق دولت صحبت کنم (انشاءالله) زبان من همیشه زبان مخالفت نیست من در مهر و دوستی و صمیمت و پاسداری از حق هم زبانم روان است (احسنت).
تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
۳- تعیین موقع جلسه بعد – ختم جلسه
رئیس – با اجازه خانمها و آقایان جلسه را ختم میکنیم جلسه آینده ساعت ۳ بعد از ظهر امروز خواهد بود.
(سه ربع بعد از ظهر جلسه ختم شد)
رئیس مجلس شورای ملی – مهندس عبدالله ریاضی