مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۸

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۰ دی (جدی) ۱۳۰۳ نشست ۱۰۸

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره‏۵

جلسه: ۱۰۸

صورت مشروح مجلس یوم شنبه بیستم جدی هزار و سیصد و سه مطابق چهاردهم شهر جمادی‌الثانیه هزارو سیصد و چهل و سه

مجلس دو ساعت و ربع قبل از ظهر به ریاست آقای مؤتمن‌الملک تشکیل گردید (صورت‌مجلس یوم پنجشنبه هیجدهم جدی را آقای آقا میرزا جواد خان قرائت نمودند)

رئیس- آقای سلطان‌العلماء (اجازه)

سلطان‌العلماء- بنده پریروز نیم ساعت قبل از وقت حاضر بودم مع‌هذا بنده را جزء دیرآمدگان بی‌اجازه نوشته‌اند

رئیس- تحقیق می‌شود. آقای مشیر معظم (اجازه)

مشیر معظم- بنده قبل از دستور عرضی دارم

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- در مسئله تأکید در آوردن بودجه سال آتیه در جلسه قبل بنده اظهاراتی کردم و در صورت‌مجلس نوشته نشده چون این موضوع اهمیت داشت استدعا می‌کنم مقرر فرمایید نوشته شود.

رئیس- اضافه می‌شود آقای امیر احتشام (اجازه)

امیر احتشام- آقای آقا میرزا یدالله خان از مقام محترم اجازه خواسته بودند ولی در صورت مجلس ایشان را غائب بی‌اجازه نوشته‌اند

رئیس- این هم تحقیق می‌شود دیگر ایرادی نیست؟ اظهاری نشد

رئیس- آقای مشیرمعظم (اجازه)

مشیر معظم- چند جلسه قبل آقای تدین راجع به سیل‌زدگان بیرجند و قائنات اظهاراتی نمودند عجالتاً هم یک تلگراف دیگری از اهالی تون رسیده که در لیله دوم جدی سیل عظیمی آمده و قریب سیصد نفر بی‌خانمان شده‌اند شش رشته قنات هم به کلی مسلوب‌المنفعه شده و بنده خواستم به آقایان نمایندگان محترم تذکری بدهم که باید دولت و مجلس در این باب یک فکرا اساسی بکند

(بعضی از نمایندگان- صحیح است) چون تمام سکنه آن حدود دچار سیل شده و در این موفع زمستان گرفتار فقر و پریشانی شده‌اند و باید زودتر یک فکر اساسی برای این کار کرد

(جمعی از نمایندگان- صحیح است)

رئیس- وارده دستور می‌شویم. قبلاً پیشنهاد آقای یاسایی راجع به مواد شصت و شش و شصت و هفت و هفتاد و یک قانون استخدام مطرح است. مذاکرات راجع به کلیات است آقای کازرونی (اجازه) حاضر نیستند

یک نفر از نمایندگان- خیر

رئیس- آقای دستغیب (اجازه)

دستغیب- عرضی ندارم

رئیس- آقای حائری‌زاده (اجازه)

حائری‌زاده- اصولاً برای این کار کمیسیونی معین شده بود که کلیه این قانون را در تحت نظر گرفت و اصلاح کنند حالا یکی دو ماده را بدون مطالعه در مجلس تصویب کردن نمی‌دانم چه صورتی دارد و ممکن است این مواد ارتباط با سایر مواد داشته باشد و بعد از تصویب کردن نمی‌دانم چه صورتی دارد و ممکن است این مواد ارتباط با سایر مواد داشته باشد و بعد از تصویب اسباب زحمت شود و بنده این را کار خوبی نمی‌دانم از قراری هم که اطلاع یافته‌ام راپورت کمیسیون تقریب اختتام یافته و عنقریب تقدیم مجلس خواهد شد. بنابراین اگر صلاح می‌دانید از دستور این جلسه خارج شود تا راپورت آن از طرف کمیسیون داده شود.

رئیس- آقای شریعت‌زاده (اجازه)

شریعت‌زاده- خواستم خاطر محترم آقایان صاحبان طرح را متوجه سازم به این که کمیسیون تجدیدنظر در قانون استخدام وظایف خودش را انجام داده راپورتش هم حاضر شده است. فقط لازم بود که یک مرتبه دیگر کمیسیون تشکیل شده و راپورت قرائت شده بعد تقدیم مجلس شود و تمام این موادی که مورد نظر آقایان است مطالعه اصلح شده و در ضمن به نظر آقایان می‌رسد. بنابراین تصور می‌کنم اگر اجازه بفرمایید از دستور خارج شود بهتر باشد و وقتی که خبر کمیسیون تقدیم مجلس شد آقایان نظریات خودشان را در آن موقع بفرمایید.

رئیس- باید پیشنهاد شود که از دستور خارج شود. چون آن وز مطابق نظامنامه آقای یاسایی تقاضا کردند جزء دستور شود رای هم داده شد اگر لازم نبود مطرح شود ممکن بود در همان موقع رأی داده نشود ولی حالا که جزو دستور شده است خارج نمی‌شود مگر این که پیشنهاد بشود.

بعضی از نمایندگان- صحیح است.

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- بنده خواستم در جواب آقای حائری‌زاده و شریعت‌زاده عرض کنم چه منافاتی دارد فعلاً که جزو دستور است مطرح شود؟ ..

شاهزاده شیخ‌الرئیس- وقت مجلس تلف می‌شود

آقا سید یعقوب- البته باید وقت مجلس صرف شود اینجا هم مجلس است مسجد که نیست. عرض می‌کنم که مجلس نسبت به یکی دو ماده از قانون استخدام نظریاتی داشت و ایراداتی در نظرش بود آن موارد را فرستاد به کمیسیون کمیسیون هم وظیفه خودش را انجام داده و قصوری نکرده است حالا هم هیچ منافاتی ندارد که مجلس وارد در مذاکره این دو سه پاره بشود البته بعد از آن که آقای شریعت‌زاده مخبر کمیسیون راپورت دادند مجلس نسبت به بقیه هم نظر می‌کند و رأی می‌دهد و همین نظری که آن روز مجلس باید اتخاذ کند راجع به این دو سه ماده امروز اتخاذ می‌کند. به علاوه رأی داده شده که جزء دستور شود. آن راپورت کلی هم که از طرف کمیسیون داده می‌شود مگر غیر از اینها است آن راپورت کلی هم منطبق بر این مواد است و حالا مجلس می‌خواهد سه یا چهار تا از آن مواد را تحت‌نظر قرار بدهد و وقتی راپورت کلی از طرف کمیسیون داده شد نسبت به بقیه‌اش هم اتخاذ نظر می‌کند ابداً هم خارج از نظامنامه نیست و منافاتی ندارد که در این خصوص مذاکره بشود دلیلی هم ندارد که از دستور خارج شود.

رئیس- آقای شریعت‌زاده. (این طور قرائت شد) چون کمیسیون تجدیدنظر در قانون استخدام وظایف خود را انجام داده و مواد پیشنهادی آقای یاسایی را نیز اصلاح نموده و ناچار خبر کمیسیون باید در مجلس در دستور خارج شود.

شیروانی- بنده مخالفم‏

رئیس- بفرمایید.

شیروانی- چیزی که به کمیسیون احاله شد دو قسمت بود یکی طرح قانونی راجع به تجدیدنظر در قانون استخدام یکی هم طرح پیشنهادی آقای یاسایی راجع به این دو سه ماده مخصوص و به عقیده بنده اصلاً تجدیدنظر در قانون استخدام برای همین دو ماده بوده است که اسباب زحمت و اشکال شده بود و همین دو ماده بود که چند روز قبل اسباب اختلاف بین آقای تدین و وزیر مالیه شد و ایشان نظرشان این بود که این ماده باید شکل دیگر تفسیر شود و وزیر مالیه هم نظرشان طور دیگر بود و بالاخره حل نشد و همین طور مسئله بودجه مختل ماند وزارتخانه‌ها هم مطابق میل‌شان هر کدام مواد را تفسیر می‌کنند وزارت مالیه یک طور وزارت خارجه طور دیگر و همین طور سایر وزارتخانه‌ها این است که بنده کاملاً مخالف با خروج از دستور هستم. آقایان ممکن است طرح را مطالعه کرده باشند ولی من الان قانون را نگاه کردم. دیدم چیز خیلی مشکلی نیست اینجا درش حرف زده می‌شود و بالاخره تکلیف دولت و وزارتخانه‌ها معلوم می‌شود که چه باید بکنند فرض بفرمایید الان بودجه سال آتیه را می‌خواهند بیاورند به مجلس. آخر از روی چه ترتیبی تطبیق کنند با قانون استخدام زیرا الان این ماده محل با قانون استخدام زیرا الان این ماده محل اختلاف است بین دولت و مجلس لهذا بنده موافقم که همین امروز در مجلس مطرح شده و زودتر تکلیف دولت معلوم شود.

رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای شریعت‌زاده برای خروج از دستور آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (جمع کثیری قیام نمودند) رئیس- تصویب شد. لایحه معافیت ماشین‌های فلاحتی و صنعتی و از تأدیه حقوق گمرکی مطرح است شور دومش است. ماده اول قرائت می‌شود. (به شرح آتی قرائت شد)

ماده اول- کلیه ماشین‌های فلاحتی و صنعتی و یا قطعات آنها از تاریخ تصویب این قانون تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهد بود. تبصره- معافیت فوق شامل ماشین‌های ذیل و قطعات آنها نیست. ماشین‌های خیاطی، قیطان‌دوزی، قالب‌دوزی و ماشین آژور. ماشین‌های طبع. گراور و صحافی ماشین‌های توتون بری و گلیزسازی ماشین‌های جوراب‌بافی ماشین‌های مربوط به طبخ. خبر از کمیسیون قوانین مالیه به مجلس شورای ملی کمیسیون قوانین مالیه در جلسه ۱۴ جدی ماده الحاقیه پیشنهادی آقای تقی‌زاده را که راجع به معافیت وسایل نقلیه چرخ‌دار بود مورد مطالعه قرار داده به تربیب ذیل تصویب مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نماید. بارکشهای موتوردار مطلقاً و اتومبیل‌های سواری در صورتی که قسمت آنها بیشتر از هزار تومان نباشد از تاریخ تصویب این قانون تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهند بود.

رئیس- (خطاب به داور مخبر کمیسیون قوانین مالیه) این خبر ثانوی ماده علیحده است که پیشنهاد کرده‌اید.

مخبر- بلی در شورای اول پیشنهادی از طرف عده از آقایان نمایندگان مخصوصاً از طرف آقای تقی‌زاده تقدیم شد و به کمیسیون ارجاع شد راجع به این که ماشین‌های چرخ‌دار و وسایل حمل و نقل موتوردار از تأدیه حقوق گمرکی معاف باشد. در کمیسیون هم این طور تصمیم گرفته شد که معافیت برای کامیون و اتومبیل‌های بارکش فراهم و از تأدیه حقوق گمرکی معاف باشد. عده از اعضای کمیسیون هم پیشنهاد کردند. راجع به اتومبیل که آن هم جزو وسایط نقلیه چرخ‌دار است و باید معاف شود این بود که کمیسیون این طور تصمیم گرفت اتومبیل‌هایی که قیمت آن تا هزار تومان باشد آنها از تأدیه حقوق گمرکی معف باشند و از اتومبیل‌هایی که بیشتر قیمت دارد و تحملی است حقوق گمرکی گرفته شود و بالاخره این راپورت تهیه و تقدیم شد.

رئیس- مقصود بنده این است که این ماده یکی باید ضمیمه شود؟ ماده اول بشود یا ماده دوم؟

داور- ماده دوم‏

رئیس- قسمت دیگر این راپورت چطور ماده سوم باید بشود؟

داور- بلی قسمت دومش باید ماده سوم بشود.

رئیس- بالفعل ماده اول مطرح است دوباره قرائت می‌شود.

(به شرح سابق بدون تبصره قرائت شد)

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- موافقم

رئیس- آقای یاسایی (اجازه)

یاسایی- اینجا نوشته شده است کلیه ماشین‌های فلاحتی و صنعتی و یا قطعات آنها یک قسم ادواتی هست که اصطلاحاً به آنها ماشین گفته نمی‌شود ولی آنها هم برای فلاحت خیلی لازم است و در نظر هم هست که آنها معاف باشند. بنابراین بهتر این بود که این طور نوشته می‌شد (پیشنهادی هم تقدیم نموده‌ام در این زمینه) کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی مثلاً یک قسم داس‌هایی هست که برای امر فلاحت خیلی لازم است و نمی‌شود به آنها گفت ماشین در هر صورت نظر بنده این است که آنها هم از حقوق گمرکی معاف باشد و به طور کلی نوشته شود کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و صنعتی این طور بهتر خواهد بود.

مخبر- کمیسیون با نظر آقای یاسایی موافقت دارد که ادوات هم نوشته شود.

آقا سید یعقوب- بنده مخالفم اجازه می‌فرمایید؟

رئیس- موقعی که پیشنهادها قرائت می‌شود آن وقت ممکن است بفرمایید آقای تدین (اجازه)

تدین- بنده با اصل ماده موافقم.

رئیس- آقای اخگر

اخگر- موافقم

رئیس- آقای محمدولی میرزا چطور؟

محمدولی میرزا- موافقم

رئیس- آقای اجاق.

اجاق- بنده هم موافقم.

رئیس- آقای طهرانی- شما هم موافقید.

آقا شیخ محمدعلی طهرانی- بنده با قبول کردن مخبر موافقم.

رئیس- دیگر مخالفی نیست؟

(گفتند- خیر)

رئیس- پیشنهادات قرائت می‌شود. (به شرح آتی قرائت شد)

۱- بنده پیشنهاد می‌کنم ماده اول به این طور اصلاح شود. کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و صنعتی و یا قطعات آنها الی آخر- یاسایی ۲- حقیر پیشنهاد می‌نمایم که ماشین‌های طبع گراور و صحافی نیز از حقوق ورودی گمرک معاف گردد. ضیاء‌الواعظین

رئیس- آقای یاسایی که توضیحی ندارند.

یاسایی- خیر قبلاً توضیح دادم

مخبر- پیشنهاد آقای یاسایی یک مرتبه دیگر قرائت شود (به شرح فوق قرائت شد)

مخبر- بنده در قسمت راجع به فلاحت موافقم که ادوات فلاحتی اضافه شود ولی راجع به قسمت صنعتی قبول نمی‌کنم زیرا آن وقت باعث می‌شود که تمام ادوات صنعتی را از خارجه بدون تأدیه حقوق گمرکی وارد نمایند.

یاسایی- بنده هم قبول می‌کنم همان ادوات فلاحتی نوشته شود.

رئیس- آقای ضیاء‌الواعظین (اجازه)

ضیاء‌الواعظین- بنده در این خصوص توضیح زیادی لازم نمی‌دانم غالب آقایان متوجه هستند که شهرهای ایران چقدر محتاج است به ماشین‌های طبع و گراور و صحافی و برای تعمیم معارف و نشر و پیشرفت علوم چقدر اهمت دارد در غالب شهرهای ایران هنوز ماشین‌های سنگی و دستی دایر است. در شیراز مثلاً دو سه روزنامه هست که با ماشین سنگی طبع می‌شود و هنوز وسایل طبع حروفی بر ایشان فراهم نیست این هست که بنده پیشنهاد کردم ماشین طبع و صحافی و گراور از حقوق گمرکی معاف باشند قسمت مهمی هم ندارد. و به عقیده بنده اگر آقای مخبر با آن شوق و رغبت که در ترویج و تصمیم معارف دارند قبول کنند خیلی خوب است.

مخبر- بنده خیلی تشکر می‌کنم از اظهار لطفی که آقا فرمودند ولی نمی‌توانم این پیشنهاد را قبول کنم چون غالب ماشین‌ها و چیزهایی که از اروپا می‌آید غیر از اشیاء تجملی البته هم طرف احتیاج مردم است و هر کدام یک منافع و خواصی دارد ولی اگر این جا راجع به فلاحت و صنعت بخصوص یک توجه خاصی شده است برای این است که مردم شوق پیدا کنند، از این ماشین‌ها بیاورند و به اقتصادیات مملکت کمک کنند تا ترقی کند. ولی در ضمن باید مواظب بود که عایدات دولت هم که یک قسمت از آن عواید گمرکی است کم شود و از طرفی دیگر راجع به ماشین‌های طبع و غیره همین ماشین‌هایی که داخل در ایران شده است و مردم به آن عادت کرده‌اند بالاخره خودش در عمل تولید یک حسن رقابتی می‌کند و آنهایی هم که حالا با ماشین‌های دستی کار می‌کنند دستگاهشان را می‌فروشند و دستگاه ماشین جدید وارد کنند و تصور می‌کنم در این خصوص همان رقابت تجارتی آها را تشویق می‌کند که ماشین طبع و گراور و صحافی بیاوند. الان هم خیلی زیاد است و در بعضی جاها هم کم ندارند گمرک هم بدهند هیچ اهمیتی ندارد.

رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای ضیاء‌الواعظین‏

آقا سید یعقوب- بنده نسبت به پیشنهاد آقای یاسایی عرض نکردم مخالفم؟

رئیس- این پیشنهاد آقای ضیاء‌الواعظین است.

پیشنهاد آقای یاسایی را مخبر قبول کردند عضو کمیسیون هم گویا نباشید- رأی می‌گیریم بقابل توجه بودن می‌داند قیام فرمایند.

(عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. ماده اول قرائت می‌شود و رأی می‌گیریم.

(به شرح ذیل قرائت شد)

ماده ۱- کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و یا قطعات آنها و از تاریخ تصویب این قانون

تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهد بود.

تدین- بنده پیشنهاد اصلاحی دارم.

رئیس- بفرمایید

تدین- اینجا نوشته شده است کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و یا قطعات آنها. بنده عقیده‌ام این است نوشته شود ماشین‌های فلاحتی و ادوات آن چون ممکن است از عبارت ماشین‌ها و ادوات فلاحتی معنی درست استفاده نشود و اگر نوشته شود ماشین‌های فلاحتی و ادوات آن بهتر شواهد بود.

رئیس- ماشین‌های فلاحتی و ادوات و قطعات آنها.

(بعضی از نمایندگان- صحیح است)

یاسایی- اجازه می‌فرمایید

رئیس- اگر اصلاح عبارتی دارید بنویسید.

یاسایی- آن ترتیبی که آقای تدین فرمودند به عقیده بنده بیشتر اشتباه می‌شود اگر نوشته شود ماشین‌های فلاحتی و ادوات آن ممکن است تعبیر شود به ادوات همان ماشین. در صورتی که مقصود بنده که پیشنهاد کردم و آقای مخبر هم که قبول کردند ادواتی است مربوط به امر فلاحت از قبیل داس و غیره که عرض کردم و این ترتیبی که آقای رئیس فرمودند بهتر است.

مخبر- ممکن است نوشته شود: کلیه ماشین‌های فلاحتی و ادوات فلاحتی و قطعات آنها

رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب قرائت می‌شود. (این طور خوانده شد) بنده پیشنهاد می‌کنم که عبارت بدون ادوات فلاحتی نوشته شود.

رئیس- آقای آقا سید یعقوب بفرمایید

آقا سید یعقوب- آقایان به بنده حمله نفرمایند ما باید در جهت افراط و تفریط واقع نشویم. ماشین را هنوز در ایران درست نمی‌توانند بسازند این است که می‌گوییم باید که هر طور باشد باید وسایل تسهیل ورود این ماشین‌ها را فراهم کرد. آقا دیگر نمی‌توانیم دست تمام آهنگرهای خودمان را ببندیم چون وقتی بنا شد ادوات فلاحتی از قبیل داس و اسباب گاوآهن و تمام این چیزها را از فرنگ بیاوریم پس این آهنگرهای خودمان چه بکنند؟ الان ببینید چقدر در ایران آهنگر هست به کلی اینها صنایعشان از بین می‌رود و به قدری از ادوات فلاحتی در این مملکت می‌ریزند که کارگران ما بیکار می‌شوند بنابراین بنده معتقدم آن چیزهایی را که نداریم از قبیل کارخانه و ماشین بیاوریم ولی آن قسمت‌هایی را که خودمان داریم مثل داس و گاوآهن و غیره و خودمان می‌توانیم درست کنیم دیگر آنها را چرا از خارج بیاوریم. بنابراین خوب است نه جهت افراط را بگیریم نه جهت تفریط را. بلی ماشین را موافقم ولی نسبت به ادوات خوب است ملاحظه کارگرهای خودمان را هم بکنیم. بنابراین دلایلی که عرض کردم با ادوات مخالف هستم.

رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند. (عده قلیلی قیام فرمایند)

رئیس- قابل توجه نشد. آقای مشاراعظم پیشنهادی که کرده‌اید در واقع همین بود که رد شد.

مشاراعظم- بلی همین طور است.

رئیس- ماده اول قرائت می‌شود (این طور خوانده شد) کلیه ماشین‌های صنعتی و قطعات آنها و نیز کلیه ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و قطعات آنها از تاریخ تصویب این قانون تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهند بود.

رئیس- رأی می‌گیریم

مدرس- مدرس اجازه می‌خواهیم بنده پیشنهاد دارم ده سال را زیاد می‌دانم.

رئیس- آقایانی که این ماده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (اغلب قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. تبصره ماده دوم می‌شود یا اینکه ماده را که اخیراً کمیسیون پیشنهاد کرده است آن را ماده دوم کنیم بعد از مستثنیات را برای آخر بگذاریم.

مخبر- بلی، این ترتیب که فرمودید بهتر است. ماده دوم ماده جدید پیشنهادی کمیسیون باشد.

رئیس- ماده دوم قرائت می‌شود.

(این طور قرائت شد) ماده دوم- بارکش‌ها موتوردار مطلقاً و اتومبیل‌های سواری در صورتی که قیمت آنها بیش از هزار تومان نباشد از تاریخ تصویب این قانون تا ده سال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهد بود.

رئیس- آقای سالار لشگر (اجازه)

سالار لشگر- بنده با این ماده مخالفم برای این که این ماده حقوق گمرکم را کم خواهد کرد چون اشخاصی که استطاعت آوردند اتومبیل داشته باشند حق‌الورود آن را هم می‌توانند بپردازند و بهتر اتومبیلی تقریباً دویست و سیصد تومان حقوق گمرکی تعلق می‌گیرد نمی‌شود این ماده را تصویب کرد چون به کلی یک قسمت از عایدات گمرک از بین می‌رود و ممکن است همین اتومبیل‌ها لوکس باشد

مخبر- بنده نظری را که کمیسیون در این موضوع پس از پیشنهاد آقای تقی‌زاده ملحوظ داشت به عرض آقایان رساندم. نظر کمیسیون و همچنین آقای تقی‌زاده که بودند. این بود که سعی شود تا به وسایل مختلفه حمل و نقل جدید و ماشین‌های موتوردار و غیره وارد در مملکت شود و زیاد شود و البته یکی از وسایل زیادی ارزانی آن هم این است که از حقوق گمرک معاف باشد. وقتی که گمرک از آنها گرفته نشد طبعاً ارزان و فراوان می‌شود و به این وسایل نقلیه جدید در مملکت زیاد می‌شود به این مناسبت کمیسیون این موضوع را بدو قسمت تجزیه نمود. یکی بارکش‌ها و ماشین‌های موتوردار است از قبیل کامیون و بارکش‌های کوچک و بزرگ که موتوردار است قرار شد از حقوق گمرک تا ده سال معاف باشد یکی هم راجع به اتومبیل که حضرت والّا می‌فرمایند لوکس است که آن را هم کمیسیون قرار گذاشت تا هزار تومان از هیمت از حقوق گمرکی معاف باشد وبه عقیده کمیمسیون اتومبیل‌هایی که قیمت آنها تا هزار تومان است لوکس نیست و اتومبیل‌های فرد کوچکی است که برای حمل و نقل حیلی مفید است. در هر حال نظر کمیسیون این بود که عرض کردم حالا آقایان مختارند اگر مساعد با این نظر هستند که سعی شود به وسایل ممکنه وسایل نقلیه جدید و ماشین‌های موتوردار به مملکت وارد شود رأی می‌دهند اگر هم صلاح نمی‌دهند رأی نمی‌دهند در هر صورت از نقطه‌نظر عایدات گمرکی ملی‌العجاله سکنه زیادی وارد نمی‌آورد چون الان مقدار زیادی اتومبیل وارد مملکت نمی‌شود و به عقیده کمیسیون منفعت معاف کردن بیشتر از منافع کمرکی آن است حالا اگر آقایان موافقت نداردند البته می‌توانند رأی ندهند

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- بنده در دو جزء این ماده مخالفم.

اولاً راجع به ده سال که خیلی زیاد است ثانیاً راجع به ایرادی که آقای سالار لشکر فرمودند. بنده هم همان را تعقیب می‌کنم و اساساً بنده موافقم با آنچه که راجع به حمل و نقل بار باشد اما عبارت دیگر وسایط نقلیه که اعم است از حمل بار یا انسان بنده به کلی مخالف آن هستم ولی آن چیزی که از برای حمل و نقل بار باشد موافقم. اما آمدیم راجع به اتومبیل فرض بفرمایید آن اتومبیل‌هایی است که خیلی گران است و می‌گویند لردها سوار می‌شوند و آنها هم در ایران خیلی کم است منتهی چهار تا الی پنج تا بیشتر نیست مابقی از هزار تومان قیمتشان کمتر است و اگر بنا شود در این باب بیاییم اجازه بدهیم و به این طور اسباب تسهیل قائل بشویم دو ضررزده‌ایم یکی به اصل سرمایه مردم چون طبیعتاً (جسارت است خودم هم ایرانی هستم) ما ایرانی‌ها علم اکونومی و قناعت و علم زندگانی را نداریم همه‌مان می‌خواهیم توی اتوملیل بنشینیم و می‌گوییم اتومبیل یکی چهار صد تومان که بیشتر نیست اهمیتی ندارد و در ضمن بنزین هم صرف کرده‌ایم یک مشت پول خودمان را هم داده‌ایم به کارخانه و زودتر در عرض دو سال هم خراب می‌شود. این اولاً و ثانیاً وقتی که بنا بشود به فرمایش خودتان این اتومبیل ارزان شود مسلماً بعد از این زیاد وارد می‌کنند زیاد که وارد کردند در گمرک هم باید جلویش را نگیریم؟ خوب است توجه نماییم به نقصان عواید مملکت این بزک منشی و خواجه تاشانی‌ها سال دیگر برای ما عواید باقی نمی‌گذارد زیرا هر جا می‌رسیم معاف می‌کنیم می‌بخشیم آن وقت می‌خواهیم عواید مملکتمان هم زیاد باشد پس عقیده بنده این است که نسبت به اتومبیل هیچ معافیت نباشد و یا اگر دلشان می‌خواهد معاف باشد دو سال بس است دیگر ده سال چرا؟

مخبر- در قسمتی که راجع است به بارکش‌ها بنده هم شخصاً و هم نظر کمیسیون را می‌دانم که فوق‌العاده اهمیت می‌دهند به بارکش‌های موتوردار و گمان می‌کنم توضیح دیگری هم لازم نباشد. در قست دیگر هم نظیر این بوده است که وسایل نقلیه ترویجی شده باشد و در کمیسیون هم پیشنهاد شده است و کمیسیون هم قبول کرده است و راجع به این قسمت واگذار می‌کنم برای مجلس و ممکن است در موقع رای این مسئله را به دو قسمت تجزیه کنند و رأی بگیرند.

رئیس- آقای زعیم (اجازه)

زعیم- بنده مخالف بودم ولی با این ترتیب که آقای داور فرمودند دیگر مذاکرات را کافی می دانم و خوب است داخل پیشنهادها

بشویم

رئیس- آقای مشار اعظم (اجازه)

مشاراعظم- بنده هم مخالفم ولی حالا که بنا شد به طور تجزیه رأی گرفته شود عرضی ندارم

رئیس- مذاکرات کافی است؟

جمعی از نمایندگان- بلی قائم‌مقام- کافی نیست‏

رئیس- آقایانی که مذاکرات را کافی می‌دانند قیام فرمایند (اغلب قیام نمودند)

رئیس- معلوم می‌شود کافی است. چند فقره پیشنهاد رسیده است قرائت می‌شود. (به شرح آتی قرائت شد) ۱- بنده پیشنهاد می‌کنم ماده دوم به شرح ذیل اصلاح شود. بارکش‌های موتوردار از تاریخ تصویب این قانون تا پنجسال از حقوق ورودی گمرک معاف خواهد بود زعیم ۲- میرزا شهاب پیشنهاد می‌کند در ماده ۲ مدت پنجسال منظور شود ۳- بنده پیشنهاد می‌کنم اتومبیل‌های سواری حذف شود اخگر ۴- این جانب پیشنهاد می‌کنم هزار تومان تبدیل بشصد تومان بشود شیخ محمدعلی تهرانی

رئیس- آقای طهرانی (اجازه)

آقا شیخ محمدعلی طهرانی- نظر بنده این است که نسبت به اشخاص موضوعات تفاوت می‌کند بعضی چیزها نسبت به بعضی اشخاص لوکس است و نسبت اتومبیلی که از ششصد تومان به بالا باشد (بنده اصل اتومبیل را شاید لوکس بدانم) لیکن محتاج‌الیه مملکت است از این جهت اتومبیلی که غالباً اجازه می‌کنند. تجار وارد می‌کنند و از این شهربان شهر یا از این جا به قم یا جای دیگر اجازه می‌دهند قیمت بیش از ششصد تومان نیست و اسباب رفاه حال عموم است لیکن اتومبیلی که قیمتش بیش از ششصد تومان باشد غالباً تجار آن طور اتومبیل نمی‌خرند مگر این که بارکش باشد. بنابراین اتومبیلی که قیمتش بیشتر از ششصد تومان باشد اصولاً لوکس است معنی ندارد یک چیزی را که (به نظر من) لوکس است وارد مملکت بکنیم و منافع دولت و ملت را هم خفه نماییم گمرک هم نگیریم بنابراین به عقیده بنده قسمت اتومبیل سواری که قیمت آن بیش از ششصد تومان باشد لوکس است و باید گمرک در محل گمرک گرفته شود

رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای تهرانی آقایانی که قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند. (چند نفری قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد آقای آقا میرزا شهاب (اجازه)

آقا میرزا شهاب‌الدین- امروزه برای تصور یک نفع موهومی داریم رأی می‌دهیم که یک عایدات معلومی از بین برود. بنده هم مخالف نیستم. البته وارد شدن ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و اتومبیل‌های بارکس و غیره در مملکت خوب است ولی باید ملاحظه عواید دولت را هم کرد بخصوص در ایران که خیلی از قوانین سوء اجرا و سوء استفاده می‌شود. حالا امروزه یک ماده قانون وضع می‌کنیم عوض این که ده سال بنویسیم خوب است این را پنجسال قرار بدهیم اگر خوب شد و از این را استفاده کردیم بعد هم انشاء‌الله مجلس خواهد بود و نمایندگان هم خواهند بود عوض ده سال پانزده سال دیگر هم اضافه می‌کنند به عکس اگر دیدند یک مضراتی تولید کرد و یک ضررهایی به معایدات وارد آورد و آن منافعی که در نظر است حاصل نشد محتاج نباشد که آقایان بیایند بنشینند و این قانون را لغو کنند. حالا پنج سال را تصویب بفرمایند بعد از آن که دیدند کار خوبی بوده دهسال بیست سال دیگر هم اضافه بکنند بنابراین بنده پیشنهاد کردم که مدت پنج سال معلوم شود و علاوه بر این وقتی مدت هم کمتر شد آنهایی هم که می‌خواهند موتورها و ماشین‌ها را وارد کنند چون می‌بینند مدت کم است بیشتر عجله می‌کنند و این نظری را که ما داریم برای ورود آنها بیشتر تأمین می‌شود از این جهت بنده پیشنهاد کردم مدت پنج سال باشد دیگر بسته به نظر آقایان‏

حاج میرزاعبدالوهاب- بنده مخالف هستم

رئیس- بفرمایید

حاج میرزا عبدالوهاب- اولاً صدمه به عایدات دولت از حیث گمرک نمی‌زند ولی شاید وقتی زیاد شد صادرات مملکت زیاد می‌شود و از این جهت یک کمرکاتی عاید دولت می‌شود. به علاوه این باج راه‌هایی که گرفته می‌شود از این موتورها جبران این گمرک را می‌کند و به علاوه این که می‌فرمایند ده سال اسباب این می‌شود که بیابند در مجلس بنشینند و این قانون را لغو کنند بنده هم معارضه به مثل می‌کنم برای این که امروز پیشنهاد می‌کنند ده سال آن وقت اگر تا پنج سال باشد و بعد از پنج سال تجدید نماید. بنده بر این موافقم همان طور که به ماده پیشنهاد شده رأی بگیریم آقای آقا میرزا شهاب آقایانی که قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه شد. پیشنهاد آقای سالار لشگر. (به شرح ذیل خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم فقط بارکش فرد تا پنجسال معاف باشد.

سالار لشگر- بنده در اینجا فقط مقصودم بارکش فرد نیست بارکش‌های کوچک در حدود ده پانزده اسب است و اساس مسئله این است که ما خیال می‌کنیم از یک عوارضی که معاف می‌کنم فوراً در مملکت یک رفاهی برای مردم تولید می‌شود در صورتی که الّا همین وسایط نقلیه فعلی که در ایران هست از قبیل شتر و قاطر و خر اینها را تجربه کرده‌ام که چندان فرقی نمی‌کنند مثلاً در سنوانی که کرانی است و جو خرواری بیست تومان و کرایه‌بندی می‌کنند فرضاً به خرواری دو تومان یا سه تومان بعد هم که جو گندم ارزان می‌شود باز همان میزان را می‌گیرند. الان قبل از این قحطی یعنی چند سال قبل کرایه از اینجا به همدان شاید سی تومان بود بعد از این که گندم و جو گران شد فورا کرایه را بالا بردند حالا هم که ارزان شده باز همان حال را دارد. پس این معاف کردن از عوارض گمان نکنند که سبب رفاه عامه می‌شود و از اینجا تا قره‌تو کمپانی‌های کوچک متعددی که فوراً کرایه را ارزان می‌کنند یا مال‌التجاره ارزان می‌شود اینها که تصور می‌کنید خیالات است عملاً دیده‌ایم آنها در موارد اشخاص متفاوت است. یک اتومبیل ممکن است از اینجا تا قره‌تو سیصد تومان بگیرد و فلان آدم را ببرد و از یکی دیگر ممکن است پنجاه تومان بگیرد. اینها یک چیزهایی نیست که بگوییم فوراً در مقابل یک ضرری که به دولت می‌زنیم اسباب رفاه مردم فراهم می‌شود خیر به کلی کار این کرایه‌ها به دست دلال است و بسته به آن شخص مسافر است اگر یک شخصی بود ناشی و نادان ممکن است پانصد تومان از اینجا تا قره تو را بدهد و اگر بالعکس یک شخصی بود دانا و چانه هم بزند و کفتگو بکند ممکن است پنجاه تومان هم کمتر بدهد. پس عجالتاً یک همچو ضرری زدن به عوائد گمرکی چه نتیجه دارد؟ و این فقط روی یک خیالی است حالا آنچه که بنده پیشنهاد کردم راجع به بارکش کوچک است چون بارکش‌هایی که از ده سروار یا کمتر مثلاً شش هفت خروار بار می‌برند (در مملکت ما هیچ چیز به این زودی عملی نیست) در زمستان در این راه‌های بد ما ابداً نمی‌تواند به این آسانی عبور کنند و در این راه‌های پر کل بارکش‌های بزرگ در گردنه‌ها می‌مانند لهذا غیر عملی است و قیمت آنها هم از پنجهزار تومان الی ده هزار تومان است. به تفاوت و هرکسی که استطاعت وارد کردن آنها را داشته باشد استطاعت وارد کردن آنها را داشته باشد استطاعت دادن سیصد تومان یا چهارصد تومان حقوق گمرک را هم خواهد داشت ولی البته اتومبیل‌های مختلف در اینجا هست از قبیل اتومبیل فورد و سیطروئن که مثل فرد یک خروار حمل می‌کند. از روی تجربه و اطلاعاتی که در سنوات اخیر راجع به اتومبیل‌رانی حاصل کرده‌ایم در فصل بهار و تابستان خوب است ولی در زمستان به این اتومبیل‌های کوچک بهتر می‌توانند عبور کنند و ممکن است اگر اتومبیل‌های فورد سیطروین در مملکت وارد کنند که به اندازه ده الی پانزده اسب بار حمل می‌کنند. یک مختصر فرقی راجع به رفت و آمد بکند این هم اگر چه یک اندازه جزیی خواهد بود ولی چتن احساسات یک عده از آقایان نمایندگان این است که پنجسال معاف بشود و تصور می‌کنند که فایده‌های فوق‌العاده دارد به این جهت پیشنهاد کردم این اتومبیل‌های کوچک را معاف بفرمایند و این بدیهی است اگر خوب شد ممکن است سایرین را هم معاف کنیم و اگر خوب نشد پس از پنجسال لغو شود مخبر بنده اولاً دفعه اولی است که می‌شنوم بارکش فرد یعنی بارکش کوچک و حضرت والا پیشنهاد کرده‌اند بارکش فرد و می‌فرمایند مقصود من این است که کلیه بارکش‌های کوچک ...

سالار لشگر- این را اشتباه کردم پیشنهادم را عرض می‌کنم

مخبر- و ثانیاً این که وقتی در موضوع نوافل صحبت می‌کردیم و مالیات نوافل اتومبیل‌ها بنا بود کم بشود هیچ نفرمودند و حالا وقتی که راجع به کارهای تجارتی صحبت می‌شود که ایشان مسئله عایدات گمرک را در نظر می‌گیرند. اولاً باید دانست که این بسته به این است که جنس زیاد بیاید و جنس وقتی زیاد می‌آید ارزش زیاد گمرک نگیریم امروز این اتومبیل‌ها و بارکش‌ها فوق‌العاده در این مملکت وارد نمی‌شود و عایدات زیاد ندارد بعدها زیاد خواهد شد و مسئله کامیون‌ها را که مثال زدند می‌گویید آنها به درد مردم نمی‌خورد و اسباب زحمت می‌شود و نباید

معاف شود اگر وارد نمی‌شود که فرق نمی‌کند پس شما این تشویق را بکنید که بیشتر وارد شود. شما نمی‌خواهید اتومبیل‌های بزرگ که از نقطه‌نظر حمل و نقل مفیدتر است وارد شود؟ و در ضمن مثال فرمودند شتر و گاو ...

سالار لشگر- قاطر.

مخبر- بلی قاطر و این چیزها و فرمودند که هیچ تفاوت نمی‌کند و همیشه در تحت یک اصول است بنده نمی‌خواهم مثل یکی از آقایان مخبرین که گاهی اظهار تعجب می‌کرد و به آقایان بر می‌خورد اظهار تعجب کنم ولی جا داشت که بنده هم اظهار تعجب کنم. زیرا یک اصول و قواعد خیلی محکمی در امور اقتصادی هست و مخصوصاً قاعده عرضه و تقاضا یک قاعده کلی است که هیچ نمی‌شود این مورد را خارج از این قاعده تصور کرد. وقتی یک جنسی زیاد شد و طبیعتاً قیمتش کم می‌شود وقتی اتومبیل در این مملکت زیاد شد آن وقت از شما پنجاه تومان نخواهد گرفت تا قره تو و اگر حضرت والا بخواهید در آنجا چانه هم بزنید و دقت بکنید کمپانی‌ها که تجارت می‌کنند نمی‌گذارند راهی را که می‌شود پنجاه تومان گرفت از شما پانصد تومان بگیرند. باید جهت تمنی می‌کنم آقایان قبول بفرمایند که عبارت این طور باشد که بارکش‌های موتوردار معاف باشد

رئیس- آقای سالار لشگر پیشنهادشان را تغییر داده‌اند بپیشنهاد جدیدی که قرائت می‌شود. (به ترتیب ذیل خوانده شد) پیشنهاد می‌کنم فقط بارکش کوچک فورد و از قبیل آن که اتومبیل ده الی پانزده اسب قوه داشته باشد.

رئیس- آقایانی که این اصلاح را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند (کسی قیام نکرد)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقای حاج آقا اسمعیل (به شرح ذیل خوانده شد) ینده پیشنهاد می‌کنم در ماده دو مدت ۸ سال نوشته شود.

رئیس- پنجسال قابل توجه شد پیشنهاد آقای افشار (به شرح آتی قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم در مدت معافیت ماشین‌ها پنجسال و اتومبیل‌های سواری مشمول این معافیت نباشد.

رئیس- رأی باید بگیریم به قسمت دوم آقای افشار (اجازه)

افشار- در بدو این که قانون وضع می‌کنیم باید ملاحظه کنیم که در ممالک دیگر هم نسبت به مال‌التجاره‌های ما چه قسم رفتار می‌کنند و آن را هم در نظر بکیریم. دولت آمریکا سالی نود میلیون دلار پول دنیا را می‌برد و از ایران هم سالی شش میلیون دلار به مملکت امریکا می‌برد و در امریکا صدی هفتاد ارسالی گمرک م‌گیرند و از این جهت است که قالی‌های ما در آنجا رواج پیدا نکرده و برای هر چیزی که از ایران به مملکت امریکا می‌رود تجار باید مقدار زیادی گمرک بدهند آن وقت ما در صورتی که نظرمان از وضع قانون تسهیلاتی است برای حمل و نقل مال‌التجاره آنها را هم از تأدیه مالیات معاف می‌داریم در صورتی که تأثیر عمده در عوائد مملکت مادارد و تصور می‌کنم در اینگونه قضایا خوب است یک اقدامات متقابله هم در وضع قانون بشود.

رئیس- آقای تدین عضو این کمیسیون نیستند؟

تدین- بنده در اینموضوع عرضی ندارم.

رئیس- آقای مدیرالملک. (اجازه)

مدبرالملک- بنده تعجب می‌کنم از آقای افشار اگر چه حقیقتاً خیلی میل دارم مملکت ما هم متمدن بشود ...

بعضی از نمایندگان- هست.

مدبرالملک- اگر بخواهید تمدن توسعه پیدا بکند چقدر دولت باید زحمت بکشد و خرج بکند با وجود این آقا اینجور می‌فرمایند البته اگر ما هم تجارتمان رسیده به جایی که بتوانیم این کارها را بکنیم خواهیم کرد ولی امروز ما می‌خواهیم اینها را معاف بکنیم تا این که این اتومبیل‌ها را بیاورند به این مملکت و حمل و نقل مال‌التجاره تسهیل بشود. ما نمی‌خواهیم به قدری کمرک زیاد بکنیم که برای دفعه دیگر مال‌التجاره فرستاده نشود. نظریه کمیسیون هم این بوده است مردم تشویق شوند و از این ماشین‌ها وارد کنند در این صورت بنده با این پیشنهاد مخالفم.

رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن قسمت دوم پیشنهاد آقای افشار که اتومبیل‌های سواری مشمول این معافیت نباشد آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (اکثر قیام نمودند)

رئیس- نصویب شد. ضمناً مقصور آقای زعیم هم حاصل شد پیشنهاد آقای سرداد عشایر. (به این ترتیب قرائت شد) این بنده پیشنهاد می‌کنم که گمرک از کلیه اتومبیل گرفته شود ولی از روی قیمت.

رئیس- این پیشنهاد حالا دیگر موردی ندارد. پیشنهاد آقای قائم‌مقام. (به شرح آتی خوانده شد ۹ بنده پیشنهاد می‌کنم برای اتومبیل جای بارکش عموماً و اتومبیل‌های سواری مخصوص مسافرین گمرک صدی پنج منظور شود.

رئیس- راجع به قسمت اول این پیشنهاد توضیح بدهید.

قائم‌مقام- بنده می‌خواهم یک قسمت از فرمایشات آقای تقی‌زاده که این پیشنهاد را تقدیم کردند تذکر بدهم. ایشان می‌فرمودند که در این مجلس هر چه لایحه حذف مالیات پیشنهاد می‌شود آن را اهمال می‌کنند این است که بنده عرض می‌کنم اگر مقصور از معافیت این است که یک تسهیلی برای وارد شدن اتومبیل در مملکت فراهم شود. اگر بنا باشد که کلیه اتومبیل‌ها را از تأدیه حقوق گمرکی معاف کنیم آن وقت یک مبلغ گزافی به عایدات دولت ضرر می‌خورد و حالا از اتومبیل صد پانزده حقوق گمرکی می‌گیرند و اگر حقوق گمرکی اتومبیل را صد پنج نمایند اتومبیل زیاد وارد این مملکت می‌شود و محل آن صد ده را هم پر می‌کند و الّا اگر آن را به کلی از دادن حقوق گمرکی معاف کنیم آن وقت صدمه زیادی به گمرک وارد می‌آید در اینجا آقای سالار لشگر فقط اتومبیل فرد را پیشنهاد کردند و این در واقع یک انحصاری است که به یک کارخانه داده می‌شود در صورتی که کارخانجات دیگر هم هست که کامیون‌های بزرگ می‌سازند و شاید قیمت آنها از هزار تومان هم زیاد نباشد به این جهت بنده اتومبیل بارکش را پیشنهاد کردم در قسمت دوم که اتومبیل‌سواری باشد بنده عرض می‌کنم که اتومبیل سواری دو قسم است یکی آن است که به عقیده آقای طهرانی لوکس است که سه چهار نفر بیشتر در آن نمی‌توانند سوار شوند ولی یک قسم دیگر هست که اسمش اتوبوس است و شانزده تا بیست و چهار نفر مسافر جا می‌گیرد آنها هم چون برای تسهیل مسافرت مردم است به عقیده بنده باید حقوق گمرکی آنها را یک اندازه کسر کرد که زیادتر وارد شود و سبب سهولت مسافرت بشود.

رئیس- این پیشنهاد مجددا قرائت می‌شود. (به شرح سابق خوانده) رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن این پیشنهاد آقایانی که موافقند قیام فرمایند. (عده قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. پیشنهاد آقا رئیس‌التجار (به این طریق قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم که کلیه اتومبیل مسافری و بارکش از حقوق گمرکی معاف باشد غیر از اتومبیلی که اشخاص برای سواری شخصی در شهرها وارد می‌نمایند

رئیس‌التجار- به عقیده بنده اتومبیل‌های لوکس عبارت از اتومبیل‌هایی است که وارد می‌کنند فقط برای سواری خودشان در شهرها و البته قیمت آنها هم پانصد ششصد تومان هزار تومان است و کسی که استطاعت نگاهداری یک چنین اتومبیلی را دارد و حقوق گمرکی را هم باید بدهد بلکه به عقیده بنده بیشتر هم باید بدهد ولی باید فهمید که در مملکت ما اتومبیل لازم است یا خیر؟ گمان می‌کنم کسی تردید در لزوم آن نداشته باشد و البته برای رفتن از اینجا به خراسان یا شیراز اتومبیل سواری بهتر از الاغ و شتر سواری است و هر چه اتومبیل در این مملکت بیشتر باشد آبادی مملکت بیشتر است و وقتی که یک تاجری می‌خواهد یک اتومبیل بارکشی که پنج هزار تومان قیمت دارد وارد کند می‌بیند هزار، قزار و پانصد تومان از آن حقوق می‌گیرند بنابراین کمتر وارد می‌کنند و اگر این قبیل اتومبیل‌ها را از حقوق گمرکی معاف کنیم از طرق دیگر برای مملکت بیشتر منافع دارد.

رئیس- در قسمت دوم که را داده شده است. باید رأی بگیریم. به قسمت اول آقایانی که قسمت اول پیشنهاد آقای رئیس‌التجار را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند (عده قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد. ماده سوم

اخگر- بنده هم یک پیشنهادی تقدیم کرده‌ام

رئیس- یک پیشنهادی یکی از آقایان کردند راجع به حذف اتومبیل‌های سواری و قابل توجه شد ضمناً نظر سرکار هم تأمین شد ماده سوم. (به شرح ذیل خوانده شد)

وسایط نقلیه که محمول آنها فقط ماشین‌های فلاحتی و صنعتی و یا قطعات ماشین‌های مزبور باشد از تأدیه باج راه و مالیات نواقل معاف خواهد بود ولی صاحبان آن باید ورقه معافیت را که وزارت مالیه ترتیب می‌دهد در دست داشته باشند

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- بنده در قسمت باج راه موافقم ولی در قسمت نواقل چون قانون تخصیص داده است مالیات نواقل را برای بلدیه شهرها به این جهت بنده در این

قسمت این ماده مخالفم. برای این که به عواید مملکتی ضرر می‌خورد ولی موافق هستم که از حقوق گمرکی و باج راه معاف باشند ولی در قسمت معاف بودن از نواقل بنده مخالفم برای این که مالیات نواقل را در محل خود مصرف کنند.

مخبر- این ماده به طوری که آقایان ملاحظه می‌فرمایند در اثر پیشنهادی است که بعضی از آقایان نمایندگان مخصوصاً آقای ارباب کیخسرو کردند و به کمیسیون مراجعه شد و در آن دقت و مطالعه شد و بالاخره کمیسیون این ماده را راپورت داد. در قست باج راه چون آقای آقا سید یعقوب مخالفت نکردند بنده هم عرضی نمی‌کنم و اگر بعد آقایان دیگر مخالفت کردند بنده هم دلایلی که در نظر گرفته شده بود عرض می‌کنم و راجع به نواقل اساس مطلب صحیح است که نباید سعی کرد عوائد مملکتی کسر شود. ولی اگر بنده می‌خواستم از نقطه‌نظر حفظ این ماده و دفاع از این ماده یک دلایلی گفته باشم کمان می‌کنم خود آقا هم متقاعد بشوند. حالا ناچارم این نکته را به عرض کنم که قانون بلدیه که می‌فرمایند فقط یک قانونی است که روی کاغذ است. این مالیات نواقل را که می‌فرمایند برای آبله‌کوبی است من نمی‌دانم اصلاً چه مبلغ است و چه مبلغ آن را برای آبله‌کوبی می‌دهند. مدت‌ها بود که آقای امیر اعلم در این باب کشمکش‌های کردند و اگر هم می‌دادند خیلی خیلی کم بوده است و البته باید سعی کرد که این طور نشود. در هر حال بر می‌گردیم بر سر موضوع آقای آقاسید یعقوب می‌فرمایند عوائد کسر می‌شود بنده عرض می‌کنم کم نمی‌شود برای این که ملاحظه بفرمایید چه چیزهایی را از نواقل معاف می‌کنند وسایط نقیله که محمولش ماشین‌های فلاحتی و صنعتی است آنها را از دادن نواقل معاف می‌کنند. حالا ملاحظه بفرمایید که عایدات نواقل این وسایل در سال چقدر می‌شود یا مثلاً فرض بفرمایید که سال چقدر از این گاری‌ها که محمول آنها ماشین‌های فلاحتی و صنعتی است وارد قزوین می‌شود بنده گمان می‌کنم نواقل آن مقدار زیادی نباشد که به عایدات بلدی سکته وارد بیاورد بلکه از نقطه نظر آن اصلی که ما در نظر داریم بهتر است زیرا مقصود ما این است مردم را تشویق کنیم که ماشین‌های فلاحتی و صنعتی وارد کنند و به درد اوضاع اقتصادی این مملکت بخورد و از نقطه‌نظر آن اصل این ماده اینجا پیش‌بینی شده است و حالا که آقایان به مواد دیگری رأی داده‌اند خوب است باین ماده هم رأی بدهند و همان طور که عرض کردم از نقطه‌نظر نواقل یک ضرر فوق‌العاده به عایدات بلدیه‌ها نخواهد خورد. در پیشنهادی که داده شده بود عبارت این طور نوشته شده بود که ماشین‌های فلاحتی و صنعتی از داده باج راه و نواقل معاف باشند و در کمیسیون عبارت این طور شد که در ماده نوشته شده است چون آقایان باید متوجه این نکته باشند که از خود اشیاء باج راه نمی‌گیرند بلکه از آن وسایل نقلیه که این اشیاء در آنها است باج راه می‌گیرند بنابراین آمدند و این طور تصمیم گرفتند. وسایط نقلیه که محمول آنها ماشین‌های فلاحتی و صنعتی است از باج راه و نواقل معاف باشد و مقدار آن هم زیاد نخواهد بود.

رئیس- آقای دستغیب (اجازه)

دستغیب- دفاعی که آقای مخبر کردند در واقع دفاع از فرمایشات آقای آقا سید یعقوب نبود بلکه خودشان هم تصدیق فرمودند و یک کلمه هم در آخر فرمودند که چیز مهمی نیست یعنی عوائد بلدی چندان کسر نمی‌شود. حالا کم یا زیاد بشود اصلاً گفتگو در این است که همان معاف بودن از عوارض و مالیات نواقل باید به مصرف خود شهر برسد و خرج راهی بشود که در روی آن درشکه و اتومبیل حرکت می‌کند ولو این که محمولشان ماشین‌های فلاحتی یا صنعتی باشد چون خرابی به راه وارد می‌آورد باید مالیات نواقل را بدهد آقای مخبر فرمودند چندان اهمیتی ندارد و جزیی است بنده عرض می‌کنم وقتی بنا شد همه چیز را بگوییم اهمیتی ندارد و جزیی است آن وقت اینها خودش رویهمرفته یک کلی می‌شود. پس به عقیده بنده برای تشویق همان معافیت از گمرک کافی است و بنده معتقدم که قسمت نواقل از این ماده حذف شود

رئیس- آقای زعیم

زعیم- بنده مخالفم

رئیس- آقای ارباب کیخسرو (اجازه)

ارباب کیخسرو- البته برای یک مملکتی که می‌خواهد همه قسم وسایل آسایش داشته باشد گمرک باید بدهد باج راه و نواقل هم باید بدهد ولی باید دید که این معافیت از چه نقطه‌نظر است برای این صدمات و لطماتی است که از حیث نداشتن یک صنایع سرشار یا از حیث نداشتن فلاحت خوب به مردم رسیده است و این معافیت از این نقطه‌نظر است که یک مساعدتی نسبت به آنها شده باشد. آقایان در نظر دارند که یک عده از نمایندگان پیشنهادهای گوناگونی دادند در باب این که دولت سابق یک کرور دو کرور برای مسئله فلاحتی و غیره به مردم کمک کند. حالا بنده تصور می‌کنم با آن پیشنهاداتی که شد است و با آن نظریات خیرخواهانه که آقایان داشتند البته لازم است در این مورد مساعدت کنند به علاوه اینجا یک موضع دیگری هم هست و آن این است که ماشین‌های فلاحتی و چیزهایی که مخصوص فلاحت است غالباً وارد شهر نمی‌شود و همین طور ماشین‌های صنعتی وارد شهر نمی‌شود. برای این که اغلب کارخانه‌جات را بیرون شهر می‌سازند و از خارج شهر این اشیاء را به محل‌های خود می‌برند در این صورت عقیده من این است با آن نظری که اغلب آقایان داشتند که دولت یک مبلغی کمک کند بهتر این است که از همین ممر مساعدت کنند و آن مقصودی که آقایان داشتند حاصل می‌شود و وسایل تشویق فراهم می‌شود و در این مدت هم تجربه می‌شود که این مقصود تا چه درجه ترقی کرده است

(جمعی گفتند- مذاکرات کافی است)

رئیس- پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب قرائت می‌شود (این طور خوانده شد) بنده پیشنهاد می‌کنم که لفظ نواقل حذف شود

آقا سید یعقوب- بنده در توضیحاتی قبلاً عرض کردم مقصودم را به عرض مجلس رساندم و عرض کردم راجع بنواقل چون قانون مصرفش را معین کرده و در دوره دوم قانون آن تصویب شده است حالا اگر ما ایراد داشته باشیم که در محل خودش خرج نمی‌شود باید بگوییم که چرا به مصرف محل خودش نمی‌رسد و الّا از اصل مالیات نواقل نمی‌شود صرفنظر کرد باین جهت بنده پیشنهاد کردم که کلمه نواقل حذف شود حالا آقای ارباب می‌فرمایند که این ماشین‌آلات را وارد شهر نمی‌کنند خیلی خوب بنده عرض می‌کنم اگر وارد نشد که نواقل نمی‌دهد ولی اگر وارد شهر شد باید نواقل بدهد

رئیس- رأی می‌گیریم به قابل توجه بودن پیشنهاد آقای آقا سید یعقوب آقایانی که تصویب می‌کند قیام فرمایند (عده قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد.

آقای شیروانی- مقصود اضافه کردن کلمه ادوات است‏

شیروانی- خبر توضیح می‌دهم

رئیس- پیشنهاد آقای شیروانی (به شرح ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم ماده سوم این طور اصلاح شود. وسایط نقلیه که محمول آنها فقط ادوات ماشین‌های فلاحتی و ماشین‌های صنعتی و یا قطعات ماشین‌های مزبوره باشد از تأدیه هر گونه عوارض معاف خواهد بود

شیروانی- اولاً بنده موافق نیستم که در اینجا کلمه باج راه ذکر شود چون باج راه یک مالیات قانونی نیست که در اینجا معافیت آن را تصدیق کنیم به علاوه عوارض (دکه بنده نوشته‌ام برای این است که ممکن است بعدها هم بر بعضی اشیاء یک مالیات‌هایی تحمیل کنیم) و برای پیش‌بینی از مالیات‌هایی که ممکن است بعدها تصویب شود. این است که بنده این پیشنهاد را کردم‏

رئیس- آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام نمایند (عده قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد ماده سوم قرائت می‌شود بعد رأی می‌گیریم مخبر- در این ماده باید کلمه ادوات هم اضافه شود

زعیم- بنده هم پیشنهادی کرده بودم. (پیشنهاد ایشان به مضمون ذیل خوانده شد.)

پیشنهاد می‌کنم وسایط نقلیه که محمول آنها ماشین‌های فلاحتی و صنعتی خواهد بود از هیچگونه عوارض داخلی معاف نخواهند بود.

زعیم- نظر بنده از این پیشنهاد این نیست که در اصل پیشنهاد رأی گرفته شود ولی توضیح بنده مدخلیت دارد در رأیی که به اصل ماده پیشنهادی کمیسیون داده می‌شود.

رئیس- (خطاب به آقای زعیم) مقصودتان این است که در ماده رأی گرفته نشود؟

زعیم- خیر توضیحات بنده در رأی گرفتن راجع به این ماده اثر دارد اساس نظریه در موضوع این قانون متوجه به این بود که ندای تشویقی باشد از برای زیاد شدن وسایط نقلیه و ماشین‌های صنعتی و فلاحتی و در حقیقت استقبالی از تمدن امروزه شده باشد. ولی این بالاخره برای ما یک خیال موهومی است و برای این خیال شایسته نیست امورات داخلی مملکت را ما برهم بزنیم و بگوییم نواقل گرفته نشود باج راه گرفته نشود. آقای ارباب در ضمن توضیحات خودشان فرمودند که این ادوات فلاحتی غالباً داخل شهر نمی‌شود بسیار خوب. اگر از خارج می‌رود که زحمتی متوجه

آنها نمی‌کند به علاوه یک نکته دیگری هم هست و آن این است که صرف‌نظر از این که یک عوائدی را ما از گمرک کسر می‌کنیم یک خرجی هم از برای این مسئل معافیت دست می‌کنیم برای این که اولاً وزارت مالیه مجبور می‌شود یک پته‌های مخصوصی تهیه نماید که بوسیله آنها بتواند این بارها را مرتب نماید زیرا آن ماشین‌هایی که وارد سرحد می‌شود تمام بسته است و باید تقسیم شود و محمولات بیست منی بیست و پنج منی درست کنند که الاغ و قاطر بتواند حمل کند و این تولید زحمت می‌کند و آن وقت هم یک دسته چاروادار جلو یک دسته عقب و بالاخره می‌بایستی مأمورین زیادی تهیه شود برای این که به هر باری یک پته مخصوصی بزند و این مشکل است به علاوه بنده تصور می‌کنم اساساً این ماده که وسایط نقلیه و محمول آنها و غیر از باج راه معاف باشند هیچ اثری هم در عمل نمی‌کند. برای این که آن کسی که حمل می‌کند کرایه می‌گیرد و این معافیت باج راه هیچ تأثیری در ان کرایه نخواهد کرد. این بود عرایض بنده دیگر بسته است به نظر آقایان‏

مخبر- با این که بنده همچو احساس می‌کنم که این ماده رد خواهد شد معهذا نه تنها از نقطه‌نظر مخبری کمیسیون بلکه به واسهط عقیده که شخصاً دارم و فوق‌العاده مهم است عرایضی عرض می‌کنم آقاینان خیلی سست و سرد می‌فرمایند که یک قانونی است اهمیت ندارد بلکه در ضمن صحت گفته می‌شود خیالات موقوم و برای استقبال از تمدن و غیره این کار را می‌کنیم. بنده عرض می‌کنم آیا این خیال موهوم نیست آقا ما می‌خواهیم این مملکت آباد شود یا نه؟ و وقتی که بخواهیم مملکتمان آباد شود باید وسایلش را فراهم کنیم یا نه؟ آیا راه فراهم آوردن و سایلش چیست؟ بایتستی به کارهایی که سایر ممالک کردند نگاه کنیم و ببینیم که آنها چه کردند وقتی که ژاپونی‌ها خواستند مملکتشان را از حیث اوضاع اقتصادی آباد کنند و تمدن اقتصادی‌شان را خواستند تغییر بدهند چه تشویقاتی کردند چه تسهیلاتی کردند به چه طریق ماشین‌ها را معافیت دادند و چه قدر پول دستی به مردم دادند که ماشین وارد کننده و بالاخره به این ترتیب تغییر دادند. ولی امروز که ما می‌خواهیم شروع کنیم به یک کاری اولاً با یک سردی داخل می‌شویم و به علاوه گفته می‌شود به یک خیال موهوم پس از این قرار معلوم می‌شود که واقعاً ما معتقد هستیم که تمام اینها حرف است و باید این مملکت به همین حال باقی بماند. از طرف دیگر سابق که صحبت می‌شد بیشتر همیشه یک ماه در موضوع باج راه اظهار مخالفت می‌کردند که چرا باید باج راه بگیرند و حالا آن باج را در مورد بهترین مال‌التجاره که وارد مملکت می‌شود می‌خواهند تصدیق کنند که باید گرفت دلیلش را هم می‌فرمایند که اگر در این جا ذکر کنیم قانونی می‌شود عرض می‌کنم اولاً چیزی که قانون برایش نوشته شده هر قدر هم به طور صریح ذکر شود قانونی نخواهد شد به علاوه در ضمن بودجه آقایان رأی دادند بر این که جزء عایدات مملکتی باشد امروز اگر بگویند گرفته نشود آن وقت قانونی خواند شد. از طرفی عرض می‌کنم خود آقایان غالباً می‌فرمودند که این باج راه کمرشکن است حالا آیا باج راه‌هایی که می‌گیرند زیاد است یا از نقطه‌نظر عایدات اگر ما بخواهیم آنها را حذف کنیم خیلی لطمه به عایدات وارد می‌شود کار ندارم ولی عرض می‌کنم حالا ار یک مال‌التجاره که به تصدیق همه آقایان بهترین مال‌التجاره‌ها است که وارد مملکت می‌شود یک مالیاتی می‌گیرید از این جهت بنده تمنا می‌کنم یک قدری دقت کنید چون ممکن است حواس آقایان جمع نباشد و یک ماده رد بشود و البته معلوم است کمیسیون هم علاقه خاصی غیر از علاقه که سایر آقاین داردند نداشته است یک قانونی را کمیسیون پیشنهاد کرده است. مخبر کمیسیون هم طبعاً یک نظر خصوصی ندارد که اگر فلان ماده قبول بشود یک تفاوت‌های بزرگی در زندگانی او خواهد شد و اگر رد شد یک تفاوت‌های دیگری خواهد داشت اگر هم دفاع می‌شود از نقطه‌نظر این است که آن نظریاتی که در کمیسیون گفته شده کاملاً مدافه شده و حلاجی شده و به عرض آقایان می‌رسد و البته آقایان هم باید مطالعه کنند ملاحظه کنند آن وقت اگر صلاح دانستند رأی می‌دهند و الّا رأی نمی‌دهند

رئیس- رأی می‌گیریم بقابل توجه بودن پیشنهاد.

زعیم- بنده پیشنهاد را پس می‌گیرم چون در واقع به نظر بنده حذف آن ماده لازم است خوب است در اصل ماده رأی گرفته شود. شاید آقایان رأی ندهند.

رئیس- پیشنهادهای دیگر رسیده است می‌ماند برای بعد از تنفس. (در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)

رئیس- پیشنهاد آقای طهرانی (به شرح ذیل قرائت شد) این بنده پیشنهاد می‌نمایم ماده تجزیه شود به این طریق که یک دفعه به حذف (و مالیات نواقل) رأی گرفته شود و دفعه دیگر به اضافه آن.

رئیس- بفرمایید.

آقا شیخ محمدعلی طهرانی- بنده احساس می‌کنم که آقایان وکلا در مسئله عوارض راه حاضر هستند که الغا شود لیکن جماعتی که این عقیده را دارند عده هستند که معتقدند راجع به نواقل نباید لغو شود و چون هر دو جزء را وارد آن کسی که عقیده‌اش این است باج راه باید اسقاط شود لیکن نواقل نباید اسقاط شود حالت ممتنع را پیدا می‌کند و شاید رد بشود از این جهت بنده پیشنهاد می‌کنم که نسبت به مالیات بلدی علیحده رأی گرفته شود و باج راه هم علیحده رأی گرفته شود تا این که ممتنع در بین پیدا نشود که شاید رد ضمن یکی قبول بشود و دیگری رد بشود.

رئیس- خوب این راجع به موقع رأی گرفتن است فقط پیشنهادی که مانده است مال آقای آقا میرزا شهاب است

یک نفر از نمایندگان- خودشان حاضر نیستند.

اخگر- بفرمایید قرائت کنند (به مضمون آتی خوانده شد) میرزا شهاب پیشنهاد می‌کند رد ماده سه اضافه شد برای مدتی که در ماده اول و دو ذکر شده است‏

مشاراعظم- بنده این پیشنهاد را قبول می‌کنم.

رئیس- بفرمایید.

مشار اعظم- چون در این ماده مدت ذکر نشده است و معلوم نست این معافیت برای چند سال است این است که پیشنهاد شده است که معلوم شود این هم تا ده سال است.

رئیس- آقایانی که این پیشنهاد را قابل توجه می‌دانند قیام فرمایند (عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- قابل توجه نشد (خطاب به مخبر) ادوات فلاحتی هم باید اضافه شود.

مخبر- بلی

رئیس- قبلا ماده قرائت می‌شود بعد تجزیه می‌کنم. (به شرح ذیل قرائت شد)

ماده ۳- وسایط نقلیه که محمول آنها فقط ماشین‌ها و ادوات فلاحتی و قطعات آن یا ماشین صنعتی و قطعات آن باشد از تأدیه باج راه و مالیات نواقل معاف خواهند بود ولی صاحبان آن باید ورقه معافیت که وزارت مالیه ترتیب می‌دهد رد دست داشته باشند.

رئیس- رأی گرفته می‌شود به این ماده به ترتیبی که تجزیه می‌شود از اول ماده (تا از تأیه باج را معاف خواهند بود ولی صاحبان آن الی آخر ماده) آقایانی که این قسمت را تصویب می‌کنند قیام فرایند (عده کثیری قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد. به قسمت دوم رأی می‌گیریم (وسایط نقلیه که محمولات آنها ماشین‌ها و اشیایی است که در این ماده مذکور است از مالیات نواقل معاف خواهند بود ولی صاحبان آن الی آخر) آقایانی که این قسمت دوم را تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- تصویب نشد تبصره که بعد از ماده اول بود و ماده چهارم می‌شود مطرح است (ماده مزبور به شرح سابق قرائت شد)

رئیس- آقای آقا سید یعقوب (اجازه)

آقا سید یعقوب- بنده موافقم

رئیس- مخالفی ندارد؟

(گفته شد- خیر)

رئیس- رأی گرفته می‌شود به این ماده آقاینای که تصویب می‌کنند قیام فرمایند. عده کثیری قیام نمودند

رئیس- تصویب شد ماده پنجم (به شرح ذیل قرائت شد)

ماده ۵- وزارت مالیه مأمور اجرای این قانون است.

رئیس- مخالفتی ندارد؟ آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (جمع کثیری برخاستند)

رئیس- تصویب شد آقای تدین (اجازه)

تدین- بنده برای این که رفع اشتباه از خوم بشود عرض می‌کنم این ماده پنج که رأی گرفته شد موردش حالا نیست برای این که دارد وزارت مالیه مأمور اجرای این قانون است کدام قانون؟ یک ماده‌اش که ارجاع به کمیسیون شده است و به عقیده بنده سابقه هم ندارد برای این که سابقه مجلسی این بود که وقتی قانون تصویب می‌شد در آخر نسبت به ماده که راجع به اجرای قانون بود رأی می‌گرفتند این اشکال به نظر بنده رسیده است.

رئیس- در هر صورت یک قانونی خواهد گذشت یا فقط وزارت مالیه مأمور اجرایش خواهد بود در این صورت همین طور به این ماده که رأی داده شده صحیح است اگر هم یک وزارتخانه دیگری نباشد اضافه شود آن وقت ضمیمه می‌کنیم.

جمعی از نمایندگان- صحیح است

رئیس- چند فقره خبر کمیسیون مرخصی رسیده است باید قرائت شود و رأی بگیریم (به شرح ذیل قرائت شد)

آقای شریعتمدار دامغانی نماینده محترم بر طبق تلگرافی که از ایشان واصل شده اشعار داشته‌اند که چون مبتلا به مرض و بستری هستم بیست روز بر مدت اجازه غیبت

ایشان افزوده شود کمیسیون نظر به مدارکی که برای صحت اظهار ایشان داشت عذر ایشان را هر چه دانسته تقاضای ایشان را تصویب می‌نماید که از تاریخ ۱۳ برج جاری غائب با اجازه باشند

رئیس- آقایانی که مفاد ...

آقا سید یعقوب- اصلاح عبارتی داشت زیرا موجه را متوجه خواندند رئیس- به عبارت رأی نمی‌گیریم رأی می‌گیریم به تقاضای مرخصی آقای شریعتمدار دامغانی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند)

تصویب شد (راپورت دیگر به مضمون ذیل خوانده شد)

آقای میرزا سلیم خان ایزدی نماینده مخترم به واسطه کسالت مزاج تقاضای ۱۵ روز غیبت با اجازه از تاریخ ۴ جدی کرده‌اند کمیسیون عذر ایشان را موجه دانسته تصویب می‌نماید.

آقا میرزا سلیم خان ایزدی- چون موقعش منقضی شده استرداد می‌کنم

رئیس- راجع به مرخصی آقای حاج ملک‌التجار (این طور قرائت شد)

آقای حاج ملک‌التجاره- نماینده محترم به واسطه این که گرفتار مرض و مشغول معالجه هستند هفت روز از تاریخ ۱۳ جدی تقاضای اجازه غیبت کرده‌اند کمیسیون موجه ایشان را پذیرفته تصویب می‌نماید.

رئیس- آقایانی که تقاضای مرخصی آقای ملک‌التجار را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده زیادی قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد راجع به مرخصی آقای شیخ‌العراقین‌زاده (به این مضمون قرائت شد)

آقای شیخ‌العراقین زاده نماینده محترم تقاضای یک هفته مرخصی از تاریخ ۷ جدی کرده‌اند کمیسیون تصویب می‌نماید که نماینده با اجازه نوشته شوند.

رئیس- آقایانی که مرخصی هفت روزه آقای شیخ‌العراقین‌زاده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده زیادی قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد (خبر دیگر راجع به آقای مصباح‌السلطنه نماینده محترم از سیستان تلگرافاً تقاضای یک ماه دیگر غیبت با اجازه کرده‌اند کمیسیون چون پذیرفتن این تقاضا را برخلاف حقانیت دید تصویب ننمود

رئیس- آقای تدین (اجازه)

تدین- بنده تصور می‌کنم کمیسیون دقت کاملی در تلگرافی که آقای مصباح‌السلطه به مجلس عرض کرده‌اند نفرمده‌اند. آقای مصباح‌السلطنه در تلگرافی که از سیستان عرض کرده‌اند اظهار داشته‌اند به واسطه بارندگی زیادی که شده است قسمت اعظم را سیستان و بیرجند خراب شده است و مانع آمدن ایشان شده و بنده شخصاً تلگراف را تقدیم مقام ریاست کردم و البته همان روز به کمیسیون عرایض فرستاده شده است. بنده تصور می‌کنم اگر این پیش آمد مانع نمی‌بود آقای مصباح‌السلطنه عذر غیر موجهی را اظهار نمی‌کردند

رئیس- رأی می‌گیریم به مفاد راپورت کمیسیون را که مبتنی بر رد مرخصی آقای مصباح‌السلطنه تصویب می‌کنند قیام فرمایند. (عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس- رد شد

یک نفر از نمایندگان- به مرخصی رأی گرفته شود

رئیس- راپورت که رد شد قهراً مرخصی تصویب می‌شود خب کمیسیون راجع به آقا میرزا یدالله خان (به شرح ذیل خوانده شد) آقای میرزا یدالله خان نماینده محترم به حهت سرپرستی صفار موسی خود تقاضای بیست روز غیبت با استفاده از حقوق کرده‌اند کمیسیون تقاضای ایشان را مشروع دانسته و تصویب می‌نماید که از تاریخ ۱۳ جدی تا مدت ۲۰ روز نماینده با اجازه نوشته شود

رئیس- آقایانی که مرخصی بیست روزه آقای یدالله خان را تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده کثیری قیام نمودند)

رئیس- تصویب شد به موجب رأیی که داده شد است دستور فردا قرار داد پستی و تلگرافی با دولت روسیه خواهد بود آقای روحی پیشنهاد کرده‌اند که قانون سجل احوال و قانون انجمن‌های بلدی مطرح شود.

بعضی از نمایندگان- صحیح است.

رئیس- پیشنهاد آقای روحی قرائت می‌شود. (به شرح ذیل قرائت شد) بنده پیشنهاد می‌کنم که قانون سجل احوال و قانون انجمن‌های بلدی در جلسات آتیه جزو دستور شود

رئیس- کدام جلسات

روحی- عرض می‌کنم که بعد از قانون پستی بنده تقاضا می‌کنم قانون انجمن بلدی و سجل احوال باشد

رئیس- پس حالا موقعش نیست

روحی- در درجه دوم قرار بدهید

رئیس- بعد از قرارداد پستی و تلگرافی آقای یاسایی (اجازه)

یاسایی- راپورت کمیسیون مالیه راجع ...

رئیس- راجع به این قضیه اول تکلیف را معلوم کنید

یاسایی- ینده پیشنهاد علیحده دارم در موقعش اجازه بفرمایید عرض کنم

رئیس- نسبت به این پیشنهاد مخالفتی هست؟

آقا سید یعقوب- بنده مخالفم و تقاضا می‌کنم فردا قبل از قرارداد پستی و تلگرافی اولاً قانون راجع به سجل احوال مطرح شود بعد اوزان و مقادیر که در کمیسیون گذشته است این یک چیزهایی عام‌المنفعه‌ای است و بنده پیشنهاد می‌کنم قبال جزء دستور شود

رئیس- راجع به پیشنهاد آقای روحی رأی می‌گیریم که بعد از قرارداد پستی و تلگرافی آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند)

رئیس- تصویب شد آقای یاسایی (اجازه)

یاسایی- بنده می‌خواهم پیشنهاد کنم راپورت کمیسیون مبتکرات راجع به مالیات تصاعدی بر عایدات که شور کلی آن ناتمام مانده جزء دستور شود حالا که رأی دادند ممکن است در درجه سوم بشود یک چیز ناتمامی را که نمی‌شود گذشت و داخل چیزهای دیگر شد در هر حال باید تکلیفش معین شود.

رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای یاسایی کسانی که تصویب می‌کنند در درجه سوم

مشار اعظم- بنده مخالفم

رئیس- بفرمایید

مشار اعظم- قانون مالیات تصاعدی در مجلس به یک اشکالاتی برخورد و علت او هم خیلی روشن است برای این که وضع این قانون به عقیده بنده و یک عده از آقایان نمایندگان بدون مطالعه بود زیرا نظامنامه‌ای که این قانون به موجب آن نوشته شود بایستی خیلی با مطالعه نوشته شود عقیده اغلب این بود که باید خود نظامنامه و قانون تواماً تحت مطالعه درآید و آقایان ببینند مطابق نظامنامه یک همچو قانونی اجزایش علمی شود یا خیر بنابراین لازم است بدواً به دولت تذکر داده شود نظامنامه این قانون را تهیه نمایند تا در اطراف آن مطالعه دستور بشود بعد داخل در مذاکره آن بشویم‏

رئیس- رأی می‌گیریم به پیشنهاد آقای یاسایی که مالیات تصاعدی در درجه سوم مطرح باشد آقایان مرافقین قیام فرمایند (عده زیادی برخاستند)

رئیس- تصویب شد آقای وکیل‌الملک «اجازه»

وکیل‌الملک- حالا که ترتیب مجلس این طور شده است که وقتی دستور معین می‌کنند و در درجه اول و دوم و سوم و به بالا معین می‌کنند و درجات آن محفوظ می‌ماند بنده هم تقاضا می‌کنم موضوع اوزان و مقادیر «که سابقاً عرض کردم» مدتی است در مجلس مانده شور اولش تمام شده شود دومش هم شاید در یک جلسه تمام شود راپورتش داده شد لهذا بنده تقاضا می‌کنم در درجه چهارم جزو دستور شود

رئیس- رأی می‌گیریم بپیشنهاد آقای وکیل‌الملک که لایحه اوزان و مقادیر در درجه چهارم مطرح شود آقایانی که تصویب می‌کنند قیام فرمایند «عده زیادی قیام نمودند»

رئیس- تصویب شد آقای حاج میرزا عبدالوهاب اجازه‏

حاج میرزا عبدالوهاب- بنده خواستم عرض کنم که به وزیر مالیه بفرمایند برای جواب سوال بنده که مدتی است از ایشان کرده‌ام حاضر شوند

رئیس- آقای داور

داور- عرضی ندارم

رئیس- آقای آقا سید یعقوب‏

آقا سید یعقوب- عرضی ندارم

رئیس- آقای نصرت‌الدوله

نصرت‌الدوله- راجع به قرارداد پستی تلگرافی بود که تصویب شد

رئیس- آقای سرکشیک‌زاده

سرکشیک‌زاده- عرضی ندارم

رئیس- آقای تدین

تدین- بنده هم عرضی ندارم

رئیس- آقای اخگر

اخگر- بنده پیشنهاد می‌کنم جلسه ختم شود

رئیس- خطاب به نمایندگان پیشنهاد ایشان را قبول می‌فرمایید؟

بعضی از نمایندگان- صحیح است «مجلس بیست دقیقه بعد از ظهر ختم شد»

رئیس مجلس شورای ملی مؤتمن‌الملک

منشی- علی اقبال‌الممالک

منشی- معظم‌السلطان‏