مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۳ نشست ۱۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری پنجم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری پنجم

قوانین بنیان ایران نوین مصوب مجلس شورای ملی

نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری پنجم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۳ نشست ۱۸

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۲ اردیبهشت (ثور) ۱۳۰۳ نشست ۱۸

Page 1 – 7 missing

پرستی نمایدودریک مورد دیگری اغماض کند. ین یک تکلیفی برای شعبه وبرای مجلس نمی‌شود ونمی شود گفت که چون بنظر فلان نماینده قانون پرستی را درباره فلان شخص معین لازم دانسته ماهم باید همان طور رفتار کنیم خبر شعبه باید کاریکه نسبت بهمه کرده است ورویه’که در مورد تمام دوسیه‌ها پیش گرفته است همان رفتار و رویه را دنبال کند شعبه ۶یک کار دیگری را که آقای رئیس التجار تصور می‌کردند کرده است که طرف حمله وتعرض وبی لطفی ایشان واقع گردیده است وآن این بوده است. صورت مجلس در وقتی که شعبه شش رسیدگی میکرده ودر شعبه سوم بوده است بچه دلیل؟ بچه سند؟ کسی بشما اطلاعی داده است؟ شعبه شش سه نفر را معین کر ده است دوسیه را خواندند ودوسیه رارسیدگی کردند وبه شعبه (۶)اطلاع دادندوصورت جلسه هم آنجا بود واطلاعاتی هم که به جناب عالی رسیده است در آن درست دقت نکرده‌اید وبالاخره صورت مجلس همین است که در مجلس خواندند این صورت جلسه هم مثل سایر صورت جلسات وبنده آنچه از بیاناتی که تا حال کردند (که یک قسمت آن خواندن دوسیه بود) در آنها قسمت قابل ملاحظه ندیدم ممکن است برای؟ آقای رئیس التجار این جزئیات خیلی قابل ملاحظه باشد ولی نمی دانم کجا بودند موقعی که سایر دوسیه‌ها در سایر شعب رسیدگی می‌شد وایشان هم در مجلس به غالب آنها رأی میدادندبدوسیه که اعتراض کردند بدوسیه که یک عده گفتگو‌ها می‌کردند آقای رئیس التجار کجا تشریف داشتند؟ قانون انتخاباتیکه امروز می‌آوردند اینجا نشان می‌دهند آن روز چرا نیاوردند نشان بدهند اصل را باید از دست نداد اگر از روی اصل رفتار کردیم بر ما اعتراضی نیست کسانی که می‌شنوند ومی بینندما در مورد اعتبار نامها با چه نظر اغماض رفتار می‌کنیم وناچار هم هستیم تصور می‌کنم وقتی در سر یک مطالبی راجع بجزئیات گفتگو می‌شود وقانون انتخابات ودوسیه را روی تریبون می کذارند تعجب خواهند کرد که پس این قانون پرستی چه شده بود. انجمن نظار مشهد مرکب است از عده که آقای رئیس التجار اسامیشان را خواندند خوشبختانه یابدبختانه بنده کاری ندارم یک عده زیادی کاندید داشت یعنی یکعده از اعضای انجمن نظار خودشان کاندید وکالت بودند این مسئله را خوب است آقایان درست در نظر بگیرند این بدبختی است ولی باید گفت ایشان وقتی ذی نفع وذی علاقه بیک مسئله شد چشمهایش بسته می‌شود. یا بالعکس باید گفت چشمهایش در موضوعی قانون پرستی باز می‌شود حساس می‌شود وطن پرستیش منورم می‌شود واین جزئیات پیش می‌آید که دیدید. انجمن نظازآمدند نشستند مدتی موافق یک ترتیبی انتخابات را شروع کردند بعد بعضی شان مایوس شدند و بالاخره بعد از مدتها برمیدارند یک شرحی می‌نویسد به ایالت خراسان چون نمی‌خواست بعلت این که یکعده کاندیدا در آنجا بوده آیا ما باید تصور کنیم هفت هشت نفر را که گفتیم انجمن نظارراتشکیل می‌دهند اینها یک اشخاصی هستند که از آسمان نازل شده‌اند بدون هیچ هوی وهوس وبی غرض کار می‌کنند و با اینکه کاندید هستند بدون هیچ غرضی انتخابات می‌کنند. خیر یک اشخاصی زحمت کشیدند وشاید حقشان هم بود انتخاب بشوند ولی وقتی که مایوس شدند وانتخابات تمام شد دیگر حقشان نبود بعد از آنکه مدت انتخابات تمام شد یک کشمکشهائی در قضیه اعتبارنامه بکنند بالاخره یک کاغذی انجمن نظارت شهر مشهد بسرداراسعدوالی خراسان می‌نویسد که حالیه می‌خوانم. با کمال توقیر واحترام در جواب مراسله نمره ۱۱۹ متضمن سواد تلگراف ۷۱۴۴ وزارت جلیله داخله بعرض میرساند که در نتیجه چهار جلسه متوالی انجمن نظارت رابرت انتخابات و وکلاء شهر مشهد و بلوکات را در دوره پنجم مجلس شورای ملی نوشته لقاً تقدیم داشته و در صورت کلیه آراء و کاندیدها و صورت تعرفه‌های مصرف شده را در جزو بسته محتوی شکایات سر بسته به لاک و مهر انجمن نظارت به ضمیمه پاکت معروضه حضور مبارک تقدیم داشت از قرائت رابرت مزبور رأی انجمن بحضور مبارک حضرت اشرف مکشوف خواهد شد خوب حالا فرض می‌کنیم بعد از آنکه اکثریت این انجمن نظارکاندیدای وکالت بوده است ومتوجه شده است و یا بالاخره خواستند او را متوجه کنند که خوب نیست و پیش از این کشمکش صورت خوبی ندارد لازم دانسته است که بگوید باعتبارنامه ایشان می‌دهیم ودر این ضمن آن ورقه را هم نوشتند اتفاقاً آن ورقه آتش گرفت آن اعتبارنامه از بین رفت دراین صورت می‌بایست به آن اشخاص که زحمات کشیده‌اند. (آقای امیر اعلم در نتیجه زحماتیکه در خراسان کشیده‌اند انتخاب شده‌اند آقای امیراعلم زحمات کشیده‌اند مریض خانه در آنجا ترتیب داده‌اند حفظ الصعه ترتیب داده‌اند آقای امیراعلم یک کسی هستند که در این مملکت چندین سال وقت خودشان را صرف حفظ الصعه این مملکت کرده‌اند وبنیک نامی و درستی و صداقت معروف هستند شما ایشان را نمی‌شناسید؟ خراسان ایشان را نمی‌شناسد

رئیس التجار-بنده درباره ایشان حرفی نزدم.

داور-بنده هم درباره ایشان صحبت می‌کنم..

مدرس-امضاء را هم بخوانید

. داور-فاضل بسطامی رئیس انجمن نظار در هر حال پس انجمن نظار با همه نظریکه داشنه است این قضیه را همین طور بگذارد و اعتبارنامه ندهد بالاخره راجع به آقای امیر اعلم (که عجالتاً بنده از ایشان و از رای شعبه که سمت انتخابات ایشان را تصدیق کرده است و رأی داده است دفاع می‌کنم. می نویسد اگر قبول می‌کنند اعتبارنامه برای ایشان فرستاده شود بنده در این صورت نمی دانم چه اعتراضی بشعب شش موارد است سه نفررا انتخاب کرده است رفته-اندصورت مجلس را دیده‌اند وبه شعبه رابرت داده‌اند. البته در این صورتجلسه یک توافقی هست مثل همه صورتجلسه‌ها و البته آقایانی که می‌خواهند مخالفت بکنند خوب است یک نظری بکنند که در مجلس چه رأی هائی داده‌اند آیا آقای امیراعلم با همه این مقامات با سابقه خدماتیکه به مملکت کرده‌اند با سابقه که در خراسان دارند می‌شود گفت که ایشان را نباید قبول کرد می‌شود گفت مجلس نباید بایشان رأی بدهد:اگر چنین چیزی را وجداناً واز روی وجدان رأی می‌دهند خودشان می دانند و البته رأی اکثریت مجلس مطاع است.

رئیس-آقای کازرونی وآقامیرزایدالله خان پیشنهاد کرده‌اند که بقیه مطلب برای جلسه بعد بعضی از آقایان هم اجازه خواسته‌اند. رأی می‌گیریم آقایانیکه پیشنهاد را تصویب می‌کنند قیام فرمایند

.(جمعی قیام نمودند)

رئیس-تصویب نشد آقای حائری زاده (اجازه)

حائری زاده-بنده یک پیشنهادی تقدیم کرده بودم حق تقدم ندارد؟

رئیس-در موقعش قرائت می‌شود آقای سرکشبکزاده مخالفیدیا موافق

.(بعضی گفتند مذاکرات کافی است)

رئیس التجار-بنده اعتراضات خودم را به مجلس عرض نکردم.

رئیس-می‌فرمایند مذاکرات کافی است.

رئیس التجار-بنده از پشت تریبون مرخص شدم فرمودید اگرمذاکرات تمام شده است برویدعرض کردم اگر اینقسمت را جواب دادند و تمام شد.

(همهمه بین نمایندگان مذاکرات کافی است)

همهمه صدای زنگ رئیس

رئیس التجار-معلوم می شودبا انتخابات مشهد و حرف انجمن نظارومشهدی‌ها مجلس نمی‌خواهد رسیدگی کند وبنده هیچ مذاکره نکردم. داور-سه اعتبارنامه دیگر هم مانده است…

(صدای زنگ)

رئیس التجار-اعتبار نامه ندارد نمی‌خواهند رسیدگی کنند.

(صدای زنگ)

رئیس التجار-اجازه میفرمائید بنده عرضم را بکنم توضیح می‌خواهم بدهم موافق قانون

رئیس-توضیح راجع بچه قانون.

رئیس التجار-موافق قانون راجع به این صورت مجلس که بمجلس فرستاده شده است.

(جمعی از نمایندگان:مذاکرات کافی است)

رئیس التجار-مجلس شورای ملی که مرکز ثقل مملکت است رسیدگی می‌کند یا خیر.

بنده ازحقوق خراسانیها تا آخرین درجه دفاع خواهم کرد.

حاج حسن آقا ملک التجار-شماخراسانی نیستید اصفهانی هستید.

رئیس_این توضیح نبود، این استیضاح است.

رئیس التجار-بنده مطابق نظامنامه داخلی عرض می‌کنم.

(جمعی از نمایندگان مذاکرات کافی است)

رئیس_رأی می‌گیریم به کفایت مذاکرات آقای مصدق السلطنه اخطاری دارید.

مصدق السلطنه –بلی بنده عرضی ر اجع به نظامنامه دارم.

رئیس-بفرمائید.

مصدق السلطنه-در نظامنامه مجلس راجع باخذ رأی به قیام و قعود هیچ طریقه معین نکرده یعنی تاکنون معمول بوده است که بر می‌خواستند و هرکس مخالف بوده یا ممتنع بوده قعود میکرده بنده می‌بینم یک ماده هم در نظام نامه هست ماده ۱۲۰است و راجع باین است که هرکس از مجلس خارج شود اگر ۳مرتبه در موقع اخذ رأی حاضر نباشد یک جریمه برای او معین می‌شود ونام او هم در روزنامه رسمی درج می‌شود. این در حقیقت یک مجازاتی است برای اشخاصیکه در مجلس نیستند و اگر رفتند بیرون باین مجازات مبتلا خواهند شد که نامشان در روزنامه درج بشود و جریمه هم بدهند اگر در مجلس باشد و رأی ندهد جزء مخالفین بشمار می‌رود (بنده خودم را عرض می‌کنم) در آن ساعتی که مذاکره می‌کردند بنده نبودم و مذاکرات را نشنیدم و نمی دانم رأی بدهم که مذاکرات کافی است یا خیر؟ پس اگر بیرون بروم دچار ماده ۱۲۰می‌شوم و اگر داخل مجلس باشم جزو مخالفین محسوب می‌شوم این است که از مقام ریاست مجلس خواهش می‌کنم یک تکلیفی برای ممتنعین معین کنندکه چه بایدکرد؟

رئیس-این اشکال راجع بقانون اساسی است چیزی نیست که ما بتوانیم رفعش را بکنیم پس رأی گرفته می‌شود.

آقایانی که مذاکرات را کافی می دانندقیام فرمایند.

(غالب قیام فرمودند)

رئیس-اکثریت است.

پیشنهادی است از طرف آقای حائری زاده رسیده است قرائت می‌شود پیشنهاد مزبور بشرح زیل قرائت شد)

بنده پیشنهاد می‌کنم که در موقع انتخابات مشهد کمیسیون ۱۲نفری از شعب انتخاب شده پس از ملاحظه دوسیه راپرت آنرا تقدیم مجلس نموده تکلیف انتخابات مشهد تعیین گردد.

سید ابوالحسن حائری زاده حاج عزالملک-بنده مخالفم

(پیشنهادی از طرف آقای رئیس التجار نیز بشرح ذیل قرائت شد)

مقام ریاست مجلس شورای ملی نظر بااینکه انجمن نظارت انتخابات مشهد بملاحظات عدیده قادر بابراز عقیده در انتخابات نبوده وحکمیت؟ آن را به مجلس شورای ملی واگذار نموده است و مطابق نظامنامه داخلی مجلس شورایملی نیز پیش بینی شده است که انتخاباتی که صحت جریان آن مورد تردید است برای دقت بیشتری مطلب بکمیسیون تحقیق رجوع شود والاقهراً مطلب مستلزم آن است که تمام دوسیه در مجلس قرائت شده حکمیت آنرا بفرمایند

. رئیس التجار.

رئیس- در واقع هر دو راجع بیک مطلب است.

آقای حائری زاده.(اجازه)

حائریزاده-اگر آقایان خراسانی درعرایض بنده دقت بفرمایند تصور می‌کنم خودشانهم با عقیده بنده موافق باشند این چهار نفر که از مشهد انتخاب شده‌اند اعتبار نامهاشان بچهار شعبه رجوع شده است و تقریباً هفتاد هشتاد نفر باید در این مسئله دقت نظر بکنند و مطالعه بکنند ورأیشان را بیاورند بمجلس و راجع بهریک از آقایان یک مباحثات و مذاکراتی در مجلس می‌شود واین مسئله تولید زحمت برای خود آقایان هم فراهم می‌کند وصرف وقت هم زیاد می‌شود بنابراین پیشنهاد کردم از شعب دوازده نفر یعنی از هر شعبه دو نفر انتخاب بشوند ودر این کمیسیون تحقیق این دوسیه را کاملاً مطالعه کند و راپرتی بمجلس بدهد خیال می‌کنم اینمطور با مطالعه تر و اعتراضاتش کمتر خواهد بود این پیشنهاد بنده دلیلش هم همین بود.

رئیس-آقای رئیس التجار

(اجازه)

رئیس التجار-حاج عزالممالک مخالف بودند جواب توضیح ایشانرا بدهند بعد بنده عرض می‌کنم.

رئیس_پیشنهاد فرمودید بعد ایشان می‌فرمایند.

رئیس التجار-بنده اینکه در آنجا عرایضم را عرض کردم مقدمتاً می‌خواهم عرض کنم از نقطه نظر این بود که بی غرض انجمن نظارت مشهد و خودم را در مجلس شورای ملی مدلل کنم خیلی تأسف دارم که آقای داور مخبر محترم شعبه’ شش با اینکه بنده با نهایت ادب و نزاکت شرح مختصری راجع بشعبه شش عرض کرده بودم حملاتی کردند و بالاخره تمام عرایض بنده را غیروارد و فرمایشات خودشان را صحیح……

سرکشیک زاده-این توضیح نیست.

رئیس التجار-با آقای رئیس است شما نباید بگوئید.

رئیس- مختصر بفرمائید.

رئیس التجار-میفرمائید هم عرض نکنم عرض نمی‌کنم-انجمن نظارت را طرف حمله قرار دادند انجمن نظارت برای اینکه نسبت داده نشود که غرض دارد به همین جهت خودش رأیش را بمجلس واگذارکرده وهیچ رأی نداده اما بنده این پیشنهاد را تهیه کرده بودم که قبلاًبمقام ریاست تقدیم بکنم از نقطه نظر اینکه مورد اعتراض واقع نشوم پیشنهاد کردم دوسیه انتخابات مشهد را دوازده نفر یا شش نفر از قبیل حضرت اشرف عالی وآقای مستوفی الممالک وآقای مشیرالدوله ده دوازده نفر ازاین اشخاص مبرز (البته همه مبرزند همه محترمند بی غرض هستند) انتخاب بشوند و دوسیه راکه یک انجمن نظارت واهل یک مملکتی به امید اینکه مجلس رسیدگی خواهد کرد (ونمی دانند هنوز بنده داخل درمذاکرات مجلس نشده‌ام فوراً می‌فرمایند که باید رأی داد) رسیدگی بکنند و نتیجه رسید گی خودشان را بعرض مجلس برسانند مجلس هم رأی بدهد آن وقت هم بنده اداء وظیفه کرده‌ام هم هرکسی نمی‌تواند بگوید غرض بخرج داده‌ام و هم نمی‌شود گفت مجلس شورایملی از نقطه نظر عاطفه و احساسات این رای را د اده دیگر آقایان مختارند.

رئیس-آقای حاج عزالممالک (اجازه)

حاج عزالممالک_چون راجع باصل انتخابات صحبت نبود بنده هم عرض نمی‌کنم برای اینکه با توضیح آقای مخبر که این نظار چه نظری نسبت بانتخابات داشته‌اند بعقیده بنده قضاوتی که مجلس شورای ملی خواهد فرمود قضیه را حل خواهد کرد اما راجع باین دو پیشنهاد منطقی را که آقای حائریزاده بیان فرمودند بنده را قانع نکرد زیرا که فرمودند اگر شعب رسیدگی بکنند۷۶نفر در انتخابات مشهد نظر خواهند داشت و بهتر این است دوازده نفر اینکار را بکنند مطابق همین منطق گمان می‌کنم لزومی نداشته باشد که بیک چنین کمیسیونی مراجعه شود بعلاوه مجلس شورایملی هم نسبت بهریک قضاوت می‌کند دراینصورت نمیدانم چه لزومی داردکه بکمیسیون بفرستم شعبه دیده است وبمجلس آمده است و مجلس شورایملی هم نسبت بهریک جداگانه رأی می‌دهد و قضاوت خود را خواهد کرد.

رئیس_رای گرفته می‌شود پیشنهاد که راجع است بکمیسیون تحقیق

آقایانی که پیشنهاد آقای حائریزاده را تصویب می‌کنند قیام فرمایند

(عده قلیلی قیام نمودند)

رئیس_تصویب نشد

رأی گرفته می‌شود به راپرت شعبه یعنی بنمایندگی آقای امیراعلم

آقایانیکه نمایندگی ایشان را تصویب می‌کنند قیام فرمایند

(غالب نمایندگان قیام نمودند)

رئیس_تصویب دستور جلسه سه شنبه چهار ساعت قبل از ظهر تعیین کمیسیون خارجه وکمیسیون مالیه و کمیسیون نظام و بعد بودجه مجلس اینرا هم باید عرض کنم که یک فقره لایحه از طرف اداره مباشرات راجع باستخدام دو نفر اتباع خارجه برای اینکه مطبعه رسیده است ویک فقره لایحه از طرف دولت راجع بتخفیف وجه تذکره اتباع خارجه که فقیر و بی بضاعت هستند رسیده هر دو لایحه باید رجوع شود به کمیسیون خارجه لایحه که راجع است به تذکره باید بکمیسیون مالیه هم رجوع شود لایحه دائره مباشرت هم راجع به کمیسیون خارجه است وهم بکمیسیون محاسبات مجلس پس در هر صورت کمیسیون خارجه باید در جلسه سه شنبه انتخاب بشود.

آقای ضیاءالواعظین (اجازه)

ضیاءالواعظین_بنده راجع بجواهرات ایران و ذخائر ملی که در اروپا بفروش رسیده است سو’الی از آقای وزیر مالیه داشتم وصورت سو’ال را هم تقدیم مقام ریاست کرده‌ام در صورتیکه جریان قانونی خودش را طی کرده است استدعا می‌کنم مقرر بفرمائید جلسه دیگر حاضر شوند.

رئیس_ ابلاغ شده است تأکید میشودکه در جلسه روز سه شنبه بیایند جواب بدهند.

رئیس التجار_بنده از مقام محترم ریاست استدعا می‌کنم راجع بمواد قانون انتخاب ونظامنامه داخلی چون بنده سو’ال کرده بودم و جواب داده نشد تقاضا می‌کنم مقرر فرمائید در جلسه آتیه جزو دستور بشود و در این باب مذاکره شود که آیا مجلس آنها را لغو کرده است یا نه؟

رئیس_بنده این را نمی‌توانم جزو دستور بیاورم مگر آنکه در جلسه دیگر پیشنهاد کنید.

رئیس التجار_چشم پیشنهاد می‌کنم چون بنده عقیده دارم که یک نفر وکیل باید در پشت تریبون سو’ال خودش را بکند نه اینکه برود در روزنامه بنویسد چون بنده این حق را برای خودم می دانم این است که سئوال می‌کنم.

رئیس_بعد پیشنهاد میفرمائید اگر مجلس تصویب کرد جزو دستور گذارده می‌شود.

آقای آقاسیدیعقوبی (اجازه)

آقاسیدیعقوب_بنده چون دستور را معین فرمودید وبودجه مجلس را جزو آن معین نفرمودید خواستم عرض کنم آن را هم معین فرمائید و راجع به کمیسیونها هم اعضاء کمیسیون فوائد عامه پنج نفرش باقی مانده است این را هم عرض می‌کنم بفرمائید انتخاب کنند.

رئیس_اولاً بودجه را عرض کردم ثانیاً همین کمیسیون را در جلسه بعد معین بفرمائید مابقیش می‌ماند برای جلسه دیگر.

آقای رئیس التجارتشریف بردند؟

(گفتند بلی)

(مجلس نیم ساعت بعدازظهر ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی.

مو’تمن المملک

منشی معظم السلطان_م_شهاب