مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ بهمن ۱۳۴۶ نشست ۲۸

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ بهمن ۱۳۴۶ نشست ۲۸

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه ۵ بهمن ماه ۱۳۴۶ نشست ۲۸

فهرست مطالب:

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره‏۲۲

جلسه: ۲۸

مجلس در ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان بهادری- فهیمی- انشاء- دکتر رشتی- مهندس فروهر- کیوان- مؤید امینی- زرگرزاده- مهندس بهرام‌زاده- موقر- مهندس بریمانی- شاخوئی- صادق سمیعی- مهندس جلالی نوری- دکتر سعید- شیخ بهائی- کاسمی- مهندس کیا کجوری- دکتر یزدان‌پناه- ملک‌زاده آملی- عجم.

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه

آقایان فضائلی یک ساعت- دکتر مهندس ناصر بهبودی یک ساعت.

غائبین مریض

آقایان پرویزی- سلیمانی کاشانی- مهرزاد- طباطبائی- دکتر متین- مهندس اسدی سمیع- مهندس سهم‌الدینی- اصولی- امام مردوخ- پزشکی- مهندس زنجانچی- مهندس معتمدی.

- بیانات قبل از دستور آقایان: رامبد- خواجه نوری

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: رامبد- خواجه نوری

رئیس- نطقهای قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای رامبد تشریف بیاورید.

رامبد- جناب آقای رئیس- نمایندگان محترم

از فراکسیون و حزب مردم امتنان فراوان دارم که از من خواستند تا به مناسبت روز تاریخی و بزرگداشت ششم بهمن یعنی فردا مبین نظریات و مترجم احساسات ایشان باشم البته این روز و مطالب آن به هیچ وجه ارتباط به اختلافات عقاید سیاسی یا بستگی به حزب خاصی ندارد بلکه مربوط به همه ملت ایران و اساس برنامه حل و آتی میهن ماست.

گرچه پیرامون انقلاب سفید ایران و اصول آن آنقدر اساتید سخن و علمای اجتماع سخنرانی کرده‌اند سمینارها ترتیب داده‌اند در ایران و خارجه نشریاتی منتشر نموده‌اند، بحث و تحلیل و تفسیر و تجلیل بعمل آورده‌اند که آنچه من بگویم جزئی از آن یا تکرار ناقص آن چیزی نخواهد بود ولی همه متفق‌القولیم که اهمیت این موضوع در تاریخ اجتماعی ما به اندازه‌ای است که هر قدر تکرار مطلب شود با جا دارد و شاید کم است و هم‌چنانکه شعائر مذهبی هر قوم به هر اندازه تبلیغ گردد موجب مزید ایمان پیروان آن خواهد بود (صحیح است).

لذا امیدوارم عرایضم را که سعی دارم مختصر باشد با حوصله استماع فرمائید.

اما مطلب، حزب مردم معتقد است که این انقلاب ضروری و مورد احتیاج بود (چند نفر از نمایندگان- همه معتقدند) زیرا ما در دنیای تحول زندگی می‌کنیم، تحولی بس سریع و عجیب که هر روز پرده‌ای از اسرار طبیعت برمی‌دارد ارزشهای کهن را یکی پس از دیگری بر روی هم فرو می‌ریزد روشهای کهنه را منسوخ می‌کند، چنان تحولی که بشر دل ذره را می‌شکافد و در درون آن دنیای جدید می‌یابد، قلب انسانی را به هم پیوند می‌زند و هم‌اکنون که من با شما صحبت می‌کنم شاید موشکی سوی کره مریخ روان باشد اقمار مصنوعی به گرد زمین می‌گردند سفینه‌ای برای پیاده شدن در ماه آماده می‌شود و در حالیکه ترتیب ارتباط بین کرات داده می‌شود دیگر مقدور نبود ارتباط کهنه بین طبقات اجتماعی بصورت منسوخ قبلی بتواند ادامه یابد. دیگر قابل تحمل نبود:

در سرزمینی که پر از موهب طبیعت و غنی و پر برکت است خانواده‌های، روستائی در فقر یأس‌آوری بسر برند.

در سرزمینی که می‌توان از آن محصول سرشار برداشت کودکان گرسنه بخوابند (صحیح است).

در کشوری که روزی مهد علم و تمدن جهان بوده جوانان از خواندن و نوشتن محروم بمانند، بیمارستان روستایی از بی‌پرستاری درد و عذاب بکشند و از نداشتن دارو و پزشک بمیرند، دیگر مقدور نبود عده‌ای قلیل از درگاه خداوند کمک بخواهند تا سفره پر تنعم ایشان از عرق جبین دیگران رنگین‌تر شود.

بلی در قسمتی از دنیای آزاد که نسل معاصر آن واقف شده و اکنون معتقد است حقوق انسانی بخشش و سخاوت دولتها نیست بلکه عطیه الهی است لزوم یک انقلاب اجتماعی، یک تحول اساسی بر همه روشن بود و اجتناب‌ناپذیر می‌نمود. اما ببینیم چگونه انقلابی: انقلاب اجتماعی مرسوم قرن بیستم در کشورهای دیگر به صورت انقلاب سرخ بود زیرا بذر رژیم‌های توتالیتر مدیون بینوایی و نیازمندی است این بذر در زمین فقر و ستیز افشانده می‌شود با بی‌عدالتی و بی‌توجهی دولتها رشد و نمو پیدا می‌کند هنگامی که مردم از نیل به زندگی بهتر قطع امید کردند نهال این بذر به حد کمال رشد می‌رسد ولی ایران با داشتن ایمان عمیق به مدنیت اسلام سنتی بر اساس رژِیم شاهنشاهی چندین هزار ساله و شاهنشاهی دانا و توانا از نیل به زندگی بهتر قطع امید نکرده بود تا به انقلاب سرخ احتیاج داشته باشد.

انقلاب مورد احتیاج ما انقلابی بود متناسب اصول مذهبی، مبانی شااهنشاهی، سنن ملی، با توجه به امکانات مکانی احتیاجات زمانی مقتضیات. پس نتیجه دوم می‌گیریم که این انقلاب اصیل است نه اکتسابی حال ببینیم این انقلاب از کجا الهام و سرچشمه گرفت با چه قدرتی تحقق یافت قدرت هر وقت به‌منظور بالا بردن اعتبارات شخصی یا تسلط بر هم نوعان باشد چیزی است بس مسکین و مبتذل ولی در یک بحران یا امر ملی قدرت برای کسیکه می‌تواند فرمان بدهدو می داند چه فرمان می‌دهد قدرت یک موهبت الهی است.

این موهبت الهی به صورت سلطنت شاهنشاهی برای تحقق این انقلاب و تحول اجتماعی توانست فرمان بدهد و دانست چه فرمان بدهد. و این آن انقلابی بود ک ملت ایران بدان احتیاج داشت (صحیح است) (مهندس عترت- از ابتکارات شاهنشاه بود) ممکن است کسانی این انقلاب سفید شاه و مردم را فقط مبتنی بر اصول عدالت و رأفت یا مبانی اخلاقی انسانیت یا تعدیل ثروت و حفظ میراثی از طبیعت بدانند اگر اینچنین هم تصور کنیم چنین افکاری جز از رهبران ادیان و گرد آورندگان پیروان آنهم نه از طرف شاهنشاهان هیچگاه در هیچ زمان بیان و عنوان نشده بود (صحیح است).

ولی کسانی که با علم اجتماع یا بقول آقای خواجه نوری Sociologie سرکار دارند و به اصولی از قبیل از مردم به وسیله مردم برای مردم معتقدند یا به اصطلاح هر ملت شایسته حکومتی است که دارد آشنا هستند بخوبی میدانند که دموکراسی حقیقی و آزادی واقعی و حفظ حقوق اجتماعی مقدور نیست مگر آنکه آحاد افراد آن ملت از استقلال مالی و رشد معنوی برخوردار باشند، یعنی هر فرد ملت دارای شخصیتی باشد. این صاحبنظران بخوبی درک می‌کنند یکی از هدفهای اصلی اصلی اصول انقلاب شاه و مردم همین تأمین استقلال مالی و رشد معنوی افراد مملکت تا به نسبتی که افراد مملکت شخصیت بیشتری پیدا می‌کنند دخالت بیشتری بتوانند در سرنوشت خود کنند مشاهده کشورهای مترقی کوچک با جمعیت کمیسیون و مقایسه آنان با ممالک پهناور عقب افتاده با جمعیت‌های بسیار نشان می‌دهد بزرگترین عامل ترقی یک کشور کیفیت احوال آحاد افراد آن ملت است و این اصول است که در هدف و برنامه مقدس شاه و ملت بنظر می‌رسد و اینجاست که من اجازه می‌خواهم بگویم اگر این انقلاب را برنامه ملت سازی یا آدم‌سازی ندانیم به تحقیق آنرا برنامه تعالی ملت و مملکت بخوانیم زیرا با سپاه بهداشت سلامت جسم، با سپاه دانش رشد معنوی، با سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات و امر مهم اصلاحات ارضی استقلال مالی و با اهداء و اعطاء حقوق زنان حیات اجتماعی هر یک از طبقات مذکور تأمین می‌گردد.

تولید شخصیت برای هریک از افراد ملت اعم از زن و مرد، دهقان و کارگر هدف بزرگ دیگر این انقلاب سفید است. و آن اصولی است که مارا به سوی یک دموکراسی حقیقی پیش می‌برد. مگر فکر دموکراسی سالم و نیرومند چیست؟ تساوی فرصت برای جوانان- کار برای آنهائی که بتوانند کار بکنند- امنیت برای کسانیک ه نیازمند آنند- پایان امتیاز خاص یک عده قلیل- حفظ آزادیهای مدنی برای عموم تمتع از ثمرات پیشرفتهای علمی در بسط دائم بهبود سطح زندگی و این نتایج همان اصول انقلابی هستند که مانند ستاره‌های درخشانی پیشاپیش حرکت کرده ما را در حرکت به سوی یک قرن اصلاحات راهنمائی می‌نمایند و اشعه آن باید در آسمان ایران بتابد، پرتو و حرارت آن باید سردترین منازل ایرانی را روشن و گرم کند.

شاید انتظار داشتید من از اصول دیگری که به منابع طبیعی ما مربوط است اشاره‌ای بکنم بلی خوش بینی خاصیت خوبی است ولی اگر در آن افراط بشود به حماقت و فلاکت منجر می‌شود ما عادت کرده بودیم که تصور بکنیم و بگوئیم که منابع این کشور اعم از آب و جنگل و ساحل و معدن و امثال آن تمام شدنی نیست و این درست نبود و نیست.

اصولی از انقلاب شاه و مردم ما را از این خطر بزرگ ناشی از خوش بینی و بی‌اطلاعی مصون داشت که در عین ملی بودن این منابع برای بهره‌برداری صحیح در بخش خصوصی نیز امکان فعالیت باقی گذارد.

اینجاست که باید تکرار کنم ما در این رهبری شاهنشاه خود نه به روش شرق می‌گرائیم نه به رویه غرب می‌پیوندیم. ما راهی متناسب حال خویش در پیروی از رهبر خود داریم و اگر بگویم در بعضی موارد شای از هر دو بلوک پیش افتاده‌ایم مبالغه نکرده و گزاف نگفته‌ام (صحیح است). در جراید همه خواندیم برای سهیم شدن کارگران در سود کارخانجات مرکز کمونیستی جهان برنامه‌هایی در پیش دارد و هم چنین در بعضی ممالک بسیار متمدن غربی امر خطیر اصلاحات ارضی از حد مسائل فرضی خارج نشده است و همه می دانیم که افتخار و ابتکار این افراد همه و همه در انحصار و از ابداعات و از پرتو وجود و نبوغ شاهنشاه ماست و لاغیر (صحیح است).

حال که رشته سخن بدینجا کشید من از اهل تحقیق سئوال می‌کنم کدام یک از رؤسای مملکت درایام سلطنت در راه ارشاد ملت بدین عظمت رسیده بود.

اگر جهانگشایی جهانگیران یا عدل انوشیروان یا آبادانی دوران صفوی با توفیق‌های سرسلسله پهلوی را در نظر بگیریم درهدف زندگی بهتر برای همه ملت هیچکس در هیچ دوران این چنان با توفیق رفیق نشده بود. البته در اینجا باید تذکر بدهم که اگر متصدیان امور اجرائی اصول این انقلاب به ازای نمایش خدمت به وجدان کار توجه داشتند نتایج و ثمرات این انقلاب زودتر و بهتر و بیشتر نصیب ملک و ملک و ملت می‌گردید چون مطالعه و بررسی اجمالی امروز ما بدینجا کشید من این گفتار را چنانکه آغاز کردم به پایان می‌رسانم با آنکه نمی‌دانم بیانم به مرادم وافی و کافی هست یا نه می‌گویم:

شاهنشاها البته این اعمال بزرگ از قوه وهم و تصور بیرون و هر کس منکر آن شود مجنون است.

هیچ اثری از آثار بشر نیست که به طول زمان کهن و نابود نشود ولی آثار کیاست و درایت تو هر روز رونقی از نو می‌گیرد. زیرا نیروی فتح و غلبه را به بخت و اقبال می‌توان نسبت داد ولی تأمین آسایش و سعادت ملی جز به فضل درایت منتسب نتواند بود. (صحیح است)

کارهای تو بر حال و آینده است (صحیح است).

بزرگی تو را آینده باید بنمایاند که د رقرون اعصار پی در پی درباره تو داوری خواهند کرد و احکام آنها بسی معتبرتر از گفته‌های ما خواهد بود. و تجلیل آنها بسی عمیق‌تر از تکریم ما.

شاهنشاها ما همه از تو سپاسگزاریم و این کلام بیان علیلی است از سپاس بی‌حدی که از تو بدل داریم (صحیح است).

همه کسانی که در اینجا حاضرند و کلام مرا می‌شنوند در این نیایش با من هم دلند و هم‌آوازی ایشان در دعائی که در دل می‌گویند و سکوتی که برلب دارند ضامن صداقت ایشان است (صحیح است). چون مجال نبود که همه هم مسلکان من در مجلس سخنرانی کنند من زبان فراکسیون و حزب مردم شدم و تکلیف خود دانستم که این آرزوی ایشان را برآورم حق شناسی و شکرگذاری چنین اقتضا داشت که به مناسبت روز انقلاب شاه و مردم در این مجلس نام تو را بلند کنیم و درازای نعمت جان بفشانیم و با صدای رسا ندا دهیم آسایش و امنیت و سلامت و سعادت همه ملت ایران به وجود توست. در اینجا از قدرت مطلقه که سرگذشت عالم هستی به دست توانای اوست استدعا می‌کنیم بهترین توفیق در سلامت و سعادت و عظمت سلطنت را بین شاهنشاهان تاریخ جهان نصیب تو فرماید (انشاءالله).

رئیس- آقای خواجه نوری بفرمایید.

خواجه نوری- با اجازه مقام محترم ریاست اینجانب افتخار دارم از طرف هم‌مسلکان خود در مجلس شورای ملی تبریکات صمیمانه و تهنیت قلبی خودم را و هم‌مسلکانم را به عرض شاهنشاه آریامهر شاهنشاه مدبر و محبوب و ملت ایران برسانم. امروز ما در آستانۀ ششمین سال انقلاب ششم بهمن، انقلاب شاه و ملت قرار گرفته‌ایم. امروز روزی است که نسلهای آینده با دانش بیشتر از نتایج آن صحبت خواهند کرد زیرا ۵سال و ۶سال برای ایجاد تحول عظیمی که این انقلاب دربر دارد کافی است. دوست عزیزم راجع به جبر تاریخ صحبت کردند و فرمودند که در نتیجه تغییرات و تحولات عظیم علمی و صنعتی و فلسفی که در دنیا پیش‌آمد کرده است درست نیست که هیچ ملتی در این کره ارض از مزایای انسانی بهره‌مند نباشد ضمن تصدیق فرمایشات ایشان باید عرض کنم که این بی‌منطقی سالها بود در این مملکت رواج داشت سالها بود که افراد روشنفکر و تحصیلکرده و وطن پرست این اوضاع را می‌دیدند و با دیده گریان و خون‌آلود به این اوضاع می‌نگریستند (احسنت) سالها بود که کارگران ما محرومیت می‌کشیدند و امیدی به آتیۀ خود نداشتند و مدتها بود که کشاورزان ما در شرایط بسیار سخت و در پاره‌ای از نقاط کشور ایران در شرایط غیر انسانی زندگانی شبیه به زندگانی حیوان داشتند (صحیح است) این را باید بگویم در واقعه زلزله فارسینج من خودم از اشخاصی بودم که افتخار داشتم برای امداد از طرف شیر و خورشید سرخ به صفحات غرب ایران رفتم و دیدم ده فارسینج که متجاوز از شش هزار نفر جمعیت داشت و زیر خاک مدفون شده بود تشکیل شده بود از یک مقدار غارها و سوراخهایی که بیشتر شباهت به خانه وحوش داشت تا خانه انسان و همان حرکت اولیه زمین موجب شده بود که این مردم بی‌گناه و بی‌جا زیر خروارها خاک مدفون شوند و همان موقع که شیر و خورشید سرخ می‌خواست در فصل زمستان برای روستائیان خانه بسازد مالکینی بودند که ادعای قیمت زمینشان را می‌کردند. وقتی شیر و خورشید سرخ می‌خواست پول زمین را بدهد ادعای حق ریشه یونجه‌شان را می‌کردند برای اینکه اجازه بدهند در چند قطعه زمین چند خانه ساخته شود و درباطن امر نظرشان این نبود که پول بگیرند بلکه می‌خواستند طوری بشود که خانه صحیح و تمیز برای دهقانان ساخته نشود (صحیح است) ما اینها را دیده‌ایم و به خاطر داریم تنها یک اندیشه توأم با واقع‌بینی لازم بود که این زنجیر ظلم را بگسلد شاهنشاه ما فهمید که با ادامه آن نظم آن نظمی که برای عدۀ معدودی برقرار شده بود ایجاد و تأمین عدالت، ایجاد حس اعتماد برای مردم، ایجاد حس اعتماد به آینده و فعالیت برای مردم این مملکت امکان ندارد وقتی این مطلب را درک کردند فهمیدند که چه وظیفه تاریخی به عهده دارند و فهمیدند که مقام سلطنت یک مقام مقدسی است در این مملکت و موظف هستند که این ریشه ظلم را برکنند همانطور که درکتاب انقلاب سفید خودشان مرقوم داشته‌اند توجه نکردند به آن عده قلیلی که شاید خودشان را نزدیک‌تر از همه به مقام سلطنت می‌دانستند و این کر غلطی بود که آنها داشتند پادشاه ما بارها تکرار کرده‌اند که حامی اکثریت قاطع این مملکت هستند و جای خوشوقتی است هنگامی که این اصول انقلاب را برای اولین مرتبه بیان کردند نه تنها اکثریت محروم ملت ایران شادی کردند و خوشی کردند و رأی دادند و پشتیبانی از این افکار کردند بلکه عدۀ زیادی هم از همان مالکین عدۀ زیادی از همان توانگران یک مرتبه از خواب غفلت بیدار شدند و از این امر مفید برای ملت روی حس وطن پرستی و انسان دوستی که داشتند تبعیت کردند و به جز عده بسیار قلیلی نغمۀ مخالفی در سراسر این کشور پهناور شنیده نشد و مقاومتی مشاهده نگردید و همین امر اصالت انقلاب شاه و ملت را ثابت می‌کند (صحیح است) برای اینکه تحولی بزرگ در موقعی حساس بدون مقاومت و خونریزی با استقبال همه مردم و با استقبال قاطبه مردم انجام پذیرفت (صحیح است) حال باید ببینیم چه انتظاری ما از این انقلاب داریم آن انتظار ما فقط همین است که مقداری اراضی از مالکین بزرگ گرفته شود و بین زارعین تقسیم شود؟ آیا ما فقط انتظار داریم که وسایل دفع جهل و بیسوادی به بهترین وجه در روستاها فراهم شود؟ آیا ما فقط انتظار داریم که وسیله درمان و مبارزات بهداشتی در سراسر این مملکت به بهترین وجهی فراهم گردد؟ آیا ما فقط انتظار داریم که قدرت تولید در سراسر مملکت و بخصوص در سطح روستاها بالا برود؟ آیا انتظار داریم که منابع طبیعی ما، جنگلهای ما و مراتع ما محفوظ بماند و توسعه یابد؟ اینها انتظارات مادی ماست ولیکن در مقابل این برنامه‌های مادی انتظاراتی معنوی داریم انتظاراتی داریم که سالها بود متفکرین این مملکت بیان می‌داشتند و به صورت آرزویی غیر عملی شاید پاره‌ای از اوقات در نوشته‌های خود و در بیانات خود به اطلاع دنیائیان می‌رساندند ما امیدواریم که این انقلاب ششم بهمن ثمره‌ای داشته باشد که فکر انسانیت و محبت همانطور که شاهنشاه ما نسبت به ما ابراز می‌فرمایند روز به روز در مملکت ما قوی‌تر و مستقرتر گردد، ما امیدوار هستیم این مؤسساتی که با این انقلاب به‌وجود آمده‌اند، این انجمن‌های ده که در سطح ده به‌وجود آمده است و منتخب مردم روستاها هستند واقعاً وظیفه خودشان را برای ایجاد همبستگی، برای ایجاد حس تعاون، برای اقدامات اساسی در سطح روستاها انجام دهند ما امیدوار هستیم که این شرکتهای تعاون روستائی اعم از تولید و مصرف که در سطح ده ایجاد می‌شود قدرت مدیریت، قدرت اتکاء، قدرت فعالیت به مردم این مملکت بدهند (انشاءالله) ما انتظار داریم که انجمن‌های شهر، انجمن‌های شهرستانها و استانها که عنقریب انتخاب خواهند شد فعالیت خودشان را از لحاظ اداره کردن شهرها و شهرستانها و استانها به بهترین وجه انجام بدهند و یک مقدار از سنگینی بار حکومت مرکزی را بکاهند و همانطور که همکار ارجمندم جناب آقای رامبد فرمودند حکومت مردم بر مردم و برای مردم را از این طریق تأمین کنند. اینها نتایج انقلاب ششم بهمن است اگر این نتایج زودتر ظاهر گردد ما زودتر توفیق حاصل کرده‌ایم و آن موقعی این نتایج حاصل می‌گردد که مردم این مملکت درک کنند که چه وظیفه‌ای دارند (صحیح است) فقط چشم ما نباید به انتظار پادشاه باشد ما باید از مردم هم همت بخواهیم انضباط بخواهیم قدرت خواستن و کار کردن بخواهیم ما به عنوان نماینده ملت هر کجا که می‌رویم باید مردم را نصیحت کنیم و بگوئیم که برای رأی خودتان اهمیت و ارزش قائل باشید. در انتخاب اعضای انجمن ده و انجمن شهر و در انتخاب اعضای انجمن ایالتی و ولایتی دقت کنید مردمی را امین، مردمی را وطن پرست، مردمی را شاه دوست انتخاب کنید تا بتوانند وظایفی که مطابق قانون مقدس اساسی مملکت به آنها محول شده است انجام دهند این وظیفه ماست که به مردم بگوییم و نیز وظیفه مردم است که توجه داشته باشند و در مقابل فداکاریها و راهنمایی‌های که شاهنشاه آریامهر ابراز داشته‌اند آنها هم برای شکرگذاری بردباری داشته باشند فعالیت داشته باشند و علاقه به اینگونه مؤسسات دمکراتیک از خود نشان بدهند یک وظیفه دیگری هم بنده دارم و آن این است که شکرگذار باشیم که حزب ایران نوین به فرمایش شاهنشاه پاسدار انقلاب خوانده شده است (پزشکپور- وظیفه پاسداری) این وظیفه پاسداری را ما باید با توجه به وظیفه‌ای که داریم انجام دهیم ما باید بدانیم چه افتخاری نصیبمان شده است و باید بدانیم که چه وظیفه سنگینی به عهده داریم و اگر در انجام آن کوتاهی کنیم مرتکب گناهی بس عظیم می‌شویم (صحیح است) این است که ما باید بدانیم که از این فرصت تاریخی حزب ما و دولت حزبی باید حداکثر استفاده را بکنیم یعنی باید در انجام اوامر در بهبود وضع مردم در بالا بردن سطح دانش و بینش این مملکت در ایجاد امید در قلبهای مردم این مملکت و مخصوصاً درباره دستورات اخیری که شاهنشاه درباره انقلاب اداری صادر فرمودند نهایت کوشش و اهتمام را بکار ببریم، نباید فکر کنیم که با بکار بردن لفظ انقلاب یا اینکه بگوئیم پاسدار انقلاب هستیم وظیفه مان خاتمه یافته است (پزشکپور- کاملاً صحیح است) ما باید در قلب خود احساس بکنیم و هر روز و هر ثانیه در هر قدمی که برمی‌داریم باید توجه داشته باشیم که در چه جهتی باید قدم بگذاریم و چه طریقی را باید طی بکنیم که به آن هدف عالی که شاهنشاه برای ما تعیین فرموده‌اند برسیم (صحیح است) و لحظه‌ای غفلت برای ما مجاز نیست. دوستان عزیزم ما باید این روزهای تاریخی و مقدس را مغتنم بشماریم و همانطوری که همیشه بین اقوام بزرگ متداول بوده است که روزهای بزرگ را به خاطر می‌آورند برای اینکه از بزرگانی که بانی آن روز بوده‌اند قدردانی کنند و برای اینکه در ضمن نسل جوان را برای اجرای وظایفشان آگاه سازند و تربیت کنند و راهنمایی نمایند ما از این فرصت باید استفاده کنیم ضمن ستایش و تقدیر از زحمات و درایت شاهنشاه باید از این روز این استفاده را بکنیم و به نسل جوان هم توجه بدهیم که چه وظایف بزرگی در آتیه متوجه آنها است برای اینکه این انقلاب آتش کاه نیست که یک روز بسوزد و تمام بشود این انقلاب باید سالها دوام کند و فکر این انقلاب دکترین این انقلاب باید نسلها ادامه پیدا کند در این مملکت تا اینکه ما بتوانیم بگوئیم که دین خود را نسبت به شاهنشاه خود ادا کرده‌ایم (صحیح است، احسنت) البته اشاره‌ای کردم به انقلاب اداری باید توجه داشته باشیم که یکی از اساسی‌ترین کارهائی که باید انجام بپذیرد همان انقلاب اداری است ولیکن باید یک مطلب را با صراحت بیان کنم که انقلاب اداری مربوط است به خیلی از مطالب، مربوط است به نظارت بر اعمال مأمورین دولت، مربوط است به ایجاد یک سازمان منظم و مرتبی که هر یک از آن سازمانها مثل سلسله زنجیر با سازمان دیگر همکاری می‌کنند و به ترتیب باید این شرایط همکاری را به وجود بیاوریم که به هیچ وجه ناهماهنگی در دستگاههای دولتی ایجاد نشود ما باید از لحاظ مدیریت افراد متبحر را به کار بگماریم مخصوصاً جوانان را افراد تازه وارد در کار را برای انجام وظیفه سنگینی که بعهده دارند تربیت کنیم. درباره اصلاح امور اداری در ضمن اینکه صحیح است ما به طور قاطع عمل بکنیم ولیکن باید این راهم از نظر دور نداشته باشیم که یک عده‌ای هم که دردستگاه اداری در گذشته خدماتی انجام داده‌اند و امروز به علت کهولت یا به علت اینکه به سیستم جدید نمی‌توانند خودشان را منطبق بکنند ناچار هستیم آنها را برکنار کنیم باید به فکر این باشیم که آنها را نباید برنجانیم و در ضمن هم باید آنهایی که تجربیاتی دارند از تجربیات پاره‌ای از آنها استفاده کنیم (یک نفر از نمایندگان- باید از تجربیات آنها استفاده کنیم) رشته گذشته‌ای که در تشکیلات اداری ما بود با رشته حالا مرتبط است و ما نمی‌توانیم یک مرتبه این مطلب را به یک صورت دیگر در یک روز و یک آن قطع کنیم بگوئیم ادارات گذشته مرخص و ادارات جدید با تشکیلات جدید به‌وجود بیایند و به همین دلیل هم باید متوجه این امر بود که شاید حساس‌ترین کاری که دولت حزبی ما به عهده دارد همین انجام انقلاب اداری است و باید با روشن‌بینی این وظیفه را انجام بدهد و ما خیلی شکرگذاریم و برای اینکه کار غلطی انجام نپذیرد سمینارهای متعدد و جلسات مشورتی متعدد برای این امر تشکیل داده‌اند و امیدوار هستند که از مجموع این مشورتها و مطالعات آن نقشه‌ای را که شاهنشاه ایران و ملت ایران انتظار دارند عملی شود (نمایندگان- انشاءالله) قبل از خاتمه سخنانم درود صمیمانه ملت ایران و مجلس شورای ملی را که برگزیده ملت ایران است حضور شاهنشاه مدبر و عدالت گستر آریا مهر تقدیم می‌دارم و سلامتی شاهنشاه را از خداوند متعال خواستارم (احسنت- احسنت).

- تصویب صورتجلسه

۳- تصویب صورتجلسه

رئیس- نسبت به صورتجلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.

- معرفی آقای محمدرضا امیر تیمور به معاونت پارلمانی وزارت علوم و آموزش عالی امور خارجه بوسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور

۴- معرفی آقای محمدرضا امیر تیمور به معاونت پارلمانی وزارت علوم و آموزش عالی امور خارجه بوسیله آقای دکتر یگانه وزیر مشاور

رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای دکتر یگانه فرمایشی دارید بفرمائید.

دکتر یگانه (وزیر مشاور)- با اجازه مقام معظم ریاست جناب آقای محمدرضا امیر تیمور را به سمت معاونت پارلمانی وزارت امور خارجه معرفی می‌نمایم و نمایندگان محترم از شرح خدمات برجسته ایشان در آن وزارتخانه استحضار دارند و تا کنون به سمت معاونت سیاسی انجام وظیفه می‌کردند و از امروز به سمت معاونت پارلمانی خدمت می‌کنند و رجاء واثق دارم که با همکاری قوه مقننه ایشان این وظیفه را به نحو احسن انجام خواهند فرمود (مبارک است).

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی و ارسال به مجلس سنا

۵- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارائی راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم لایحه راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسۀ ۲۷ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه شمارۀ ۵۶۷۷ /۱۹- ۴۸ - ۱۴۰۱ /۳۰ د- ۱۳۴۶/۹/۲۲ راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی که گزارش شور اول آن به شماره ۱۵۹ چاپ شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و با توجه به پیشنهادها گزارش شور اول را با اصلاح تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مادۀ واحده- کلیه کالاهائی که از محل اعتبارات بودجه‌ای وزارت علوم و آموزش عالی جنگ برای مصارف ارتش شاهنشاهی از خارج از کشور خریداری و به نام وزارت جنگ خریداری می‌شود و یا آنکه از طرف دولت‌ها و مؤسسات خارجی به وزارت جنگ اهدا و بنام وزارت جنگ وارد می‌شود به استثناء مواد غذایی و خواربار از انجام تشریفات و بازرسی گمرکی و ارزیابی معاف بوده و ترخیص این قبیل محمولات منوط به تسلیم اظهارنامه گمرکی و ارائه بارنامه و ترخیص و پرداخت فقط باربری و انبارداری می‌باشد، وزارت جنگ مکلف است در پایان هر شش ماه صورت کامل این قبیل واردات به استثناء اسلحه و مهمات جنگی را به وزارت دارائی و اقتصاد بفرستد.

مخبر کمیسیون دارائی- دکتر رفیعی.

گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسۀ ۳۰ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.

گزارش شور دوم از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد در جلسۀ ۱بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه دولت راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون اقتصاد- دکتر محمد رضوانی.

رئیس- ماده واحده مطرح است آقای اهری فرمایشی دارید بفرمایید.

اهری- آقایان نمایندگان توجه دارند که عنوان این لایحه معافیت کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی از بازرسی گمرکی است و در مادۀ واحده هم به همین صورت گزارش تقدیم شده ولی در مقدمه لایحه اشتباهی است که بنده استدعا می‌کنم توجه بفرمایید در سطر دوم راجع به معافیت کالاهای مصرفی نیروهای مسلح شاهنشاهی از بازرسی گمرکی و ارزیابی ذکر شده که گزارش شور اول آن در کمیسیون مورد رسیدگی قرار گرفت و به کالاهایی که برای مصارف ارتش شاهنشاهی از خارج از کشور خریداری می‌شود اصلاح شد و در ماده واحده هم به همین نحو اصلاح شده استدعا می‌کنم به این اصلاح توجه داشته باشید:

(دراین موقع برای اخذ رأی اکثریت نبود)

رئیس- عمل صحیحی نیست که خانمها و آقایان جلسه را از اکثریت بیندازند. بنده ناچار چند دقیقه تنفس اعلام می‌کنم.

(در ساعت ده و ده دقیقه صبح جلسه به عنوان تنفس تعطیل شد و مجدداً در ساعت ده و پانزده دقیقه صبح به عنوان بعد از تنفس تشکیل گردید).

رئیس- ماده واحده راجع به معافیت از بازرسی گمرکی و ارزیابی کالاهای مصرفی ارتش شاهنشاهی مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارسال به مجلس سنا

۶- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم راجع به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسۀ ۳۰ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شمارۀ ۴۶۴۸۲- ۶ /۱۰ /۱۳۴۶ دولت به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۶۴ چاپ شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را عیناً تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی به شرح زیر اصلاح و از تاریخ تصویب همان قانون قابل اجرا می‌باشد.

• تبصرۀ ۴- افسران و کارمندانی که با داشتن لااقل بیست سال تمام سابقه خدمت به استناد بند (د) مادۀ ۱۵ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی از خدمت اخراج کردند از تاریخ اخراج با عائله تحت تکفل آنان برابر مقررات تبصرۀ ۲ این ماده رفتار خواهد شد.

این قبیل اخراج شدگان حق استفاده از مقررات مادۀ ۱۰۶ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را ندارند مگر آنکه فاقد عائله مستمری بگیر بوده باشند. چنانچه افسران و کارمندان موضوع این تبصره در سایر وزارتخانه‌ها و مؤسسات دولتی به خدمت مشغول شوند از تاریخ اشتغال به خدمت مستمری پرداختی به عائله آنان قطع خواهد شد.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسۀ ۲بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دارائی- دکتر رفیعی.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری در جلسۀ اول بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط به اصلاح تبصرۀ ۴ مادۀ ۱۰۲ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد گزارش کمیسیون نظام را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری- دیهیم.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمهاوآقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش و ارسال به مجلس سنا

۷- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسۀ ۳۰ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شمارۀ ۴۸۴۵- ۳-۰۲- ۴۰۲ /۳۰ د- ۲۴ /۸ /۱۳۴۶ راجع به اصلاح مادۀ ۱۸۲قانون دادرسی و کیفر ارتش را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۶۰ چاپ شده بود برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را عیناً تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- مادۀ ۱۸۲ ۱۸۲قانون دادرسی و کیفر ارتش به شرح زیر اصلاح می‌گردد.

مادۀ ۱۸۲- متهم می‌تواند از بین نظامیان و یا همردیفان واجد شرایط (اعم از اینکه حاضر به خدمت یا منتسب یا بازنشسته باشند) برای خود از یک تا ۳ نفر وکیل مدافع تعیین و معرفی نماید ولو اینکه از اقوام یا دوستان او باشند.

• تبصره- شرایط و ترتیب وکالت در دادگاههای نظامی به موجب آئین‌نامه‌ای خواهد بود که به تصویب وزارت جنگ خواهد رسید.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.

گزارش شور دوم از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسۀ ۲ بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه مربوط به اصلاح مادۀ ۱۸۲ قانون دادرسی و کیفر ارتش را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در اینمورد تأیید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر حسن متین.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین و ابلاغ به دولت

۸- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین و ابلاغ به دولت

رئیس- گزارش شور دوم لایحه راجع به موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسۀ ۱۴ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه شمارۀ ۴۳۲- ۱۵ /۱ /۱۳۴۶ ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۳۵ چاپ شده است مطرح نمود و برای شور دوم مورد تصویب قرار داد.

اینک گزارش آن را به شرح زیر به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- موافقت‌نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین که مشتمل بر یک مقدمه و ۸ ماده است و در تاریخ بیست و دوم اردیبهشت ماه ۱۳۴۴ در بوینوس آیرس به امضاء نمایندگان مختار طرفین رسیده است تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب آنرا مبادله نماید.

مخبر کمیسیون امور خارجه- فتح الله مافی.

گزارش شور دوم از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ و هنر درجلسۀ اول بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر لایحه راجع به موافقت نامه فرهنگی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین را که گزارش شور اول آن به شمارۀ ۱۳۵ چاپ شده است مطرح نمود و مصوبه کمیسیون امور خارجه را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی مهر.

گزارش شور دوم از کمیسیون آموزش و پرورش به مجلس شورای ملی

کمیسیون آموزش و پرورش در جلسه ۲۰ دی ماه ۱۳۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه راجع به موافقت‌نامه بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری آرژانتین را که گزارش شور اول آن به شماره ۱۳۵ چاپ شده است مطرح نمود و مصوبه کمیسیون امور خارجه را دراین مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون آموزش و پرورش- موسوی ماکوئی.

رئیس- مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق

۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به موافقت نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق

رئیس- گزارش شور اول موافقت نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد در جلسه مورخ ۱۳ /۱۰ /۴۶ با حضور نماینده دولت لایحه شمارۀ ۴۳۹۷۷- ۳ /۱۰ /۴۶ دولت راجع به موافقت‌نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق را که به شمارۀ ۱۴۷ چاپ گردیده برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و ماده واحده موافقت نامۀ ضمیمه و پروتکل‌های مربوط به آن را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود موافقت نامۀ ضمیمه راجع به موافقت‌نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق و پروتکل‌های مربوطه آن را که در تاریخ ۱۸ /۹ /۴۶ در بغداد منعقد گردیده اجرا نماید.

گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه دوشنبه ۲۵ /۱۰ /۴۶ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به موافقت نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق را برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون اقتصاد را تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

رئیس کمیسیون خارجه- دکتر ضیائی.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه چهارشنبه ۲۷ /۱۰ /۴۶ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارائی لایحه دولت راجع به موافقت نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق را برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون اقتصاد را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

نایب رئیس کمیسیون دارائی- تهرانی.

گزارش شور اول از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه مورخ ۱۳ /۱۰ /۴۶ با حضور آقای دکتر گنجی معاون وزارت راه لایحه دولت راجع به موافقت‌نامه ترانزیت بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری عراق را برای شور اول مورد رسیدگی قرار داد و مصوبه کمیسیون اقتصاد را تصویب کرد.

اینک گزارش آن تقدیم مجلس شورای ملی می‌گردد.

رئیس کمیسیون راه- پزشکی.

رئیس- کلیات این لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مادۀ واحده رأی می‌گیریم خواهش می‌کنم خانمها و آقایانی که موافقند قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون آب و برق راجع به موافقت نامه مربوط به بررسی دربارۀ منابع آب منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکای شمالی و ابلاغ به دولت

۱۰- طرح و تصویب گزارش یک شوری کمیسیون آب و برق راجع به موافقت نامه مربوط به بررسی دربارۀ منابع آب منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکای شمالی و ابلاغ به دولت

رئیس- گزارش یک شوری کمیسیون آب و برق راجع به موافقت نامه مربوط به بررسی دربارۀ منابع آب منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکای شمالی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون آب و برق به مجلس شورای ملی

کمیسیون آب و برق در جلسۀ ۳ بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق لایحه شمارۀ ۴۲۰۸۸- ۱۵ /۹ /۱۳۴۶ دولت ارسالی از مجلس سنا راجع به موافقت نامه مربوط به بررسی درباره منابع آب منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکای شمالی را که فوریت آن به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و به شمارۀ ۱۷۳ چاپ شده است مورد رسیدگی قرار داد و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مادۀ واحده- موافقت‌نامه پیوست راجع به بررسی درباره منابع آب منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکای شمالی تصویب و به دولت اجازه مبادله و اجرای آن داده می‌شود.

مخبر کمیسیون آب و برق- دکتر زعفرانلو.

گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسۀ ۳ بهمن ماه ۱۳۴۶ با حضور آقای مهندس ظهیری معاون وزارت آب و برق لایحه از مجلس سنا راجع به موافقت‌نامه مربوط به بررسی درباره منابع آب منعقده بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت ایالات متحده آمریکای شمالی را که فوریت آن به تصویب مجلس شورای ملی رسیده مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون آب و برق را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه- مافی.

رئیس- کلیات این لایحه مطرح است آقای آموزگار فرمایشی دارید بفرمایید.

آموزگار- این موافقت‌نامه‌ای که امروز در محضر مقدس مجلس شورای ملی مطرح است از موافقتنامه‌های بسیار ارزنده و مفید و خوبی است که به مجلس آمده و به طوری که جناب آقای دکتر یگانه در آن جلسه فرمودند در مسافرتی که اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر به آمریکا فرموده بودند با دلسوزی و علاقه‌ای که ذات اقدس همایونی به مردم جنوب کشور بخصوص راجع به تأمین آب مشروب آنها داشتند مذاکره فرمودند و منجربه تبادل و توافق در تنظیم این موافقت‌نامه شده است همیشه وجود شاهنشاه در کشور ما سبب و موجب شده است که مردم از همه چیز محروم از برکت وجود ایشان دارای همه چیز بشوند در بندر لنگه که حوزه انتخابیه بنده است مدتها است که دنبال آب می‌گردیم برای خوردن متأسفانه هیچ نتیجه‌ای از این اقدامات حاصل نشده است. دولتها تلاش کرده‌اند، دستگاهها اقدام کرده‌اند، وزارتخانه‌ها قرارداد بستند، اما تا حالا یک چکه آب گیر مردم نیامده و سه سال هم می‌گذرد که بارندگی نشد از سی فرسخی آب خوردن مردم تهیه می‌شود تصدیق می‌فرمایید که خیلی مشکل و زحمت است. این موافقت‌نامه انشاءالله موجب خواهد شد آب شوری که در زیر زمین داریم یا آب دریا را شیرین بکنند و در اختیار مردم بگذرند و یا در آینده با صد بندی‌های ممکنه از نفوذ آب شور که از کوه‌های نمک زار سرازیر می‌شود جلوگیری بشود و در نتیجه آب شیرین گیر مردم بیاید و یا ابرهای متراکم ایجاد باران نمایند بنده باید به عرض برسانم که اصل۱۱ انقلاب که مربوط به نوسازی کشور است لازمه اش مبادله این نوع موافقت نامه‌ها و تهیه آب در کشور است مخصوصا در جنوب کشور که همیشه در مضیقه بی آبی بوده و هست اگر آب کافی به کرانه‌های خلیج فارس و بحر عمان و لارستان برسد ما می‌توانیم محصول خوب تهیه و به مملکت و خارج عرضه کنیم به همین جهت است که از همکاران محترم تمنا دارم که هر چه زودتر این لایحه را به تصویب برسانید همینطوری که فوریت آن به تصویب رسیده خود لایحه را هم تصویب فرمایید و از وزارت آب و برق و دستگاه‌های تابعه و مجریان این موافقت نامه نیز تمنا می‌کنم که اولین نقطه‌ای که کار بررسی و تامین آب شروع می‌شود همان بندر لنگه و توابع آن باشد که از همه جا بدتر در مضیقه بی آبی بیشتری هستیم در پایان عرایض خود سپاس و درود بی پایان مردم جنوب را از پشت این تریبون به پیشگاه مقدس اعلی حضرت همایون شاهنشاه که در مسافرت هستند تقدیم می‌دارم امیدوارم که این سفر هم مانند سایر مسافرت‌ها متضمن خیر برکت برای ملت ایران باشد به سلامتی به کشور عزیز مراجعت فرمایند (احسنت).

رئیس- آقای پزشکپور بفرمایید.

محسن پزشکپور- البته در آن سبب و انگیزه و ضرورت تنظیم و انعقاد چنین قراردادی بحث و گفتگویی نیست و با وضع خاصی که سرزمین‌ها و مناطق میهن ما دارند هر نوع کوشش و تلاش برای بهره‌گیری از منابع آب و تامین نیازمندی‌های آب چه از نظر کشاورزی و چه از نظر شرب مردم شایان توجه و شایان ستایش است اما در این قرارداد که بررسی کردم دو نکته هست که مورد توجه و دقت باید قرار بگیرد یکی در بند ۶ این قرارداد هست در بند ۶ قرارداد ذکر می‌شود «آمار و اطلاعات و روشهای فنی ای که از بررسی یا بررسی‌های مذکور بدست می‌آید می‌تواند مورد استفاده هر دو دولت به هر منظوری که بخواهند قرار گیرد» ببخشید چون قبل از این بند، بند دیگری هست از لحاظ توالی و ترتیب در آن باره باید صحبت کنم در بند یکم این قرارداد می‌گوید «این بررسی یا بررسی‌ها ممکن است شامل بهره برداری از سرمایه‌گذاری‌های مشترک و استفاده از تسهیلات ملی به منظور انجام تحقیقات باشد ولی ممکن است محدود به امور مزبور نباشد» تا آنجائی که اصول و سابقه نشان می‌دهد اولاً قانونگذاری نمی‌تواند ناظر به یک امر منفی باشد در قانون باید موارد منجزاً مشخص باشد (صحیح است) باید مشخص باشد که این قرارداد و این قانون که در مجلسین می‌گذرد ناظر به چه مواردی است ما دربارۀ یک موارد مشخصی رأی می‌دهیم در بند یک موارد مشخصی است که در این قرارداد مندرج است و این را در مجلس ابراز می‌کند از برای اینکه مورد بحث و بررسی قرار گیرد چطور می‌توانیم نسبت به یک نکته‌ای رأی بدهیم که هنوز معلوم نیست که چه چیزی هست حدود نامعلومی دارد موارد نامعلومی دارد و شماره‌های نامعلومی خواهد داشت بنابراین، این نه از نظر یک قراردادی که بین دو دولت تنظیم می‌شود و قوه مقننه باید ناظر به تمامی موارد اجرای آن موارد باشد این درست نیست و گذشته از این از لحاظ نحوه تنظیم قرارداد و بخصوص آئین تنظیم قانون این درست نیست ما می‌توانیم امروز قانونی بگذاریم که این دو سه مورد که انجام خواهد شد از موارد این قانون خواهد بود به انظمام چیزهای دیگر که امروز نمی دانیم چیست این درست نیست به این جهت است که چون از نظر قراردادی که بین دو دولت تنظیم می‌شود و هم از نظر نحوه و تنظیم قانون این قسمت درست و منطقی به نظر نمی‌آید این است که پیشنهاد حذف این قسمت را تقدیم ریاست محترم مجلس شورای ملی می‌کنم.

رئیس- آقای پزشکپور در قراردادها پیشنهاد حذف نمی‌شود کرد.

خواجه نوری- آقای دکتر الموتی توضیح می‌دهند ایشان روشن می‌شوند.

رئیس- توضیحات آقای دکتر الموتی را در این مورد وقتی شنیدید اگر قانع نشدید با تقاضای ۱۵ نفر از نمایندگان ممکن است لایحه به کمیسیون برای رسیدگی مجدد ارجاع شود.

پزشکپور- حالا شاید با توضیحات بیشتری که داده می‌شود شاید به یک کیفیتی باشد که ۱۵ نفر هماهنگ باشند و بهتر است که واقعاً برگردد به کمیسیون برای اینکه به این مسائل رسیدگی شود نکته دیگر در بند ۶ این لایحه هست در بند شش که بسیار حساسیت بیشتری دارد و واقعاً باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد می‌گوید«آمار و اطلاعات و روشهای فنی‌ای که از بررسی یا بررسی‌های مذکور بدست می‌آید می‌تواند مورد استفاده هر دو دولت به هر منظوری که بخواهند قرار گیرد» این درست نیست البته این کوشش و این بررسی بیشتر در مناطق مربوط به میهن ما صورت می‌گیرد این تعاطی نظر در مناطق خاصی از این سرزمین صورت می‌گیرد و این بهره‌گیری‌های احتمالی از این آماری که به دست می‌آید صرفاً باید ناظر باشد به موارد منظور شده در این قرارداد. البته ممکن است این سخن پیش بیاید که وقتی آماری از مناطق مختلف مملکت تهیه شد از این همکاری تبادل نظر در این خصوص آماری در زمینه‌های گوناگون تهیه شد مآلا دولت مورد نظر در هر زمانی که بخواهد از این آمار استفاده خواهد کرد و به فرض اینکه این طور باشد چنین نکته‌ای در قرارداد نباید منعکس باشد این قرار داد و این لایحه را من نمی‌دانم آیا در اصل هم به همین صورت بوده است یا خیر قراردادی یا لایحه‌ای را تهیه می‌کنیم که یک دولت دیگر حق داشته باشد از آماری که در اثر همکاری فنی و اقتصادی بدست بیاورد به هر کیفیت و هر وقت دلش خواست استفاده کند و این نکته‌ای است که بسیار حائز اهمیت است و باید مورد بررسی قرار بگیرد. نکته دیکر بند۷ لایحه است در بند۷ ذکر شده گزارشهایی که شامل نتایج بررسی‌ها و پیشنهادهای مقتضی خواهد بود وسیله متخصصین تهیه می‌شود این گزارشات در دو نسخه... و چه و چه، بعد می‌گوید «این گزارش پس از تصویب نهائی هر دو دولت ممکن است به هر شکلی که بخواهند مورد استفاده آنان قرار گیرد» این برای من روشن نیست باز هم این ایراد تا این لحظه برای من هست که در متن قرارداد و در متن یک قانون این عنوان «به هرشکلی که بخواهند» نمی‌تواند ذکر شود، این درست نیست باید دقیقاً مشخص شود که این موارد چی هست، اشکال چی هست، طرق چی هست، اما در آن خصوص اگر توضیحاتی بیان کنند و این توضیحات رفع ابهام از بنده و دیگر دوستانم بکند ممکن است که قبول کنیم و تسلیم شویم اما تا این توضیح داده نشود این ایراد برای ما هست همچنانکه در آن دو مورد دیگر، ایراد قطعی و غیر قابل بحثی هست، یعنی با هیچ توضیح و منطقی نمی‌توان آن دو مورد را که عرض کردم پذیرفت، متأسفانه ما که پنج نفر یا به قولی بیش از پنج تن نیستیم نمی‌توانیم پیشنهادی بدهیم که به کمیسیون برگردد بنابراین استدعا داریم که دیگر همکاران گرامی به این دو نکته بسیار اساسی توجه بفرمایند و پیشنهادی تقدیم شود و شاید مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی در آن حدود اهمیت این موضوع را تشخیص بدهند و با استفاده از اختیارات موافقت کنند. این قرارداد برای بررسی دقیق تر به کمیسیون برگردد.

پردلی- پیشنهاد بفرمایید ماهم امضاء می‌کنیم.

رئیس- آقای دکتر الموتی بفرمایید.

دکتر الموتی- عرض کنم به مطالبی که همکار محترم جناب آقای پزشکپور مطرح فرمودند جناب آقای مهندس ظهیری که نماینده دولت هستند باید توضیح بدهند ولی خود بنده مطالبی و توضیحاتی درباره این لایحه دارم که به عرض می‌رسانم و ممکن است که جناب پزشکپور با توجه به آن مطالب پیشنهاد خودشان را مسترد بفرمایند، البته این نظر بنده است و آقای مهندس ظهیری حتماً بعداً توضیح خواهند فرمود، به عقیده بنده این موافقت‌نامه یکی از مهمترین موافقت‌نامه‌هایی است که در حال حاضر در مملکت ما منعقد شده است و امروز لایحه‌اش اینجا مطرح است. اگر حقیقتاً توفیقی پیدا شود که در اثر این همکاری بین دولت ایران و دولت آمریکا ما بتوانیم سواحل جنوبی ایران یا قسمت مهمی از مملکت خود را از تبدیل آب شور به آب شیرین بهره‌مند بکنیم به عقیده بنده یک گام بلند در راه عمران مملکت و آبادی سواحل جنوبی ایران برداشته شده است (صحیح است) همه می‌دانیم که عظمت و اهمیت خلیج فارس برای ملت بسیار زیاد است (صحیح است) ما معتقدیم هر اندازه که ممکن است باید اعتبارات عمرانی مملکت صرف عمران و آبادی و توسعه در خلیج فارس بشود. چنانکه تا امروز هم شده است و کارهای بزرگی در سراسر خلیج فارس انجام شده و شاید یکی از دلایلی که موجب تهیه این موافقتنامه شده است علاقه فوق‌العاده شخص شخیص شاهنشاه به عمران و آبادی منطقه خلیج فارس است که بشود از هر طریقی و با هر مبلغی که امکان دارد از این راه برای آبادی خلیج فارس استفاده شود، بنابراین بنده تصور می‌کنم که نسبت به اصل مطلب همه ملت ایران موافق باشند که یک چنین همکاری صمیمانه صورت گیرد (صحیح است) اما در مورد مطالبی که مطرح شده است باید عرض کنم که اولاً این موافقت‌نامه است و ما اگر توجه بکنیم در قسمت آخر موافقتنامه، دربند ۸ نوشته شده است: «این موافقت‌نامه پس از امضاء قابل اجراست و به مدت دو سال به قوت خود باقی است و ممکن است با موافقت طرفین تمدید شود» پس این یک موافقتنامه ایست برای دو سال و بنده تصور نمی‌کنم یک چنین موافقت‌نامه‌ای به هیچ وجه تأثیری در حاکمیت و سایر شرایطی که احتمال داده می‌شود داشته باشد، از طرف دیگر در بند ۶ که اشاره فرمودند که نوشته است «آمار و اطلاعات و روشهای فنی ای که از بررسی یا بررسی‌های مذکور بدست می‌آید می‌تواند مورد استفاده هر دو دولت به هر منظوری که بخواهند قرار گیرد» بنده معتقدم که امروز در دنیا هیچ مطلب محرمانه‌ای وجود ندارد بخصوص مطالب آماری و حتی درکارهای علمی و امروز کشورهایی که در بلوک‌های مختلف هستند مثلاً بررسی‌های فضایی که امروز می‌شود اطلاعات علمی و آمارهای مربوط به آن را مبادله می‌کنند و حتی در نشریات بین‌المللی این اطلاعات منتشر می‌شود (دکتر فریور- خیلی از اطلاعات هم مبادله نمی‌شود) اگر مطبوعات علمی دنیا را مطالعه بفرمایید می‌بینید که قسمت اعظم این اطلاعات حتی آنهائی که مربوط به سلاح‌های جنگی هم هست و ممکن است خیلی مهم و محرمانه هم باشد کشورهای مهم دنیا آنها را مبادله و منتشر می‌کنند، چون همین تبادلهای علمی باعث شده که سطح علم و دانش دنیا بالا برود در امور فضائی رقابت‌های شدیدی بین کشورها هست کشورهایی که از نظر مسلک‌های سیاسی هم با یکدیگر اختلافات شدیدی دارند ولی کارهای علمی ربطی به این اختلافات ندارد، بنده معتقدم اگر بین دولت ایران و هر دولتی، فرقی نمی‌کند، قراردادی منعقد بشود که بیایند و از نظر علمی بررسی کنند که آبهای شور جنوب ایران تبدیل بشود به آب شیرین و از این کار گزارش تهیه بشود این تبادل گزارش و آمار و اطلاعات به عقیده بنده هیچ خدشه‌ای به حاکمیت ما وارد نخواهد کرد، و این یک مطلب علمی است (دکتر یزدان پناه- اساس همکاری علمی تبادل اطلاعات است) یا به قول جناب آقای دکتر یزدان پناه همکاری ایجاب می‌کند که تبادل اطلاعات بشود، و آمارها مبادله شود (صحیح است) (پزشکپور- ولی تصریح نشود که در غیر مورد هر استفاده‌ای می‌خواهند بکنند) بنده نمی‌دانم اگر گزارش بدهند در فلان قسمت امکان دارد آب شور تبدیل بشود به آب شیرین بشود یا آماری در این مورد بدهند که مثلاً ۵۰ هزار هکتار زیر کشت می‌رود (خواجه نوری- یا سرعت باد یا ارتفاع ابر چقدر است) چه اشکالی دارد این مسئله صرفاً علمی است (دکتر طالع- اگر سوءنیت نیست چرا گذاشته‌اند؟) آقای دکتر طالع خیلی متشکرم که جنابعالی اینطور باحرارت صحبت می‌فرمایید ولی یقین داشته باشید سوءنیتی وجود ندارد، این یک کار علمی است آب شور باید به آب شیرین تبدیل شود و این یک امر لازم و ضروری برای مملکت ماست و این نظر بنده است (دکتر طالع- هروقت در مطالب جزئی صحبت می‌شود مطالب کلی مملکت را پیش می‌آورید مگر ما می‌گوییم آب شور به شیرین تبدیل نشود) آقای دکتر طالع این تریبون را گذاشته‌اند که جنابعالی هم اگر فرمایشی دارید از مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی اجازه بگیرید و تشریف بیاورید و توضیح بدهید، و هیچ حق ندارید که اینطور صحبت بفرمایید اینجا مملکت دموکراسی است (دکتر طالع- بنده خواستم جواب جنابعالی را بدهم) جواب باید پشت تریبون داده شود به هر صورت وارد این مطالب نمی‌شوم یک فرمایشی جناب آقای پزشکپور فرمودند و مطالبی هم به نظر بنده رسیده که عرض کردم ممکن است قانع شده باشید و ممکن است نشده باشید در هر صورت این حق متعلق به شماست بیایید و صحبت کنید، ولی حق ندارید که شلوغ کنید و یا بین‌الاثنین صحبت کنید به هر صورت آنچه که به نظر بنده مهم است، اهمیت این لایحه و اهمیت این موافقت‌نامه است که این موافقتنامه در اصل برای مملکت ما ضروریست، تبادل اطلاعات و آمارها و تبادل هر نوع اطلاعات علمی در دنیای امروز نه تنها جایز است بلکه دولتها در این مورد موافقت‌نامه‌هایی دارند و کمال علاقه را دارند برای اینکه این مبادلات علمی صورت بگیرد. این تبادل مطالعات علمی و بررسی‌ها منشأ بزرگ ترقیات قرن ماست، ما نمی‌توانیم خود را از این وضع خارج نگاه بداریم و بگوییم در خلیج فارس یا هر نقطه ایران که مثلاً دارند درباره تبدیل آب شور به شیرین مطالعه می‌کنند این مطالعات نباید مبادله بشود، این کار علمی است مطلع خواهند شد و مطلع هم هستند این است که به نظر بنده به این صورتی که تفوه شد شاید نباشد، مطلبی که باز خودم می‌خواهم از آقای مهندس ظهیری بپرسم این است که در لایحه اشاره شد که برای استفاده در امور کشاورزی و شرب و صنعت، من خودم در سفر اخیری که به کویت کردم مطالعه‌ای کردم و دیدم با بودجه زیادی تأسیساتی به‌وجود آورده‌اند، نمی‌دانم تأسیس یک چنین تأسیساتی که صد درصد لازم و ضروری است از نظر اقتصادی مطالعه شده است و در این قسمت هم برنامه‌ای هست، شاید ممکن است در بعضی نقاط قیمت تبدیل آب شور به شیرین از نظر اقتصادی به قدری گران تمام شود که صرفاً به درد شرب بخورد و برای صنعت و کشاورزی به آن قیمت قابل استفاده نباشد، البته ما در مراحل ابتدایی هستیم و چنین بحثی را نمی‌شود کرد ولی قطعاً متخصصین مطالعه کرده‌اند و در این مورد هم فکر می‌فرمایند که بشود از این مطالعات برای کشاورزی و صنعت استفاده کرد؟ برای صنعت که می‌شود ولی برای کشاورزی تا آنجا که من اطلاع دارم تا حدودی بعید به نظر می‌رسد ولی شاید با منابع سرشار آب یا دستگاههای جدیدی که دردنیا به وجود آمده بشود از این کار هم برای کشاورزی استفاده کرد، به هر صورت ضمن تشکر امیدوارم که دوستان عزیز پان ایرانیست بنده هم به احترام رعایت اصول، همانطور که بنده همیشه فرمایشاتشان را گوش می‌کنم رعایت بفرمایند و مطالبی که به نظرشان می‌رسد و لازم می دانند گفته بشود در اینجا دوستان مطرح کنند و بنده هیچ تعصبی ندارم که نظر ایشان باشد یا نظر بنده، عرض دیگری ندارم، (احسنت).

رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمائید.

دکتر عاملی- جناب آقای رئیس همکاران ارجمند در مورد این لایحه اولا من یک نظری داشتم که امیدوارم از طرف همکاران ارجمند و نمایندگان دولت مورد توجه قرار بگیرد، در آخر این موافقت‌نامه نوشته شده است که این موافقت‌نامه در دو نسخه اصلی در تاریخ فلان در تهران- ایران به امضا رسید ولی قید نشده است که این دو نسخه اصلی به چه زبانی است ولی قاعدتاً از لحاظ احترام متقابل می‌بایست دو نسخه به زبان آن دو ملتی که قرارداد را منعقد می‌کنند تنظیم بشود و هر دو ملاک رسمی باشد (صحیح است) و این کار نشده است بنابراین آنچه به مجلس ارائه شده است متنی است ترجمه شده و اگر واقعاً ضرورتی ندارد که به دو زبان تنظیم بشود حق این است که با این گونه لوایح نسخه اصلی به هر زبانی که تنظیم شده فرستاده شود چون ممکن است بعضی از اشکالات که الان به نظر می‌رسد ناشی از عدم دقت در ترجمه باشد و اگر نسخه اصلی همراه باشد شاید هیچ اشکالی به نظر نرسد به همین دلیل البته اشکالاتی از لحاظ ترجمه در این لایحه هست همانطور که می‌دانید یک واوهای زیادی در مقدمه هست یعنی بعد از هر عبارتی یک واو گذاشته شده و دو مرتبه سر سطر یک جمله‌ای را شروع کرده‌اند و فکر می‌کنم که این مرسوم زبان دیگری باشد و مادر زبان فارسی چنین رسمی نداریم که یک جمله را تمام کنیم و بعد آخرش یک واو بگذاریم و بعد برویم سر سطر در صورتی که بدون آن هم همان معنا و همان مفهوم را دارد بنابراین اشکالاتی از لحاظ ترجمه دارد از این جهت که متن اصلی در اختیار ما نیست این اشکالات پیش آمده اما آن دو نکته‌ای که سرور پزشکپور در اینجا به آن اشاره کردند در واقع می‌خواهم عرض کنم که جوابی از طرف همکار ارجمند جناب دکتر الموتی به آن داده نشد و من در اینجا ناگزیرم به این مطلب اشاره کنم که گاه مطالبی از طرف یکی از نمایندگان عنوان می‌شود و درپاسخ آن مطالب صحیحی گفته می‌شود ولی پاسخ آن حرف نیست ما نمی‌گوییم که ما در این مورد مخالف هستیم که درباره منابع آب مطالعه بشود و نمی‌گوییم که این کار زیان بخش است که درباره آب مطالعه بشود بسیار کار لازمی است همکاری بین‌المللی هم در صورتی که احترام متقابل رعایت شده باشد بسیار کار محترمی است ولی نکته‌ای را که ما در اینجا اشاره کردیم مطلب دیگری است به آن مطلب اشاره بفرمایید با کمال دقت به آن گوش می‌دهیم ولی مطالب دیگری می‌فرمایید که در چهارچوب خودش صحیح است اما جواب این مطلب نیست در اینجا عبارتی است که نوشته است که «این بررسی یا بررسی‌ها ممکن است شامل بهره برداری از سرمایه‌گذاری‌های مشترک و استفاده از تسهیلات ملی به منظور انجام تحقیقات با شروع- ممکن است محدود به امور مزبور نباشد» شاید این ایرادی که ما می‌کنیم جواب قانع کننده‌ای داشته باشد که بتواند ما را روشن کند شلید اگر متن اصلی باشد و این عبارت ترجمه جمله دیگری باشد که آن جمله رسا به مقصود باشد اما در اینجا گفته شده است «ولی ممکن است محدود به امور مزبور نباشد» یعنی ما داریم به چیزی رأی می‌دهیم که که یک قسمت آن معلوم است و یک قسمت آن معلوم نیست. هیچ مجلسی نمی‌تواند به چیزی که معلوم نیست رأی بدهد اگر معلوم باشد و مربوط باشد به آنچه که در این موافقتنامه هست با کمال اطمینان و موافقت رأی می‌دهیم ولی این عبارت «ولی ممکن است محدود به امور مزبور نباشد» این امر مزبور چیست؟ اشاره به کجاست این را روشن بفرمایید اگر اشکالی نداشته باشد ما با اصل این موضوع کمال موافقت را داریم. نکته دوم این است که در قسمت ۶ دو دولت با هم همکاری می‌کنند و اطلاعاتی بدست می‌آورند این اطلاعات مربوط است به هر دو آنها هر کدام از آنها به تناسب حق حاکمیت خودشان از آن استفاده می‌کنند این امری است مسلم اما قید اینکه به هر منظوری که بخواهند در اینجا چه ضرورتی دارد ما می‌گوییم مخصوصاً حسن نیت متمرکز و متصور است و هیج کاری به حسن نیت و سوء نیت نداریم ولی قید این عبارت را بفرمایید چه ضرورتی دارد «به هر منظوری که بخواهند» اگر ضرورت دارد اگر یک نوع موجبات دیپلماتیک ایجاب می‌کند که چنین عبارتی باشد اگر این عبارت ترجمه چیزی است که آن عبارت اصل امر معقولی است ما حرفی نداریم اما به این شکلی که اینجا هست خیال می‌کنم صحیح نباشد من این قید را برمی‌دارم و عبارت را می‌خوانم ببینید آیا در این معنی خللی تزلزلی به‌وجود می‌آید «آمار و اطلاعات و روشهای فنی‌ای که از بررسی یا بررسی‌های مذکور بدست می‌آید می‌تواند مورد استفاده هر دو دولت قرار گیرد» این کافی است به نظر من هر دو دولت می‌توانند از آن استفاده کنند هر طور که حاکمیتشان ایجاب می‌کند هر طور که مقررات بین‌المللی اجازه می‌دهد اما گذاشتن هر دو دولت به هر منظور که بخواهند می‌توانند از آن استفاده کنند بفرماید که چه ضرورتی دارد؟ بفرمایید و ما قبول می‌کنیم ولی در موضوع اینکه آب چیز مفیدی است و من الماء کل شییءحی چیزی نفرمایید عرض دیگری ندارم.

رئیس- آقای مهندس ظهیری بفرمایید.

مهندس ظهیری (معاون وزارت آب و برق)- با کسب اجازه از مقام محترم ریاست و نمایندگان محترم مجلس شورای ملی بنده بایستی به عرضتان برسانم که این موافقت‌نامه که تنظیم شده است یک موافقت‌نامه صددرصد مطالعاتی است و کارهای اجرائی در آن نمی‌شود و چون جنبه علمی و فنی دارد بنابراین از این نوع مطالعات معمولا در سطح بین‌المللی استفاده می‌شود اما تعصب اینکه در این موافقت‌نامه قید کنیم فقط منحصرا باید دولت ایران استفاده کند وجود ندارد برای اینکه در تهیه آمار و بررسی‌های علمی همانطور که آقای دکتر الموتی اینجا توضیح دادند ممالک مختلف در سطح بین‌المللی و جهانی استفاده می‌کنند کما اینکه ما در ادوار گذشته در همین مجلس لوایحی آوردیم و از آقایان کسب تکلیف کردیم که دولت ایران فرض بفرمایید در کنفرانس نیروی جهانی عضویت داشته باشد ما سال گذشته این کار را کردیم و باید به عرض آقایان برسانم که ارقامی که از کشور ما تهیه شده در امر پیشرفت برق در این کنفرانس‌های بین‌المللی مطرح شد و با کمال خرسندی باید به عرضتان برسانم که موجب افتخار و سربلندی مملکت ما بود ذکر این ارقام و اعداد در مجامع بین‌المللی و قریباً یک لایحه‌ای در این مجلس دردست تهیه و تدوین است که ما تقاضا کردیم به عضویت تحقیقات علمی منابع آب در سطح جهانی در بیاییم چون باید این نوع آمار و مدارک بین ما و ممالک دنیا مبادله بشو تا استفاده‌ای که مورد نظر است گرفته شود و مطالعات علمی را در هیچ جای دنیا محصور و محدود نمی‌کنند و اما آن چیزی که باید به عرضتان برسانم نکاتی است که در این موافقت‌نامه به آن اشاره کرده‌اند و همانطور که عرض کردم این قرارداد نیست موافقت‌نامه است که آقایان به ما اجازه می‌دهند که قرارداد را امضاء کنیم قبل از اینکه به مطالبی که جناب آقای پزشکپور فرمودند اشاره کنم (پزشکپور- فرمودید قرارداد نیست آقای دکتر؟) بنده دکتر نیستم مهندس هم نیستم ظهیری هستم این موافقت‌نامه است بایستی به استحضار جناب آقای دکتر الموتی برسانم که این موافقت‌نامه منحصر به شیرین کردن آبهای شور نیست البته شیرین کردن آبهای شور الان در دنیا دارد رویش مطالعه می‌شود و شاید در امور اقتصادی این قابل استفاده نباشد ولی در آینده راه حلهایی شاید در دنیا پیدا شود ولی این بیشتر برای استفاده کردن از ابر است یعنی بارور کردن ابر است و جلوگیری از نفوذ آب شور در آب شیرین یا برعکس جلوگیری از نفوذ آب شیرین در آب شور و بهر حال در این امور استفاده خواهد شد و این کار هم در دنیای امروز عملی است اما آقای دکتر عاملی اشاره فرمودند به آن چیزی که این موافقت‌نامه به چه زبانی تهیه و تدوین شده باید به استحضارشان برسانم که چون این موافقت‌نامه را هنوز امضاء نکرده‌ایم ذکر نکردیم ولی به دو زبان فارسی و انگلیسی است که مورد استفاده دو دولتی است که به امضای دو دولت خواهد رسید اگر لازم است این مطلب در صورتجلسه ذکر بشود و آن توهمی که برای ایشان پیش آمده نباشد در مورد موافقت‌نامه هم چون این موافقت‌نامه می‌بایستی مورد قبول آنها هم باشد درست است که موافقت‌نامه طوری تهیه و تدوین شده که برای هر خواننده این توهم پیش می‌آید که ممکن است از انگلیسی به فارسی ترجمه شده البته روی این اصل فارسی آن طوری تنظیم شده که این ظن را برای آقایان ایجاد می‌کند چون بایستی موافقت‌نامه هم فارسیش و هم انگلیسی‌اش مورد موافقت کسانی که این موافقت‌نامه را امضاء می‌کنند باشد موضوع دیگری که باید به استحضار برسانم این است که شاید توجه نفرمودید جناب آقای پزشکپور که این مطالعات علمی در اثر توجهی است که شخص اول مملکت کرده‌اند (پزشکپور- شما درباره ماده ۶ صحبت کنید) بنده عرضم تمام نشده بود اجازه بفرمایید عرضم را تمام کنم اگر خواستید اعتراض کنید و آن این است که این متخصصینی که دولت آمریکا در اختیار ما می‌گذارد مجانی و بلاعوض است و از این بابت هزینه‌هایی برای ما نخواهد داشت و باید خدمات را ما بدهیم کارمندهایی در اختیارشان بگذاریم و آمار و ارقامی که مورد احتیاج آنهاست بدهیم بنابراین از این لحاظ ما متحمل هیچ‌گونه مخارجی نخواهیم شد اینکه بنده عرض کردم خدمتتان که جنابعالی به آخر عرایض بنده توجه بفرمایید منظورم این بود اما چیزی که دربند الف اشاره فرمودید چه جنابعالی و چه جناب آقای دکتر عاملی این جمله را بنده یک بار دیگر می‌خوانم و بعد توضیح می‌دهم و امیدوارم که این توضیحات بنده برای شخص جنابعالی قانع کننده باشد: «این بررسی یا بررسی‌ها ممکن است شامل بهره‌برداری از سرمایه‌گذاری‌های مشترک و استفاده از تسهیلات ملی به منظور انجام تحقیقات باشد ولی ممکن است محدود به امور مزبور نباشد» علت اینکه محدود نکردیم برای اینست که نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم که مورد استفاده چه چیزهای دیگری هم قرار می‌گیرد بنده به عنوان مثال عرض می‌کنم که ممکن است در مراجع مختلف بین‌المللی استفاده کنند یا در تحقیقات فلان دانشگاه که در مورد تهیه آب شیرین در آب شور شروع کرده است هر دو طرف موضوع هست و ما ناگزیر بودیم که این موضوع را به این ترتیب ذکر بکنیم در اینجا نگرانی هم ندارد و همانطور که عرض کردم این موضوع یک موضوع صددرصد علمی است و آمار و ارقامی که تهیه می‌کنیم در اختیار این متخصصین و هیأتها می‌گذاریم که برای منظورهای فنی و علمی استفاده بشود در قسمت بند ۶ اشاره فرمودید که آمار و اطلاعات و روشهای فنی‌ای که از بررسی یا بررسی‌های مذکور بدست می‌آید می‌تواند مورد استفاده هر دو دولت به هر منظوری که بخواهند قرار گیرد بنده عرض می‌کنم یک قسمت آمار و اطلاعاتی تهیه می‌شود نتیجه این مطالعات علمی که به دست می‌آید آنست که ممکن است فردا برای دول دیگر حتی دول همجوار ما مورد استفاده قرار بگیرد ما دستگاهها و ایستگاههای مختلف باران سنج را در طول مرز قرار می‌دهیم و معلوم می‌کنیم چه اندازه باران می‌آید، ما دستگاههای اندازه‌گیری یا بادسنج نصب می‌کنیم در همین حدود و در مناطقی که در موافقت‌نامه قید شده است و حدودش هم بعداً مشخص می‌شود این یک مشت آمار و ارقام علمی است که صددرصد ممکن است مورد استفاده سایرین هم قرار بگیرد یا ممکن است در دانشگاهها از آن به منظور یک سند علمی زنده استفاده کنند ما نمی‌توانیم آن را محدود و محصور کنیم و آزاد گذاشتن اینکه برای هر منظور استفاده شود چون جنبه علمی و فنی دارد اشکالی ندارد کما اینکه الان در تمام دانشگاههای دنیا از تحقیقات و بررسیهایی که خیلی از مخترعین یا علمای درجه اول کرده‌اند استفاده می‌کنند خود جنابعالی و بنده هم از همین بررسیها استفاده کرده‌ایم ولی محصور کردن و ممنوع کردن این کار غیر علمی است (آفرین- احسنت) در قسمت بند ۷ باز اشاره فرمودند وقتی که این بررسیها تکمیل شد باید بگوییم برای شیرین کردن آب شور چه روشی باید اتخاذ بشود که آن روش بنده فکر می‌کنم موضوعی نباشد که بگوییم حق ندارند که سایرین به هر شکلی بخواهند استفاده بکنند فرض کنید که می‌روند تحقیق بکنند به این نتیجه می‌رسند که به طریقه نبرید یعنی یخ بستن آبهای شور و جدا کردن آب شیرین به اصطلاح بدین وسیله ما می‌دانیم آبهای شیرین مقرون بصرفه‌ای بدست بیاوریم یا مثلاً دولت افغانستان هم اگر خواست می‌رود اینکه افغانستان عرض کردم آب شور ندارد چون به دریا راه ندارد ولی اگر خواستند از این متد استفاده کنند آیا ضرری متوجه ما خواهد شد بنده تصور نمی‌کنم، با عرایضی که کردم چون قصد تصدیع ندارم و به استادی جنابعالی آقای پزشکپور واقفم و ایمان هم دارم خیال می‌کنم با توضیحاتی که به عرضتان رسید قانع شده باشید و بیش از این وقت آقایان را نمی‌گیرم.

رئیس- آقای خواجه نوری بفرمایید.

خواجه نوری- مقداری از توضیحاتی را که می‌خواستم به عرض برسانم آقای مهندس ظهیری به عرض رساندند البته نگرانی که آقایان و همکاران عزیز ما اینجا بیان داشتند ناشی از این بود که ممکن است خدای ناخواسته از مقررات این موافقت نامه یک سوء استفاده‌هایی بشود سوء تعبیرهایی علیه حق حاکمیت مملکت ما و یا دولت بشود در صورتی که چنین چیزی نیست این موافقت‌نامه یک موافقت نامه علمی و فنی است و برای آغاز یک سری مطالعاتی است که هنوز نتیجه مطالعات برای هیچکس روشن نیست نه برای طرف آمریکایی و نه برای طرف ایران مطالعاتی است که در خود آمریکا شروع کرده‌اند و در ایران هم می‌خواهند انجام بدهند در نقاط دیگر دنیا هم می‌خواهند انجام بدهند همینطور که آقای مهندس ظهیری توضیح دادند یک مقداری برای شیرین کردن آب شور است یک مقدار هم بارور کردن ابرهایی است که از فضاهای مختلف عبور می‌کنند بارها در خود تهران دیده‌ایم که ابرهایی از خود تهران عبور می‌کنند ولی برای ما باران یا برفی تولید نمی‌کنند در صورتی که ارباب فن ادعا دارند که با مطالعه این ابرها می‌توانند بارشهایی به وجود بیاورند که لازمه ی این کار مطالعه ایست در امور جوی سرعت بادها در ارتفاع ابرها در درجه برودت این ابرها و فضاهای مختلف اینها باید تمام آمارگیری شود و تبادل بشود بین نقاط مختلف کره زمین این یک کار دنیایی است یک کاری نیست که مربوط به ایران و آمرکا باشد ممکن است که نظیر این قرارداد دولت آمریکا با ممالک دیگر خلیج فارس یا نقاط دیگر دنیا ببندد و یک زنجیر همکاری فنی بین این نقاط فراهم بکند بنابراین وقتی که توجه فرمایید آنچه آمار رد و بدل می‌شود آمار فن است و به هیچ وجه جنبه سیاسی یا جنبه نظامی حتی اقتصادی ندارد صددرصد از نظر شناسایی سرعتباد است از لحاظ شناسایی ارتفاع ابرهاست از نظر شناسایی برودت هواست در ارتفاعات مختلف فقط از این جهات است و لاغیر و یا اینکه همانطور مهندس ایشان فرمودند در داخل مملکت ما می‌دانیم یک آبهای شیرین هست که در نتیجه عبور از این مناطق اینها تبدیل می‌شود به آب شور اینها یک مطالعاتی است که باید بشود که ببینند که آیا می‌شود این مسیرها را عوض کنند یا یک نوع عایقهایی ایجاد بکنند که بدست مصرف کننده آب شیرین برسد اینها یک مطالعات صددرصد علمی و فنی است به هیچ وجه جنبه سیاسی ندارد بنابراین اگر قرارداد علمی می‌بندیم مثل یک قراردادهای همکاری است که بین دو دانشگاه منعقد می‌شود اینجا بوی سیاست درش نیست بوی حتی اقتصاد و معامله درش نیست فقط یک همکاری است برای اینکه سطح دانش به سرعت بالا برود و یک استفاده به اصطلاح اقتصادی بعداً پس از اینکه حاصل شد بدست بیاوریم همانطوری که آقای دکتر الموتی تذکر داند با معلومات امروزی که هست تبدیل آب شور به آب شیرین فقط برای نوشیدن همان‌طور که در کویت یا در جزیره خارک متداول کردیم متداول است ولیکن حالا تحقیقاتی می‌خواهند بکنند که بلکه بتوانند از این آب شور استفاده کنند و بتوانند برای رشته‌های صنعتی و کشاورزی بکار برند اینها در مراحل تحقیقات است بنابراین اگر اینجا می‌گوید بررسی یا بررسیها ممکن است شامل بهره برداری از سرمایه‌گذاری‌های مشترک و استفاده از تسهیلات ملی به‌منظور انجام تحقیقات باشد ولی ممکن است محدود به امور مزبور نباشد این برای این است که هنوز معلوم نیست به هدفهایی خواهیم رسید، چون ما می‌خواهیم در این رشته از تحقیقات همکاری کنیم و اگر موجباتی شد همکاری مشترک بکنیم سرمایه‌گذاری کنیم و بتوانیم در این عمل اقداماتی کنیم، همان موضوع تبادل آمارها که آقای مهندس ظهیری خوب توضیح دادند بنده تأیید می‌کنم که این آمار آماری است که متعلق به جامعه بشریت خواهد بود به این جهت نمی‌شود محدود کرد و اگر یک اطلاعاتی راجع به سواحل شمالی خلیج فارس داشته باشد و یک مقداری اطلاعات درباره سواحل جنوبی خلیج فارس شیخ‌نشینهای خلیج یا دولت عربستان سعودی داشته باشد به نفع بشریت است که مجموع این اطلاعات به مراکز اطلاعاتی دنیا برود به نفع همه و خلیج فارس استفاده می‌شود هیچ ضرری هم در این نمی‌بینیم بنده استدعا می‌کنم با توضیحاتی که داده شده توجه بفرمایید که این موافقتنامه است موافقت‌نامه هم دو ساله است برای چه دو ساله تعیین کردند؟ برای اینکه در نتیجه این تحقیقات دو ساله بعداً بدانند چه موافقتنامه بعدی با اطلاعات بیشتر و ممکنات فنی بیشتر انعقاد پیدا کند بنابراین یک موافقت‌نامه موقتی دوساله است برای شروع مطالعات و ما خیلی باید ممنون باشیم که دولت شاهنشاهی متوجه این امر شده است و چنین قراردادی منعقد کرده امیدواریم که نتیجه مطالعات طوری باشد که بعدها ما قراردادها و یا موافقت‌نامه‌های دیگری ببندیم برای استفاده از این مطالعات علمی، خیلی هم متشکرم.

رئیس- آقای دکتر دادفر بفرمایید.

دکتر دادفر- بعد از فرمایشات مشروح و مستدل آقای مهندس ظهیری و آقا خواجه نوری بنده در اصل مطلب و لایحه توضیح نمی‌دهم فقط توجه وزارتخانه‌های محترم و بخصوص معاونین محترم پارلمانی را جلب می‌کنم که وقتی می‌خواهند قراردادی ببندند کاری را انجام بدهند اگر در حدود صلاحیت و معلومات و تخصص و تجربه‌شان نیست از وزارتخانه‌ای که در این مورد صلاحیت دارد کمک بگیرند وقتی وزارت آب و برق می‌خواهد موافقت‌نامه‌ای را امضاء کند از وزارت خارجه بخواهد که متن را او تهیه کند اولاً بنده خواستم یک موافقت‌نامه‌ای که شما به مجلس تقدیم کردید چه ضرورتی برای تقدیم به مجلس داشت آیا دولت آمریکا این را از کنگره‌اش خواهد گذراند ثانیاً شما در آخر لایحه مرقوم فرمودید این موافقت‌نامه پس از امضاء قابل اجراست شما چطور موافقت‌نامه‌ای را قبل از تصویب و کسب مجوز قابل اجراء می‌دانید و امضاء کرده‌اید چرا؟ ما در اینجا لایحه داریم همین الان تصویب کردیم موافقتنامه ترانزیت بین ایران و عراق عبارتش را ببینید چه نوشته آقایان نوشته این موافقت‌نامه و پروتکلهای پیوست آن از تاریخ مبادله یادداشتها مبنی بر تأیید تصویب دولتین متعاهدین قابل اجرا است و برای مدت ۵ سال اعتبار دارد اجرا می‌شود اما این موافقت‌نامه را که شما به مجلس آوردید که تصویب کنیم وقتی با تصویب ما قابل اجرا می‌شود چرا امضاء کردید و اجازه دادید حالا این جمله فارسی را می‌خوانم این را که برای تصویب آوردید عرض می‌کنم نتیجه این کار این است شما که این موافقت‌نامه را مرقوم فرمودید نفرستادید یک متخصص قرارداد نویسی با پروتکل نویسی بیاید و درباره آن شور بکند از وزارت خارجه ایراد بزرگ این است که شما متن انگلیسی را اساس قرار دادید این را کلمه به کلمه و جمله به جمله ترجمه کردید و مترجمتان هم خیلی ناشی بوده و نتوانسته خوب ترجمه کند (صحیح است) دلیل این است که بنده عبارتش را می‌خوانم در مادۀ ۲ تأمین آب و برق مزدوج یعنی چه؟ آیا لفظی به عنوان مزدوج در فارسی آمده این قرارداد است این را مجلس تصویب می‌کند ما که نمی‌توانیم چیزی را زیرش تصویب می‌کنیم و در کمیسیون امور خارجه تصویب شده این را این قرارداد را می‌خواهیم در دانشگاه ببریم بچه‌ها بخوانند ببینند قانون چه هست دربند ۲ که نوشته با توجه خاص به نتایج اقتصادی ناشی از استفاده از تأسیسات مزدوج آب و برق این یعنی چه می‌دانید این وضع برای چه پیش آمده برای اینکه شما متن انگلیسی را ترجمه کرده‌اید وقتی آمریکایی پیش شما می‌نشیند حاضر نیستید که بگویید باید متن فارسی تنظیم بشود و بعد به انگلیسی ترجمه بشود اینجا ایران است ما می‌خواهیم با این روحیه، تمام وزارتخانه‌ها با این روحیه باید با خارجیها صحبت بکنند اول فارسی است بعد باید به انگلیسی ترجمه کنید (پزشکپور- اقلاً فارسی‌اش را فارسی بگذارند) این ایراداتی که دکتر عاملی کرد باید به عنوان یک نماینده مجلس گفت که وارد است به هر منظور آقایان ایراداتی که وارد شد و جواب ایرادهای آقایان که داده شد بنده به سهم خود قبول می‌کنم که جواب نبود عرض می‌کنم در ترجمه اشتباه شده اگر متن انگلیسی بود آقای دکتر عاملی توجه می‌کردند و به هر منظوری این اشکال را وارد نمی‌کردند چون ترجمه بد شده لایحه لایحه سیاسی نیست هدف سیاسی ندارد هدف فنی ندارد به این ترتیب در ترجمه همان منظوری که شاید یک می بی است یک چیزی هست که همین منظوری است که ترجمه کرده‌اند والا هیچ چیز دیگر نیست لذا به اساس لایحه به اساس موافقت‌نامه هیچگونه ایرادی وارد نیست همه موافقیم که آبهای شور شیرین بشود آباد بشود موافقت نامه بین‌المللی باشد همکاریهای بین‌المللی باشد آمار فنی مبادله بشود در اساس این کار کسی حرفی ندارد اما این لایحه‌ای است که مجلس تصویب می‌کند آقای معاون محترم وزارت آب و برق می‌گویند که در صورتجلسه بنویسند که نسخه فارسی هم هست نسخه فارسی باید امضا بشود و مبادله بشود اگر شده باید با صراحت بفرمایید که نسخه فارسی هم امضاء شده نسخه فارسی معتبر است تمام این اشکالات از این ناشی می‌شود که وزارتخانه‌ها وقتی کار می‌کنند از وزارتخانه‌های دیگر کمک نمی‌گیرند یک وقت می‌بینید وزارت فرهنگ یک لایحه حقوقی تنظیم می‌کند بدون اینکه از اداره کل حقوقی کل وزارت دادگستری استفاده بکند بدون اینکه مشاور حقوقی خودش را بفرستد که ما در مورد تنظیم این لایحه نظر می‌خواهیم وزارت آب و برق لایحه تنظیم می‌کند بدون اینکه با وزارت خارجه مشورت بکند اصلاً شما بفرمایید ببینیم اصولاً در زیر موافقت‌نامه که گفته شده نماینده دولت شاهنشاهی و نماینده دولت ایالات متحده اعتبارنامه این نماینده‌ها چطور رسیدگی شده این را در ابتدای هر موافقت‌نامه و هر پروتکل می‌نویسند در اینجا ما یک ساعت قبل تصویب کردیم در مورد موافقت‌نامه ترانزیت بین دولت ایران و عراق در زیر موافقت‌نامه نوشته شده است که نماینده دولت شاهنشاهی مهندس غلامحسین همایون و نماینده دولت عراق منیر سعید چرا؟ برای اینکه این طبق اصول و ضوابط موجود در وزارت خارجه تنظیم شده است اما این طبق اصول و ضوابط موجود در وزارت آب و برق به این ترتیب خواستم خدمت همکاران محترم عرض کنم اگر اشکالات و عبارات مربوطه ترجمه است والا به مفاد و مفهوم ایرادی وارد نیست و خدای نکرده جای نگرانی نیست چون می‌دانیم انگلیسی اگر درست ترجمه می‌شد نظر آقایان تأمین می‌شد به همین لحاظ بنده با این لایحه موافقت می‌کنم و اگر می‌دانستم حقیقتاً عمق و ترجمه این لغات فارسی در انگلیسی به همین ترتیب است که نوشته شده من به این لایحه رأی نمی‌دادم با وجودی که دولت من آن را آورده است ما باید توجه داشته باشیم که وظیفه نمایندگی ما خیل بالاتر از هر وظیفه دیگر ما است اما چون محققاً این اشتباهاتی که شده اشتباهات ناشی از ترجمه است و ناشی از عدم دقت در ترجمه به این ترتیب خیال می‌کنم نظر آقایان تأمین است و آقایان به این لایحه رأی می‌دهیم ولی امیدوارم که در آینده نظیر این اشتباهات رخ ندهد.

رئیس- آقای دکتر اسفندیار یگانگی بفرمایید.

دکتر یگانگی- عرایض بنده البته در اطراف جنبه حقوقی و سیاسی این لایحه نخواهد بود (یک نفر از نمایندگان جنبه سیاسی ندارد) بنده عرایضم در اطراف جنبه فنی و اقتصادی این مقوله‌نامه می‌باشد بنده مطالعات سی ساله‌ای در اطراف موضوع آب دارم و بایستی در اینجا اذعان بکنم با تمام مطالعاتی که دارم کوچکترین اطلاعات راجع به استفاده از نیروی اتمی برای بهره‌برداری از آب و تبدیل آب شور به شیرین ندارم یک کنفرانس بین‌المللی در سال ۱۹۶۷ در واشنگتن تشکیل شد که متأسفانه بنده افتخار اینکه در این کنفرانس شرکت کنم نداشتم در این کنفرانس در واشنگتن در اطراف همین موضوع دسالیناسیون یعنی تبدیل آب شور به شیرین بود و استفاده از نیروی اتمی تصور می‌کنم یکی از تجلیات اندیشه بزرگ شاهنشاه همین کار است نه فقط برای تبدیل آب شور به شیرین بلکه برای ورود به یک مرحله عالی صنعتی و علمی و آن ورود نیروی اتمی در کشور ما همانطوری که آقایان محترم استحضار دارند نیروی اتمی در راه صلح فقط در کشورهایی استفاده می‌شود که خودشان تجزیه نیروی اتم بدست خودشان انجام شده و خودشان در این قسمت وارد هستند بنده تصور می‌کنم ایران یکی از کشورهای اولیه است که خودش در این راه وارد این خدمت شده و وارد استفاده از این نیرو شده بنابراین بایستی ما به حد اکمل استفاده از این موقعیت بکنیم و از شاهنشاه سپاسگذار باشیم که هیئت علمی خودشان را به رایگان در اختیار کشور ایران گذاشتند البته از نظر فنی برای استحضار خاطر آقایان آنچه که بنده مطالعه دارم استفاده از نیروی اتمی برای شیرین کردن آب شور از نظر قیمت تمام شده آنچه در کشورهای دیگر سابقه دارد مثلاً یکی از مراکز اتمی که استفاده می‌کند از آب شور و آب شور را شیرین می‌کند شهری است بنام (کی وست) در امریکا که شبانه‌روزی بیست و چهار هزار متر مکعب آب از آن بهره‌برداری می‌شود این برابر ۱۲ تلمبه شش اینچی است و ۵۶ هزار نفر جمعیت این شهر روی استاندارد خیلی عالی بهره‌برداری می‌کنند از این آب برای آب آشامیدنی و استحمام و غیره و غیره این آب طبق آماری که بدست آمده است هر متر مکعبی ۱۸ ریال به پول ایران تمام می‌شود البته این آب اکونومیک نیست ولی آنچه که بنده استنباط کردم در موقعی که آب شور را تبدیل به شیرین می‌کنند به علل فعل و انفعالهایی که از انرزی ات با نمک به‌وجود می‌آید نیروی اضافی برق تولید می‌شود بطوری که در بانا در جنوب ایران این دستگاههایی که برای تبدیل آب شور به شیرین تأسیس خواهد شد این یک میلیون هشتصد هزار کیلو وات ساعت برق اضافی بوجود می‌آورد این برق اضافی برابر با کلیه یا شاید بیشتر از برقی از که امروز در تمام کشور ایران به وسائل متعدد استفاده می‌کنیم این است که شرافتمندانه به نظر بنده ما بایستی خیلی خیلی سپاسگزار باشیم از کشور و دولت آمریکا که یک چنین کمکی را کرده استحالا استفاده این است به‌خصوص البته اکونومیک نیست ولی ما از استفاده اضافی نیروی برق برای پمپاژ در سراسر کشور ایران می‌توانیم استفاده بکنیم این قدم قدم آخری است من تصدیق می‌کنم که خیلی از منابع آب زیر زمینی کشور هست و همچنین سطح‌الارضی و تحت‌الارضی کشور هست و ما استفاده صحیح از آن نمی‌کنیم ولی یکی از عللش این است که ما نیرو نداریم مثلاً ممکن است که از نظر فنی بفرمایید ما آب شیرین رودخانه کارون یا رودخانه‌های دیگر را هدایت می‌کنیم که دریا شورش می‌کنیم عد می‌خواهیم آن را شیرین بکنیم خوب از همین آب شیرین رودخانه استفاده بکنیم ولی ما نیرو نداریم وقتی ما نیرو در اختیار داشتیم ما می‌توانی بوسیله پمپاژ آب رود خانه را به هر جا که دلمان می‌خواهد هدایت بکنیم بنابراین از آن راه استفاده بکنیم این است که اکونومیک نبودن تبدیل آب شور به شیرین را نباید منظور نظر قرار بدهیم از نظر استفاده اضافه‌ای که از این کار می‌گیریم از آن نظر باید استفاده کنیم مثلاً یک قسمتی که در اینجا ذکر شده است و بنده لذت بردم برای استحضار آقایان ارض می‌کنم و آن چیزی است که بنده درک می‌کنم و مشکلی است که خیلی گران تمام می‌شود و واقعاً بدست افراد و مؤسسات در بخش‌های خصوصی امکان پذیر نیست آن این است که منابع آب زیر زمینی که ما داریم و این منابعی که شیرین است بعلت اینکه ما از زیر زمین در جلوش در ارتفاعات کنترل نمی‌کنیم این آبها همه به کویر می‌رود و در زیر زمین آبها شور می‌شود در همین ورامین در هاشیه کویر در گوشه تهران یک بلوکبسیار بسیار عظیمی است بنام ورامین وزارت آب و برق در اینجا موظف است این کار را بکند وزارت آب و برق چون عاجز است و عجز دارد از این امر می‌آید این منطقه را ممنوعه می‌کند در صورتی که این منطقه یکی از مناطقی است که بایستی حداکثر استفاده بشود از آبهای زیر زمینی برای آبیاری کلیه ورامین و ارتفاعات پس آنجا که آب شیرین است این آب فراوانی که نفوذ می‌کند وارد قشرهای قابل نفوذ این منطقه ورامین می‌شود و اینها تمام هدایت می‌شود به کویر و شور می‌شود شما آب فراوان در کویر دارید ولی شور است این آبها از اول که شور نبوده چرا شور شده بعلت اینکه قشرهای نمکی دارد این را باید از مبدا کنترل کرد این است که با نیروی ارزان می‌شود این عمل را انجام داد و مانع این کار شد و این قسمت در خود لایحه ذکر شده است که از منابع آب شیرین که در بندر عباس در مناطق جنوب و در سواحل است این مناطق را از جلو کنترل می‌کنند این واقعاً یکی از اقدامات مؤثر است و یکی از کارهایی که اکونومیک است آب شیرین ارزش دارد و طلا است برای ما نباید بگذاریم شور بشود بنده بطور کلی بیش از این وقت مجلس را نمی‌گیرم و تصور می‌کنم یکی از قدمهای بزرگی که در این عنصر برداشته شده و ما مدیون شخص شخیص شاهنشاه هستیم این لایحه است و باید به فوریت آن را تصویب کرد و هر چه زودتر این کار را به مرحله عمل گذاشت و تصور می‌کنم این یگانه کاری است یعنی اولین کاری است که وزارت آب و برق انجام داده است و بنده معتقدم که به وزارت آب و برق بایستی کمک کنیم که هرچه زودتر تصویب بشود و انشاءالله به مرحله عمل گذاشته بشود (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم. خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی آقای پزشکپور داده‌اند که بهتر است خود ایشان پیشنهاد را قرائت کنند بفرمایید آقای پزشکپور.

پزشکپور- پیشنهادی که تقدیم شده است این است.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌گردد برای مذاکره، مطالعه و بررسی مجدد نسبت به بند و مادۀ ۱ و قسمت اخیر مادۀ ۶ و قسمتی از مادۀ ۷ قرارداد موضوع لایحه به هیئت دولت اعاده گردد.

با احترامات- پزشکپور.

که اگر توضیح لازم باشد عرض کنم.

رئیس- قبلاً توضیحاتشان را داده‌اند آقای خواجه نوری بفرمایید.

خواجه نوری- خوشبختانه درباره این لایحه به اندازه‌ای توضیحات داده شد و بخصوص توضیحات فنی که آقای دکتر یگانگی دادند بیشتر مجلس را روشن کرد و توجه ما را نسبت به اهمیت این امر و مطالعاتی که در پیش خواهیم داشت در این مملکت جلب کردند و بنده فقط یک توضیحی را می‌خواستم بدهم که این لایحه با قید یک فوریت در مجلس سنا به تصویب رسیده (دکتر یزدان‌پناه- ما هم قبلاً به فوریت این لایحه رأی داده‌ایم) و بالاخره در کمیسیون‌ها هم مورد رسیدگی قرار داده‌ایم مسلماً در کمیسیون مربوط هم این دقتها را کرده‌اند اگر قرار باشد برای پاره از اصلاحات عبارتی که در داخل موضوع عبارت از تحقیقات علمی که برای یک امر مفید و بسیار مهمی است اثری ندارد و همینطور که عرض کردم اگر خدای نکرده یک مطلب جنبۀ سیاسی پیدا می‌کرد ما می‌گفتیم که ابهام کلمات ممکن است برای ما مشکلات سیاسی و یا اقتصادی تولید کند و چنین چیزی نیست یک موافقت‌نامه صددرصد فنی و علمی است و باید هم هرچه زودتر به موقع اجرا گذاشته شود استدعا می‌کنم جناب پزشکپور از این پیشنهاد صرف نظر بفرمایند و موجب کندی کار نشوند و ما کاری بکنیم که هرچه زودتر دولت بتواند کار خودش را انجام بدهد خیلی متشکرم.

رئیس- آقای پزشکپور متقاعد شدید؟

پزشکپور- با توجه به توضیحاتی که داده شد و با توجه به اظهاراتی که جناب آقای دکتر دادفر بیان فرمودند آنچه که مسلم است باید قانونی که در مجلس می‌گذرد به هرصورت باید منقح و بدون هرگونه منقصتی باشد و به این مناسبت من فکر می‌کنم اگر آقایان موافقت بفرمایند که برود به کمیسیون و مورد مذاکره و بررسی قرار گیرد فبها والا به همین ترتیبی است که پیشنهاد کردم.

رئیس- به این پیشنهاد رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (چند نفری برخاستند) تصویب نشد. نظر دیگری در مادۀ واحده نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به مادۀ واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دارائی

۱۱- تقدیم یک فقره لایحه بوسیله آقای معاون وزارت دارائی

رئیس- آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- با اجازه مقام محترم ریاست آئین‌نامه ایست مربوط به اجرای معافیتهای مندرج در مادۀ ۲ قانون مالیات بر درآمد در مورد موقوفات عام موسسات عام‌المنفعه و انجمنهای اقلیتهای مذهبی که برای این دستگاهها در قانون مالیات بر درآمد پیش‌بینی معافیتهایی شده است و براساس آئین‌نامه ایست که بایستی به تصویب کمیسیون محترم دارائی مجلسین برسد آئین‌نامه با جلب نظر مقامات مربوط تهیه شده است و اینک تقدیم می‌شود استدعا می‌شود که اجازه بفرمایید به کمیسیون دارائی ارجاع بشود.

رئیس- به کمیسیون دارائی ارجاع می‌شود.

- معرفی آقای دکتر احمد علی احمدی به معاونت پارلمانی وزارت منابع طبیعی بوسیله آقای وزیر منابع طبیعی

۱۲- معرفی آقای دکتر احمد علی احمدی به معاونت پارلمانی وزارت منابع طبیعی بوسیله آقای وزیر منابع طبیعی

رئیس- آقای مهندس گلسرخی بفرمایید.

مهندس گلسرخی (وزیر منابع طبیعی)- باکسب اجازه از مقام محترم ریاست اجازه می‌خواهم آقای دکتر احمد علی احمدی را به سمت معاون پارلمانی وزارت منابع طبیعی معرفی کنم.

(نمایندگان- مبارک است).

- اعلام وصول و قرائت چهار فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

۱۳- اعلام وصول و قرائت چهار فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

رئیس- لوایحی است از مجلس سنا رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شمارۀ ۷ (فرهنگ) در خصوص لایحه شمارۀ ۱۲۷۹۴- ۱۵ /۱۰ /۱۳۴۲ در مورد تصویب‌نامۀ شمارۀ ۶۱۲۳۶- ۱۵ /۷ /۱۳۴۲ دولت راجع به تکمیل مادۀ ۲ قانون تأسیس دبستانهای چهار کلاسه ملی و دبیرستانهای دولتی مصوب خرداد ماه ۱۳۳۵ که ضمن مرقومۀ شمارۀ ۵۶۵۸۷ /۱۱۱۶ ل ق- ۱۷ /۲ /۱۳۴۶ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده است در جلسه روز دوشنبه دوم بهمن ماه ۱۳۴۶ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که در عنوان و ماده واحده آن اصلاح به عمل آمده به پیوست ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.

رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شمارۀ۴ (دارائی) در خصوص لایحه شمارۀ ۶۱۹۶۰ مورخ ۱۲ /۹ /۱۳۴۶ دولت راجع به تعیین نرخ ارضیه و انبارداری گمرک که ضمن مرقومه شمارۀ ۲۳۴۵ /۷۳ ل ق مورخ ۱۱ /۱۰ /۱۳۴۶ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه دوم بهمن ماه ۱۳۴۶ مطرح و مورد شور واقع و با اصلاحی به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور برای تصویب مجدد به پیوست ارسال می‌گردد.

رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.

رئیس - اصلاحات مجلس سنا به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شمارۀ ۵ (اقتصاد) در خصوص لایحه شمارۀ ۵۹۱۸- ۱۹ /۴ /۱۳۴۶ دولت راجع به موافقتنامه همکاری فنی و اقتصادی بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت جمهوری بلغارستان که ضمن مرقومه شمارۀ ۱۵۵۷ /۲۳ ل ق ۱ /۹ /۱۳۴۶ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه دوم بهمن ماه ۱۳۴۶ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید. اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.

رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیونهای مربوط ارجاع می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شمارۀ ۴ (بودجه) در خصوص لایحه شمارۀ ۴۰ /۲۵۷۲- ۱۱ /۹ /۱۳۴۶ دولت راجع به افزایش اعتبار شبکه ارتباط و مخابرات ژاندارمری کل کشور که ضمن مرقومه شمارۀ ۲۱۸ /۶۰ ل ق ۶ /۱۰ /۱۳۴۶ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه دوم بهمن ماه ۱۳۴۶ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده به پیوست ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا- مهندس شریف امامی.

رئیس- اخذ رأی نهایی نسبت به این لایحه در جلسه آینده انجام می‌گیرد.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی

۱۴ـ تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر کشاورزی

رئیس ـ آقای دکتر زاهدی فرمایشی دارید بفرمایید:

دکتر زاهدی (وزیز کشاورزی) ـ با کسب اجازه از مقام محترم ریاست با تشکیل وزارتخانه‌های منابع طبیعی و اصلاحات ارضی و همچنین وزارت تولیدات کشاورزی چون تنها منبع اعتباری برای کمک به اجرای برنامه‌های کشاورزی در سراسر کشور در حال حاضر بانک کشاورزی است در حقیقت محلی است که باید برنامه‌های کشاورزی در آنجا با در نظر گرفتن منابع مالی کشور ایجاد هماهنگی بشود اقتضا داشت که وزرای اصلاحات ارضی و منابع طبیعی و تولیدات کشاورزی نیز در موقع طرح برنامه‌ها و خط‌مشی با یک شرکت داشته باشند و صاحب‌نظر باشند از این لحاظ لایحه‌ای تهیه شد که بر اساس ماده ۹ اساسنامه که وزرای تولیدات کشاورزی و اصلاحات ارضی و منابع طبیعی در موقع تشکیل مجامع عمومی و فوق‌العاده بانک در جلسات شرکت بکنند (یک نفر از نمایندگان ـ وزارت آب و برق) البته در بانک کشاورزی قبلاً در اساسنامه‌اش وزارت آب و برق و وزارت دارایی ذکر شده است و احتیاجی به تغییر این ماده و ذکر مجدد وزیر آب و برق ندارد از این لحاظ این لایحه تهیه و تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس ـ به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول و قرائت سه نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور

۱۵ ـ اعلام وصول و قرائت سه نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور

رئیس ـ نامه‌هایی از دولت رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(به شرح زیر قرائت شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

با رعایت ماده واحده «قانون نحو خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خرداد ماه ۱۳۴۵ موافقت‌نامه اعتباری به منظور تأمین نود درصد هزینه ارزی خرید تجهیزات جهت تأسیس کارخانه پتروشیمی در بندر شاهپور با شرکت ژاپنی متسونی منعقد گردیده است. مبلغ اعتبار حداقل ۳۱۰۲۵۰۰ دلار و حداکثر ۳۴۶۷۵۰۰ دلار آمریکایی می‌باشد که در سیزده قسط متوالی شش ماهه توسط شرکت سهامی شیمیایی شاهپور بازپرداخت خواهد شد. و به مانده بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار پنج و سه چهارم درصد( ۴/۳ ۵٪) در سال تعلق خواهد گرفت. اولین قسط سی و شش ماه بعد از تاریخ اجرای پیمان موضوع موافقت‌نامه اعتبار بازپرداخت خواهد شد. این گزارش در اجرای تبصره (۲) ماده واحده قانون فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.

نخست‌وزیر

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور»مصوب ۲۴ خردادماه ۱۳۴۵ قرارداد وامی به مبلغ بیست و دو میلیون دلار امریکایی جهت تأمین قسمتی از هزینه‌های طرح عمرانی دشت قزوین با بانک بین‌المللی ترمیم و توسعه در تاریخ ۱۷ اکتبر ۱۹۶۷ امضا گردیده است. مبلغ اصل وام در ۳۹ قسط متوالی شش ماهه بازپرداخت خواهد گرید و به اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار شش درصد در سال تعلق می‌گیرد. این گزارش در اجرای تبصره ۲ ماده واحده قانون فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.

نخست‌وزیر

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرح‌های مصوب برنامه‌های عمرانی کشور»مصوب ۲۴ خردادماه ۱۳۴۵ موافقتنامه اعتباری به منظور تأمین ۸۰ درصد هزینه‌های ارزی خرید لوازم الکتریکی توسعه شبکه برق شیراز که جمع کل هزینه ارزی آن بالغ بر ۲۲۵/۲۰۶/۲ مارک آلمانی است با شرکت زیمنس ایران به نمایندگی لینکاس الکتروفرتریب گزلشافت در تاریخ ۱۷ دی ماه ۱۳۴۶ منعقد گردیده است. و اعتبار مذکور در ده قسط مساوی شش ماهه به صورت سفته بازپرداخت می‌گردد و به مانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۶ درصد در سال ۱۲ ماه پس از تاریخ قرارداد خرید تعلق خواهد گرفت و سررسید اولین قسط ۱۲ ماه بعد از شروع قرارداد خرید می‌باشد بدینوسیله در اجرای تبصرۀ (۲) ماده واحده فوق‌الذکر گزارش آن تقدیم می‌گردد.

نخست وزیر.

- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

۱۶- قرائت دستور و تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

رئیس- دستور جلسه آینده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

روز یکشنبه ۸ /۱۱ /۱۳۴۶

۱- گزارش شور اول عضویت ایران در کنفرانس بین‌المللی سدهای بزرگ و آبیاری و زه‌کشی.

شمارۀ چاپ ۱۹۰.

۲- گزارش شور اول طرح بیمه اجباری حوادث شخص ثالث وسایل نقلیه موتوری زمینی.

شمارۀ چاپ ۱۹۱.

۳- گزارش کمیسیونهای مربوط راجع به تشکیل انجمن توان بخشی.

شمارۀ چاپ ۱۹۲.

رئیس- با اجازه خانمها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده به ساعت ۹ صبح روز یکشنبه هفته آینده خواهد بود.

(ده دقیقه قبل از ظهر جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.