مذاکرات مجلس شورای ملی ۵ اسفند ۱۳۳۸ نشست ۳۸۵
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
مجلس یک ساعت و ۵۵ دقیقه پیش از ظهر به ریاست آقای عماد تربتی نایب رئیس تشکیل گردید
- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
۱ -قرائت اسامی غائبین جلسه قبل
نایب رئیس صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
به شرح زیر قرائت شد
غائبین با اجازه -آقایان محمودی خلعتبری کدیور کورس پناهی فضائلی مرتضی حکمت بهادری دکتر اصلان افشار دکتر عدل قوام ابتهاج سلطانمراد بختیار سراج حجازی مهندس شیبانی اورنگ اریه قراگزلو عباسی غضنفری حشمتی کاظمی شیبانی سنندجی
غائبین بی اجازه -آقایان دکتر طاهری قرشی
- قرائت گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۳۹ کل کشور
۲ - قرائت گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۳۹ کل کشور
نایب رئیس- به طوری که آقایان نمایندگان محترم اطلاع دارند بودجه سال ۳۹ مطرح است
گزارش مخبر کمیسیون در جلسه گذشته قرائت شد اینک ماده واحده و تبصره‌های آن قرائت می‌شود به شرح زیر خوانده شد
ماده واحده بودجه سال ۱۳۳۹ کل کشور که از حیث در آمد اعم از عمومی و اختصاصی و بنگاهها و شرکتها وسازمان‌های دولتی در پنج فصل ضمیمه به مبلغ ۸۱۰۲۴۱۰۵۸۰۳ ریال و از حیث هزینه به مبلغ ۸۱۹۲۶۶۸۲۱۰۴ ریال تصویب و اجازه داده می‌شود الف وزارت دارایی در آمدهای پیش بینی شده باری سال ۱۳۳۹ منظور در فصل را وصول وکلیه حقوق و مزایای قانونی کارمندان و خدمتگزاران جزء وهزینه‌های مستمر وغیر مستمر وزارتخانه‌ها وادارات و بنگاهها ی دولتی و سایر مصارف منظوره در فصل دوم را در حدود درآمدهای وصولی مذکور در فصل اول با رعایت کامل مقررات و مفاد تبصره‌های منظور ه دراین قانون پرداخت نماید ب بودجه بنگاهها و شرکتها و سازمانهای دولتی طبق مقررات و قوانین مربوطه به هرکدام قابل اجراء می‌باشد همچنین آنچه وزارتخانه‌هاوادارات کل از محل درآمدهای اختصاصی استفاده می‌نماید تابع مقررات و قوانین مخصوصه به درآمدهای مزبور می‌باشد
تبصره‌هایی که اجرای آن محدود به دوره عمل سال مال ۱۳۳۹ خواهد بود
تبصره ۱ - بودجه تفصیلی سال ۱۳۳۹ وزارتخانه‌ها و ادارات و کلیه موسسات دولتی مندرج در فصل دوم در حدود رقم اعتبار مربوط منظور در قانون بودجه طبق ریز ضمیمه قابل اجرا خواهد بود بودجه‌های تفصیلی سازمانهایی که ضمیمه نیست بر اساس اعتبارات مصوب ۱۳۳۸ به شرط این که از حدود اعتباری که برای وزارتخانه‌ها و یا اداره ضمن بودجه پیشنهادی سال ۱۳۳۹ منظور شده تجاوز ننماید قابل پرداخت خواهد بود سازمانهای مزبور موظفند بودجه‌های تفصیلی خود را منتهی در ظرف یک ماه از تاریخ تصویب بودجه به وزارت دارایی ارسال دارند تا پس از رسیدگی برای تصویب به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی پیشنهاد شود
تبصره ۲ - نقل و انتقال در هریک از مواد فصول ارقام بودجه‌های تفصیلی سال ۱۳۳۹ وزارتخانه‌ها وادارات کل از ماده به ماده دیگر با موافقت وزارت دارایی و نقل وانتقال از فصلی به فصل دیگر با موافقت کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی مجاز خواهد بود
تبصره ۳ - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود هفتاد و پنج میلیون ریال بدهی وزارت پست و تلگراف و تلفن به اداره کل گمرک و یک صد وسه میلیون ریا ل حقوق و عوارض گمرکی کالاهای وارده جهت لوله کشی آب تهران را ازیک طرف به در آمد گمرک محسوب و از طرف دیگر به هزینه قطعی منظور دارد و همچنین عوارض و حقوق گمرکی کلیه کالاهای خریداری شده وزارت راه و راه آهن را در سال ۱۳۳۹ صدی هفتادوپنج تخفیف دهد ضمنا سی وپنج میلیون ریال هزینه مطالعه وخرید اراضی سدلار و لتیان را به عنوان کمک بپردازد
تبصره ۴ - به وزارت گمرکات و انحصارات اجازه داده می‌شود به منظور تسریع در امر خرید قند وشکر و غله مواد دخانیه در حدود اعتبارات مصوب سال ۱۳۳۹ از بانک ملی ایران با موافقت وزارت دارایی قرض نموده تا آ÷ر سال ۱۳۳۹ نسبت به واریز آن اصلا وفرعا اقدام نماید
تبصره ۵ - در سال ۱۳۳۹ اداره کل آمار عمومی و سازمان خدمات کشوری و بنگاه عمران تابع مقرراتی خواهد بود که در سالهای گذشته با تصویب هیات وزیران اجرا شدهاست
تبصره ۶ - به دولت اجازه داده می‌شود ساختمان کاخ نیاوران را به وسیله بانک عمران طبق مقررات آن بانک انجام دهد
تبصره ۷ - ماده اول قانون مصوب بیست وهشتم اسفند ۱۳۳۶ به شرح زیر اصلاح می‌گردد در سال ۱۳۳۹ از کل عواید نفت سهم سازمان برنامه پنجاه پنج درصد و سهم شرکت ملی نفت ایران ۲۰ میلیون دلار و باقیمانده سهم وزار دارایی خواهد بود
تبصره ۸ - وزارت دارایی مجاز است اسناد هزینه دفع آفات نباتی سال ۱۳۳۸ را از محل اعتبار منظوره در بودجه سال ۱۳۳۹ کل کشور ویا از صرفه جوییهای بودجه سال ۱۳۳۸ وزارت کشاورزی به هزینه قطعی منظور دارد
تبصره ۹ - وزارت دارایی مجاز است پنج میلیون ریال بقیه سود سهام سال ۱۳۳۲ بانک رهنی ایران را بابت قسمتی از سرمایه سهم وزارت دارایی محسوب دارد
تبصره ۱۰ - وزارت فرهنگ مجاز است اسناد خرج شصت و شش میلیونن ریال چاپ کتب چهار ساله ابتدایی ۱۳۳۷ و ۳۳۸ را از محل صرفه جوییهای بودجه سنوات مذکور واریز نماید
تبصره ۱۱- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود قروض و مطالبات ادارات دولتی و شهرداریها به شرکت ملی نفت ایران مربوط به زمان سابق را پا به پا نموده در واریز آنها اقدام نماید
تبصره ۱۲- وزارت دارایی مجاز است کلیه حقوق و عوارض کالاهای وارده از محل اعتبار منظور در تبصره ۱۲ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ را در حساب جداگانه متمرکز نموده با تصویب هیات وزیران به مصرف برساند
تبصره ۱۳ - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شودچنانچه درآمدهایی غیر از محل‌های مندرج در بودجه به دست آید تا حدود دو هزار میلیون ریال به بودجه وزارت جنگ و ژاندارمری کل کشور اضافه نماید و بودجه‌های تفصیلی آن به تصویب کمیسیون بودجه خواهد رسید
تبصره ۱۴ - وزارت دارایی مکلف است در صورت افزایش در آمد سود بازرگانی در سال ۱۳۳۹ علاوه بر ماخذ وصولی سال ۱۳۳۸ معادل سی درصد از اضافه وصولی را در اختیار وزارت بازرگانی بگذارد که با تصویب هیات وزیران به مصرف تشویق صادرات برسد
تبصره ۱۵- به وزارت راه اجازه داده می‌شود تا مبلغ دویست و پنجاه میلیون ریال برای ادامه عملیات ساختمانی خطوط راه آهن تبریز به مرز ترکیه و کاشان به یزد و بندر شاه به گرگان و مطالعه ساختمان خط آهن اصفهان به شیراز و عملیات مربوط به آن از بانک ملی ایران وام دریافت ودر ظرف پنج سال در بودجه اداره کل ساختمان راه آهن اصلا و فرعا پیش بینی و مستهلک نماید
تبصره ۱۶ - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شودمبلغ هفتاد میلیون ریال جهت به طبع و توزیع کتب ابتدایی مجانی به وسیله سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی از محل درآمد عمومی سال ۱۳۳۹ کل کشور به وزارت فرهنگ پرداخت ودر آ÷ر سال ۱۳۳۹ از محل صرفه جوییهای بودجه وزارت فرهنگ مبلغ مزبور را واریز نماید
تبصره ۱۷ - به وزارت امور خارجه اجازه داده می‌شود بهای ابنیه نمایندگیهای شاهنشاهی ایران در لاهه بروکسل نیویورک و سایر نمایندگیها را از محل وام چهار میلیون وپانصد هزار دلار موضوع قانون مصوب یازدهم تیرماه ۱۳۳۶ پرداخت نماید
تبصره ۱۸ - به وزارت امور خارجه اجازه داده می‌شود آیین نامه فوق العاده ثابت و سختی معیشت نمایندگیهای شاهنشاهی در خارجه را تنظیم و پس از موافقت وزارت دارایی از اول سال ۱۳۳۹ به مقوع اجرا بگذارد مفاد تبصره ۱۳ قانون بودجه سال ۱۳۳۷ کل کشور ملغی و وزارت امور خارجه از این بابت اضافه اعتباری نخواهد داشت
تبصره ۱۹- کارمندان سایر وزارتخانه‌ها ودستگاه‌های دولتی که در سازمان خدمات کشوری مشغول خدمت هستند با حقوق ومزایای ماهیانه به سازمان مزبور منتقل می‌شوند
تبصره ۲۰ - بانک ملی ایران مجاز است معادل چهار صد میلیون ریال علاوه بر قروض فعلی به شهرداری تهران وام بدهد که منحصرا به کارهای عمران وآبادی شهر برسد وزارت دارایی مکلف است وام مزبور را در ظرف ده سال از سال ۱۳۳۹ به بعد اصلا و فرعا از محل عوارض شهرداری که وصول می‌نماید به بانک ملی ایران مسترد دارد
تبصره ۲۱- به دولت اجازه داده می‌شود برای ادامه ساختمان مجلس شورای ملی یکصد میلیون ریال دیگر از بانک ملی ایران وام دریافت واز سال ۱۳۴۰ اصلا و فرعا ضمن بودجه کل کشور منظور وتدریجا در ظرف ده سال مستر دار
تبصره ۲۲ - بانک ملی ایران مجاز اس معادل بیست میلیون ریال به شهرداری شهر ری وام بدهد وام مزبور باید منحصرا به صمرف کارهای عمرانی برسد وزارت دارایی مکلف است از محل درآمد شهرداری شهر ری که وصول می‌نماید این وام را در عرض ده سال از سال ۱۳۴۰ به بعد اصلا و فرعا به بانک ملی ایران مسترد دارد
تبصره ۲۳ - به وزارت کار اجازه داده می‌شود برای تاسیسات تعلیماتی و رفاه کارگران تا میزان یکصد وبیست میلیون ریال از بانک ملی ایران وام دریافت دارد وزارت دارایی مکلف است وام مزبور را اصلا و فرعا در بودجه‌های سالیانه وزارت کار منظور کرده ودر مدت ده سال از سال ۳۴۰ به بعد تدریجا واریز نماید
تبصره ۲۴ - مانده اعتبارات سال ۱۳۳۸ کمیسیونهای سرحدی منظور در ردیف ۲۴قانون بودجه ی سال مزبور در سال ۳۹ قابل تعهد و مصرف می‌باشد
تبصره ۲۵ - وزارت کشاورزی مادام که لایحه قانونی انتقال گردان سمپاش به تصویب نرسیده می‌تواند به افسران ودرجه داران نیروی هوایی که به این وزارت منتقل می‌شوند تا زمانی که در خدمت واحد هوایی وزارتخانه انجام وظیفه می‌نمایند طبق آیین نامه ومقررات ارتشی حقوق و مزایا بپردازد تبصره‌هایی که ارجای آ“ تا موقعی که لغو نگردیده به قوت خود باقی است
تبصره ۲۶- به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود مستمری‌های مشروحه زیر ۱ به وراث قانونی مرحوم دکتر قاسم قاسم زاده استاد دانشکده حقوق از تاریخ روز بعد از فوت ماهیانه ۸۷۲۵ ریال ۲ به بالا خانم همسر مرحوم شهاب الدوله ملک آراء سناتور سابق از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۳۹ ماهیانه ۱۰۲۵۰ ریال ۳ به وراث قانونی مرحوم مصطفی ناصر کارمند سابق وزارت دارایی از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ ماهیانه ۵۲۵۰ ریال ۴ به وراث قانونی مرحوم حسن علی اشرفی کارمند سابق شهرداری تهران از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ ماهیانه ۳۵۰۰ ریال ۵ به خواهر و عیال مرحوم علی اکبر دهخدا بالمناصفه از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ ماهیانه ۶۰۰۰ ریال ۶ به وراث قانونی مرحوم احمد جعفری کارمند وزارت گمرکات و انحصارات علاوه بر آنچه دریافت می‌دارند از بودجه وزارتخانه مزبور از اول فروردین ۱۳۳۹ مایهانه ۳۰۰۰ ریال ۷ به وراث قانونی مرحوم موسی ثقه الاسلامی نماینده سابق مجلس شورای ملی ماهیانه از اعتبار شهریه و وظایف از تاریخ فوت ۱۵۰۰۰ ریال را علاوه بر مبلغی که فعلا دریافت می‌دارند از محل اعتبار منظوره در بودجه کل کشور پرداخت نماید
تبصره ۲۷ - به وزارت صنایع و معادن اجازه داده می‌شود در آمد حاصله مراکز تعلیمات حرفه‌ای را طبق اصول بازرگانی به مصرف هزینه‌های مربوط به تعلیمات حرفه‌ای برساند
تبصره ۲۸ - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود چنانچه در آمد سنوات ۱۳۳۶ به بعد پس از وضشع هزینه‌های کل کشور و تامین کسر بودجه مازادی داشت از آن محل معادل یکصد میلیون ریال از سال ۱۳۳۹ همه ساله به عنوان کمک به صندوق بازنشستگی پرداخت و بقیه را به مصرف ساختمانهای دولتی برساند
تبصره ۲۹ - دولت مجاز است وجوهی که از بابت مطالبات معوقه دستگاههای مختلف از موسسات و بانکهای آلمان وصول شده یا خواهد شد پس از وضع هزینه‌های مربوطه به مصارف لازمه برساند
تبصره ۳۰ - در دعاوی که دولت محکوم له واقع می‌شود حق مطالبه خسارت و حق الوکاله را مطابق آیین نامه قانون وکالت از طرف دعوی دارد دادگاهها مکلفند این حق را به تقاضای نماینده دولت با صدور حکم اعلام دارند
تبصره ۳۱ - دولت مجاز است برای استقلال اداری مالی بنگاه انستیتو پاستور بر طبق تشکیلات موسسه رازی موضوع قانون ۱۶ اسفند ۱۳۳۷ آیین نامه‌ای تنظیم و پس از تصویب هیات وزیران به مورد اجرا گذارد
تبصره ۳۲ - از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ به دارندگان دانش نامه لیسانس و فوق لیسانس شاغلین خدمت پایه‌های اداری فوق پایه پایه‌های دبیری و آموزگاری و فارغ التحصیلان دانشکده افسری شهربانی و آموزشگاه عالی شهربانی ماهیانه دو هزار ریال به عنوان حق لیسانس تادیه خواهد شد
مفاد تبصره قانون بهمن ماه ۱۳۲۴ در مورد این دسته کارمندان ملغی می شوداعتبار لازم برای تفاوت حق لیسانس از محل ششصد و پنجاه میلیون ریال منظور در بودجه کل کشور به صورت کمک جنسی بلا عوض خواربار ومایحتاج اولیه خواهد بود و مادام وسایل توزیع خواربار فراهم نشده‌است نقدا تادیه می‌شود
تبصره ۳۳ - به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود از تاریخ اول فروردین ماه ۱۳۳۹ از محل ششصد وپنجاه میلیون ریال اعتبار منظوره در بودجه کل کشور به کارمندان رسمی کشوری که شاغل خدمت می‌باشند معادل تفاوت حقوق و مزایای آنان تا چهار هزار ریال و به خدمتگزاران جزء که بیش از سه سال سابقه دارند و حق ماهیانه آنها به هزار ریا ل می‌رسد مقطوعا پانصد ریال ماهیانه کمک بلا عوض خوار بار و مایحتاج او لیه می‌نماید مادام که وسایل توزیع خواربار فراهم نشده‌است کمک مزبور نقدا تادیه خواهد شد
تبصره ۳۴ - از اول فروردین ماه ۳۹ به هریک از پاسبانان ودرجه داران و مامورین انتظامی هم ردیف آنها درشهربانی کل کشور وپلیس راه آهن و نگهبانان گمرک ماهیانه ششصد ریال جیره نقدی یا جنسی علاوه بر آنچه دریافت می‌دارند داده خواهد شد این جیره فقط به شاغلین پرداخت و به بازنشستگان تعلق نمی‌گیرد
تبصره ۳۵ - مفاد تبصره ۴ قانون بودجه سال ۱۳۳۸ به قوت خود باقی است ولی وزارتخانه‌ها و بنگاهها و شرکتهای دولتی موظفند کارمندانی که از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ به بعد بازنشسته می‌شوند نصف حقوق آنها را به صندوق بازنشستگی تادیه نمایند
تبصره ۳۶ - وزارت دارایی مجاز است اسناد هزینه معوقه تا آخر سال ۱۳۳۶ را که در موجودی حساب باقیمانده با تصویب هیات وزیران واریز نماید
تبصره ۳۷ - چنانچه انحصار دخانیات ایران علاوه بر در آمد منظوره در بودجه اضافه در آمدی تحصیل نماید می‌تواند تا میزان بیست درصد در آمد مزبور را برای توسعه و بهبود کشت توتون و بهره برداری اختصاص دارده وجوه لازمه را از وزارت دارایی دریافت نماید تبصره ۳۸ -به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود از هر بطر نوشابه‌های غیر الکلی مبلغ پنجاه دینار اخذ و به حساب مخصوص مسلولین در خزانه داری کل منظور نماید وزارت بهداری وجوه مزبور راجهت تکمیل و تجهیز آسایشگاهها با توجه به تبصره ۳۸ بودجه سال ۱۳۳۸ کل کشور به مصرف خواهد رسید
تبصره ۳۹ - از اول فروردین ۱۳۳۹ به بهای هر لیتر گازوئیل نفت گاز پنجاه دینار علاوه می‌شود ووجوه ماخوذه جمعا خرجا در بودجه کل کشور منظور ودر اختیار وزارت راه گذارده می‌شود که به مصرف توسعه وتکمیل راههای کشور برسد
تبصره ۴۰ - از اول فروردین ۱۳۳۹ به بهای هر لیتر بنزین هواپیما ۲ دینار علاوه می‌شود ووجوه وصولی از این بابت صرف فرودگاههای کشور خواهد شد
تبصره ۴۱ - به بهای بنزین اتومبیل از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ هر لیتر ۵۰ دینار علاوه و به وزارت دارایی اجازه داده می‌شود پنجاه درصد وصولی از این بابت را در اختیار سازمان شاهنشاهی خدامات اجتماعی بگذارد تا به مصرف امور درمانی و فرهنگی برساند و پنجاه درصد دیگر به مصرف توسعه و تکمیل دانشگاههای کشور برسد
تبصره ۴۲- به دولت اجازه داده می‌شود از مسافرینی که با هواپیما عازم خارج کشور هستند عوارض زیر اخذ شود ۱ کلیه مسافرینی که به خارج کشور می‌روند بابت عوارض فرودگاه دویست و پنجاه ریال ۲ کلیه مسافرین ایرانی که به خارج کشور می‌روند بابت عوارض بلیط یک هزار و دویست و پنجاه ریال وجوه فوق در حساب مخصوصی متمرکز و به مصرف فرودگاههای کشور خواهد رسید تبصره ۴۳ -وزارت کار مجاز است با توجه بماده ۱۰ قانون کار اتباع بیگانه که اجازه اشتغال به کار در کشور شاهنشاهی دارند مبالغی به شرح زیر دریافت دارد ۱ برای صدور پروانه کار مبلغ دو هزار ریال ۲ برای تمدید یا تجدید پروانه کار مبلغ هزار و پانصد ریال وجوه مذکور در فوق طبق آیین نامه‌ای که از طرف وزارت کار تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید به مصرف بهبود رفاه حال کارگران کشور وتوسعه روابط بین المللی کار بازرسی ونظارت بر کار اتباع بیگانه خواهد رسید اتباع بیگانه که برای خدمت در دستگاههای دولت مشغول می‌شوند معاف اند
تبصره ۴۴- به وزارت دادگستری اجازه داده می‌شود که اداره روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی را به موجب آیین نامه‌ای که تدوین و به تصویب وزارت دادگستری خواهد رسید مطابق اصول بازرگانی اداره نموده بودجه آن را جمعا و خرجا در بودجه کل کشور منظور و مازاد در آمد حاصله را در ا÷ر هر سال به خزانه دار یکل تحویل نماید
تبصره ۴۵- وزارت فرهنگ مجاز است هر مقوع ضرورت اقتضا کند با تصویب هیات وزیران موجبات الحاق هریک از داشنگاههای ایران و دانشسرایعالی را به مجامع علمی و موسسات بین المللی فراهم نماید و حق عضویت آن را از بودجه مصوب دانشگاه پرداخت نماید
تبصره ۴۶-صرفه جویی اعتبارات غیر مستر بودجه هر سال وزارت فرهنگ که در پایان خرداد سال بعد تعیین می‌شود به حساب جداگانه منظور خواهد شد که در سال بعد منحصرا به مصرف ساختمان مدارس برسد صرفه جوییهای سال ۱۳۳۸ نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد
تبصره ۴۷ -به وزارت کشاورزی اجازه داده می‌شود موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر را طبق اصول بازرگانی اداره نموده و تاسیسات و باغات و مزارع مربوط به این امر را سرمایه موسسه قرار داده و عنداللزوم برای فروش آنها به موسسات دولتی و شهرداریها در درجه اول و سایر اشخاص در درجه دوم و تبدیل آنها به مزارع و تاسیسات قابل استفاده اقدام نماید
تبصره ۴۸ -اجازه داده می‌شود از تاریخ اول فروردین ۱۳۳۹ میزان یک در هزار از معاملات اسناد رسمی بر طبق قانون مصوب دهم اسفند ۱۳۳۳ به نفع سازمان شیر وخورشید سرخ ایران از متعاملین اخذ می‌شود به دو در هزار افزایش یابد مبلغ وصولی کماکان به صندوق سازمان شیرو خورشید سرخ ایران تحویل و به تناسب احتیاج مرکز و شهرستانها به مصارف لازمه برسد
تبصره ۴۹ -وزارتخان‌ها و ادارات دولتی مجازند معادل پنج درصد از اعتبار صاختمانی را بدون رعایت مناقصه صرف مطالعه و نقشه کشی و نظارت ساختمانهای خود بنمایند
تبصره ۵۰ -درجات ارشد گماشته امراء به شرح زیر منظور می‌گردد ارشد گماشته ارتشبد استوار ۲ ارشد گماشته سپهبد گروهبان یکم ارشد گماشته سرلشکر گروهبان دوم ارشد گماشته سرتیپ گروهبان سوم و معادل حقوق و مزایای درجه داران بالا به عنوان ارشد گماشته به امراء پرداخت شود پرداخت حقوق سنواتی بابت ارشد گماشته امراء برابر سنین خدمت امراء در درجات از سرتیپیی به بالا می‌باشد
تبصره ۵۱ -به دولت اجازه داده می‌شود از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ بهای تمبر اوراق سجلی را به شرح زیر ۱ تعویق شناسنامه نمونه قدیم به جدید ۱۰ ریال ۲ صدور المثنی شناسنامه ۲۰ ریال ۳ رونوشت شناسنامه و گواهی نامه ۱۰ ریال ۴ اعلامیه ازدواج ۱۰۰ ریال ۵ اعلامیه طلاق ۳۰۰ ریال دریافت و درمقابل تمبر الصاق نمایند
تبصره ۵۲ -فروش کارخانجات دولتی به بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران به منظور فروش مجدد آن کارخانجات توسط بانک مزبور به اشخاص و شکرتها مشمول مقررات قانون منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و کارمندان در معاملات دولتی و کشوری مصوب بیست و نهم دی ماه ۱۳۳۷ نخواهد بود
تبصره ۵۳ -به پاس خدمات آقای اندره گدار از اول فروردین ماه ۱۳۳۹ ماهیانه هم ارزریالی لیره انگلیسی مادام الحیات باری ایشان به عنوان مستمری برقرار می‌گردد که از محل اعتبار شهریه وظایف منظوره در بودجه کل کشور پرداخت خواهد گردید
تبصره ۵۴ - منظور از تبصره ۲ قانون اصلاح حقوق بازنشستگی قضات پزشکان این است که رتبه‌های قضایی آقای احمد فرامرزی که در زمان نمایندگی مجلس شورای ملی و هم چنین در زمان اشتغال به خدمات دولتی به ایشان اعطاء نشده‌است با احتساب تمام مدت فوق به ایاشن اعطاء و حقوق بازتشستگی بر ماخذ رتبه‌هایی که به شرح فوق معین گردد از اول سال ۱۳۳۸ پرداخت گردد
تبصره ۵۵- اجازه داده می‌شود سرمایه اولیه بانک بازنشستگان کشوری موضوع ماده ۶ قانون بانکداری مصوب خرداد ۱۳۳۴ حداقل پنجاه میلیون ریال باشد مشروط به این که کلیه سهام آن توسط باز نشستگان کارمندان کشوری تعهد و پرداخت شود
تبصره ۵۶ - وزارت دارایی مجاز است که مزایای خارج از مرکز معلمین و کارمندان فرهنگ شهرستانها را که در بودجه سال ۳۸ بلا محل است از صرفه جوییهای مواد ۱ و ۲ بودجه سال ۳۸ وزارت فرهنگ پرداخت نماید
تبصره ۵۷ - به وزارت بهداری ووزارت فرهنگ اجازه داده می‌شود درصورتی که در ا، د صدی ۳ موضوع تبصره قانون بودجه سال ۳۸ از سیصد میلیون ریال منظور در بودجه سال ۳۳۹ تجاوز نماید از محل اضافه در امد مزبور مبلغ ده میلیون ریال برای کمک به بودجه مدرسه پرستاری بیمارستان نمازی و کمک به درمان رایگان بیماران بی بضاعت بیمارستان نمازی پرداخت نموده و ۵۰ درصد مازاد اعتبار اضافی را به مصرف ایجاد یک آموزشگاه بهداری و پرستاری و قابلگی ودر کرمان و تامین احتیاجات مراکز درمانی و بهداشتی اسان کرمان و ۵۰ درصد بقیه را به مصرف تکمیل و ایجاد مدارس حرفه ی استان کرمان برساند طرح و تصویب یک فوریت تبصره‌های غیر مالی بودجه نایب رئیس در ضمن قانون بودجه تبصره‌هایی گنجانیده شده که طبق نظام نامه می‌بایستی در شوری باشد
از نظر این که بودجه یکنواخت بگذرد و تولید اشکالی نکند و موجب تعویق بودجه کشور که دولت در موقع خود تقدیم کردهاست نگردد از طرف ۱۵ نفر از آقایان نمایندگان پیشنهاد شدهاست که این قسم تبصره‌ها با قید یک فوریت تصویب شود ودر نتیجه همه بودجه یکنواخت بگذرد سابقه هم همین طور بوده‌است و عمل شدهاست این است که پیشنهاد آقایان قرائت می‌شود
به شرح زیر خوانده شد
- ریاست معظم مجلس شورای ملی چون بعضی از تبصره‌های منظور در بودجه سال ۳۳۹ کل کشور که مربوط به وضع و تغییر مالیات و عوارض و امور استخدامی و امثال آن بوده ودو شوری می‌باشد امضاءکنندگان زیر تقاضا می‌نماییم تبصره‌های مزبور به قید یک فوریت مورد شور قرار گیرد که ضمن سایر تبصره‌ها که مربوط به امور بودجه وخرج و دخل کشور است تکلیف آ“ها تعیین گردد مشایخی محسن اکبر دادگر احمد مهران مشار استخر دکتر وکیل امید سالار سعیدی دولت آبادی باقر بوشهری ارباب دکتر مشیر فاطمی بوربور دکتر نفیسی
نایب رئیس - مخالفی نیست اظهاری نشد چون مخالفی نیست رای گرفته می‌شود به پیشنهاد آقایان برا ین که تبصهر‌های دو شوری بودجه یک شوری باشد آقایانی که موافقند قیام فرمایند اکثر برخاستند تصویب شد
- مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۳۹ کل کشور
۴ - مذاکره در گزارش کمیسیون بودجه راجع به بودجه ۱۳۳۹ کل کشور
نایب رئیس -کلیات گزارش بودجه مطرح است آقای دکتر جهانشاهی بفرمایید دکتر جهانشاهی بنده سال گذشته تذکراتی راجع به بودجه دادم و انتظار داشتم البته مثل هر کسی که تذکری می‌دهد و مطلبی می‌گوید مورد توجه قرار بگیرد و آنچه که مفید است به آن توجه شود و به بقیه هم جواب مستدل و قانع کننده‌ای داده شود امسال هم با اجازه مقام ریاست و آقایان محترم نمایندگان و هیات محترم دولت تذکراتی دارم که عرض می‌کنم و به وظیفه خودم عمل می‌کنم البته بودجه مطرح است و غیر از خود بودجه که عبارتست از یک سلسله ارقام شاید نظر به این که بودجه مملکت نمودار و معرف وضع اقتصادی و اجتماعی و هم چنین سیاسی مملکت است این فرصت پیدا می‌شود که در موقع طرح لایحه بودجه نکات مختلف مورد بحث قرار بگیرد به این جهت است که بنده قبلا یک تذکرات کلی را عرض می‌کنم و بعدا به خود بودجه می‌رسم عرض کنم که بنده از طرف فراکسیون پارلمانی حزب مردم ماموریت دارم که در اینجا مطالبی به عرض برسانم و آنچه را که می‌گویم نظر این حزب است که در اینجا منعکس می‌کنم و باید این را هم عرض کنم که اگر امروز برای من این فرصت هست که از طرف فراکسیون منتسب به حزبی در مجلس صحبت کنم
و اگر چنین افتخاری امروز نصیب ما شدهاست فقط وفقط معلول توجه شخص شاهنشاه به مبانی واساس حکومت دمکراسی است صحیح است یعین شخص معظم له با وجود سوباق و با وجود خاطرات غیر شیرینی که ملت ایران از احزاب از چندی پیش داشت معهذا آن قدر لزوم فعالیت‌های سیاسی و حزبی و تحکیم مبانی دمکراسی به نظرشان محرز رسید که این کمک بزرگ را به ملت ایران فرمودند و آنچه که مقدور بود کردند از توجه از کمک فکری از آنچه که لازم بود برای این که بتوانیم ازابی تشکیل بدهیم ودر مجلس به نام احزاب اقلیت و اکثریت صحبت کنیم اظهار عقیده کنیم و فعالیت کنیم این توجه که امروز یکی از بهره‌ها یش این است که بنده بنام حزب صحبت می‌کنم موجب شدهاست که یک فعالیت سیاسی حزبی در مملکت بوجود آید و امیدواریم نتیجهای که منظور ایشان را تامین می‌کند از این فعالیت‌ها در سالهای بعدی بوجود آید مساله انتقاد و به نظر بنده از لوازم زندگی یک فرد در اجتماع است اگر اجتماعی که اداره می‌شود در آن اجتماع انتقاد باشد مسلما منظور گردانندگان دستگاه اجتماعی یعنی دولت و مجلس که مرکز قوه مقننه‌است تامین نخواهدشد اگر انتقاد در خارج نباشد برای ما راهنمایی نیست و اگر در اینجا انتقاد نباشد برای دولت راهنمایی نخواهد بود اما در انتقاد اعم از این که فردی باشد یا جمعی بنده اعتقاد دارم که بایستی همیشه از طرف انتقاد کننده رعایت نهایت نزاکت درحدود عرف بشود و همچنین از طرف انتقاد شونده اعم از این که شخصی باشد یادولت مساله توجه به انتقاد مطلبی است که با خود انتقاد شونده‌است و موضوع انتقاد با خود انتقاد کننده اما موضوع طرز انتقاد این به عقیده بنده و شاید عده زیادی دیگر مطلبی است که برایش یک ترتیبی اجتماعی قایل است یعین اگر انتقاد بر زبان نزاکت جاری شود شاید اثرش بهتر و همچنین اگر جواب انقاد از همان راه داده شود شاید تاثیرش بیشتر و موجه تر باشد عرض کردم که ما اگر در مملکت انتقاد می‌کنیم برای این نیست که فکر می‌کنیم کار مملکت بد می‌گردد و فکر می‌کنم که در این مملکت کار نمی‌شود نه در هر اجتماعی یعنی در بالاترین اجتماعات و مترقی ترین ممالک دنیا و با سرعت ترین ممالکی که رو به پیشرفت هستند انتقاد وجود دارد این انتقاد را دنیای امروز برایش ارزش و اهمیت قایل است و معتقد است در مملکتی که انتقاد نمی‌شود علتش آن نیست که در ا“ مملکت نکات قابل انتقاد وجود ندارد بلکه وسایل انتقاد در آنجا نیست عواملی موجود است که از انتقاد جلوگیری می‌کند هیچ کس فکر نمی‌کند که اگر در ایران از مطلبی انتقاد نشد برای این است که در اینجا هیچ موضوع قابل انتقادی نیست بلکه اگر انتقاد نشده تصور خواهند کرد که ما نیم توانیم انتقاد کنیم چنانکه این تصور غلط برای بعضی ممالک به طور صحیح هست یعنی ما می دانیم که هستند کشورهایی که ۸۰-۹۰ درصد کارهایشان اعم ز سیاسی اجتماعی و اقتصادی قابل انتقاد است ولی در آن سرزمینها جرات انتقاد نیست این را دنیا می داند و به این مطلب توجه دارد بنده سال گذشته انتقادی کردم این را خودم عرض کنم که عقیده ندارم که آنچه که انتقاد می‌کنم حتما باید به نظر همه و به نظر دولت صحیح باشد عقیده‌ام هست عقیده خودم است ممکن است اشتباه کنم ممکن است بعضا اشتباه کنم یا کلا اشتباه کنم ولی به هرحال انتقادی صورت می‌گیرد چندی پیش در روزنامه اطلاعات مقاله‌ای خواندم این مقاله ترجمه‌ای بود که از آ“کارا برای من فرستاده بودند چاپ ۷-۸ روزپیش بود و آن عبارت بود از گزارشی که یکی از وزرای اسبق فرهنگ ترکیه که چندی پیش آمده بود
ایران از وضع حکومت ایران از پارلمان ایران از مسایلی که در این مملکت مطرح است کارهایی که می‌شود نحوه اداره ما برای مملکت خودش گزارشی به عنوان ارمغان برده بود که این گزارش را به پارلمان ترکیه داده بود که گویا این گزارش در روزنامه‌های ترکیه منعکس شده بود و گویاخبرگزاری روزنامه اطلاعات ترجمه اش را فرستاده بود و بنده دیدم گمان می‌کنم اگر منصفانه فکر کنم بدانیم که ارزش این انتقادات به حدی است که حتی محافل خارجی هم به این امضاها توجه می‌کنند حتی نوع انتقاد و ظرافتی که درش به کار برده می‌شود مورد توجهشان است بنده قسمت کوچکی از این مقاله را می‌خوانم بعد از یک مقدمه مختصر می‌نویسد که در مجلس ایران دو حزب وجود دارد به نام ملیون و مردم که اکثریت با حزب ملیون است که لیدر آن دکتر اقبال نخست وزیر فعلی ایران است و بعد دوباره انتقاد و تمجید می‌نویسد که در موقعی که بودجه سال جاری ۱۳۳۸ در پارلمان ایران مطرح بود سخنگوی اقلیت البته بنده سخنگوی اقلیت نیستم یک ماموریتی است دارم سخنگوی اقلیت آقای دکتر جهانشاهی که خود را برای انتقاد از لایحه بودجه حاضر کرده بود قبل از این که انتقاد خود را شروع کند ابتدا از زحمات لیدر اکثریت و رئیس حکومت آقای دکتر اقبال و وابستیگ و علاقمندی ایشان به شاهنشاه و مملکت تمجید و تعریف نموده و پس از پشتیبانی از سیاست خاری دولت و کاردانی رئیس آن با کمال نزارکت انتقادهای خود را در جملات زیر خلاصه کرد
بنده منظورم را بعد عرض می‌کنم که مقصودم از نقل این قسمت چیست بعد می‌نویسد که صادرات که البته در اینجا اشتباهات چاپی وجود دارد که منطبق با آنچه که من گفته‌ام نیست ولی آنچه که چاپ شده بنده می‌خوانم می نویسد که مخارج دولت نسبت به یک سال قبل ۵ تا ۶ درصد اضافه شده و توجهی به گرانی قیمتها و تجارت خارجی نشده‌است و این عدم توجه موجب شکایات زیادی شدهاست زیر واردات روز به روز زیادتر و برعکس صادرات به نسبت روز به روز کمتر می‌شود مقداری از ارز مملکت روز به روز صرف اجناس غیر ضروری ولوکس می‌شود کسر بودجه را از درآمد نفت جبران می‌کنیم
سه سال قبل واردات در حدود ۲۰ میلیارد ریال بوده در حالی که امسال نسبت هب سال قبل صدی بیست اضافه شدهاست قوانین مالیاتی به خوبی اجرا می‌شود و با این که خرید اتومبیل آخرین سیستم قدغن شده بود برای نخست وزیر یک کادیلاک را رد کرده‌اند هر روز در خیابانها اتومبیلهای جدید دولتی به چشم می‌خورد مردم به این وضع با نظر خوب نگاه نمی‌کنند هزینه زندگی برای مامورین دولت نسبت به سال قبل صدی بیست و سی گرانتر شدهاست آقای دکتر جهانشاهی پس از اشاره به فرمان شاهنشاه راجع به معافیت مالیاتی مامورینی که کمتر از چهارصد تومان حقوق می‌گیرند متذکر شدند که مالیات بر اراضی کم است وباید در این خصوص فکر حسابی بشود
پس از انتقادات فوق بودجه سال ۳۸ جاری با اکثریت قریب به اتفاق از تصویب مجلس شورای ملی گذشت عرض کنم غرض از ذکر این مقاله این بود که انتقاد تاثیر بد ندارد بلکه اثر خوب دراد خصوصا در ممالک دیگر و بین افرادی که بفهمند و بدانند ولی شاید بین بعضیها انتقاد اثر بد داشته باشد اما همین طور که عرض کردم معتقدم که باید سعی کنیم که انتقاد در حدود نزاکت باشد و انتظارم هم این است که جواب هم در همین حدود باشد و هم چنین معتقدم که حرفی که زده می‌شود اعم از این که در ظاهر باشد یا پشت سر رعایت این مطلب بشود و حرفهایی که زده می‌شود بر اساس مطالبی باشد که من از دولت انتقاد می‌کنم در مقدمه عرض کردم غرضم این است که دولت توجه بیشتری به مصالح مملکت بکند البته آن طور که به نظر من می‌رسد اگر این انتقاد را نسبت به مملکت خودم ونسبت به وضع داخله خودم می‌کنم غرضم این نیست که دولت کار صحیح وخوب ندارد بلکه معتقدم که کار صحیح باید گفته شود کار غلط هم گفته شود آقایان شما می دانید که ممالک زیادی هستند که در آنجاها انتقاد نمی‌شود واجازه انتقاد نمی‌دهند ولی همین ممالک همین رادیو مسکو با وجود این که سال پیش گفتم آقای رادیو مسکو من حرفی که می‌زنم برای این نیست که تو لاالله را بگویی ولی الاالله را نگویی یک جمله را بگویی و بعدش را کنار بگذاری من افتخار این را دارم که در مملکتی زندگی می‌کنم که اجازه انتقاد دارم (احسنت) ولی کدام شخص در ممالک اتحاد شوروی کدام دکتر جهانشاهی پیدا می‌شود که بگوید کار دولت غلط است کی این اجازه را دارد این آقایان در آنجا می‌نشینند وداد سخن می‌دهند که فلانی در سخنانش گفت در کار دولت انتقاد هست مقدمه اش را که نمی گویند (قنات آبادی - اسم آنها اف دارد) به قول آقای شمس قنات آبادی این اف هم جرات نمی‌کند واجازه ندارد عرض کنم ما مجلس دولت مردم همه همانطور که سال پیش هم عرض کردم سیاست خارجی دولت را به جهت این که در یک صف هستیم تایید می‌کنم یعنی عملا نشان می‌دهیم ودادیم که در مواردی که مملکت محتاج به صفی باشد ما یک صف هستیم اقلیت و اکثریت نداریم صحیح است چون ما یک مطلب را می دانیم و آن این است که اگر امروز نظر من با دولت مخالف است روزی که دست دشمن این سرزمین به ما برسد دولت و من را به یک چوب می راند نمی‌گوید تو چون مخالف بودی بنابراین آدم خوبی هستی نه همه مان یکی هستیم بنابراین این را همه واقف هستیم
اما این رادیوهای خارجی یک بهره برداری احمقانه‌ای به نظر من از این انتقادها می‌کند و آن این است که خیال می‌کنند اگر یک مطلب انتقاد آمیز گفته شود و آنها بهره برداری از آن کنند این عمل موجب می‌شود که ما برای ندادن وسیله دسیسه به آنها سکوت می‌کنیم و چون سکوت کردیم دولت انتقاد نمی‌شود و ما حرفمان را نمی‌زنیم واین مملکت می‌شود شبیه مملکتی که در آنجا زبان باز نیست و قلم هم روی کاغذ نمی‌آید مثل مال خودشان ولی این طور نیست ما حرفمان را می‌زنیم با کمال جرات وشهامت و آنها اگر می‌خواهند لاالله را بگویند ما الا الله را خودمان تکرار می‌کنیم ولو این که آنها فراموش کنند علت این هم آهنگی یک مطلب است بدون هیچ تعارفی عرض می‌کنم چون می دانم نظر همه آقایان هم همین است و آن این است که ملت ایران می داند که موجودیت و استقلالش بستگی به موجودیت شخص محمد رضا شاه پهلوی دارد وتردیدی در این نکته هیچ کس اعم از کوچک و بزرک نیم تواند بکند صحیح است چون ما تمام زندگیمان بستگی به پادشاه دارد و هیچ فردی اعم از کوچک و بزرگ نمی‌تواند تصور کند که یک ذره از خاکش یک ذره از زندگیش یک ذره از وجودش هست که بستگی به شخص اول مملکت ندارد ما طرز فکر سیاست خارجیمان این است که عرض کردم بنده از این مقدمه می‌گذرم و قبل از این که وارد مقدمه بودجه بشوم مطلبی را عرض می‌کنم و آن راجع به ارقام کلی بودجه‌است البته می دانید که بودجه‌ای که فعلا پیشنهاد شده ظاهرا ۸۱ میلیارد و ۲۴ میلیون در آمد عمومی است و ۸۱ میلیارد و ۹۰۰ میلیون هزینه البته این ارقام را وقتی با بودجه سال گذشته مقایسه کیم می‌بینیم که در حدود ۲۷ یا ۲۸ درصد این بودجه اضافه شدهاست بنده این بحث را در اینجا ناتمام می‌گذارم تا موقعش برگردم و این را اضافه می‌کنم که البته بودجه عمومی دولت یعنی آنچه که مربوط است به سازمانهایی که بودجه خاصی دارند این بودجه‌ها ۱۳ درصد اضافه شدهاست این است ه از این بحث فعلا می‌گذرم تا بعد البته یک ایراد کوچکی بنده به این بودجه دارم که در اینجا لازم می دانم گفته شود و آن این است که بودجه ریز سازمانهایی که بودجه و قانون خاص دارند ورسیدگی آنها هم به طرز خاصی می‌شود در این بودجه نیست ممکن است جواب داده شود چون آنها قانون خاصی دارند لزوم و نیازی به پیوست شدن به این بودجه نیست اصل بودجه شان را هم احتیاج نبوده که پیوست شود چنانچه در سال‌ها ی قبل بود لوی از اقدامات صحیح دولت این بوده‌است که در این دو سال اخی ربودجه سایر سازمانها را ضمیمه کرده که ما می‌توانیم بگوییم ۸۱ میلیارد بودجه ماست و حق بود که ما بودجه سایر سازمانها را هم داشتیم به این جهت اگر من عرض کنم مثلا ماده ۱۵ که مربوط است به فلان خرج این قدر رقم در بودجه عمومی جا گرفته‌است نمی‌توانم بگویم این ماده در بقیه بودجه‌ها یعنی بودجه سازمان هیا دیگر که می‌آید ودر حدود ۶۰ درصد بودجه را تشکیل می‌دهد چقدر است
بنابراین محاسبه‌ای که ما می‌توانیم از جهت یک بحث کلی بکنیم ناقص است در صورتی که اگر ما بخواهیم حساب کنیم چقدر خرج راه سازی و چقدر خرج ساختمان و پرسنل می‌کنیم این مطالعه محدود است به بودجه عمومی که رقم کلیش وریز اقلامش هست بنده معتقد بودم این ریز ضمیمه می شده البته یک ایراد اساسی و اصولی به این بودجه مثل سایر بودجه‌ها هست که این مطلب زیاد تکرار شده وبنده بحث زیادی روی این مطلب نمی‌کنم و تذکر می‌دهم که این بودجه بودجه برنامه‌ای نیست یعنی به موجب این بودجه نمی‌توان پیش بینی کرد که از این رقم خرج چقدر تحصیل نتیجه می‌شود وچه کاری صورت می‌گیرد و هرگز نمی‌شود از روی این بودجه نگاه کرد که مثلا میزان کلی کار مربوط به صنایع در این مملکت بااجرای این بودجه چه خواهد بود چون برنامه‌ای برای آن بنا نشده و برنامه‌ای برای تعداد محصلین فرض بفرمایید با تاسیس مدارس جدید نیست بنابراین نمی‌شود گفت که این وبدجه چه برنامه‌ای را اجرا می‌کند و باز ایراد دیگری که به نظر نبده می‌رسد این است که مجموع مواد هم در جای خودش پیدا نیست مثلا ما نمی‌توانیم بفهمیم که جمع فالن ماده در همین بودجه محدود چقدر است مثلا برای موادی که مربوط به ردیفهای مستمر چقدر سات مگر این که کسی بنشیند و خودش جمع بندد و حال این که این امکان هست و باری کسی که می‌خواهد مطالعه کند واطلاعات کل پیدا کند راحت تر است بنده می دانم دولت برای تهیه این لایحه بودجه زحمت کشیده و مخصوصا آقای وزیر داریی زحمت می‌کشند آقایان می دانند من اگر هیچ نباشم زیاد اهل تعارف نیستم و هرچه که به نظم می‌رسد من اعتقاد دارم که آقای وزیر دارایی موفقیت‌هایی در آینده پیدا می‌کنند برای این که در این مدت کوتاه که وزیر دارایی هستند و موقعی هم که وزیر گمرکات بودند نشان دادند که می‌توانند کار ی کنند که این همه خرده گیری و انتقاد لااقل مقداریش از طرف مردم نسبت هب این دستگاهی که امروز خوشنام نیست برداشته شده بدیهی است نبده به سهم خودم علاقه دارم ایاشن بمانند وکار خودشان را بکنند وایمدوارم این موفقیت برایشان پیدا شود شنیدم همین چند روز پیش مردم در وزارت دارایی جمع شدند و صف کشیدند برای پرداخت ملایات و اعتماد بیشتری نسبت به این دستگاه پیدا شده ایمدورایم نتیجهای از این اعتمادی که به این دستگاه پیدا شده گرفته شود وامیدوار هستم که آقای وزیر دارایی در موقع اجرای بودجه هم بودجه در دست خودشان باشد و اجرا کنند چون متاسفانه وزیر سابق دارایی در موقعی که این تذکرات را بهشان می‌دادیم در سال گذشته اینجا نشستند و آنچه که مورد مذاکره بود با ایشان در میان گذاشتیم ایشان این بودجه را دست دیگری دادند و رفتند امیدوارم که آقای وزیر جدید دارایی در جریان اجرای بودجه در کارخودشان باشند وسال دیگر به ایشان بگوییم این کار را خوب کردید یا بد کردید بنده یکجمله معترضه عرض کنم و آن این است که اگر امروز وقت آقایان را زیاد می‌گیرم و صبر وحوصله‌ای که آقایان برای شنیدن بیانات بنده به خرج می‌دهند خیلی متشکرم چاره‌ای نیست بنده شاید سالی یک مرتبه حق استفاده از این تریبون را برای خودم مشروع بدانم البته اخلاقا والا این حق همیشه مشروع است
امروز مطالبم را تا حدی که مقدورم هست به عرض می رسانم و از حوصله آقایان متشکرم مخصوصا بودجه‌ها یک تاثیر اقتصادی در مملکت می‌کند بنده خیلی خلاصه عرض می‌کنمچون اینجا مطلعین زیاد هستند خود اعضای هیات دولت همه مطلعند همه شان جوانند و همه شان تحصیل کرده هستند وخوب می دانند که اولین و مهمترین قسمت قابل بودجه اثر اقتصادی آن در شئون مختلف مملکت است نه فقط تحصیل یک سلسله در ا، د و یک سلسله خرج است بلکه تاثیر این است که این بودجه چه نتیجهای به بار می اورد از نظر تولید کشاورزی از نظر تجارت خارجی و سایر مسایلی که هست و بعد بر می‌گردد در درجه دوم روی مسایل اجتماعی مملکت است که اگر نبده بحثی می‌کنم راجع به بودجه به خصوص از نظر همین مطلب است که تاثیر عمیقی که در مسایل اقتصادی دارد نه فقطاز نظر یک سلسله ارقام به این منظور بنده صحبتم راجع به مقدمه بودجه شروع می‌کنم
اولا مساله بازرگانی خارجی اگر آقایان به خاطرشان باشد در سال گذشته بنده تذکری دادم و گفتم در مقدمه بودجه نوشته شدهاست که بازرگانی خارجی ما چنین وضعی دارد و توضیح مختصری داده شده بود و ایراد دومی که در مقدمه داشتم نسبت به مساله قیمتها بود که خیلی سطحی از روی آن گذشته بودند امسال به علت همان تذکرات موضوع خیلی خیلی بیشتر مورد بی توجهی قرار گرفته و ازاین جهت باید این موضوع را عرض کرده باشم به غیر از مسایل بازرگانی نسبتا سطحی عبور شده وراجع به مساله قیمتها ابدا اشاره‌ای نشده
در موضوع بازرگانی خارجی عرض کنم که مقدمه بودجه گو این که ظاهرا چیز مهمی نیست ولی مهمترین مساله‌ای هست که یک دولتی گزارش کار خودش را را درمدت سال گذشته می‌دهد و نمونه زندگی خودش را در سال آینده برای مرجعی که گزارش می‌دهد می خواهد روشن کندد آقایان می دانند که در امریکا به موجب قانونی رئیس جمهور یک گزارش از وضع اقتصادی خودش در هر سال به کنگره می‌دهد ودراین گزارش که تقریبا یک نوع مقدمه بودجه‌است مسایل این قدر دقیق وروشن مجزا نوشته می‌شود و حتی درجایی که نقطه ضعفی هست آن را هم تذکر می‌دهد و از کنگره راه علاج می‌خواهد بنابراین اگر فرض کنیم که مقدمه بودجه گزارشی است از کارهای مملکتی آن وقت می‌بینیم که این گزارش تا چه حد ناقص است و معنایی که ما می‌خواهیم نیم رساند در مورد بازرگانی خارجی اینجا زیاد صحبت شده و مسایلی را گفته‌اند که از تکرارش خودداری می‌کنم روی هم رفته این است که ما وارداتمان زیاد است و صادراتمان کم است و نیتجه این که یک شکاف بزرگی بین مساله صادرات وواردات پیدا شده ودر نتیجه اشکالی در پرداخت‌های خارجی ما بوجود آمده آقایان امسال نسبت به سال گذشته صادرات هم زیاد شده آقای فلیکس آقایان شما آدم واردی هستید و می دانید که هنوز آمار امسال منتشر نشده مگر این که جنابعالی به شم تجارتی خودتان مراجعه کردید وزیر دارایی منتشر شده یک آمار گمرکی دریم یک آمار بانک ملی که این دو با هم اختلاف‌هایی دارند بنده معتقدم که صادرات ما زیاد می‌شود و سال پیش هم گفتم که صادرات ما زیاد شده ولی مساله در اینجاست که صادرات به نسبت ۴ و۵ درصد زیاد می‌شود وورادات به نسبت ۲۰ و۲۵ درصد و این مطلب در مورد اضافه واردات جای کمال توجه‌است البته قسمت عمده این واردات برای ما ضرورت دارد و غیر قابل انصراف است و این چیزهایی است که مورد مصرف عموم است و چنانچه در تقلیلش اقدامی بشود موجب بالا رفتن قیمت است ولی یک مقدار هست که مورد مصرف عموم نیست و نسبت به آن باید توجه بشود اما راجع به صادرات که چرا زیاد نیست این را نباید اشتباه کنیم و باید این را عرض کنم که لازمه داشتن صادرات این است که جنس داشته باشیم جنس خوب داشته باشیم بازار خوب داشته باشیم و قیمت مناسب داشته باشیم اما به عقیده بنده ما در حال حاضر ودر سالهای گذتشه نه جنس زیاد وکافی داریم برای این که فرض بفرمایید اگر ما در سال ۱۰۰ میلیون دلار می‌توانستیم جنس صادر کنیم و نکردیم پس این ۵ ساله باید ۵۰۰ میلیون دلار انبار شده باشد و نشده پس این اجناس کجاست اما مقداری از این اجناس به علت صادر نشدن طبعا مصرف شده چرا صادر نمی‌شود برای این که بازارهای کافی در دنیا نداریم چرا نداریم علت این است که مراقبت در نوع کالا و تطبیق نمونه با کالاهایی که می‌خواهند نشده و اعتبار ما در بازارهای بین المللی کم شده البته یعنی از یک سال ونیم پیش به این طرف اقداماتی شده و آن تشکیل اداراتی است که مراقبت بیشتری به عمل می‌آورند و توجه بیشتری می‌شود ولی وقتی که تازه ما به پای صادر کردن رسیدیم می‌بینیم که مشکل اولی هست یعنی جنس نداریم پس باید جنس تهیه کنیم اما اگر ججنس داشته باشیم باید جنس‌ها به نسبت مرغوبیت خودش قیمت داشته باشد که با قیمتها بازارهای بین المللی بتواند رقابت بکند اگر مشا یک جنس داشته باشید از یک نوع فرضی و قیمتش ۳ درصد یا یک درصد از قیمت بین المللی بیشتر باشد این جنس شما فروش نخواهد رفت پس باید قیمت در حدود قیمت بین المللی باشد دراینجا وقتی می‌رسیم به این مساله آن وقت متوجه می‌شویم که موضوع قیمت اساسی مسایل اقتصادی یک مملکت را بوجود می اؤرد یعنی اگر شما قیمتی در مملکت داشته باشید نتوانید با این قیمت جنس صادر کنید یعنی جنس شما به قیمت ارزان تمام نشود آن وقت نمی‌توانید صادرات رااضافه کنید در مورد قیمتها آقایان توجه دارید که در مقدمه لایحه بودجه سال گذشته نویدداده شده بود که ترقیاتی اتخاذ خواهد شد تا در مسئله قیمتها توجه بیشتری بشود امسال این مطلب هم از مقدمه بودجه افتاده شاید مورد توجه قار نگرفته و شاید فراموش شده بنده در این باب بحث زیادی ندارم یعنی تقریبا بحثی ندارم و فقط علت عدم ذکر مطلب دلیلش را طالب هستم بفهمم خودم بحث زیادز در باره مسئله قیمتها ندارم ولی یک مطلب هست بدون تردید و آن این است که در مملکتی که از بیکاری‌های گذشته روز به روز کاسته می‌شود و نزدیک به اشتغال کامل می‌رسد در مملکتی که برای انجام بعی کارها پول خرج می‌شود در مملکتی که به علت وضع اقتصادی بانکهای مفیدی بوجود آمده و می‌آید و به همان وسیله ووسایل دیگر موجب جریان همان پولها می‌شود نمی‌توان عانتظار داشت در هیچ جای دنیا که قیمتها ثابت باشد این را بنده بگویم ولی مساله قیمتها همیشه می‌بایستی با توجه به بعضی برنامه باشد یعنی ممکن است یک برنامه‌ای اجرا بشود و ۲ درصد قیمت بالا برود و یک برنامه دیگراجرا بشود ویک درصد بالا برود و صحبت در اینجا است که از چه طریق هزینه این برنامه تحصیل شده و به چه طریق خرج شده این مساله مهمی است که دولت‌ها نهای توجه را دارند واین را می دانند که به علت وجود بانکهای متعدد واعتبارات تقریبا نامحدود کمک بزرگی به اقتصادیات مملکت می‌شود ولی این مساله اعتبار بانکها از نظر مساله عمومی مملکت به جای خودش قابل کمال توجه‌است بنده خوشوقتم که دولت اخیرا لایحه تفکیک بانک ملی را به مجلس تقدیم کرد این را باید عرض کنم که خود بنده در اوایل این دوره در زمان دولت آقای علاء از آقای وزیر دارایی وقت خواهش کرم و ایشان هم تعهد کرند در صورت جلسه کمیسیون که لیحه تفکیک بانک را در ظرف ۶ ماه بیاورند متاسفانه شاید در نتیجه لزوم مطالعه بیشتر این کار به طول انجامید و بالاخره آمد به مجلس این لایحه از جهات مختلف قابل کمال توجه‌است از نظر وضع پول مملکت و بعد از نظر بانکهای خصوصی یعنی می‌بایستی ما کاری بکنیم که هم در کنترل اعتبارات و آ“چه که بانک در اقتصاد مملکت موثر است
یک شرکت‌هایی داشته باشیم و همچنین کاری بکنیم که فعالیت‌های خصوصی در این مملکت جاری شود و بتوانند کار خودشان را بکنند همانطور که عرض کردم اجرای این بنرامه ممکن است از طریق اعتبار تحصیل شده که در وضع عمومی به طور کلی موثر باشد و تاثیر داشته باشد و ممکن است از طریق دیگری تامین شود که تاثیر دیگری داشته باشد مثلا شما فرض کنید که این را به عنوان ایراد و انتقاد می گوییم راه نشان بدهیم اگر ما بیاییم برای هزینه فلان برنامه با هزینه‌های عمومی قیمت کالایی را بالا ببریم که به طور مستقیم و ازنظر کنژونکتور تاثیر و وابستیگ داشته باشد بدیهی است که این فرق دارد با این که این پول را از طریقی تحصیل کنیم که موثر نباشد یعنی اگر مثلا شما قیمت کالاهای سوخت را بالا ببریم اعم از نفت یا گازوئیل و بنده در اینجا وارد بحث نیستم که این کار لازم است یا غیر لازم بعد به آن می‌رسیم ولی عرض می‌کنم که شما نمی‌توانید انتظار داشته باشید که مثلا قیمت حمل ونقل بالانرود و البته می دانید و توضیح هم داده شده که قیمت گازوئیل در ایران به نسبت قیمت نفت خیلی پایین تر است و این را هم قبول دارم که می‌بایستی قیمتش به آن حدی برسد که تناسب بین مصرف کالا ملحوظ بشود این را هم قبول درایم ولی هرکاری ولو لازم در زمانهای مختلف اتخاذ تصمیمش فرق می‌کند اگر مشا یک کاری را لازم می دانید ممکن است الان صورتش را قطعی تشخیص بدهید ولی به جهتی می گویید این کار را باید شش ماه دیگر کرد فرض کند به سبب انجام برنامه‌های عمرانی مملکت وضع جریان پول جوری است که باید محدودیتهای اعتباری بودجود بیاید در این صورت باید این فکر را بکنیم که گران شدن قیمت نفت بنزین و گازوئیل و آنچه کالایی که کم یا بیش معلول این کالا است و ازاین کالا بوجود می‌آید اگر دودرصد اضافه شود یا سه درصد به این مربوط است ودرش تاثیر می‌کند وحال این که به نظر من راههای صحیح و سالمتری برای تحصیل این هزینه‌ها هست که شاید این نگرانی را رفع کند البته آقایان توجه دارند وقتی که این کالاها قیمتش بالا رفت ممکنست تاثیر سویی داشته باشد که برای جبران آن یا برای جبران کاری که در دو سال پیش شده شما مجبور بشوید ۶۵ میلیون تومان در بودجه تان برای کمک به حقوق کارمندان دولت کنظور کنید یعنی دولت چرا باید هر سال بیاید به نحوی از انحاء اضافه حقوق در نظر بگیرد اینها طبیعتا معلول اقداماتی است که می‌شود والا اگر اضافه حقوق به کارمندان دولت بدهید ولی در مقابل ترتیبی اتخاذ کنید که بهمان نسبت یا بیشتر از قدرت خریدش کم بشود چه نتیجهای عاید می‌شود و حال این که اگر بتوانید زندگی را برای همین طبقه ثابت نگهدارید این طبقه تقاضای چنین اضافه حقوقی را ندارد و بنده اینجا یک مثالی را عرض می‌کنم که این قبیل تصمیمات یک دور تسلسلی بوجود می‌آورد ودر این دور تسلسل به آلمان به نفع اقتصاد کشور نیست همین وضع را فرانسه در چندی پیش داشت ودایم دچار این وضع بود که مسئله زندگی و مسئله افزایش مزد کار بود ولی همین پینه که چندی پیش دوباره نامش به سرزبانها افتاد وقتی که نخست وزیر بود گفت من یک دینار اضافه مزد نمی‌دهم ولو این که به قیمت سقوط دولتم تمام بشود ونداد گفت دادن اضافه مزد به ضرر گیرنده ودهنده‌است برای این که اگر اضافه مزد بدهم نمی‌توانم چرخ مملکت را بگردانم و نداد البته افتاد و رفت ولی حرفش صحیح بود و آن کسانی که بعد آمدند مجبور شدند عمل کنند ولاا می‌رفتند به طرفی که برایشان کار زندگی و برنامه مملکتشان مشکل می‌شد این اس که بنده معتقدم در این قبیل مسایل باید فکر خیلی اساسی باشد باید از کاری که نتیجه اش امروز فقطدسده می‌شود و تعدادی را راضی می‌کند خودداری کرد و کاری کرد که دو سال دیگر سه سال دیگر هم بشود تامین کرد البته شما از هر طریقی که از هر ماده‌ای از هر تبصره‌ای و در نتیجه از هر قسمتی از درآمدی که به طریق مختلف تامین می‌شود بیایید پرداختهایی را در نظر بگیرید و مجوز تحصیل کنید و آن پرداخت‌ها هم نتیجه مطلوب ندهد این کار به نظر من صحیح نیست این کار را نمی‌توان در کادر یک برنامه صحیح اقتصادی تلقی کرد این کار را نمی‌توان به آلمان به نفع دانست من شخصا معتقدم که اعلیحضرت همایونی کمال توجه را به تمام طبقات مملکت دارند به مردم به کارگر زارع به کارمند دولت و بالاخص به کارمندان دولت چون اینها بیشتر احتیاج دارند و ایشان می‌خواهند که به تمام طبقات کمک بشود ولی می‌خواهند با یک برنامه صحیحی این کمک بشود می‌خواهند با یک برنامه‌ای باشد که نتیجه فوایدش هم صحیح باشد نه این که با یک برنامه ناصحیحی که فردا یک برنامه ناصحیح تری را ایجاب بکند و پیش ما بگذارد عرض کنم به نظر ما یعنی به نظر حزب مردم برنامه اقتصادی دولت نظر بلند شاهنشاه و ملت ایران را تامین نمی‌کند این عقیده بنده‌است و مصرا به این عقیده معتقدم به علت این که این که این مشکلات و این گرفتاریها در کار هست البته مردم کار می‌کنند کوشش می‌کنند و وسایل کار در اختیارشان گذاشته بشود و یا یک سرعت قابل توجهی در حال پیشرفت هستیم نباید این را منکر شد بنده بعد مراجعه می‌کنم با ارقامی که به آقایان نشان بدهم ولی از این پیشرفت غافل باشیم و بگوییم چن این پیشرفت را داریم و چون این امکانات برایمان هست بنابراین نمی‌توانم هر مسئله‌ای را که مطرح می‌شود نادیده بگیریم و هر مسئله کوچک یا بزرگ می‌تواند سرعت این پیشرفت را زیادتر یا کم کند این است که ما می‌خواهیم توجه بیشتری بشود والا من شخصا خودم و سایرین و فکر می‌کنم تمام مجلس آینده اقتصادی مملکتمان بسیار خوشبین هستم وباید خوشبین باشیم چون آقایان همه می‌بینند ودر ضمن عرض می‌کنم با ذکر ارقای که سرعت پیشرفت ما شاید از سرعت تمام مملکت مشابهمان زیادتر است ما برای همین پیشرفت برای همین برنامه‌ها برای همین کارهایی که می‌کنیم توانسته‌ایم در دنیای امروز یک اعتباری تحصیل کنیم اعتبار مهم ترین چیزی است که ملتی می‌تواند در خارج از حدود مملکت خویش تحصیل کند اعتبار یعنی آن که بگویند که شما معتبر هستید و می‌توانید به تعهدا خودتان عمل کنید شما می‌توانید برنامه خودتان را انجام بدهید و شما می‌توانید جزو ی دسته ممالک متزلزل بی برنامه بی بند وبار نباشید یک تعریف صحیح خوبی از اعتبار شده که بنده می‌بایستی این تعریف را اینجا عرض کنم و آن این است که می گویند اعتبار از دو طریق تواما تحصیل می‌شود یکی احتراز از تورم و دیگری اعمال عدالت نسبت به سرمایه‌ها اگر مملکتی بتواند این دو نظر را تامین کند به آن می گویند مملکت معتبر بنده یک پرانتزی در اینجا باز می‌کنیم و مطلبی را عرض می‌کنم و آن این است که ما خیلی نسبت به سرما یه‌ها عادل هستیم یعنی ما که عرض می‌کنیم و آن یعنی ملت ایران ودر راس همه شان شخص اعلیحضرت همایونی یعنی آن قدر عادل هستیم که این عدالت بعضی وقتها مورد ایراد بعضی اشخاص که آنها هم خودشان خیر خواه هستند واقع می‌شود آنها کی تندتر هستند در همین لایحه ارضی که دیروز طرح شد از طرف آقایان نمایندگان محترم تذکرات زیادی داده شد و بخصوص این موضوع تذکر داده شد و بنده هم لازم می دانم عرض کنم که ما طرفدار اعمال عدالت نسبت به سرمایه‌ها و شناختن حق مالکیت احترام به مالکیت احترام به قوانین و احترام به آنچه که به دستور محکمه صادر می‌شود هستیم محکمه‌ای که بر اساس قانون اساسی و قوانین قوه مقننه صادر می‌شود
البته قوانین شرع محترم است قوانین مملکتی هم که بر اساس همان بوجود آمده‌اند آنها هم محترم است ولی غیر از آنچه که محکمه دستوربدهد محکمه‌ای که متکی به قانون باشد هیچ چیز دیگری برای ما قابل قبول نیست هیچ وقت ملت ایران در پی این افکار نیست عرض کردم ما چرا اعتبار داریم علتش این است شما می‌بینید انواع کمک‌هایی که به ما می‌کنند کمک نه قرضی که می‌دهند اعتباری که به ما می‌دهند به خوبی مشهود است که این قرض‌ها نمونه ابرز اعتبار یک ملتی است اگر شما امروز اعتبار نداشته باشید در آینده یک دینار به شما قرض نمی‌دهند می گویند به این پروژه که قابل استفاده‌است قرض می‌دهیم وقتی که بدانند این پروژه در این مملکت قابل اجراست قرض می‌دهند البته آقایان می دانید که مسئله قروض خارجی یکی از مسایل مهم این مملکت است و شاید نسبت به آن له و علیه صحبتهایی می‌شود بنده لازم می دانم اینجا یک تذکری بدهم آن این است که ار این قروض به مصرف کارهای مفید برسد خیلی مفید است والاخیر اما غیر از این تذکر کلی یک مطلبی را لازم می دانم به عرض آقایان برسانم و آن این است که اولا ما باید از قرضهای کوتاه مدت خود داری کنی این اشتباه در سالهای پیش تا حدی صورت گرفته و مقداری قرضهای کوتاه مدت واعتبارهای کوتاه مدت تحصیل شده که در نتیجه پرداخت اقساط این قروض در این تعهدات در سال جاری و سال ۳۹ و سال چهل خیلی سنگین شده است یعنی شما امسال در حدود ۶۵ میلیون و پانصد هزار دلار تعهد پراخت دارید و پراختید و باید هم بپرازید والا لطمهای به حیثیت اعتبار این ملت وارد می‌شود در سال ۳۹ شصت میلیون دلار وسال چهل همین طور باید بپرازیم ولی به علت توجه بیشتری که به این امر شده این تعهدات در سالهای بعد کمتر است و کاهش پیدا می‌کند تا در سال چهل وچهار و چهل و پنج گمان می‌کنم به سیزده میلیون و سه میلیون دلار می‌رسد بنابراین آقایان توجه بفرمایید که ما در آن سال با وجود این که قدرت اقتصادیمان زیادتر است با وجود این که امکان پرداختمان خیلی بیشتر است معهذا تعهداتمان خیلی کمتر و برعکس امروز که امکاناتمان محدود تر است و احتیاجات زیادی به سرمایه‌های بیشتری داریم تعدات پرداختیمان خیلی سنگین تر است از یک طرف هم زیادی ورادات نتیجه یک علامت منفی در ستوان پرداخت‌های خارجی است برای جبران این علامت منفی در ستون پرداخت‌های خارجی فقط ما یک راه داریم و آن این است که از قرضهای طویل المده استفاده کنیم و به مصرف کار مفید برسانیم به جای خودش صحیح است و بعد هم شروع به پرداختش بکنیم ولی یک مطلبی که در بین بعضیها ایجاد نگرانی می‌کند مسئله قرض خارجی است و حال این که امروز موضوع قرض خارجی طبیعتش با قرض چهل سال پیش فرق می‌کند ودیگر آن آن نگرانی نیست یعنی قرض خارجی امروز جور دیگری تلقی می‌شود و سابق شکل دیگری داشت
بنده به عنوان مثال عرض می‌کنم ما برای اجرای پروژه‌ای قرض می‌کنیم و این عالی ترین مرحله‌ای است که ممکن است قرض شود ولی مثلا حتی دولت فرانسه ۵۸ ششصد و پنجاه میلیون دلار از بانک بین المللی و سایر منابع ارزی قرض کرد برای این که به وضع ارزی خودش سروصورتی بدهد هم چنین ترکیه ۳۵۰ میلیون دلار قرض کرد برای این که فقط ارز غیر منطبق با واقعیات خودش تطبیق بدهد با واقعیات معینی زیرا برای لیره ترک قیمتی معین کرده بودند و آن قیمت واقعی نبود وقیمت واقعیش چیز دیگری بود برای این نوع کارها این نوع قرضه‌ها صورت می‌گیرد قرض برای اجرای یک پروژه عمرانی عالی ترین مرحله قرض است همین ممالک امریکای جنوبی می دانید آقایان که اینها در وضع بد اقتصادی هستند ودچار یک گرفتاریهایی هستند مثلا در برزیل شش نوع نزخ ارز وجود دارد این شش نوع فقط به علت نداشتن ارز است در همین سال گذشته مبالغ زیادی ارز تهیه کردند برای این که به این وضعیت سروصورتی بدهند ولی ارز ما در ابزار بین المللی یعین پول ما در بازار بین المللی و یا معکوس ارز بین المللی در مقابل ریال ما وضع ثابتی دارد و با واقعیت تطبیق می‌کند یعنی شما می‌بینید قیمتی را که دولت برای ارز معین کردهاست می‌توانید به همان قیمت ارز را در بازار تهیه کنید علتش این است که در حدود امکان وسیله دارید در مقدمه بودجه قسمتی که به آن توجه شده موضوع اضافه وصولی است در مورد این اضافه وصولی‌ها که کلا یعین روی هم رفته مرود تصدیق بنده‌است ولی نسبت به جزء موضوع و ارقامی که تشکیل می‌دهد عرایضی دارم که عرض می‌کنم آقایان می دانید که بودجه سال جاری اجرا شد و با وجود کسری که داشت اجرا شد و این کسری تامین شد اما از چه طریق چه جور تامین شد مراجعه می‌کنیم به ارقام می‌بینیم چه پیش بینی‌هایی تحقق پذیرفت و چه پیش بینی‌هایی صحیح در نیامد و چرا بعضی وصولی‌ها زیاد بود وچرا بعضیها کم بنده یک صورتی دارم از وصولی‌های ده ماهه دولت در سال سی وهشت صورت این ماه آخرش را ندارم شاید منتشر شده باشد شاید منتشر نشده باشد شاید تهیه شده باشد نمی دانم ولی این صورت ده ماهه‌است و از روی ده ماهه معمولا پیش بینی یک ساله می‌شود ببینیم در این صورت وصولی چه ارقامی زیاد و چه ارقامی کم بود یک رقم مالیات بر املک مزروعی است بنده به ترتیب چون نوشته شدهاست می‌خوانم والا منظور خاصی ندارم رقم مالیات املاک مزروعی در بودجه سال جرای پیش بینی شده بود ۲۲۰ میلیون ریال ۲۲ میلیون تومان ده ماهه اول امسال ۱۷۰ میلیون ریال وصول کرده‌اند که بر اساس این حساب دوازده ماهه اش را باید در حدود ۲۰۵ میلیون پیش بینی کرد ملاحظه کنید ۱۵ میلیون ریال که رقم ناچیزی است کسری دارند البته راجع به مالیات املاک مزروعی اینجا زیاد بحث شده که ملایات املاک مزروعی اینجا پرداخت نمی‌شود وصول نمی‌شود و بنده در موقعش یک مقایسه‌ای می‌کنم که آقایان توجه بفمرایید چقدر ما از این بابت عقب هستیم دوم از مالیات‌هایی که کم وصول شده مالیات بر ارث است البته نیم شود پیش بینی کرد که کسی می‌میرد و چه جور آدمی می‌میرد مالیات بر ارث ۸۰ میلیون ریال پیش بینی شده بود ووصولی امسال در حدود ۶۶ میلیون ریال خواهد بود بنابراین ملاحظه می‌کنید باز هم این وصولی کسری داشت و نوشته‌است که پیش بینی عمیدی نوری ده ماهه‌است نخیر از روی وصولی ده ماهه پیش بینی امسال این رقمی است که عرض می‌کنم بنده ده ماهه را عرض نمی‌کنم پیش بینی است که خواندم مالیات مستغلات ۱۰۰ میلیون ریال پیش بینی شده بود و وصولی امسال ۵۶ میلیون ریال است ملاحظه کنید که نزدیک به پنجاه درصد سر وصولی داریم مالیات یک درصد اراضی ۱۱۰ میلیون ریال پیش بینی شده بود و ۷۳ میلیون ریال وصولی امسال است پس ملاحظه کنید شاید در حدود ۴۰ درصد یا سی وهفت درصد کسری است مالیات مستغلات غیر اجاری ۲۵ میلیون ریال پیش بینی شده بود و ۹ میلیون ریال وصولیش بود مالیات نفت و بنزین باز وصولیش کمتر بود مهم نیست چون مطلبی است که روی مصرف است ودوسه قلم دیگر که اینها وصولیش کم است اهمیت ندارد چون مساله وصول در اینجا مهم نیست البته باید این را تصدیق کرد که در مقابل این کسروصولیها که ایراد وارد هست دو قلم مهم و چند قلم غیر مهم اضافه وصولی داشه رقم اول مهم که اضافه وصولی داشته وضع مالیات بر درآمد است که به جات مختلف اضافه وصولی داشته‌است و جای خوشوقتی است پیش بینی آن ۲۴۸ میلیون تومان یعنی ۲۸۴۰ میلیون ریال وصولی امسال در حدود ۲۱۴۰ میلیون ریال خواهد بود البته به این نسبتی که وصول شود بنابراین ملاحظه بفرمایید که این وصولی زیاد شده و نباید اینجا گفته نشود و نادیده گرفت کاری که زیاد شده صارمی کسرها را جبران کرده بنده به میزان کار ندارم جناب آقای صارمی حضرتعالی قطعا از بنده بیشتر وارد هستید به میزان کاری ندارم ممکن است شما ۵ شاهی بر چیزی اضافه کنید و جلوی صد اشتباه را بگیرید اما کافی نیست آن صد اشتباه به جای خودش هست این ۵ شاهی که اضافه شده آن هم جای خودش است و این اضافه وصولی قابل تقدیر سات اما آن کسری را جبران نیم کند وایراد وارد است البته شما هرگونه نظری دارید به جای خودش محترم است و رقمهایی که خیلی مهم است از نظر در آمد یکی مربوط به گمرک است که ۸۰۵۰ میلیون ریال پیش بینی امسال بوده ود رحدود ده هزار میلیون ریال حدس زده می‌شود که وصولی امسال باشد با توجه به این که در ده ماهه گذشته ۸۲۷۴ میلیون ریال وصول کرده می‌شود پیش بینی کرد که وصولی امسال در حدود هزار میلیون باشد و ملاحظه بفرمایید که نزدیک به ۲۵ درصد این اضافه وصولی صورت گرفته‌است یعین از ۸ برابر به ۱۰ برابر البته اینجا باید این موضوع را هم منصفانه تفکیک کنیم که جزیی از این اضافه وصولی معلول کار صحیح و کاردانی دستگاه وزارت گمرکات و شخص آقای سرلشکر ضرغام بوده در مقوعی که آنجا تکرارمی کردند و منتج شد به این اضافه وصولی و جزء دیگر از این اضافه وصولی معلول سیاست بازرگانی مملکت یعنی اضافه شدن حجم واردات است بدیهی است که واردات که زیادتر بود حقوق گمرکی اش هم زیادتر می‌شود
بنابراین اگر ما به آن سیاس ایرادی داریم این نسب اضافه شده را هم ایراد داریم چون به اساس سیاست ایراد داریم اگر هم قبول داریم این را هم قبول درایم ولی به هرحال جزیی از این وصولی معلول صحبت کار دستگاه‌است و مرتب شدن کار این دستگاه‌است من ایمدورام آقای وزیر گمرکاتی که امسال آنجا هستند ایشان هم بتوانند این کار را ادامه بدهند وسعی کنند که این دستگاه بتواند به حق خودش برسد و اما در پیش بینی‌های در آمد امسال بندهی ک رقمی دیدم در اینجا که درست نتوانستم درک کنم واقعیت این رقم را ودر کمیسیون بدجه هم از طرف یکی دیگر از آقایان سوال شد جواب خیلی صریح و روشن داده نشد و آن رفم ۴۵۵ میلیون ریال در آمد اتفاقی کشور است بنده این ر ا هم عرض می‌کنم که روی هم رفته ارقامی که در بودجه امسال هست پیش بینی ارقام تقریبا واقعی است یعین ارقام خیالی و تصویری نیست که این بودجه را اجرا نکند ارقامیست که اجرا می‌شود و وصول می‌شود در حدود ۵ درصد بیشتر یا ۵ درصد کمتر یا ۲ درصد کمتر و یا بیشتر ولی به هرحال ارقام نزدیک به واقعیت است یکی رقم ۴۵۵ میلیون در اینجا می‌بینیم به نام در آمدهای متفرقه البته آقایان اطلاع دارند که این رقم در بودجه امسال هست و بودجه‌های سالهای قبل که چنین ماده‌ای پیدا نمی‌شد و امسال این ماده اضافه شده یعنی بودجه سال ۳۹ حق هم دارند اضافه کردند چون یک درآمدهای غیر قابل پیش بینی همیشه پیدا می‌شود مثلا فرض بفرمایید امسال یک زمینی فروخته‌اند به وزارت کشاورزی وخوب آن یک درآمدی است که قابل پیش بینی نیست و می‌شود در حدود یک مقدار متعارف و طبیعی برایش پیش بینی کرد ولی بنده با آن اطلاعی که دارم نمی دانم این رقم اتفاقی در سالهای پیش کم بود و امسال هم در حدود ۱۶۰ میلیون ریال است چه پیش بینی‌هایی ممکن است این رقم را به ۴۵۵ میلیون برساند خاصه این که در آمد اتفاقی است حالا پیش بینی شدهاست بنده آنچه یادم می‌آید در کمیسیون بودجه جواب درست به این سوال که یکی از آقایان کرد داده نشد و روشن نشد که این ارقام از کجا پیش بینی می‌شود در پیش بینی ارقام بودجه خیلی باید دقت بشود چون اگر دقت نشود نتیجه بدتر از همه این است که دستگاه دولت در بعضی جاها دچار لنگی عجیبی می‌شود
مثلا شما ممکن است بر اساس اعتمادی که به دستگاه وصول یعین وزارت دارایی دارید شما وزیر فرهنگ آقای پرفسور جمشید اعلم مثلا فرض کنید پرفسور جمشید اعلم نه قربان مثل نزنید شما بیاید یک برنامه‌ای برای خودتان درست کنید اگر این پول وصول نشود این برنامه برای آن کار به هم می‌خورد امیدوارم که این شوخی بنده موجب نشود که اقایان صحبت بنده را قطع بفرمایند پرفسور جمشید اعلم امیدورام که آقای مهران اوقاشتان از بنده تلخ نشود بنده داوطلب نیستم به هر حال یک رقمی در بودجه سال گذشته پیش بنیی شد که بنده اصولا با آن مالیات مخالف بودم کار ندارم ولی پیش بنی و آ“چه که از طرف دستگاه وصول اظهار می‌شد بیش از آنچه بود که بنده پیش بینی کردم و بیش از آنچه بود که امسال وصول شدو آن مالیات صدی سه بود آقایان می دانید که برای این مالیات در حدود ۵۰ میلیون تومان یا کمتر پیش بینی وصول شده بود وبر اساس این مبلغ وزارتخانه‌های فرهنگ و بهداری به نسب ۲ ویک هزینه‌هایی مجبور بودند برای خودشان تنظیم کنند ولی اجرای این برنامه‌ها موکول بود به این مبلغ که از این راه وصول شود چون اعتبار آن به کارهیا اختصاصی مربوطمی شد و به خرج اختصاصی می‌رفت ولی بنده به طوری که اطلاع دارم این وصولی در امسال از ۲۰ درصد کمتر است ودلیل به ارزش هم این است که در بودجه امسال فقط ۲۰ میلیون تومان برای فرهنگ و ۱۰ میلیون تومان برای بهداشت معین شدهاست یعنی متوجه شدم که ارقام تصوری سال گذشته در این مورد عملی نیست و بودجه امسال را بواقعیت در این ورد تطبیق کردند یعین براساس سال جاری و ۳۰ میلیون تومان پیش بینی کردند این است که به نظر نبده در پیش بینی این ارقام باید توچه بیشتری بشود سال گذشته هم بنده این موضوع را گفتم که این پیش بینی دولت صحیح نیست و این رقم را پیش بینی نمی‌شود کرد البته مالیات باید برای اجرای بودجه وصول شود مجلهای مختلفی وجود دارد که برنامه‌های دولت باید به آن متوسل شد اما صحیح ترین مالیات از نظر اجتماعی البته مالیات مستقیم است و مالیات بر در آمد یعنی اگر شما از این راه وارد بشوید خواه ناخواه مجبور می‌شوید که از راههای غیر اجتماعی تر یعنی غیر منصفانه تر وارد بشوید البته این را هم باید گفت که در هیچ اجتماعی مالیات مستقیم و مالیات بر درآمد مخارج دولتی را کفایت نیم کند
خیلی راههای دیگری هست ولی به هرحال یک راه مهم این است که باید نسبت این مالیات با سایر درآمدها مورد توجه قرار بگیرد ما نسبت مالیات بر درآمدمان نسبت به بودجه مان خیلی کم است یعنی امسال همین طور که عرض کردم رقمش درست یادم نیست گویا ۳۶۵ میلیون تومان است و حال آن که بودجه کل ۸۰ میلیارد ریال و بلکه ۸۲ میلیارد وخورده‌ای است با حساب بنده و با حساب بودجه‌ای که از کمیسیون آمده ۸۱ میلیارد دو خورده‌ای اگر آقایان اجازه بفرمایید بنده خودم مالیات با بودجه مملکت مقایسه می‌کنم فرض کنید در یک مملکت دیگر بگذارید که یک بودجه‌ای دارند این بودجه شان را چکار می‌کنند همه جا که یک طور دستگاههای مختلف ندارند یک بودجه‌ایدارند و یک درآمدی نسبت می‌گیرند می گویند مثلا مالیات مستقیم ما نسبت به بودجه مان این است این ۳۶۰ میلیون تومان نسبت به ۸ میلیارد تومان بودجه کل را آقایان ملاحظه کنید که چقدر پایین است پس ما باید برویم دنبال وصول مالیات مستقیم اولا از نظر عدالت اجتماعی و ثانیا از نظر راه سالم تحصیل پول برای مخارجمان و رسیدن به این هدف به نظر من ممکن نیست مگر با اعتماد مودی به دستگاه دولت شما به هیچ قیمتی نیم توانید مالیات مستقیم وصول کنید مگر این که مودی بداند پولی که می‌دهد اولا زیاد نمی‌دهد یعنی زیادی ازش مطالبه نمی‌کنند و ثانیا در راهی خرج می‌شود که نقصش کم یا بیش به همین مودی بر می‌گردد ممکن است برای دفاع از مملکت باشد ممکن است برای فرهنگ باشد ممکن است برای بهداشت باشد ولی به هرحال این مودی که مالیات می‌دهد اگر برای دفاع از مملکت باشد از ش این استفاده را می‌کند که مصونیت پیدا می‌کند پولی می‌دهد برای ارتشی که این را در مقابل یک خطر احتمالی حفظ کنند اگر برای فرهنگ می‌دهد برای این است که بچه اش برود درس بخواند پس باید این مودی این اعتماد را پیدا کند اعتماد را چه جور می‌شود پیدا کرد عرض کردم از طریق این که بداند آنچه را که از او مطالبه می‌کنند همان است که باید بدهد دوم این که بانند پول را که می‌دهند به مصرف صحیح می‌رسد ولی دستگاه وزارت دارایی متاسفانه دستگاه خوبی نیست و از نظر مطالبه ی حق دولت درست عمل نمی‌کند بعضی وقتها ازحق صرفنظر می‌کند وبعضی وقتها بنا حق مطالبه می‌کند و از غیر مودی واقعی می‌گیرد باز باید اینجا تصدیق کنیم که رو به بهبودی است یعنی فرق کرده با ۵ سال ۷ سال ۱۰ سال ۱۵ سال پیش ولی باید خیلی خوب تر از این باشد و امیدوارم تدابیری اتخاذ بشود که به این نتیجه برسیم ولی بعد از تحصیل این نوع درآمد برای دولت در اینجا می‌خواهم عرض کنم که آقایان اگر هر ساله شما پولی در اجتماع خرج کنید برای اجرای برنامه هایتان اگر وسایلی در مملکت پیدا نشود که سرعت جریان پول را زیاد کند اعم از مراکز مربوط به اعتبارات مربوط هرگز نمی‌توانید احاطه داشته باشید وآنچه که مربوط به کلیه مسایل اقتصادی است کنترل کنید مگر این که پولهایی که از این بابت می‌خواهید اینجا خرج کنید از راه سالم تحصیل کنید سالم ترین راه این است پولی که وارد اجتماع می‌شود از همان اجتماع پس گرفته شود یعنی این پول نماند در اجتماع بی جهت دست به دست بگردد و منتقل شود بنده یک چیزی عرض کنم اینجا که آن مربوط است به قرضه ملی و بودجه امریکا آقااین می دانند که دولت امریکا شاید بزرگترین دولت که از حیث اقتصاد و بودجه امروز در دنیا است همین دولت می‌تواند کسر بودجه داشته باشد چنانچه طی سالهای متوالی و یا متناوب در همین دو سال پیش دولت آمریکا با یک کسر بودجه بسیار بسیار مواجه بود و این کسر بودجه فقط ناشی از این بود که برنامه‌های بزرگی داشت برای جفظ آزادی سیاسی در دنیا برای جلوگیری از بروز جنگ احتمالی و بالاخره برای حفظ حدود وثغور خودش و همچنین کمک به دیگران برنامه سنگینی که داش کسر بودجه بزرگی را بوجود آوره بود این کسر بودجه نباید همیشه از راههای دیگر جبران بشود آنها این کسر بودجه را تنها از راهی جبران کردند که آن هم طریق قرضه ملی بود یعنی رئیس جمهور آمریکا به موجب اختیاراتی که از کنگره داشت به ملت متوسل شد اگر نمی‌شد در آمریکا تورم پیدا می‌شد چون اگر دولت هی پول ببرد وخرج کند تورم طبیعی است حتما تورم پیدا می‌شود ولی آمد ازراه قرضه ملی این قوه ی خرید اضافه را که رفته بود به بازار از راه قرضه ملی جمع کرد نتیجه آن که توانست قیمتها را تقریبا ثابت نگهدارد و از بالا رفتن حجم آن که اقتصاد آ“ مملکت را متزلزل می‌کند جلوگیری کند
بنده در اینجا این مطلب را عرض می‌کنم که ما امروز در یک وضعیتی هستیم که می‌بایست مساله قرضه ملی را مورد توجه قرار بدهیم به چند دلیل
- اولا این که باید اقدام به عملی بکنیم که کسر بودجه دولت از راه صحیح و سالم تامین بشود صحیح ترین و سالم ترین راه مساله قرضه از مردم است یعنی مردم خودشان بیایند به دولت قرض بدهند و بگویند برای ما خرج کن وبعد هم پس بده
- دوم از این نظر که به ثبوت برسانیم که دولت تا بتواند اعتماد مردم را به طوری جلب کند که اگر تقاضای قرضه کرد مردم بهش می‌دهند شاید امروز در ۸۰ درصد از ممالک دنیا مساله قرضه از مردم راعملی می‌کنند و مردم این اعتمادرا به دولتشان دارند و دولت‌ها حتی در مواقع خیلی خیلی عادی از این قرضه استفاده می‌کنندتا برای روز غیر عادی که احتیاج زیادتری درد پس ما که امروز وضعمان خیلی عادی است و احتیاجمان خیلی محدود و به خوبی می‌توانیم اعتماد مردم را از این جهت به دولت جلب کنیم چرا نکنیم یعنی چرا مقدمات انجام قرضه ملی را فراهم نکنیم که اگر احساس کنیم امروز قدرت خرید رو به ازدیاد است به هر علتی از علل این را جلب کنیم بگیریم حتی این را به آقایان عرض کنم همین دولت آمریکا در همان سالی که کسر بودجه داشت میزان قرضه را بیشتر از کسر بودجه خودش بالا برد یعنی مقداری بیشتر قرض کرد وهمه ساله این کار را می‌کند
وهر ساله اضافه بودجه را از این راه تحصیل می‌کند برای این که اگر زمانی احتیاجی در حین اجرای بودجه‌ای پیش بیاید که به علت فرض بفرمایید فراوانی زیاد ویا به علت کم شدن تقاضای کار ایجاب کند که خرجهایی بشود و یک پولهایی لازم بشود دولت باید بتواند دست به سوی منابعی ببرد و بهترین راه قرضه ملی است ما به این دو دلیل باید مساله قرضه ملی را امروز در مملکت مطرح کنیم البته یک مرتبه در زمان یک حکومتی کردند و نتیجه بسیار بدی گرفتند چون وضع غیرعادی بود ودولت نه در داخل و نه درخارج اعتبار نداشت (مهران - پس چرا تکرار می‌کنیم دوباره بکنیم) عرض کنم بنده هم به اندازه جنابعالی آقای مهران توجه دارم عرضی را که می‌کنم خیلی نفهیمده و نسنجیده نیست آن روز دولت اعتبار نداشت چون نفتش صادر نمی‌شد یک دینار از خارج نتوانست اعتبار تحصیل کند ودر داخل هم مواجه با کسر بودجه بود و بالاخره منجر شد به انتشار اسکناس به نحوی که آقااین بهتر از بنده می دانند دریک چنین وضعیتی هیچ وقت یک دینار مردم به دولت قرض نمی‌دهند ولی در وقتی که یک مملکتی که دولت نماینده آن مملکت است در خارج اعتبار داشته باشد و بودجه اش متعادل باشد و بتواند عمل کند در این موقع می‌شود مساله قرضه را در مملکت عنوان کرد به دو منظور یکی جلب اعتماد برای روزی که احتیاج دولت بیشتر است ممکن است سال بعد دولت احتیاج داشته باشد که ۱۰ میلیارد بیشتر خرج کند برای بعضی از برنامه‌ها از جا می‌تواند تحصیل کند اگر از طریق دیگری به جز ازآنچه که در دست مردم است تحصیل کند در اقصتاد مملکت اثر بد می‌گذارد به عقیده بنده دولت می‌بایستی مقدمات استفاده از قرضه ملی را از حالا مطالعه کند در اول کار برای مبلغ کم با مدت محدود کوتاه حتی از مبلغ ده میشلیون ریال شروع کند عمل کند و متدرجا اعتماد مردم را در این باره جلب کند و این را به حدی بالا ببرد که هر روز هر مقداری که احتیاج دارد بتواند اخذ کند البته یک مشکلی را باید اینجا متذکر بود و آن این است که مساله اختلاف نرخ بهره که یک پروبلم بزرگی است در این مملکت یعنی نرخی که متوسطش در بازار صدی بیست است با آنچه که دولت امکان پرداختش را دراد این را بنده متوجه هستم اما دولت برای یک مصالح مهمتری برای ایجاد یک اعتماد بیشتری بین مردم می‌خواهد نمی گویم صد دوازده نرخ قانونی خیلی کمتر ولی در حدود میزانی که بانکها با یک دولتی در معاملات با دولت دارد در حدود آن میزان و یا کمی بیشتر برای مصالح بالاتری عمل کند و نتیجه بگیرد بنده عرض می‌کنم البته این امر مقدارزیادی به صورت دیگری انجام شده همین وامی که دراین مملکت برای تلفن گرفته می‌شود وامی که باری آب گرفته می‌شود اینها خودش یک نوع قرضه ملی است و بنده موقعی که از پشت همین تریبون با این قرضه‌ها موافقت می‌کردم با این فکر موافقت می کدرم که به این ترتیب باید این پول گرفته شود و بعد مسترد شود این است که به نبده می‌خواستم این کفر را گفته باشم البته اگر این دولت صلاح بداند عمل خواهد کرد و مطالعه خواهند کرد و اگر هم صلاح ندانند باز تذکری بوده‌است که ما آنچه به نظرمان رسیده داده‌ایم عرض کردم همین دولت امریکا در سال گذتشه به علت بعضی سیاست‌های مالیاتی و بعضی محدودیت‌ها اقداماتی کرده پیش بینی‌هایی کرده که تقریبا امسال مساله تورم یک مساله خیلی بی اهمیت در آمریکا تلقی می‌شود وحال این که همین مساله در سال گذشته موضوعی بود که امروز در اثر اقداماتی که شده این موضوع یک موضوع غیر مهمی تلقی می‌شود در دستگاهها اقتصادی دولت به علت همین اقدامات و همین سیاست‌ها ملی و پولی تواما ما نمی‌توانیم از این مسایل منفک باشیم و نمی‌توانیم خیال کنیم چون شش سال پیش با بیست سال پیش زمان فلان حکومت کار غلطی شده ما هرگز نباید بکنیم نخیر آن دولت با مقتضیات آن روز یش این کاررا نمی‌توانست صحیح انجام بدهد ولی ارگ ما دولتی داشته باشیم امروز که با مقتضیات خودش می‌تواند این کار را صحیح انجام بدهد چه مانعی دارد حتما خوب است دیگر اینجا از بحثم راجع به مقدمه بودجه می‌گذرم و بحثم را تمام می‌کنم چون همانطوری که عرض کردم مقدمه بودجه حائز کمال اهمیت و توجه بوده و لازم بود این بحث کلی در اطرافش بشود و این را هم عرض کنم مقدمه بودجه از نظرنشان دادن هرچه ممکن است بهتر خیلی خوب تنظیم شده یعنی مقدمه‌ای که از طرف کمیسیون بودجه داده شده کمیسیون خیلی زحمت کشیده بنده هم عضو ناچیزش بودم و غیر از یکی دو جلسه اول که شرکت نمی‌کردم در بقیه جلسات بودم زحمات زیادی کشیدند و گزارشی دادند و گزارش جامع و مانعی است نسبت به آنچه که در این بودجه‌است دادند
بنده لازم دانستم در باره مقدمه این تذکرات داده شود اما از مقدمه که بگذریم بحث دوم مربوط است به تبصره‌ها آقایان می دانید همیشه ضمیمه بودجه چند تبصره است مقدارش کم و زیاد فرق می‌کند این تبصره‌ها بعضی بسیاربسیار اثر مهمی دارد یعنی نفیا یا اثباتا مضر یا مفید اثر دارد یعنی هر کدام از این تبصره‌ها به جای یک قانون کامل یعنی یک قانون خاص اجرا می‌شود و اثر قانونی دارد این است که اوایل تبصره‌ها لازم است عقاید گفته شود بنده از تبصره‌هایی که به نظرم رسید که باید اینجا ذکری به عمل بیاید تبصهر تقسیم عواید نفت است آقایان اطلاع دارید که در بودجه امسال باید گفت نسبت به تقسیم عواید نفت تصمیم بهتری گرفته شده (صحیح است) یعنی برخلاف سال گذشته که قسمت بیشتری از عواید نفت صف هزینه‌های جاری مملکت و هزینه‌های عمومی گردید یعنی نسبت به سال ما قبل نسبت کمتری را به دستگاه برنامه‌های و پروژه‌های عمرانی مملکت دادند امسال مبلغ بیشتری به این دستگاه اختصاص داده شده این مبلغ از سهم دولت و بودجه عمومی برداشته شده این عمل خودش قابل تقدیر است قابل تعریف است و من امیدوارم که روزی برسد همانطوری که عرض کردم از راه تحصیل محل خرج هایمان به آنجایی برسیم که تمام عواید نفت ما اختصاص داده شود به کارهای فوق العاده مملکت یعین کارهایی که خارج از برنامه‌های عادی مملکت و پروژه‌های بزرگی را در دست دارد چون در غیر این صورت پول نفت مقداریش هدر خواهد رفت و آن مقداری که هدر خواهد رفت تاثیر بدی دارد ولی در آن صورت یعنی در صوتری که تمام را صرف کارهای تولیدی وعمرانی کنیم در آن صورت است که اثر دیگری دارد این است که این تصمیم دولت تصمیم صحیحی است و بنده آن را تایید می‌کنم و امیدوارم ولو پنج درصد درهرسال بتوانیم حتی در ظرف ده سال ۸ سال ۷ سال این بقیه چهل و پنج درصد را هم اختصاص بدهیم به کارهای برنامه‌ای دیگر از تبصره‌ها یعین دیگر ندارد چون آن تبصره مورد تایید بود و این تبصره مورد استفاده از تبصره‌هایی که مورد انتقاد است و به نظر بنده قبولش مضر است تبصره‌هایی است که برای تحصیل اجازه قرض از بانک ملی جزء این بودجه پیشنهاد شدهاست به موجب ۵ تبصره جمعا مبلغ ۸۹ میلیون تومان از مجلس اجازه وام خواسته شده که از بانک تحصیل می‌شود اینها عبارت است از آنچه که یکی یکی عرض می‌کنم البته آقایان می دانند ازحیث راه خیلی عقب هستیم راه از اساس اقتصادیات این مملکت است هیچ تردیدی ندارد بنده معتقدم که وزارت راه هم با آنچه که امکان در اختیارش هست کار می‌کند التبه راه پول می‌خواهد برای راه کار ده میلیون و بیست میلیون و پنجاه میلیون نیست و پول زیادی هم می‌خواهد وباید تحت یک برنامه‌هایی هم خرج شود اما این ضرورت موضوع و این اهمیت مطلب به ما نمی‌تواند این اجازه را بدهد که ما بیاییم از طرفی غیر سالم تحصیل اعتبار بکنیم ضرورت کارهای راهسازی به جای خودش مسایل دیگر اقتصادی که همه چیز بهش مربوط می‌شود به جای خودش
در تبصره ۱ ۲۵ میلیون تومان برای راهسازی منظور شده در تبصره ۲ چهل میلیون تومان برای شهرداری خواسته‌اند هیچ تردیدی ندارد شهر تهران اجتیاج به پول دارد و شهرپایتخت بیست میلیونی احتیاج به نظافت دراد شهرداری است و احتیاج به زیبایی وبهداشت و تامین آن چه که مایحتاج مربوطه‌است اما این مطلب را هم به طور معترضه عرض کنیم که شهرداری تهران یکی از همان محلهایی است به نظر بنده احتیاج به اصلاح زیاد دارد یعنی اگر اصلاح در این دستگاه صورت بگیرد گمان می‌کنم بتواند یک بودجه بزرگی را تامین کند بودجه‌ای که گویا امسال در حدود ۱۲۰ میلیون تومان برایش پیش بینی کرده‌اند ولی متاسفانه این دستگاه وظیفه خودش را عمل نمی‌کند بنده پارسال یک مطلبی را اینجا مطرح کردم شاید هزار سال بود توجهی بهش نشد تقریبا اطمینان هم داشتم که نمی‌شود مدتی وظیفه‌ام بود و آن مربوط بود به برق‌های اختصاصی و سوء استفاده‌هایی که این اشخاص از مال دولت کرده‌اند وعوارض شهرداری را نداده‌اند گفتیم این جا آنچه از ارقامی که عرض کردم یادم نیست ولی نشان دادم که این موسسات اولا چقدر به دولت یعنی شهرداری در وصول این طلب خودش و عوارض خودش اهمال می‌کند ثانیا چقدر این موسسات به مردم اجحاف می‌کنند وبرق ضعیف به قیمت گران به مردم می‌دهند منتهای فشار را هم به مردم وارد می‌آورند کلاه هم سر شهرداری می‌گذارند و مال شهرداری را هم می‌خورند و یک نفر نیست که دنبال منفعت عمومی در شهرداری بلند شود وواین کار را تعقیب کند هرچه گفتیم گفتند بله بله خیال داریم رسیدگی کنیم و فلان و بالاخره شنیدم که خیلی چیزها در آن منعکس است اخیرا شنیدم این پرونده سوابق زیادی در شهرداری دارد بنده که شهرداری نرفته‌ام ولی شنیدم که خیلی چیزها در آن منعکس است اخیرا شنیدم موضوع از طرف دیوان کیفر تعقیب شد و سایر دستگاهای دیگر و گروه سازمان بازرسی شاهنشاهی مشغول رسیدگی به این کار هستند و من امیدوارم اشخاصی که در این کار متخلف بوده‌اند و اشخاصی که این ضرر را رسانده‌اند و ادامه می داده‌اند تعقیب شوند وحتما هم هستند این کار جزیی نیست ولی شاید سی میلیون تومان عوارض باشد موضوع یک صد یا دویست هزار تومان نیست بنابراین اگر شهرداری نخواهد این حقوق حقه خودش را این حقوق مسلم خودش را وصول کند طبیعی است که برای کارهای جاری خودش باید از بانک ملی قرض کند اتفاقا این را عرض کنم شهردار فعلی آقای ذوالفقاری به طوری که بنده از خارج می‌شنوم خیلی خوب دارد در شهرداری عمل می‌کند (صحیح است) و به خصوص این طور آدم استنباط می‌کند که از جمع کردن اشخاص صالح و بسیار درست دور خودش این قصد را دارد بنده خودم شاید ده دوازده نف رآدم نسبتا صالح و قوی و مفید را می‌شناسم که اینها در دستگاههای مختلف بودند و به شهرداری رفته‌اند این خودش نشان می‌دهد که این آدم حسن نیت دارد واین حسن نیت داشتن به نظر بنده خیلی خوب است و امیدوارم که موفق شوند وطوری هم موفق شوند که دیگر اجازه قرض از بانک ملی برای بودجه خودشان نخواهند
تبصره ۳ ربوط است به دوازده میلیون تومان قرضه از بانک ملی برای وزارت کار این را هم می دانم که وزارت کار با بودجه کمی که درد و با وظیفه سنگینی که دارد یعنی غیر از آنهایی که عمل می‌کند و فعلا یک رابطی بین کارگر و کارفرما بیشتر نیست ولی وظیفه اش سنگین تر است واحتیاج به محل وجایی دراد واحتیاج به وسیله کاردارد هیچ تردیدی ندارد
پس روی همین تردید نداشتن وزارت کار هم تقاضای ۱۲۰ میلیون ریال قرض کردهاست یک نفر از نمایندگان از بودجه بیمه‌های اجتماعی بگیرد عرض کنم که بنده معتقد نیستم که به موجودی سازمان بیمه‌های اجتماعی کارگران دست زده شود چون این کار اعتماد کار گر راسست می‌کند وباید اعتماد مردم اعم از کارگر و غیر آن جلب شود این کار صحیح نیست و امیدورام هیچ وقت نشود می‌شود با این پول بانک تاسیس کرد وکاری کرد که تحصیل منفعت شود ولی به هیچ وجه اعتقاد ندارم که دست بهش بزنند
یک تبصره مربوط به ساختمان مجلس است که آن هم شروع شده والان ناتمام است و نیمه کاره نمی‌شود گذاشت باران می‌آید همه را خراب می‌کند سیمان وچوب را آب می‌برد و طبعا احتیاج به مبلغی پول دارد که تکمیل شود و به همین جهت باز از دولت تقاضای ده میلیون تومان پول کردهاست که هزینه امسال ساختمان را بدهد و بالاخره تبصهر ۴ که ۲ میلیون تومان است که شهرداری شهر ری تقاضا کرده برای این که آرامگاه را بسازد این را هم تردید ندارد که
- اولا برای شهرداری شهر ری به قرار اظهار امکان پرداختش است البته باید هم باشد والا قرض نباید داد
- دوم این که مصرف این قرض مرود قبول همه ماست برای این که اولا برای ساختن آرامگاه یک مردی است که امروز ما همه چیز خودمان را ما از اول داریم یک سعید فقیدی که به این مملکت واقعا خدمت کرده و خدماتش هم مورد توجه ماست
خارجی می‌رود آنجاگل می‌گذارد داخل می‌رود این جاده هم باید درست شود ولی بعد از این که همه را جمع می‌کنیم در اینجا به یک مطلب جدیدی بر می‌خوریم و آن این است که مخارج لازم صحیح تحصیل بودجه اش از راه صحیح و سالم آن هم صحیح وغیر از این غلط هر قرضی از بانک ملی غلط است بانک ملی در وضعی که دراد بانک ناشر اسکناس است بانکی است که سهامش تمام متعلق به دولت است بانکی است که رئیسش را دولت تعیین می‌کند اگر چه در تماماین مجوز‌ها فقط به دولت اجازه داده شده و هرگز بانک ملی را مکلف نمی‌کند ولی همه ما می دانیم عمل بانک بعد از تحصیل این اجازه از طرف دولت مکلف است یعنی هنوز سابقه ندارد که رئیس بانک در مقاب لاین نوع تقاضای دولت که می‌گذارد روی میزش بگوید پول ندارم پس ما وقتی این اجازه را دادیم به معنای واقعی بانک ملی را مکلف کرده‌ایم به دادن این قرض و این قرض همانطور که عرض کردم از راههای بسیار بسیار ناصحیح تحصیل درآمد است از راهی است که هدف ما را منحرف می‌کند از راههایی است که اگر توضیحات زیادتری در اطرافش لازم باشد باید به هرترتیبی صورت بگیرد
تبصره دیگری هست تبصره ۳۲ این تبصره مربوط است به اضافه قیمت گازوئیل البته آقایان این توضیحات را شینده‌اند که نسبت بین قیمت گازوئیل و بنزین از یک طرف با سایر ممالک در ایران پایین تر است چنانچه گازوئیل قیمتش زیاد شود وتعدیلی در مصرف این دو کالا صورت بگیرد قبول ولی اولا هر وقتی که ما بخواهیم تشخیص بدهیم چون قیمت یک کالا کم است و بخواهیم تعدیل کنیم با سایر کلااها می‌بینیم اولا شاید در آن مورد این کار صحیح نباشد همهمه نمایندگان من از جناب آقای شادل و استدعا می‌کنم که نزدیک آقای اسفندیاری بنشینند که اقلا صحبتشان پهلوی هم باشد عرض کنم که پس اگر هر کالایی ارزان باشد برای تنساب میان این کالا و سایر کالاها بیاییم قیمت را بالا ببریم ممکن است در مورد یک کالا اثر خوب داشته باشد ولی ممکن هم است که در قیمت کالاهای دیگر اثر بد داشته باشد آن کالایی که اثر بد دارد به طور کلی کالاتی است که ازرشته‌های مختلف در سایر کالاها تاثیر می‌کند عرض کردم مواد سوختی تقریبا کلا همینطور هستند مثلا نفت بنرین آنجا تبصره‌ای است که قیمت بنزین هواپیما را می‌برد بالا هیچ مخالف نیستم برای این که این بنزین در این قسمت از خاورمیانه قیمتش کمتر از سایر جاهاست طبیعتا گران شدن این موجب می‌شود که یک پول بیشتری نرود در جیبب هواپیما‌های خارجی اگر این قیمت برود بالا نزدیک می‌شود به سایر قیمتها اما قیمت گازوئیل در درجه اول وقیمت بنزین در درجه دوم اینها اثرات وابسته‌ای دارد قیمت حمل ونقل را بالا می‌برد الان آقایان خودتان می دانید که هنوز این تبصره تصویب نشده قیمت راه آهن را بالا برده‌اند خودتان برده‌اید و تقصیر هم ندارید خرجش زیاد می‌شود وقتی قرارشد گازوئیل ۷۵ را ریال برود فرض کنید به ۲.۲۵ ریال یعنی یک مرتبه در حدود ۳۰ درصد قیمت بالا برود بدیهی است که این گرانی باید منتقل شود چطور می‌توانید انتظار داشته باشید که تغییر نکند این تاثیر دارد این است که بنده از لحاظ مصالح اقتصادی مملکت عقیده ندارم این کالاها گران شود وطبعا با این تبصره‌ها هم موافق نیستم البته این تذکر را هم عرض کنم که علت این که گازوئیل را در درجه اول گذاشتیم این است که تنها در حمل ونقل نیست در تراکتور هم هست شما یک مملکتی هستید که در راه نهضت کشاورزی وصنعتی هستید شما گازوئیل را گران می‌کنید بدیهی است برای کسی که می‌خواهد از تراکتور و یا از هر ماشین گازوئیلی استفاده کند این گرانی در خرج او تاثیر می‌کند هیچ موجب تشویقی که فراهم نمی‌شود قطعا دلسرد هم می‌شود یکی هم توضیحی که داده شده بود خواستم جوابی که به نظرم می‌رسد بدهم این است که به علت ارزانی قیمت گازوئیل مصرف آن زیادتر است خواستم عرض کنم موضوع گازوئیل و بنزین یک مطلبی است که خودش به تنهایی درست است که وجود دارد اما موضوع خود دستگاه موتور و قمیت هم تاثیردارد شما اگر فرض کنید مردم اتومبیل گازوئیل و ماشین گازوئیلی می‌خرند این قیمتش گران تر اس اگر مشا قیمت را بیاورید بالا به طوری که این اختلاف قیمت به حدی نزدیک شود آن اختلاف اصلی قیمت موتورهای بنزینی و گازوئیلی که به جای خودش است و تغییری نمی‌کند بنابراین یک تاثیر غیر مستقیمی در قیمتها خواهد داشت البته یک تبصره ۴۱ هست که در آنجا قیمت نفت و بنزین اضافه می‌شود برای دو مصرف با وجود این که این هم از همان کالاها با وجود این که شاید باز کم وبیش در حمل ونقل تاثیر کند ولی به علت این که تاثیرش در حمل ونقل عمومی کمت رودر حمل ونقل خصوصی و صاحبان اتومبیل‌ها بیشتر است و به جهت این که پولش هم نسبتا به مصرف خوبی می‌رسد مخالفتی ندارم و با وجود این که یکی از کالاهای مصرفی گران می‌شود معهذا ضرری در این امر نمی‌بینم گویا ۲۶ میلیون تومان پیش بینی این اضافه وصولی است شاید هم صحیح باشد و این را خیال داریم باری دانشگاهها و سازمان خدمات شاهنشاهی اختصاص بدهیم البته یک رقم ۲میلیون تومان هم است که در بودجه سال پیش و برای آسیب دیدگان پیش بینی شده بود و امسال هم ممکن است باشد ولی در موقع تنظیم بودجه این پیش بینی نشده بود این توجه نشده بود نتیجه این است که این از قلم افتاده بود و حال که این رقم عایدی منظور شده ولی ۲۶ میلیون ریال در آمد مورد توجه قرار گرفته گویا ۲ میلیون تومان هم به آن سازمان می‌دهند که لازم دارد و بقیه اش هم تقسیم می‌شود بنی این دو سه موسسه‌ای که گفتم هر دو تاش هم لازم است و باید کمک شود التبه تبصره‌ها متعدد است و ایرادات کوچکی ممکن است به بعضی از آنها باشد که در موقع بحث مروبط به مسایل کلی مملکت و مروبط به اقتصاد مملت و مربوط به بودجه مملکت مطرح خواهد شد و به نظر من دیگر جا ندارد که وارد بحث در آن تبصره‌ها که اهمیت کمتری دارند بشویم ی تبصره مهمی که به نظر بنده در بودجه قابل کمال توجه‌است تبصره‌ای است که از پارسال وارد بودجه شد و آن تبصره تبصره‌ای است که حق انتقال از ماده به ماده‌ای را از کمیسیون بودجه سلب و به وزارت دارایی می‌دهد
آقایان می دانند که بودجه درآمد و هزینه اش یک فصولی دارد و یک موادی مرسوم این بود که کمیسیون بودجه که از طرف مجلس شورای ملی نظارت در بودجه ودخل وخرج می‌کرد بعد از این که بودجه را تصویب کرد برای این که مشکلی برای دولت پیش نیاید واگر خرجی در کار خودش برایش پیش بینی نکرده بود کمیسیون بودجه این اجازه را داشت که بیاید بگوید از طرف مجلس اجازه می‌دهم که مثلا از خرید فلان اثاثه بردارید بگذارید در بودجه استخدام که از ماده‌ای به ماده‌ای دیگر نقل شود منظور این است که آنچه که ماده ۱ است و مثلا نوشته‌است حقوق این را می‌توانید به ماده ۲ یا ماده ۳ ببرید که چیزدیگری است البته مادام که این بودجه این اجازه در اختیار مجلس بود رسیدگی به تفریغ بودجه و جز ء بودجه و اقلام بودجه بسیار مفید بود واگر در آن موقع لایحه بودجه‌ای به ضمیمه جزئش تقدیم مجلس می‌شد خیلی از نظر تصویب و از نظر رسیدگی و از نظر قانوگذاری و ازنظر بودجه و از نظر راهنمایی دولت خیلی حائز اهمیت بود ولی درسال گذشته این ماده یعنی این تبصره آمد ودر تبصره‌های بودجه وارد شد که انتقال از ماده‌ای به ماده‌ای با موافقت وزارت دارایی ممکن است یعنی چه یعنی مشا یک بودجه‌ای را با یک رقمی وقتی تصویب می‌کنید در این بودجه می گویید این رقم را برای این کار و آن عده برای آ“ کار این برای این ماده و آن برای آن ماده ولی همان روز وزارت داریی می‌تواند موافقت کند که تمام این رقم را از ماده ۱ برارند بگذارند به ماده ۳۰ خوب در این صورت چه نتیجهای دارد که شما این رسیدگی را کرده باشید و این وقت خودتان را تلف کرده باشید پس دراین صورت این بودجه تفصیلی که ضمیمه بودجه‌است و ما را به اقلام جز این بودجه وارد می‌کند از نظر رسیدگی و تصویب هیچ ارزشی ندارد بنده در کمیسیون بودجه مامور بودم که چند تا از بودجه وزارتخانه‌ها را رسیدگی کنم چون از طرف کمیسیون بودجه سو کمیسیونهایی تشکیل شده بود به آقایان وزرای مربوطه که وزیر کاربود وزارت کشور بود شهربانی بود آمار بود به آنها گفتم رسیدگی ما موردی ندارد فرض کنید که من به شما بگویم در قسمت الف فصل ۴ بند ۵ با ماده ۳۳ خرید اراضی ۳۴۵۰۰۰ ریال مخالفم شما هیچ احتیاجی به استدلال ندارید خواهید گفت که شما بودجه کل را دارید تصویب کنید این ۳۴۵۰۰۰ ریال را از این ماده ۳۳ بردارید بگذارید به ماده‌ای می‌خواهید واین بهترین حرفی است که می‌توانید بزنید بنده هم از ماده ی ۳۳ می‌گذارم توی ماده ۳۵ عصری آقای وزیر تشریف می‌برند و موافقت می‌گیرند از وزارت دارایی که این مبلغ از ماده ۳۵ برود به ماده ۳۳ که می‌خواستند پس این تبصره که حق این نظارت را از کمیسیون بودجه گرفت مطلبی بود که پارسال هم عرض کردم وتوضیح مختصرتری دادم چون این لایحه تفریغ بودجه ضمیمه نبود این جزئیات ضمیمه نبود و نتیجهای نداشت توضیح بدهم ولی امروز چون این جزئیات ضمیمه‌است اینجا نتیجه ی بیشتری دارد بنده خیلی زود از بحث در تبصره‌ها می‌گذرم و به قسمت اساسی بودجه یعنی ارقام و اقلامش می‌رسم ودر آنجا این نظرات را به عرض آقایان می رسانم پس ملاحظه فرمودید این تعداد از تبصره‌ها که اثر قطعی حیاتی مستقیم پیوسته در بودجه مملکت و در اقتصاد مملکت دارد اینها قابل توجه زیاد و اهمیت بسیار است وما نمی‌توانیم با بودجه‌ای موافقت کنیم یا مخالفت کنیم که بدون این که نسبت به این تبصره‌ها توجه کرده باشیم وبدون این که این تبصره‌ها را تجزیه وتحلیل کرده باشیم نایب رئیس آقای دکتر جهانشاهی جنابعالی چقدر دیگر از مطالبتان باقی مانده‌است دکتر جهانشاهی بنده هنوز مطالب زیادی دارم نایب رئیس -چقدر وقت پیش بینی می‌فرمایید دکتر جهانشاهی تقریبا دو ساعت نایب رئیس -پس اجازه بفرمایید که بقیه بیانات جنابعالی برا ی عصر بماند وحالا آقای وزیر دارایی یک مطالب مختصری دارند می‌فرمایند وزیر دارایی سرلشکر ضرغام انتقادات جناب آقای دکتر جهانشاهی که در جای خود به تمام معنی مفید فایده بود و یک مقداری هم به بنده اظهار لطف داشتند که باعث تشکراست و البته در فصولی که به طور مختلف صحبت فرمودند در موقع خود جواب داده می‌شود ولی یک قسمتی که لازم بود الساعه
+جواب داده شود این بود که چرا مخارج بودجه را از هم تفکیک نکردیم ما تفکیک کردیم ولی آوردنش در بودجه مقدور نبود حالا یک مسخه این جا موجود است که بنده تقدیم می‌کنم التبه این نسخه بود ما چندین نسخه تهیه کردیم ولی تمام فصول را درعرض و عمق یعنی فصل پاداش را تمام اقلام پاداش را در هر وزارتخانه‌ای از هر طرف هم از عرض و هم از عمق معلوم کردیم ودر هیات دولت مطرح کردیم و بعد هم به کمیسیون بودجه آوردیم ولی آن جلسه متاسفانه شما تشریف نداشتید حالا هست اگر خواستید مطالعه بفرمایید می‌دهم حضورتان نایب رئیس -چون بیش از یک ساعت از ظهر می‌گذرد تنفس می دیم وجلسه را به ۴.۵ بعداز ظهر موکول می‌کنیم دستور بقیه مذاکره بودجه یک ساعت بعدا ز ظهر جلسه به عنوان تنفس تعطیل و پنج ساعت و ربع بعد از ظهر مجددا به ریاست آقای عماد تربتی نایب رئیس تشکیل گردید نایب رئیس- آقای دکتر جهانشاهی دکتر جهانشاهی قبل از این که به بقیه عرایضم بپردازم از آقایان محترم تشکر می‌کنم از توجه و عنایتی که فرمودند و خستگی که تحمل کردند و بعد یک جواب کوچکی به جناب آقای وزیر دارایی عرض کنم که خیلی به نظرم عجله کردند در پاسخ یکی از مطالب و آن این است که گمان می‌کنم که ضمن سخنرانی مطالب دیگری بود که لازم بود جواب داده شود وفکر می‌کنم که الان مطلبی که به نظر ایشان رسید و حاضر جواب تر از همه این مطلب بود و من گمان می‌کنم اگر یک کمی توجه کرده باشند بر می‌خورند به این که این ورقه بزرگ و طومار مانندی که صبح ارایه شد منظور من نبود ومنظور من چیز دیگری بود که حالا یک قسمت از مطالبی را که پارسال گفتم و ایشان وزیر گمرکات بود البته حق هم داشتند توجه نکنند چون وزیر دارایی وقت نبودند وروی سخن با ایشان بنود تکرار می‌کنم و بعد منظور اساسی خودم را از این مطلب عرض می‌کنم گفتیم که بودجه‌ای اخیرا هندوستان تهیه کردهاست برای سال ۵۷-۵۸ بنده از فرم این بودجه جناب آقای ناصر خیلی خوشم آمد و امیدوارم جنابعالی دستور بدهید بگیرند و مطالعه بکنند ودرحدود امکان استفاده بکنند بنده یک مختصری از این بودجه را یادداشت کردم این بودجه را شش قسمت کرده‌اند یک قسمت حساب مربوط به عملیات جاری یک قسمت حساب مربوط به عملیات بازرگانی و آنچه حساب مربوط به این عملیات است یک قسمت به معاملات مواد و خدمات و نقل وانتقالات یک قسمت راجع به مسئولیت‌های پولی دولت قروض و دیون و بالاخره قسمت ششم خلاصه این پنج قسمت است برای این که وقتی نگاه می‌کنند ببینند واقعا در این بودجه چه می‌گذرد و چه می‌کنند من گمان می‌کنم اگر از این بودجه بتوانیم استفاده کنیم بودجه مفیدی باشد اتفاقا یک سیستم دیگری هم در بودجه نویسی هست آن سیستم خیلی سیستم خوبی است این بودجه بعد از این که از این طف فصول معین می‌شود از آن طرف این بودجه را به چهار قسمت تعیین کرده برای این ه درست به چشم می‌خورد و دیده می‌شود در یک قسمت این فصل مربوط به مخارج اداری عمومی کشور یعنی وقتی شما بودجه را نگاه می‌کنید می بینید که چند درصد بودجه تان برای مخارج اداری است و چند درصد آن به کارهای تولیدی و یک قسمت مربوط است به خدمات اجتماعی مثل پلیس و ژو ستیس که در یک فصل است و شما می دانید چقدر برای این کار بودجه دارید یکی هم برای وزارت جنگ است آن وقت می‌رسید به کارهای اجتماعی می‌بینید که این را به چند قسمت تقسیم کرده‌اند به هرحال نمی‌توانیم تقریبا استنباط بکنیم که چه میزان بودجه باری چه کارهایی صرف شده تحقیق در اطراف این بودجه خیلی بعید و مشکل است منظور من جناب آقای وزیر دارایی این نیست که اگر شما تابلو و اوراق تهیه می‌کنید و حساب دخل وخرج خودتان را منعکس می‌کنید این را اطلاع نداشته باشید وبنده از وجود آن اطلاع نداشته باشم ولی تصدیق می‌فرمایید که با این طرز امکان رسیدگی به این حساب فقط برای دستگاه و مامورین مقدور است و حال آن که اگر مشا همین حساب را که اینجا آورده‌اید و به همان صورتی که اینجا اظهار فرمودید آنها را منعکس بکنید در جایی که خیلی راحت است یقیم می‌توانید مجموعه آنها را بیاورید در آ÷ر هر بودجه و مجموعه کلش را در آخر بودجه کل و از ا“جا خیلی به سادگی و راحتی رقم بدهید که در اینقسمت چقدر خرج ی شود برای این قسمت چقدر خرج می‌شود شما این بودجه‌ای که تهیه کرده‌اید و به دست آقایان نمایندگان و یا مطبوعات گذاشته‌اید چطور امکان دارد که دانسته شود که این ارقام چطور خرج می‌شود مگر آن که یک کسی بنشیند و آن مواد را جمع بزند یا به آن ورقه در دستگاه مراجعه بکند و این طبعا عملی نیست وحال این که اگر منظور من را توجه فرموده و اگر قبول کنید که این منظور (صحیح است) طبعا راهی است که انی مظنور تامین می‌شود این جواب لازم بود که داده بوشد عرض بکنم که این با سنج سریع که در اینجا دادند هیچ قانع کننده نبود و تقریبا مربوط به مطالب من هم نبود بحث بنده در ارقام بودجه شروع می‌شود یک چیزی راقبلا عرض بکنم که این بودجه از نظر حجمش و همچنین از نظر کسریش غیر از این مبلغی که در اینحا ذکر شده به نظر می‌رسد که مبالغ دیگری هم به آن اضافه می‌شود و آن عبارتست از اراقامی که یا به صورت قرض و یا به صورت دیگری درش منعکس است البته همین قدر که قرض پیدا شد خود کسر بودجه وجود ندارد ولی کسر بودجه آن قدر که از قرض تامین می وشد ا“ کسر بودجه واقعی است به هرجهت شما ممکن است ده یا ۲۰ درصد کسر بودجه داشته باشید و همه اش را قرض بکنید ولی نمی‌توانید بگویید که کسر بودجه نداریم این از آن طریق تامین شده بنده در اینجا راجع به ارقامی که پیش بینی شده همانطور که عرض کردم به نظرم می‌رسد که ارقام معقول و ارقام قابل وصول و اجرایی پیش بینی شده و به نظرم نمی‌رسد که این‌هااجرا نشود اما دو سه ایراد کلی نسبت به این ارقام دارم یک ایراد مربوط استب ه درآ، دهای مربوط به مالیات مزروعی آقایان می دانند مالیاتی که از املاک مزروعی وصول می‌شود خیل یکم است برای این که این موضوع بعد روشن بشود من یک مقایسه خیلی کوچکی از دو تا بودجه گذشته می‌گویم که توجه بفرمایید و این دو بودجه را هم ماخذ قرار می‌دهم دو علت اقتصادی از نظر زمان داردند یعنی در دو زمانی است که هر دو اش قابل توجه‌است یکی بودجه ۳۱۹ است ویکی بودجه ۳۰۸ در بودجه سال ۳۱۹ یک رقم ۳ هزار میلیون ریالی درآمد و یک رقم ۳۲۰۰ میلیون ریالی هزینه‌است بودجه دوم که به آن اشاره می‌کنم بودجه سال ۳۰۸ است این بودجه یک رقم۳۲۲ میلیون ریالی درآمد و یک رقم ۳۵۰ میلیون ریالی هزینه‌است حالا ببینیم این هزینه ودرآمد چطور تقسیم می شده چطور خرج می شده می‌بینید که از املاک مزروعی ۵۵ میلیون ریال گرفته می شده یعین یک ششم بودجه وقت از املاک مزروعی گرفته می شده و حال آن که الان ۳۵ میلیون تومان پیش بینی می‌کند و این تقریبا یک دویست و چهلم بودجه‌است که بابت املاک مزروعی می گیرن من به این موضوع اشاره نمی‌کنمکه سطح تولید ما حتما زیادتر شده و حتما در ا، د زیادتر وحتما قیمتها بالاتر رفته و حتما باید به نسبت بیشتری گرفته شود ولی فرض می‌کنم که همه اینها به مثل سابق مساوی ولی می‌بینیم که به نسبت یک دویست و چهلم بابت املاک مزروعی می‌گیرند اما این را هم فراموش نکنید که به علت ایجاد یک کلاس متوسط در این مملکت یعنی خرده مالک مقدار زیادی از پرداخت مالیات مزروعی به حق معاف شده‌اند ولی معهذا تصدیق می‌فرمایید که این رقم خیلی است بعد در مورد بودجه سال ۳۱۹ ملاحظه بفرمایید که از ۳۴۰۰میلیون ریال در ا، د ۳۲۰۰ میلیون ریال هزینه ۹۷۰ میلیون ریالش خرج راه و راه آهن شدهاست یعنی نزدیک به یک ثلث بدجه کل مملکت به مسئله راه اختصاص داده شده و حالا شما می‌بینید که در بودجه کل ما یعنی هشتاد و خرده‌ای میلیارد چقدر برای راه خرج می‌کنیم و چطور انتظار دارید که برسید به داشتن راه خوب و راه صحیح این یک تذکر مقایسه‌ای بود برای این که آقایان توجه بفمرایند در بودجه امسال البته رقم بیشتر شده و همانطور که عرض کردم اغلب بیتشر وخوشبختانه غیر از آنچه که در مورد دستگاههای عمرانی ما سرمایه اش زیاد شده قسمت عمده این بودجه به فرهنگ زیاد شده و این از اقدامات اساسی است و نشان می‌دهد که شاهنشاه ما تا چه حد به مسئله فرهنگ توجه دارند که یکقلم ۵۰ میلیون تومان از یک اختلاف کوچک به فرهنگ تنها کمک می‌شود و باز هم کم داریم خیلی هم کم داریم ولی من شخصا عقیده ندارم و گمان می‌کنم که اگر ما بخواهیم فرهنگ و همچنین بهداشت را از بودجه عمومی امین بکنیم به این زودیها به آن برسیم (صحیح است) بایستی راه دیگری پیدا کرد باید وسیله دیگری برای تحصیل در آمد پیدا کرد و مردم را در کار سهیم کرد ووا داشت اما بودجه مملکتی بودجه زیاد برای یک مملکتی قابل استفاده نیست چون بودجه اعم از این که متضمن کار تولیدی باشد یا متضمن کار اجتماعی باشد یا متضمن کاری باشد که مملکت را حفظ بکند اگر صحیح باشد یعین اگر پولش درست تقسیم بشود ودرست خرج بشود ضرری ندارد البته آقایان تصدیق می‌فرمایید که بودجه ما نسبت به در آمد فعلی مان زیاد است علت زیادیش به نظر بنده دخالت زیادی دولت‌ها در کارها ودست داشتن در این کارها است اگر دولت بخواهد تمام فرهنگ وبهداشت را اداره کند مجبور است پانصد وخرده‌ای میلیون تومان روی فرهنگش بگذارد وقسمت‌های دیگر هم همینطور است عرض کردم در آمد ملی ما نسبت به بودجه مان در حدود سال گذشته در حدود دو هزار و چهار صد و پنجاه میلیون دلار درآمد باشد و اولا این را عرض کنم آقایان یعنی حدسی که زده می‌شود با یک حساب نسبته اقصی است که کرده‌اند و پیش بینی است که باری ایشان می‌شوداین را عرض کنم آقااین سرعت درآمد ایران وزیاد شدنش خیلی مطلب مهمی است
یعنی ما تقریبا از هفت سال پیش به این طرف درآمد ملی مان دو برابر شده و شاید جزءممالکی باشیم که بسیار بسیار صحیح در این باب پیش می‌رود و آنچه من در این باب مقایسه کردم ممالک دیگری را پیدا نکردم از ممالکی که هنوز توسعه کامل اقتصادی پید ا نکرده‌اندکه به این سرعت اضافه شود البته زیاد شدن درآمد ملی معلول کار و سرمایه و امنیت است و این را عرض بکنم که ما خیلی امیدواریم و خیلی خوشبین هستیم که این در آمد در سالهای بعد با سرعت بیشتری پیش برود و خیلی بالاتر باشد آقایان اطلاع دارند که شخص رئیس مملکت مادر یک مصاحبه‌ای فرمودند که من امیدورام و سعی می‌کنم که درآمد ملی ایران به هزار دلار سرانه برسد هزار دلار یعین بیست میلیارد و این امیدواری ایشان کاملا کاملا به جاست چون
- اولا روی نیروی کار و فعالیت مردم و ثانیا روی امنیت مملکت روی کمال علاقه و کمال مساعدتی که خودشان می‌کنند بالاخص روی دو مسئله حساب می‌کنند یکی محصولات موتوشیمیک است که ما شروع کردمی و خیلی سریع پیشرفت می‌کنیم و ممکن است برسیم و
- دوم محصولات کشاورزی بنابراین ما اطمینان داریم که این امیدواری ایشان انجام پذیر است و مادر ظرف آن مدت به تحصیل این درآمد می‌رسیم و اما اجرای این بودجه از نظر در آمدها بنده یک عقیده ملی دارم و معتقدم که هر برنامه صحیحی ممکن است در یک فاصله از زمان قابل اجرا نباشد یعنی فرض بکنید مسئله ساختمان اعم از این که مربوط باشد به مسکن یا مربوط باشد به ساختمانهای لازم ممکن است از نظر اقتصادی در یک مدت زمان لازم نباشد و غیر مفید باشد بنده عقیده داشتم و دارم که مادر سالهای ۳۸ و ۳۹ و ۴۰ باید به دلایلی که عرضش کردم به دلایل وضع کلی باید حتی المقدور از هزینه‌هایی که زود به ثمر نمی‌رسد از هزینه‌هایی که مستقیما جنبه تولیدی ندارد از هزینه‌هایی که پولی به بازار نمی‌آورد خودداری بکنیم ولی در این بودجه به طوری که آقایان ملاحظه می‌فرمایید وحسابش را باید استخراج بکنید چون در دستشان نیست برای ساختمان ۱۱۴۸ میلیون ریال پیش بینی شده برای نگاهداری ساختمان ۷۸۴ میلیون تقریبا یعنی نزدیک ۱۹۳۰ میلیون ریال البته جناب آقای مخبر با تعجب نگاه می‌کنند نه علت این که ریز این ارقام شاید در دستشان نیست و باید به خودشان زحمت بدهند همان مطلبی که صبح تذکر دادم و اینها را استخراج کنند تا روشن بشوند چون جواب جنابعالی عرض کردم قانع کننده نیست (مشایخی - بنده استخراج کرده‌ام و این ارقام را دارم) عرض کنم از این رقم می‌گذریم می بینیم باز یک رفم دیگری هست و آن موضوع پرداخت حقوق است ما در دستگاههایمان رقم پرداخت حقوقمان زیاد است البته رعض می‌کنم این رقمهایی که اینجا می‌گویم فقط مربوط به بودجه عمومی است و آن ۶۰ درصد که مربوط به سازمان برنامه و شرکتهای دیگر است مستثنی است و یکی هم مربوط به حقوق است که نزدیک چهارده میلیارد و هشتصد میلیون رقم پرداخت حقوق و غیره‌است (عمیدی نوری - چقدره آقا چهارده میلیارد وهشتصد میلیون) و ملاحظه می‌فرمایید این ارقام برای این بودجه زیاد است ولی خوب بدیهی است دولت کار دارد و کارمند لازم دارد اما یک رقم دیگر هست و به نظر بنده خیلی قابل ایراد است و یک روزی آخر مورد توجه قرار می‌گیرد نمی دانم کی باشد در این دولت باشد در دولت دیگری نمی دانم ولی به هرجال امیدوارم موردتوجه قرار بگیرد و آن رقمی است که برای خرید و نگاهداری و سایل موتوری دولت هست در اینجا در اینجا برای خرید وسایل موتوری دولت ۱۴۱ میلیون ریال پیش بینی می‌کند یعین چهارده میلیون تومان و برای نگاهداری ۳۷۹ میلیون ریال یعنی جمعا ۵۴ میلیون تومان برای خرید ونگاهداری البته باز عرض می‌کنم آن بودجه‌ها مستثنی است و غیر از آن بودجه‌ها تمام مخارجی که در آنراه از بودجه‌ها اختصاص می‌شود آن هم مسثنی است یعین دولت با بودجه خودش ووزارت دارایی اصلااطلاع پیدا نمی‌کند حالا شده یک نمونه خدمتتان عرض می‌کنم با این که هیچ قصد نداشتم نمونه‌ای ذکر بکنم مثلا فرض بکنید ثبت کل یک اداره‌ای است یک بودجه‌ای دارد در حدود ۳۴ میلیون تومان و یک بودجه اختصاصی دارد در حدود ۸۶ میلیون ریال در این اداره امسال ۸ اتومبیل ۵۹ خریده‌اند و این را داده‌اند به روسای ادارات سوار شوند ما هم حرفی نداریم
امیدواریم بتوانند ۸۰ تا بخرند اما همانطور که سال پیش گفتیم هیچ برای ما فخر ومباهات نیست فخر و مباهات برای آن نخست وزیری است که آمد اینجا وگفت که هیات دولت سه اتومبیل سرویس دارد واز آن استفاده می‌کند او مباهات دارد نه این که رئیس هر اداره‌ای بگوییم اتومبیل آخرین سیستم دارد من خیلی خوشم آمد وقت یدیم
آقای وزیر دارایی در کمیسیون بودجه گفتند من خودم خجالت می‌کشم که این قدر اتومبیل آخرین سیستم دولتی می‌بینم (وزیر دارایی - بنده همچو حرفی نزدم امیدوارم تکذیب بفرمایید) و باز گفتند تصمیم داریم امسال مانع خرید بشویم این دلیلی که عرضش کردم گمان نمی‌کنم که بتوانند چون دستگاههای مختلف از بودجه‌های اختصاصی خودشان می‌خرند و این بودجه تقریبا همه جا هست و خواهند خرید حالا ذکر نمی‌کنم کجا بودجه اختصاصی دارند ولی تقریبا اکثر دستگاهها دارند و از آن می‌توانند استفاده کنند به قول یکی از آقایان من معتقدم این ریخت وپاش‌ها را بودجه ما ظرفیت ندارد و از این گذشته مردم را به این طرز خرج خوشبین نمی‌کند بیاییم و منصفانه تر در این باب فکر کنیم و بدانیم که می‌شود راههای دیگر ی اتخاذ کرد که غیر از این باشد عرض کردم که روی هم رفته بودجه‌ای که ما داریم یک بودجه‌ای است معتدل یعین توازن دارد با یک مقداری کسری که قسمتی از قرض خارجی رفع می‌شود که من با آن موافقم به دلایلی که گفتم وقتی با قرض داخلی که به دلایلی که گفتم با آن قرض‌ها مخالفم از نظر داخل قسمتی از در آمدی که حاصل می‌شود از منابع غیر مفیدی است صبح گفتم این منابع غیر مفید است و توسل به این منابع هم نتیجه مثبتی ندارد مطالبی را که عرض کردم گمان می‌کنم که وظیفه خودم می‌دانستم چون معتقدم که ما می‌بایستی به بیلان کار خودمان را بدهیم این بیلان عبارتست از کاری که در این مدت در محلس کرده‌ایم ووظیفه خودم می دانم که آنچه در اینجا به نظرم رسید هم برای اطلاع به حضور اعلیحضرت هماینونی و هم برای اطلاع مردم گفته باشم و خیال می‌کنم که اگر نگفته باشم اهمالی در وظیفه‌ام کرده‌ام و معتقدم که دولت می‌توانست استفاده بیشتری از امکانات موجود بکند امکانات موجود یعنی این ثبات سیاسی یعنی این وضعی که داریم یعین این وضع مملکت و معتقدم که دولت استفاده کامل و کافی از این وضع نکرده البته در کارها پیشرفت شده ولی ممکن بود این پیشرفت خیلی زیادتر از این باشد
اگر ما قبول بکنیم که وظیفه ما تذکرات و وظیفه دولت توجه به آنچه را که به نظرش صحیح می‌رسد می بینیم که نگفتن اینها خطاست و توجه نکردنش خطای بزرگتر پس حرف خودمان را باید بزنیم بنده این را عرض می‌کنم یعنی تکرار می‌کنم که ما تحت توجهات پاداشه عالیقدر خودمان پیش می‌رویم گام بر می‌داریم بلند گام بر می‌داریم و هیچ انتظاری از دولت نداریم جز این که مردم را طوری هدایت و راهنمایی بکند که حداکثر بهره از امکانات موجود ووضع حاضر تحصیل شود هیچ انتظار دیگر ی نداریم یک مطلبی را هم در اینجا عرض کنم نه به عنوان گله‌است بلکه به عنوان یک تذکر ساده و آن این است که همانطور که در مقدمه عرض کردم انتقاد باید توام با نزاکت و جواب هم همینطور باشد در سال گذشته مطالبی در اینجا عرض شد و جوابهایی هم گرفته شد اما متاسفانه دولت در سال گذشته به تذکرات ما و پیشنهادات ما کوچکترین توجهی نکرد و حتما برنامه شان طوری بود که با آن پیشنهادات نمی‌توانستند موافقت بکنند و نمی‌توانستند آن تذکرات را بپذیرند و این پیشنهادات و این تذکرات که برای رسیدن به خواسته‌های مردم در اینجا صورت گرفت وبرای اجرای نیات عالیه شاهنشاه به عقیده خودمان آنچه که درک می‌کنیم این صحبت‌ها شد وصورت گرفت چون دولت توجه نکرد امسال حزب مردم از دادن هر پیشنهادی خودداری می‌کند پیشنهادی نداریم بدهیم و چون بودجه حاضر دارای نواقصی است که به آن اشاره کردم ما هم به این بودجه رای نخواهیم داد یعنی رای مخالف می‌دهیم علت اصلیش این است که به عقیده ما دولت نمی‌تواند نیات عالیه شاهنشاه ما را درک کند و آنچه را که ایشان می‌خواهند عمل بکنند (همهمه نمایندگان) (نخست وزیر - اشتباه‌است آقا) (خرازی - همچو چیزی نیست آقا)
نخست وزیر - قضاوت با شاهنشاه‌است نه با شما صارمی تشخیص با اعلیحضرت است
خرازی - مجلس هم قضاوت می‌کند
دکترجهانشاهی - هر کس که می‌خواهد کاری بکند که نیت شاهنشاه را درک بکند وکاری بکند که موجب رضایت ایشان ودر واقع موجب رفاه مردم باشد ولی یک نفر این را درک می‌کند و یک نفردرک نمی‌کند (نخست وزیر - وآن شما هستید) نه آقای نخست وزیر نمی‌گویم من هستم ولی شما هم نیستید اجازه بفرمایید (مشایخی - این طور نیست این فرمایشات را نفرمایید) اجازه بفرمایید (مشایخی - شما گفتید با نزاکت صحبت می‌کنید) خوشبختانه در موقعی آقایان وسط صحبت من فرمایشاتی می‌کنید (رامبد سالار - آخر بی نزاکت می‌فرمایید نه این طور نیست)
آقایان باید صبر وحوصله داشته باشند البته من حق می‌دهم به شما که عقایدی ابراز بفرمایید ولی بنده عقاید خودم را می‌گویم اگر آقایان جوابی داشتید بفرمایید البته خواستم بگویم که علت رای ندادن به این بودجه فقط وفقط این است که ما درک می‌کنیم که دولت آنچه را که شاهنشاه ما دستور می‌دهند در باره رفاه مردم اجرا نمی‌کند اگر اجرا کرده بود وضع مردم غیر از این بود دشتی بقاء دولت دلیل بر رضایت شاهنشاه‌است نایب رئیس آقای مشایخی مخبر کمیسیون بودجه مشایخی بنده از نظر وظیفه مخبری خودم را بی نیاز می دانم از این که مصدع خاطر آقایان نمایندگان محترم بشوم احسنت زیرا در مقدمه گزارشی که تقدیم کرده‌ام سعی کرده‌ام در حدود استنباط خودم مواد بودجه را تجزیه و تحلیل کرده باشم و از این نقطه نظر است که امساک می‌کنم از هرگونه توضیحی که باعث تصدیع خاطر آقایان باشد لکن در قبال فرمایشات ناطق محترم حزب اقلیت بنده هم به نوبه ی خودم اجازه خواستم که مطالبی راجع به اصول کلی بودجه به سمع آقایان رسانده باشم مطالبی که آقای عنوان فرمودید این بود که در بودجه‌ای که تقدیم شده اشت بودجه بنگاهها ضمیمه نیست بودجه برنامه‌ای نیست پرداخت قروض در سنوات بعد سنگین تر خواهد شد اینها رئوس مسایلی است که عنوان فرمودید مقایسه مالیات بردر آمد با بودجه عمومی کشور یعنی با ۸ هزار میلیارد رقم متناسب نیست قروض که در تبصره‌های بودجه ذکر شدهاست دلیل بر این است که کسر بودجه زیاد است و قرض گرفتن به مصلحت نیست و اظهار عقیده فرمودند که دولت با توسل به قرضه ملی نیازمندی‌های خودش را رفع کند وبعد هم راجع به رقم بوده نویسی اظهار فرمودند آنچه را که مربوط به کمیسیون بودجه‌است پاسخ عرض می‌کنم اگر با دیده انصاف نگاه کنیم بودجه‌ای که به مجلس تقدیم شده از سال ۳۷ الی حال یعنی بودجه سال ۳۷ و ۳۸ و۳۹ از نظر فرم بودجه نویسی و از نظر ماهیت و موضوع مطلقا قابل مقایسه با سنوات قبل نیست زیرا بودجه قبل از سال ۳۷ عبارت بود از بودجه مربوط به وجوه عمومی و بسی وحال آن که از سال ۳۷ به بعد یعنی با صراحت هر چه تمامتر از تاریخ شروع به کار دولت آقای دکتر اقبال در بودجچه‌ای که به مجلس داده شدهاست رعایت جامعیت به معنای واقعی شدهاست یعنی بودجه‌ایاست که در آن تمام منابع درآمد مملکت با صراحت هرچه تمامتر و تمام هزینه‌های کشور در آن منعکس شدهاست و رفته رفته تکمیل شدهاست تا حال حاضر که بودجه را در ۵ فصل تنظیم کرده‌اند فصل اول عبارت از در آمدهای عمومی فصل دوم هزینه‌های عمومی مملکت فصل سوم بودجه بنگاههای اختصاصی بودجه سازمان برنامه فصل چهارم بودجه ادارات و بنگاههای تابعه وزارت صنایع و معادن فصل پنجم بودجه شرکت نفت و این ۵ تقسیم که ذکر کرده‌ایم یعنی این ۵ قسمت عبارتست از موجودیت مالی کشور وجامع است به تمام هزینه‌هایی به هر اسم ورسم در مملکت می‌شود بنابراین باید بگوییم رعایت جامعیت بودجه به معنای تام وتمام کلمه شدهاست (صحیح است)
علمای علم مالیه در دنیا راجع به تنظیم بودجه و فرم بودجه نویسی دو فرم در نظر گرفته‌اند بعضی معتقدند که باید اول بودجه خرج نوشته شودودر مقابل بودجه دخل تعیین شود وچون اصل کلی این است که در یک حکومت دمکراسی مردم مملکت باید هزینه مملکت را بپردازند در صورتی که آن طبقه‌ایکه معتقد هستند که باید در فرم بودجه نویسی اول بودجه خرج را نوشت پیرو این عقیده هستند که خرج مملکت وقتی تشخیص داده شد باید راهی برای درآ، د آن تعیین کرد دسته ی دیگر معتقد هستند که باید با توجه کامل ببینند در آمد مملکت چقدر است در فصل اول در آمد را نوشت و در فصل بعد هزینه را نوشت ماد رمملکت خودمان پیروی از قسمت دوم کردیم یعنی طرز بودجه نویسی ما این است که ابتدا در آمدها را ذکر می‌کنیم و به اتکای در آمدها هزینه‌های مملکت را تعیین می‌کنیم و این مطلبی است که راه را قانون محاسبات عمومی مملکت ما به ما ارایه طریق کردهاست که باید در فرم بودجه نویسی آن مطلب را رعایت بکنیم زیرادر قانون محاسبات عمومی می‌گویدکه بودجه خرج مملکت بر اساس درآمدها تنظیم خواهد شد مقصودم از ذکر این مطلب این بود که دولت خیلی با رعایت این اصل که کلیه درآمدها متکی به یک مبانی قانونی است و هیچ نوع مالیاتی برخلاف قانون در این مملکت در یافت نمی‌شود
مطابق قوانین مصوبه ارقام درآمد مملکت تعیین شدهاست رقمهایی متناسب با هر نوع درآمد ه قانون خاصی دارد در فصل عایدات پیش بینی کردهاست که از آن راه در امد مملکت تامین بشود ودر مقابل آن در فصل دوم خرج مملکت را تعیین کردهاست اینجا گفته شد که کسر بودجه به مناسبت این که مبادرت به قرض کرده‌ایم چه قرض داخلی و چه قرض خارجی باید بگوییم بیشتر از مبلغی اس که در بودجه قلمداد شده اس توضیحا عرض می‌کنم که رقم کسر بودجه سال ۳۹ مطابق بودجه حاضر در حدود ۹۱ میلیون تومان است و جناب آقای دکتر فرمودند چون به موجب تبصره‌ها اجازه یک قروضی داده شدهاست بنابراین کسر بودجه بیشتر است من می‌خواهم به مصداق فرمایش خودشان عرض کنم که لااله را والاالله را نگفتند زیرا خوب بود و به این بودجه نگاه می‌کردند و می دیدند که در سال جاری برای پرداخت قروض که قبلا کرده‌ایم چه مبلغی پرداخت کرده‌ایم و برای استحضار آقایان ارقامی که در سال جاری به عنوان استرداد قروض ذکر شدهاست قرائت می‌کنم و به تومان هم می‌خوانم استرداد دوام ساختمان مجلس شورای ملی وسنا ۱۷میلیون تومان استرداد وام شهرابنی کن ۳۲ میلیون تومان وزارت امور خارجه ۳۲۶ میلیون ریال استرداد قرضه وزارت کشاورزی ۳ میلیون و ششصد و
- - پنجاه هزار تومان استرداد وام بنگاه آبیاری
- - ۲ میلیون و هفتصد و پنجاه هزار تومان استرداد وام وزارت صنایع
- - ۲ میلیون و هفتصد و پنجاه هزار ریال
- - استرداد قسط اول وام فرودگاه مهر آباد
- - ۴۰ میلیون ریال اداره کل غله ونان
- - ۱۰ میلیون ریال اداره کل باربری
- - ۸۵ میلیون ریال وام چاپخانه ۱۲ میلیون ریال
جمع وجوهی که به این کیفیت در سابق قرض کرده بودند رقم خیلی قابل توجهی است که اگر مقایسه بکنیم و قضاوت بکنیم همانطور که دیگران قرض کردند و ما امروز پرداخت می‌کنیم ما هم امروز قرض می‌کنیم برای کارهای مفید و وظیفه دیگران است که بعدا این قروض را بپردازند و همچنین راجع به قروض خارجی آقایان در سال ۳۷ وضعیت عمومی مملکت ما طوری بود که ا ز نقطه نظر این که بودجه مان توازن نداشت توسل به قرضه خارجی کردیم از دولت امریکا و دولت انگلستان و اگر خاطر آقایان باشددر همان قانون گفتیم برای رفع احتیاجات کشور حتی قند وشکر از این وجوه استفاده خواهیم کرد ولی امروز در شرایطی هستیم که بودجه‌ای آوردند که در حدود ۹۵ میلیون تومان کسر است ولی بنده با مطالعاتی که در اینجا کرده‌ام می‌گویم که این بودجه کسر ندارد نه تنها کسر ندارد بلکه در آخر سال ۳۹ به طور قطع و یقین کلیه هزینه‌های کشور پرداخت شده و اضافه در آمدهم خواهیم دشات به دلیل این که در سال جاری هزینه پرداخت شده ویک رقم خیلی قابل توجهی امروز در این بودجه می‌بینیم که می‌گوید انتقال از در آمد سال قبل نیست به در آمد سال جاری واگر چنانچه بودجه سال گذشته ما وصول نشده بود نمی‌توانستند از درآمدشان گذشته چیزی ذخیره کنند و به در آمد سال جاری اضافه کند و حال آن که در این بودجه از در آمد گمرک یک مبلغ فوق العاده قابل توجهی که عبارتست از ردیف ۲۵ از اضافه در آمد ۳۸ گمرک یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال نقل از سال ۳۸ به ۳۹ است و نظر به این که ناطق محترم انصاف دادند وتصدیق کردند که پیش بینی‌های مندرجه در این بودجه بر روی مبانی و اصول صحیح انجام شدهاست به طور قطع وزیر دارایی ما که در این مدتی که تصدی دارند تخصص و تجربه شان ثابت شدهاست توفیق حاصل خواهند کرد که در آمد پیش بینی شده در این بودجه را به تمام معنی وصول کنند و مسلما نقصتان وکسری نخواهیم داشت بنابراین رقم کسر به عقیده بنده فقط و فقط در این بودجه شاید از نظر فرم نوشته شده باشد و من معتقدم که بودجه سال ۳۹ کسر نخواهد داشت اما راجع به وام و موضوعیی که اشاره کردند خوبست توسل به قرضه ملی بکنیم صرفنظر از این که قرضه ملی آثار بسیار بدی در اذهان تمام این مملکت گذاشته (صحیح است)
و امیدوار هستیم که ما یک روزی محتاج به قرضه ملی نشویم یعین در آمدهای عمومی مملکت به قدری زیاد باشد که بتواند جوابگوی هزینه‌ها باشد کما این که هست و مورد تردید نیست که دولت ایران احتیاج به توسل به قرضه ملی نداشته باشد بنده اصولا عقیده دارم که گرفتن قرضه ملی برای ۹۰ میلیون تومان کسر بودجه مصداق ندار موقعی کی ملتی توسل به قرضه ملی می‌کندکه نتواند با درآمدهای عمومی مملکت هزینه هیا خودش را پرداخت کند و نتواند تحصیل درآمد از محل‌های مشروع و موجه کند ولیکن ما که می‌توانیم از راه درآمدهای مالیاتی قرض خودمان را پرداخت کنیم توسل به قرضه ملی به نظر من راه صحیحی نیست که علمای علم اقتصاد و مالیه در موضوع بودجه و بودجه نویسی مورد توجهشان واقع شده باشد بنابراین با توجه به این نکات می‌خواهم عرض کنم که بودجه سال ۳۹ به معنای واقعی کلمه بودجه سالمی است یعنی بودجه‌ای است که دخلا و خرجا به تمام معنی صحیح و متناسب تنظیم شدهاست رقم مالیات بر در آمد در این بودجه یک شیفر قابل توجهی است در اینجا نوشته شدهاست ۳ میلیارد و ششصد و پنجاه میلیون ریال و این رقم را ایشان مقایسه می‌کنند با بودجه کل کشور واین مقایسه صحیح نیست زیرا ما بودجه مان به پنج فصل تقسیم شدهاست رقم مالیات بر در آمد را باید مقایسه کنیم با رقم فصل اول یعین در آمدهای عمومی مملکت و اگر این مقایسه را درست در نظر بگیریم خواهیم دید که رقم مالیات بر در آمد درست و مناسب در اینجا منظور شده و به علاوه مبلغی نوشته‌اند که به طور قطع به مرحله وصول در خواهد آمد پس مقایسه رقم مالیات بر در آمد با رقم بودجه کل یعین ۸ میلیارد صحیح نیست و بنابراین مقایسهی پیش بینی‌های در آمد به طور کلی صحیح است در کمیسیون بودجه با وزیر دارایی مذاکراه کردیم چون بودجه‌های تفصیلی که اکثریت آنها بلکه ۹۵ درصد آنها به تصویب مجلس شورای ملی رسیده و فقط کمیسیون بودجه در آتیه به اصلاح بودجه‌ها رسیدگی خواهد کرد راه وزرات دارایی چیست آقای وزیر دارایی مطالبی گفتند که بنده به سهم خودم از این طریق که ایشان اظهار می‌کنند بسیار ابارز خوشوقتی می‌کنم فرمودند من در هزینه صرفه جویی می‌کنم یعنی از فصل اول اصلاح بودجه صادر نمی‌کنم به عنوان انتقال از فصل اول به سایر فصول زیرا فصل اول ناظر است بر حقوق مستخدمین و معمولا اصلاح بودجه‌هایی که در کمیسیون بودجه عمل می‌شد ودر سالهای قبل تقدیم کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی می‌شد اصلاح بودجه‌هایی بود که از فصل اول به فصول دیگر انتقال می‌دادند یعنی از فصل اول که زیاد می اؤردند می‌آوردند در فصل‌های دیگری برای امور ضروری که خودشان تشخیص می‌دادند برای خرید بعضی لوزام مصرف می‌کردند اما وزیر دارایی گفته من رعایت این مطلب را خواهم کرد و صرفه جوییهای موثری خواهم کرد و ازطریق صرفه جویی کمک خواهم کرد ویک یاز طرف همین است که اصلاح بودجه برای امسال از فصل اول به سایر فصول صادر نشود و باز هم عرض می‌کنم که توسل به این وسیله کسر بودجه را تامین می‌کند واین ۹۰ میلیون را می پوشاند علیهذا این مطلب چون مطلب مهمی است و ملت ایران باید بداند که از سال ۳۵ به بعد یعنی در ظرف ۵ سال کسر بودجه هنگفت و عجیبی که ما داشتیم که من در مقدمه گزارش خودم به آن اشاره کرم در اینجا یک رقمی است که در سال ۳۵ کسر بودجه مملکت را با امروز اگر بخواهیم مقایسه کنیم کسر بودجه ما ۳-۴ که سر سال ۳۵ اس و حال آن که بودجه مملکتی ما نسبت به سال ۳۵ ده‌ها مرتبه ترقی فاحش کردهاست بنابراین پیشرفت به تمام معنی موثری از نقطه نظر تنظیم بودجه و از نقطه نظر اصول مالی شدهاست و این از هیچ چیز نیست مگر از این است که در این مملکت ثبات بوده و فعالیت‌های بزرگ و موثری در این مملکت شدهاست
بنده در پایان عرایض خودم می‌گویم ذکر خدمات جناب آقای دکتر اقبال مثل این است که من بگویم این چراغ روشن است آقا راین دو ساله هر روز یک کار مفید و مثبت در این مملکت انجام شدهاست کارخانه‌هایی احداث شده فعالیت‌های عمرانی انجام شده بانکها وام داده‌اند برای کارهای اقتصادی و صنایع داخلی از محل پشتوانه اسکناس وزارت صنایع آن قدر کمک کردهاست که فعالیت‌های عظیم مثبت در این مملکت ایجاد شده ووقتی که محصول آن به بازار بیاید آن وقت برای ما بهتر معلوم خواهد شد که این دولت چه خدماتی کرده بنابراین دولت جناب آقای دکتر اقبال به بهترین وجهی منویات بلند اعلیحضرت همایونی را انجام داده است و من هم به نوبه خودم از طرف فراکسیون حزب ملیون می گویم که این دولت دولتی است خدمتگزار و صدیق و مجری منویات شاهنشاه و پشتیبانی خودمان را از این دولت اعلام می‌کنیم (احسنت احسنت )
نایب رئیس - آقای وزیر دارایی
وزیردارایی - بنده نمی‌خواستم به این زودی عرایضی بکنم منتظر بودم که سایر ناطقین محترم هم ایرادات و تنقیداتی که دارند بفمرایند و به موقعش بنده جواب عرض کنم که زحمت آقایان کمتر بشود ولی چون آقای دکتر جهانشاهی فرمودند که دولت موظف است مردم را هدایت کند و متاسفانه در قسمت آخر فرمایشاتشان یک راههایی برای جلوگیری از این هدایت بود ناگزیر برای امتثال امر ایشان و برای این که مردم را هدایت کرده باشم مجبور شدم که این جمله را به عرض برسانم به طوری که آقایان ملاحظه فرمودند ایشان از صبح شروع کردند به صحبت یک مقدار از سیاست خارجی فرمودند که آن را مجزا کردند و تمجید و تعریف کردند یک مقدار هم راجع به لا اله الا الله بود که آنها را هم از هم تفکیک کردند و بعد وارد بودجه شدند راجع به خود ماده و تبصره‌های آن و فهرست بودجه و تبصره‌ها تذکراتی دادند که چون خیلی مفصل نیست و مختصر است دانه دانه جواب می‌دهم اولین سوال این بود که چرا بودجه‌های تفصیلی متعلق به شرکتها مثلا شرکت نفت با سارمان برنامه توی این بودجه نیست به طوری که آقاین استحضار دارند این بودجه‌ها طبق قوانین خاصی تنظیم می‌شود مثلا بودجه شرکت ملی نفت الان در جریان رسیدگی است و شورای عالی دارد رسیدگی می‌کند و بنده خودم هم در آن شوری هستم و از اقایان نمایندگان محترم آقای حمید بختیار و جناب آقای دکتر پیرنیا از مجلس شورای ملی ودونفر هم از سناتورها هستند وطبق قانون بودجه این شرکت را یعنی بودجه ریز این شرکت را باید این شوری مطرح کند وریز بودجه هم قابل تغییر نیست ولی ارقام دیگر بودجه تا آنجایی که می‌شود در بودجه گذاشته شده وچون مال شرکت ملی نفت دیر رسید ملاحظه می‌کنید
آقایان مال راه آهن و سازمان برنامه هست ولی چون مال شرکت ملی نفت هنوز در شوری تصویب نشده تبصره‌ای گذاشتیم که تایک ماه دیگر بایستی بودجه هیات تفصیلی را هم تقدیم بکنیم که در کمیسیون بودجه رسیدگی بشود قسمت دوم فرمودند که بودجه برنامه‌ای نیست بنده نمی دانم بودجه برنامه‌ای چه جور باید باشد ولی دولت در قسمت مقدمه بودجه برنامه سال گذشته را در بودجه گذاشته بود واجرایش را قلم به قلم در چهار فصل مجزا به عرض مجلس شورای ملی رسانده‌است و امسال هم برای هر کدام از دستگاهها برنامه‌ای تنظیم کرده آن برنامه را تقدیم کرده حتی پیش نویس‌هایی داشت که در بودجه تفصیلی هر قسمت یک مقدمه‌ای داشته باشد که حذف شد در موقع چاپ انداختند یکی فرمودند جمع فصول را بیاورید که بنده یک ورقه‌ای آوردم که بعدا معلوم شد مطلوب طبعشان نبوده‌است بنده آن فصول مجزا را تمام آوردم و مقصودم این نبود که بگویم کاری شده بنده می‌خواستم بگویم که در مدت ۲ ماه که بودجه نوشته می‌شود یک عده‌ای که ۴۰-۵۰ نفر هستند در اداره کل بودجه کار می‌کنند این بودجه چندین مرتبه در هیا دولت بررسی شده و هر شب یکی از اراقام آن را تغییر دادند و این صورت‌ها دو مرتبه تنظیم شده و ۲ ماه هر شب تا صبح کار کردند و صورت‌های مختلف این صورتی که امروز بعد از ظهر فرمودند بیاورید و گفتم که بیاورند تمام اینها تنظیم شدهاست و حاضر است و گذاردن آنها در بودجه‌های تفصیلی به نظر بنده لازم نبود و اگر اینها لازم بود تمام چرک نویسی‌ها را هم می‌بایستی ضمیمه کنیم اگر بودجه‌های تفصیلی را ملاحظه بفمرایند یک قسمت در آمد دارد یک قمست هزینه در ۴ فصل مجزا که فصل اول حقوق است فصل دوم مزایا و فوق العاده‌ها فصل سوم هزینه‌های اداری و فصل چهارم هزینه‌های غیر مستمر و یک قسمت هست به نام ادای دین‌ها و ساختمان‌ها که اینها را در بودجه نیاوردیم برای این که داخل بودجه‌ها بشود و سال دیگر بتوانیم کسر کنیم و این ترتیبی که تنظیم شدهاست بنده یک آدمی هستم که همین سه ماهه و با بودجه نویسی سرو کار دارم می‌توانم این طور توضیح بدهم یقین بدانید که زحمت کشیده شدهاست و تمام آن جزئیاتی که آقای دکتر میل دارند آماده‌است هر کدام را مراجعه بفرمایند خدمتشان تقدیم می‌شود یک قسمت فرمایشاتشان راجع به این بود که صادرات و واردات ما با هم توازن ندارد البته بنده نمی‌گویم و توازن دارد یا نداردد ولی می‌گویم که نمی‌شود در مملکت که یک رقم صادراتش نفت است هیچ وقت نفت را از صادرات مجزا کرد ممالک دیگری هستند مانند مملکت برمه که قسمت اعظم صادرات آن را برنج تشکیل می‌دهد و اگر نخواهید برنج را زو صادرات نگذارید هیچ وقت صادرات و واردات توازن پیدا نمی‌کند ما هم اگر صادرات نفتمان را بگیریم جزو صادرات در این صورت صادرات بیش از واردات است و منتهای جدیت دولت در امر صادرات هست منتهی سطح زیندگی بالا است این مجاهدت‌هایی که البته می‌شود به نسبت سابق خیلی بالارفته ولی مصرف هم در داخل مملکت بالا رفته این که آن رقم صادرایت که می‌خواهیم نشان بدهیم خیلی خوب نشان داده نمی‌شود یک موضوع فنی سوال فرمودند که در آمد متفرقه مالیاتی با در آمد متفرقه کل کشور را ایشان در کمیسیون بودجه از بنده سولا فرموده بودند بنده نتوانستم توضیح بدهم دکتر جهانشاهی بنده سوال نکردم یک کسی دیگر سوال کرد وبرای ایشان روشن نشده بود آقایان این در آمد‌هایوزارت دارایی هر کدام یک وضع دارد یک درآمدهایی پیدا یمش ود از قبیل فروش زمین اثاثیه حراج اتومبیل این طور چیزها مطالباتی که دولت دارد اینها را وقتی وزارت دارایی می‌گیردجزء در آمدهای متفرقه کل کشور است یک درآمدهایی هست مثل در آمد صدی سه که این است که شهرداری یک محل پولی می‌گیرد از مردم هر کدام به وسیله وزارت دارایی گرتفه می‌شود صدی سه حق وصول می‌گیرد قند وشکری که کیلویی یک قران برای شهرداری می‌گیرند چون دارایی‌های محل این را می‌گیرند صدی سه حق وصول می‌گیرداین گونه درآمد اصولا در آمد متفرقه مالیاتی این‌هاهست اما درآمد متفرقه کل کشور آن قسمتی است که عرض کردم در کمیسیون بودجه هم توضیح دادم آن وقت شاید بیانم رسا نبود حالا بیانم رساتر شده مثل این که حالا می‌توانم بفهمانم که موضوع چیست یا این که ایشان توجه نکردند که از بنده گله داشته‌اند راجع به مقایسه مالایت بر در آمد جناب آقای مشایخی توضیح دادند و به خوبی از عهده بر آمدن د بنده عرایضم همان است و دیگر هیچ عرض نمی‌کنم برای این که آقایان معطل نشوند مالیات بر در آمد یا هر قسم مالیات را باید با در آمد عمومی کشور مقایسه کرد ما در آد و طرح سازمان برنامه یا مخارج شرکتها یا شرکت نفت را آوردیم در بودجه واین امر از لحاظ این است که آقایان اطالع داشته باشند که در مملکتشان به وسیله دستگاههای مختلفه و دولت روی هم رفته چقدر خرج می‌شودولی خوب است که مالیات بر درآمد را نسبت به خرج کشور مقاسه کنند و نسبتش طوری است که خوبست و موضوع قرضه ملی را هم آقای مشایخی خوب توضیح دادند که برای کسر بودجه قرضه ملی نمی‌گیرند برای جلوگیری از کسر بودجه قرضه ملی گرفته نمی‌شود اما باید خدمتشان عرض کنم کسربودجه موجود نیست بنده با صراحت عرض می‌کنم چون آقای مشایخی توضیح دادند بنده ناگزیرم که پرده از روی یک چیز بردارم کسر بودجه برای این نوشته می‌شود که هر خرجی را وزارت دارایی نخواست موافقت کند بگوید کسر بودجه داریم ولی اصولا کسر بودجه موجود نیست و این برای این است که اگر دستگاهی بخواهد مخارجی بکند که صلاح نباشد یک راهی برای منع کردن باشد ولی همین طور گفتن نه در صلاح ما نیست چون ما یک عده‌ای هستیم که با هم همکاریم آنها با کمک می‌کند بنده هم باید به آنها کمک کنم نا گزیر می برای گفتن کلمه نه یک مستمسکی داشته باشم و آن مستمسک کسر بودجه‌است راجع به این که قرضه ملی چه آثاری دراد ود رملکت ما چه آثاری دراد و چه عواقبی دارد چون آقای مشایخی خیلی خوب صحبت کردند که از دل بر می‌آمد و بر دل می‌نشست نخست وزیر آقای دکتر جهانشاهی نبودند دو مرتبه بفرمایید عرض کنم حتما بلند گوها در راهرو هست و شنیده‌اند چون بنده می‌خواهم حتی المقدر زمان را کم کنم برای این که یک عده از آقایان مستمع هستند و ناراحت می‌شوند صارمی ناراحت نمی‌شویم جنابعالی که در کمیسیون بودجه سه چهار بار شنیده‌اید چون جنابعالی در کمیسیون تنها سوال کننده بودید و همه را رقم به رقم سوال فرمودید وبنده عرض کردم همه را جواب دادم و بعضیها را کتبی خواسته بودید کتبی تقدیم کردم خدمتتان فصول و مواد را بنده برای آقای دکتر جهانشاهی برای این که روشن بشود عرض می‌کنم بودجه ما دارای چهار فصل است همانطوری که عرض کردم یک فصل حقوق و یک فصل مزایا و یک مخارج اداری و یک فصل غیر مستمر که اگر بخواهیم جزءبه جزء شرح بدهیم ممکن است وقت بگذرد این جا در بودجه سال ۳۷-۳۸ –۳۰ گذاشته شدهاست فصول را با اجازه کمیسیون بودجه ومواد را با اجازه وزارت دارایی می‌توان انتقال داداین عبار ت از این است که فرض بفرمایید که از ماده‌ای که مربوط به حقوق روز مزد هاست می‌خواهند بگذارند وماده‌ای که مربوط به حقوق مستخدمین است فرض بفرمایید یک وزارتخانه یا اداره‌ای برای حقوق روز مزدها یک اعتباری دراد ولی روز مزد ندارد و کارمند که دارد ولی دو نفر را از وزراتخانه دیگری منتقل می‌کند اگر برای این حقوق و خرج بخواهد رجوع بکند به کمیسیون بودجه مجلس شورای ملی شان آن کمیسیون را پایین آورد در شان کمیسیون بودجه نیست یک مبلغی است به طور کلی برای حقوق و یکی از روسای حسابدار ی که خیلی ورزیده‌است و مدیر کل حسابداری ارتش است آقای جهانشاهی و نمی دانم منسوب است یا آقا یانه ایشان پیشنهاد کرده بود که بودجه‌های تفصیلی چهار فصل و حتی تفصیلی مواد نداشته باشد صحیح هم همین است ولی ما برای این که ریزه کاری بکنیم اینها تمامش فرع فقر بود بودجه‌هایی که کسر داشتند برای این که بتوانند این طرف وآن طرف بکنند این کار را می‌کنند والا یک دو
+سالی که بودجهخریداتومبیل را در اختیار خودش گرفت می‌خواهم ببینم این دو سال کم خریدند بنده یقین دارم از امسال بیشتر خریدند امسال جلوگیری می‌شود برای این که یک بخشنامهای کردند از نخست وزیری که خرید اتومبیل باید با شرایطی باشد هر اتومبیل باید چهار سال بیشتر عمر داشته باشد در بودجه مربوطه قبلا بودجه اش تامین شده باشد از وزارت دارایی بودجه نخواهند و تمام این شرایط وقتی تامین بود آن وقت اتومبیل بخرند و این خود به خود مقدار زیادی کم شد ولی آن وقتی که می‌خواستند بیاورند به کمیسیون بودجه نخست وزیر هم کمک می‌کرد و بنده خودم شاهد بود م که اتومبیل بیشتر خریده می‌شد فصول را به این ترتیب از هم تفکیک کردند در اینجا و بنده در کمیسیون جناب آقای مشایخی که تذکر دادند قول دادم حتی المقدور تا آنجایی که بشود استنکاف داریم که هیچ وقت نیاوریم یکی این که فرمودند فصل حقوقی را که مطالعه فرموده بودند فرمودند در حدود ۱۴ میلیارد است و زیاد است البته اگر این بحث را می‌فرمایید همیشه همه ملت ایران همه آقایان نمایندگان محترم توجه می‌فرمایند به دولت که کارمندان خودش را سیر نگهدارد به طور متوسط نمی‌شود به کارمند از هزار تومان کمتر داد ۱۴ میلیارد در سال مربوط به دو ماه ۱۴۰ هزار کارمند است یعنی در صورتی که سال را ده ما ه بگیریم ۱۴۰ هزار کارمند است در صورتی که سال هم ۱۲ ماه‌است برای یک مملکت بیست میلیونی ۱۴۰ هزار کارمند هیچ زیاد نیست ملاحظه می‌فرمایید به خلاف آن که می گویند کارمند دولت زیاد است هیچ زیاد نیست این است که بنده تعجب می‌کنم و نمی دانم ایشان نظرشان چیست که ۱۴ میلیارد حقوق زیاد است اگر منظور از زیادی کارمند است که عرض کردم زیاد نیست و اگر منظورشان این بود که هزار تومان زیاد است بنده عرض کردم که حقوق متوسط در حدود ماهی هزار تومان برای ده ماه ۱۴۰ هزار کارمند است نه دوازده ماه و بنده تصور می‌کنم که این منظور را حتما ایشان ندارند چون الاقل ایشان هم یک چند نفر دوست یا فامیل و یا اعضاء حزب مردم در بین کارمندان دولت دارند که باید به به آنها کمک شود یک قسمت فرمودند که ۵۴ میلیون تومان بودجه اتومبیل است بودجه اتومبیل و نگهداری اتومبیل که از این بودجه ۱۸ میلیون تومان مربوط به وزارت جنگ است بنده چون نظامی هستم می‌توانم در این مورد اظهار نظر بکنم آقایان می دانند ارتشهای امروزی دیگر به صورت قدیم نیست که یک حادثه‌ای که در اردبیل اتفاق می‌افتد یک هنگی از اینجا حرکت می‌کند گلچین گلچین روزی سه کیلو متر راه می‌رود تا برسد به اردبیل این ارتشی که ایشان بالاخره تاییدش کردند که امنیت هست و اگر بودجه اش هم زیاد باشد ایراد ندارد چون امنیت تولید می‌کند ۱۸ میلیون از این ۴ میلیون تومان برای نگهداری اتومبیلهای ارتش داده‌اند ود رهمان صفحه هم ذکر شده که برای نگهداری اتومبیلهای ارتشی است که به طور مجانی وراد می‌شود غیر از اینها ارتش اتومبیلهای واگذاری هم دارد اتومبیل‌هایی که به اشخاص می‌دهد نصف پولش از از او می‌گیرد و بنده امسال در کمیسیون هم برای جناب آقای دکتر تشریح کردم که حسب الامر نخست وزیر از امسال اتومبیلهای دولتی از این صورت درخواهد آمد مردم از اتومبیلهای دولتی خیلی ناراحت هستند البته اتومبیلهای دولتی به این صورت نباید باشد ولی ما ترتیبی برای این کار خواهیم داد که این ناراحتی که برای یک عده از مردم در نیتجه این تلقینات و نوشته‌ها تولید شده از بین برود و این اتومبیل‌ها را واگذار می‌کنیم نصف پولش را کارمند می‌دهد و نصفش را دولت و برای نگاهداری اتومبیل آن کارمندی که در سازمان محل اتومبیل دراد و حقش هم هست که در چهار سال نصف قیمت اتومبیل را دولت بدهد و او هم بتواند در چهار سال نصف بقیه قیمت را بدهد و به طور قطع اتومبیل را خوب نگاه می‌دارد همانطوری است که شهربانی و ارتش کرده‌اند البته دولت هم خواهد کرد و موجباتش فراهم است و نظر آقای دکتر تامین است دکتر جهانشاهی نمره‌ها را یکی کنید چه تاثیری دارد یکی شدن نمره‌ها تاثیری ندارد در مقابلش این تاثیر را دارد اتومبیل که مال شهربانی است وقتی بی نظمی کند آقای رئیس شهربانی اتومبیل خودش را می‌شناسد ولی اگر همه دولتی شد وقتی بی انضباطی می‌کنند اگر قرار بشود تبعیضی بوشد چه دولتی باشد و چه نباشد تبعیض خواهد شد ولی درحال حضار از لحاظ نمره سازمانها مشخص خواهد شد در کشورهای خارج هم چند نمره‌است به طور کلی به بیانات جناب آقای دکتر جهانشاهی جواب داده شد ولی در خاتمه یک صحبتهایی کردند که بنده ناچارم جوابش را عرض می‌کنم چون مسئول بودجه در هیات دولت بنده هستم و بنده هم که بودجه را تنظیم کردم و البته همکاران من هم تا حدود توانایی در کم کردن از خرج و زیاد کردن درآمد به من کمک کردند و من نهایت تشکر را دارم ولی چون گفتند که حزب مردم به علت ناسالمی این بودجه به آن رای نخواهند داد بنده چون در موقعی که وارد دولت شدم چون نظامی هستم نمی‌توانم وارد حزب شوم البته به نظر مساوی بین حزب ملیون و مردم نگاه می‌کردم متاسفانه بیانات آقای دکتر بنده را امروز آن قدر افسرده کردهاست که باید عرض کنم مدیر کل بودجه و مدیر کل خزانه ما هردو از حزب مردمند و آنها هستند که این بودجه ناسالم را نوشته‌اند و البته بنده مسئولش هستم ولی بنده به آقای دکتر عرض می‌کنم این نخست وزیر با شرف هیچ وقت یک مرتبه در مدت سه سال که بنده وزیر ش هستم به بنده نگفتند که آن شخص مال حزب ملیون است و آن شخص مال حزب مردم است والبته به خدا تا به حال این حرف را به من نزده‌است فقط در یک مخوقع چون قسم خوردم باید این را عرض کنم که راجع به معاون اداری گفتند که معاون اداری عضو حزب نباید باشد یک نفر از نمایندگان این قانون است بله قانون هم هست این را به بنده تذکر داده‌اند وفرمودند ولی هیچ وقت تا به حال راجع به این که افرادی از آن حزب و این حزب هستند به بنده گفته نشده ولی ارگ حزب مردم به این بودجه که متعلق به بنده‌است و خدمت آقا هم هست رای ندهند بنده ناگزیر هستم که افراد حزب مردم را که در راس کارهای حساس هستند فردا صبح منتظر خدمت بکنم از لحاظ این که از اختیارات خودم استفاده کنم
نایب رئیس -آقای عمیدی نوری
عمیدی نوری -بنده خیلی متسافم که از خیلی تا به حال دقت می‌کردم به فرمایشات جناب آقای دکتر جهانشاهی و دیدم که با یک برداشت ملایم و منطقی یک بحث تجزیه و تحلیلی در اساس بودجه می‌کنند و من خوشوقت بودم و می‌خواستم هم استفاده کنم از توضیحات و تجزیه و تحلیلی که ایشان کردند وواقعا هم معتقدبودم که شان بودجه مملکتی همین است که با استدلال و منطق استنتاج کرد و جنبه‌های خوب وبد آن را تشریح کرد چنانچه قسمت‌های خوب بودجه را هم تشریح کردند و بنده باز هم دلیل این بی طرفی را که فرمودید بنده چون یکی از کارهایم بعد از ظهر‌ها در ضمن این که روزنامه می‌خوانم و مقاله می‌نویسم رادیو هم گوش می‌کنم دیدم رادیوی امروز خب رامروز قبل از ظهر را گفت که آقای دکتر جهانشاهی این طور گفت و آقای وزیر دارایی از ایشان تشکر کرد که حتی بنده شنیدم رادیو دولتی که رهبر حزب ملیون در راسش هست این بیان بی طرفانه را هم از نظر نشر خبر کرد البته انتظار داشتیم که با این نحوی که ایشان استدلال کردند انتظار داشته باشند که تذکرات ایشان مورد توجه دولت قرار گیرد ودر بودجه بوده به آنها توجه کنند چون طرز برداشت و استدلال این نتیجه را به دست می‌آورد و با آن نتیجهای که یک مرتبه گرفتند به عنوان این که چون بودجه ناسالم است و دولت نظر و منویات اعلیحضرت همایونی را تبعیت نمی‌کند پس ما رای نمی‌دهیم اجازه بدهند که من بگویم که این استنتاج به آن مقدمات تطبیق نمی‌کند وبرای من جای تاسف است که چگونه به یک بودجه‌ای که به عقیده من در تاریخ مشروطیت ایران برای اولین مرتبه این جور بودجه به پارلمان ایران آمده‌است اگر نظر این نحو تنظیم بودجه یعنی یک درجه‌ای که ضمیمه آن بودجه تفصیلی باشد جناب آقای دکتر جهانشاهی سراغ دارند در تاریخ عمر پارلمانی ما چنین بودجه‌ای داده شده بنده آن وقت به آقایان حق می‌دهیم اما برای اولین بودجه نمونه‌ای که منطبق با اصول و مشورطیت تنظیم شده نمی‌بایستی با کمال تاسف اعلام بکنند که ما رای نمی‌دهیم ولی البته اشکالی ندارد همین طور که فرمودند حکومت حکومت دموکراسی است مجلس اکثریت و اقلیت دارد و سال گذشته هم آقایان رای ندادید بحمدالله یک سال دولت جناب آقای دکتر اقبال توفیق کامل در پیشرفت امور یافت و ارموز خوشبختانه مواجه هستید با یک چنین بودجه‌ای که به نظر من هر آدم بی غرضی منطبق با سال گذشته بکند قطعا استنباط می‌شود که این بودجه بهتر از سال گذشته‌است این را من دیدم و از بیانات خود دکتر جهانشاهی هم این مطلب استنباط می‌شد و به این جهت است که خیال نمی‌کنم به این که یک حزبی که بخواهند مطالعه بکنند و دقت بکنند و بگوید که من با اندیشه و مطالعه در یک کاری اقدام می‌کنم از نظر منطق بگوید من رای نمی‌دهم و البته از نظرهای سیاسی چون کار سیاست ممکن است خیلی جاها منطبق با منطق نباشد فکرهای سیاسی باشد که چون سیاست هیچ وقت منطق قوی ندارد سیاست حزب مردم این باشد که روش سال گذشته خودشان را در ندادن رای به این بودجه اتخاذ بکنند البته همین طور که فرمودند انتقاد در این حکومت کامل شناخته شده و من خدا را به شهادت می‌طلبم با این که عضو فراکسیون ملیون هستم می‌گویم به شهادت اغلب رفقا من عقاید خودم را با کمال صراحت گفته‌ام و هیچ وقت ندیدم که جناب آقای دکتر اقبال به بنده بفرمایند که چرا در فلان موضوع بحث و انتقاد کرده‌اید و چرا مخالفت کردید و این را بنده تبریک می‌گویم هم به دولت دکتر اقبال که این آزاد منشی و حفظ روح انتقاد در حکومت ایشان هست حتی برای ارادتمندان خودشان وافراد حزب حزب ملیون در این صورت حزب مردم که البته حزب به اصطلاح مخالف است و حقا هم می‌بایستی بیش از این انتقاد کند گاهی دیده شدهاست که رفقا به من ایراد می‌گیرند که آقا شما موافقید ایراد می‌گیرید گفتم چون شما دقت نمی‌کنید و ایراد نمی‌گیرید من برای این که دولت خودم را تایید کنم و نگذارم بر این که خبط و خطایی به عقیده من در کارش پیش بیاید وظیفه‌ام است که بگویم بنابراین جای بحث نیست بنده که واقعا موافقم با این بودجه و رای موافق هم می‌دهم با کمال میل برای این است که مزایایی برایش می‌بینم اول این که بودجه تفصیلی ضمیمه اش می‌باشد دوم این که این بودجه را مزایایی درش دیم اول هم عرض کردم بودجه تفصیلی ضمیمه اش است و این بودجه مسبوق به لایحه تفریغ بودجه‌است که او هم برای اولین مرتبه در تاریخ پارلمان ایران
دولت جناب آقای دکتر اقبال لایحه تفریغ بودجه سال گذشته را داد به این مجلس وهیچ سابقه ندشات و آن هم یک آیینه تمام نمایی است در این که چگونه عواید کشور وصول شده و چگونه خرج شده چون ماخذ بودجه آینده همیشه باید مقدمه اش بودجه گذشته باشد یعنی کسی که اهل مطالعه و تحقیق است اورا بگذارد جلو ببیند چه وصول شده و چه جور خرج شده آن وقت بودجه آینده را نگاه بکند و چون این بودجه این مزیت دوم را هم دارد که لایحه تفریغ بودجه اش هم آمده و بنده هم آن را مطالعه کرده‌ام با دقت این را هم دیدم به این دلیل است که بنده از این جهت هم این بودجه را یک بودجه بسیار صحیحی می دانم دلیل دیگر بنده این است که این بودجه کسر بودجه تقریبا درش محسوس نیست و با استدلال آقا هم بنده صرفنظر از آن استدلال می‌کنم چون من آن عقیده را ندارم که به عنوان یک استدلال باشد من عقیده دارم بودجه به قدری باید دقیق باشد جناب آقای وزیر داریی که همیشه کلمه به کلمه درآمد وخرج با هم بخواند ما هم انشاءالله خواهیم رسید جنابعالی هم به این جا حتما خواهید رسید همچنانی که در تبصره ماده واحده‌استکه در حدود درآمد وصولی انشاءالله ترقی بودجه نویسی به جایی برسد که در حدود در آمد هم حذف شود و این قدر دقیق باشد و منجز باشد رقم در آمد و عایدات که منجز باشد که این قدر در ا، د در مقابلش این قدر خرج تا حساب دخل وخرج مملکت و کارهایی که در سازمان هست خود به خود بچرخد معهذا وقتی من مطالعه کردم دیدم یک صدم ظاهرا کسردارد و حال آن که رادیو جز اخباری که می‌داد می گفت تنها در این دو ماه آخر سی میلیون تومان اضافه در آمد وصولی وزارت دارایی بوده‌است و از وقت یکه این جناب آقای وزیر آمده‌اند این اضافه شدهاست و این استقبال مردم این امید را می‌دهد که به هیچ وجه این مطلب از این کسر بودجه اثری نیست در حالی که جناب آقای دکتر جهانشاهی یک دقتی بفرمایند همیشه بایستی در مقابل مقایسه کرد گذشته را دید تطبیق کرد استنتاج کرد بنده بودجه سال ۱۳۳۵ را نگاه کردم دیم نصف بودجه فصلی در آمد عمومی است یعنی آن وقت در حدود ۱۷ میلیارد بوده ما حالا ۳۴ میلیارد داریم در ظرف چند سال صدی صد بودجه اضافه شده آن وقت مقایسه بکنید ببینید در آمد بودجه سال ۳۵ که بعضی از رفقای عزیز ما که حال در حزب مرم هسند به همان بودجه ۱۷ میلیاردی که ۴ میلیارد هم کسر داشت رای موافق داده بودند صارمی چهار هفدهم یک مقدارش هم قرض بود اگر خاطر جناب آقای صدرزاده باشد این بودجه حالا شده ۳۴ میلیارد و ۹۰۰ میلیون ریال کسر دارد چطور می‌شود در تاریخ پارلمان در تاریخ مشروطیت در فاصله چند سال این وضع را یک درجه یک دولتی پیدا کرد آن وقت ما بگوییم که به این بودجه رای نمی‌دهیم این منطق ندارد ولی خوب میل است در میل وارد نمی‌شویم این اشکال ندارد در استدلال و منطق ما وارد نمی‌شویم و دلیل دیگر من که براین بودجه مزیتی قائلیم این است که مبنای در امد این بودجه بیشتر متکی است بر وجوهی که ملت ایران می‌پردازد یعنی مالیاتها اعم از مستقیم و غیر مستقیم مالیات عوارض حقوق گمرکی و عوارضی که به موجب پیش بینی‌های این بودجه ملاحظه می‌کنید بیش از ۱۰ میلیارد است این ۱۰ میلیارد را مردم می‌پردازند یعنی مردم شرکت می‌کنند در خرج مملکت مالیات بر در آمد مزروعی مستغلات حق تمبراتفاقی و ازاین قبیل ارقامی را که ملاحظه می‌فرمایید که آقای دکتر جهانشاهی سه میلیارد و چهار صدمیلیون در نظر گرفته همان را که حساب بکنید ۱۰ میلیارد حقوق و عوارض گمرکی می‌شود سه میلیارد و چهار صد میلیون مالیاتهای بردرآمد و مستغلات و مزروعیی این نزدیک ۱۴ میلیارد از ۳۴ میلیارد پولی است که مردم می‌دهند یعین پایه‌های این افزایش در آمد رفته‌است روی آن پایه هیا حقیقی که هر بودجه سالمی باید به آن پایه‌ها متکی باشد باقیش هم ۷میلیارد از درآمد نفت است این تقریبا می‌شود گفت که ۲۱ میلیارد ده یازده میلیارد هم مبتنی است بر عواید کارخانجات و شرکتها و بنگاههای دیگر که پایه‌های آن جناب آقای صدرزاده محکم است و یک پایه‌هایی است که با فعالیت مستمر و بیشتر می‌شود این پایه‌ها را محکم تر کرد و توسعه داد ودیه داشت که این چشمه‌هایی که عواید مملکت ما از آن سرچشمه می‌گیرد فعالیت بیشتری هر سال بیشتر بشود و آن روز است که من بسیار خوشوقت می‌شوم که همانطور که الان تصدیق کردند خود آقای دکترجهانشاهی که یکی از مزایای این بودجه این است که از این در آمد نفت امسال کمتر به بودجه مملکتی داده شدهاست بنده حساب کردم ۷۰۰ میلیون رایل آقایان نسبت به سال گذشته کمتر از عواید نفت به بودجه مملکت دادیم چه کردیم این را دادیم به سازمان برنامه یعنی به عمران به کار تولیدی خوب این برنامه‌ای که الان پیش گرفته شده همین است که بعد ما را از وامها نجات می‌دهد همین است که اعتبارات ما را بیتشر می‌کند همین طور که گفتم چرا به ما اعتبار می‌کنند وام می‌دهند برای این که می‌بینند بودجه ما متکی برقدرتست و بنده خاطرم می‌آید که در چندسال پیش که ما احتیاج بیشتری به وام داشتیم هی بحث می‌کردند که دارند می‌آیند و مطالعه می‌کنند هیاتی از بانک بین المللی آمدند و دراینجا گفتند آنها مطالعه می‌کنند روی بودجه ببینند پایه‌های بوردجه مملکتی روی چیست یک مملکتی وقتی ثبات وضع داشت هیچ تردیدی نیست که اعتباراتش زیاد می‌شود و می‌تواند قدمهای بیشتری دارد بنابراین بنده با در نظر گرفتن این مقدمات اعتقادم بر این است که این بودجه مزایایی دارد که بودجه‌های قبل کمتر دشات و یک نکته دیگری که من در گزارش مخبر کمیسیون بودجه دیدم و این در نظر من خیلی مهم و عجیب بود و قطع دارم که با یک ماخذ صحیحی در گزارش آمده و آقا مرقوم فرموده‌اند آن این است که حجم پول در سال ۳۸ نسبت به سال قبل کمتر از او استفاده شده (مشایخی - صحیح است) این خیلی اهمیت دارد در گزارش مرقوم فرمودندد که در سال قبل ۲۸ درصد جناب آقای فیلکس آقایان ودر سال ۳۸-۱۱ درصد تناسب حجم پولیست که درست از بانک ملی استفاده کرده یعین چه کرده یعنی خواسته‌است که قدتر خریدی که در بازار یا جاهای دیگر از نظر تورم ممکن است پیش بیاید آن را کم کرده باشد معهذا باز می‌بینیم که کمتر استفاده کرده این مطلب که البته (صحیح است) یکی از نکات بسیار مهمی است که نوشته شده و همان فکری را که راجع به تورم اینجا صحبت می‌شد دولت در سیاست پولی خودش این مطلب را رعایت کرده و شاید یک دلیلی که الان همانطور که سیاست اقتصادی بانک ملی را ملاحظه فرموده‌اید که اعتبارات بازرگانان را کم کرده و به همین جهت است که نرخ بهره بالا رفته‌است در بازار به همین دلیل است یعنی دولت توانسته‌است در ضمن رعایت این سیاست بودجه‌ایخودش هم وضع درآمدهای خودش را تامین بکند و هم به کار بدن این سیاست بتواند از انفلاسیون و تورمی که ممکن است موجب افزایش پول در دست دیگران بشود جلوگیری کرده باشد و این هم از نکاتی است که بنده در گزارش دیدم وواقعا مورد توجه ودقت من واقع شده
دلیل دیگر بنده راجع به مبنایی است که دولت امسال داده‌است یک مقایسه‌ای اگر سال ۳۹ را با ۳۸ بکنید می‌بینید که ۵ میلیارد در ۳۹ اضافه شده و ارقام این پنج میلیارد را که ما مطالعه می‌کنیم
می‌بینیم که متکی بر افزایش بر روی یک مبانی است که آن مبانی زیاد مبانی ناصحیحی به نظر نمی‌آید چنانکه خود آقای دکترجهانشاهی هم یک یدو مورد آن را قبول کردند و آن مورد بنزین هواپیمایی بود و ایرادشان راجع به گازوئیل بود من راجع به قیمت گازوئیل مطالعه کردم ببینیم دلیلی که به این مطلب بیشتر توجه کردند چیست در حالی که من هم می دانم که از مصرف گازوئیل تراکتورها برای کشاروزی استفاده می‌کنند وا گر راهی هم بشود در این خصوص پیدا کرد که آنها معاف باشند بهتر است اما دیدم دلیلش یک امر فنی است در شرکت ملی نفت یعین شرکت ملی نفت این فرآورده‌های خودش را باید به تناسبی که به دست می‌آورد عرضه بکند یکی از فراآورده‌ها ی شرکت ملی نفت گازوئیل است نفت کوره‌است بنزین است
بنزین هواپیما است این طوری که توجه شدهاست به مصرف گازوئیل با وضعی که شرکت ملی نفت در اختیار دارد نمی‌تواند به این سرعتی که مصرفش اضافه می‌شود آن را برساند وقتی نتوانست برساند طبیعتا ما بایستی یک سیاست اقتصادی و مالی پیش بگیریم که مردم بیشتر متوجه او نشوند و به واحد دیگری از فرآورده‌های شرکت ملی نفت توجه کنند مخصوصا که خیلی از وسایل هست که با نفت کوره ممکن است استفاده بشود وبه کار بیفتد برای حمام‌ها و کوره‌های آجری که همه اینها با نفت کوره ممکن است به کار بیفتد ولی وقتی که گازوئیل با این سیاست یک قدری قیمتش تعدیل شد طبیعه نفت کوره بیشتر استعمال می‌شود و از آن طرف هم شرکت ملی نفت می‌تواند این فرآورده خودش را به تناسب و متعادل به اختیار بگذارد از این نظر بود که من قانع شدم با این استدلال که اقتضا این بود که این کار بشود مخصوصا این که مصارفی را که بنده راجع به هر کدام از این افزایش در بودجه دیدم
همه از مصارفی است که منطقی است مثلا اگر بنزین هواپیمایی را بالا بردند گفتند عایدش چه بشود گفتند عایدش اختصاص داده بشود برای فرودگاهها یعنی همانهایی که از این استفاده می‌کنند این آقای مسافر که می‌خواهد برود ۱۲۰ تومان هم بدهد به منفعت هواپیمایی و خرج همانها بشود حقا بایستی فرودگاهها درست بشود وهم پول فرودگاهها را نباید دیگران بدهند و بسیار خوب فکر شدهاست که پول فرودگاهها از عواید خودش داده شود یا همین فکر ی که برای دانشگاه شدهاست مسئله دانشگاهها یکی از مسایل مهم مملکتی ما است که در حال حاضر بنده مطالعه کردم دیدم سیصد میلیون ریال وزارت فرهنگ وبیش از صدمیلیون تومان یک هزار میلیون ریال مردم ایران پول می‌دهند که اولاد خودشان را به خارج بفرستند
صدرزاده - دویست میلیون تومان شاید تا دویست میلیون تومان باشد و این یکی از صادرات غلط ایران است از نظر ارز و جزو واردات غیر مرئی بعضی از کشورهایی است که منتفع می‌شوند دلیلش هم این است که دانشگاههای ما درحال حاضر به میزانی که جوانان ما در آنجا درس بخوانند نمی‌توانند آنها را قبول بکنند
پس ما چکار باید بکنیم که ارز مملکت به خارج نرود ماباید کاری بکنیم که دانشگاه بوجود بیاید و به همین جهت بنده یکی از امضاءکنندگان طرح دانشگاه ملی بودم که جناب آقای صدرزاده تهیه فرموده بودند خوب حالا ما می‌بینیم از این افزایش‌هایی که شده رقم را که در آن دقت کردم دیدم تقریبا یک مبلغ نسبتا معتنابهی اختصاص داده شدهاست به دانشگاهها که قسمت عمده اش در حدود چهل و پنج میلیونش اخصتاص دارد به دانشکده‌های شهرستانها که مال شیراز است مال مشهد است و مال تبریز است خوب این یک پایه‌ای شد اگر ما بتوانیم از این گونه منابع اختصاصی وجوهی بدست بیاوریم بعد به مصارف اختصاصی مثل دانشگاهها که برای ما خیلی لزم اس یا پنجاه درصدش را به مصارف درمانگاههای که در اختیار سازمان خدمات شاهنشاهی است برسانیم و بنده خودم دیدم که در نقاطدور دس و کوهسانات این درمانگاهها بوجود می‌آید آنجایی که مردم احتیاج به طبیب دراند توسعه پیدا کرده
این فعالیت اینها کارهایی است که مفید است و برای مملکت لازم است این است که به مصارف صحیحی برسد همین طور هدف دیگر این بودجه که یک توجهی حتی به حقوق پاسبانها شده که بنده دیدم در یکی از این تبصره‌ها هر پاسبانی در ماه ششصد ریال برایش در نظر گرفته شدهاست برای جیره و اضافه حقوق و همین طور آن ۶۵۰ میلیونی که موضوع یکی از تبصره‌ها است راجع به شکرت تعاونی کارمندان که خوار بار و مایحتاجشان تامین بشود و مادام که شدهاست به آنها مقطوع پول داده شود که این‌هابتوانند زندگی خودشان را تامین بکنند همه این طرز تقسیم که بنده راجع به این افزایش پنج میلیارد که در بودجه امسال بوجود آ، د واقعا من را قبلا قانع می‌کند که این فکرهایی که شدهاست درست است که از این منابع ختصاصی که تاثیر عمومی ندارد استفاده شود حالا اگر بعضیها از بازار آشفته می‌خواهند استفاده بکنند این مربوط به مطلب نیست خیلی‌ها هستند که از یک چیزهایی استفاده می‌کنند فلان سبزی فروش اگر بخواهد بگوید چون بنزین بالا رفت منهم سبزی را گران بکنم این ارتباط به هم ندارد باید دستگاه دولت و شهرداری در امر تثبیت قیمتها و اجرای مقررات مربوط به قیمتها توجه ودقت بکند که اشخاص سوء استفاده نکنند والا از یک منابع خاصی یک رقمهای کوچکی افزایش دادن و از آ“ وجوه به این طور مصارف صحیح رساندن به نظر بنده بسیار خوب است مخصوصا که من در طرز تقسیم بودجه هم یک دقتی کرده‌ام دیدم در درجه اول در تقسیمی که نسبت به این افزایش‌ها شده
ما بایستی به قوه ی تامینیه کشور توجه بکنیم یک میلیارد ودویست میلیون باری وزارت جنگ ودر درجه دوم نهصد میلیون برای وزارت فرهنگ در درجه سوم برای بهداری در درجه ی چهارم برای کشاورزی از این بودجه استفاده شدهاست همین طور برای دادگستری که همیشه مضیقه بودجه داشت بنده دیدم که از این پنج میلیار د در حدود یک صد میلیون برای بودجه دادگستری و ۲۵۰ میلیون هم برای شهربانی اس چون شهرباین هم ضابط دادگستری اس هر قدر دسگاهش توسعه پیدا بکند بیشر می‌شود امنیت قضاییو مملکتی را که یکی از منظورهای اجتماعیی کشور است تامین کند این است تقسیمی که در این بودجه‌ها بنده دیدم راجع به تقسیم این پنج میلیارد وتمام سالم و صحیح بود
بنابراین بنده اعتقادم این است که بودجه صحیح و سالمی است فقط مطلبی که بنده خواستم به عنوان تذکر به دولت عرض کنم راجع به این بودجه‌های تفصیلی است البته برای اولین دفعه‌است که این بودجه‌های تفصیلی ضمیمه بودجه کل شده و حق هم همین است که بقیه در بودجه‌های تفصیلی هم ضمیمه بشود چنانکه در خود ماده واحده این تذکر داده شدهاست که سازمانهایی که بودجه تفصیلی نداده‌اند مکلفند در ظرف یک ماه این را بدهند به وزارت دارایی و برود به کمیسیون بودجه
ولی منظور بنده این است که این بودجه‌های تفصیلی که در حال حاضر ضمیمه بودجه کل مملکتی شدهاست مجموعا یک آیینه‌ای از فعالیت و اوضاع وزارت خانه و دستگاههای ما و مطالعاتی که بنده در اینجا کرده‌ام می‌بینم در باره حقوقها و قسمت پاداش‌ها چون دو فصل داریم یکی حقوق و دستمزد یک یهم فوق العاده و مزایا اینها را هم که بنده یک مطالعه ی اجمالی کردم بعضی از دستگاهها را دیدم که خیلی دقت کرده‌اند شاید فصل دوم مربوط به حقوق یعنی مزایا و فوق العاده‌ها نصف حقوق ما است بعضی دستگاهها را دیدم که چند برابر است این را آقایان با توجه و تطبیق کلی ملاحظه بکنند می‌بینند بنده نمی دانم چطور می‌شود که در یک دستگاهی مثلا بودجه شرکت فرش را دیدم بودجه پیوتات سلطنتی را دیدم تناسب فوق العاده‌ها را و پاداش‌ها را با اصل حقوق و همین طور بودجه دفت رنخست وزیری که تحت نظر خود جناب آقای نخست وزیر است این را دیدم که خیلی کم است یعنی کمتر استفاده از پاداش‌ها و اضافه کارها شدهاست اما مثلا بودجه شرکت سهامی تلفن را دیدم تقریبا حقوقها دوازده میلیون و خورده‌ای است فوق العاده و پاداش افزایش کار هفتاد میلیون است این ارقام هست تنها وزارتخانه‌ای که اصلا بودجه پاداش و بودجه فوق العاده ندارد وزارت جنگ است که آقایان ملاحظه می‌کنند جلوش خالی گذاشته شده
ولی بعضی از آنها این شکل است مصلا در عین حالی که عرض کردم دستگاه نخست وزیری بسیار خوب دقت در کار خودش کرده و دستگاه وابسته نخست وزیری که یکی اشورای عالی اقتصاد است در شورای عالی اقتصاد جناب آقای وزیر دارایی ملاحظه کنید
بنده می‌بینم که برای ۱۸ نفر که اعضای این شورا هستند یک میزان حقوقی هست که ملاحظه می‌کنید ولی آن وقت میزان فوق العاده این آقایان را که نگاه می‌کنید می بینید که بی اندازه فرق دارد خیلی زیاد است یعنی چند برابر است وزیر بازرگانی اینها اعضای دفتری نیستند فقط حق المشاوره می‌گیرند البته نوشته شدهاست حق المشاوره اما این ریزش معلوم نیست جناب آقای منصور برای هر خواننده‌ای که مقایسه می‌کنید ۱۸ نفر دو میلیون ریال فرض کنید حقوقشان است آن وقت برای آن هیجده نفر به عنوان پاداش و اضافه حقوق و غیر می‌رسد به هفتاد میلیون ریال این تناسبش صحیح نیست وزیر بازرگانی تمام بودجه یک میلیون وسیصد هزارتومان است
در هر حال منظور نبده ذکرکلیاتی است چون برای اولین دفعه‌ای است که این بودجه‌های تفصیلی ضمیمه می‌شود ما امیدوار هستیم مشایخی این سه میلیون و نیم است فقط پاداش هم نیست فوق العاده و کمک هزینه لیسانس است وزیر بازرگانی حقوق نیست آنها حقوق ندارند فقط حق شور و پاداش است اجازه می‌فرمایید بنده ارقام را از روی بودجه می‌خوانم شورای عالی اقتصاد ۱۹۹۸۷۶۰ ریال کارمندان رسمی ۱۸ نفر پس همان دو میلیون که بنده عرض کردم وزیر بازرگانی کارمند دفتری هست آن وقت فصل دوم زایا و فوق العاده‌ها سه میلیون و پانصد هزار ریال یک رقم به عنوان فوق العاده حق الشور هزینه ایاب و ذهاب کمک هزینه لیسانس پاداش ۱۷۹۰۰۰۰ ریال اضافه کار هفتصد هزار ریال مجموع ۷۹۳۸۰۰۰ ریال که وقتی تجزیه می‌کنیم این هفت میلیون ۹۳۸ هزار ریال یعنی هشت میلیون ریال را ۲ میلیون ریالش حقوق است ۶ میلیون ریالش این‌هایی است که عرض کردم
بنده نظرم این است که امیدواریم با این بودجه تفصیلی که دارد بوجود می‌آید به جایی برسیم که بودجه‌های ما از این به بعد دقیق تر باشد و بیشتر بشود به این اقالم جزء توجه کر یا منظور قانون اساسی را در تطبیق قوانین با عمل که موظف کردهاست مجلس شورای ملی را انجام داده باشیم به این جهت بود که به رسم نمونه عرض کرم و البته مطالعه مفصل این در خور توجه آقایان است اما یک نکته دیگری که جناب آقای نخست وزیر خواستم خدمتتان عرض کنم یک تبصره‌ای بنده در بودجه سال گذشته دیدم که مفید واقع شده بود ودر اینجا این تبصره را ندیدم که در این بودجه باشد و آن راجع به مخارج ساختمانی راه و فرهنگ و بهداری است که در بودجه گذشته
در تبصره ۱۵ وجود داشت اجازه داده شده بود که آنچه از سال ۳۷ مانده تا آخر ۳۸ خرج بشود درا ین بودجه فقط در قسمت فرهنگ گذاشته شده در بهدرای و راه گذاشته نشده مشایخی تبصره ۴۶ این سبب می‌شود که ساختمانهای نیمه تمام بهداری و راه طبق قانون محاسباتی به خرداد ۱۳۳۹ که رسیدجلوش را خواهند گرفت و این اشکال قبلا در اینجا پیش آمده بود و مبتین بر اطلعات قبلی بود که این تبصره ۱۵ داده شده بود ومتاسفانه چون این تبصره الان نیست
بنده این بودجه را با بودجه سال قبل تطبیق می‌کردم دیدم از تبصره‌هایی که بسیار مفید است وکار دولت و مردم را راه می‌اندازد این تبصهر ۱۵ است که از قلم افتاده‌است ودر اینجاذکر نشده بنده معتقدم که به این مطلب توجه بفرمایید که کار دستگاه خودتان بهتر اداره بشود واگر موافق هستید بنده پیشنهاد می‌دهم در آن ماده‌ای که فقط مربوط به فرهنگاست موضوع بهداری و راه را به آن ضمیمه بکنیم تا ما کارهای بهداری و راهمان نیمه تمام و لنگ نماند به این جهت بود که بنده این نکته را می‌خواستم عرض بکنم همین طور یک تبصره دیگری بود در لایحه بودجه که بنده دیدم مربوط به وزارت کار است و آن هم تبصره ۳۹ بود جناب آقای نخست وزیر که اجازه داده شده بود
برای رفاه کارگران از محل وجوه سازمان بیمه‌های اجتماعی بانک تعاونی تشکیل بشود حالا چون بنده در یکی از تبصره‌ها دیدم که وزارت کار برای رفاه کارگران می‌خواهد ۲۰ مییون ریال قرض از بانک بکند بنده فکر می‌کردم ممکن است جناب آقای وزیر کار بعد توضیح بدهند که این تبصره‌ای که پارسال گذشت و جنبه قانونی پیدا کرد چه شد آیا این اجرا شد اساسنامه‌ای تنظیم شد و این بانک شروع به تشکیل شد چون اگر می‌شد از موجودی‌های سازمانهای بیمه اجتماعی بوجود می امد رفاه حال کارگران هم می‌شد
درحالی که بنده شنیدم بعضی از وجوه سازمانهای اجتماعی در بعضی از بانکهای خصوصی یا به رسم ودیعه‌است یا قرض داده شدهاست نخست وزیر پس گرفته شد پس گرفته شد خیلی متشکرم پس امر بفرمایید این تبصره ۲۹ قانون قبلی اجرا بشود ودر این صورت احتیاجی به این وامها نیست ورفاه حال کارگرخواهد شد بیش از این مزاحم نمی‌شوم واین نکاتی بود که به نظر بنده رسید و خواستم به عرض برسد
نایب رئیس -آقای نخست وزیر
نخست وزیر- بنده قصد داشتم در پایان مذاکرات که انشاءالله فرصت بیشتری شاید باشد راجعع به بودجه و بعضی مذاکراتی که آقایان اینجا کردند جواب عرض بکنم یایکی از همکاران عزیز من جواب خواهند داد ولی در پایان بیانات آقای دکتر جهانشاهی یک مطالبی اظهار شد که بنده لازم دانستم که آنها را جواب عرض بکنم برای این که اگر جواب نمی‌دادم صحیح نبود مدتی بود شنیده بودم که آقای دکتر جهانشاهی در منزل نشسته‌اند و مشغول مطالعه بودجه سال ۱۳۳۹ تقدیمی دولت هستند برای این که در اطراف آن یک تنقید اصولی و اساسی بفرمایند و ما را هم راهنمایی بکنند و مستفیض بکنند به همین جهت هم مدتی در کمیسیون بودجه تشریف نمی‌آوردند تا بعد به ایشان امر شد که بیایند و بعد تشریف آوردند (دکتر جهانشاهی - صحیح است) بعد از این که ما از این انتظار آمدیم بیرون و امروز تشریف آوردند اینجا و مطالبی بیان فرمودند گفت مثلی می گویند که کوه آبستن است می‌خواهد بزاید همه منتظر بودند منتظر بودند منتظر بودند که قاعده از کوه یک نیمه کوهی بیاید بیرون ولی دیدند یک موش آمد بیرون و بنده دیدم که مطالب و تنقیدات آقای دکتر جهانشاهی مطابق است با همین مثلی که عرض کردم هرچه از صبح تا به حال نشستیم و گوش دادیم غیر از تایید و تعریف از بودجه ما چیز دیگر ی نشنیدیم فرمودند بنزین را می‌گیرند زندگی گران می‌شود ولی از یک طرف بد نیست و سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی هم خیلی خدمت کرده و از این مثل‌ها زیاد زدند و همه اش تایید کار دولت بود فقط در آن آخرش یک مطلبی فرمودند که حزب مردم به این بودجه رای نیم دهد برای این که تشخیص داده‌است که این دولت نمی‌تواند یا نتوانسته‌است منویات اعلیحضرت همایون شاهنشاهی را آن طوری که می‌بایست انجام بدهد بنده هیچ ارتباطی ندیدم با این که ایاشن و فراکسیونشان به بودجه ما رای ندهند وعلت را ذکر بکنند که دولت نتوانسته‌است منویات اعلیحضرت همایونی را انجام بدهد دلیل این که بنه اینجا خدمت آقایان هستم و وزاری من انجام وظیفه می‌کنند دلیل اول و آخر و وسطش عبارت از این است که ما مورد تایید
دو هزار درصد بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی هستیم صحیح است و اگر مورد تایید نبودیم حتما اینجا خدمت آقا نبودیم این را باید آقا مسلم بدانید و به فرموده اعلیحضرت همایونی که چندین مرتبه فرمودند و هر موقعی که فرصتی شدهاست ما را مفتخر فرموده‌اند و ازخدمات ناچیز ما قدر دانی فرموده‌اند این است که کرارا فرموده‌اند و روزی نیست که تایید نفرمایند و بنده هم کرارا در پشت این تریبون گفته‌ام آن طوری که ما می‌خواستیم نتوانستیم هزار دلیل هم دارد ممکنات و مقدورات بیش از این اجازه نمی‌دهد و قوای جسمانیمان هم بیش از این اجازه نمی‌دهد که ما در روز ۱۵ تا ۱۶ ساعت کار بکنیم و دائما در ده کوره‌ها و نقاط دوردست این مملکت باشیم و حتما هم برای تفریح نمی‌رویم و صبح تا غروب هم سعی می‌کنیم که یک خدمتی به مردم بکنیم هیچ انتظار پاداشی هم از آقای دکتر جهانشاهی نداریم ما حسابمان اول با خداست برای این که به خدا مومن و معتقد هستیم و هرچه را که خدا بخواهد همان خواهد شد چه آقای دکتر جهانشاهی بخواهندو چه نخواهند چه من بخواهم و چه نخواهم همان است و بس این از نقطه نظر معنویت و کلی از نقطه نظر مملکت هم هرچه اراده ذات شاهانه‌است همان و همان خواهد شد وما هم مجری اوامر مطاع ایشان هستیم و اگر که استنباط آقایان نمایندگان جزب ملیون هم در مجلس همین است که ما نتوانسته‌ایم منویات ذات شاهانه را انجام بدهیم و ظیفه ملی و مملکتی شما آقایان همه این است که به ما رای بدهید نمایندگان این طور نیست بنده خودم می دانم که این طور نیست اگر غیر از این بود بنده اینجا نبودم و نمی‌توانستم بیایم همین که اینجا هستم می دانم که خلافش است لذا این طور نیتجه گرفتن که ما رای نمی‌دهیم برای این که فلان این درست نیست بفرمایید که ما یک حزب متشکل قوی هستیم در مملکت و همه مردم هم به ما مومن هستند یک مرام نامه و اساسنامه‌ای دارمی این دولت نمی‌تواند مجری نظارت ما باشد از این جهت به آن رای نیم دهیم صددرصد حرفتان صحیح است وبنده در مقابل یک چنین استدلالی سرتعظیم فرود می‌آورم ولی بنده خیال نمی‌کنم که جنابعالی وکیل بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی باشید که در مجلس شورای ملی چنین فرمایشی بکنید به شهادت همه آقایان و مخصوصا به شهادت دبیر کل حزب که افتخار شرکت کابینه را هم دارد بنده در امور مملکتی هیچ وقت اغراض شخصی ام را به کار نبردم صحیح است و بارها شدهاست که اشخاص به حق یا ناحق من را تنقید کرده‌اند به خیال خودشان با من دشمن بوده‌اند اگر توانستم به آنها کمک کردم برای این که به آنها بفهمانم که من نظرم خیلی بالاتر از این حرفها است خیلی بالاتر از این فکری که آقای دکتر جهانشاهی می‌کنند و این که گفتم به شهادت دبیر کل حزب برا ی این که این دبیر حزب از بنده صددر صد گله مند است که چرا در حدود وسایلی که مشروع هست دولت حزب ملیون را کمک و مساعدت نمی‌کند صحیح است و این امری است که مورد تایید بندگان اعلیحضرت همایون شاهنشاهی بود روزی که ارباب جراید وابسته به حزب ملیون افتخار شرفیابی داشتند
اعلیحضرت همایونی فرمودند من می دانم که دولت به هیچ وجه من الوجوه قوای خودش را برای تایید حزب ملیون به کار نمی‌برد صحیح است و این یک یاز افتخارات بنده‌است برای این که عدالت را صددرصد تا آن حدی که بتوانم عمل بکنم و اگر حزب ملیون توانست بدون کمک و مساعدت دولت افکار عمومی را به خودش جلب بکند آن وقت آنها افراد لایقی هستند والا اگر بنا باشد که دولت کمک بکند این را ننه صمد هم می‌تواند انجام بدهد من به آنها هیچ کمکی نکردم ولی آنها نشان دادند که واقعا اشخاص لایقی هستند وشخصیت خودشان را در مملکت نشان دادند و همه آنها را تایید می‌کنند احسنت اینجا آقای وزیر دارایی مطالبی اظهار داشتند که من هیچ وقت به هیچ کدام این آقایان وزرایی که اینجا نشسته‌اند دستور نداده‌ام که فلان شخص چون وابسته به آن حزب است سرکار نگهش بدارید یا نگه ندارید این حرف صددر صد صحیح است وبرای بنده علی السویه‌است که رئیس کل بودجه وزارت دارایی از حزب ملیون با شد یا حزب مردم اگر کارش را کرد وظیفه اش را انجام داد ولو این که از نظر سیاسی با ما مخالف باشد ولی همین قدر که وظیفه ملی و مملکتی اش را انجام داد سرکارش باقی خواهد ماند واگر کارش را نکرد ولو این که از حزب ملیون باشد جایش حتما توی خیابان است نه پشت میز اداره و از این جهت هم از آقای وزیر دارایی خواهش می‌کنم که به هیچ وجه من الوجوه با این تذکراتی که آقایان دادند که شما بودجه ناسالمی دارید و این بودجه را هم اتفاقا دو نفر از افراد حزب مردم به شما کمک و مساعدت کرده‌اند این است که نظر ما خیلی بلند و بالاتر از این است و نظر جنابعالی هم بالاتر از این است آنها را سرکارشان ابقاء بکنید و بگذارید وظیفه خودشان را انجام بدهند واگر هم ایرادی آقای دکتر جهانشاهی دارند اینها را درحزب بگویند که بابا این چه بودجه‌ای بود که نوشتید و آبروی ما را بردید وما مجبور شدیم خودمان ایراد بگیریم احسنت ۹- تعیین موقع و دستور جلسه بعد ختم جلسه نایب رئیس- جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده فردا ساعت ۹ صبح خواهد بود دستور بقیه لایحه بودجه مجلس هفت ساعت و ده دقیقه بعداز ظهر ختم شد
نایب رئیس -مجلس شورای ملی عماد تربتی