مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ فروردین (حمل) ۱۳۰۱ نشست ۹۰
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهارم | تصمیم‌های مجلس | تصمیم‌های مجلس شورای ملی درباره نفت و گاز |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری چهارم |
مجلس شورای ملی دوره چهارم تقنینیه
مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۸ فروردین (حمل) ۱۳۰۱
نشست ۹۰
صورت مجلس یوم ۳ شنبه بیستم شهر شعبان المعظم ۱۳۴۰ مطابق بیست و هشتم حمل ایت ئیل ۱۳۰۱
مجلس دو ساعت و یک ربع قبل از غروب در تحت ریاست آقای مؤتمن‌الملک تشکیل گردید.
صورت خلاصه جلسه شنبه ۲۵ حمل را آقای امیر ناصر قرائت نمودند.
رئیس - گویا نسبت به صورت مجلس ایرادی نباشد اعتراضی نیست.
(گفته شد - خیر)
رئیس - صورت مجلس تصویب شد (خطاب به آقای حاج شیخ‌اسدالله) اظهاری دارید؟
حاج شیخ اسدالله - بلی
رئیس - بفرمایید.
حاج شیخ اسدالله - گویا اظهارات بنده در جلسه قبل درست تغبیر نشده و آقایان مقصود بنده را درست ملتفت نشده‌اند و شاید بیان بنده ناقص بوده است و مقصود بنده این بود که سرمایه نباید اسباب امتیاز اشخاص باشد این را در مقابل قانون تمام افراد مملکت اعم از سرمایه‌دار و غیرسرمایه‌دار باید متساوی باشند و الا بنده منکر و مخالف سرمایه در مملکت نیستم و معتقدم که تا سرمایه در مملکت زیاد نشود منابع ثروت مملکت به کار نمی‌افتد و عموم مردم آن استفاده که از منابع ثروت مملکت باید بکند نمی‌توانند بکنند و باید همواره سعی و کوشش کرد که در مملکت ثروت زیاد شده و در نتیجه تمام افراد مملکت مشغول کار شوند و از منابع ثروت استفاده نموده و بهره‌مند شوند والا مقصودم مخالفت با ثروت مملکت و سرمایه‌داران نبود.
رئیس - آقای تدین اظهار جنابعالی راجع به چه مسئله است.
تدین - راجع به صورت مجلس است.
رئیس - صورت مجلس که تصویب شد.
تدین - بنده توضیحی می‌خواستم بدهم اگر اجازه می‌فرمایید عرض کنم.
رئیس - نسبت به فرمایش خودتان می‌خواستند توضیح بدهید یا نسبت به اظهارات دیگران.
تدین - نسبت به اظهارات خودم می‌خواستم توضیح عرض کنم.
رئیس - بفرمایید.
تدین - لازم است عرض کنم همان طور که در آن پیشنهاد قید شده بود چون مشارالملک طرف قضیه هستند باید احضار شوند و پس از ورود ایشان محاکمه شروع شده و بعد از کشف حقیقت مجرم مجازات شود و به طوری که در ضمن عرایض خودم عرض کردم هیچ نظر شخصی نسبت به مشارالملک سرمایه‌دار و غیرسرمایه‌دار ندارم بلکه مقصود بنده و سایر آقایانی که این پیشنهاد را امضاء کردهاند فقط برای این بود که مواد قانون اساسی حفظ شده و ضمناً کشف یک حقیقتی هم بر همه شود و هر کس در این قضیه مجرم باشد بعد از ثبوت تقصیر مجازات بشود بنابراین به هیچ‌وجه نظر شخصی در بین نبود که چون مشارالملک شخص سرمایه‌داری است به این جهت ما مبادرت به این امر کردیم خیر نظر شخصی به هیچ‌وجه در کار نبوده است اما این که آقای حاج شیخ اسدالله اظهار فرمودند چون تا به حال اظهاری در این موضوع نشده البته خودشان تصدیق می‌فرمایند که هر امری یک وقت و موقع خاصی دارد تا آن موقع به خصوص نرسیده و عقل و تدبیر و تجویز و تصویب نمی‌کند که انسان آن امر را تعقیب کرده و ادامه دهد و توضیحاً عرض می‌کنم مقصود و منظور اصلی بنده و سایر آقایان که آن پیشنهاد را امضاء کردهاند بدون این که نظر شخصی در بین باشد فقط حفظ قانون اساسی بوده است.
رئیس - کمیسیون‌هایی که چند روز قبل انتخاب فرمودید اساس اعضاء آنها اعلان شده و البته به نظر آقایان رسیده است ولی چون چند نفر کسر اعضاء دارد عرض می‌کنم که در موقع مذاکره یک یک بیرون تشریف برده و شروع به انتخاب فرمایند عده کسری از این قرار است که عرض می‌کنم یادداشت بفرمایید که فراموش نشود کمیسیون داخله یک نفر کسر دارد کمیسیون عدلیه دو نفر کمیسیون مالیه دو نفر کمیسیون خارجه یک عضو کمیسیون فواید عامه دو نفر کمیسیون معارف یک نفر کمیسیون تجدید نظر در قانون انتخابات دو نفر کمیسیون رسیدگی به عملیات دوره فترت یک نفر مذاکرات که شروع شد آقایان یک یک بیرون تشریف می‌برند و انتخاب می‌کند.
مدرس - ما هیچ سابقه نداشتیم که تبادل افکار کنیم حالا تازه اعلان فرمودید.
رئیس - از چهاردهم حمل سابقه داشتید.
مدرس - کسر اعضاء را اطلاع نداشتیم حالا اعلان فرمودید.
رئیس - تفاوت نمی‌کند تلگراف تجار شیراز راجع به امر قالی مطرح است آقای محقق‌العلما (اجازه)
(از طرف جمعی اظهار شد که تلگراف مجدداً قرائت شود)
(تلگراف را به مضمون ذیل آقای منتصرالملک قرائـت نمودند)
کپیه هیأت وزرا اعظام کپیه اتحادیه تجار محترم کپیه جریده شریفه ایران توسط حضرت حجت‌الاسلام آقای محقق‌العلما ساحت مقدس دارالشورای کبرای ملی شیدالله ارکانه موضوع قالی تلگراف وزارت جلیله فواید عامه رسیده است که نظر به ترقی آتیه قالی عشور صد و دوازده فقط هر قالی جوهری مقرر شده است افسوس که توجهی به عرایض بی‌غرضانه تجار نمی‌فرمایند و عنقریب صادرات مملکت به مرتبه صفر خواهد رسید وقتی ممکن است قالی ثابت تدارک نمود که متخصصین فنی و مدارس علمی دولت تشکیل دهد جریده محترم ایران در شماره ۱۹۴ روزنامه خود می‌نویسد هشتاد کرور صادرات ایران از واردات آن کمتر است.
در این صورت دولت باید تشویق وسیعی در تدارک کسر فرمایید بدبختانه از تسهیلات کاسته بر تضییقات می‌افزایید که هیئت تجار منتظر و امیدوارند از نقطه نظر اقتصاد و حفظ تجارت داخل مفاد تصمیم دولت را در اخذ عشور جدید الغاء و عموم تجار از این تنزل راحت فرمایند در صورت تعقیب تجار مأیوس داشته تجارت فالی گسیخته خواهد شد.
رئیس - آقای محقق‌العلما (اجازه)
محقق‌العلما - بنده این قدر می‌دانم حالت تجار محترم ایران کلیتاً طوری است که جالب توجه همه آقایان نمایندگان محترم است در این چند سال اخیر به واسطه فشار و تضییقاتی که بر عموم تجار ایرانی وارد آمده حالا کی وارد آورده و البته تجار محترمی که در مجلس هستند بهتر میدانند به واسطه ترقی و تنزل برات چقدر از تجار محترم ورشکسته شده‌اند به خصوص در فارس و شیراز که متجاوز از ده نفر تجار معروف و کاری به واسطه همین صدمه که بانک بر آنها وارد آورده ورشکست شده و فاقد دارایی و هستی شدند.
تجار یک طبقه از رنجبران و یک صنف از زحمتکش‌های واقعی مملکت و مورد توجه عموم هستند که احترام آنها بر تمام افراد مردم لازم است چنانچه قانون آسمانی هم این مسئله را تأیید کرده و می‌فرماید تمام اسباب و وسایل اصلاح امور حال مردم به دست چند طبقه از خواص‌الناس است از آن جمله اول تجار را می‌شمرد تجار کسانی هستند که به عقیده بنده بر همه آقایان نمایندگان محترم بلکه بر تمام مردم لازم است به هر درجه و تا هر اندازه که ممکن است نسبت به آنها باید همراهی و مساعدت کرده و آنان را محفوظ و محرومش بدارند مثلاً من می‌شنوم حاج معین‌التجار بوشهری مدتی است تظلم می‌کند داد و فریاد می‌زنند و ما هنوز خودمان را حاضر نکرده‌ایم که به فریاد او برسیم (از طرف وکلا مشغولیم)
محقق‌العلما - مثلاً می‌شنویم آقای میرزا ابوطالب اسلامی تظلم می‌کند نمی‌دانم به دادش رسیده‌ایم.
مستشارالسلطنه - آن را هم کمیسیون عرایض مشغول است.
محقق‌العلما - پس از این هیاهو و تهاجمی که آقایان فرمودند همچو معلوم می‌شود که همه قسم حاضرند با آنها همراهی و مساعدت کنند.
آقاسید یعقوب - در حدود قانون
محقق‌العلما - البته در حدود قانون باید با آنها همراهی کرد اولاً منع قالی جوهری از سی سال قبل از طرف دولت برای این بود که می‌دیدند یک رشته مهم مال‌التجاره ایران قالی است که همه ساله به خارجه حمل می‌شود و آن هم به واسطه جوهری بودن رنگ آنها خوب به فروش نمی‌رسد و در نتیجه ضرر کلی به تجار ایرانی وارد می‌آید لذا دولت درصدد برآمد که این مسئله را تصفیه کند تا دیگر این ضرر به تجار وارد نیاید من جمله یکی از اقداماتی که دولت برای تصفیه این امر نمود منع دخول جوهر به ایران بود حتی برای منع دخول جوهر جریمه هم قرار داده‌اند من بعد هم دستوراتی با اداره گمرک داده شد که اسباب و آلات و ادواتی تهیه و تدارک کند برای این که بدانند قالی جوهری و غیرجوهری کدام است و این دو قسم را در نتیجه این آلات از هم امتیاز و فرق بدهند این ماشین‌آلاتی که اداره گمرکات برای تشخیص رنگها تهیه کرد و یک چیزی بود که وقتی قالی رنگ ثابت را هم داخل آن می‌کردند رنگ پس می‌داد معذالک تجار تحمل می‌کردند و بالاخره حالا دولت می‌خواهد هر قالی جوهری عشور ببندد و به این عنوان که چون در ممالک خارجه به فروش نمی‌رسد ضرری متوجه تجار مملکت می‌شود و حال آن که این طور نیست ما امروز می‌بینی صادرات مملکت ایران تقریباً منحصر به دو چیز شده یکی قالی و دیگری کتیرا است فعلاً هشتاد کرور به قول روزنامه ایران و نود کرور به قول بعضی از تجار محترم که حساب کردهاند کسر صادرات ایران نسبت به واردات است فقط یک رشته مهم مال‌التجار ما قالی است که تجار محترم وقت خود را در بافتن آن صرف می‌کنند و زحمت می‌کشند و بافنده قالی هم یک مشت زن و مرد دهاتی هستند که غالب نمایندگان محترم ملاحظه فرمودند و فعلاً صادرات ما جز قالی و کتیرا چیز دیگری که قابل توجه باشد نیست در هر سال مقداری از همین قالی‌ها که زحمت کشیده‌اند و شاید مثلاً ده یک رنگش جوهر باشد حمل به خارجه شده و به فروش می‌رسد و انصافاً به قیمت مناسب هم به فروش می‌رسد آن هم در مقابل این صادرات هم وارداتی از قبل عروسک و غیره داخل ایران می‌شود در این صورت بنده نمی‌دانم دولتی که ترقی ملت خودش را می‌خواهد و باید همیشه ساعی و جاهد باشد که بر صادرات مملکتش افزوده شود چرا بر قالی و کتیرا عشور و گمرک باید ببندد آن هم صد و بیست به کتیرا و صد و دوازده مالیات به قالی می‌بندد در صورتی که چنانچه فوقاً عرض شد رشته تجارت ما غیر از این دو چیز چیزی نیست که قابل باشد اگر نباشد این رشته تجارت هم از بین برود دیگر ثروتی برای تجار ایرانی باقی نخواهد ماند و در نتیجه تجارت مملکت رو به نقصان و زوال خواهد گذاشت برای جلوگیری از همین کسر صادرات است که این تلگراف از طرف تجار به ساحت مقدس مجلس مخابره شده و منحصر به همین تلگراف البته خاطر مبارک آقایان نمایندگان مستحضر است در چند ماه قبل هم از طرف تجار کرمان و فارس و اصفهان در این موضوع مذاکراتی بعمل آمد این بلژیکی رئیس گمرک بوشهر یک آدمی هست که همه از دستش شکوه و شکایت کرده بودند برای اینکه وقتی یک بار قالی تاجر وارد بوشهر می‌شد او بواسطه آن آلات و ادوات امتحانیه که تا قالی داخل در آن امر می‌کردند اگر قالی رنگ ثابت هم بود باز هم رنگ پس می‌داد امتحان می‌کرد و به این واسطه یک گمرک زیادی از این بیچاره‌ها می‌گرفت اخیراً قرار گذارده بوده که قبلاً باید اظهار نامه به اداره گمرک بفرستند و به این جهت یک مبلغی هم به عنوان جریمه از آنها می‌گرفت این بود که تجار بدبخت داد و فریاد کردند و گفتند ما در پرداخت همان گمرکی که دولت اول از ما می‌گرفت حرفی نداریم و حاضریم بدهیم ولی این شخص بلژیکی از ما اظهار نامه می‌خواهد ما که به حقایق این رنگها پی نمی‌بریم و از بطون قالی‌ها اطلاع نداریم این قالی‌ها را یک مشت زنهای دهاتی بدبخت برای اعاشه و گذراندن یومیه خود می‌بافند و ما هم از آنها خریداری نموده و به خارجه حمل می‌کنیم رئیس گمرک به این ترتیب می خوهد یک ضرر فوق العاده به ما وارد بیاورد تا اینکه بالاخره دولت این مساله اظهار نامه را رفع کرد و آیا نسبت به این عشوری که دولت می‌خواهد ببندد و تجار متظلم هستند و می‌گویند اسباب منع این دو رشته تجارت خواهد شد مسلم است تمام افراد مملکت حتی خود دولت هم حضرات تجار را واجب الملاحظه میدانند و شایسته نیست که بر این دو رشته از صادرات مملکت گمرک ببندد و یا عشوری بگیرند حالا عقیده بنده این است که دولت بجای اینکه بر این صادرات مخصوصاً قالی گمرک به بندد و خوبست گمرک را نسبت بوارداتی که جز تجمل و زینت شده بندد و همه مردم مخصوصا تجار محترم استغانه می‌کند واز مجلس شورای ملی استدعا دارند که نسبت باین تجملات و اسباب آرایش که در مملکت وارد می‌شود بذل توجهی فر مایند که رو بنقصان گذارد و کمتر پول مابه بهای این نوع چیز هائی مصنوعی از بین برود و گمان می‌کنم اگر دولت بخواهد بر واردات تجملی گمرکی ببندد همه آقایان بقدر سهم خود همراهی خواهند کرد.
رئیس-آقای ارباب کیخسرو (اجازه)
ارباب کیخسرو – راجع باین تلگرافیکه از شیراز رسیده است بنده استد عا کردم جزو دستور گذارده شود و علت عمده این استد عای بنده هم این بود که خیلی از این قبیل تظلنات از هر کس می‌رسد و در اینجا خوانده می‌شود ولی متاسفانه نتیجه گرفته نمی‌شود و وقتی هم در مجلس سئوال می‌کنم جواب مکتوم می‌ماند راپورت کمیسیون عرایض میاید ولی بعد از مدتی مسکوت عنه می‌ماند تلگراف شکایات متعدد از همه جا می‌رسد ولی نتیجه حاصل نمی‌شود این اشخاص در دارند و این درد مندان از راه‌های دو ر دست تظلم و التماس بطرف شما دراز می‌کنند زیرا شمار اطبای حاذق خود می دانند و می‌خواهند درد شان را چاره کرد و علاجی برای حال سیاه انها بفر مائید پس باید بدرد آنها رسیدگی کرده و از حال مستمند آنها آگاه شد این اشخاص در چه زمینه حرف می زدنند؟ گمان می‌کنم در یک زمینه حرف می زدنند تجارت چیز کوچکی نیست تجارت رشته حیات هر ملت و مملکت است تجارت ان چیزیست که در تحت عنوان سیاست دنیا از برای جنگها بر می‌خیزد و کشمکش‌ها می‌شود برای این که هر یک از دول می‌خواهند بر رقیب خود سبقت جسته و تجارت خود را بیشتر بسط داده و زیاد تر در اقطار عالم شروع کنند هر ملت و مملکتی می‌کوشد که اشیاء مملکت خودش را از خوب وبد از زشت وزیبا هر چه هست از مملکت خود خارج کرده و در عوض ان طلللا وارد کند و در مملکت ما بد بختانه چه می‌کنند؟ طلا را خارج می‌کند و جلو گیری از صادرات مملکتی خود می‌نمایند. این یک سیاست غریب و پولتیک عجیبی است بلی در آن ممالکی که این اقدامات را می‌کنند همه گونه وسایل آن را هم فراهم و آماده کردهاند مثلا یک واردات تجارت و یک شورای تجارتی دارند که آن وزارت تجارت و آن شورای تجارتی آن قسمی که باید و شاید بامور تجارتی خودشان را از هر حیث و هر جهت فراهم می‌کنند امابد بختانه تا مدت‌ها بود که اصلا وزارت تجارت نداشتیم و حالا هم که داریم خیلی جوان است و شروع باقدامات اساسی نکرده است پس در واقع این تهیه هائی هم که تا بحال شده از طرف خود تجار بوده و از طرف دولت در تحت هیچ عنوان تهیه و بالاخره مساعدت هائی برای پیشرفت امور تجارتی نشده است بله بدبختانه تهیه هائی که از طرف دولت‌های ما برای تجار ایرانی شده فقط نقض امضاء بوده است چنانچه می‌بینم اعلا ناتی در جراید می‌شود و دولت پیشنهاداتی می‌کند و این که هزاران تجار عاشق و طالبند که آن پیشنهادات دولت را در آغوش بگیرند اما چون متاسفانه با آنها معامله خمبی نشده بلکه همیشه نقض عهد و پیمان شده است از این جهت خود داری کردهاند و اقدام نمی‌کنند ولی امید واریم این مجلس دوره چهارم اقدامات اساسی در این باب فرموده و چنانچه آقای محقق العلماء فرمودند به بعضی مسائل از قبیل تظلم حاجی معین التجار بوشهری و غیره رسیدگی کرده و خاتمه بدهند و باید بامور هر ایرانی که بطرف ما دست حاجت دراز می‌کند رسیدگی کرده و اسباب آسایش رفاه انها را از هر جهت فراهم کنیم دیکر از مساعدت دولت این است.
قانون بایستی که از مجلس دوره سوم گذشت تعین و تصریح می‌کنید که اداره پست چه حقی باید از امانات مردم و تجار بگیرد و در مقابل این حق الضمانه که از مردم می‌گیرد اگر فرضاً یک مال التجاره و یا یک امانتی از بین رفت و سرقت شد غرامت آنرا باید تادیه نماید این هم واقعاً مسئله غریبی است که پستخانه از تجار حق الضمانه را نقداً می‌گیرد ولی وقتی که مال از بین می‌رود و سال‌ها می‌گذرد و ابدا چیزی از پرداخت غرامت در کار نیست در راپورت کمیسیون عرایض خوانده می‌شود کهکسب تکلیف از هیئت دولت شده است بالتعجب همان قانون که میزان گرفتن حق الضمانه را معین کرده است همان معلوم کرده است اگر فرضاً آن مال از بین رفت چه تکلیفی دارد و اداره پست چه باید بکند بلی قسمتی را باید بگیرد ابداً تکلیف نمی‌خواهد ولی دران قسمتی که باید تادیه کند کسب تکلیف می‌نماید با توجه کامل بنطفی که در اول افتتاح این مجلس حضرت آقای رئیس راجع بواردات و صادرات مملکت فر مودند نیز در چند روز قبل در روزی که تجدید انتخاب رئیسه شده بود مجدداً حضرت معظم الیه برای منافع ملی تشریح فر مودند که این مسئله چقدر مهم و تا چه درجه جالب توجه است گمان می‌کنم اگر توجهی به آن نطق اول بآن فر مایش چند روز قبل شان نیشد خیلی زود تر و بیشتر بتجارت اهمیت می‌داد و دران توجه و دقت می‌کردیم مقصود شان ازآن فر مایشات سعی ترویج صادرات و کاستن از واردات بوده که شاید در نتیجه قدری کسر عایدات وارده را جبران کند عجب تر چیست؟ عجب تر اینکه مجلس شورای ملی باز است و مطابق قانون اساسی وضع هر گونه مالیات مختصات مجلس شورای ملی است ما نمی دانیم این مالیات‌ها را کی وضع می‌کند و کی اعلان می‌کند بپردازید بنده مجبورم اصل قانون اساسی را بخوانم اصل شانزدهم قانون اساسی می‌گوید کلیه قوانینی که برای تائید مبانی دولت و سلطنت و انتظام مملکتی و آسایش وزارت خانه‌ها لازم است باید تصویب مجلس شورای ملی همان وزارت خانه‌هایی که خودشان می‌خواهند مالیات وضع کنند در این جا تصریح دار که نظام نامه آنها را هم مجلس باید وضع کند باز اصل ۱۸ قانون اساسی می‌گوید تصویه امور مالیه جرح و تمدید بودجه تغییر در وضع مالیات‌ها و رد قبول عوارض و دخانیات ممیزیهای که از طرف دولت اقدام خواهد شد و به تصویب مجلس خواهد بود. با این اصول صریح ما نمی دانیم کی وضع مالیات می‌کند و کی اجرا می‌نماید حقیقتاً مسئله غریبی است؟
بنده نخواستم همه را متذکر شوم ولی همین قدر عرض می‌کنم مجلس باز قانون اساسی موجود آنوقت معلوم نیست در مملکت کی وضع قانون می‌کند و کی اجرا می‌کند آمدیم بر سر مالیات و گمرکی که از قالی می‌خواهند در یافت کند گاهی صادره می‌گیرند زمانی صد دوازده وقتی صد هیجده آن هم نسبت بچه نسبت بقالی هائی که رنگ جو هری داشته باشد آنوقت یکی از این دو اصل را هم با تجار معامله می‌کند یا می‌گویند خودتان تشخیص بدهید و صورتش را بفرستید اما اگر اداره گمرک فهمید که شما اشتباه کرده‌اید از شما جریمه می‌کرد باین معنی که قالی‌ها را هم ضبط می‌کند و گمرکش را هم می‌گیرد و انوقت یک دوائی استعمال می‌کند که ان دوارا بهرنگ ثابتی بزنند تغییر می‌کند یا می‌گویند بخود ما واگذار کند که خودمان تشخیص بدهیم وقتی که خودشان یم خواهند ممیزی کرده و تشخیص بدهند باز مشخص همان دوا است که بهر نگ ثابتی بزنند تغییر می‌کند البته حق می‌دهیم بدولت که باید حتی الامکان سعی کند مال التجاره هائی که از مملکتش صادر می‌شود مال التجاره هائی خوب و بی عیب باشد که در خارجه از انها استفاده زیاد تر بشود اما این را چه وقت می‌توانند بکنند؟ وقتی که دولت بتواند یک رنگ هائی ثابتی در مملکت بعمل آورد و بتوند انها را نظیر رنگ هائ یکه در فرنگستان می‌آید جلوه می‌دهد در صورتی که تا بحال هیچ رنگی برای آنها تهیه نکرده و بدست آنها نداده است همین قدر بتجار می‌گوید خو دتان بروید رنگ پیدا کرده و برای خودتان تجارت کنید و عجب تر اینکه بتجار می‌گوید چرا این قالی‌ها را بخارجه حمل می‌کنید خوب تا در خارجه این نوع قالی طالب و خریداری نوشته باشد که کسی دستور العمل نمی‌دهد و انها خودشان دستر العمل و سفارش می‌دهند و بدون اینکه مدعی در کار باشند مطابق میل خود آنها قالی از ایران حمل شده و در آنجا به فروش می‌رسد در صورتی که نظایر این مسئله هم در دنیا زیاد تر است؟ مثلا از فرنگستان از امریکا این همه مال التجاره هائی که حمل می‌شود و در تمام دنیا به فروش می‌رسد مال التجار ه هائی است که هم خوب است و هم بد است بفر مائید در کدام یک از مملکت از خروج مال التجاره بعنوان اینکه بد است ممانعتی به عمل آمده است خود این رنگهای جوهری هم که به ایران می‌آید از ممالک خارجه می‌آید همۀ دول عالم می‌کوشند که مال التجاره‌های خود را ترویج کرد ه‌اند خوب و بد در اقطار عالم به فروش برسانند در اینجا بنده متاسفانه چیز دیگری حس می‌کنیم اقداماتی که برای مسئله قالی می‌شود فقط مسئله قالی تنها نیست مسئله کشتن و نابود کردن تجار ایرانی است هزارها مردم گرسنه در این مملکت هستند چه باید بکند؟ بیچاره کارشان در این مملکت منحصر شده بتجارت قالی و کتیرا و ضمناً لازم است عرض کنم که آقای مححق العلماء یکی از صادرات دیگر ایران را فراموش فر مودند و ان آنقوزه است و در واقع امروز تجارت و صادرات ایران منحصر بهمین سه چیز شده معذالک می‌کوشند که این جزئی هم به فروش نرسد خلاصه این است که می‌گویند هر چه از طلا و غیره دارید بما بدهید در واقع هستی و دارایی خود را به ما بدهید ولی کار بکنید و همیشه محتاج به ما باشید آیا ما باید این را بپسندیم چندی قبل وقتی که در موضوع راپورت کمیسیون عرایض اینجا صحبت شد گفته شد مظلوم کیست جمعی گفتند دولت مظلوم است و جمعی هم گفتند وکلاء هم مظلو مند بنده می گو یم نه وکلاءمظلو مند نه دولت زیرا اگر آنها اظهار مظلو میت کنند معلوم می‌شود عاجزند و باید کنار بروند مظلوم واقعی ملت است و باید آن دو دسته دیگر که باید دولت و وکلاء باشند رفع ظلم از ملت بکنند پس بنام حفظ قانون اساسی و بنام حفظ منافع مملکت قطع نظر از منافع اقتصادی زیرا منافع سیاسی مملکت مخالف با وضع و اخذ این مالیات است بنده پیشنهاد می‌کنم که این مالیات فعلا موقوف باشد تا دولت پیشنهادی در این باب به مجلس بکند آنوقت اگر دولت با ذکر دلائل خود مجلس را قانع کرد که تصویب خواهد شد والا حال سابق را دارد و ابداً نباید چیزی گرفته شود بنده در این موضوع پیشنهادی کرده و تقدیم می‌کنم و البته در موقع خودش آقایان نمایند گان هم نظریات خود را فرموده
رئیس- اقای حاج شیخ اسد الله (اجازه)
آقا شیخ اسد الله- بنده تصور نمی‌کنم کی مخالف این قضیه باشد وب طوری که آقای ارباب و آقای محقق العلماء بیان فرمودند امروز تمام جنگهائی که در دنیا می‌شود برای ازدیاد ثروت و پیشرفت تجارت است بنا براین ما نباید این تجارت ناقص را که داریم عمداً به دست خود مان نا بو د کنیم بعقیده بنده این یک تجارتی است که هیچ مانعی ندارد اگر دولت می‌خواهد از قالی جوهری ممانعت کنند پس چرا از خود جو هر یاتی که از خارجه وارد مملکت ما می‌شود جلو گیری بعمل نمی اورد همان طور که واردات آزاد است صادرات هم باید آزاد باشد بنده زیاد تر از آنچه گفته شد عرضی ندارم همیقدر بآقایان می‌خواستم تذکر بدهم که اگر در این موضوع امشب نتیجه و تصمیم قطعی گرفته نشود خیلی سوء اثر خواهد داشت و باید زیادتر رای گرفته شود که تجار از این فشار خلاصی شده و اسوده شوند
رئیس- گمان می‌کنم اقایان پس اگر مخالفی است بفر مایند اجازه خواسته‌اند تمام موافقند
ملک الشعراء-بنده مخالفم
وحید الملک- بنده هم مخالفم
رئیس- اقای امین الشریعه چطور؟
امین الشریعه- بنده موافقم.
رئیس-آقای رئیس التجار موافقند؟
رئیس التجار- بلی موافقم
رئیس-آقای آقا سید یعقوب چطور؟
آقا سید یعقوب- همه موافقند مخالف چه می‌گوید؟
رئیس- آقای وحید الملک (اجازه)
وحید الملک- بنده درست نمی دانم موضوع مخالفت با صد دوازده است بنده موافقم ولی اگر مقصود موافقت با قالی رنگ جوهری است بنده مخالفم و بنده مجبورم مخالفت خودم را با قالی خودم عرض کنم
رئیس- پس بگذارید پیشنهادات قرائت شود انوقت با هر کدام مخالف بودید اظهار بفر مائید
(آقای منتصر الملک پیشنهاد اقای ارباب کیخسرو را قرائت نمودند)
بنده پیشنهاد می‌کنم مجلس شورای ملی بمد لول اصل شانزدهم و هیجدهم قانون اساسی و اصل نود و چهار متمم قانون اساسی تصویب فر مایند بدولت اخطار شود راجع بمالیات جدید گمرکی صدور قالی وکلیه فرش آلات از ایران اعم از عنوان رنگ جو هری و غیره تا از طرف دولت بمجلس شورایعلی پیشنهاد نشده و از تصویب مجلس شورای ملی نگذشته است نباید از احدی مطالبه و دریافت شود
رئیس- پیشنهاد دیگری از آقای آقا سید قاضی (آقای منتصر الملک بمضمون ذیل قرائت کردند) بنده پیشنهاد می‌کنم که تعرفه گمرکی در قالی جوهری و غیر جوهری فرقی نداشته باشد
رئیس- گمان می‌کنم اگر پیشنهاد اقای ارباب کیخسرو را زمینه مذاکرات قرار بدهند بهتر است خود ایشان جای تردید را باقی گذارده‌اند ولی پیشنهادآقای آقا سید فاضل بطریق قطعی است.
رئیس-آقای وحید الملک (اجازه)
وحید الملک – این پیشنهاد آقای ارباب کیخسرو توضیح واضحات است یک عوارضی گرفته می‌شود در صورتی که هنوز از مجلس شورای ملی نگذشته ما باید جداً ایستادگی کرده و از دولت تقاضا کنیم مادام که این عوارض از مجلس تصویب نشده گرفته نشود تقریباً فلسفه پیشنهاد آقای ارباب یک چیزی است که بنده هم تردید ندارم ولی از طرف دیگر بنده در آنجا یک دفاعیاتی از قالی جوهری از یک چیزی که صنعت و تجارت ایران را خراب خواهند کرد مشاهده می‌کنم و لازم است در این موضوع چند کلنه عرض کنم اساساً قالی ایران از حیث ثبوت رنگ نقشه و طرح و بافت در تمام دنیا بخوبی معروف و مشهور شده است اما متاسفانه امروز بواسطه عدم ثبوت رنگ و استعمال رنگ جوهری و بالاخره بواسطه استعمال نقشه‌های بد و عدم دقت دریافت به مرور شهرتش کم شده و کم کم دارد از مقام اولیه خود می‌کاهد آقایان می‌فرمایند اگر قالی جوهری در خارجه خریدار و طالب نداشته باشد تجار عمل می‌کردند این یک دلیل منطقی است برای اینکه تجار همانطور که چیز خوب را حمل می‌کنند چیز بد را هم حمل می‌کنند منتهی جنس خوب به قیمت خوب بفروش می‌رسد و چیز بد به قیمت بد بفروش می‌رسد و اختیار هر دو هم بدست خود آقایان خود تجار است بنده عرض می‌کنم نباید قالی ایران جوهری باشد و نباید درست کنند (جمعی گفتند همچون چیزی نمی‌شود)
وحید الملک- چرا نمی‌شود سابقاً در کمال خوبی می‌شد امروز چرا باید جوهری و قلابی باشد فقط دو مال التجاره ایران بود که ما را از خارج مشهور کرده بود یکی قالی و دیگری چیزهای قدیمی و آنتیک که همه ساله مقدار کثیری به خارجه حمل می‌شد و در آنجا هم حقاً معروف بود ولی حالا هر دو اینها جوهری و مصنوعی و قلابی شده است آقایان تجار بواسطه بعضی چیزهای مصنوعی که به نام آنتیک به خارجه فرستادند بکلی چیزهای قدیمی و نفیس پانصد ششصد ساله را خراب کردند و همینطور قالی را بواسطه رنگ جوهری که در آن داخل می‌کنند بیقدر و قیمت کرده از مقامات اولیه و شهرت سابقه او بمراتب کاستند بنده بخاطر دارم در مجالس گذشته در این موضوع مذاکرات خیلی زیاد شده و در نتیجه بالاخره دخول رنگ جوهری به ایران جداً قدغن شد ولی متاسفانه از آنجا که تجارت آزاد است و هر چه هست باید حمل شود لذا رنگ جواهر هم بطریق قاچاق وارد شد و قالی جواهری هم رواج پیدار کرد و به خارجه هم حمل می‌شود حالا ما نباید به ملاحظه اینکه چون قالی مطاعی است که اعم از جوهری و غیر جوهری به خارج حمل شده و بفروش می‌رسد او را از اهمیت و حیثیت اولیه خود انداختند و قالی جواهری را رواج بدهد و نباید این اصل را معتقد شویم که چون تجارت آزاد است باید قالی جوهری هم حمل و صادر شود بنده معتقدم که دولت با تمام قوا باید درصدد جلوگیری از استعمال رنگ جوهر در کارخانجات قالی باقی برآید اما چیزی که بنده گمان نمی‌کنم بتواند جلوگیری از این موضوع کند همان تاکس صد دوازده است که گمرگ از قالی جوهری می‌گیرد بلکه عوض اینکه جلوگیری کند مثل مالیات تهدید تریاک یا بکس تشویق خواهد کرد ولی دولت اقدامی که باید بکند این است که مدتی برای این کار معین کند فرضاً شش ماه یا یک سال و ظرف این مدت اعلام کند که از انقضاء یک سال خروج قالی جوهری جداً ممنوع است و اگر حمل کند تمام کارخانجات قالی بافی آنها ضبط دولت خواهد شد ضمناً وزارت فوائد عام و تجارت که عهده دار تسویه این امر است با تمام قوای اخلاقی و مادی در این مدت باید جلوگیری از استعمال رنگ جوهر در کارخانجات قالی بافی بکند اما اخلاقاً کاری است که وزارت فوائد عامه با مساعدت وزارت خارجه می‌تواند انجام دهد و آن این است که وزارت خارجه تمام لوایح و آرتیسک‌هایی که در مقالات جرائد خارجه بر علیه رنگ جو هر نوشته می‌شود و بایران می‌آید بوزارت فوائد عامه بفرستند وانجا این مقالا را بطبع رسانده و بین همه تجار توزیع و منشر کنند ودر نتیجه کم کم به همه مردم حالی کنند که رنگ جو هر بمرور رنگ قالی را از بین می‌برد وآن را از اعتبار و حیثیت واقعی خود می‌اندازد و بانها می فماند که نباید رنگ جو هر را بهیچ وجه در قالی استعمال کنند. آنوقت وزارت تجارت توسط وزارت داخله یک سلسه قوانین و انتظاماتی را تعقیب کنند که به واسطه آن از استعمال رنگ جوهر د رکارخانه جات قالی جلو گیری بکند که پس مدتی خروج این قبیل قالی ممنوع شود.
آنوقت این یک خدمت بزرگی به تجارت قالی ایران خواهد بود آقای ارباب فر مودند اینجا مطالب و موضو ع‌های خیلی مهم می اید و مطرح می‌شود و بدون نتیجه نا تمام می‌ماند. بنده هم این را تصدیق می‌کنم و آقایان نمایندگان محترم را براپورت کمیسیون عرایض که از قبل از تعطیل عید مطرح بود تذکر می‌دهم. راپورت مزبور محتوی چهار فقره مطلب مهم بود که از طرف کمیسیون عرایض بعرض مجلس رسیده و لازم بود در اینجا قطع و فصل شود. در آن موقع فقره اول مطرح شد و تولید حرارتی هم کرد ولی بدون اینکه نتیجه حاصل شود و بدون اینکه داخل فقرات دوم و سوم و چهارم شویم راپورت مزبور را مسکوت عنه گذارده و دیگر در آن باب مذاکراتی بعمل نیاید. اگر خاطر آقایان باشد فقره سوم همان راپورت راجع به استعمال رنگ جوهر در قالی و عوارض بود کهگمرک در نظر داشت از قالی جوهری بگیرد.
بنده گمان می‌کنم این یکی از مسائلی است که در وقت باید حل و تصفیه شود در صورتی که آن شعب مسکوت عنه مانده و حالا داخل مذاکرات شده‌ایم و حالا هم عقیده دارم که این قضیه باید حل شود. اولا آن پیشنهادی که آقای ارباب کردهاند باید تصویب کرد و از یک مالیات و عوارضی که هنوز به تصویب مجلس نرسید باید جلو گیری نمود زیرا این عوارض که فعلاً اداره گمرک از قالب‌های جوهری می‌گیرند یک تحمیلات سنگینی به تجار است در صورتی که تجار مسئول این کار نیستند و تقصیری هم نداردند اگر مقصری باشد شاید دولت باشد که سابقا ضاز استعما ل رنگ جوهری در قالی جلو گیری نکرده است تجار بد بخت چه تقصیری دارد پس بایستی این مالیات عجالتاً گرفته شود و هر چه زود تر دولت تدارک یک لایحه جامع الاطراقی بکند و بمجلس شورایعلی بیاورد و درآن لایحه این دلایل و نظریاتی که بنده عرض می‌کنم مندرج باشد و بواسطه آن لایحه باید صنایع دولت را در خارجه حفظ کند منافع و حیثیت تجار و صنعت ایران را باید از هر حیث رعایت بنماید ئ از استعمال رنگ جوهری و از بافت قالی جوهری وحمل آن به خارجه کاملا جلو گیری کنند
رئیس- یک پیشنهاد دیگری رسیده است که به موجب ماده ۹۷ نظام نامه داخلی بر پیشنهاد سلبق مقدم است قرائت می‌شود و بدواً در اینیشنهاد رای می‌گیریم بعد بر می‌گردیم به آن پیشنهاد اول (آقای امیر ناصر پیشنهادآقای مستشار السلطنه را بمضمون زیر قرائت نمودند)
- مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی بنده پیشنهاد می‌نمایم که قبل از تصمیم قطعی این مطلب به کمیسیون فوائد عامه رجوع بشود تا جلب نظر دولت و وزارت فوائد عامه به مجلس تقدیم شود. مستشار السلطنه
رئیس- به موجب نظام نامه اول باید تکلیف این پیشنهاد را معین بفر مائید بعد در پیشنهاد اول مذاکره شود
آقای مستشار السلطنه (اجازه)
مستشار السلطنه- بنده بیانات آقای ارباب کاملاً تصدیق دارم شهد الله از نقطه نظر عملیات که در تجارت دارند خیلی خوب تشریح کردند و اهمیت موضوع را خاطر نشان آقایان نمایندگان محترم کردند و بندهنظر به اینکه آن اهمیت موضوع را بدرجه شایان تلقی نموده‌ام لذا این پیشنهاد را کردم که قبلاً مراجعه بکمیسیون قواعد عامه بشود و چون این قضیه خیلی مهم است و اهمیتش را همه آقایان تصدیق می فر مایند از این جهت مفصل است که بیشتر مطرح مذاکره و مدافه شود که ضمناً نظر کمیسیون هم در این باب شده باشد که اگر تصمیمی گرفته شود ز روی تعمق و تفکر باشد و نتایج سوءنداشته باشد قالی یک امتعه منحصر بفرد است ودر نظر ارو پا یی‌ها هم بی نهایت مهم است سایر امتعه ایران همان طور که آقای وحید الملک فر مودند بواسطه عدم توجه وزارت فوائد عامه کم کم از میان رفته است ولی مسئله قالی که این همه اهمیت دارد بنده می‌بینم که مجلس شورای ملی می‌خواهد طرحش را به اختصار و سهو لت خاتمه دهد در صورتی که همه آاقیان تصدیق می فر مایند کهاین قالی یگانه متاع و سر مایه ایران است و در هیچ جای دنیا نمی‌توانند بخوبی قالی ایران عمل بیاورند البته امر قالی باید کاملا اصلاح شود وآقایان فر مودن که قالی جوهری و ثابت هر دو خریدار دارند بنده تصدیق می‌کنم و خودم هم از این متاع بخصوص تجارت کردهام الته قالی که رنگش ثابت باشد بهتر است یعنی که خریداری که قالی رنگ ثابت خرید در دفعه دوم هم در صدد خریدن ان متاع بر می‌آید بر خلاف این که وقتی قالی جو هری خرید دیگر به آن تجارت خانه رجوع نمی‌کند ودولت هم هر وقت خواست که از تقلب د ر این متاع جلو گیری بکند یگانه علاج منحصر بفرد را این دانست که یک مالیاتی در آن ببندد و تصور کرده است که حمل قالی جوهری باین واسطه از میان می‌رود و قالی حمل ثابت به اروپا حمل خواهد شد در صورتی که از روی تجربه ثابت شده است که بواسطه این جلوگیری و سختی تجارت قالی شکسته شده و کم کم دارد از بین می‌رود و قالی بافی عنقریب از ایران محو می‌شود.
قالی نفیس ترین چیزهای دنیا است و بافتن ان هم منحصر به ایران است و در سایر ممالک از قبیل عثمانی و روسیه هر چه خواستند مثل ایران تهیه قالی کنند نتوانسته قالی ایران چه از حیث قماش و طرح ونقشه چه از حیث خوبی پشم که رنگ را خوب نگه می‌دارد در درجه اول است و چون در این قضیه که پیش آمده است مجلس شورای ملی باید خیلی با تمعق و دقت رای بدهد. به این جهت بنده پیشنهاد کردم که قبلا کمیسیون فوائد عامه رجوع شود و بنده یکی از اعضای کمیسیون هستم باین مطلب بیشتر اهمیت می‌دهم بعقیده من دولت نباید در همه جا یکنظر استفاده داشته باشد من جمله د رهمین قضیه قالی است که نظر استفاده منجر به خسارت کلی می‌شود پس حالا که تنها صادرات مملکت ما به همین است خوب است که در تکمیل و رفع نواقص آن بکوشیم عموده تر از همه استعمال رنگ جوهر است در قالی و از این کار هم به این ترتیب نمی‌شود جلو گیری کرد که دولت قد غن کند که جوهر نباید استعمال شود. بنده تصئر می کنماگر در کمیسیون فوائد عامه جمعی از تجار متخصص که بنده اطلاع دارم نشریف بیاورند و آاقی ارباب هم تشریف بیاورند و این مسئله بطوریکه باید و شاید مطرح شود و کمیسیون یک تصمیمی اتخاذ کند برای جلو گیری از استعمال رنگ جوهری و ترویج استعمال رنگ ثابت در قالبها یک اقدامات عملی تر بشود فعلا در بعضی از مراکز که قالی بافی است مثل حدود بختیاری و برو جرد و غیره تمام قالی‌هایش دارای رنگ ثابت است و بمحض اینکه عشور از این قالی‌ها را موقوف بداریم به یک تجارت مهم صدمنه می‌زنیم و رنگ ثابت بکلی از بین می‌رود و تمام قالی‌ها جوهری می‌شوند. و بالاخره قالب‌های جو هری هم در اروپا غیر مرغوب ورد خواهد شد این بود که لازم دیدم به عرض آقایان بر سانم که در این قضیه مهم قدری تامل بفر مایند و این مطلب به کمیسیون رجوع شود تا نظریات دولت جلب شود و از وزارت فوائد عامه که متاسفانه اطلاعات عمیقه ندارد پس اطلاع بشود و نظریات تجارت آن به آن ضمیمه شده یک را پورت جامعی به مجلس تقدیم نماید.
رئیس – آقای سید فاضل مخالفید؟
آقای آقا سید فاضل – بلی بنده به این پیشنهاد آقای مستشار السلطنه مخالفم و اگر اجازه می‌دهند آنچه بنظرم می‌رسد در اصل قضیه و راجع به پیشنهاد عرض کنم.
رئیس – اصل قضیه فعلا مطرح نیست پیشنهاد آقای مستشار السلطنه مطرح کرد.
آقای سید فاضل – با این پیشنهاد مخالفم اولا بعضی قسمتها را آقای محقق العلماء فرمودند و دیگر محتاج به تذکر نیست و البته سیادت هر مملکت بسته به تجارت آن است و مثل دو دو تا چهار تا که از وصول محققه بدیهی است همینطور هم مسلم واضح است که سیادت هر مملکت و دولت منوط بر رواج تجارت آن مملکت استو
رئیس – مسئله راجع است به ارجاع به کمیسیون
آقای سید فاضل – بلی در این موضوع هم گمانم این است که پیشنهاد آقای مستشار السلطنه عملی نیست و بالاخره منجر می‌شود به عدم نتیجه به جهت اینکه بنده به یکی از اعضای کمیسیون فواید عانع هستم کاملا اطلاع دارم که اگر آقایان هم تشریف بیاورند آنجا بصورت واردات و صادراتی که در کمیسیون است مراجعه نمایند میبنید حقیقتا خیلی رقت انگیز است و نمی‌شود بگوش شنید که وضع واردات و صادرات مملکت چیست و بالاخره آنچه با دولت در این موضوع مذاکره شد نتیجه نداشت و فعلا هم گمان می‌کنم که این پیشنهاد آقای مستشار السلطنه عدم نیتجه به این دلیل که کاری برای این تجار بیچاره و درمانده که تمام داراییشان منحصر شده به این چهرتا قالی صورت نخواهد گرفت و بخصوص با این ماشین امتحانی که وارد کردهاند که قالی ثابت را برنگ می‌کند مگر اینکه قالی سفید باشد و بالاخره همانطور که آقای ارباب بیان کردند کلیتا قالی رنگ ثابت و غیر ثابت تمام از میان می‌رود بنده عقیدهام این این است که این پیشنهاد منطقی و عملی نیست و چاره بدرد مردم ایران نمی‌کند و تقاضا می‌کنم همان پیشنهادی که خود بنده کردم آقایان نمایندگان رای بدهند که فرق بین قالی‌های جوهری و غیر جوهری در تعرفه گمرکی نباشد.
رئیس – گمان می‌کنم که مذاکرات در این پیشنهاد کافی باشد.
(گفتند کافی است)
رئیس – باید رای بگیریم به پیشنهاد آقای مستشار السلطنه که ارجاع شود به کمیسیون یا نه آقایانی که تصویب می‌کنند که ارجاع شود به کمیسیون فوائد عامه قیام نماید.(عده قلیلی قیام کردند)
رئیس- تصویب نشد. بر می‌گردیم به پیشنهاد آقای لرباب کیخسرو آقای سدسد الملک موافقید.
سدید الملک- بنده با یک قسمت آن موافق و با یک قسمت آن مخالفم.
رئیس- آقای دولت آبادی
حاج میرزا علی محمد مخالفم.
رئیس- آقای سهام السلطان
سهام السلطان- موافقم
رئیس- بفر مایید
سهام السلطان- در باب قالی جو هری و غیر جو هری اینجا مذا کراتی شد بعضی از آقایان عقیده داشتند که قالی جو هری برای تجارت مضر است و بالنتیجه تجارت قالی را از بین خواهد برد ولی آنچه بنده اطلاع دارم بعرض آقایان می رسانم چون در عراق رشته تجارت قالی زیاد و توسعه دارد قالی دارای اقسام مختلفه است امروز قالی از ذرعی سه تو مان و چهار تو مان هست الی ذرعی بیست تو مان سی تومان پنجاه تو مان قالی هائی که سنگین قیمت هستند به جاهای مخصو صه نقل می‌شوند قالی‌هایی که سبک قیمت و جوهری است برای نقاط دیگر حمل می‌شود در آنجا هائی که قالی جو هری و سبک می‌خرند قالی‌های سنگین قیمت خریدار ندارد. مثلا قالی هائی که سابقاً بطرف روسیه و حا لا بطرف بغداد حمل می‌شوند باید قیمتش خیلی ارزان باشد و باید موافق میل آنها قالی را حمل کنند اگر بدددقت ملاحظه بفر مائید می‌بینید که رنگ ثابت خیلی گران تمام می‌شود پس آن جاهایی که قالی سبک قیمت می‌خرند نقاطی است که قالی‌های ثابت ندارد ولی برای اروپا و امریکا یک ذرع قالی جو هری فرستاده نمی‌شود و موافق میل ودستو راتی که برای تجار می‌فرستند مطابق همان دستور و نقشه قالی تهیه می‌کنند. اگر چنانچه قالی جو هری قر غن شود انوقت در نقاطی که این قبیل امتعه بفروش می‌رسد دیگر قالی‌های سنگین قیمت بفروش نمی‌رسد و همچنین ممکن نیست که نقشه و د ستور یک نقطه را برای نقطه دیگر که مصرف ندارد فرستاد علاوه بر این همان طوری که آاقی ارباب اظهار فر مو دند رنگهای ثابتی که در ایران درست می‌کند غیر ممکن است که با دوا یا پارچه سفید رنگ پس ندهد.
مثلا اگر یک پارچه سفیدی را رو ی قالی‌ها ثابت بمالند هر قدر هم که رنگش ثابت باشد باز آثار رنگ در ان ثابت می‌شود چه برسد به اینکه دعوا بزند و البته هر قالی ثابت هم که باشد رنگ پس می‌دهد و باین لحاظ اسباب زحمت تجار از این حیث فراهم می‌شود تقریبا سه ۴ سال است که تجار گرفتار این او ضاع هستند و بواسطه همین جلو گیری کا رتجار ایرانی سخت است ولی برای سایرین این قدغن اسباب گشایش شده و تجارت ارو پا ئی‌ها با ایرا نی‌ها در این زمینه خیلی فرق کرده است. پس به عقیده بنده همان طور که پیشنهاد کردهاند چون این مالیا ت از طرف مجلس وضع نشده است فعلا گرفته نمی‌شود. اگر دولت دلایلی دارد که به آن دلایل می‌تواند نمایند گان را قانع کند یک لایحه جدیدی بنویسد وبه کمیسیون فوائد عامه فرستاده شود و در انجا کاملا رسیدگی نموده وانچه لازمه دقت نظر است بعمل آورده و نتیجه را به مجلس بفرستد ان وقت دراینجا در طور که صلاح و مصلحت است اقدام شود والا اگر این اقدام را بکنیم یک لطمه بزرگی به تجارت و تجار ایرانی وارد آورده‌ایم از یک طرف قالی‌های پست به فروش نمی‌رسند و قالی‌های عالی هم فرستاده نخواهد شد و از حیث یک ضرر و خسارت کلی وارد میاید و از طرف دیگر چون تجار ایرانی نمی‌توانند قالی‌های جو هری را حمل نقل کنند و در گمرک اسباب زحمت می‌شود مجبورند که تجارت خارجی را ترک کنند و این تجارت خارجی هم به ارو پایی معلوم می‌شود. این است که به عقیده بنده باین پیشنهاد رای داده و اگر دولت نظری دارد در ثانی اظهار کند
رئیس- آقای سدید الملک (اجازه)
سدید المک – بنده عرض کردم با عشوری که دولت می‌گیرد مخالفم.
رئیس- پس با پیشنهاد ارباب موافقید؟
سدید الملک- بلی موافقم.
رئیس-آقای حاجی میرزا علی محمد دولت آبادی (اجازه)
حاج میرزا محمد علی میرزا- چون بنده در کمیسیون عرایض بنده هستم و از موضوع این تلگراف آگاهی دارم لذا لازم دانستم که خاطر آقایان را کاملا تذکر بدهم باینکه سابق بر این در گمرک از قالی ثابت صدی شش می‌گرفتند و از قالی غیر ثابت می‌خواستند صد هیجده بگیرند و باین واسطه تجار تلگراف کردند که تجارت مه معطل مانده و قال یهای ما در انبارها میوسد و خراب می‌شود و استغائه کرده بودند که یک علاجی در این باب بشود از طرف کمیسیون عرایض هم اقداماتی شده و بدولت نوشته شده پس از چند روزی در جواب کمیسیون نوشته بودند که قرار شدهاست صد دوازده دریافت نمایند ما هم بر حسب معمول چیزی را که دولت به مجلس نوشته بود به شا کیان ابلاغ کردیم بعد از چند روز این تلگرافی که حالا آمده است از تجار رسیده و معلوم می‌شود که بصد دوازدهم راضی نیستند و تقاضای تجار همان صدی شش بوده یعنی همان طور یکه دولت از قا لی‌های ثابت صدی شش می‌گیرد از انی قال یها هم صدی شش بگیرد و تقاضای تجار این بود نه اینکه از قالی جو هری هیچ گمرک گرفته نشود این مطلب نحض اطلاع عرض شد اما یک نکته دیگری هم لازم بود خدمت آقایان عرض کنم این است که قالی هائیکه د رخارجه به قیمت گزاف فروخته می‌شود اغلب بواسطه دو سه کمپانی آمریکا ئی و غیر آمریکائی است که در عراق و کرمان و جاهای دیگر ی تاسیس شده است و آنها بمردم پول پیش می‌دهند که قالی ببافند و تجارت خوبی هم می‌کنند و به توسط ان کمپانی‌ها سالی چندین ملیون قالی از ایران بخارجه فرستاده شود اما قالی‌ها ئی که جو هری کم قیمت هستند اینها دست خود تجار ایرانی است و ربطی بان کمپانی‌ها ندارد خود رعایا می‌بافند و تجار میفرو شند و تجار هم حمل می‌کنند و اگر ان کمپانی‌ها اتفاقا از این قالب‌های جو هری بگیرند کم و مختصر است.
این بود که کمیسیون هم عقیده داشت باینکه نباید اصلا از این قالبها مالیات گرفت یا اینکه نهایت همان صدی شش که از قالی ثابت گرفته می‌شود از قالی جو هری نیز گرفته می‌شود – همانطور که اقایان فر مودند باید صنعت ایران را ترقی داده و جلوگیری از استعمال جوهر نمود خدمت آقایان عرض می‌کنم که همین سارجه‌ها پنبه را منی سه قران به ما میفرو شند در صورتیکه خیلی قلب و بد است و دو روز هم بیشتر دوام ندارد البته هم همه قسم جنس باید حمل شود و به عقیده بنده نباید جلو ی تجارت را گرفت ولی کوشش کرد از برای اینکه رنگ جو هری کار نکنند و رنگ قالب‌های ما را ثابت باشد حالا اگر بعضی از اقایان مایل هستند که این مالیات اصلا گرفته نشود می‌ماند ولی آنقدر رامبوق باشید که خود تجار راضی بودند از قرار صد شش بدهند و این مطلب را هم خواستهم خدمت آقایان عرض کنم – بنده معتقد به اینکه تعرفه گمرکی به این نحو که فعلا است باید اجرا شود نیستم ولی معتقدم که باید یک نظر کاملی د ران بشود و نباید گفت که کمپانی‌های خارجی که می‌آیند در این مملکت نباید دولت از انها هم فایده ببرد مثلا در عراق یا کرمان کمپانی هائی هستند که ملیو نها از همین تجارت قالی فایده می‌برند نبایستی بکلی از آن فایده هم صرف نظر کرد عقیده بنده این است که عجالتا نسبت به آن تعرفه قدیم ما دست نزنیم و همانطور که آقای آقا سید فاضل پیشنهاد کردهاند بدولت گفته شود که زیاد تر از صدی شش نگیرد یا اینکه اگر معتقدند بگرفتن گمرک و بایستی این تجارت را توسعه داد اید از تمام آنها صرف نظر کرد
رئیس- آقای سدید الملک (اجازه)
سدید الملک- بنده قبلا عرض می‌کنم هر مملکتی که صادراتش کمتر از وارداتش باشد آن مملکت استقلالش متززل است و باید کاری کرد که صادرات بر واردات فزونی پیدا کند تمام این جنگ‌های بین المللی که شکل سیلسی به خود گرفته برای تجارت است بد بختانه در مملکت ما عوض اینکه گمرک را بر اجناس لوکس و زینت ببندیم بر صادرات می‌بندیم وقتی بر واردات گمرک نیستیم همیشه پول از مملکت ما بیرون می‌رود و ۲ سال دیگر در این مملکت دیناری نیست که عوض مالیت بدهند اگر دولت گمرک را از صادرات بر دارد و درعوض بر گمرک بر واردات بیافزاید آنوقت بهتر می‌توان کار کرد بد بختانه اگر یک ایرانی مال التجاره از ایران بیاورد در داخل بحر خزر توقیف می‌شود د و نمی‌گذارند که مال التجاره وارد این مملکت بشود و گذشته از اینها این مالیات عشوری که بر قالی بسته شده است قانونی نیست زیرا کلیتاً مالیات باید از طرف مجلس شورای ملی وضع شود و من عقیدهام این است که دولتاین گمرک را از صادرات بر دارد و در عوض بر وارداتن تحمیلی و اشیاء لوکس تحمیل نماید.
رئیس- اگر آقایان موافقند چند دقیقه تنفس شود این مذاکرات اعاده شود. در این موقع جلسه برای تنفس تعطیل و پس از نیم ساعت مجدداًتشکیل گردید.
رئیس- دو نفر از اقایان نمایند گان پیشنهاد کردند قرائت می‌شود و رای می‌گیریم
(بمضمون زیر قرائت شد)
امضا کنند گان زیر پیشنهاد می نما ئیم که مذاکره راجع به قالی بجلسه روز سه شنبه مو کول شود تا در ظرف این چند روز کتابچه را که کمیسیون رسیدگی بمطالعات تجار تهیه کرده طبع و بین آقایان نمایند گان توزیع شود
رئیس- آقای آقا سید محمد باقر دستغیب (اجازه)
آقا سید محمد باقر- همه آقایاان تصدیق می فر مایند که مالیات باید تصویب مجلس باشد یعنی دولت نمی‌تواند تصویب مالیاتی بکند مگر اینکه مجلس اجازه بدهد و بدون اجازه مجلس هیچ مالیاتی صورت قانو نیت ندارد و هیچ کس هم ناید مالیات بدهد موضو عی که مطرح مذاکره است این است که فعلا مالیاتی بر قالی جو هری بسته شده است وآیا این را مجلس تصویب کرده است یا خیر؟ معلوم است که مجلس این مالیات را تصویب نکرده است تجار شکایت می‌کنند که بعد از اینکه مجلس گرفتن مالیات قالی جوهری را تصویب کرده است در حالتی که اسباب زمین خوردن تجارت ایران خواهد شد چه صورتی دارد؟ آقایان باید اینطور جواب بدهند که فعلاً گرفته شود تا بعد مجلس در این باب رسیدگی کرده و رای خودش را بدهد این خیلی منطقی و برهانی است و هیچ محتاج نیست که در مجلی مخالف یا موافقی پیدا شوئ و رای گرفته شود؟ تجار می‌گویند این مالیات به تصویب مجلس رسیده است یا خیر؟ مجلس جواب می‌دهد خیر پس باید گرفته نشود بنده عقیدهام این است که مجلس یک چیزی به هیات دولت بنویسد که چون مالیات قالی جوهری به تصویب مجلس نرسیده است بایستی مطالبه نشود تا مجلس در این باب تصمیم بگیرد؟
رئیس- آقای شیخ العراقین زاده موافقند؟
شیخ العراقین زاده- بنده در این باب اجازه نخواسته بودم
رئیس- آقای اقبال السلطان (اجازه)
اقبال السلطان- در موقع تنفس که با آقایان نمایندگان مذاکره می‌کردیم بعضی از آقایان از موضوع قالی و حقوقی که از آنان گرفته می‌شود ابداً اطلاع نداشتند و هم تصور می‌کردند که جدیداً یک مالیات یا گمرکی وضع شده در صورتی که تقریباً از سنه ۱۳۲۷ تا امروز ۱۳ سال است که مذاکره قالی پیش دولت و تجار در جریان است دولت هم تصور کرده است که قالی‌های جوهری در بازار دنیا قسمت ندارد و نکث در قیمت قالی پیدا می‌شود بدین جهت در صدد جلوگیری از صدور قالی جوهری برآمده تا اینکه رنگهای آنها ثابت گردد و آقایان تجار تصور می‌کنند که اگر مالیاتی وضع کنند و حقوقی بگیرند آنوقت تجارت قالی نکث پیدا می‌کند تا اینکه بالاخره در سال ۲۷ یک کمیسیونی منعقد کردند و در آن کمیسیون آقایان اهل خبره هم حضور داشتند و مجمع تجار تهران را که راجع به قالی اطلاع داشتند با آن کمیسیون دعوت کردند و با حضور آنها مذاکراتی نموده تجار شکایات و تظلم‌ها و حرفهای حسابی خودشان را در آن کمیسیون اظهار کردند و اعضای کمیسیون هم که یکی از آنها آقای فهیم الملک بودند جوابهایی که به تجار دادند و بعد راپورت مذاکرات کمیسیون را به هیئت وزرا تقدیم نموده و آنرا چاپ کردند و آن کتابچه الان موجود است و تمام وقایع را از اول تا آخر نوشته است مذاکرات تجار و اعتراضات آنها در آن جا هست و همچنین جوابهایی که از طرف کمیسیون بانها داده شده است در آنجا می‌باشد خوب است آقایان صبر کنند تا روز شنبه و در ظرف این چند روز آن کتابچه را طبع کنند و بین نمایندگان توزیع شود تا آقایان نمایندگان با یک اطلاع تمامی در این موضوع داخل مباحثه بشوند عجالتاً اغلب آقایان همچو تصور می‌کنند که این مالیات را دیروز وزارت فوائد عامه بر قالی وضع کرده در صورتی که موضوع راجع به سیزده سال قبل به این طرف است
رئیس- آقای کازرانی (اجازه)
آقا میرزا علی کازرونی- از فر مایشات شاهزاده معلوم شد را شانزده سل بود که می‌گرفتند و امروز تازه مطرح مذاکحره شده است البته گیرنده این مالیات بسیار عمل زشتی نموده در این موقع مجلس چه می‌تواند بکند آیا غیر از این است که بگوید چون آند تعرفه را مجلس تصویب ننمود من بعد نباید گرفته شود کار دیگری می‌تواند بکند؟ البته از طرف دولت لایحه در این باب به مجلس آمده و در اطراف آن دقت شد در صورتی که مقتضی است داده خواهد شد مقصود این است بر فرض هم این لایحه را بگذاریم تا شب شنبه در آن باب صحبت نمائیم تازه باز هم نمی‌توانیم شب شنبه رای بگرفتن این تعرفه بدهیم و باید بگوئیم فعلا نباید گرفته شود و بعقیده بنده این مسئله محتاج باین نیست که کتابچه کمیسیون طبع و توزیع شود در نزد اشخاص که در این باب تخصص دارند و مدت چندین سال است داخل این کار هستند این مسئله هم محتاج بفکر نیست این است که بطور اختصار عرض می‌کنم تجارت باید مطلقاً آزاد باشد. زیرا اگر حقیقاً قالی جو هری خریدار نمی‌داشت حمل بخارجه نمی‌نمود ان هائی که این قالی‌ها را می‌خرند می دانند که این قالی‌ها جو هری است و قیمت جو هری و غیر جو هری هم فرق دارد حالا ما بیائیم و بآنها بگوئیم چون تو نا بالغ نیستی و نمی‌فهمی بایجهت نباید قالی جو هری بخری این مسئله اجرا شدنی نیست و البته آن کسی هم که قالی می‌خرد قالی ده تو مانی را ۲۰ تو مان نمی‌خرد
رئیس- این مذاکرات که سر کار می فرمائید راجع باصل مطلب است ولی پیشنهادی که ایشان کردهاند راجع بدستور است.
آقا میرزا علی کازرانی- بسیار خوب بنده هم راجع باین پیشنهاد عرض می‌کنم که بنده عقیدهام این است که هیچ از برای مجلس فرق نمی‌کند که این است که هیچ از برای مجلس فرق نمی‌کند که این مذاکرات موکول بجلسه شنبه بشود یا نشود و با این لایحه را طبع و توزیع بکند یا نکند. خلاصه باید گفت این مالیاتی که بدون قانون گرفته می‌شود باید گرفته نشود.
رئیس-آقای فهیم الملک (اجازه)
فهیم الملک- بنده بسیار متاسفم آقایانی که باید از وضعیات تجارتی آشنائی داشته باشند هنوز درست بمفهوم آزادی تجارت پی نبرده‌اند. بهر حال چون از موضوع خارج است عرضی ندارم پیشنهادی که شاهزاده اقبال السلطان فرموده‌اند یک سابقه مفصلی دارد و چیزی نیست که بسهو لت بتوان درآن اظهار عقیده نمود آقایان می‌فرمایند مالیاتی وضع شده و سیزده سال است این مالیات گرفته می‌شود خیر ابداً این مسئله مالیات نیست اگر به راپورت آن کمیسیونی که برای رسیدگی این مسئله معین شده بود مراجعه فر مائید مالا حظه خواهید کرد که در ظرف این چندین سال دولت چندین دفعه برای اینکه از یک طرف قالی‌های جو هری موجود را خارج بکند از طرف دیگر اداراتی برای تهیه رنگهای ثابت تاسیس نماینده مهلت داده است و بهمین جهت در اغلب نقاط هم که کار خانجات قالی بافی دارد دستور گرفته‌اند و با همان مخارج رنگهای ثابت تهیه می‌نمایند مقصود این است که تمام این توضیحات در راپورت کمیسیون نوشته شده چه ضرر داده آقایان ان راپورت را مطالعه نموده تا اطلا عاتشان کامل شده و از روی دقت رای بدهند و بعد از ۱۴ سال دو سه روز هم عیبی ندارد در اطراف آن دقت بشود و اسم مالیات هم نباید در روی این مسئله گذاشت زیرا این یک جریمه است که دولت از اشخاصی که قالی جو هری از مملکت خارج می‌کنند می‌گیرد بنابراین اطلاق مالیات بر او نمی‌شود.
رئیس- راجع به پیشنهاد آقای اقبال السلطان مجلس مذا کرات را کافی نمی داند؟(گفته شد کافی است)
رئیس- را یمیگیریم پیشنهاد آقای اقبال السلطان آقایانی که تصویب می‌کنند قیام بفر مایند (اکثر نمایند گان قیام نمودند)
رئیس- اکثریت است آقای محمد هاشم میرزا از آقای رئیس الوزراء راجع بحکومت دزداب سوال دارند.
محمد هاشم میرزا- بنده این سوال را چندی قبل نمودم و انجام هم یافت حالا دیگر گمان نمی‌کنم موضوعی داشته باشد بجهت اینکه حکومت را تغییر دادند و البته در این صورت وقت مجلس هدر خواهد شد
رئیس-آقای حاج میرزا مرتضی سئوال دارند؟
حاج میرزا مرتضی- مطابق راپورتی که ایالت فارس تقدیم مقام ریاست وزراء نموده بود یک عده از سارقین فارس دستگیر شده‌اند و قلاع انها نتصرف دولت در امده است و املاک انها را خالصه نموده‌اند. می‌خواستم از آقای رئیس الوزراء سئوال نمایم که اولا ایا در مقابل مال التجاره که از تجار یزد و کرمان برده شده بهمین اندازه قناعت می‌نمایند و یا اقدامات موثر تری برای استرداد مال التجاره آنها بعمل خواهند آورد.
رئیس الوزراء- از قرار یکه را پورت رسیده چندین فقره از سرقت هائی که در محال فارس شد کشف شده و یک قسمتی از انها را به صاحبانش مسترد داشته‌اند از قراری تلگرافی که از فارس رسیده است اموالی که کشف شده یک فقره هشتصد تو مان بوده و یکفقره هم بیست و یکهزار تومان فقره دیگر هم مسئله قلاع و اراضی که ضبط شده در باب هشتصد تومان و بیست و یکهزار تومان گویا بصاحبانش مسترد شده ولی در باب کشف شده یک فقره هشتصد تو مان بوده و یکفقره هم بیست و یکهزار تومان فقره دیگر هم مسئله قلاع و اراضی که ضبط شده در باب هشتصد تومان و بیست و یکهزار تومان گویا بصاحبانش مسترد شده ولی در باب قلاع و اراضی که نتصرف دولت در آمده این تصرف برای این بوده است که از خرابی و حیف و میل محفوظ بماند و بوالی فارس دستور داده شده که یک کمیسیونی برای تخمین قیمت اموال مضبوطه انها و تهیه صورتی از اشخاص که اموالشان در خط فارس غارت شده تشکیل دهند و نتیجه را اطلاع دهند و بحکومت یزد هم دستور داده خواهد شد که انها هم صورتی ترتیب بدهند و البته بعد از اینکه این صورت تهیه شد اقدامات لازمه در استرداد اموالشان خواهد شد.
رئیس-آقای حاج میرزا مرتضی (اجازه)
حاج میرزا مرتضی- از قرار مراسله که از وزارت داخله بکمیسیون عرایض رسیده این املاک بعنوان املاک خالصه ضبط شده این است که عرض می‌کنم این اموال باید در مقابل مال التجاره هائی کا از تجار سرقت شده بانها مسترد گردد.
رئیس الوزراء- عجالتاً وقتی که در ضبط دو لت است بعنوان املاک دولتی است ولی بعد در آن باب تصمیمی اتخاذ خواهد شد و اشخاصی که خسارت دیده‌اند اگر طالب باشند عین ملک ودر صورتی که خواهند قیمت ملک به آنها مسترد خواهد شد در هر صورت این یک تصمیمی است که بعد باید اتخاذ شود
رئیس- آقای شیخ السلام نماینده اصفهان راجع به جواهرات دولتی سوالی دارند
شیخ السلام اصفهانی – راجع به جواهرات دولتی سابقا در مجلس بعضی از سولات از آقای رئیس الوزاء شد بنده آن سئوالات را نفهمیدم یک سواد راپورتی هم اخیرا از وزارت مالیه تقدیم بمجلس شده است و اصل آن راپورت از طرف آقای مرت الممالک مستوفی بیو تات داده معمولی چیزی است این است که اولا لین راپورت راجع به سه سال قبل است پس از آن چه تغییراتی روی داده ثانیا زاپورت بطور اجمال و اختصار نوشته شده راپورت مشروح تری لازم است در هر مال از آقای رئیس الوزراء سوال می نمائیم که آیا در جمع و ضبط و مصونیت جواهرات ایالتی اخیراً اقداماتی نمو ده‌اند یا خیر و بر فرض هم که اقدا ماتی فرموده باشند آیا ممکن است که اقدامات خود را به دو قسمت فرمائید که یک قسمت راجع به ضبط و مصونیت جواهرات و قسمت دیگر راجع به جمع فوری اشیاء و جواهراتی که متفرق شده است باشد مقصود این است که این دو قسمت اقدام معناً شده باشد تا این قسمت هم که موجود است در حال تزلزل نباشد.
رئیس الوزراء- در این مسئله کلیتا از طرف دولت اقدا ماتی شده است ولی فعلا نتیجه قطعی آنرا نمی‌توانم بعرض برسانم و الته در موقعی که نتیجه قطعی حاصل شد بعرض مجلس خواهد رسید.
رئیس- آقای مستشار السلطنه راجع باداره قشونی برو جرد از آقای وزیر جنگ سوالی داشتند.
مستشار السلطنه- سوال بنده از آقای وزیر جنگ منقسم به سه قسمت است قسمت اول اینکه که بموجب مراسلاتی که از برو جرد رسیده است رئیس قشون آنها از تجاز استقراض نموده البته با بودن مجلس شورای ملی و علاقه‌ای که مجلس به آسایش افراد قشون و رساندن حقوق آنها بطور مرتب دارد گمان می‌کنم این نکته هم قابل توجه باشد که تجار مملکت خصو صاً تجار برو جرد هم باید بسهم خود در امنیت و رفاه باشند قسمت ثانی سوال بنده راجع بتجار برو جرد است که یک مقدار مهمی از تریاکح انها با تاکسی که قبلاً دریافت می‌شد باندول الصاق نموده‌اند بعد از تصمیم جدیدی که وزارت جنگ راجع به تخفیف تاکس تریاک در ادارات تحدید اتخاذ نموده‌اند طبعاً آن مقدار تریاکی که با تاکس سابق باندول شده بایستی بقیمت نازل تر بفروش برسد و از اینرو ضرری متوجه انها خواهد شد بنابر این سوال می‌کنم که آیا اداره مالیات غیر مستقیم چه تکلیفی از برای ان مقدار تریاک و تجار معین نمده‌اند تا تریاک هائی را که در راه است به قیمت عادلانه بفروش برسد و ضرری متوجه تجار نشود. قسمت سوم سوال بنده راجع به بودجه وزارت جنگ است باز بعلاقهای که مجلس شورای ملی در آسایش افراد قشون دارد می‌خواستم ببینم آیا بودجه وزارت جنگ حاضر شده است یا خیر؟ در صورتی که تهیه شده باشد چه وقت تقدیم مجلس خواهد شد؟ بالاخره در این سه فقره سوال آیا ممکن است جواب هائی که بنده را اقناع بدهند یا خیر؟
وزیر جنگ – اولا راجع به استقراض که فر مودند رئیس قشون برو جرد از تجار آنها نموده صحیح است ولی لین قشون ژاندارم‌های سابق بو ده‌اند و وزارت جنگ هم مشغول رسیدگی بمحاسبات آنها می‌باشد ثانیا راجع به مالیات غیر مستقیم چون سابق در هر ولایتی یک تاکس معینی داشت مثلا در یک شهر سی و یک شاهی و در یک شهر دیگر بیست و یک شاهی و در شهر ثالث مبلغ دیگری م یگرفتند این بود که در هیئت وزراء تصمیم گرفته شد که در همه جا بطور تساوی باندول تریاک الصاق شده و برای تجاری هم که سابقاً تریاک را بقیمت سی ویکشاهی باندول کرده بودند دستور داده شد که در آتیه در مورد الصاق باندول جدید جبران خسارت آنها بشود راجع بقیمت اخیر یعنی راجع به بودجه وزارت جنگ گمان نمی‌کنم در ارسال آن تاخیری شده باشد زیرا بودجه وزارت جنگ را سه مرتبه نزد من آوردند و خودم شخصاً ایراد کردم و دو مرتبه برای تجدید نظر فرستادم و دلیل این بوده است که در وزارت جنگ اشخاص مطلعی که بتوانند بودجه ۹ ملیونی را بطور کامل در ظرف یکماه تهیه نمایند نداشته‌ایم و تاخیر ارسال آن بواسطه نواقصی آن بوده است و گمان می‌کنم در ظرف دو سه روز دیگر تهیه و تقدیم شود.
رئیس- سئوالی اقای مستشار السلطنه بطوری که در این جا ثبت شده فقط راجع به اداره قشون بروجرد بود مابقی را ضمیمه کردهاند آقای مستشار السلطنه از آقای وزیر فوائد عامه راجع بصید ماهی حلال و حرام بحر خزر سئوالی دارند.
مستشار السلطنه- مطالعات جراید بنده را مجبور نموده سئوال نمایم که آیا راجع به صید ماهی حلال و حرام در سواحل بحر خزر وزارت فواید عامه چه اقدامی نموده‌اند ایا می‌توانند نتیجه اقدامات خود را بعرض مجلس برسانند یا خیر؟
معاون وزارت فواید عامه – راجع به صید ماهی در سواحل بحر خزر اخیراً تصمیمی اتخاذ شده است که نتیجه انرا در جلسه بعد عرض خواهد کرد.
رئیس- اقای حاج شیخ اسد لله راجع ببودجه طرق و شوارع و اصلاح راه‌های شوسه سئوالی دارند
حاج شیخ اسد الله – سئوال بنده راجع ببودجه طرق و شوارع و راه‌های شوسه است که امروز در تصرف دولت است یک راه‌های شوسه را امروز دولت داراست که اگر آنها را درست توجه نماید ممکن است راه‌های دیگری در ایران از پرتو این راه‌ها برای عابر ین آماده شود آنچه که معلوم است این طرقی که در انها خرجها شده و زحمت‌ها کشیده شده در تحت تااثیر یک خراجی‌های فوق العاده که از قشون اجنبی باین مملکت وارد آمده به تصرف ایران درامده حالا شنیده می‌شود بواسطه سهل انگاری و عدم مواظبت آن راه‌ها رو بخرابی و انهدام گذارده در صورتی که حق العبور هم از عابرین دریافت می‌دارند و یک فقره از آن حق العبور همان باج راه عراق عرب است که آقای رفعت الدوله می فر مودند از اتو مبیل هم حق العبئر می‌گیرند حالا داخل آن موضوع نمی‌شویم سئوال بنده راجع بطرق و حق العبور یست که از ان گرفته می‌شود چون تا بحال هیچ بودجه راجع باین طرق به مجلس نیامده است و مجلس شورای ملی هم ابداً از ترتیب اداره طرق و شوراع اطلاعی ندارد و معلوم نیست از روی چه صورت و ماخذی این حق الصبوری گرفته می‌شود و صورت جمع و خرج آن چیست؟ خواستم از آقای معاون سئوال نمایم که آیا وزارت فوائد عامه راجع براه هائی شوسه کهرو بانهدام هست چه تصمیمی اتخاذ نمو ده‌اند؟ و بودجه ان را چه وقت بمجلس میاورند و راجع بان چه خیال دارند؟ آیا مزایده می کذارند و یا اینکه برای آن ترتیب می‌دهند.
معاون وزارت فوائد- در موضوع سو ا لاتی که بنده امشب حاضر برای جواب ان شده‌ام فقط دو فقره است یک فقره راجع به سوال نماینده محترم اقای موتمن السلطنه در موضوع راه مشهد و سیستان و فقره دیگر راجع به جواب سوال آقای کازرانی در موضوع سوال آقای مستشار السلطنه سابقاً به بنده اطلاع نداده بودند تا نظریه کامل خود را عرض کنم راجع براه شمال هم که آقای حاج شیخ اسد الله فر مودند در اطراف این مسئله خیلی مذاکرات شده و اهمیت فوق العاده کسب نمودم بقسمی که آقای وزیر فواید عامه برای اینکه شخصا رسیدگی باین امر نموده و راه شمال را معاینه کرده باشند و از ترتیب خرج ودخل اطلاع حاصل کنند چنر روز قبل مسافرتی بخطوط شمالی کردند و همان طوری که بعرض مجلس رسانیده بودند نظریه شان از این مسافرت همین بود که اطلاعات کاملی از جزئیات این امر حاصل نمودند تا در مقابل سولات آقایان نمایند گان از روی اطمینان جواب داده باشند و البته پس از مراجعت در مقابل این سوالات توضیحات کافیه خواهند داد.
رئیس- این سوال در سوم برج حوت گذشته بوزارت فواید عامه ابلاغ شده است.
آقای حاج شیخ اسد لله (اجازه)
حاج شیخ اسد الله- چنانکه آقای رئیس فر مودند دو ماه و چیزی کم می‌شود که بنده این سوال را نمودم و از طرف مقام ریاست هم بوزارت فوائد عامه برای سر کشی و اتخاذ نظریاتی برای اصلاح راه فر مودند این مسئله خودش خیلی اسباب امید واریست و انشاءالله تصمیم صحیحی تخاذ خواهند نمود. ولی آیا این قسمت را ممکن است اقای معاون جواب بفر مایند که در این مدت دخالت وزارت فواید عامه در این طرق و شوارع عایداتش چه مقدار بوده و مخارجش چه میزان و آیا یک حق ثابتی برای این را ه‌ها معین شده است یا اینکه هر اداره مطابق دستور العمل خاصی و بمیل رئیس اداره باج راه را در یافت می‌نمایند.
معون وزارت فوائد عامه- اقای وزیر فوائد عامه هم برای تحقیق همه مسائل و برای تحقیق جزئیات این امر این مسافرت را فر موده‌اند زیرا صورت آقایانی که در این خصوص بوزارت فواید عامه رسیده بود صورتی نبود که وزارتخانه را افتتاح نمایند این بود که اقای وزیر فوائد عامه این مسافرت را نمو دند واین راه هم یک راه مختصری نیست بلکه راه طولانی است که باید در اطراف آن دقت شده و بعد از یک اطلاعات کافی بعرض مجلس بر سد.
رئیس-آقای موتمن السلطنه سوالی دارند؟
موتمن السلطنه- یک قسمتی از عرایض بنده بتوسط آقای شیخ اسدلله گفته شد اما موضوع سوال اصلی بنده راجع براه خراسان است که از مشهد به ذرداب ممتد است بقراریکه اطلاع حاصل نموده‌ام این راه بکلی خراب شده است بطوریکه اگر وزارت فواید عامه بذل توجهی نسبت بآن ننماید بیم آن می‌رود که بعد از بهار بکلی عبور و مرور از آن ممتنع شود و بنده گمان می‌کنم برای اینکه این راهی کهمبلغ کلی برای ساختن آن خرج شده بکلی از بین نرود اگر وزارت فوائد عامه نسبت بان توجهی بنماید بسیار بموقع باشد این است که بنده تقاضا می‌کنم آقای معاون وزارت فواید عامه توضیح بدهند که آقا هیچ اقدامی راجع باین مسئله فرمو ده‌اند نمایند یا خیر که آیا خیال دارند این راه را اداره نمایند تا این منفعت کلی از بین نرود یا نه
معاون وزارت فوائد عامه- در این راپورتی که بوزارت فواید عامه رسیده و البته گزافی برای این راه بمصرف رسیده و وزرا تفواید عامه هم حتی المقدور از خرابی آن جلو گیری خواهد نمود. مخصو صاً در نظر دارد یک مخارج متوسطی برای مدت یکسال با حق العبور ممتدلی برای آن تعیین نموده و مبلغی هم برای اصلاحات اولیه اعتبار خواسته شود تا پس از تصویب مجلس شورای ملی بموقع اجرا گذارده شود.
رئیس- آقای کازرانی هم سوال دارند؟
آقا میرزا علی کازرانی- من باب مقدمه عرض می‌کنم که مقصود ما از این سوالات مخالف نیست بلکه تقدیم سوال از یکطرف و ایراد جواب از طرف دیگر همانطوری است که آقای زنجانی بیان فر مودند بنده اضلفه می‌کنم که غرض ما از سوال الزام است از طرفی و التزام است از طرف دیگر و بعلاوه قصد ماتسریع د رانجام مقصد است و این مختصر را مقد متاً عرض کردم حالا وارد اصل سوال می‌شوم از قراری که شنیده می‌شود راه بین شیراز و اصفهان در تصرف شخصی است موسوم به مشهدی علی اکبر کلانتر معروف به قلدر این شخص از گاری و اتو مبیل و درشکه و غیره باج را ه می‌گیرد مثلاً از اتو مبیل ۵۰ تو مان عابرین از اباده تا شیراز ایاباً و ذها باً سه تو مان و از گاری هم مبلغی در یافت می‌دارد خواستم از آقای معاون وزارت فواید عامه سوال کنم که آیا وزلرت فواید عامه چنین امتیازی باین شخص داده است یا خیر؟ و یا این را اجازه داده است که باج را ه می‌گیرند یا خیر؟
معاون وزارت خارجه- این خیر چند روز قبل به وزارت امور خارجه رسیده و همان طور که فر مودید موقعی که صد عدد روپیه بیست تو مان قیمت داشته بمامور گفته شده است روپیه را از قرار دو قران حساب بکنید و یا عین قران بگیرید ولی بعد هم قیمت روپیه ترقی کرده همین طور که می فر مایند معمول داشته و اخیراً که بماخبر رسیده مامور تذکره را منفصل نمودیم و از توضیحات خواسته‌ایم و البته پس از رسیدگی قرار مجازات او داده خواهد شد.
رئیس التجار- بنده این قسمت را فراموش نمی‌کنم که یک ماه دیگر مجددا سوال خواهد کرد که ببینم در مورد این مامور چه مجازاتی اعمال خواهد شده است.
رئیس- سواله دیگری راجع به مامور جده داشتید؟
رئیس التجار- بلی اشخاصی که امسال بمکه رفتهاند و با مامور جده ملاقات نمو ده‌اند یک تر تیباتی از اعمال او نقل می‌کنند که حقیقتا شنیدن ان باعث تعجب می‌شود گویا وزارت امور خارجه از اعمال او مطلع شده است خواستم سوال کنم به یک چنین ماموری که با اتباع ایران این طور معامله کرده مجازات داده خواهد شد یا خیر؟ و آیا وزارت امور خارجه در صدد خواهد بود یک مجازات شدیدی به او بدهد که اقلا ایرانی‌ها در سال‌های بعد راحت باشند یا نه؟
معاون امور وزارت خارجه- اولا معاهده ایران و روس که از مجلس گذشت بصحه اعلیحضرت همایونی رسیده و امضای اعلیحضرت هم باستناد همان مراسله سفارت روس بوده است. ولی در موقع مبادله معمول نیست عهد نامه باستناد مراسلات مبادله شود بلکه صحه اعلیحضرت باید باستناد مراسله باشد و همین طور هم شده است. راجع بمعاهدات تجارتی بادول قفقاز هم بطوری که خاطر سوال کننده محترم مستحضر است مدتی است آقای ممتاز الدوله و هیئتی که با ایشان بقفقاز رفتهاند در این خصوص داخل یک رشته مذاکراتی هستند و از طرف دیگر هم یک لوایح عهد نامه‌ای تهیه شده است و برای ایشان از سال شده ولی اشکالاتی در راه مذاکرات ایشان است که هنوز موفقیت کامل پیدا نکرده است ولی مذاکرات در جریاناست و از طهران هم دستورالعمل هائی کهفی مخصوصا راجع بطرح عهد نامه‌های مودت بایشان داد شده است.
ارباب کیخسرو- البته در آن قسمت که اظهار فر مودند عهد نامه باستثنا بآن مراسله امضاء شده است زفع نگرانی بنده شد. ولی در این جا بیک قسمت سوالی که بنده کردم جواب مرحمت نفرمودید و آن راجع به اموال متهویه ایرانیان بود در قفقاز که در ضمن سوال کردم آیا نماینده ایران داخل مذاکره در این قسمت شده و نتیجه گر است یا خیر؟
معاون وزارت خارجه – مخصو صاً به آقای ممتاز الدوله دستور العمل داده شده بود که تصمیمی راجع بخسارات وارده به اتباع ایران بفر مایند و ایشان یک مذاکراتی کردند و هنوز مذاکرات خو دشان نتیجه قطعی حاصل نکرده‌اند مخصو صاً نتیجه قطعی حاصل نکرده‌اند مخصو صاً دستور العمل داده شده که تکلیف خسارت وارده با اتباع ایان را معلوم نماید
رئیس- سوال دیگری راجع به عهد نامه ایران و آلمان و روسیه
ارباب کیخسرو- از قراری شنیده می‌شود در ما ه مه ۱۹۱۲ بین دوات ایران و دولت آلمان یک معاهده بسته شده است خواستم سوال کنم که این مسئله حقیقا دارد یا خیر؟ و اگر واقعیت دارد چه شده است که تا به حال به مجلس نیامده؟
معاون وزارت امور خارجه- در سنه ۱۹۱۲ عهد نامه بین ایران و آلمان مبادله نشده است فقط یک مراسله مبادله شده عهد نامه آلمان همان عهد نامه ئی است که از پنجاه سال قبل بین دولتین منعقد شد.
رئیس-آقای آقا سید یعقوب خصوصی میر عباس میر احمدی سوء داشته‌اید؟
آقای سید یعقوب- راجع بع مطلب است؟
رئیس- راجع به میر عباس بویر احمدی
آقای سید یعقوب- بلی روز نامه فارس از اسطخر و عصر آزاد تماماً این مسئله را درج کردهاند و آن اهلی اصفهان و فارس کاملاً می دانند این میر عباس یکی از عشایر و قطاع الصاق بود و در این مدت انقلابات از بویر احمد حرکت کرد در صحرای وسیع همچون در اینجا با یک عده از اشرار بویر احمدی بعضی از قطاع طلیفه شکن را از بین برو و خودش تاسیس قلعه کرده و در انجا مشغول چپاول بود تا این دفعه که قوای نظامی از شیراز برای تعقیب سارقین حرکت کرد هم او و هم اردشیر خان کشکولی را تعقیب کردند و قلعه میر عباس را ضبط کردند. در این وقت میر عباس به شیراز آمد و در قنسول خانه رفت از اینکه از قنسول خانه دستور العمل گرفت. رفت در طویله ایالت متحصن شد پس از اینکه داد فریادهای زیاد از شکایات کنندگان بلند شد قنسول دو لایحه منتشر کرده و در تحت ان دستور العمل هائی را که بمیر عباس داده بود درج کرده عناصر بیدار بعضی روز نامه جات فارس و احزاب آنجا این مسئله را فوق العاده تعقیب کردهاند که بچه مناسبت قنسول خانه راجع بیک دزد شریری که قوای دولت مشغول سر کوبی اواست مداخله می‌کند این است که بنده از وزارت خارجه سوال می‌کنم که آیا کار گذاری که شما سالی مبالغی باو مواجب می‌دهید این را بشما داده یا نداده اگر داده است باینکه روابط ما به دول خارجه روابط حسنه است قنسول‌ها در ایالات و ولایات چراآنقدر تعدی می‌کنند ودر مرکز ولایات مردم را پناه می‌دهند آخر دولت ما با تمام دول روابط حسنه دارد دولتی است مستقل و ازاد ولی در هر جا شریر و دزدی پیدا می‌شود ملجاء اش قنسول خانه است ایا دولت چه تصمیمی اتخاذ کرد برای اینکه بگوید این ملت حق استقلال دارد و قنسول خانه‌ها نباید بکسی پناه بدهند.
معاون وزارت امور خارجه- مقدمتاً عرض می‌کنم که برای این سوال بنده دو مرتبه امدم ولی گرفتاری مجلس ممکن نشد جواب عرض کنم اگر چه یک قسمت سوال راجع به وزارت داخله است فقط قسمت تحصن او بقنسول خانه کهآن هم برای مدت قلیلی بوده راجع بوزارت خارجه می‌باشد بمجرد اینکه ما از تحصن او مطلع شدیم فوراً بکار گذار دستو رالعمل دادیم و ایالت فارس و کار گذار اقداماتی کردهاند و بعد از یک مدت قلیلی او را از تحصن بیرون آورده‌اند.
رئیس-آقای مستشار السلطنه از وزارت داخله سوالی داشتید؟
مستشار السلطنه- در یکی از روز نامه‌ها دیدم که حکومت سمنان مزاحم دو نفر از رعایا شده وانها را بعنوان اینکه مسکوکات قدیمی پیدا کردهاند و توقیف و حبس نموده و با داشتن قانون مخصوص برای اینکار می‌خواستم ببینم مزاحمت حکومت برای چه بوده؟
معاونت وزارت داخله- این قضیه راجع به چند ماه قبل است یعنی تقریبا در اواخر جوزای سال گذشته یک شکایاتی رسیده بود و از اهالی مکاتباتی رسیده بود مبنی بر اینکه در یک خانه چهار کوزه سکه طلای قدیمی پیدا شده و حکومت محل صاحب آن خانه را که ضعیفه بوده جلب کرده و کسی هم که اظهار کرده بود جلب شده است و بحکومت هم یک نسبت‌هایی داده بودند که جریمه گرفته است مخصوصا مجلسی برای رسید گی مرکب از روسای تمام ادارت محل و از اشخاصی که جلب شده بودند تشکیل شد و راپورت داده‌اند که استنطاقات مفصلی شده و صورت مجلس تهیه نموده‌اند و از زمینه صورت مجلس معلوم شد که این مطالب دروغ بوده واصلا سکه کشف نشده و بکلی بی اساس بوده است.
رئیس- سوال دیگری هم از وزارت پست و تلگراف داشتید
مستشار السلطنه- البته خاطر آقای وزیر پست و تلگراف مسبوق است که در ماه سی و سوم نظام نامه اجرای قرارداد پستی ۱۹۰۶ در کنگره اتحادیه بین المللی قطع شده است که از تمبر هائی که در ملل مختلفه مصرف می‌شود که هر سری دارای تمام اشکال و تمام تمبر هائی است که در یک مملکت معلوم شده وانها جزو اموال مضبوطه هر دولتی ضبط می‌شود. از سنه ۱۹۰۶ باینطرف آنچه بنده اطلاع دارم چندین فقره تمبر از هر دولتی برای ایران فرستاده شده و وزیر مدیر کل پست مسیو مولیتر بوده و اینک شنیده می‌شود که ایشان در شرف حرکت است می‌خواستم ببینم آیا وزیر پست و تلگراف در این مورد بخصوص اقدا می کردهاند و اطلاعی دارند یا نه و ان کلکسیو نهای تمبر در دست دولت است و قیمت آنها به مبالغ زیادی تخمین شده البته مجلس شورای ملی علاقمند است این قضیه حل شود و در صورت تفریط جلو گیری شود.
وزیر پست وتلگراف- راجع به این تمبرها همان طور که فرمودند موافق معلوم برای تمام دولی که شریک در اتحاد پستی بین المللی هستند فرستاده می شوود و برای ایران هم از زمانی که پست خانه ایران در دست مسیو نوز بوده است فرستاده شده و متاسفانه تحقیقاتی که بنده در این موضوع پس از قبول مسئو لیت کردهام رضایت بخش نبو ده است این تمبرها از زمان مسیو نوز کلکسیون نشده و یک کلکسیونی که لازم بوده است در اداره پست ایران ترتیب داده شده باشد وجود ندارد و به عبارتآخری آقایان همچو تصور فر موده‌اند که این یک نوع کادو هائی است که از روسا و دیرکتورهای.....
ارباب کیخسرو- لغت فارسی بفر مائید
وزیر پست و تلگراف- یعنی از طرف مدیرهای دول برای همدیگر به اسم هدیه فرستاده می‌شود و مسلم است که این مسئله یکصورت عدم رضایتی موجود است بنده پس از این اطلاع از این مقدمه ترتیبا تی که برای مرتب کردند کلکسیو نهای مربوطه لازم بود دادم وآن دستورالعمل‌های عنقریب به موقع اجرا گذاشته می‌شود.
مستشار السلطنه- بنده اگر عرض کنم متقاعد شدم خلاف عقیده خود را اظهار کردهام بهیچ وجه متقاعد نشده‌ام زیرا این مسئله خیلی مهم است وتصدیق می فر مائید علاوه بر اینها مقدار یاشیا نفیسه که می‌باید در موزه وزلرت خانه‌ها مضبوط باشد تفریط شده بنا براین مدیر پست نسبت بسهم خودش قابل تعقیب است و البته تا این مساله تصفیه نشده مسافرت مسیو مولیتر غیر موافق خواهد بود.
رئیس-آقای سلیمان میرزا (اجازه)
سلیمان میرزا- بنده مجبورم از برای این سوال که بنظر خیلی مختصر می اید شرح مفصلی عرض کنم و گمان می‌کنم مملکت ما د رتمام دنیای مشرو طه شناخته شده و این مسئله واضح است لیکن بعضی از عملیات گاهی از اوقات شخص را به تردید می‌اندازد که شاید چنین چیزی نیست این است که عرض می‌کنم و گمان می‌کنم والا یقین دارم که مملکت مشروطه است در مملکت ماهنوز از برای مردم کمحقق نشده است که یک کسی که نو کری دارد یا یک رعیت در ملکش دارد او را نباید غلام زر خرید خود بداند همچنین اجزاءادارت نوکر روسا و زر خرید عبد وعبید مدیران ادارات نیستند هنوز این مسئله در افکار مردم داخل نشده در طهران هم در چند قدمی مجلس شورای ملی در وزارت خانه‌ها هنوز این اصل محقق نشده است چندی قبل بندهاینجا عرض کردم خوب است چند جلد قانون اساسی را مجاناً به وزارت خانه‌ها بفرستید و بگوئید این قانون اساسی است و ما باین قانون اساسی قسم خورده‌ایم یک مطالعه ومراجعه و اظهار التفاتی بفر مایند و در حین عملیات یک نظر هم به ان قانون بفر مایند وبمیل خاطر خودتان فعال مایشاء بحکم مایرید نباشید وقتی که در طهران با وجود مجلس شورای ملی یک چنین تعدیاتی می‌شود در اقصی نقاط مملکت حال مردم بیچاره که این عرایض را می‌نویسند چه خواهد بود این چگونه مسئولیتی است که ما قبول کرده‌ایم در صورتی که می‌بینیم اختیار جان و مال مستخدمین و اجزاء جزء در دست کسانی است که با پولشان زیادتر است یا درجه شان بالاتر است بدین ترتیب هم نمی‌توان گفت که قانون اساسی در یک چنین مملکتی است وما کاملا به وظایف خود عمل کرده‌ایم با حکم حکومت حق اقامت و مسافرت از رعیت سلب می‌شود یا للعجب ما اینجا نشته‌ایم ومیبینیم در روز نامه نوشته می‌شود معاون مرکزی ادره تلگراف یک پیشخدمتی را چوب می‌زند و ما تماشا می‌کنیم به کدام قانون اینگونه رفتار می‌کنند بنده از آقای وزیر سوال می‌کنم اگر معاون و مدیر وزارتخانه شان قانون اساسی را نمی دانند آنها را تغییر بدهند مملکت حق قضاوت بعدلیه داده است هیچ رئیس اداره هیچ ارباب و هیچ رئیسی حق ندارد کسی را محاکمه کند و چوب بزند چون تقصیر کرده که پیشخد مت شده و ماهی پانزده تومان می‌گیرد حالا اگر عیان زاده یا شاهزاده بود معون جرات داشت به او یک (تو) بگوید او را حضرت اشرف اقدس والا خطاب می‌کرد اما یک نفر پیشخدمت چون این القاب عجیب و غریب ندارد باید او را با یک چیز مختصری با وجود مجلس شورای ملی چوب بزنند بنده که این سوال را می‌کنم برای این است که ببینم در مقابل خلاف این قانون چه مجازاتی بمرتکب داده شده است؟ چون کسی که این خلاف قانون ا کرده معاون یا مدیر مرکز یا هر کس است ناقض قانون اساسی است جواب بفر مائید که چه اقدامی فرمو ده‌اند والا اگر از این قبیل که در مرکز و پهلوی چشم ما ولقع می‌شود جلو گیری نشود وای بحال رعایایی که در چنر فرسخ فاصله هستند البته مالکین و پولداران را از زندگانی محروم می‌کنند
وزیر پست و تلگراف- متاسفانه همانطور که نماینده محترم بیان فرمودند معاون ادراه مرکزی تلگراف خانه مرتکب همچو خلاف قانونی شده است و بنده بی نهایت متاسفم ولی باندازه‌ای که لازم بود نظ تقصیر یکه کرده است مجازاتی در نظر گرفته شده این قسمت جواب حضرت والا است ولی برای اطلاع آقایان نمایندگان عرض می‌کنم شخصی که نسبت به او بی اعتدالی شده طفلی است بسن سیزده یا چهارده سال ودر حین مواخذه ازان شخص معلوم شد که ان طفل سیلی به گوش فراش خلوت زده بود فراش خلوت ب این پسر در بیرون اطاق دستگاه مشغول جنجال بوده‌اند به این جهت این شخص یک حال عصبانی پیدا کرده و این حرکت خلاف قانونی از او سر زده حقیقت مسئله این است که می‌خواهد استغفار کند.
سلیمان میرزا- متاسفانه همان طور که تصدیق فر مودند این قضیه در چند قدمی مجلس شورای ملی اتفاق افتاده است و فرمودند طفلی بسن سیزده و نابالغ بوده است اگر اینطور است شرعا کسی نمی‌تواند طفلی را مجازات و تادیب کنند
رئیس- چرا ولی و معلمش می‌تواند
سلیمان میرزا- بلی ولی و معلمش می‌توانند نه مدیر مرکز آنهم با چوب و فلک البته آقایانی که از ترتیبات شرعی اطلاع دارند این را هم بهتر می دانند دیگر اینکه فر مودند این قضیه در تلگراف خانه اتفاق افتاده است اگر اینطور بود دیگر بد تر زیر ایشان پلیس مخفی نبوده‌اند
وزیر پست و تلگراف- پس از این مسئله می‌گذریم ما در اینجا می‌خواهیم یک اصلی بر قرار کنیم که عصبانی می‌شود هر کس که می‌تواند بزند و نمی‌تواندمعترض او شد زیرا عصبانی شد و جلوی عصبانیت خود را نتوانست بگیرد معلوم می‌شود وقتی که عصبانی مافوق قانون دولت است توی گوش هر کس می‌خواهد بزند چرا که عصبانی شده اگر این سلبقه عصبانی شدن رفع قانون می‌کنید انوقت بنده پیشنهاد می‌کنم عصبانی شده‌ها را در ادارت قبول نکنند بجهت اینکه همان طور که امروز عصبانی شده و بچه سیزده ساله رازد و فردا هم زر گوش وزیر می‌زند چرا؟ برای اینکه عصبانی شده پس شخص عصبانی را قبول نکرد تا دیگر کسی عصبانی نشود و بداند عصبانی شدن مجازات دارد و بنده این را کهه دنبال می‌کنم می‌خواهم از رو ی دانایی و اطلاع همه بدانند وزیر و وکیل شاهزاده و فقیر و پولدار و بی پول در مقابل قانون مساوی هستند و هیچ فرقی ندارد یک پیشخدمت که دازده تومان مواج داشته باشد باید توی سرش زد و برای اینکه دوازده تو مان حقوق دارد ولی اگر والی فارسی یا آذر ایجان شد چون بیشتر مواجب دارد بیشتر توانسته سر مایه جمع کند باید باو تعظیم کرد یا خیر این طور نیست هیچ کسی در مملکت مشروطه بر خلاف قانون نمی‌تواند توی گوش یک فراش یا یک رعیت بزند بنا براین بنده به آقای مزیر پیشنهاد می‌کنم د که خیلی بفوریت این شخص عصبانی را محاکمه و مجازات کند و مجازات او را مخصوصا با شرح تقصیر در روز نامه‌ها اعلان کند که چون این کار را کرده بود او را بهن محکمه مربوطه فر ستا ده‌ایم محاکمه کردیم این مجازات را معین کردند و با این مجازات رسید تا بعد از این سایر مدیران و رو سا عصبانی نشوند بدانند در مقابل عصبانی شدن مجازات است
شیخ السلام نماینده اصفهان- استغفارش درست نیست
رئیس- چون پاسی از شب گذشته است اگر آقایان موافق باشند به سوالات خاتمه دهیم.
تدین- بنده سوال فوری داشتم
رئیس- سوالات زیاد است اگر تمام اقایان بخواهند سوالاتشان را بکنند می‌بایست تا نصف شب معطل شویم طرح قانونی به امضای عده نمایندگان رسیده است قرائت می‌شود.
(بشرح زیر قرائت شد)
نظر بتولید یک حس نفع جو یانه که د رتحت تاثیر تشریفات مختلفه بشکل تحصن و تشیث به خارجیان در مملکت ما پیش امده و باعث مداخله یافتن خارجیان در داخلی مملکت و حتی قوانین موضوعه می‌باشد به علاوه یک نوع ضعف نفس و زبونی اخلاقی را در افراد مملکت و قوه مجریه مملکت اجرا می‌دارند و در غالب موارد وسیله استفاده مجرمین و محکو مین واقع شده و علی ای حال در صورت عدم تدارکات وسیله جلو گیری قابل بسط و توسعه و بالنتیجه دارای تاثیرات زشتی در جامعه تواند بود و امضاءکنندگان ذیل ماده واحده را بنام ممانعت از این حس ناشایت تقدیم مجلس شورای ملی می نایند
ماده واحده- هر کس از تاریخ تصویب این ماده بیکی از محاسن خارجه تحصن جسته یا متشبث گردد از تمام حقوق مدنی محروم خواهد بود
رئیس- بکمیسیون مبتکرات فرستاده می‌شود. جلسه آتیه روز پنجشنبه سه ساعت بغروب مانده و دستور ان والا لایحه تفسیر باصل هفتاد ونهم قانون اساسی و اگر دقت باقی راپورت کمیسیون تجدید نظر در قانون انتخابات خواهد بود.
تدین- تقاضا می‌کنم سوال بنده از آقای وزیر پست و تلگراف راجع به تمبر هائی که در پاریس کشف شده است در جلسه اتیه جزو دستور باشد.
وزیر عدلیه – لایحه قانونی تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود راجعاست به تجار متوقف ودر ضمن تقدیم این لایحه یک استد عائی می‌خواهم از مجلس شورای عالی و کمیسیون عدلیه انتخاباتش تمام شد خوب است در ظرف هفته جلسات خودشان را بیشتر از سلبق معین فر مایند و بمن اطلاع بدهند تا قوانینی که تقدیم شده است زود تر از کمیسیون بگذرد و به موقع اجرا گذاشته شود.
رئیس- آقای اقا سید محمد باقر دستغیب
آقا سید محمد باقر – راجع به مسئله سوالی که بنده از وزارت مالیه نموده‌ام قدری به نظر خودم فوری بود و موضوع عیدی بود که از بازاریان می‌گرفتند ان کسانی که شکایت کردهاند عدۀ از اهل لاله زار بوده‌اند می‌خواستم که آقای وزیر صبر بفر مایند تا اینکه سوال نمایم حالا که می فر مایند بماند برای جلسه بعد اطاعت می‌شود.
رئیس- چون ده بیست فقره سوالات دیگر شده که به سوالات جنابعالی مقدم بوده است اگر این کار را مقدم بداریم اسباب اعتراض دیگران خواهد شد تکلیف کمیسیو نها هم باید آقایان امشب معین بفر مایند چون لوایح زیادی رسیده است وقت کمیسیون‌ها تعین نشده است لوایحی از طرف وزارت مالیه راجع به تمبری و مالیات کتیرا و راجع بتشکیلات وزارت مالیه و همچنین لوایح دیگر رسیده و هنوز کمیسیون مالیه را تشکیل نفر مودند حالا که تشریف می‌برید بیرون بایستی کسری امضاء را معین بفر مائید که از پس فردا تمام کمیسیو نها مشغول کار شوند و لوایح که معطل مانده تکلیفش معین شود.
مجلس دو ساعت ونیم از شب گذشته ختم شد