مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ بهمن ۱۳۴۷ نشست ۱۰۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۷ بهمن ۱۳۴۷ نشست ۱۰۷

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۲۷ بهمن ۱۳۴۷ نشست ۱۰۷

مشروح مذاکرات مجلس ملی، دوره ‏۲۲

جلسه: ۱۰۷

مجلس در ساعت نه و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین بااجازه

آقایان مهرزاد- کریم بخش سعیدی- مهندس معتمدی- پاینده- حقشناس- رامبد- دکتر رفیعی- دکتر سعید- دکتر صالحی- دکتر غنی- دکتر کلالی- ملک افضلی- ریگی- عامری.

غائبین مریض

آقایان سرتیپ پور- فیاض- دکتر قهرمان- دکتر متین- ارسنجانی- بختیار بختیاریها- پردلی- مهندس جلالی نوری- جوانشیر- سلیمانی کاشانی- دکتر فربود- مروتی- موقر- بانو دکتر دولتشاهی.

- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر دادفر- پرفسور مخبر فرهمند- دکتر یزدان پناه

۲- بیانات قبل از دستور آقایان: دکتر دادفر- پرفسور مخبر فرهمند- دکتر یزدان پناه

رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم. آقای دکتر دادفر بفرمایید.

دکتر دادفر- هفته گذشته سعادت و زیارت آستان مبارک حضرت ثامن‌الائمه در معیت چند تن از همکاران محترم مجلس شورای ملی نصیب من شد بنده شهر مقدس مشهد را بعد از ۲۰ سال می‌دیدم و لذا خیلی علاقمند بودم که ببینم در این مدت مدیدی که از دیدار اولیه من از این شهر مقدس گذشته چه تغییرات و اصلاحاتی به وجود آمده است. گرچه ظاهراً عنوان کردن پیشرفت‌های یک شهر و مرکز یکی از استان‌های این مملکت در پشت این تریبون شاید موضوع مستقل نتواند باشد اما چون منظور از ذکر این مطلب برای نتیجه‌ای است که می‌خواهم بگیرم و برای همین نتیجه امروز مصدع می‌شوم و بر خود لازم دانستم که به عرض مجلس شورای ملی برسانم که حقیقتاً شهر مشهد شهر زیبائی شده شهر مقدس مشهد در ظرف این بیست سالی که من دیده بودم و به خصوص با توجه به آثاری که من دیدم و عملیات عمرانی که من دیدم در ظرف این چند سال اخیر آن چنان پیشرفت کرده که برای من ایرانی با توجه به وسعت عملیات عمرانی مملکت قابل توجه و حیرت‌انگیز بود (صحیح است- احسنت) پیشرفت‌های شهر مشهد را از دو نظر باید سنجید یکی از نظر اصلاحات بسیار عمیق و عمران بسیار اساسی در صحن مطهر حضرت امام رضا علیه‌السلام که واقعاً کارهایی که از نقطه نظر تعمیر رواق‌ها، تعمیر صحن‌ها، تبدیل گچ به سنگ و بتن تمام رواق و طاق با مفتول و بتن که رواق و صحن مطهر را حتی می‌شود گفت تا هزار سال دیگر از کلیه حوادث از قبیل زلزله و غیره مصون می‌دارد اساساً قابل تعجب است که چگونه حساب کرده‌اند که این اصلاحات را در صحن مطهر به‌وجود بیاورند که الحمدالله با توجه حضرت ثامن‌الائمه این اصلاحات به نحوی انجام گرفته در عین حال که استحکام مرقد مطهر مبارک را تا هزاران سال تعمیر کرده موجب آسایش و راحتی زوار را از هر جهت تأمین کرده و زیبائی حرم مقدس را فراهم آورده است (صحیح است) و لذا من می‌توانم بگویم که واقعاً آستان قدس یک خادم علاقمند با ایمان و یک خادم فداکاری پیدا کرده و بر اثر توجهات تولیت عظمی و نواب تولیت و به خصوص نایب التولیه فعلی صحن مطهر وضع خوبی پیدا کرده و آستان قدس سر و صورتی پیدا کرده است (صحیح است) اما از جهت اصلاحات شهری آنچه که مسلم است من به ضرس قاطع می‌توانم بگویم مشهد از زیباترین و بزرگترین شهرهای ایران در آینده خواهد بود با تهران اگر مقایسه شود در این شهر نقشه‌هایی پیاده شده و خیابانهایی که احداث شده حقیقتاً هر بیننده را مسحور می‌کند آقایان تعجب خواهید فرمود اگر عرض کنم از فرودگاه مشهد تا شهر مسافتی است به طول ۲ کیلومتر و هشتصد متر بلواری باز شده آسفالت و جدول بندی شده و چراغ نصب شده و در ظرف هفت ماه یک جنگلی در طرفین این بلوار که عمق این جنگل ۳۰۰ متر است و تمام جنگل درختکاری شده احداث شده است من به آقای استاندار عرض کردم که اگر در تهران بخواهند جایی را آسفالت کنند تا غلطک آسفالت را بخواهند به آنجا بیاورند هفت ماه طول می‌کشد چطور شده که شما یک جاده نه کیلومتری به عرض ۶۸ متری را هفت ماهه آسفالت و عمق ۶۰۰ متر درختکاری کردید (یک نفر از نمایندگان- قسمتی از این اقدامات مربوط به گذشته است) این البته مربوط به هفت ماه گذشته بود البته اقدامات آقای شهرستانی در شهرداری مشهد قابل تقدیر بوده که بنده بعداً عرض خواهم کرد بلواری باز شده از پارک آریامهر تا وکیل آباد که ۲۲ کیلومتر است این بلوار به عرض صد متر است و تمام باغچه بندی شده درختکاری شده، خلاصه امتداد پیدا می‌کند به جاده کمربندی مشهد به عرض ۸۰ متر که اکنون نصف بیشترش باز شده و درختکاری شده، خیابانها، فلکه، برق و آسفالت شهر مشهد همه خوب و سالم مانده است و عجیب این است با وجود اینکه امسال مشهد از نظر سرما و بارندگی دست کمی از تهران نداشت ما یک خیابان خراب و کنده شده در تمام مشهد ندیدیم و این حاکی از این است کسانی که در مشهد در کار آسفالت نظارت کرده‌اند لااقل دلسوزی بیشتری داشته‌اند (صحیح است) بنده این مسائل را از این جهت عرض کردم که ما باید دو نتیجه بگیریم اولاً اینکه وقتی انسان به شهرهایی مثل مشهد می‌رود و این اقدامات را با این اعتبار کم و با این دقت بیشتر می‌بیند اعتقادش هرچه بیشتر به این مسئله جلب می‌شود که ما در مملکت بیشتر از اعتبار و پول به مدیران لایق و دلسوز و فعال احتیاج داریم (صحیح است) و از حق نباید گذشت که آقای پیرنیا یکی از مدیران لایقی است که بحمدالله در مشهد خدمت گزاری می‌کند در فارس هم خدمت‌گزاری کرده (صحیح است) ما در تمام مملکت بیمارستان ساخته‌ایم توفیق حاصل کردیم که بیمارستان تازه ساز بیمه‌های اجتماعی را در مشهد ببینیم این بیمارستان ۲۰۰ تختخوابی است بنده شهادت می‌دهم که بنای این بیمارستان وضع ساختمانهای این بیمارستان شاید از نظر تجمل ولو کسی در تهران هم بی نظیر باشد من جزئی‌ترین ایرادی به کیفیت ساختمان آن با تمام دقتی که کردم نتوانستم پیدا کنم و این حاکی از دقتی است که مسئولین محل در ساختن این بیمارستان انجام دادند خلاصه می‌خواهم به این نتیجه برسم که آنچنان تحت تاثیر پیشرفت امور عمرانی و صرف بجای اعتبارات در مشهد قرار گرفتم که پیش خودم فکر کردم آیا شایسته نیست ما در اعتبارات عمرانی مملکت یک سیاست دیگری را در پیش بگیریم یعنی سیاست عمرانی مملکت را بر اساس در سطح مملکت و در سطح استانها قرار بدهیم و بودجه‌های عمرانی هر استان را در اختیار همان استان قرار بدهیم که از پراکندگی و دوباره کاریها که در بعضی جاها مشاهده می‌شود جلوگیری بشود چون این مسئله مسلم است آقای پیرنیا و امثال آقای پیرنیا که در اقصی نقاط و اکناف این مملکت فداکاری می‌کنند جانفشانی می‌کنند مجاهدت می‌کنند اینها خلق چیزی نمی‌کنند فقط مدیریت و مراقبت در سطح کار خودشان انجام می‌دهند اگر بخواهیم این مسأله را در سطح تمام استانهای مملکت تسری بدهیم امور مملکت پیشرفتش حیرت‌انگیز خواهد بود و واقعاً جا دارد که هیئت محترم دولت این مسأله را بررسی بکنند که آیا اساساً بودجه‌های عمرانی در سطح استان را به طور دربست اگر در اختیار استان‌ها و استانداران قرار بدهد بهتر نخواهد بود؟ مسأله جالبی که در خراسان دیدم و حقیقتاً باعث تشکر است این است که آقای پیرنیا استاندار فعلی خراسان به اعتقاد من توفیقش در جلب همکاری و موافقت مردم بوده است (صحیح است) من یک نفر از اهالی مشهد را ندیدم که از دستگاه دولت و استانداری مشهد نارضایتی داشته باشد (صحیح است) این فوق‌العاده مهم است حتی من یکی از همکاران وکالتی‌ام را که یکی از همکاران متشخص مشهد است و کاندیدای نمایندگی احزاب مخالف هم بود و بسیار مرد با شرفی است و ظاهراً بایستی از دیده انتقاد و بدبینی بنگرد به خود من می‌گفت که وجود آقای پیرنیا در این استان باعث امیدواری تمام مردم شده و این اقداماتی که در مشهد شده منحصر به مشهد نیست در تمام شهرستانهای خراسان همین اقدامات شروع شده (صحیح است) بنده غرضم از این تصدیع این بود که اولاً تشویقی شده باشد چون هیچگونه جای شبهه نیست که من در این اظهارات نسبت به آقای استاندار صاحب هیچ نظر و داعیه‌ای نمی‌توانم باشم نه حوزه وکالتی من است و نه با آقای پیرنیا آشنائی خاصی دارم و نه از ایشان توقعی دارم و نه به ایشان احتیاجی دارم اما آنچه که هست اقدامات آقای استاندار خراسان در خراسان آنچنان چشمگیر و آنچنان موجب رضایت عامه و آنچنان موجب گفتگو و گفت و شنود مردم بود که حقیقتاً بنده لذت بردم و وظیفه خود دیدم که در اینجا به استحضار نمایندگان محترم برسانم که خود این کار شاید باعث بشود سایر مأمورین دولت در خدمت‌گزاری و جلب رضایت مردم که جلب رضایت شاهنشاه آریامهر است مسابقه بگذارند و همه نگاه کنند ببینند چه کسی چکار می‌کند تا کارش سرمشق دیگران بشود و مورد تشویق مردم قرار بگیرد که بالنتیجه مورد عنایت رهبر بزرگ این مملکت هم هست (احسنت) نتیجه دومی که می‌خواستم بگیرم این است که شاید با توجه به پیشرفتی که در استان خراسان و سایر استانها حاصل شده و با توجه به بضاعت اعتباری که در اختیار استاندارها گذاشته شده آیا این مسأله که ما می‌توانیم برنامه‌های عمرانی در سطح استان را به طور کلی دیر کتیو و هدایتش را از مرکز قطع کنیم و به استان‌ها محول کنیم آیا این مساله که ما می‌توانیم برنامه‌های عمرانی در سطح استان را به طور کلی دیر کتیو و هدایتش را از مرکز قطع کنیم و به استانها محول کنیم آیا این کار درست است و باید بشود یا نه؟ به عقیده من خیلی بهتر خواهد بود اما این کار شاید احتیاج به مطالعه متخصصین و کارشناسان داشته باشد ولی حقیقتاً مسئله این است که می‌شود رویش تکیه کرد؟ البته مسائل عمرانی در سطح مملکت، مسلم است که باید نقشه‌هایی باشد که برای تمام مملکت کشیده بشود اما عملیات و کارهای عمرانی در سطح استان را باید به عقیده من به همان استانها محول کرد خوشبختانه این کار تا اندازه‌ای در بودجه مورد توجه قرار گرفته بعضی از اعتبارات عمرانی بودجه‌اش استانی تنظیم شده ولی به نظر من تنها در بودجه مملکتی کافی نیست و باید در برنامه چهارم هم در نظر گرفت و اگر لازم باشد و این کار مفید باشد حتی به قیمت تجدید نظر در برنامه عمرانی چهارم این منطق و فلسفه را باید پذیرفت به هر صورت از تصدیع خودم معذرت می‌خواهم و امیدوارم که مدیران فعال و لایق و استاندارها و تمام مأمورین دولت که در انجام وظیفه خودشان دلسوزی، جدیت، علاقمندی، تقوی و طهارت و بالاتر از همه جلب رضایت مردم و شاهنشاه را سر لوحه هدف و برنامه کار خود قرار داده‌اند موفق و مؤید باشند (احسنت).

رئیس- آقای پروفسور مخبر فرهمند بفرمائید.

پروفسور مخبر فرهمند- با اجازه مقام محترم ریاست و همکاران گرامی، اجازه می‌خواهم عرایضی که دارم بر خلاف معمول از روی یادداشت بخوانم که وقت همکاران محترم کمتر گرفته بشود. در یکی از روزنامه‌های پنجشنبه شب خواندم که با حروف درشت خیلی درشت نوشته بودند وزیر علوم در شیراز گفت «به این مغزها احتیاج نداریم! و توضیح داده بودند که این مغزها همان دیپلمه‌هایی هستند که در کنکور دانشگاه‌های کشور خودمان مردود و در خارج استاد شده‌اند» (مهندس صائبی- جناب آقای پروفسور قسمت اخیر بیاناتش را نگفتید) با کمال علاقه‌ای که به جناب ایشان دارم و ایشان را شخص وارد و بی‌نظر و منطقی می‌دانم باید تأسف بخورم که چطور چنین اظهارانی را نموده‌اند من به سهم خودم اینطور فکر می‌کنم که اولاً هر گردی گردو نیست تمام دانشجویان ما آنهائی نیستند که از بد حادثه به خارج پناه آورده‌اند و در اثر شکست در کنکور جلای وطن کرده‌اند در ثانی آیا واقعاً دوست عزیز بنده اینطور تصور می‌کنند که دانشگاه‌های خارج چه اروپا و چه آمریکا آنقدر بی‌بند و بارند که به هر کسی تقاضا کرد بدون گذراندن مدارج و امتحانات لازم درجه استادی می‌دهند؟ ثالثاً از تعداد ده دوازده هزار یا بیشتر که در خارج تحصیل کرده و می‌کنند و یا تحصیلات خود را به اتمام رسانده‌اند و شاغل هستند حداقل ده درصد یا کمتر یا بیشتر اشخاصی نیستند که کشور ما به آنها احتیاجی داشته باشد؟ (احسنت).

چرا خودمان را گول بزنیم ما در اثر بسط و توسعه فرهنگ دچار کمبود معلم هستیم پس چطور به این مغزها احتیاج نداریم به خصوص که معلم و متخصص ایرانی کالای وارداتی نیست که هر وقت بشود تهیه کرد، رابعاً آیا دوست من اینطور فکر می‌کنند که وقتی از فرار مغزها بحثی به میان می‌آید مقصود فقط مغز معمولی و عادی است؟ مسلماً اینطور نیست ایشان از هر فرد دیگری بهتر اطلاع دارند که فرار مغزها مسئله جدی و جهانی است تازه وقتی از فرار مغزها صحبت می‌شود سالم‌ترین نوع این بلیه را نام برده‌اند زیرا سرقت مغزها هم وجود دارد که به انواع لطایف الحیل و فشار و خشونت و جنایت هم دست می‌زنند که مغزهایی را بربایند البته این امر فعلاً مورد بحث ما نیست- من از این اظهار تأسف می‌کنم که وزیر محترم علوم دستخوش احساسات پاک خود شده‌اند و از آنجائی که مثل تمام ملت ایران حس ملیت و عرق وطن پرستی را به حد اعلاء دارا هستند متأسف و متأثر می‌شوند که یک مشت جوان با همه وجود خود نخواهند برای خدمت به مملکت خود تلاش کنند و مسائل مادی آنها را از راه صواب منحرف نماید ولی باید گفت که اینها جوانند فوق‌العاده حساسند و هنوز به آن درجه از کمال نرسیده‌اند که بتوانند بر احساسات خود مسلط شوند و راه حقیقی خود را انتخاب کنند اینها از کسان خود که قادرند به آنها نصیحت کنند دورند و در عوض اشخاصی با آنها نشست و برخاست دارند که به عللی از همه چیز ناراضی هستند و همه چیز را به آنها طوری وانمود می‌نمایند که آنها را برای همیشه از کار کردن و زحمت کشیدن و حتی انجام وظیفه ملی و انسانی خود باز می‌دارند لذا ما که خودمان این مراحل را دیده‌ایم نباید دردی بر درد آنها اضافه کنیم ما نباید حرفی بزنیم که قلب و احساس هموطنان خود را جریحه دار کنیم از همه اینها گذشته پدر و مادر و اولیاء این اطفال چه گناهی کرده‌اند که نه تنها ما به کمک آنها نمی‌رویم کار آنها را مشکل‌تر می‌سازیم همانطوری که قبلاً تذکر دادم اطمینان و ایمان دارم که خود وزیر علوم هم روی شدت تأثر و تأسف به چنین اظهاراتی مبادرت کرده‌اند و یقین دارم که همین امروز اگر به خود ایشان مأموریت داده شود که مسافرتی به خارج بنمایند و با همین آقایان تماس بگیند و حرفهای آنها را بشنوند و به گرفتاریهای آنها وارد شوند مسلماً طرز برخورد و تماس ایشان با این آقایان طوری خواهد بود که اولاً مقداری از نگرانی‌ها را رفع می‌نمایند و محصلین ما را برای مراجعت به وطن ترغیب می‌کنند و گو اینکه از بدو تصدی خود اقدامات لازم و سودمندی برای رفع مشکلات اولیه دانشجویانی که به ایران باز می‌گردند نموده‌اند باز هم اقدامات دیگری خواهند کرد که رفاه بیشتر آنها را تأمین نموده و رفع معطلی‌ها و دلسردی‌های اولیه را بنمایند البته چون ایشان در مسافرت بودند و برای انجام وظائف فرهنگی خود به استانهای مختلف رفته بودند مجال این را پیدا نکردم که چون و چرای قضیه را از خود ایشان تحقیق کنم و از کم و کیف قضیه باخبر شوم ولی قدر مسلم آن است که جناب ایشان در دانشگاه شیراز و شهر گل و بلبل این اظهارات را نموده‌اند که اگر من وزیر علوم می‌بودم و در شهر حافظ و سعدی با دانشجویان صحبت می‌کردم و گله‌ای هم از آنها داشتم می‌گفتم «گر بر سر چشم من نشینی نازت بکشم که نازنینی» (احسنت) یک اصل مسلم هست و آن این است که کلیه این افراد و جوانان فرزندان معنوی شما هستند همه آنها هم احتیاج به ارشاد دارند درد دل‌هایی دارند که با جزئی ملاطفت و دلسوزی به حق می‌توان طرز فکر آنها را عوض کرد همه ماها دیده‌ایم که هر وقت شاهنشاه ما مسافرتی به خارج می‌نمایند و محصلین را مورد عنایت و تفقد خود قرار می‌دهند برای مدتی یک عده از آنها که کار خود را تمام کرده‌اند و دو دل در خارج به سر می‌برند فوری عزم مراجعت می‌کنند و با میل و رغبت به وطن باز می‌گردند «چشم مسافر که بر جمال تو افتد عزم رحیلش بدل شود به اقامت» اما در اینجا این مسئله مهم هم پیش می‌آید که وقتی وزیر علوم مملکت در اثر هر عاملی اینطور اظهاراتی را می‌نمایند مسئولین امور محصلین در خارج که خود را وظیفه‌دار می‌دانند از رفتار وزیر خود تابعیت کنند طبعاً در مقابل محصلین رفتاری خواهند داشت که آنها را بیش از پیش ناامیدتر می‌کند پس من تقاضا دارم که اولاً دوست محترم من آنقدر زود رنج نباشند و درست است که روی سخن ایشان به افرادی است که در اثر گرفتاری‌های تحصیلی یا مادی یا سایر عوامل زودگذر و محرومیت از یک سرپرستی دقیق و دلسوز و مثل بچه‌های دل نازک قهر کرده‌اند و اظهاراتی می‌کنند که از ته قلب نیست پس با آنها باید به زبان خود آنها صحبت کرد و نشان داد که خطای فرزند هر چه بزرگ باشد وظیفه پدری سرپرستی خشونت و بی‌اعتنائی نیست برای اینکه اینها چه بخواهند چه نخواهند ایرانی هستند و در موقعی که خود ندانسته از صلاح و مصلحت خود دفاع کنند ما باید آنها را هدایت و راهنمایی نماییم فقط از رکن چهارم مشروطیت استدعا دارم که قدری دقت به خرج دهند و اینطور فرمایشات و گفت و شنودها را آنطور منعکس نکنند که اشخاصی که مغرض هستند از این فرمایشات و از این نوشته‌ها سوء استفاده بکنند خیلی متشکرم (احسنت).

رئیس- آقای دکتر یزدان پناه بفرمائید.

دکتر یزدان پناه- به طوری که نمایندگان محترم استحضار دارند خسارت برف و سرمای امسال در مازندران به طور کلی و در منطقه شهسوار و رامسر که منطقه مرکبات خیز شمال می‌باشد خصوصاً بی‌سابقه بوده است. بی‌سابقه از این جهت که در طی پنجاه سال اخیر این مقدار برف در شمال نیامده بود و سرمای حاصله نیز نه تنها به محصول سال جاری صدمه فراوانی وارد آورد متأسفانه باغات و درختان نیز محفوظ و مصون نماندند و اگر گفته شود که امسال از اواخر آذر ماه تا حال به جای باران دائماً برف آمده و هم‌اکنون نیز برف می‌بارد عین حقیقت است. البته از همان ابتدای امر از طرف شاهنشاه آریامهر اوامر مؤکدی برای کمک به مناطق خسارت دیده صادر گردید و از طرف مسئولین دولت نیز گزارشاتی در این خصوص تهیه و ارسال شده است بنده به سهم خود از جناب آقای نخست وزیر تشکر می‌کنم که در اجرای اوامر صادره در کمیسیون بودجه موافقت فرمودند که تبصره پیشنهادی دولت به صورتی تنظیم شود که باغداران خسارت دیده شمال نیز از اعتبارات پیش‌بینی شده در سال ۴۸ بتوانند استفاده کنند. نکته‌ای که ذکر آن لازم است و از نمایندگان دولت که اینجا حضور دارند خواهش می‌کنم توجه فرمایند موضوع وام‌های کشاورزی است. هم اکنون از طرف بانک کشاورزی وزارت دارائی و وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی نمایندگانی برای ارزیابی خسارت وارده در شمال مشغول رسیدگی هستند وام کشاورزی اصولاً به خلاف وام‌های صنعتی و تجاری دارای طبیعت جداگانه ایست به این معنی که چون محصولات و تولیدات کشاورزی عموماً در معرض آفات آسمانی و زمینی است چه از نظر میزان و چه از لحاظ مدت و چه از لحاظ بهره باید همواره توأم با تسهیلاتی باشد در خیلی جاها اصلاً برای اعطای این قبیل وامها سازمانهای تخصصی به‌وجود می‌آیند تا با دادن تسهیلات کافی به کشاورزی و تولیدات کشاورزی کمک واقعی بنمایند و با در اختیار گذاشتن تسهیلات سطح تولیدات بالا آورده شود من خواهش می‌کنم جناب آقای دکتر معتمد وزیری به این نکته‌ای که در این خصوص عرض می‌کنم توجه فرمایند که به مقامات ذیربط و مخصوصاً بانک کشاورزی که فعلاً در زمینه اعطای وامهای کشاورزی وظایفی دارد و همواره کمک مؤثری برای کشاورز بوده است گزارش بفرمایند. الان مأمورین بانک مسئول برآورد خسارت هستند اگر قرار بشود بانک وامهای سر رسیده باغداران خسارت دیده را با همان شرایط معمولی و همان بهره نسبتاً زیاد تمدید بکند یا وام جدیدی که پرداخت می‌شود با همین شرایط باشد قبول بفرمائید که برای کشاورز مفید فایده نخواهد بود حتماً باید مقامات مسئول بانک و شورای عالی در این قبیل موارد تسهیلات بیشتری را در نظر بگیرند. در کشور ما معمول است که می‌گویند کشاورزی کاری نیست که درآمد مکفی به کشاورز بدهد بنده تصور می‌کنم یکی از علل مهم آن نرخ زیاد بهره و خسارت تأخیر تأدیه و مدت کوتاه وام است خواهش من این است که این موضوع مورد توجه واقع بشود که کشاورز شمالی یا جنوبی فرق نمی‌کند همه مردم این مملکت هستند در نتیجه بتواند به زندگی خود سر و سامانی داده و احساس کند که کار کشاورزی کار مفیدی است بنده بار دیگر از جناب نخست وزیر و سایر مسئولین امر که در اجرای اوامر ذات مبارک ملوکانه در مورد کمک به خسارت دیدگان شمال مساعدت فرمودند سپاسگزارم (احسنت).

- تصویب صورت جلسه

۳- تصویب صورت جلسه

رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور

۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور

رئیس- وارد دستور می‌شویم گزارش شور اول لایحه راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه ۲۴ بهمن ماه ۱۳۴۷ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۹۶۸۷ مورخ ۲۲ /۱۱ /۱۳۴۷ دولت راجع به تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور را که به شماره ۶۹۴ چاپ گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه تحصیل اعتبار جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور

ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود به منظور تقویت نیروهای دفاعی کشور تا هم ارز مبلغ بیست میلیارد ریال یک جا یا به دفعات از هر منبع یا منابعی که به مصلحت تشخیص دهد در هر مورد با بهره‌ای که از بهره متداول تجاوز نکند وام یا اعتبار تحصیل نماید. قرارداد راجع به مدت و سایر شرایط وام یا اعتبار پس از تصویب هیئت وزیران قابل اجرا خواهد بود. مصرف وام یا اعتبار مزبور مشمول قانون محاسبات عمومی و آئین‌نامه معاملات دولتی نمی‌باشد.

مخبر کمیسیون دارائی- خسروی کردستانی.

گزارش شور اول از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۲۴ بهمن ماه ۱۳۴۷ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه جهت تقویت نیروهای دفاعی کشور را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون دارائی را تایید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است تیمسار سرلشکر همایونی تشریف بیاورید.

سرلشکر همایونی- نکته‌ای که همه خانمها و آقایان محترم در آن اتفاق نظر دارند لزوم تقویت نیروی دفاعی کشور در این جان پر آشوب و منطقه ناآرام خاورمیانه می‌باشد (صحیح است) زیرا آرامش و ثبات کشور ما که لازمه هرگونه ترقی و پیشرفت در زمینه سیاسی اقتصادی و اجتماعی است در درجه اول به تقویت نیروی دفاعی کشور و استحکام مرزها بستگی دارد (صحیح است) به فرموده شاهنشاه آریامهر تا زمانی که سازمان ملل متحد برای صلح جهانی قدرت کافی نیافته و خلع سلاح عمومی با تضمین کافی جهت حفظ امنیت و استقلال کشورها تحقق نیافته تقویت نیروی دفاعی برای حفظ و حراست مرزها و تأمین امنیت و آرامش داخلی نخستین و بالاترین وظیفه هر فرد ایرانی است (صحیح است) خوشبختانه پیشرفت‌هایی که در تمام شئون کشور به خصوص نیروهای مسلح شاهنشاهی تحت توجهات شاهنشاه آریامهر به عمل آمده این نیروها با روحیه عالی قابلیت رزمی زیادی از حیث آموزش در سطوح مختلف و اسلحه و وسائل و تجهیزات به دست آورده‌اند به طوری که در رژه ۲۱ آذر ملاحظه فرمودید نیروها با اسلحه و وسایل مدرن مجهز شده‌اند مثلاً قسمتی از نیروی هوائی شاهنشاهی با هواپیمای جت فانتوم مجهزند که با سرعتی متجاوز از دو برابر سرعت صوت می‌توانند خود را به میدان نبرد هوائی برسانند با مجهز بودن هواپیما و ورزیدگی و از خودگذشتگی خلبان‌ها و قابلیت کادر ستادی و فرماندهی دفاع از آسمانهای کشور کاملا میسر است بدیهی است در مقابل وظایف سنگینی که در دفاع و حفظ استقلال و تمامیت کشور به عهده نیروهای مسلح شاهنشاهی گذاشته شده قابلیت رزمی این نیروها با در نظر گرفتن اوضاع و احوال برون مرزی باید روز به روز توسعه یافته و استحکام و آمادگی بیشتری جهت حفظ امنیت و صیانت میهن عزیز به عمل آورده شود (صحیح است) لذا اعتباراتی که قبلاً برای این منظور به وسیله قوانینی که از طرف مجلسین به تصویب رسیده و اختصاص داده شده با رعایت صرفه و صلاح دولت به مصرف تهیه و سفارش بهترین اسلحه و وسایل و تجهیزات رزمی رسیده و می‌رسد و چون اکثر سفارش‌هایی که به کارخانه‌های معظم می‌رسد زودتر از ۲ الی سه سال آماده تحویل نمی‌گردد قهراً بایستی سفارشات زودتر انجام بگیرد همچنان که در متن لایحه تقدیمی از نظر خانمها و آقایان محترم می‌گذرد هیچ گونه قیدی که این احتیاجات دفاعی از مملکت خاصی خریداری شود به اتکای سیاست مستقل ملی در بین نیست بلکه از هر کشوری که این وسائل مورد احتیاج از حیث ماتریل و شرایط فنی و سایر خصوصیات بهتر تشخیص داده شود خریداری می‌گردد. این بود مختصری از اهمیت وجودی لایحه تقدیمی که خواستم به عرض خانم‌ها و آقایان محترم برسانم (احسنت).

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. در ماده واحده نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دادگستری

۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر دادگستری

رئیس- جناب آقای پرتو بفرمائید.

پرتو (وزیر دادگستری)- نمایندگان محترم به خوبی آگاهند که در اجرای قانون اصلاح قانون منع کشت خشخاش که از سال ۱۳۳۸ در کشور جاری و ساری است عده‌ای از افراد به زندان‌های طویل المدت محکوم و خانواده‌های زیادی پریشان شدند. پر بودن زندانها دلیل بر این بود که مأمورین مبارزه با مواد مخدر و مراجع قضائی وظایف خود را به نحو احسن انجام داده‌اند ولی به علت نارسائی‌هایی که در این قانون بود یعنی بیشتر کسانی که فعلاً در زندان حکم درباره آنها اجرا می‌شود افرادی بودند مزدور و آلت فعل و فعلاً هم از کرده خود پشیمان هستند اطفال آنها در مدتی که در زندان بودند بی‌سرپرست بودند (صحیح است) و بیشتر این خانواده‌ها متلاشی شده‌اند (صحیح است) نان آور آنها رابطه اش با اجتماع آزاد ما قطع شده و جامعه این شخص را به عنوان یک مطرود می‌شناسد و داغ باطله به پیشانی او خورده از آنجا که شهریار مفخم ما شاهنشاه آریامهر همیشه حامی درماندگان هستند به دولت اوامری صادر فرمودند که مطالعاتی بشود و فکری به حال این عده بشود تا شاید عده‌ای که مزدور بودند و عده‌ای که پشیمان و نادم از کرده خود هستند بتوانند از زندان آزاد بشوند و در مقابل مجرمین اصلی که موجب اشاعه این سم مهلک مخصوصاً در بین نسل جوان مملکت هستند به اشد مجازات محکوم بشوند و نه تنها از این آزادی برخوردار نباشند بلکه در آتیه تصمیمات شدیدتری به موجب قانون برای آنها در نظر گرفته شود. در اجرای اوامر ملوکانه دولت لایحه‌ای تنظیم کرده و قبل از آنکه بنده تقدیم مقام ریاست کنم لازم می‌دانم رئوس مطالب این لایحه را به استحضار نمایندگان محترم برسانم. کلیه کسانی که تا تاریخ تقدیم این لایحه یعنی امروز در زندانها هستند اعم از اینکه به حکم قطعی منتج نشده باشد و تحت تعقیب کیفری باشند اعم از حبس و جریمه از زندان آزاد می‌شوند (احسنت) البته این حکم کلی است و استثناهائی به این حکم کلی وارد است همه آزاد نخواهند شد همه از این عفو استفاده نخواهند کرد در بین این محکومین و زندانیان افرادی هستند که به طریق بی‌شرمانه مرتکب اعمال شرم‌آوری شدند و خرید و فروش مواد مخدر را وسیله ارتزاق خود قرار داده‌اند و برای سودجوئی بیشتر نسل جوان ما را به این سم مهلک مبتلا کرده‌اند این عده افراد به هیچ وجه از این لایحه استفاده نخواهند کرد آن عده چه کسانی هستند کلیه کسانی که تریاک یا هروئین و مرفین را به کشور وارد کرده یا کلیه کسانی که هروئین و مرفین را در کشور بسازند به هیچ وجه از این قانون استفاده نخواهند کرد کلیه کسانی که مسلحانه مرتکب قاچاق تریاک و مواد مخدر شده‌اند محرومند از برخورداری از این قانون، کلیه کسانی که بیش از ۵ کیلو تریاک یا ۲۵۰ گرم مرفین و هروئین از آنها کشف شده باشد از این قانون استفاده نخواهند کرد مستحضر هستید که عده‌ای پس از سپری شدن مدت زندانشان به علت عدم پرداخت جریمه قانونی تا ۵ سال باید در زندان بمانند این افراد آزاد می‌شوند، کلیه کسانی که قسط بسته‌اند که این جریمه قانونی را بپردازند یا خودشان مستقلاً و مستقیماً یا با واسطه نسبت به تعهدات پرداخت شده شان در گذشته و تعهداتی که در آتیه باید بپردازند این جریمه وصول نخواهد شد موضوع قابل توجه این است که حبس ۶۱ روز به بالا دارای یک آثار تبعی است که اگر این مجازات جنحه باشد تا ۵ سال و اگر جنایت باشد تا ده سال به اعاده حیثیت نائل نمی‌شوند معنی این مطلب این است که کلیه راه‌های شرافتمندانه زندگی به روی این شخص نادم و پشیمان بسته است اگر راننده تاکسی می‌خواهد بشود گواهی حسن پیشینه می‌خواهند اگر پروانه کسب بخواهد بگیرد گواهی حسن پیشینه باید داشته باشد وقتی می‌بیند تمام راهها به روی او بسته است ناگزیر برمی‌گردد به راه سابق برای اینکه زندگی را ادامه بدهد برای این دسته که از این قانون استفاده می‌کنند پیش‌بینی شده که بلافاصله پس از آزادی از زندان بتوانند مثل یک فرد آزاد زندگی شرافتمندانه‌ای برای خودشان درست کنند و هیچ گونه آثار تبعی و کیفری برای این دسته افراد نباشد (احسنت) ولی شدت مجازاتی که قائل هستند برای کسانی است که از این نعمت برخوردار می‌شوند از این عنایت کریمانه شاهنشاه برخوردار و منتفع می‌شوند ولی باز به دنبال این کار بروند از این اشخاص اگر تا صد گرم تریاک یا دو گرم مرفین و هروئین کشف شود به مجازات اشد در قانون منع کشت خشخاش محکوم می‌شوند ولی اگر از این ارقام بیشتر در نزد آنها کشف شود به اعدام محکوم می‌شوند (احسنت) کلیه کسانی که برای بار اول حتی وقتی که از این قانون استفاده نکرده باشند مرتکب وارد کردن مرفین و تریاک و هروئین بشوند یا مرفین و هروئین را در کشور بسازند رسیدگی به جرایمشان در صلاحیت دادگاه‌های نظامی است کلیه کسانی که از این عفو برخوردار شوند اگر بار دیگر مرتکب این اعمال شرم‌آور شوند رسیدگی به جرایم آنها هم در دادگاه‌های نظامی رسیدگی می‌شود این بود رئوس مطالبی که لازم دانستم به استحضار نمایندگان محترم برسانم با اجازه خانمها و آقایان لایحه‌ای که تهیه شده تقدیم مقام ریاست می‌کنم (احسنت).

رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقر لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ

۶- تقدیم یک فقر لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ

رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان بفرمائید.

سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام ریاست به منظور تقویت اعتبار عمومی بانک سپه مقرر است که سرمایه بانک تا یک میلیارد ریال اضافه شود. به استحضار نمایندگان محترم می‌رسانم که فعلاً ۳۲۰ میلیون ریال از محل کسور بازنشستگی افسران و درجه‌داران افراد در بانک سپه موجود است که استدعا شده این مبلغ به سرمایه بانک اضافه شود و ضمناً استدعا شده که بند (د) ماده ۸۱ قانون نیروهای مسلح شاهنشاهی هم از تاریخ تصویب این قانون لغو بشود. لایحه تقدیم مقام ریاست می‌شود.

رئیس- لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اصلاح قسمت هفتم قانون الحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریائی (در مورد حفظ جان اشخاص در دریاها)

۷- طرح گزارش شور اول کمیسیون دارائی راجع به اصلاح قسمت هفتم قانون الحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریائی (در مورد حفظ جان اشخاص در دریاها)

رئیس- گزارش شور اول کمیسیون راجع به اصلاح قسمت هفتم قانون الحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریائی (در مورد حفظ جان اشخاص در دریاها) مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

لایحه شماره ۲۵۸۵۸ مورخ ۲۱ /۸ /۱۳۴۷ راجع به اصلاح قسمت هفتم قانون الحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریائی (در مورد حفظ جان اشخاص در دریاها) که گزارش شور اول آن به شماره ۶۲۲ چاپ گردیده بود در جلسه یکشنبه ۱۵ /۱۰ /۱۳۴۷ مجلس شورای ملی مطرح شد و با رأی مجلس برای رسیدگی بیشتر به کمیسیون ارجاع گردید.

کمیسیون دارائی در جلسه ۱۵ بهمن ماه ۱۳۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه مزبور را مورد رسیدگی قرار داد، با توجه به متن قرارداد اصلاحاتی در ترجمه آن به عمل آورد و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- اصلاحات مربوط به فصل دوم قرارداد بین‌المللی ۱۹۶۰ حفظ جان اشخاص در دریا مندرج در ضمیمه قطعنامه الف ۱۰۸ (ES-III) مورخ ۳۰ نوامبر ۱۹۶۶ سومین مجمع فوق‌العاده سازمان مشورتی دریا نوردی بین‌الدول که مشتمل بر چهار ضمیمه می‌باشد تصویب و به دولت اجازه داده می‌شود اسناد تصویب مربوط را به سازمان مشورتی دریانوردی بین‌الدول تسلیم نماید.

مخبر کمیسیون دارائی- خسروی کردستانی.

گزارش از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۱۷ /۱۱ /۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۲۵۸۵۸ مورخ ۲۱ /۸ /۱۳۴۷ راجع به اصلاح قسمت هفتم قانون الحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریائی (در مورد حفظ جان اشخاص در دریاها) را که با رأی مجلس برای رسیدگی بیشتر به کمیسیون ارجاع شده بود مطرح و گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

رئیس کمیسیون امور خارجه- دکتر محمود ضیائی.

گزارش از کمیسیون راه به مجلس شورای ملی

کمیسیون راه در جلسه ۱۹ بهمن ماه ۱۳۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به اصلاح قسمت هفتم قانون الحاق دولت ایران به هفت قرارداد بین‌المللی دریائی (در مورد حفظ جان اشخاص در دریاها) را مطرح و گزارش کمیسیون دارائی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون راه- مهندس فروهر.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای خسروی کردستانی بفرمائید.

خسروی کردستانی (مخبر کمیسیون دارائی)- عرض کنم بر اثر آتش‌سوزی که در ماه‌های نوامبر ۱۹۶۵ و آوریل ۱۹۶۶ برای دو کشتی مسافربری در حین مسافرت رخ داد (دکتر مهندس بهبودی- در کجا این آتش‌سوزی روی داد؟) در اقیانوس کبیر عده‌ای از دول معظم دریائی پیشنهاد نمودند که هر چه زودتر مقررات مربوط به قرارداد بین‌المللی ایمنی حفظ جان اشخاص در دریا اصلاح و تدابیر فوری و مقتضی جهت جلوگیری از نظایر حوادث فوق اتخاذ گردد بدین جهت کمیته حفاظت ایمکو تشکیل جلسه داده و پیشنهادهای رسیده را در تاریخ ۳ مه ۱۹۶۶ تصویب نمود.

متعاقب این جلسه مجمع فوق‌العاده ایمکو برای اصلاح مقررات و اتخاذ تصمیم نهائی در این مورد در ۲۸ نوامبر ۱۹۶۶ در مقر ایمکو در لندن جلسه فوق‌العاده تشکیل و پیشنهادات مذکور را تصویب و برای قبول و تصویب به دولتهای عضو ابلاغ نمود. با توجه به این مقدمه اینک گزارش مختصری به عرض مجلس شورای ملی می‌رسد.

۱- دولت شاهنشاهی ایران به موجب قانون مصوب ۳۰ خرداد ۱۳۳۶ به قرارداد مربوط به ایجاد سازمان مشورتی دریانوردی بین دول ملحق گردیده و به عضویت این سازمان درآمده است.

۲- دولت شاهنشاهی ایران طبق قانون پنجم بهمن ماه ۱۳۴۴ به ۷ قرارداد بین‌المللی منجمله قرارداد مربوط به ایمنی و حفظ جان اشخاص در دریا از لحاظ اهمیت امور کشتیرانی ملحق گردیده است.

۳- اگر این اصلاحات را دول عضو سازمان مشورتی دریانوردی نپذیرند یعنی صریحاً رد کنند و یا اینکه تا یکسال پس از لازم‌الاجرا شدن آن را قبول نکنند از شرکت در قرارداد محروم خواهند شد.

در این قرارداد جدید موادی اضافه شده است که همه اینها برای ایجاد ایمنی بیشتر در شرایط کشتیرانی است و البته موارد خیلی ساده‌ای است که بنده فکر می‌کنم توضیح زیادی در مورد قواعد نمی‌خواهد و با یکبار خواندن رفع اشکال می‌شود و بیشتر در مورد ایمنی است و وسایل ایمنی مأمورین آتش‌نشانی و وسائل سیم کشی درهای آتش‌نشانی که هیچکدام توضیحات فراوان نمی‌خواهد ولی تغییراتی که حاصل شده بنده از نظر اطلاع بیشتر به عرض می‌رسانم. اصلاحاتی که مجمع قبولی آنها را به دول عضو توضیه کرده بدین قرار است.

اولاً- قرارداد ۱۹۶۰ دارای هفتاد ماده بوده که قرارداد اصلاحی ۱۹۶۶ (۲۰ماده) یا (۲۰قاعده) از ۷۱ الی ۹۱ به آن اضافه کرده است که در ضمیمه شماره یک است.

ثانیاً- قاعده ۲۷ در مورد سیم کشی ارتباطات داخلی.

و قاعده ۳۸ در مورد وسائل ایمنی آتش نشانی اصلاح شده که در ضمیمه شماره ۲ است.

ثالثاً- قاعده ۶۳ سابق تغییر کرده و قاعده ۶۳ جدید که کلیتاً مورد لوازم مأمور آتش‌نشانی و در ضمیمه شماره ۳ است بجای آن آمده است.

رابعاً- قواعد ۵۰ و ۵۴ و ۶۵ اصلاح شده که در ضمیمه شماره ۴ است و همه تغییرات مربوط به اقدامات مخصوص ایمنی در جلوگیری از آتش‌سوزی در کشتی‌ها و حفظ جان مسافرین در دریاها می‌باشد دیگر عرضی ندارم.

رئیس- آقای مهندس بهبودی بفرمائید.

دکتر مهندس بهبودی- با توضیحاتی که مخبر محترم فرمودند عرضی ندارم فقط متشکر می‌شدم که می‌فرمودند اگر دولت ایران به این قرارداد ملحق نشود چه ضرری متوجهش می‌شود.

رئیس- آقای قوام صدری بفرمائید.

قوام صدری- با اجازه مقام محترم ریاست بایستی عرض کنم که دولت ایران به موجب قانونی که د سال ۱۳۳۶ گذشته است به این مؤسسه بین‌المللی پیوسته است و قرارداد ایمنی جان اشخاص در دریا را هم در سال ۱۳۴۶ تصویب فرمودید آنچه که به نظر مبارک آقایان می‌رسد اصلاحاتی است که در این قراردادها و قواعد انجام شده بر اثر تجربیاتی که بعد از آن مقررات پیدا کردند و حالا این اصلاحات و مقررات جدید حضورتان تقدیم شده است که اجازه بفرمائید به قرارداد مصوبه قبلی اضافه بشود باید عرض کنم این یک مؤسسه بین‌المللی است که از لحاظ همکاری بین دول بحر پیما خیلی مؤثر است از کمک‌های فنی و اطلاعات عمومی آنها خیلی استفاده می‌کنیم البته اگر عضو این انجمن نمی‌شدیم ضرر مادی مستقیمی به ما نمی‌خورد ولی از بسیاری از استفاده‌های معنوی و اطلاعات و روابطی که بر اثر داشتن این روابط استفاده‌های بسیاری می‌کنیم محروم می‌ماندیم و این خودش یک ضرر غیر مستقیمی است که به دلیل وجود آن و برای جلوگیری از آن ضرر در این قرارداد بین‌المللی دولت ایران شرکت می‌کند (خواجه نوری- مخصوصاً حالا هم که ما دارای بحریه تجارتی هستیم) بله بسیار خوب توجه فرمودند نماینده محترم جناب آقای خواجه نوری و بنده را ارشاد فرمودند به ویژه که دولت ایران می‌رود که یکی از دولتهایی دارای بحریه تجارتی هستند بشود و خواه ناخواه باید از قواعد عمومی دریائی تجارتی پیروی کند.

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادی هم نرسیده لایحه برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره آئین‌نامه و یک فقره صورت دیون به وسیله آقای معاون وزارت دارائی

۸- تقدیم یک فقره آئین‌نامه و یک فقره صورت دیون به وسیله آقای معاون وزارت دارائی

رئیس- آقای قوام صدری فرمایشی دارید بفرمائید.

قوام صدری (معاون وزارت دارائی)- به طوری که خاطر نمایندگان محترم مستحضر است آئین‌نامه اجرائی تبصره ۲۹ قانون بودجه سال ۴۴ مقرر می‌دارد که اصلاحات و مستثنیاتی که به نظر دولت لازم به نظر می‌رسد پیشنهاد کند و در کمیسیون مشترک دارائی مجلسین مورد بررسی و امعان نظر و تصویب قرار بگیرد یکی دو مورد پیدا شده است که وزارت دارائی از نظر اجرای تبصره ۲۹ مواجه با اشکال بوده است و برای ارجاع به کمیسیون مشترک دارائی مجلسین پیشنهاد تقدیم می‌شود و استدعای ارجاع به کمیسیون را دارد.

رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

قوام صدری- صورت دیگری است از دیون بلامحل وزارت دارائی که پس از تصویب متمم بودجه چون برای قسمتی از آن تأمین اعتبار شده است بایستی با اجازه کمیسیون محترم بودجه پرداخت بشود تقدیم می‌شود و استدعای ارجاع به کمیسیون بودجه را دارد.

رئیس- به کمیسیون بودجه ارجاع می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای

۹- طرح گزارش شور اول کمیسیون امور خارجه راجع به مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای

رئیس- گزارش شور اول لایحه راجع به مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه روز پنجشنبه ۱۷ /۱۱ /۱۳۴۷ با حضور آقای گودرزی معاون وزارت امور خارجه لایحه شماره ۲۹۲۰۸ مورخ ۱۰ /۱۰ /۱۳۴۷ راجع به مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای را که به شماره ۶۷۹ چاپ گردیده بود مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای

ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود:

۱- به دبیرخانه همکاری عمران منطقه‌ای مزایا و مصونیت‌های دیپلماتیک اعطاء نماید.

۲- دبیر کل و مدیران و معاونین و کارمندان اداری و فنی غیر ایرانی دبیرخانه را که از طرف دولت متبوع خود منصوب و مأمور می‌شوند از همان مزایا و مصونیت‌هایی که نسبت به کارمندان هم ردیف آنها در مأموریت‌های دیپلماتیک خارجی در ایران معمول می‌باشد برخوردار نماید.

رئیس کمیسیون امور خارجه- دکتر محمود ضیایی.

گزارش شور اول از کمیسیون دارائی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارائی در جلسه روز یکشنبه ۲۰ /۱۱ /۱۳۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور خارجه را عیناً تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

رئیس کمیسیون دارائی- کریم اهری.

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه روز چهارشنبه ۲۳ /۱۱ /۱۳۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه مربوط به مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون امور خارجه را تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر وفا.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای رامبد تشریف بیاورید.

رامبد- بنده خواستم خواهش کنم از نماینده دولت توضیحی بفرمایند که اصولاً چه احتیاجی پیدا شده که ما بعد از چند سال که استفاده از این همکاریها می‌کنیم اکنون به دادن این امتیاز احتیاج پیدا کردیم و بعد از این توضیح این مطلب را عنوان فرمایند که اگر این اشخاص که می‌آیند واقعاً آنچنان اشخاصی هستند که باید از این امتیازات بهره‌مند بشوند؟ چطور دولت مربوطه خودشان اینها را با یک امتیازاتی و گذرنامه‌های سیاسی یا امثال آن نمی‌فرستد گرچه تا این حد روشن هستم که منظور صرفاً داشتن گذرنامه سیاسی نیست بلکه نظر برخورداری از یک امتیازاتی است و بالاخره مجلس را روشن بفرمایند که در این همکاری منطقه‌ای که ما هم همکاری متقابلی خواهیم کرد امتیازاتی که نمایندگان ایران در آنجا برخوردار خواهند شد اگر در همین حدود است چگونه در لایحه اشاره‌ای نشده؟ اگر از لحاظ کیفیت همین است از لحاظ کمیت بر چه پایه‌ای است؟ یعنی ما دو نفر می‌فرستیم با این امتیازات و آنها صد نفر می‌فرستند یا مطلب بر عکس است بعد از اینکه این فرمایشات را فرمودند مجال صحبت در ماده واحده خواهد بود اگر عرایضی داشتم به عرض مجلس می‌رسانم.

رئیس- آقای گودرزی بفرمائید.

گودرزی (معاون وزارت امور خارجه)- با اجازه مقام ریاست باید به عرض برسانم ۵ سال است که این دبیرخانه در تهران برقرار شده تاکنون نمایندگان دولت ترکیه و پاکستان دولتهایشان و خود آنها مزایایی دارند به این ترتیب که اینها عضو سفارتخانه‌های خودشان به دولت معرفی شده‌اند و بنابراین مانند اعضای همان سفارتخانه‌ها از مزایا و مصونیت‌های سیاسی بهره برده‌اند یعنی در عمل بر اثر توسعه فعالیت دبیرخانه و برای اینکه اعتبار بیشتری برای دبیرخانه قائل بشویم دولت ایران خواست که این امتیاز و مصونیت را به اینها که عملاً در حال حاضر دارند داده بشود و اما یک دستگاه مشابهی که وجود دارد به نام پیمان مرکزی در آنکارا الان دولت ترکیه عین این مزایا و مصونیتها را به نمایندگان ایران و نمایندگان پاکستان اعطا کرده بنابراین از لحاظ عمل متقابل چه دولت پاکستان و چه دولت ترکیه در هر موردی که پیش آمده به نمایندگان ایران این مزایا و مصونیتها را داده‌اند.

رئیس- آقای رامبد متقاعد شدید؟

رامبد- خیر بنده متقاعد نشدم.

رئیس- بفرمائید.

رامبد- بنده خوشوقتم که نماینده محترم دولت تلویحاً اعتراف فرمودند که ما احتیاجی به این قانون نداشتیم فرمودند ۵ سال است که این کار را می‌کنیم بنابراین در وهله اول یک عیب و ایراد و نقصی متوجه نماینده دولت است یا ترس دولت در کنفرانس ابتدائی بوده که اگر چنین تقاضائی بوده اصولاً در خود قوانین چرا پیش‌بینی نکرده‌اند که از هر سه جانب مراعات شود، قسمت دوم اشاره‌ای نفرمودند که در این ۵ سال چه اشکالی پیش‌آمده؟ لابد یک اشکالی پیش آمده این اشکال چیست اگر اشکالی پیش نیامده این احتیاج از کجا است و بالاخره قسمت سوم که خیلی تشکر می‌کنم صراحتاً فرمودند که به ما هم این امتیاز داده می‌شود چطور ممکن است نماینده دولت ایران لایحه‌ای را به مجلس شورای ملی تقدیم بکند که خودش را موظف به اعطای این امتیاز بکند ولی هیچگاه حق متقابلی را برای خودش قائل نباشد و صرفاً به عنایت و مرحمت طرف موکول بکند در لایحه شما لازم بود که می‌نوشتید در صورت مراعات عمل متقابل، خودتان چنین تقاضائی نکردید امروز می‌دهند ولی فردا نمی‌دهند کما اینکه هم اکنون در لوایح مالیاتی هم این اشکال را داریم و آقای قوام صدری می‌دانند ما نوشته‌ایم که می‌توانیم به دولت‌هایی که در امر متقابل ما را از مالیات مجدد معاف می‌کنند ما هم اعطای معافیت بدهیم ولی الان در اکثر دولتها این اشکال هست که آنها برای چنین اجازه‌ای احتیاج به قانونی از پارلمان خودشان دارند ولی اگر آن روز وزیر دارائی این پیشنهاد را نکرده بود و ننوشته بود در صورت امتیاز متقابل، ما مجبور بودیم به هر شرکتی که در ایران کار می‌کند این امتیاز را بدهیم او متعذر بشود که ما در پارلمان چنین اجازه‌ای را نداریم پس برای کوتاه کردن بحث بجای اینکه من این پیشنهاد را بکنم فکر می‌کنم صحیح تر است خود نماینده محترم دولت تقاضا بکند که لایحه در کمیسیون مجدد مطرح بشود دولت که موظف و معتقد به حفظ احترامات همه گانه ایران است این عمل متقابل را بنویسند پس قرارداد راجع به بودجه می‌رسیم که میلیونها خرج می‌کنیم و در مقابلش جواب پرستیژ را داریم و بگوئیم که فقط پرستیژ داشته باشیم پرستیژ اینجاست جناب آقای معاون وزارت خارجه (صحیح است، احسنت).

رئیس- آقای دکتر ضیائی بفرمائید.

دکتر ضیائی (رئیس کمیسیون خارجه)- با احترامی که برای جناب آقای رامبد دارم (رامبد- تشکر می‌کنم) و اطمینان دارم که ایشان همیشه از روی اطلاع صحبت می‌کنند فکر می‌کنم در این مورد یک کمی درست اطلاع کسب نکرده‌اند، عرض می‌کنم موضوع این نیست که ما یک دبیرخانه داشته باشیم در ایران، یکی در پاکستان و یکی در ترکیه، پیمان مرکزی که تشکیل شد قرار شد مرکزش در یکی از این سه کشور عضو پیمان باشد یعنی در ایران یا ترکیه و یا پاکستان بالاخره بعد از مذاکراتی قرار شد در ترکیه باشد، در ضمن این پیمان مرکزی یک قانون همکاری عمران منطقه‌ای به‌وجود آمد که بایستی خوشوقت باشیم به ابتکار شاهنشاه آریامهر و دامنه‌های فعالیت‌های این سازمان همکاری عمران منطقه‌ای خیلی بیشتر است از دامنه فعالیت‌ها و کارهای سنتو که راجع به موضوعات سیاسی و دفاعی بود این بیشتر مربوط به عمران منطقه‌ای است و همانطور که از اسمش پیداست برای همکاری اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی بین این سه مملکت است. بعد از اینکه این سازمان شروع به کار کرد صحبت شد که مرکزش در کجا باشد، هر یک از دول عضو پیمان میل داشتند که دبیرخانه این سازمان عمران منطقه‌ای در مملکت آنها باشد، دولت ایران این بار موفق شد که دبیرخانه سازمان عمران منطقه‌ای را در تهران قرار بدهد و الان این دبیرخانه در تهران است و این یک سازمان مشابهی نیست که در سایر کشورهای عضو این پیمان هم باشد، و این سازمان یک دبیرخانه دارد که همانطور که دبیرخانه سنتو در آنکارا است دبیرخانه سازمان عمران منطقه‌ای هم در تهران است و اعضائی که در سنتو و در آنکارا کار می‌کنند مصونیت سیاسی دارند، این دبیرخانه روز به روز فعالیتش زیاد می‌شود و قبلاً اشخاصی که در آن کار می‌کردند عضو سفارتخانه‌های مربوط بودند یعنی اعضای آن سفارتخانه‌ها می‌آمدند و در این دبیرخانه کار می‌کردند، اما چون اهمیت این دبیرخانه بیشتر شد و این دبیرخانه موجودیت مهمی پیدا کرد، برای اهمیت دادن به این موضوع و برای اینکه این دبیرخانه که برای ما مهم است بگذاریم که همان عملی را که عملاً انجام می‌شده یعنی اینها اعضای سفارتخانه‌ها بودند، که البته اینها اعضای زیادی نیستند چنین نیست که فرمودند ممکن است هزارها نفر یا صدها نفر باشند اینها اشخاص معدودی هستند و مسلماً وزارت خارجه ما هم بیدار است و می‌داند که به چه کسانی مصونیت سیاسی می‌دهد و در این مورد درست با همان رویه‌ای که راجع به سایر مأمورین سیاسی رفتار می‌کند با اینها رفتار می‌کند، و هیچ چیز از دست ما نرفته و اجازه زیادتری به کسی نداده‌ایم، عین همان موضوع هست، و اینها اشخاص معدودی هستند که قبلاً از این مصونیت استفاده می‌کردند و اگر موضوع دیگری هست که روشن نیست ممکن است بفرمائید که بنده روشن کنم.

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ آقای پزشکپور بفرمائید.

پزشکپور- توضیحاتی که جناب آقای دکتر ضیائی بیان فرمودند هیچ یک در واقع پاسخی در برابر یک ایراد اصولی که همکار محترم جناب آقای رامبد گرفتند نیست، توضیحات ایشان مبتنی بر این بود که فعالیت‌های پیمان همکاری‌های منطقه‌ای گسترش پیدا کرده و دبیرخانه پیمان همکاری منطقه‌ای در تهران است و یک چنین کوشش‌هایی صورت گرفته بنابراین می‌بایست که یک چنین مزایایی و یک چنین مصونیت‌هایی را به نمایندگان و کارمندان دبیرخانه‌ها اعطا کرد، نکته‌ای که جناب آقای رامبد فرمودند و ورد اعتقاد خود من و فراکسیون پارلمانی پان ایرانیست نیز هست این است که هنگامی که به موجب قوانین ما در یک مورد خاص می‌آئیم یک حقوق و مزایای سیاسی به یک عده اتباع غیر ایرانی واگذار می‌کنیم یا دولت را مجاز می‌کنیم بر اینکه یک چنین مزایا و حقوق سیاسی را به کسانی بتواند اعطا کند به طور قطع از نظر حفظ اصول و پرستیژ ایجاب می‌کند در آن لایحه ذکر شود به شرط رعایت عمل متقابل و این از اصول کلی است که از نظر روابط بین‌المللی و از نظر قوانین داخلی به طور کلی می‌بایست رعایت شود، مسئله‌ای که توضیح فرمودید، این دبیرخانه به طور دائم در تهران است بنابراین موردی پیش نمی‌آید و ضرورتی ندارد که نماینده‌ای از طرف دولت ایران یا اتباع ایران که مربوط به این پیمان منطقه‌ای هستند به آن دو کشور عضو پیمان بروند تا در نتیجه چنین فرضیه‌ای پیش بیاید (دکتر ضیائی- اگر بروند خواهند داشت) این درست است و منطق هم ایجاب می‌کند که چنین باشد و الان من استناد می‌کنم به آنچه که جنابعالی فرمودید، الان دبیرخانه در اینجاست ولی آمدیم در یک شرایطی ایجاب کرد، اتباع ایرانی که عضو پیمان همکاری‌های منطقه‌ای هستند به یکی از این کشورها بروند آیا اینها باید از این حقوق و مزایا برخوردار باشند یا نباشند مسلماً باید باشند و این می‌بایست در این قانون ذکر بشود، اگر کارمندانی نداشتیم آنجا یعنی موردی پیش نیاید که دولت متبوع چنین امتیازات سیاسی را به آنها بدهد اما اگر داشتیم و مواردی پیش آمد که این دبیرخانه همکاری منطقه‌ای مگر ممکن نیست که بنشینند فکر بکنند ایجاب می‌کند یک نماینده‌ای در دولت عضو این پیمان داشته باشد ایجاب می‌کند که نماینده‌ای در آنکارا داشته باشد (دکتر ضیائی- آن در سنتو خواهد بود) پس جنابعالی ممکن است از همانجا توضیح بفرمائید تا ما روشن بشویم (دکتر ضیائی- آن نماینده‌ای که می‌فرمائید در سنتو هست و همین مزایا را دارد، ملاحظه بفرمائید در ماده اول نوشته شده ... از همان مزایا و مصونیت‌هایی که نسبت به کارمندان هم ردیف آنها در مأموریت‌های دیپلماتیک خارجی در ایران معمول می‌باشد برخوردار نماید) (نمایندگان- ما نشنیدیم) توضیحات آقای دکتر این بود که نماینده عضو سنتو که ما در کشورهای عضو پیمان منطقه‌ای داریم از این مزایا و مصونیتها برخوردار هستند، ولی باز این مسئله پیش می‌آید که مگر ممکن نیست خود این دبیرخانه یک ارگانیسم و تشکیلات مجزائی است کما اینکه ایجاب کرده چنین لایحه‌ای را به قوه مقننه پیشنهاد کنند، بنابراین امکان دارد عضو این دبیرخانه عضوی که صرفاً مرتبط است به این دبیرخانه از اتباع ایران باشد و به یکی از کشورهای عضو فرستاده شود، در چنین موردی اگر پیش آمد آنها هم باید چنین مزایا و چنین حقوق‌های سیاسی و مصونیت‌های سیاسی را برای آن تبعه ایران قائل باشند و می‌بایست که این مطلب در این لایحه ذکر بشود به شرط عمل متقابل، اگر موردی پیش نیامد که حرفی نیست و اگر پیش آمد که قانون به نحو صحیحی اجرا شده، این است که این پیشنهاد را که تنظیم شده تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس- آقای خواجه نوری بفرمائید.

خواجه نوری- از لحاظ حقوق بین‌المللی بنده خواستم حضور جناب آقای رامبد و جناب آقای پزشکپور توضیح بدهم که صرف داشتن گذرنامه سیاسی برای کسی ایجاد مصونیت سیاسی یا ایجاد مزایای دیپلماتیک نمی‌کند چه بسا مطابق مقررات داخلی خودمان نمایندگان مجلس این امتیاز را دارند که هنگام مسافرت دارای تذکره سیاسی هستند ولی این داشتن تذکره سیاسی ایجاد حق مصونیت و سایر مزایا را در کشورهای خارج نمی‌کند، مطابق وین که یکی از امضاء کنندگان آن دولت ایران است فقط مأمورینی از مصونیت سیاسی و مزایای گمرکی استفاده می‌کنند که مقیم و عضو کور دیپلماتیک آن کشور باشند، الان مأمورینی که در ایران مقیم هستند و عضو کور دیپلماتیک هستند دارای مصونیت هستند و اینها هستند که مطابق مقررات قرارداد وین از این مزایای سیاسی استفاده می‌کنند و این به طور متقابل یعنی هر کشوری که عضو این قانون است این حق متقابل را برای سایر ممالک عضو پیمان قائل شده به خودی خود، یعنی همانطور که ما نسبت به هیئت‌های سیاسی مأمور در ایران این مزایا را قائل هستیم، مأمورین ما هم که در سایر کشورهایی هستند که این قرارداد را امضا کرده‌اند دارای همان حقوق و مزایا هستند، بنده می‌خواهم این توضیح را قبلاً بدهم که رفع این سوء تفاهم بشود ولی راجع به این موضوع به خصوص اگر توجه داشته باشید و با توضیحاتی که داده شده این دفتر الان در تهران است و محل اقامت مأمورین هم در تهران است یعنی اگر مأموری از این دفتر به خارج از ایران برود به عنوان مأمور، مقیم نیست که بتواند از این مزایا استفاده کند، بنده خواستم توضیح بدهم که مطابق قرارداد وین که اصل سیاسی و مزایای گمرکی را قائل شده برای مأمورین مقیم و مأمورینی که در کشورهای خاصی که محل مأموریتشان هست و محل اقامتشان هست قائل شده‌اند به طور مثال عرض می‌کنم اگر سفیر کبیر ایران در فرانسه از این مزایا استفاده می‌کند اگر به کشور سویس برود دیگر از این مزایا نمی‌تواند استفاده کند اگر این موضوع برای شما روشن باشد اصلاً نوشتن این موضوع دیگر لزومش منتفی می‌شود بنده خواستم این توضیح را داده باشم و اگر اصرار هم دارید پیشنهادتان را التفات بفرمائید در کمیسیون خارجه باز توضیح بیشتری خدمتتان داده می‌شود.

رئیس- نظر دیگری در کلیات لایحه نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است، آقای رامبد بفرمائید.

رامبد- پیش‌بینی‌هائی که در آئین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی برای یک منظور و نتیجه‌ای است نه برای تشریفات و فورمالیته. مطالبی که جناب آقای رئیس کمیسیون خارجه به عنوان یک موافق فرمودند بنده تصور می‌کنم طبق آئین‌نامه وظیفه مخبر کمیسیون مجلس بود که بنده نمی‌بینم در اینجا حضور داشته باشم (خواجه نوری- در غیاب مخبر، رئیس کمیسیون توضیح می‌دهند) در این صورت طبق مرسوم باید این توضیحات را آقای رئیس کمیسیون تشریف بیاورند و با همکاری نماینده دولت طوری مجلس را مطلع کنند که احتیاج به بحث مکرر نباشد همه نمایندگان محترم تصدیق می‌فرمایند که توضیحات بعدی جناب آقای دکتر ضیائی به حل مشکل خیلی کمک کرد اما همین فرمایشات نشان داد همچنان که روز اول توسعه این سازمان را پیشنهاد نمی‌کردند که دبیرخانه به تهران بیاید پس به همین روال پیش‌بینی این چنین امروز نمی‌شود که یک قسمتی از این دبیرخانه بر اثر فعالیت به کراچی برود پس بلاشک این پیشنهادی که تقدیم می‌کنم که عمل متقابل نسبت به نمایندگان دولت ایران در سازمان‌های متشابه در آن کشور، اگر سازمان متشابهی پیش آمد و تقاضا کردید که استفاده بکنید و آنها ترتیب اثر ندادند شما هم متوقف می‌کنید فراموش نفرمائید ما یک همسایه نداریم دو همسایه نداریم با یک کشوری همکاری نمی‌کنیم ما با تمام کشورهای دنیا کم و بیش همکاری داریم ملاکی گذاشتیم که پس فردا که موقعیتی پیش بیاید مورد توضیح دولت جدیدی خواهد شد وزیر خارجه شما با در دست نداشتن قانون صحیحی اگر جواب منفی بدهد موجب کدورت و سردی روابط می‌شود ولی وقتی قانونی در دست بود و قانون را بگذارد آن وقت هم نهایت حسن نیت خودش را نشان داده و هم با یک خنده و معذرت مطلب به کدورت نمی‌کشد (احسنت، احسنت).

رئیس- نظر دیگری در ماده واحده نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادهای رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست عظمای مجلس شورای ملی

با احترام پیشنهاد می‌کنم در بند دوم از ماده واحده مربوط به «لایحه مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای» پس از کلمات «دولت متبوع خود منصوب» اضافه شود «و پس از معرفی به دولت ایران» و همچنین در سطر آخر پس از «معمول می‌باشد» اضافه شود «بر اساس شرایط متقابل».

سرتیپ پور.

مقام محترم ریاست عظمای مجلس شورای ملی

با احترام پیشنهاد می‌کنم در بند اول ماده واحده مربوط به «لایحه مصونیت سیاسی کارمندان دبیرخانه همکاری‌های عمران منطقه‌ای» پس از کلمات «مصونیت‌های دیپلماتیک» اضافه شود «بر اساس شرایط متقابل».

سرتیپ پور.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید:

۱- در بند ۱ ماده واحده کلمه دیپلماتیک به کلمه (سیاسی) تبدیل گردد.

۲- جمله زیر به ذیل بند ۲ ماده واحده الحاق گردد:

«... اعطای مزایا و مصونیت‌های سیاسی به اشخاص نامبرده منوط است بر عمل متقابل کشورهای متبوع آنها ...»

با احترام- محسن پزشکپور- دکتر فریور- دکتر عاملی.

پیشنهاد می‌نماید جمله زیر اضافه شود.

عمل متقابل نسبت به نمایندگان اعزامی دولت ایران در سازمانهای متشابه در آن کشور.

رامبد.

رئیس- لایحه و پیشنهادها برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط فرستاده می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت علوم و آموزش عالی

۱۰- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت علوم و آموزش عالی

رئیس- آقای کازرونی بفرمائید.

کازرونی (معاون وزارت علوم و آموزش عالی)- با اجازه مقام ریاست محترم در اجرای قسمتی از وظایفی که طبق ماده یک قانون تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی به عهده آن وزارت محول گشته است مؤسسه‌ای به نام مؤسسه تحقیقات و برنامه‌ریزی علمی و آموزشی وابسته به وزارت علوم و آموزش عالی تأسیس گردیده است که هدف اصلی آن تحقیقات و مطالعات در برنامه‌ریزی و امور آموزشی و تحقیقی کشور و کمک به انجام دیگر وظایف علمی و مطالعاتی وزارت علوم است. با توجه به ماده ۹ قانون تشکیل هیأت امنای دانشگاه تهران مصوب ۱۱ /۴ /۴۶ و نیازمندیهای خاص این مؤسسه تحقیقی لایحه هیئت امنای مؤسسه تحقیقات در برنامه‌ریزی علمی و آموزشی به پیوست تقدیم می‌گردد.

رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به لایحه قانونی اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک واصله از مجلس سنا

۱۱- اعلام وصول و قرائت نامه مربوط به لایحه قانونی اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک واصله از مجلس سنا

رئیس- لایحه‌ای از مجلس سنا رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۶ (اصلاحات ارضی) در خصوص لایحه شماره ۳۲۴۹۷- ۲۳ /۱۰ /۱۳۴۷ دولت راجع به کشت محدود خشخاش و صدور تریاک در جلسه روز شنبه ۲۶ بهمن ماه ۱۳۴۷ مطرح شد و یک فوریت برای آن پیشنهاد گردید، بدواً فوریت و بعداً لایحه مزبور مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون مزبور برای تصویب آن مجلس محترم به پیوست ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.

- طرح و تصویب یک فوریت لایحه اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک

۱۲- طرح و تصویب یک فوریت لایحه اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک

رئیس- چون این لایحه در مجلس سنا با فوریت تصویب شده است فوریت آن در مجلس شورای ملی مطرح است لایحه قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

قانون اجازه کشت محدود خشخاش و صدور تریاک

ماده ۱- از تاریخ تصویب این قانون تا زمانی که کشت خشخاش در کشورهای همسایه ایران ادامه داشته باشد وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مجاز خواهد بود در مناطق و به مساحتی که هر ساله با تصویب هیدت وزیرات تعیین می‌شود به کشت خشخاش مبادرت کند.

دولت مکلف است در صورت اطمینان از اینکه کشت خشخاش در کشورهای همسایه موقوف شده کشت آن را در ایران متوقف کند.

ماده ۲- کلیه معاملات (اعم از داخلی و خارجی) و نگاهداری و تیاری و حمل و نقل مواد افیونی (تریاک- شیره و سایر مشتقات آن) در انحصار دولت خواهد بود.

ماده ۳- مصرف مواد افیونی مذکور در ماده ۲ جز با مجوز طبی و یا برای امور علمی ممنوع است و مرتکبین مشمول حداکثر مجازاتهای مقرر در قوانین مربوط خواهند بود. اجازه و شرایط مصرف مواد افیونی برای مصارف طبی و علمی به موجب آئین نامه اجرایی این قانون خواهد بود.

ماده ۴- هر کس که از وزارتخانه‌ها و موسسات انتفاعی و بازرگانی وابسته به دولت و موسسات عام‌المنفعه و شهرداری‌ها و به طور کلی هر کس که از وجوه عمومی و بودجه مملکتی به هر عنوان حقوق و یا دستمزد یا حق حضور و نظایر آن دریافت کند و معتاد به استعمال تریاک و مشتقات آن باشد در صورتی که ظرف مدت مقرر در آئین‌نامه اجرائی این قانون ترک اعتیاد نکند به دستور رئیس سازمان یا مؤسسه مربوط به حسب مورد منفصل و یا اخراج خواهد شد. در مورد مجلسین شورای ملی و سنا نحوه اجرای این ماده به موجب آئین‌نامه خاصی خواهد بود که از طرف مجلسین تهیه و اجرا خواهد شد.

ماده ۵- کارگران مشمول قانون کار در صورتی که معتاد به استعمال تریاک و مشتقات آن باشند و ظرف مدت مقرر در آئین نامه اجرائی این قانون ترک اعتیاد نکنند از کار برکنار و از استفاده از مزایای قانون کار و قانون بیمه‌های اجتماعی محروم خواهند شد.

مدت و ترتیب برکناری و محرومیت از مزایای قانون کار و قانون بیمه‌های اجتماعی طبق آئین‌نامه اجرائی این قانون خواهد بود.

ماده ۶- کلیه کسانی که در موسسات آموزشی و علمی اعم از دولتی و یا خصوصی به نحوی از انحاء خدمت یا تحصیل می‌کنند در صورتی که معتاد به استعمال تریاک و مشتقات آن باشند و ظرف مدت مقرر در آئین نامه اجرائی این قانون ترک اعتیاد نکنند از آن مؤسسات اخراج خواهند شد. مدت و ترتیب اخراج به موجب آئین‌نامه اجرائی این قانون خواهد بود.

ماده ۷- بازرگانان و صاحبان صنایع در صورتی که معتاد به استعمال تریاک و مشتقات آن باشند و ظرف مدت مقرر در آئین نامه اجرائی این قانون ترک اعتیاد نکنند از عضویت در اتاق‌های بازرگانی و صنایع و مزایای مربوط محروم خواهند شد.

ماده ۸- دولت مکلف است هر سال اعتبار کافی در ردیف خاصی برای درمان معتادین تریاک و مشتقات آن در بودجه‌های سالانه منظور دارد.

ماده ۹- آئین‌نامه‌های اجرائی این قانون از جمله آئین‌نامه تعیین مرجع تشخیص اعتیاد معتادین از طرف دولت تهیه و پس از تصویب کمیسیون‌های دادگستری و بهداری و اصلاحات ارضی و تعاون روستائی مجلسین به موقع اجرا گذارده خواهد شد.

لایحه قانون بالا مشتمل بر نه ماده در جلسه روز شنبه بیست و ششم بهمن ماه یک هزار و سیصد و چهل و هفت شمسی به تصویب مجلس سنا رسید.

رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.

رئیس- فوریت لایحه مطرح است نسبت به فوریت لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به فوریت لایحه رأی می‌گیریم خانمها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثراً برخاستند) تصویب شد. لایحه به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به دو فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

۱۳- اعلام وصول و قرائت نامه‌های مربوط به دو فقره لایحه قانونی از مجلس سنا

رئیس- لوایح دیگری از مجلس سنا رسیده ست برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۴ (دارائی) در خصوص لایحه شماره ۱۶۶۰۲ مورخ ۱۷ تیر ماه ۱۳۴۷ دولت راجع به اجازه واگذاری اراضی و ساختمانهای دولتی که ضمن مرقومه شماره ۱۲۴۸۱ /۲۴۲ ل ق – ۲۷ /۹ /۱۳۴۷ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۴۷ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده برای تصویب مجدد به پیوست ارسال می‌شود.

رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.

رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

گزارش کمیسیون شماره ۳ (استخدام) در خصوص لایحه شماره ۳۳۰۳۵ مورخ ۱۰ دی ماه ۱۳۴۲ دولت مربوط به تصویب‌نامه‌های ۱۴۰۸۴ مورخ ۲۱ /۵ /۴۰ و ۲۰۲۰۲ مورخ ۱۶ /۸ /۴۱ راجع به تأسیس آموزشگاه اختصاصی مالی وزارت دارائی که ضمن مرقومه شماره ۱۴۹۴۵ مورخ ۱۶ دی ماه ۱۳۴۷ از آن مجلس محترم به مجلس سنا ارسال شده بود در جلسه روز دوشنبه ۲۱ بهمن ماه ۱۳۴۷ مطرح و مورد شور واقع و به تصویب مجلس سنا رسید.

اینک لایحه قانون مزبور که اصلاح شده اعاده می‌گردد.

رئیس مجلس سنا- جعفر شریف امامی.

رئیس- اصلاحات مجلس سنا به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- اعلام وصول و قرائت‌نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات

۱۴- اعلام وصول و قرائت‌نامه رسیده از دولت در اجرای قانون نحوه خرید ماشین‌آلات

رئیس- نامه‌ای از دولت رسیده برای اطلاع مجلس قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ساحت مقدس مجلس شورای ملی

با رعایت ماده واحده «قانون نحوه خرید ماشین‌آلات و سایر لوازم برای اجرای طرحهای مصوب برنامه‌های عمرانی کشور» مصوب ۲۴ خردادماه ۱۳۴۵ موافقت‌نامه اعتباری به منظور تأمین ۸۵ درصد هزینه‌های ارزی خرید ده هزار تن لوله مورد نیاز شرکت ملی نفت ایران- طرح شاه لوله گاز که جمع کل هزینه ارزی آن بالغ بر ۹۰ /۸،۸۱۰،۱۱۸ فرانک فرانسه است با شرکت سی اف بی تی فرانسه درتاریخ ۲۵ دی ماه ۱۳۴۷ منعقد گردیده است. اعتبار مذکور در ۱۴ قسط متساوی و متوالی شش ماهه به صورت سفته باز پرداخت می‌گردد. و به مانده اقساط بازپرداخت نشده بهره‌ای از قرار ۵ درصد در سال تعلق خواهد گرفت و سررسید اولین قسط شش ماه بعد از تاریخ آخرین حمل می‌باشد.

این گزارش در اجرای تبصره (۲) ماده واحده فوق‌الذکر تقدیم می‌گردد.

نخست وزیر- امیر عباس هویدا.

- ختم جلسه

۱۵- ختم جلسه

رئیس- چون فعلاً مطلب دیگری در دستور نداریم با اجازه خانمها و آقایان مجلس امروز را ختم می‌کنیم تاریخ و دستور جلسه آینده بعداً به اطلاع همکاران محترم خواهد رسید.

(ده و چهل و پنج دقیقه صبح جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- عبدالله ریاضی