مذاکرات مجلس شورای ملی ۲۳ مهر ۱۳۳۵ نشست ۲۱
| مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
روزنامه رسمی کشور شاهنشاهی ایران
شامل: کلیه قوانین مصوبه و مقررات - گزارش کمیسیونها - صورت مشروح مذاکرات مجلس - اخبار مجلس - انتصابات - آگهی‌های رسمی و قانونی
شماره
شنبه ماه ۱۳۳۵
سال دوازدهم
شماره مسلسل
دوره نوزدهم مجلس شورای ملی
مذاکرات مجلس شورای ملی
جلسه
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز ۲۳ مهر ۱۳۳۵ نشست ۲۱
فهرست مطالب:
مشروح مذاکرات مجلس شورای ملی، دوره۱۹
جلسه: ۲۱
صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یک‌شنبه ۲۲ مهر ماه ۱۳۳۵
فهرست مطالب:
۱ - طرح صورت‌مجلس
۲ - سؤال آقای حشمتی راجع به کارمندان و جواب آقای معاون نخست‌وزیر
۳ - سؤال آقای ارباب راجع به فرودگاه بندرعباس و جواب آقای وزیر راه
۴ - گزارش آقای نخست‌وزیر در باب امور جاری کشور
۵ - طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به اصلاح ماده ۵ قانون سرشماری
۶ - اعلام تصویب صورت‌مجلس
۷ - بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون شور راجع به اصلاح ماده ۵ قانون سرشماری
۸ - تقدیم پیشنهاد جهت طرح گزارش آقای نخست‌وزیر
۹ - بیانات آقایان: دکتر شاهکار - ارباب - علامه وحیدی طبق تبصره ۲ ماده ۶۶ آیین‌نامه
۱۰ - تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای دکتر پیرنیا
۱۱ - تعیین موقع جلسه بعد - ختم جلسه
مجلس ساعت ۹ و چهل و پنج دقیقه صبح به ریاست آقای اردلان (نایب رییس) تشکیل گردید.
۱-طرح صورت مجلس نایب رئیس ـ صورت غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود
(بشرح ذیل خوانده شد)
غائبین با اجازه ـ آقایان: دکتر بینا. جلیلی. عامری. دولت آبادی. مهندس هدایت. مهندس فروهر. خرازی. هدی. برومند. امید سالار. قبادیان. غضنفری. سعیدی. پناهی. کدیور. دکتر امیر حکمت. پرفسور اعلم. دکتر آهی. دکتر نفیسی. سالار بهزادی. دکتر سید امامی. سلطان مراد بختیار. مهندس اردبیلی. اورنگ. صراف زاده. اعظم. زنگنه.
غائبین بی اجازه ـ آقایان: دکتر طاهری. دکتر امیر اصلان افشار. تجدد. دکتر سعید حکمت. سنندجی. تیمور تاش. قرشی. معین زاده. دکتر دادفر. مسعودی. دهستانی. اریه. حشمتی.
دیر آمدگان و زود رفتگان با اجازه ـ آقایان: اقبال. فضائلی. دکتر شاهکار. ارباب. کیکاوسی. مهندس جفرودی. دکتر حسن افشار. امامی خوئی. دکتر راجی .. طباطبائی قمی.
نایب رئیس ـ نسبت بصورت مجلس اعتراضی نیست؟ آقای ارباب
ارباب ـ اولا اینطور شنیدم که بنده را جزو غائبین بی اجازه خواندند (حلیلی ـ توجه نفرمودید) ثانیاً در طبع عرایضی که بنده در جلسه گذشته کردم اشتباهاتی هست که تصحیح می‌کنم میدهم بتند نویسی
نایب رئیس ـ اصلاح کنید بدهید آقای مرآت اسفندیاری
مرآت اسفندیاری ـ در بیاناتی که در جلسه قبل بنده ایراد کردم اشتباهائی است که تصحیح می‌کنم تقدیم می‌کنم مقرر بفرمائید که اصلاح بشد ضمناً یک جمله‌ای بنده عرض کردم که اصلا در صورت جلسه ذکر نشده است و آن نسبت بخدمت و اقداماتی است که جمعیت شیر و خورشید در مورد کرمان و در سایر نقاط کرده بود و مورد تقدیر واقع شده بود خواهش می‌کنم آنهم اصلاح شود
نایب رئیس ـ اصلاح می‌شود آقای دکتر مشیر فاطمی
دکتر مشیر فاطمی ـ دو فقره عریضه‌ای است که بوسیله بنده از مقام ریاست خواهش کرده‌اند که تقدیم می‌کنم
رئیس ـ آقای علامه
علامه وحیدی ـ عرض کنم پیشنهاد اصلاحاتی در ذیل ماده ۴ لایحه معافیت مالیات مرزنشینان از طرف بنده شده بود که آقایان عمیدی نوری و رامبد هم امضاء کرده بودند ولی نامی از بنده در اینجا نیست
نایب رئیس ـ اصلاح می‌شود دیگر نظری نسبت بصورت مجلس نیست ؟(اظهاری نشد) چون عده برای رأی کافی نیست تصویب صورت مجلس بعد اعلام می‌شود
نایب رئیس ـ آقای مهندس اردبیلی
مهندس اردبیلی ـ تلگرافی است که تقدیم می‌شود
۲- سؤال آقای حشمتی راجع به یکنواخت کردن حقوق کارمندان و جواب آقای معاون نخست وزیر
نایب رئیس ـ آقای حشمتی
حشمتی ـ در آخرین روز دوره هجدهم بنا به پیشنهاد بنده و تصویب آقایان نمایندگان محترم یک قانونی تصویب شد و دولت مکلف گردید که در عرض شش ماه برای یکنواخت کردن حقوق کارمندان دولت لایحه‌ای تقدیم مجلس بکند متأسفانه مدت مزبور منقضی شده و هنوز دولت اقدام و توجهی بآنچه که ما پیشنهاد کردیم نکرده است این بود که بنده این سؤال را مطرح کردم که بعرض دولت برسد البته آقایان توجه دارند که در بین کارمندان دولت امروز یک وضعیت بسیار نامناسبی وجود دارد هر وزارتخانه‌ای مثل اینکه یک کشور مستقلی را تشکیل داده دارای مقررات خاصی حقوق خاصی و همه چیز خاصی است در موقعیکه اعلیحضرت همایون شاهنشاهی با بذل مال و تقسیم املاک خودشان می‌خواهند فاصله طبقاتی را کم بکنند سزاوار نیست در دستگاه دولت حقوقها باین ترتیب باشد (صحیح است بنده که با کارمندان دولت تماس دارم میدانم واقعاً اینها اکثریتشان دچار مضیقه هستند (صحیح است) و ملاحظه میفرمائید معمولا مقررات ما خشن و یک مقداری سخت است و حالا این مقررات خشن را اگر ما
+بخواهیم بدست یکنفر بدهیم که دویست تومان حقوق می‌گیرد و او این مقررات را بخواهد اجرا کند چقدر مشکل و ناگوار است در حقیقت مثل اینکه یک سند، نمی‌خواهم عرض کنم مثل اینست که یک سند سوء استفاده‌ای است که ما بدست یکنفر می‌دهیم امروز دیگر دویست تومان حقوق چیزی نیست (دکتر جهانشاهی ـ حقوق نود تومانی و صد تومانی هم هست) مدتی است که می‌بینیم که فلان آشپز ماهی هزار تومان حقوق می‌گیرد و یک نفر کرمند دولت ماهی صد تومان و دویست تومان حقوق می‌گیرد (صحیح است) بنظر بنده این که درست نیست الان که دولت مستظهر بکمک و پشتیبانی و راهنمائی اعلیحضرت همایونی است و مجلسین هم بنا باراده شاهانه باین دولت همیشه کمک کرده‌اند بهترین موقع برای تنظیم دادن اینکار همین حالا است اگر چنانچه دولت نتواند باین وضع آشفته خاتمه بدهد من خیال می‌کنم هیچ وقت نخواهد توانست این کار را بکند الان ابتدا بساکن اگر شما از یکی اعضای دولت بپرسید که بیاید اینجا تشریح بکند چند نوع حقوق است در این مملکت بنظر بنده نمی‌تواند اینکار را بکند (مهندس اردبیلی ـ هزار نوع) عرض کردم هر وزارتخانه‌ای برای خودش یک مقررات خاصی دارد اگر تمام تشکیلات و سازمانهای دینی و حتی در ادیان مذاهب دو اصل رعایت شده بیم و امید، تشویق و تنبیه وای بحال جامعه‌ای که این دو اصل را رعایت نکند آنوقت مثل ما عدالت حکم سیمرغ و کیمیا را پیدا می‌کند (مهندس اردبیلی ـ وجود ندارد) یک وقتی می‌گفتند ظلم بالسویه عدل است (فضائلی ـ حالا ظلمش باسویه نیست) البته بنده بهیچ وجه فکر نمی‌کنم که بآنهائی که حقوق داده‌اند حقوق شان زیاد بوده چون دولت با زیاد کردن حقوق بعضی از افراد و مستخدمین وزارت خانه‌ها تصدیق کرده که هزینه زندگی بالا است و حقوق مستخدمین تکافو نمی‌کند بنا بر این باید قاعدتاً حقوق سایرین را هم رعایت بکنند و فکری بکنند بنده برای این که بیشتر مزاحم آقایان نشوم چون آقایان میدانند که مزاحم هم زیاد نمی‌شوم …
نایب رئیس ـ آقای حشمتی جنابعالی پنج دقیقه اول می‌توانید صحبت بکنید و ده دقیقه بعد.
حشمتی ـ چون بنده وقت خیلی طلبکار هستم فقط یک نامه‌ای ببنده رسیده که چند سطری از آن را می‌خوانم
رئیس ـ ممکن است که ده دقیقه بعد استفاده کنید.
حشمتی ـ الساعه تمام می‌کنم چند سطر بیشتر نیست ‹‹ با کمال احترام بعرض میرسانم اینجانبه پری نمازی عیال کمال اثنی عشری کارمند دارائی نیشابور شما را بخدا و وجدان قسم میدهم که بعرایض اینجانبه توجه و سپس از روی وجدان قضاوت فرمائید شوهرم کارمند پایه ۴ که مدتی یک سال و نیم است حکم پایه ۵ در دست دارد ولی حقوق پایه ۵ را نمی‌دهند با چند سر عائله این حقوق که شوهرم می‌گیرد ۲۱۸ تومان است که همه ماهه هنوز از اداره نگرفته باید بعطار و بقال و نانوا بدهد که برای برج آینده بتواند نسیه بیاورد اکنون اول زمستان است هوا قدری سرد شده با چند سر عائله و بچه کوچک نه استطاعت و پولی داریم که لباس و پوشاک برای بچه‌ها و خودمان تهیه تمائیم و نه پولی داریم که هیزم و ذغال تهیه نمائیم و اکنون طفلم مریض خدا گواه است برای پول داروی آن مانده‌ام در خانه اثاثیه فروختنی و گرو گذاشتنی هم نداریم شما را بخدا و شما را بوجدان شما را بشرافت اعلیحضرت همایون شاهنشاه محبوب قسم میدهم که لااقل دستور و اقداماتی بفرمائید این اضافات و ترفیعات کارمندان رسمی پرداخت شود تا بتوانیم از سرمای زمستان جانی بدر ببریم ›› آدم متأهثر می‌شود بین هزاران کاغذی که ببنده نوشته این یکی را بنده خواندم.
نایب رئیس ـ آقای معاون
نخست وزیر ـ معاون نخست وزیر (ذوالفقاری)ـ سؤال نماینده محترم مربوط بود به یک نواخت کردند حقوق کارمندان دولت، دولت خودش هم متوجه این امر بود و اخیراً هم لایحه استخدامی تنظیم شده و بین آقایان وزراء تقسیم شده است که رسیدگی بکنند و در هیئت دولت بزودی مطرح خواهد شد و با این ترتیب خیال می‌کنم نظر جنابعالی تأمین است و یک نسخه از آن لایحه هم نزد من هست میل دارید که تقدیم کنم ملاحظه فرمائید
نایب رئیس ـ آقای حشکتی.
حشمتی ـ بنده از اظهارات جناب آقا معاون نخست وزیر دوست عزیزمان خیلی تشکر می‌کنم و امیدوارم همانطور که فرمودند در این قسمت اقدام بکنند ولی و طوری نباشد که این شعر مصداق پیدا کند که بگویند روزی آگه شوی از حال دلم ای صیاد که بکنج قفسم نیست بجز مشت پر اینطور نباشد که این بیچاره‌ها بآن صورت باشند اقاواله وضعیت خیلی بد شده است اصلاح وضع خانواده‌ها بهم خورده و ناراضی ایجاد شده بایستی حتماً اینکار را بکنید استدعا می‌کنم در مدت معینی اینکار را بکنید (عمیدی نوری ـ مدت قانونیش ۶ ماه است و شش ماه هم گذشته است)
۳-سؤال آقای ارباب راجع به فرودگاه بندر عباس و جواب آقای وزیر راه
نایب رئیس ـ آقای ارباب
ارباب ـ سؤالی که بنده کرده‌ام فکر می‌کنم که خود دولت هم باید از دولت همین سؤال را بکند برای اینکه در مرحله اول برای کارهای عمرانی و تولیدی خود دولت لازمتر است تا برای مردم عرض کنم برای احیاء و عمران نواحی بخصوص عقب افتاده اولین عامل موثر ارتباط است اگر ارتباط نباشد عوامل دیگر نمی‌توانند کار خودشان را بکنند (صحیح است) حالا کار نداریم آن توجهی که شایسته است باهمیت خلیج نمی‌شود و امیدوارم در آتیه بشود یک ناحیه زرخیزی که روی بی ارتباطی و بی توجهی جمع کثیری از آنجا مهاجرت کرده‌اند و به نقاطی رفته‌اند که شاید احساسات وطن خواهی آنها را راضی نگاه نمی‌دارد و اجباراً مهاجرت کرده‌اند موقعی که لایحه قانونی سازمان برنامه در کمیسیون مشترک مطرح بود بنده از تقاضاهائی که داشتم یکی احداث و تأسیس یک فرودگاه مناسب برای بندر عباس بود که جزایر و میناب بهتر بتواند استفاده بکنند و مردم هم ارتباط داشته باشند و دولت هم بیشتر خودش دسترسی داشته باشد باحتیاجات آن ناحیه و قسمت هائیکه مورد استفاده اقتصادی خودش است آقای مهندس دفتریان که متصدی این کار بودند یک پرونده یا بمن ارائه دادند که در حدود نصف هزینه این جزو کارهای فوری تصویب شده است و بلافاصله شروع خواهد شد و بنده هم این نوید را بمردم دادم بعد از مدتی دیدیم خبری نشد و این را ناگفته نگذارم که اداره هواپیمائی کشوری که بریاست تیمار سرتیپ اشتوداخ تشکیل است مضایقه نکرد و بلافاصله فرستاد و نقشه آن را تصویب کردند و به تصویب رسانیدند در اینصورت بنده انتظار داشتم بعد از چند ماه شروع شود پس از اینکه خبری نشد و سؤال کردم جوابی دریافتم که در برنامه شش ماه دوم ۱۳۳۶ و ششماه اول ۱۳۳۷ پیش بینی شده که فرودگاه آنجا ساخته بشود شاید فکر کردند تا آنوقت بنده مسلم زنده نیستم که باز یک سؤالی بکنم و بعد هم فراموش می‌کنند این بود که بنده چون دسترسی بجائی نداشتم متوسل بدربار شاهنشاهی شدم که آقا بداد ما برسید هفت هزار میلیون تومان بودجه هفت ساله سازمان برنامه است یک سال هم گذشته چه مبالغی در بنادر خرج شده یک کسی رسیدگی بکند البته نامه هائی مبادله شده باز وعده هائی بله انشاءالله دارد نزدیکتر می‌شود و شروع دارد می‌شود میدهند ولی آثار عملی چون بنده ندیدم این بود که بنده سوال کردم استدعا می‌کنم با همان علاقه‌ای که جناب آقای وزیر راه در امر ارتباطات دارند یک توضیح عملی بما بدهند جناب آقای معاون فنی نخست وزیر هم تا آنجا که ممکن است همقطارهایشان راست می‌گویند شاید یک حقایقی را اینجا بفرمایند که معلوم شود فلان از این وسیله ارتباط کی مردم آنجا متمتع و منتفع خواهند شد. نایب رئیس ـ تیمسار وزیر راه. وزیر راه (سرلشگر انصاری) در مورد سؤال جناب آقای مهدی ارباب نماینده محترم بایستی توضیح عرض کنم همیشه نسبت بفرودگاه بندر عباس کمال توجه بوده و در عرض این مدت با عزا نماینده بمحل مطالعات اولیه صورت گرفته زمین قطعی فرودگاه تعیین شده با نظر و مشورت متخصصین فنی هواپیمائی بین المللی که در هواپیمائی کشوری ما مشغول کار هستند طرحهای لازم برای ساختمان فرودگاه آماده شده سی میلیون ریال هم اعتبار پیش بینی شده چون در نظر بود کارها در سال ۱۳۳۶ شروع بشود سعی خواهد شد برنامه ساختمانی فرود گاه بسه ماهه آخر سال ۱۳۳۴آورده شد و کار زودتر شروع بشود
نایب رئیس ـ آقای ارباب
ارباب ـ روی اصل کلی که بایستی هر فرد خوشبین باشد بنده هم بوعده جناب آقای وزیر محترم راه قانع می‌شوم اما اگر زنده ماندم و بزودی شروع نشد مجدداَ همین جا یاد آوری خواهم شد یک لطفی بفرمائید که مردم حقیقتاً بیشتر امیدوار بشوند مردم محتاجند گرفتارند بعلاوه وسیله که باشد دولت هم بیشتر راغب خواهد بود که توجه بکند بآنها یک مأموری که از آنجا می‌خواهد حرکت بدهید و در این راهها خراب ۸ روز ببندر عباس می‌رود اگر وسیله باشد دو ساعته می‌رود و بهتر انجام وظیفه می‌کند در اداره امور دولت موثر است برای اینکه وقت آقایان را بیشتر تضییع نکنم اجمالا استدعا می‌کنم جداً اینکار را زودتر شروع کنند
نایب رئیس ـ آقای خلعتبری چون وزیر دارائی نیستند سؤال شما را می‌گذاریم بجلسه بعد
۴ -گزارش آقای نخست وزیر در باب امور جاری کشور
نایب رئیس ـ جناب نخست وزیر
نخست وزیر (آقای علاء) ـ آقایان محترم مسبوق هستند که در موقع افتتاح هفتمین دوره اجلاسیه مجلس سنا اعلیحضرت همایون شاهنشاه ضمن فرمایشاتشان فرمودند که دولت در مبارزه با مشکلات و اجرای برنامه‌های عمرانی به بعضی پیشرفتهای قابل ملاحظه موفق شده است که باید باطلاع در مجلس و مردم برسد این است که با امتثال امر همایون بنده امروز اینجا حاضر شدم و اگر آقایان اجازه بفرمائید گزارشی را که دولت تهیه کرده درباره اموری که انجام گرفته و اموری که شروع شده بعرض
+آقایان برسانم.
نایب رئیس ـ بفرمائید
نخست وزیر ـ اطمینان دارد امنیتی که در این دو ساله متعاقب بحران‌های چند سال اخیر فراهم شده و اقداماتی که برای از بین بردن کانونهای فساد اشخاص اخلالگر و مقدمین بر علیه امینت و استقلال کشور بعمل آمده مورد تصدیق عموم باشد در سیاست خارجی بطوریکه آقایان نمایندگان محترم بخوبی استحضار دارند قدمهای اساسی برداشته شده است و دولت ضمن حفظ و تحکیم و توسعه مناسبات خود با دول همجوار برای اولین بار در صحنه سیاست بین المللی نقشی شایسته بازی نمو و می‌نماید الحاق ایران بپیمان دفاعی بغداد و ایجاد هم آهنگی کامل بین اعضاء آن از ارکان این سیاست محسوب می‌شود در قسمت مرز ایران و شوروی و مسائلی مالی موجود بین دو کشور اهتمام کامل با حسن نیت طرفین بعمل آمده و در واقع این موضوع‌ها را خاتمه یافته می‌توان دانست. مدتی است بین ایران و پاکستان مذاکرات در باب مرز طرفین جریان دارد و خوشبختانه می‌توانم بعرض آقایان محترم برسانم که بین دو دولت دوست و همجوار اختلافی در این باب وجود ندارد و قریباً عملیات فنی در محل برای علامت گذاری شروع خواهد شد.
در قسمت رود هیرمند و شط العرب مراقبت و مجاهدت بعمل آمده است و اگر چه هنوز نتیجه مطلوب که متضمن منافع طرفین باشد بدست نیامده ولی اطمینان می‌دهد که دولت اقدامات خود را جداً دائماً دنبال می‌نماید و با روابط دوستانه‌ای که فیمابین موجود است علت ندارد که توفیق دست ندهد در باب کانال سوئز بطوریکه استحضار دارند سیاست دولت کاملا عاقلانه و روشن بوده و هست و ما در مجامع مختلف که باین کار رسیدگی می‌نمودند شرکت کردیم و از سه اصل کلی که یکی حق حاکمیت مصر و دیگری تأمین آزادی عبورومرور از کانال و سومی حل اختلاف از طریق مسالمت آمیز باشد دفاع نمودیم و جای نهایت خوشوقتی است که مطابق نظر ما این موضوع اکنون بسازمان ملل متحد احاله شده است ضمناً در باب سیاست خارجی دولت بعرض میرسانم قرار دادهای مختلف بین دولت ایران و دول دوست منعقد شده است که مربوط بتوسعه روابط سیاسی و اقتصادی و فرهنگی است و از آن جمله است قرار داد هائی ترانزیتی با ترکیه که کشور ما را در واقع با دریای مدیترانه مربوط می‌سازد امیدوار است ثمرات کلیه این قرار دادها در آتیه بنحو کامل نصیب ما و دوستان ما گردد و کشور مشی سیاست خارجی دولت و نتایج آن بهره مند شود خاطر آقایان مستحضر است که یکی از بزرگترین اشکالات کشور قضیه بودجه و کسر آنست در سالهای قبل دولت از محل کمک بلاعوض و یا وام قسمت عمده از هزینه‌های جاری کشور را تأمین می‌نمود ولی چون دولت ایمان داشت که این رویه غیر قابل ادامه است و ماباید روی پای خود بایستیم این بود که تمام مساعی لازم برای حل این مشکل و تعادل بودجه بعمل آمد خوشبختانه موفقیت هائی بدست آمده است طبق آمار دقیق وزارت دارائی توانسته است ر ۶ ماهه سال جاری تقریباً صددرصد پیش بینی‌های بودجه را وصول نماید با این توضیح که بودجه مصوب سال ۱۳۳۵ ـ۶ دوازدهم عوائد پیش بینی شده باستثناء عوائد نفت بالغ برشش میلیارد و سیصد هفتاد و نه میلیون و ششصدو سی یک هزار ریال بوده است و وصولی ۶ ماهه اول امسال وزارت دارائی یعنی مبالغی که تا روز آخر شهریور ماه بخزانه داری کل عاید شده است بدون عوائد نفت شش میلیارد و سیصد و چهل و نه میلیون و هفتاد و دو هزار ریال بوده است که از سنجش این دو رقم در کمال وضوح معلوم می‌شود که تقریباُ کلیه عوائد پیش بینی شده وصول گردیده و در عین حال وزارت دارائی در این ۶ ماهه با جدیت در وصولی مالیات‌ها از تمام طبقات بدون ملاحظه اقدام کرده و در نتیجه یک میلیارد و سیصد و هفتاد میلیون و سیصد و چهل و یک هزار ریال اضافه وصولی نسبت بمدت مشابه سال قبل داشته است بدین ترتیب توانسته‌ایم تمام مخارج کشور را در عرض این ۶ ماه با رعایت صرفه جوئی کامل پرداخت کرده و چرخهای مملکت را از لحاظ مالی بگردانیم بدون این که احتیاجی به قرضه داشته باشیم. اقدامات لازم هم راجع بتامین غله و قند و شکر و خرید مواد دخانیه شده است که چگونگی مفصل آنرا در گزارشی که از طرف وزارت دارائی مستقیماً در اختیار آقایان گذاشته خواهد شد و ملاحظه خواهید فرمود ما امیدواریم در نتیجه این خدمت و کوشش بآرزوی خود یعنی متعادل ساختم بودجه برسیم. سیاست بازرگانی دولت تمایل به آزادی تجارت و حدود مقدورات ارزی کشور و با رعایت حمایت مصنوعات داخلی است. برای این منظور سازمانهای اقتصادی کشور اصولی کلی را که باید در قانون و تعرفه جدید گمرک رعایت شود معین کرده و در حال حاضر مشغول تهیه قانون جدیدی می‌باشند که پس از اتمام آن تقدیم قوه مقننه کشور خواهد گشت.
دولت حاضر در بسیار از مقررات مربوط بتجارت بمنظور تسهیل در امر بازرگانی جدید نظر کرده است من جمله مشغول است که قانون تجارت را بصورتی که با احتیاجات امروزه تطبیق کند در آورده این قانون بزودی تقدیم خواهد شد. قانون جدید ارز که تقدیم قوه مقننه گشته یکی از اقدامات دولت حاضر در تسهیل امور بازرگانی ناست. در روابط بازرگانی با کشورهای خارجه پیشرفتهای زیادی حاصل شده که من جمله قرار داد بازرگانی جدید ما با کشور امریکا است که مقررات آن طبقه موافقت نامه‌های خاصی نسبت به بعضی از کشورهای دیگر قابل اجرا خواهد بود. قانون جلب سرمایه‌های خارجی و آئین نامه مربوط بآن که از تصویب هر دو مجلس گذشته و خاتمه یافته است اقدامی بوده است که بمنظور پیشرفت در کلیه شئون اقتصادی کشور بعمل آمده است. اقداماتی که در باب قرار دادهای ترانزیتی ایران و ترکیه شده قدمی مهمی است که برای تسهیل امور بازرگان مملکت برداشته شده است. اجراء اصل مبارزه با فساد که سرلوحه برنامه دولت است جز با یک دادگستری سالم و قوی میسر نیست. اصلاحات سازمان دادگستری که اخیراً شروع شده و اصلاحاتی که با کمک نمایندگان محترم مجلسین در قوانین شده و می‌شود باینمنظور بوده و قطعاُ با تعقیب مأمورین ناصالح و متعدیان بحقوق افراد دولت در این منظور توفیق حاصل خواهیم نمود.
دولت در حال حاضر مشغول ساختن در حدود ۳۵۰ر۲ کیلومتر از شاه راههای کشور و ۱۷۸۰ کیلومتر از راههای استانی مطابق اصول جدید می‌باشد. را آهن تا دو سال قبل دارای قدرت بیش از ۴ هزار تن روزانه نبوده است در اثر مساعی که بعمل آمده است اکنون با تکمیل وسائل حمل دوازده هزار تن بار در روز از بنادر جنوب ایران بنقاط مختلف کشور امکان پذیر است. دولت حاضر بساختن بیش از ۶۰۰ کیلومتر خط آهن موفق گردیده است راه آهن تبریز بمراغه رسیده و بطرف تبریز پیش می‌رود راه آهن خراسان بیش از ۶۰ کیلومتر تا مشهد فاصله ندارد و تا دو ماه دیگر ساختمان این خط خاتمه خواهد یافت. دولت مصمم است خط آهن تبریز را تا سرحد ترکیه ادامه دهد و آنرا براه آهن ترکیه وصل نماید نقشه برداریم‌های لازم در این خط شروع شده و بمحض رسیدن راه آهن مراغه به بتریز آنرا از تبریز بسرحد ادامه خواهد داد. مطالعات و نقشه برداریها خط آهن کاشان، یزد و کرمان خاتمه یافته و بمحض خاتمه یافتن ریل گذاری خط مشهد این خط شروع خواهد گشت. اصلاح بنادر ایران کمال ضرورت را داشته است تکمیل بندر شاهپور و خرمشهر شروع گشته و تاکنون بطور قابل ملاحظه پیشرفت نموده است بررسی نسبت به اصلاح پنج بندر دیگر در خلیج فارس خاتمه یافته و بررسی چهار بندر در شمال آغاز گردیده است که در آتیه نزدیکی اصلاح و تکمیل آنها شروع خواهد گشت.
برای تمرکز امور بندری لایحه‌ای تهیه شده که بزودی تقدیم قوه مقننه خواهد شد. از لحاظ حمل و نقل هوائی ساختن فرودگاههای جدید و تکمیل فرودگاههای موجود و تشکیل شرکت هواپیمائی واحد اقدام لازم بعمل آمده است. قانون امور اجتماعی و عمران دهات که بتصویب مجلسین رسیده یکی از قدمهای اساسی است که بمنظور بهبود وضع ساکنین دهات برداشته شده و قانون مزبور هم اکنون بوسیله بنگاه عمرانی کشور بمرحله اجرا در آمده است اطمینان دارد اثرات مفید آن بزودی محسوس خواهد شد. بمنظور سپردن کار مردم بمردم در قسمت عمده کشور انجمن‌های شهر طبق مقررات قانون اخیر شهرداریها تشکیل و در حال حاضر در این نقاط مردم در امور شهر نظارت دارند. تمام وسائلی که باید برای سرشماری عمومی تهیه شود مهیا و فراهم گردیده این امر بزودی بمرحله اجرا در خواهد آمد مادام که آمار صحیحی در کشور وجود نداشته باشد اصلاحات اجتماعی بر پایه و مبنای صحیح میسر نیست ضمن آمار عمومی که تعداد نفرات کشور را تعیین می‌کند آمار کشاورزی نیز صورت خواهد گرفت و نتایج خوبی که از این آمار گیری عاید خواهد شد محتاج بذکر نیست. یکی از کارهای مفید که دارای اثرات اجتماعی زیادی است تهیه یک کارد جوان و تحصیل کرده و قابل اعتماد برای امور شهربانی کشور است در نتیجه این اقدام امروز می‌توانم باطلاع برسانم که یکعده افسر تحصیل کرده وارد اجتماع شده و بانجام وظائف خود مشغول شده‌اند. موفقیت دولت در منع کشت خشخاش و مبارزه با استعمال مواد مخدره مورد تصدیق عموم است (خعتبری ـ اینمورد خیلی خوب است) برای مبارزه با مالاریا متجاوز از بیست و یک هزار ده سمپاشی شده است مبارزات با سل طبق برنامه صحیحی شروع شده است تلقیح بر ضد آبله در نقاط بسیاری از کشور بعمل آمده لوله کشی و تهیه مخزن آب در بعضی
+از شهر‌ها خاتمه یافته در بعضی در حال اجرا و در بعضی دیگر بزودی شروع خواهد گشت. ۱۵ حلقه چاه عمیق و۳۴۴ حلقه چاه کم عمق تعداد زیادی حمام دوش در بعضی از شهرستانها احداث گردیده است. تهیه کارخانه شیر پاستوریزه با کمک مؤسسه یونیسف و مراقبت شدید در امر دارو سازی و ایجاد مرکز تزریقات عمومی و توزیع شیر خشک و صابون و دارو و مواد غذائی اهدائی یونیسف در تمام کشور اقدام در امور آموزشی و تأسیس کلاسهای آموزشی و پرستاری و فعالیت‌های پیش گیریهای طبی ایجاد واحد‌های سیار اشعه مجهول مبارزه با بیماریهای آمیزشی و اخذ نتیجه مطلوب از آن تأسیس آزمایشگاهها، ساختمان بیمارستانها، آسایشگاهها و درمانگاهها تکمیل بخشهای مربوط در مریضخانه‌های موجود اعم از ساختمان یا لوازم آن و ایجاد پستهای بهداری در بعضی از نقاط کشور عملیاتی بوده است که در امر بهداری کشور صورت گرفته است. برقراری رابطه تلگرافی مستقیم با بعضی از کشورهای خارجه تأسیس دستگاه تلگراف بی سیم در ۶ شهر تأسیسات جدید تلفنی کاریر در ۹ شهر برقراری ارتباط تلفنی در هفت قسمت مختلف تأسیسات دفتر تلگرافی جدید در یازده نقطه تأسیسات دفاتر پستی جدید در ۱۶ نقطه اقدام در سیم کشی‌ها جدید و آهنی در حدود یک هزار کیلومتر برقراری سرویس حمل و نقل پستی در ۱۵ خط تهیه ۱۸۰ هزار شماره تلفی خود کار برای تهران و شهرستانها تهیه دستگاهها فرستنده مخصوص از اقداماتی است که برای بهبود اصلاحات بعمل آمده. در اثر مساعی که برای پیشرفت فرهنگ کشور بکار رفته در سال گذشته ۵۵۵۳ کلاس قریب ۸۴ هزار دانش آموز و قریب ۳۸۰۰ نفر معلم بر تعداد کلاسها و دانش آموزان و معلمین سال قبل اضافه شده است وزارت فرهنگ در اصلاحات اساسی اداری تجدید نظر در برنامه‌ها و آئین نامه‌های آموزشی. جلب همکاری مردم در امور فرهنگ ساختمان مدارس. تربیت معلم. امور تربیتی دانش آموزان تربیت پیشاهنگی. ورزش. کودکستانها. تعلیمات اجباری. تعلیمات عشایر. تعلیمات اساسی آموزش حرفه‌ای کشاورزی. آموزش روستائی و کشاورزی. دانشکده‌های شهرستانها. اعزام دانشجو بخارجه.
امور مربوط با آثار باستانی و امور مربوط باوقاف حد اعلای موفقیت را متناسب با زمان و مقدورات مالی بدست آورده است. بخصوص لازم میداند باطلاع برساند که برای تعلیمات اکابر و مبارزه با بی سوادی اقدامات دامنه داری شروع شده و مقدمات و وسائل آن از هر حیث فراهم گشته و در آتیه بسیار نزدیکی شروع باینکار خواهد شد. سازمان برنامه از لحاظ کارهای عمرانی اساسی از قبیل ساختمان سدها تأسیس کارخانجات و استفاده از منابع طبیعی کشور مهندسین متخصص را که اشتهار بین المللی دارند مأمور مطالعه و تهیه طرحهای مربوطه نموده است و البته همه آقایان باصل ضرورت مطالعه برای کارهای عمرانی فوق الذکر معتقد هستم و تصدیق می‌فرمایند که نمی‌توان بدون مطالعه دقیق دست باقداماتی زد که احیاناً با اشتباه صورت پذیر د نسبت بسد کرج و سد سفید رود این مطالعات خاتمه پذیرفته و هم اکنون مشغول عمل هستند مطالعات سد ساوه و دورودزن نیز خاتمه پذیرفته است طرح اصلی سد زرینه رود تهیه شده است مطالعات آبیاری چاه نیمه سیستان هم تمام شده است مطالعه امور عمرانی خوزستان بمؤسسه معروف لیلیان تال و کلاب واگذار شده که بهترین طریق استفاده از رودخانه‌های کارون و کرخه و گازهای منطقه نفت خیز و سایر منابع طبیعی خوزستان را تعیین و طرح مربوط را برای اقدام تهیه نماید آنچه از لحاظ سد سازی تا امروز صورت پذیرفته تکمیل سد گلپایگان تکمیل تونل کوهرنگ و ساختمان آبشار آن است ساختمان کانالهای دشت مغان خاتمه پذیرفته و حاضر برای آبیاری بیست هزار هکتار زمین است غیر از عملیات سد سازی و آبیاری خوزستان عملیات عمرانی مشابه دیگری که در کشور تحت مطالعه است عبارت است از: مطالعه سد زاینده رود مطالعه سد خراسان ـ مطالعه آبیاری دیمچه و شیبیه که ۷۰% آن انجام شده است پیش نهاد اجرائی آبیاری دشت میشان در دست مطالعه است مطالعات آبیاری شادکان خاتمه یافته است. دیوار حفاظی سواحل میناب کشیده شده و برای آبیاری فومن و حوزه شوشتر نیز مطالعاتی در جریان است.
در این موقع لازم میداند باطلاع برساند لوله کشی نفت اهواز بتهران از طرف شرکت ملی نفت طبق نقشه رو به پیشرفت بوده قسمت اول آن یعنی لوله کشی از اهواز به ازنا تمام شده و قسمت دوم یعنی از اهواز بتهران نیز در آتیه نزدیکی خاتمه خواهد یافت کاوشهای نفت قم نیز خوشبختانه نتیجه مطلوبه رسیده و بواسطه پشتکار و جدیت و دانائی مهندسین جوان و تحصیلکردة ایرانی در این ناحیه نفت شروع بفوران کرده و آتیه بسیار درخشانی را برای مملکت و ملت نومید می‌دهد در مورد کارهای کشاورزی مبلغی که فقط در شش ماهه اول سال جاری بدستگاه‌های اجرائی از طرف سازمان پرداخت شده در حدود ۲۳۰ میلیون ریال است البته وام برای قنائی که بمبلغ صد میلیون ریال ببانک کشاورزی پرداخت شده جزو این رقم نیست و علاوه بر این اقلام از اول سال تاکنون ۱۵۰ میلیون ریال از طرف وزارت دارائی در اختیار بانک کشاورزی گذارده شده و در ماههای آتیه تقریباً ۹۰ میلیون ریال دیگر در اختیار این بانک از طرف وزارت دارائی گذارده خواهد شد. مطالعاتی برای توسعه و بهبود گشت چغندر ـ پنبه و تولید برگ چای صورت گرفته است مثلا در مورد کشت چغندر سطح کشت در سال ۱۳۳۳ چهل هزار هکتار بوده است در حالی که در سال جاری میزان کشت به پنجاه هزار هکتار افزایش یافته است. یا در مورد چای که قبل از جنگ ۳ هزار هکتار هم زیر کشت چای نبوده امسال ۱۴۵۰۰ هکتار زیر کشت است.
همچنین در مورد پنبه حداکثر محصول قبل از جنگ ۴۰ هزار تن بوده است. در حالی که محصول امسال ۸۰ هزار تن پیش بینی می‌شود و بیش از صد هزار هکتار زیر کشت است. مقدمات حمل و نصب کارخانه جدید سی هزار دوکی نساجی بکارخانه چیت سازی تهران فراهم شده است. عملیات ساختمانی کارخانه گونی بافی جدید شاهی شروع شده است. ساختمان کارخانه قند واقع در برد سیر کرمان و نصب ماشین آلات بپای کار آمده است. قرار داد احداث کارخانه کود شیمیائی در خوزستان منعقد است. برای احداث کارخانه ذوب آهن مطالعه مهندسین مشاور دما کروپ به نتیجه رسیده و عملیات اکتشافی در معادن شمس آباد و تهیه ذغال در معادن الیکا و کاجره جریان دارد. مطالعه منابع نیرو در شهرستانها بیک مؤسسه امریکائی واگذار شده است و اینک در ۱۷ شهر ـ بانه زرقان ـ داران ـ رودبار ـ سراب ـ اسکو ـ سنقر و کلیائی ـ ایلام ـ درگز ـ فردوس ـ دامغان ـ فومن صومعه سرا ـ رامسر ـ کاشمر ـ گنبد کاوس ـ نیروی بریق دائر می‌باشد.
طرح اجرائی ساختمان ۱۲ هتل با همکاری اداره املاک و مستغلات پهلوی تهیه شده است. یکی از مساعی دولت اقدامات برای ترفیه حال مستخدمین و یکنواخت نمودن وضع آنها و اصلاح اصول استخدامی کشور است در نظر است اساس استخدام بر اصل طبقه بندی مشاغل قرار گیرد و حقوقی که به مستخدمین دولت پرداخته خواهد شد متناسب با ارزش کار آنها باشد و برای این منظور لایحه قانون استخدام جدیدی تهیه شده و بزودی تقدیم قوة مقننه خواهد گشت. مطالعه ساختمان سد لار که بسازمان آب تهران محول شده در شرف اختتام است دولت اقدامی از جنبه مالی برای عملی شدن ساختمان این سد بعمل آورده و امید دارد بزودی اجازه اقدام بآن را از مجلسین تحصیل نماید.
در امور کشاورزی و صنعتی و معدنی و امور مربوط بکار پیشرفت هائی حاصل شده است در تهیه ماشین‌های کشاورزی ازدیاد سرمایه کشاورزی کمک بچایکاران شمال ـ کمک به برنجکاران شمال ـ فروش و واگذاری ارضی خالصه خوزستان ـ آبادی اطراف سرکرخه ـ حفظ و مراقبت از جنگلهای ـ دفع آفات نباتی و مبارزه با بیماریهای دام ـ تأسیس شرکتهای روستائی و شرکتهای تعاونی ـ مراقبت در امور کارگران و اجراء‌قانون بیمه‌های اجتماعی و با سواد کردن و دادن تعلیمات فنی بآنها تا آنجام که مقدرات مالی و وسایل اجازه میداده اقدام نموده است. مطالبی که بعرض رسید در حدود کلیات و شمة مختصری از عملیات انجام شده است. برای آنکه وقت مجلس محترم شورای ملی به استماع گزارش‌های تفصیلی در جلسات متعدد مشغول نشود اعضاء‌دولت هر یک بنوبه خود گزارش تفصلی عملیات و اقداماتی را که نموده‌اند کتباً و مستقیماً باستحضار خاطر آقایان نمایندگان محترم خواهند رساند. از خداوند تبارک و تعالی مسئلت دارم که تحت توجهات و راهنمائیهای اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و با تقویت نمایندگان محترم بیش از این در خدمت بمیهن موفق شویم.
۵- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع باصلاح ماده ۵ قانون سرشماری
نایب رئیس ـ گزارش کمیسیون کشور راجع باصلاح ماده ۵ قانون سرشماری و آمار جزو دستور است قرائت می‌شود
(بشرح ذیل قرائت شد)
گزارش از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی کمیسیون کشور ملس شورای ملی در جلسه مورخ ۳۵/۷/۱۶ با حضور نماینده وزارت کشور لایحه شماره ۵۸۰۲ رل ـ
+ ۴۹۲۰۹ دولت راجع باصلاح ماده ۵ قانون آمار و سرشماری را که مشتمل بر ماده واحده و یک تبصره می‌باشد مورد رسیدگی قرار داد و عیناً تصویب نمود و گزارش آن را بشرح زیر بمجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد:
ماده واحده ـ ماه (۵) قانون آمار و سرشماری بطریق زیر اصلاح می‌شود:
وزارت کشور در صورت احتیاج برای تعلیم و تربیت آمار شناسان و آمار گران به تعداد کافی می‌تواند کلاسهای مخصوصی تشکیل دهد و دانشجویان آنرا از بین کارمندان دولت انتخاب نماید.
تبصره ـ آئین نامه مربوط بتشکیل کلاسها مخصوص و برنامه تعلیماتی بوسیله اداره آمار عمومی تهیه و پس از موافقت وزارت کشور و تصویب شورای عالی فرهنگ بموقع اجرا گذارده شود مخبر کمیسیون کشور‹‹ سعید مهدوی ››
نایب رئیس ـ کلیات مطرح است، آقای دکتر شاهکار پیشنهاد سکوت داده‌اند پنج دقیقه وقت برای توضیح دارند پیشنهاد قرائت می‌شود.
(بشرح ذیل قرائت شد)
ریاست محترم مجلس شورا ملی پیشنهاد سکوت می‌نمایم، ‹‹دکتر شاهکار ››
نایب رئیس ـ بفرمائید.
دکتر شاهکار ـ فرض کنم آقایان همکاران محترم: این سومین وسیله‌ای است که بنده متشبث شده‌ام از برای اینکه بیایم در حدود آئین نامه ۵ دقیقه مطالبی عرض کنم پیشنهاد سکوت بنده از این نظر نیست که قانون سرشماری مورد توجه نیست از این نظر بود که بنده خیلی مایل بودم جناب آقای نخست وزیر که تشریف آورده‌اند اینجا و گزارش عملیات هجده ماهه خودشان را بمجلس شورای ملی تقدیم کرده‌اند البته از حالت سکوتی که مجلس نسبت باین گزارش اتخاذ کرد بیرون بیاید و بنده بسهم خودم یک کلمه صحیح است یا صحیح نیست عرض نکردم.
نایب رئیس ـ این موضوع مطرح نیست.
دکتر شاهکار ـ اجازه بدهید جناب عالی اجازه نمی‌دهید که بنده هیچگونه مطلبی راجع باین موضوع عرض کنم.
نایب رئیس ـ راجع بپیشنهاد سکوت بفرمائید
دکتر شاهکار ـ راجع به سکوت دارم عرض می‌کنم، من از مقام محترمتان اجازه می‌خواهم که اقلا بگذارید این تریبون پنج دقیقه آزاد باشد.
نایب رئیس ـ آزاد است بفرمائید ولی در حدود آئین نامه
دکتر شاهکار ـ اگر آزاد است پس اجازه بفرمائید بنده و چند نفر از رفقا همان موقعی که جناب آقای نخست وزیر این گزارش را قرائت می‌فرمودند تقاضا کردیم که گزارش ایشان مورد شور و بحث در مجلس شورای ملی قرار بگیرد، متأسفانه چون وقت کم بود بیش از شش هفت امضاء (بهبهانی ـ ۱۲ امضاء دارد) تا ۱۲ امضاء‌رسیده و به ۱۵ امضاء نرسیده از این جهات چون برخلاف آئین نامه بود که قبل از ۱۵ امضاء آنرا مطرح بکنند از آن صرفنظر کردیم البته پس از تکمیل مورد بحث قرار خواهد گرفت بعداُ تقاضا کردم از تبصره ۲ ماده ۶۶ آئین نامه استفاده کنم آنهم نشد.
نایب رئیس ـ آن مانعی ندارد ولی در موقع خودش
دکتر شاهکار ـ بدلیل اینکه آئین نامه می‌گوید اگر در دستور چیزی نبود. نایب رئیس ـ مانعی ندارد البته اگر موضوعی در دستور نبود حق دارید صحبت کنید.
دکتر شاهکار ـ بنده از همکاران محترم که خیال می‌کنم دولت هم این مطلب را می‌خواهد این تقاضا را می‌کنم که گزارش دولت جناب آقای نخست وزیر مورد بحث و شور در مجلس قرار گیرد یعنی موافقت بفرمائید که جلسه آینده یا هر جلسه دیگر (صارمی ـ بسیار خوب است) در دستور قرار بگیرد چرا؟ بدلیل اینکه هیچ وقت یک گزارشی که از طرف دولت داده می‌شود این گزارش بد نمی‌تواند باشد و بعضی از مطالبی که آقای نخست وزیر فرمودند صد درصد صحیح است از نظر اهمیت سیاست خارجی که مخصوصاً بنده اینجا بسهم خودم بآقای وزیر امور خارجه تبریک می‌گویم راجع باین سیاست بسیار عاقلانه‌ای که در پیش گرفته‌اند (صحیح است) اما آنچه که باید مورد بحث قرار بگیرد چون مشی سیاسی ما خوشبختانه معین و روشن است و دولت با کمال جدیت در تعقیب آنهم هست از نظر سیاسی مورد تأیید کامل نمایندگان مجلس شورای ملی هم هست و اما در سیاست داخلی در قسمتهائی که فرمودند ما مطالبی داریم که باید به اطلاع دولت برسانیم انتقادات بی نظر و بی غرضی داریم که باید دولت را متوجه کنیم این بود که بنده خواستم این مطلب را بهمکاران محترم بگویم که موافقت بفرمایند گزارشی که دولت داده مورد شور واقع شود بنده معتقدم که همه آقایان موافقند برای این که مطلبی در کار نیست ولی از آقایان محترم استدعا می‌کنم که موافقت بفرمایند این گزارش بسیار مفصل و جالب مورد متوجه قرار بگیرد چون نسبت به بعضی از اقدامات بنده مسبوقم و ایمان ندارم که اینطور است البته آقای نخست وزیر و وزرای مسئول مطلب را خواهند فرمود و مجلس روشن خواهد شد تماس دولت با مجلس روشن خواهد شد تماس دولت با مجلس باید دائم باشد نظارت کامل در امور مملکت بشود. مطالب خوب مورد تأیید نمایندگان است مطالبی هم که بنظر ما صحیح نیست مورد تذکر واقع خواهد شد تا ببینیم که کدامیک درست می‌گویند و واقعاً می‌خواهند عملی به نفع مردم این مملکت بشود و از این جهت است که بنده پیشنهاد سکوت خودم را پس می‌گیرم و مقصودم فقط عرض این مطلب بود که گزارش آقای نخست وزیر مورد بحث در مجلس شورای ملی قرار بگیرد و الان هم امضای طرح تکمیل می‌شود و تقدیم می‌گردد.
نایب رئیس ـ رأی می‌گیرم بورود در مواد (عمیدی نوری ـ بنده مخالفم) الان اجازه خواستید؟ (عمیدی نوری ـ بلی) بفرمائید.
عمیدی نوری ـ لایحه‌ای که مطرح است بنظر بنده از این جهت قابل ایراد است و بنده به عنوان مخالف عرض می‌کنم در این لایحه قید اجازه تشکیل کلاس است یعنی برای تربیت سر شمار اگر احتیاجی پیدا شد یک کلاسی تشکیل بدهند خلاصه آنچه که در مجلس قرائت شد این بود بنده خیال می‌کنم که این کار اجازه قانونی نمی‌خواهد، ایجاد کلاس برای تربیت سرشمار این یک امر تربیتی است، امر اداری است همینطور که در وزارت فرهنگ هم این امر یک امر تربیتی است و یک امر علمی است که مملکت است برای امور مختلف کلاسهای مختلف تشکیل بشود و هیچکدام محتاج به اجازه از مجلس نیست بنظر بده ایجاد کلاس برای تربیت سر شمارها هم همینطور است اگر قرار بشود این قبیل امور عادی اداری که از فرط بدیهی بودنش هیچ حاجت ببحث و گفتار نیست بصورت لوایح بیاید در مجلس خیال می‌کنم جز گرفتن وقت مجلس چیز دیگری نیست بنده استنباطم از این لایحه این بود حالا اگر منظور دیگری باشد که تصور بشود در شأن قانون است که بتصویب مجلس شورای ملی برسد البته بفرمائید ما را روشن کنید ولی ظاهرش یک امر خیلی بدیهی است که محتاج بتصویب مجلس شورای ملی و درآوردن بصورت قانونی ندارد.
نایب رئیس ـ جناب آقای وزیر کشور بفرمائید
وزیر کشور (علم) ـ توجه حضرت عالی را به این نکته جلب می‌کنم که این اصلاح ماده ۵ در دنبالةقانونی است که قبلا تصویب فرموده‌اید چون برای اینکار قانونی تصویب فرمودید برای اصلاحش هم قانون آوردیم باین جهت این ماده بمجلس تقدیم شد (عمیدی نوری ـ تصدیق خواهد فرمود که حاجت به تأسیس کلاس با اجازه مجلس نیست)
نایب رئیس ـ آقای مخبر بفرمائید مخبر کمیسیون کشور (مهدوی) آقای عمیدی نوری توجه نفرمودند در همین ماده که اینجا ذکر شده قانون سرشماری از نقطةنظر گرفتن دانشجو یک شرایطی ذکر کرده است که باشکال برخورده است و یکی از اشکالات سن بوده نوشته شده بود ۳۰ سال ببالا را حق ندارند قبول بکنند این امر تولید اشکال کرده بود این اشکال را اصلاح کردند به این ترتیب باین صورت و حالا اجازه مجلس از نظر اصلاح ماده ۵ خواسته شده
نایب رئیس ـ آقای فضائلی موافقید
فضائلی ـ موافقم
نایب رئیس ـ آقای قنات آبادی مخالفید بفرمائید
قنات آبادی ـ پیشنهادی است به امضای ۱۶ نفر از نمایندگان محترم
۶-اعلام تصویب صورت مجلس
نایب رئیس ـ اجازه بفرمائید هر کاری وقتی دارد. رأی گرفته می‌شود چون عده برای رأی کافی است اول تصویب صورت مجلس قبل از اعلان می‌شود
۷- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون شور راجع باصلاح ماده ۵ قانون سرشماری
نایب رئیس ـ رأی می‌گیریم بورود در ماده آقایانی که موافقند قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد حالا خود ماده واحده مطرح است کسی اجازه نخواسته پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود و بکمیسیون مربوط فرستاده خواهند شد
(بشرح زیر خوانده شد)
مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی پیشنهاد می‌نمایم در ماده واحده در کلمه دانشجویان بشاگردها تبدیل شود ‹‹ محمد هاشم وکیل ›› پیشنهاد می‌نمایم که قسمت اخیر ماده واحده بشرح زیر اصلاح شود: دانشجویان آنرا از بین کارمندان دولت که سن آنها از چهل سال بیشتر و پایه تحصیلاتشان از سیکل اول متوسطه کمتر نباشد انتخاب نماید ‹‹ صدر زاده ››
نایب رئیس ـ لایحه و پیشنهاد برای شور دوم بکمیسیون فرستاده می‌شود
۸- تقدیم پیشنهاد طرح گزارش آقای نخست وزیر
نایب رئیس ـ آقای قنات آبادی
قنات آبادی ـ پیشنهادی است به امضای عده‌ای از آقایان که گزارش آقای نخست وزیر مطرح شود
نایب رئیس ـ بعد که عده برای رأی
+کافی شد باین پیشنهاد رأی می‌گیریم
۹- بیانات آقایان: دکتر شاهکار ـ ارباب ـ علامه وحیدی طبق تبصره ۲ ماده ۶۶ آئین نامه
نایب رئیس ـ چون در دستور حالا چیزی نداریم آقای دکتر شاهکار طبق ماده ۶۶ تقاضای ده دقیقه صحبت کرده‌اند بفرمائید
دکتر شاهکار ـ همکاران محترم بنده امروز نه قصد شرفیابی حضورتان را داشتم و نه قصد تصدیع علت اینکه نمی‌خواستم شرفیاب شوم کسالت مزاجی است که متأسفانه چند روز است یقه مرا گرفته و امیدوارم بزودی مرتفع بشود و علت اینکه نمی‌خواستم صحبت کنم چون در دستور جلسه مطلبی نبود و سؤالاتی بود که مطرح می‌شد گزارش جناب آقای نخست وزیر این موقعیت را بدست داد که بنده از این آئین نامه استفاده بکنم و در این ده دقیقه مطالبی را که بنظرم می‌رسد عرض کنم و خیلی خوشوقت می‌شوم که جناب آقای وزیر دارائی هم توجهی بفرمانید (وزیر دارائی ـ بفرمائید) عرض کنم کشور ما خوشبختانه دارای منافع و استعدادها و ثروتهائی است که آقایانی که اغلب قسمت‌های دنیا را دیده‌اند میدانند که از این حیث خداوند نسبت بایران و نسبت بملت ایران فوق العاده نظر عنایت داشته است (صحیح است) منابع زیر زمینی منابع روی زمینی و مخصوصاً قبل از همه آن هوش و ذکاوت و فراستی که در نهاد ایرانی است ولی با تمام این مقدرات وقتی نگاه مکنیم می‌بینیم ترکیبش خیلی خوشگل نیست یعنی در مملکتی که دارای یک عده‌ای افراد قانع، کار کن، زحمتکش و اصیل و شریفی هستند در مملکتی که خوشبختانه رئیس مملکت حد اکثر قدرت خودش را برای بهبود اوضاع مردم بکار می‌برد (صحیح است) در مملکتی که حسن نیت در بین بیشتر مردم هست با کمال تأسف جناب آقای علاء باید عرض کنم اوضاع آنطوری که باید باشد نیست اگر پشت تریبون نبود حضورتان یک اصطلاح فرنگی عریض می‌کردم که چون در زبان بسیار وارد هستید بهتر مطلب را بیان می‌کرد در هر صورت اوضاع خوب نمی‌گردد علتش چی است؟ چرا اینطور است؟ برای اینکه ما از کوچولو شروع نمی‌کنیم برویم ببالا ما کلیات را در نظر می‌گیریم و جزئیات می‌ماند یعنی در وزارت فرهنگمان که یکی از نقاط حساس مملکت است یعنی کلاس تربیت آدم در آنجاست برنامه‌های تدریسی ما برنامه‌ای متوسطه ما یک برنامه فرسوده عقب افتاده سال هزار و نهصد دولتی است که خودش هم آن را ول کرده و ما هنوز در آن گیر هستیم و وقتی که می‌خواهیم درست کنیم در صفحه دوم کتاب اول ابتدائی مطالبی می‌خوانیم که باور بفرمائید شأن یک ملت فرهنگی مثل ملت ایران نیست جناب آقای علاء انشاء الله نوه کوچولو دارید ملاحظه بفرمائید در کتاب اول ابتدائی در صفحه دوم نوشته احمد چون پایش بو می‌داد بچه‌ها از کلاس بیرونش کردند بچه‌ها پایتان را بشوئید که اگر بوی گند بدهد نمی‌توانید بروید کلاس زیرا طوطی نوشته خرما زیر درخت نوشته گوجه این را ببینید اینها یک مطالب کوچکی است این یک نگلی ژانس کوچولو است وقتی که مطالعه بفرمائید در امور فرهنگی و تصمیمی که وزارت فرهنگ اخیراُ گرفته است ملاحظه کنید که مردم استطاعت اینکه بچه هایشان را بمدرسه بفرستند ندارند جناب آقای نخست وزیر دو تا صد و پنجاه تومان یعنی سیصد تومان برای ثبت نام دو تا محصل یا تهیه کتاب برای مردم عادی مملکت بخدای متعال غیر ممکن است (صحیح است) بنابراین دو تا بچه می‌ماند در منزلش و نمی‌تواند آنها را بفرستد بمدرسه شما هر چقدر بروید به یونسکو کمک بکنید، یا در مجامع بین المللی سهیم بشوید داخله مان یعنی ابتدائی مان وقتی خراب است و مردم بچه هایشان رانمی‌توانند بفرستند بمدرسه آن کارهای مهم برای ما صورت پذیر نیست عملی نیست (صحیح است)
من هیچ وقت نمی‌گویم برای اینکه ما پول برای مطالعه لازم نداریم هیچ وقت نمی‌گویم که مطالعه نباید بشود هیچ وقت هم نمی‌گویم که فلان بنا نباید ساخته بشود اصلا صلاحیت من در آن نیست من مهندس نیستم و اطلاعات سوق الجیشی ندارم دولت هم دارد سعی می‌کند اما آنچه را که میدانم این است که قبل از اینکه بندرها و جاده‌ها ی بزرگ ساخته بشود و سبب این بشود که شیفرها را درست گوش کنید که چه عرض می‌کنم صد و هشتاد انتحار بوسیله دار در ظرف شش ماه در تهران پایتخت مملکت بعلت فقر و بیچارگی و استیصال اتفاق افتاده است این روزنامه‌های شما است اینها را بخوانید البته اینها چیزیهائی است که وزراء بیشتر از وکلا متأثرند شما خیال می‌کنید آقای قنات آبادی که اینها رئیس دولت را متأثر نکرده است وقتی این روزنامه‌ها را می‌خواند خیلش راحت است؟ آسوده است؟ وقتی این مطالب را می‌خواند خود آقای نخست وزیر هم ناراحت می‌شود (قنات آبادی ـ ما هیچ وقت ناراحتی در آقایان نمی‌بینیم) عرض کنم ما در روزنامه‌ها می‌خوانیم همه می دانند که من ارادت دارم بآقای فروهر همه میدانند که کمیسیونها مالیاتی ما چقدر وصول کرده‌اند اما آقایان وضع مردم بهتر شده؟ این انتقاد در کلیات نیست این همان مطلبی است که آقا فرمودید بیائید با هم تماس بگیریم مشورت بکنیم بحث بکنیم بخدای متعال قسم آقای نخست وزیر ما در دو جهت مخالف ننشسته این یک روز من پشت این تریبون گفتم ما خدمتگزار این ملتیم اعم از اینکه لباس وکالت به تنمان باشد یا لباس وزارت یا اینکه توی کوچه راه برویم هیچکدام بر دیگری افاده نمی‌فروشیم و فقط یک مطلب هست همه کار می‌کنیم برای یک هدف مشترک حالا هی بروند و در روزنامه‌ها بنویسند آقای ذوالفقاری در رادیو بگویند وضعیت مردم خوب است و گل وبلبل است بنده خواهم گفت که کاملا صحیح نیست یعنی چه؟ یعنی مطابق آن قسمتی که می‌گویند دیر لاوریته (D ire la verite) راستش را می‌گویند و دروغ نمی‌گویند اما تمام حقیقت نیست یعنی یک مقداری از اینها بوده است ما از شما معجزه نمی‌خواهیم شما بروید ۲۴۰۰ کیلومتر از اسلامبول حرکت کنید بروید ببازرگان بعد از بازرگان بیائید بایران از قزوین بتهران این ۱۴۰ کیلومتر شما را دیوانه خواهد کرد من این نمایندگان محترم آذربایجان را که نگاه می‌کنم حالا متوجه می‌شوم که چرا اینقدر عصبانی هستند و چرا اینقدر واقعاً انتظاراتی از دولت دارند و هر روز هم می‌گویند متأسفانه بجائی نمی‌رسد مسافرت از تبریز بتهران پروبلمی است باید این مسأله را حل کرد که چگونه سرو کله آدم خورد نشود بهر کجا که بروید آسمان همین رنگ است همین آقای وزیر مسئول راه بخدای متعال تیمسار من در شرافت شما کوچکترین تردیدی نداریم هیچکس تردید ندارد (صحیح است) علت دارد که شما در سفر و در حضر قدم برمیدارید زحمت می‌کشید این جاده و آن جاده بوده‌اید خود خواه نیستید اما این هم هست حالا این مطلبی که عرض کردم و تقاضا کردم الان ۱۶ نفر از آقایان پیشنهاد کردند که گزارش آقای نخست وزیر مورد مذاکره قرار گیرد، این گزارش البته چاپ خواهد شد و آقایان مطالعه خواهند فرمود بنده البته کوچکتر از این هستم که نصیحت بکنم عرضی بکنم من بسهم خودم می‌روم در این گزارش آن مطالبی که می‌شود بنفع مملکت قدم هائی برداشت و کنسی هائی داد نصایح کرد تذکراتی داد، پیشنهاداتی کرد مطالعه خواهم کرد البته این از آن مطالبی است که بحث می‌کنیم در برنامه دولت، هیچ موضوع برنامه و رأی اعتماد هم نیست بنده هم تقاضا می‌کنم این را موکول برأی اعتماد نفرمائید فقط این را بفرمائید که دو کلاس یک هدف دارند دو قوه‌ای که برای یک مملکت دارند کار می‌کنند بموازات هم کار می‌کنند
نایب رئیس ـ ده دقیقه وقت جنابعالی تمام شد آقای ارباب بفرمائید.
مهدی ارباب ـ بنده با اجازه آقایان از این فرصت استفاده می‌کنم و باز بموضوعی که مایه الابتلاء تمام آقایان است می‌پردازم البته تصدیق میفرمائید کشور پهناور ایران محتاج به تعمیم بهداشت است و تا بهداشت نباشد ازدیاد نفوس میسر نیست (صحیح است) و تا ازدیاد نفوس پیشرفت نکند تنها نمی‌شود گفت یک کشوری از کوه و بیابان و ساختمانها عظیم تشکیل می‌شود کشور ایران که وسیعترین کشورهای مجاور است محتاج به ازدیاد نفوس و افراد تواناست امروز خوشبختانه وسایل دارو و بهداشت بیش از پیش فراهم است اما کی باید مورد استفاده قرار دهد؟ الان یکسال است بنده استدعا می‌کنم تقاضا می‌کنم متوسل می‌شود متشبث می‌شوم ده نفر طبیب می‌خواهیم بنواحی جنوب بفرستیم نمی‌توانیم حق هم دارند زیرا عرض کردم با حقوق دویست تومان و سیصد تومان نمی‌رود یک نامه‌ای دارم از وزارت بهداری که در عین حال نمی‌توانم انتقاد کنم ه چرا این نامه را صادر کرده‌اند بعد العنوان می‌نویسد عطف بنامه شماره فلان راجع باعزام پزشک بدهستان قارقان متأسفانه بعلت کمبود حقوق اطباء بزشکی داوطلب خدمت در وزارت بهداری نمی‌باشند مرجع این کار در کشور کجاست؟ وزارت بهداری وزارت بهداری اظهار عجز می‌کند. مردم انتظاراتی دارند هزار هزار در تغییر فصل می‌میرند کسی نیست که آنها را معالجه کند بودجه‌های هنگفت هم در جریان هست چرا باید باین امر توجه نشود نمیدانم از مجلس شورای ملی گله کنم؟ از مجلس سنا گله کنم؟ از دولت گله کنم؟ هشتم ماه پیش یا بیشتر یک قانونی در اینجا بتصویب رسید برای اضافه حقوق اطباء و البته اگر این قانون اصلاحی لازم دارد لااقل برای کسانیکه در نقاط صعب و دشوار انجام وظیفه می‌کنند اضافاتی قائل بشویم یک طبیبی که بقشم و جاسک یا نظایر این نقاط می‌رود ماهیانه یک حقوق کافی باو بدهید میل دارید باطباء که در مرکز انجام وظیفه می‌کنند ندهید، بنده در این قسمت عرض نمی‌کنم بالاخره کشور ایران منحصر بتهران نیست خوشبختانه امروز هیأت محترم دولت در مجلس حضور دارند و می‌خواهم این درد عمومی را عرض کنم.
آقایان طبیب نیست در خارج جراح با پانصد تومان نمی‌تواند برود پزشک با ۲۴۰ تومان نمی‌تواند برود مضافاً باین که در این کشور چند قسم حقوق داده می‌شود البته من مؤسسات مانند سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی را عرض می‌کنم که بسیار، بسیار بنام یک ایرانی سپاسگزارم از توجهی که دارند و عرض کردم این بنگاه سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی در ویرانه‌ها قشم مثل خورشید نور می‌دهد
+موجب تسکین خاطر یکعدهای است ولی در نقاط دیگر این وسیله نیست همان سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی حقوق کافی می‌دهد؟ خوب وزارت بهداری نمی‌تواند بدهد دستگاههای دیگر هست که حقوق کافی می‌دهد خوب آقای بیک طبیبی که می‌خواهد برود در اقصی نقاط کشور انجام وظیفه کند حقوق یک ماشینیست نمی‌دهند. باید چه کرد؟ بنده امروز این ابتلای عمومی را در حضور هیأت محترم دولت بعرض مجلس میرسانم و استدعا می‌کنم یک توجه عاجلی مبذول بفرمایند. چنانچه برای پزشکان در مرکز مقتضی نیست توجهی بشد آنهائیکه جانشان را بخطر می‌اندازند بآنها توجه کنید و یک تصمیمی عاجلی اتخاذ بفرمائید.
مهندس اردبیلی ـ بهمه باید توجه شود.
پرفسور جمشید اعلم ـ همه جانشان را بخطر می‌اندازند مرکز و شهرستانها فرقی ندارد
نایب رئیس ـ جناب آقای وزیر امور خارجه
وزیر امور خارجه ـ یک لایحه‌ای است تقدیم می‌شود برای اجازه فروش ۴۳۰۰ یارد زمینی که سابقاً در کراچی برای محل سفارت خریداری شده بود چون خوشبختانه دولت پاکستان اخیراً بیش از پنجهزار یارد بدولت ایران زمین داده است برای این کار بهترین نقاط است و قرار شد که آنجا ساختمان شود اینست که اجازه می‌خواهیم این زمین فروخته شود و خرج بنای آنجا شود
نایب رئیس ـ بکمیسیون مربوطه ارجاع می‌شود. آقای علامه.
علامه ـ هر سخن جائی و هر نکته مکانی دارد در هر محلی باید سخن باقتضاء آنجا گفته شود و نباید سخنانی که برد خلاف مقتضای مجلس است ایراد گردد مقتضای مجلس شورای ملی سخنانی است که مبتنی بر اساس آزادی و اصول مشروطیت باشد این مقام کعبه آمال ملت آزاده و آزادیخواه ایران است کافی است که پیوسته ندای حریت از درو دیوار آن شنیده می‌شود و هنوز صدای شهدای آزادی در این فضا طنین انداز می‌باشد (صحیح است) کافی است که موالید آن یعنی قوانینش تکالیف قوای قضائیه و مجریه و مجتمع و فرد را تعیین می‌نماید و انحراف از دستورهای آن جرم است و مجرم را علاوه بر کیفر لکه استبداد بر دامان می‌گذارد محلی است که نمایندگان آن ناظرین بر امور سیاسی و مالی و غیر مالی کشور می‌باشند و می‌توانند بدولت وقت تذکرات لازمه دهند و راهنمائیهای مفید بنمایند این بنا بنای عمل است بنای حریت است و مساواتست بنای حکومت مردم بر مردم است (صحیح است) نمایندگان محترم باور نمائید که در این کاخ مقدس وضوع ساخته و باکمال احترام و خضوع وارد می‌شوم علت هم بسیار واضح است چون مقصود از ورود در اینجا خدمت بخلق ایران است و یکی از عبادات مهمه خدمت بخلق می‌باشد آری ورود در اینجا عبادت است ما با حسن نیت میآئیم با حسن نیت انتقاد و بحث مینمائیم و با حسن نیت رأی می‌دهیم گوش و هوش ما پیوسته بندای وجدان است منظور ما وضع قوانینی است که مدار انسانیت بر این استوار می‌باشد چو بر اساس عدالت مدار انسان است قسم بشاه که ما بر مدار انسانیم (احسنت) این عرایض تعظیمی است بشعار عظیم مشروطیت ایران که فریضه هر ایرانی با وجدان می‌باشد دیده هر ایرانی شرافتمند باین کاخ باین بنا دوخته و خود را در حمایت قوانین موضوعه آن پس از قانون اساسی میداند
چشم ملت باین بنا باشد کعبة آرزوی ماباشد نیست این خانة خدا اما کی زفرمان حق جدا باشد
(احسنت) آقایان محترم باین دو لوحه مقدس که در صدر تالار مجلس نصب شده توجه بفرمائید ‹‹ امر هم شوری بینهم ›› ‹‹ و شاورهم فی الامر ›› به، به چه فرمانی مقدسی و چه دستوری بزرگ متجاوز از سیزده قرن است که فرمان مشروطیت از ساحت اقدس الهی صادر شده و جامعه بشریت را باین امر مبرم متوجه ساخته است. اما مطلبی است که می‌خواهم بعرض نمایندگان محترم برسانم و مقتضی است در مجلس شورای ملی گفته شد تاملت ایران توجه فرمایند و از هر حیث آسایش فکری عموم فراهم گردد بدیهی است که هیچ هیأتی بلکه هیچ فرد عاقلی نمی‌خواهد خود را در نظر جامعه ننگین و ملت را بخود بدبین نماید. هر چه و هرچند محیط عملی او بیشتر شود می‌خواهد نیروی فعاله خود را طرزی بکار بیندازد و نتیجه بگیرد که موجب سرافرازی او گردد. نظر باین اصل هر دولت عاقلی ـ نه دولت دیوانه و مصروع) می‌خواهد خدمتگذار ملت باشد.
می‌خواهد قدمهای مثبت اصلاحی بردارد می‌خواهد خود را در پیشگاه شاهنشاه و ملت ایران سرافراز نماید. مسلم این دولت می‌خواهد خدمات شایان توجهی بمخدوم واقعی خود شاه و ملت بنماید و نمی‌خواهد مواعید او دروغ شود و تردیدی نیست که تمام خرابیها دردها، ناکامیها، را یک یک میداند. میداند کمک شایسته بکشاورز نشده و در این کشور کشاورزی هنوز کشاورزان با گاو و گاو آهن سرکار دارند اکثر فقط نام از تراکتور شنیده‌اند و اگر هم دیده باشند باصطلاح از دور بوسه بررخ مهتاب می‌زنند و بامید آینده برای خودشان خواب‌های طلائی می‌بینند دولت میداند اکثر کارگران از مزایای بیمه و بهداشت و سایر مزایای کارگری محرومند کارگران بی مسئول که حق جیات ندارند مثلا اگر مقنئی در چاه افتاد بنائی از دیوار سقوط نمود کارگر روزه مزد دیگری زیر آوار ماند کسی چیزی بدهکار نیست. مرگ بیچارگان که صدائی ندارد کار مزد این افراد بیچاره تا ساعت انجام کار است و بس همان ساعتی که در آغوش گل لای یا در بستر خاک مشغول جان کندن می‌باشد. راستی اگر عنایت شاهنشاه به بینوایان نبود قهر خدائی تمام اهالی این مملکت را نابود می‌نمود. خلاصه دولت میداند در حق کارمندان تبعیض حقوقی شده و لزوم تعدیل آن از بحثهای مهم پارلمانی می‌باشد و دولت میداند بعضی از مأمورین نادرست کارها را از محور قانون خارج نموده تا جلب رضایتشان نشود.
روی خوشی بمبتلایان ادارات نشان نمی‌دهند دولت میداند جنوب تهران و محلات مشابه آن در سایر شهرستانها از مزایای طبقه متوسط و ممتاز محرمند. دولت میداند راههای کشور آن قسم که باید قابل استفاده نیست بالاخره دولت میداند و میداند اما چه کند؟ کشور ما مدتی دچار فقر اقتصادی و هرج و مرج اخلاقی و انحطاط تربیتی و اوقات مردم بزنده باد و مرده باد و از بین رفتن سرمایه‌های مادی و معنوی گذشت هرچیز از محور طبیعی خود خارج گردید این دولت هم مانند دولت گذشته وارث اوضاع آشفته‌ای شد که همه دیده‌ایم. آقایان اصلاح این خرابیها جبران این زیانها وقت می‌خواهد فرصت می‌خواهد اصلی است مسلم مدت اصلاح هر فسادی چندین برابر مدت خرابی او است مدت اصلاح را نمی‌توان در حدود مدت افساد و خرابی دانست (احسنت) دو سال و نیم مملکتی را ویران نمودند سرمایه مادی و معنوی ما را از دست دادند حال چه مدت زمانی می‌خواهد که خرابیها ترمیم شود و ویرانیها آباد. (قنات آبادی ـ ۱۵۰ سال) بله آقای قنات آبادی توجه بفرمائید اجازه بفرمائید بلی وقت را می‌توان تعیین کرد و این مدت همان ظرف صبر و حوصله ملت ایران متناسب با اجرای نقشه‌های اصلاحی دولت است (قنات آبادی ـ خودشان که فرمودند هفت سال) هفت سال باشد پنج سال، ده سالی بلی ۷ سال شاید باشد البته پیش بینی میفرمائید مرد سیاستمدار و وارد بسیاست است پیش بینی می‌کنند چه اشکالی دارد؟ از بنده و شما که واردتر هستند (خنده نمایندگان) تصور نشود که من می‌خواهم با عبارت پردازی حقایق را قلب نموده و واقع را طور دیگری نشان دهم نه این نیست شأن نماینده مجلس بالا تر از این است که بخواهد بر خلاف و واقع سخنی بگوید و ملت را اغفال نماید باید نماینده واقع بین باشد و حقایق را بنفع یا ضرر هر که باشد بی پرده بگوید نماینده رشید می‌آید اینجا و علل بطوء جریان اصلاحات را بملت ایران مگوید و اگر هم مطلبی دارد که افشاء آن برخلاف مصلحت پست و کمال متانت آن را با دولت در میان می‌گذارد و باو تذکر می‌دهد اصلاح آنرا می‌خواهد.
نایب رئیس ـ وقت شما تمام شد آقای علامه.
علامه ـ اجازه می‌خواهم چند دقیقه دیگر ادامه بدهم.
نایب رئیس ـ نمی‌شود آقا.
علامه -رأی بگیرید..
نایب رئیس ـ عده برای رأی کافی نیست.
علامه ـ هنوز ده دقیقه نشده سه دقیقه مانده همان را اجازه بدهید
نایب رئیس ـ تعیین آن با جنابعالی نیست (عده از نمایندگان ـ رأی رأی)
علامه ـ مطالبی است که لازم است گفته شود رأی بگیرید آقایان هم رأی مدهند.
نایب رئیس ـ عده کافی نیست پیش نهادی رسیده است (بزرگ ابراهیمی ـ بنده پس گرفتم)(نمایندگان ـ رأی، رأی) از آقایان خواهش می‌کنم شوخی نکنند آقای علامه خواهش می‌کنم بنشینید آئین نامه اجازه نمی‌دهد شانزده نفر از آقایان پیشنهادی کرده‌اند که گزارش جناب آقای نخست وزیر مطرح بشود البته حالا چون عده کافی نیست طبع و توزیع می‌شود در جلسه آینده و آقایان که رأی دادند مطرح می‌شود جناب آقای نخست وزیر
نخست وزیر ـ دولت موافق است باینکه گزارش مطرح شود و مورد مذاکره قرار گیرد
۱۰- تقدیم یک فقره طرح قانونی بوسیله آقای دکتر پیر نیا
نایب رئیس ـ آقای دکتر پیر نیا
دکتر پیر نیا ـ یک طرحی است بقید یک فوریت راجع بساختمان منزل مسکونی برای دبیران و آموزگاران در شهرستانها که تقدیم می‌شود بامضای ۱۶ نفر از آقایان نمایندگان است
۱۱- تعیین موقع جلسه بعد ـ ختم جلسه
نایب رئیس ـ در جلسه بعد رأی می‌گیریم فعلا جلسه را ختم می‌کنیم جلسه آینده روز سه شنبه ساعت ۹ صبح
(مجلس سه ربع پیش از ظهر ختم شد)
نایب رئیس مجلس شورای ملی اردلان