مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۷ نشست ۵۷

مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری بیست و دوم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری بیست و دوم

قوانین انقلاب شاه و مردم

مذاکرات مجلس شورای ملی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۷ نشست ۵۷

مذاکرات مجلس شورای ملی

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز یکشنبه ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۷ نشست ۵۷

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملى، دوره‏۲۲

جلسه: ۵۷

مجلس ساعت ۹:۵۵ دقیقه صبح بریاست آقای مهندس عبدالله ریاضی تشکیل گردید.

فهرست مطالب:

- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل

۱- قرائت اسامی غائبین جلسه قبل.

رئیس- اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

غائبین با اجازه

آقایان آموزگار- خانلر قراچور لو- دکتر اسفندیاری- دکتر صدر- رامبد- دکتر هوا کیمیان- دکتر مهذب- دکتر صالحی- مهندس اسدی سمیع- دکتر رفیعی- ثامنی- دکتر اسدی- دکتر ضیائی- دکتر قهرمان- دکتر کلالی- مهندس اخوان- مهندس جلالی نوری- مهندس یارمحمدی- دکتر کفائی- دکتر شریعت- دکتر اعتمادی- سلیمانی- کاشانی- روحانی- شهرستانی- دکتر حبیب‌اللهی- ابوذر- شکیبا- تهرانی- مهندس زنجانچی- موسوی- مبارکی- بانو ابتهاج سمیعی- بانو دکتر دولت‌شاهی.

غائب بی اجازه

آقای کریم بخش سعیدی.

غائبین مریض

آقایان عامری- مسعودی- معظمی- دکتر غنی- دکتر یگانگی- توسلی- بهادری- دکتر رهنوردی- بختیاری پور- مرتضوی- مصطفوی نائینی- معیری- سرلشکر- نکوزاد- دکتر عدل.

- بیانات قبل از دستور- آقایان: ایلخانی پور شهرستانی و بانو جهان‌بانی

۲- بیانات قبل از دستور- آقایان: ایلخانی پور شهرستانی و بانو جهان‌بانی.

رئیس- نطق‌های قبل از دستور را شروع می‌کنیم آقای ایلخانی پور تشریف بیاورند.

ایلخانی پور- با کسب اجازه از مقام معظم ریاست و همکاران ارجمند با قدری تأمل و بررسی در مورد تحولات اخیر این نتیجه عالی به دست می‌آید که فوق مادیات حاصله و بهبود زندگی و دسترسی به وسائل آسایش روز که با تعبیر دیگر آن را پیشرفت تمدن می‌گویند آنچه در انقلاب مقدس شاه و ملت عاید مردم این سرزمین گردیده و می‌توان آن را اساس و شالوده کاخ عظمت آینده کشور دانست جنبه معنوی و غیر مرئی کار است که مظاهر برجسته وچشم‌گیر آن امید به آینده درخشان امید به زندگی آزاد و بهتر و خوش بینی و اعتماد بجا و پایداریست که هم‌میهنان گرامی و ریشه‌دار ما به برنامه‌ها و اقدامات و تصمیمات دولت تحت رهبری بزرگ پیشوای دانای خود در تمام شئون ملی و میهنی اعم از داخلی یا خارجی پیدا کرده‌اند عرض کردم این مطلب بنیان و پایه سعادت و سیادت هر قوم و ملت می‌باشد برای این که هیچ عاملی به اندازه یأس و نا امیدی و بدبینی در عقب افتادگی و پریشانی و اضمحلال فرد و جامعه مؤثر نمی‌باشد و به همین علت هم دشمنان دانا پیوسته راز موفقیت خود را از این راه جستجو می‌کنند در مسافرت اخیر باستان کرمانشاه صحبت از انقلاب اداری در میان بود می‌گفتند در گذشته نیز برای طرد عناصر فاسد و اشخاص نا صالح صحبت زیاد شده حتی جسته و گریخته اقداماتی هم به عمل آمده اما فرق این بار با سابق زیاد است این بار از این جهت مورد توجه و امید و سپاس مردم اصلاح طلب قرار گرفته که جزء اصول انقلاب به حساب آمده و از طرف پیشوای بزرگ ما مطرح و اعلام گردیده است یعنی نه تنها با فاسد مبارزه خواهد شد بلکه با اصل فساد که جهل و بی‌سوادی و فقر و بیماری و عدم عدالت اجتماعی و اصولی از این قبیل، اعلان پیکار همه جانبه داده شده است زیرات تا فساد وجود دارد امکان پیدایش فاسد هم هست و به همین علت هم عرض کردم مردم فوق‌العاده به آینده خوش بین و امیدوارند و با تمام توانائی و مراقبت کامل یکدل و یکرنگ گوش به فرمان فرماندهی تاجدار خویش فرا داشته و در اجرای منویات رهبر دور اندیش خود از هیچ‌گونه فداکاری دریغ ندارند لذا با مشاهده این همه حق‌شناسی و سپاس‌گزاری عبیدانه مردم ملاحظه می‌شود که عطف توجه و عنایت ذات مبارک شاهنشاه آریامهر به طبقه کارگر و زارع نه تنها کلاه گوشه دهقانان را به آفتاب رسانده و نه تنها قدر و شوکت سلطان چیزی کم نکرده بلکه ملت ایران عمیقاً مفهوم این گفته را: شهنشاه و میهن حیات مانند به هم بسته مانند جان و تنند، درک و مصداق آن را نه در خلال اوراق تاریخ بلکه در حال حاضر از شهرها تا اعماق روستاها به چشم می‌بیند و به راستی شخص هر قدر هم مغرض و بی انصاف باشد نمی‌تواند منکر این همه محسوسات گردد، ضمن به استحضار رساندن خبر مسرت بخش تقویت روحیه مردم که در مسافرت اخیر ناظر آن بودم خواستم از جناب آقای هویدا نخست‌وزیر با تدبیر و وزرای محترم و وظیفه شناس دولت ایشان که به جزئیات خواسته‌های مردم توجه مخصوص مبذول داشته و تذکرات نمایندگان را در مورد نیازمندی‌های ضروری حوزه انتخابی سریعا و دقیقا بررسی و در انجام و رفع نواقص دستور لازم و فوری به مسئولان امر می‌دهند و اجرای کامل آنها را نیز اعلام می‌فرمایند تشکر نمایم (احسنت) بحمدالله سال هم بسیار مساعد و از لحاظ زراعتی مایه خوشنودی کامل است تنها دغدغه خاطر دهقانان و خرده مالکین راجع به عرضه و فروش محصول مازاد می‌باشد که خوشبختانه دولت در این باره دستور مقتضی صادر نموده و این امر بیش از پیش باعث تشویق زارعین می‌گردد و تثبیت قیمت محصول نهایت در بهبود زندگی آنها نقش مؤثر دارد، همچنین به جا خواهد بود که از جناب آقای دکتر اقبال رئیس محترم هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت که همیشه در مقام خدمت‌گذار صدیق شاهنشاه آریامهر و ملت ایران بوده به خاطر دستور تعمیرات پالایشگاه و دستگاه‌های نفت کرمانشاه و بهبود وضع کارگران و کارمندان شرکت نامبرده نهایت تشکر و سپاس‌گذاری خود را معروض دارم، البته این پیشرفت‌ها و یا بهتر بگویم این جهش‌ها و بالا رفتن سطح زندگی و فرهنگ و تمدن مردم موجب بالا رفتن خواسته‌های آنها نیز شده است خوشبختانه اینک مردم از کمیت به کیفیت رسیده‌اند مثلا حالا که صاحب راه هستند اسفالت می‌خواهند حالا که دهقان صاحب زمین و آب و خانه شده و اطاق‌های روشن و قابل زیست و بهداشتی دارد تقاضای برق می‌کند حالا که مفهوم و مزایای شرکت‌های تعاونی روشن شده است پیشنهاد می‌کند که شرکت در رفع نیازمندی‌های درجه یکم آنها اقدام نماید حالا که اخذ دیپلم در سطح استان معمول گردیده جدا نیاز به تأسیس دانشگاه مناسب دارد حالا که گروه‌های بهداشتی سیار پیدا کرده است استدعای درمانگاه و بیمارستان در دهستان دارد در خاتمه از طرف اهالی حوزه انتخابیه و ایلات و عشایر شاهدوست و میهن‌خواه مرز نشین غرب متعهد و وظیفه دارم که مراتب جانبازی و سپاس بی‌پایان آنها را در این ساحت مقدس رسما به پیشگاه بندگان اعلی حضرت همایون شاهنشاه آریامهر پیشوای انقلاب قرن و تنها ملجاء و پناه ملت ایران معروض و از درگاه خدای بزرگ مسئلت دارد که سایه بلند پایه شاهنشاه معدات گستر و خاندان جلیل سلطنت را بر سر ملت ایران مستدام بدارد (احسنت، احسنت) تلگرافی از اهالی صحنه رسیده عینا تقدیم مقام ریاست می‌کنم.

رئیس- آقای شهرستانی بفرمائید.

شهرستانی- با اجازه مقام معظم ریاست و خانم‌ها و آقایان نمایندگان به طوری که خاطر همکاران محترم مستحضر است هفته گذشته خراسان به قدوم مبارک شاهنشاه آریامهر و علیا حضرت شهبانوی مفخم ایران مفتخر شد و مانند سال‌های گذشته که شاهنشاه معتقد و با ایمان ما در ابتدای هر سالی برای تجدید عهد و استفاده از برکات انفاس قدسیه حضرت ثامن الحجج (ع) به مشهد مشرف می‌شدند امسال نیز با قدری تأخیر چشم مردم خراسان به دیدار رهبر خردمند خود روشن شد و احساساتی ابراز داشتند که کیفیت این احساسات توصیف ناپذیر است، مسافرت این دفعه به خراسان دارای خصوصیاتی بود که آن را از سفرهای پیش ممتاز می‌کرد، این امتیاز در درجه اول تشریف‌فرمایی شهبانوی گرامی ایران و همراه داشتن روپوشی بود که برای ضریح مطهر حضرت رضا (ع) تهیه فرموده‌اند این روپوش با رنگ سبز که شعار علویان است و با دست دوزی شهبانوی ایران تزئیین شده بود که بسیار زیرا و جالب بود و بخصوص از جهت این که با تشریفاتی خاص در حضور شخص شهبانو روی ضریح مطهر کشیده شد و این خود نشانه خلوص نیت و ارادت قلبی شهبانوی ایران به دربار ولایت مدار رضوی است چون مطمئن هستم که سرکار خانم جهانبانی درباره کیفیت این روپوش و حالی که در اجرای مراسم برای شهبانوی مفخم ایران پیدا شده است مطالبی به عرض مجلس شورای ملی خواهند رساند بنده در این باره عرضی نمی‌کنم ولی حیفم آمد بیت شعری که به دست شهبانوی ایران روی آن دست دوزی شده است به استحضار مجلس شورای ملی نرسانم:

گر سر به فرو شوکت بر آسمان فرازم

بر آستان قدست باشد سر نیازم

بپای بوس تو دست کسی رسید که او

چو آستانه بدین در همیشه سر دارد

اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در این تشریف‌فرمائی ساختمان جدید آرامگاه فردوسی را در شهر طوس بازدید فرمودند، انجمن آثار ملی زحمات بسیار زیادی در تجدید این بنا متحمل شده است. در جشن هزاره فردوسی که در سال ۳۱۳ اتفاق افتاد و اولین جشنی بود که یک عده مستشرق از تمام کشورهای دنیا به ایران دعوت شده بودند با جلال و شکوه خاصی برگزار شد و این اولین اثری بود که انجمن آثار ملی برای قدردانی و حق‌شناسی از سراینده بزرگ حماسی ایران فردوسی طوسی ایجاد کرده بود با تشریفات خاصی به دست رضاشاه کبیر افتتاح شد و شکل این بنا آرم انجمن آثار ملی قرار گرفت. ولی داخل آرامگاه به صورت دخمه‌ای مرطوب و ناجور در آمده بود که تصمیم گرفته شد در دو سال اخیر تجدید بنا شود و در حالی که شکل آن تغییر نکرده است داخل بنا با بتن مسلح و با ایجاد یک سالن که بسیار زیباست و با دقت و مراقبتی که انجمن آثار ملی کرده است به صورت یک بنای آبرومند که در خور شاعر ملی ایران فردوسی طوسی بود تهیه شده است البته فردوسی بنیان‌گزار زبان و ادبیات فارسی، کسی است که نه تنها زبان فارسی را دوباره زنده کرد و کاخی بر افراشت که هیچ وقت خراب نخواهد شد و یاد او از خاطره‌ها نخواهد رفت بلکه ملیت آداب و سنن ما را نیز زنده کرده است و حق این است که بیشتر نسبت به مقام شامخ فردوسی ملت ایران مطلع شود و این امری است که شاهنشاه آریامهر در سفر اخیر صادر فرمودند تا اقدامات اساسی برای شناساندن مفاخر این سرزمین امثال فردوس طوسی به عمل بیاید (صحیح است) دیگر از اقداماتی که در شهر مشهد مورد بازدید رهبر عالی مقدار ما قرار گرفت تأسیسات شرکت برق منطقه خراسان بود، امروز برق رل اساسی در پیشرفت صنعت کشاورزی و رفاه و آسایش توده مردم بازی می‌کند، در سال ۱۳۳۶ در شهر مشهد بیش از سه هزار کیلو وات برق وجود نداشت، در ظرف چند سال با فعالیت‌ها و کوشش‌هایی که اولیای امور کردند میزان برق به سیزده هزار کیلو وات افزایش یافت ولی تکافوی احتیاجات شهر مشهد را که نمی‌کرد و توربین به قدرت ۲۵ هزار کیلو وات در شهرستان مشهد از مهر ماه سال ۱۳۴۵ شروع به نصب شده بود که بهره‌برداری از آن در این مسافرت بر حسب اجازه و دستور شاهنشاه آریامهر آغاز شد. در حال حاضر شهر مشهد در حدود چهل هزار کیلو وات برق دارد که این مقدار برق برای مصارف خانگی و کشاورزی و صنعتی و احتیاجات تجارتی مردم شهر مشهد تکافو می‌کند و شاید در آینده نزدیکی بتوانند تا ۶۰ کیلومتری شهر مشهد روی چاه‌های عمیقی که برای کار کشاورزی ایجاد شده است با این برق الکتروپمپ بگذارند و بیشتر و بهتر از منابع آب زیر زمینی برای کار کشت و زرع استفاده کنند، این یک نعمت بزرگی بود که با قدوم مبارک شاهنشاه برای مردم مشهد فراهم شد (صحیح است) دانشگاه مشهد بازدید شد بخصوص والاحضرت شاهدخت شهناز پهلوی که علاوه بر ریاست هیئت امنای دانشگاه مشهد سازمان سلطنتی تشویق و هدایت دانشجویان هم زیر نظر معظم لها اداره می‌شود به دانشگاه تشریف فرما شدند، شور و هیجانی که از تشریف‌فرمائی ایشان به دانشگاه مشهد و برخورد با دانشجویان به وجود آمد وصف ناپذیر است بخصوص برای کسانی که شهر مقدس مشهد را تا به حال ندیده‌اند شاید تصور شود که در آنجا دختران دانش‌آموز و دانشجو زیاد نیستند در حالی که در پاسخ سؤالی که شاهنشاه در فرودگاه فرمودند به عرض رسید که تنها در دانشگاه طب مشهد ۸۴ نفر دانشجوی دختر مشغول تحصیل هستند و پیشرفت تحصیلی دختران در خراسان و بخصوص در شهر مشهد طوری است که قابل مقایسه با بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین شهرستان‌های ایران می‌باشد. بیمارستان شاه رضای مشهد که یکی دیگر از یادگارهای رضا شاه کبیر است در مدت چند سال اخیر در اثر توجهاتی که به پیشرفت کمی و کیفی آن شده بود مورد بازدید شاهنشاه قرار گرفت و دستورات اکیدی برای تکمیل وسایل فنی آن صادر فرمودند و ما امیدوار هستیم این بیمارستان که وقتی در خاور میانه بیمارستان بنامی بوده است از نظر تجهیزات طوری تکمیل شود که برای تمام مردم خراسان یک پایگاه و جایگاه درمانی و بهداشتی بشود، دیگر از اقداماتی که در این چند روزه مورد بازدید شاهنشاه که دو روز در شهر مشهد توقف فرمودند قرار گرفت بازدید از برنامه‌های عمرانی و آبادانی شهر مشهد بود و بایستی این را اعتراف کنم که شهرستان مشهد روی استعداد خاصی که دارد در این چند سال پیشرفت‌های بسیار زیادی کرده است بخصوص مأمورین محلی با نهایت علاقه وجدیت فعالیت‌هایی در آنجا کرده‌اند که کاملا چشم‌گیر است و همیشه دستورات و اوامری که در این مسافرت‌ها شاهنشاه می‌فرمایند و اظهار رضایتی که از مأمورین می‌شود باعث تشویق بیشتر آنان بکار و کوشش است تقاضای من و عموم نمایندگان خراسان این است که دولت توجهات بیشتری به این استعداد و آمادگی مردم و کوشش‌هایی که مأمورین محلی که با کمال علاقه و دلبستگی می‌خواهند این شهر را همان‌طور که در دو سال پیش به عنوان شهر نمونه انتخاب شد برای همیشه به عنوان نمونه نگهداری کنند تشویق بیشتری بشوند و همیشه شهر مشهد شهری باشد که برای مسافرین وسایل استراحت داشته باشد متأسفانه باید عرض کنم که این شهر اولین نقصی که دارد این است که هتل ندارد و اکثر مسافرین در آنجا با ناراحتی می‌گذرانند با اینکه در این یکی دو سال اخیر اقداماتی مقدماتی برای ایجاد هتل شده است ولی این اقدامات هنوز به ثمر نرسیده و تقاضایی که اهالی مشهد دارند این است که هتل در شهر مشهد از لوازم و واجبات است مطلب دیگری که مورد تقاضای تمام نمایندگان خراسان است مسأله راه است که در اقتصاد مردم مؤثر می‌باشد در برنامه سوم راه خراسان قرار بوده اسفالت بشود ولی بیشتر از ۱۴۰ کیلومتر آن یعنی بین قوچان و مشهد این برنامه عملی نشده تقاضای مردم خراسان از دولت خدمت‌گزار این است که این راه زودتر به صورت اساسی درست بشود تا هم مردم خراسان بتوانند از فعالیت‌های اقتصادی خودشان استفاده کنند و هم راه برای ایاب و ذهاب زوار آماده باشد (احسنت) بنده بیش از این عرضی ندارم از حوصله‌ای که نمایندگان محترم نموده و به عرایضم توجه فرمودند کمال تشکر را دارم (احسنت).

رئیس- آقای روحانی بفرمائید.

روحانی- چون بنده می‌خواستم درباره افتخار سعادتی که نصیب مردم خراسان در موقع نزول اجلال موکب ملوکانه و شهربانو شده است مطلبی عرض کنم ولی چون آقای شهرستانی به طور مفصل و به نحو احسن به عرض مجلس رساندند و خانم جهانبانی هم در این زمینه بیاناتی خواهند نمود بنده وقتم را به اینشان می‌دهم (احسنت).

رئیس- خانم جهانبانی بفرمائید.

بانو جهانبانی- با اجازه ریاست محترم مجلس شورای ملی

ایرانیان از دیرباز به خاندان پاک نبوت ارادت می‌ورزند و قرن‌ها تمدن و تاریخ ما با عشق و علاقه و عقیده خالص نسبت به فرزندان پیامبر بزرگ اسلام در هم آمیخته است. شاهنشاه آریامهر رهبر عالی قدر ایران که نمونه بارزی از ایمان و عشق به خاندان پاک پیامبر هستند همه جا در خاطرات درخشانشان حل مشکلات و برطرف شدن طوفان‌های زندگی را مرهون عقیده صافی و بی غل و غش خویش نسبت به پیشوایان مذهبی دانسته‌اند و در کتاب‌های مأموریت برای وطنم و انقلاب سفید که به راستی کتابی است هادی بشریت و منطق بر برنامه‌های اسلامی به تفصیل بیان فرموده‌اند همه ما نیز شاهد بوده‌ایم که این عقیده صافی را در زیارت‌های اطهار خاصه مشهد مقدس به منصه ظهور رسانده‌اند و ائمه اطهار نیز همیشه نگهبان و نگهدار وجود مقدسش بوده و انشاءالله خواهند بود علیا حضرت شهربانو که از خاندان پاک پیامبرند نیز بهترین نمونه این عقیده خالص هستند. نام فرزند والا گهرشان ولایت عهد ایران که به حق نوردیده ملت ایران است به میمنت نام مبارک امام هشتم شیعیان رضا گذارده شده است.

شاهنشاه آریامهر و شهبانوی ایران یکبار دیگر با خلوص نیت به مشهد مشرف شده‌اند و علیا حضرت شهبانو روپوش زیبایی از زری سبز مروارید دوزی شده را که خودشان تهیه فرموده‌اند بر ضریح مطهر حضرت رضا علیه‌السلام افکنده‌اند در چهار گوشه این روپوش شعر زیبائی که گویای دنیائی از بی‌ریائی و بزرگی روح است به چشم می‌خورد این کلمات زیبا با دست مبارک علیا حضرت شهبانو مروارید دوزی شده است و اشعار بدین قرار است.

گر سر به فرو شوکت در آسمان فرازم

بر آستان قدست باشد سر نیازم

به پای بوس تو دست کسی رسید که او

چو آستانه بدین در همیشه سر ساید

در ملاقاتی که سه روز پیش نصیبم شد از سرکار علیه خانم فریده دیبا مادر گرامی علیا حضرت شهبانو سؤال کردم هنگامی که با این همه خلوص نیت مراسم افکندن روپوش زری بر ضریح مقدس انجام می‌پذیرفت چه احساسی داشتید معظم لها فرمودند قدرت بیان آن منظره آسمانی و روحانی را ندارم و تصور نمی‌کنم اصولا بتوان لغاتی برای بیان این همه شور و احساس و این همه خلوص نیت پیدا کرد زیرا مراتب این اخلاص در قالب اغات نمی‌گنجد ولی می‌توان گفت مانند آن بود که چهار فرشته از آسمان فرود آمد و چهارگوشه روپوش مقدس را به نرمی بال فرشتگان بروی ضریح مطهر قرار دادند در آن هنگام هم زیارت کنندگان آن قدر غرق در عالم ملکوتی و روحانی خویش بودند و چنان خلوص نیت و ارادتی حاصل شد که نظیر آن شاید هرگز دیده نشود آری هنگامی که بانوئی جلیل القدر از خاندان پیغمبر که خود شهبانوی کشور پهناور مسلمانی است روپوش را به رنگ سبز که یکی از رنگهای مقدس پرچم ایران و علامت مذهب اسلام است با دست خود تهیه می‌کند و برای ضریح جد گرامی خویش می‌فکند باید هم چنین منظره‌ای را بوجود آورد.

علیا حضرت شهبانو پس از انجام این مراسم شب هنگام بدون اطلاع قبلی به پیروی از جد گرامی خویش مولای متقیا علی علیه‌السلام از پرورشگاه جمعیت خیریه فرح پهلوی در وکیل آباد دیدن فرمودند با لحنی شیرین و آسمانی خویش از بچه‌ها سؤال می‌فرمودند هر چه می‌خواهند بگوئید آرزوی شما چیست یکی از بچه‌ها اظهار می‌دارد ما آرزوی دیدار شاهنشاه آریامهر را داریم به همین مناسبت اجازه فرمودند که روز بعد همه بچه‌های پرورش‌گاه در باغ ملک آباد به حضور مبارک شاهنشاه آریا مهر و علیا حضرت شهبانو شرفیاب شوند و افتخار داشته باشند تا فرودگاه اعلی حضرتین را مشایعت نمایند.

درود و آفرین بر شهبانوی بیدار دل ایران که در قلب همه ملت ایران جای دارند و با این حال خود را نیازمند درگاه شخصیت بی نظیر و درخشان امام هشتم می‌دانند که بیش از هزار سال است قبله حاجات حاجت‌مندان و دردمندان است.

بی اختیار در مقابل این همه احساسات پاک سر تعظیم فرود آوردم و از خداوند بزرگ و ائمه اطهار و روح پاک و آسمانی امام هشتم عظمت و بزرگی و موفقیت شاهنشاه آریامهر و شهبانوی گرامی و نو چشمان عزیز ملت ایران را خواستار شدم (احسنت).

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی

۳- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی.

رئیس- وارد دستور می‌شویم آقای دکتر ولیان فرمایشی دارید بفرمائید.

دکتر ولیان (وزیر اصلاحات ارضی و تعاون روستائی)- با اجازه جناب آقای رئیس مجلس شورای ملی خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم به طوری که استحضار دارند در قانون تشکیل شرکت‌های سهامی زراعی مصوب بیست و هفتم دی ماه ۱۳۴۴ به وزارت اصلاحات و تعاون روستائی اجازه داده شده مادام که این قانون برای مدت پنج سال به صورت آزمایشی اجراء می‌شود چنانچه در عمل احتیاج به تصویب مقررات قانونی خاصی داشته باشد آن مقررات تهیه شده و به استناد ماده ۱۶ همان قانون تقدیم ساحت مقدس مجلس شورای ملی بشود تا در کمیسیون اصلاحات ارضی و تعاون روستائی دو مجلس به تصویب برسد با استفاده از این اختیار قانونی چون در عمل با این مطلب برخود کردیم که اهمیت تشکیل شرکت‌های سهامی زراعی ایجاب می‌کند که حتی‌المقدور برای اتخاذ تصمیمات لازم به دنبال سلیقه‌های فردی نرویم به موجب لایحه‌ای که امروز جهت تصویب تقدیم مجلس شورای ملی می‌شود اجازه می‌خواهیم که شورائی به نام امور شورای امور شرکت‌های سهامی زراعی در این وزارت‌خانه تشکیل بشود به ریاست وزیر اصلاحات ارضی و کارمندی ۸ نفر از اشخاص دیگر که به نحوی از انحاء در این امر دخالت دارند از قبیل رئیس سازمان اصلاحات ارضی کل کشور، مدیر عامل سازمان مرکزی و تعاون روستایی و رئیس مرکز تحقیقات روستایی و غیره به این ترتیب لایحه را جهت بررسی و تصویب تقدیم مقام ریاست محترم مجلس شورای ملی می‌کنم.

رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دادگستری

۴- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله آقای معاون وزارت دادگستری.

رئیس- آقای پرتو فرمایشی دارید بفرمائید.

پرتو(معاون وزارت دادگستری)- با اجازه مقام ریاست در اجرای ماده ۳۵ قانون برنامه عمرانی چهارم بودجه اداری و استخدامی سال ۱۳۴۷ سازمان برنامه برای بررسی و تصویب کمیسیون برنامه تقدیم می‌شود.

رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ

۵- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله تیمسار معاون وزارت جنگ.

رئیس- تیمسار سپهبد کاتوزیان فرمایشی دارید بفرمائید.

سپهبد کاتوزیان (معاون وزارت جنگ)- با اجازه مقام ریاست و نمایندگان محترم نظر به توسعه و پیشرفت فعالیت‌های نقشه برداری در کشور شاهنشاهی و لزوم هم‌آهنگ نمودن کلیه فعالیت‌های نقشه برداری اعم از نظامی و غیر نظامی با رعایت اصول حفاظتی و ایمنی و امکان اعمال مدیدیت‌های عملی و فنی و طرح ریزی در عملیات نقشه‌برداری و جلوگیری از دوباره کاری و صرفه‌جوئی در اعتبارات – وسایل – متخصصین و حفظ سوابق و مدارک و مبانی نقشه‌برداری کشور تأسیس سازمانی به نام سازمان جغرافیایی کشور (به جای اداره جغرافیایی ارتش) در وزارت جنگ ضروری تشخیص داده شد و چون قانون مربوط به نقشه برداری مصوبه خرداد ۱۳۳۹ وافی و کافی برای نیل به منظور بالا نمی‌باشد. پس از بررسی‌های لازم لایحه قانون سازمان جغرافیایی کشور تهیه شده است که به پیوست تقدیم می‌گردد.

رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله معاون وزارت بهداری

۶- تقدیم یک فقره لایحه به وسیله معاون وزارت بهداری

رئیس- آقای دکتر مرشد فرمایشی دارید بفرمائید.

دکتر مرشد (معاون وزارت بهداری)- با اجازه مقام محترم ریاست در اجرای تبصره‌های مواد ۸ و ۹ قانون مواد خوردنی و آشامیدنی و آرایشی آئین‌نامه مربوطه را برای تصویب کمیسیون بهداری تقدیم می‌کنم.

رئیس- به کمیسیون بهداری ارجاع می‌شود.

- تصویب صورت جلسه

۷- تصویب صورت جلسه

رئیس- راجع به صورت جلسه دفعه گذشته نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه تصویب می‌شود.

- اعلام انتخاب دو نفر جهت عضویت در هیئت نظارت اندوخته اسکناس و موکول شدن به جلسه بعد

۸- اعلام انتخاب دو نفر جهت عضویت در هیئت نظارت اندوخته اسکناس و موکول شدن به جلسه بعد

رئیس- برای انتخاب دو نفر ناظر اندوخته اسکناس در بانک مرکزی...

خواجه نوری- اجازه بفرمائید برای جلسه بعد بماند.

دکتر مهندس بهبودی- تغییر دستور جلسه مثل این که طبق آئین‌نامه مقرراتی دارد.

رئیس- اشکالی ندارد باز هم امروز مطالبی در دستور هست و کار به اندازه کافی داریم. این انتخاب می‌ماند برای جلسه بعد.

- طرح و تصویب گزارش کمیسیون نظام دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ابلاغ به دولت

۹- طرح و تصویب گزارش کمیسیون نظام دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ابلاغ به دولت.

رئیس- گزارش کمیسیون‌های مربوط راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۴۶۲۰۸-۵ /۱۱ /۴۶ راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که قبلاً در مجلس شورای ملی به تصویب رسیده و مجلس سنا تغییراتی در آن به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و عینا تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی

ماده واحده- تبصره زیر به عنوان تبصره ۴ به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی اضافه می‌شود:

• تبصره ۴- در غیاب هر یک از اعضای اصلی هیئت رسیدگی معاونان آنان شرکت خواهند نمود، مشروط بر این که اکثریت کمیسیون از اعضای اصلی مندرج در این ماده باشد.

مخبر کمیسیون نظام – حکیمیان.

گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام سازمان‌های اداری در جلسه ۱۲ ادریبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه راجع به الحاق یک تبصره به ماده ۱۱۳ قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که مجلس سنا تغییراتی در آن به عمل آورده بود مورد رسیدگی قرار داد و با تغییرات مجلس سنا موافقت کرد. اینک گزارش آن را در تأیید گزارش کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری – دیهیم.

رئیس- نسبت به گزارش کمیسیون‌ها نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیون‌ها رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارایی دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به اساس‌نامه شرکت ملی نفت ایران و ابلاغ به دولت

۱۰- طرح و تصویب گزارش کمیسیون دارایی دائر به تأیید اصلاحات مجلس سنا در لایحه قانونی راجع به اساس‌نامه شرکت ملی نفت ایران و ابلاغ به دولت

رئیس- گزارش کمیسیون‌های مربوط راجع به اساس‌نامه شرکت ملی نفت ایران مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه ۲۹ فروردین ۱۳۴۷ با حضور نمایندگان دولت لایحه شماره ۴۵۴۶- ۱۶ /۳ /۱۳۴۶ راجع به اساس‌نامه شرکت ملی نفت ایران را که قبلا در مجلس شورای ملی تصویب گردیده و مجلس سنا تغییراتی در آن داده بود مورد رسیدگی قرار داد و با تغییراتی که مجلس سنا در اساس‌نامه به عمل آورده بود موافقت کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

قانون اساس‌نامه شرکت ملت نفت ایران

فصل اول- کلیات و سرمایه

ماده ۱- شرکت ملی نفت ایران که به موجب قانون مورخ نهم اردیبهشت ۱۳۳۰ تأسیس گردیده و در این اساس‌نامه بنام شرکت خوانده می‌شود شرکت سهامی بازرگانی که عملیات خود را با توجه به وظایف و حقوق و اختیارات مقرر در قانون نفت مصوب ۱ مرداد ماه ۱۳۳۶ و سایر قوانین خاص مربوط به نفت و گاز پتروشیمی طبق مقررات این اساس‌نامه اجرا می‌نماید. در مواردی که حکم آن در این اساس‌نامه و قوانین مذکور معلوم نشده باشد مقررات قانون تجارت معتبر خواهد بود.

ماده ۲- مرکز اصلی شرکت تهران است و شرکت می‌تواند شعب یا نمایندگی‌هایی برای اجرای عملیات خود در داخله و خارجه تأسیس نماید.

ماده ۳- سرمایه شرکت ده هزار میلیون ریال است که منقسم به ده هزار سهم یک میلیون ریالی با نام است که پنجاه درصد آن پرداخت گردیده است.

کلیه سهام شرکت متعلق به دولت ایران و غیر قابل انتقال است.

صاحب سهام متعهد است که قسمت پرداخت نشده سرمایه را به تقاضای هیأت مدیره و تصویب مجمع عمومی پرداخت کند.

کلیه تأسیسات صنعت نفت واقع در حوزه قرارداد فروش نفت مصوب ۷ آبان ۱۳۳۳ و همچنین سرمایه بنگاه کود شیمیائی که به موجب تبصره ۶۴ قانون اصلاحی قانون بودجه ۱۳۴۳ به شرکت ملی نفت ایران انتقال یافته است جزو دارایی شرکت است.

افزایش سرمایه منوط به تقاضای هیأت مدیره و پیشنهاد مجمع عمومی و تصویب نهایی هیأت دولت خواهد بود.

فصل دوم- موضوع شرکت – وظایف، حقوق و اختیارات

ماده ۴- موضوع شرکت عبارتست از اشتغال به عملیات صنعت نفت و صنایع وابسته به آن در داخل و خارج کشور به شرح زیر:

الف- تفحص و نقشه برداری و اکتشاف و استخراج و حمل و نقل و تصفیه نفت خام و گاز طبیعی و هیدو کابور‌های طبیعی دیگر (اعم از مایع و جامد) و ساختن و عمل آوردن هر نوع فرآورده‌های اصلی نفتی از قبیل گاز و گاز مایع و اقسام بنزین و اقسام نفت سفید و نفت گاز و نفت‌های سوخت و قیر و اسفالت و هر نوع مواد نفتی که تولید نیرو نماید.

همچنین هرگونه عملیات به منظور قابل عرضه کردن مواد مزبور و حمل و نقل و پخش و صدور و فروش آنها در داخل و خارج کشور.

• تبصره- اشتغال به امر مذکور در این بند در سراسر کشور و فلات قاره منحصرا به عهده شرکت می‌باشد مگر در مواردی که به موجب قوانین جداگانه اشتغال مؤسسات دیگر به بعضی از این امور تجویز شده یا در آینده تجویز شود و در این صورت شرکت نظارت کامل در حسن جریان امور مزبور به عمل خواهد آورد.

ب- ساختن فرآورده‌های فرعی و مشتقات نفت از قبیل روغن موتور و گریس و پارافین و وازلین و غیره.

• تبصره ۱- اشتغال اشخاص و مؤسسات خصوصی به امور مذکور در این بند در هر مورد منوط به موافقت شرکت و تحصیل پروانه مخصوص از وزارت اقتصاد خواهد بود و شرکت به منظور تطبیق این گونه فرآورده‌ها یا استاندارد‌های بین‌المللی نظارت لازم را اعمال خواهد نمود و تعیین قیمت این فرآورده‌ها توسط وزارت اقتصاد با مشورت شرکت صورت خواهد گرفت.

• تبصره ۲- در صورتی که مؤسسات و اشخاص که به موجب تبصره فوق اقدام به تهیه فرآورده‌های فرعی و مشتقات نفتی می‌کنند ضمن عملیات خود مقداری فرآورده‌های اصلی مذکور در بند الف فوق را که در انحصار شرکت است تولید کنند، پخش و فروش و صدور مواد مذکور در هر مورد موکول به اجازه شرکت و طبق مقرراتی خواهد بود که شرکت ابلاغ کند.

ج- مراقبت و اهتمام و اقدام مقتضی برای توسعه و پیشرفت صنعت نفت و صنایع وابسته به آن از لحاظ علمی و فنی و بازرگانی و اقتصادی و غیره و اتخاذ تدابیر لازم برای بهره‌برداری صحیح از ذخایر ثابت شده.

د- حفظ مخازن زیر زمینی نفت و گاز و هیدروکابور‌های دیگر و اتخاذ تدابیر لازم برای جلوگیری از تلف شدن مواد مذکور در سراسر کشور و فلات قاره.

در مواردی که مسئولیت این گونه امور به موجب قانون به عهده مؤسسات دیگری واگذار شده باشد شرکت نظارت کامل در اجرای وظایف مزبور به عمل خواهد آورد.

ه- فعالیت در رشته‌های صنعت پتروشیمی و صنایع وابسته بدان و اقدام به هر گونه عملیات بازرگانی و صنعتی.

و- عنداللزوم مبادرت به اقدامات عمرانی و کشاورزی در حوزه‌های عملیاتی خود.

ماده ۵- به منظور تأمین مقاصد و انجام عملیات مذکور در ماده ۴ شرکت دارای حقوق و اختیارات زیر می‌باشد

الف- ایجاد شرکتهای فرعی و شعب و نمایندگی ها در ایران و خارج از ایران یا انحلال آنها

• تبصره- ایجاد شرکت‌های فرعی مذکور در این اساس‌نامه شرکتی است که:

۱- کلیه سهام آن متعلق به شرکت باشد.

۲- کلیه سهام آن متعلق به یک یا چند شرکتی باشد که کلیه سهام آن متعلق به شرکت باشد.

ب- انعقاد قراردادهای همکاری و مشارکت با اشخاص و مؤسسات در داخل و خارج ایران و همچنین خریداری و تملک سهام شرکت‌های دیگر با حق فروش و انتقال آنها.

• تبصره ۱- مشارکت با اشخاص اعم از ایرانی و خارجی برای اجرای عملیات تفحص و اکتشاف و استخراج نفت و گاز در سراسر کشور و فلات قاره اعم از طریق ایجاد سازمان‌های مشترک یا دستگاه‌های مختلط یا به هر طریق دیگر به شرح مندرج در قانون نفت مصوب ۱ مرداد ۱۳۳۶ تابع تشریفات مقرر در قانون مزبور و تصویب مجلسین خواهد بود لیکن مشارکت برای اجرای عملیات تفحص و اکتشاف و استخراج و تصفیه در کشورهای خارج بر طبق مقررات این اساس‌نامه و با تصویب مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام صورت خواهد گرفت.

• تبصره ۲- انعقاد قراردادهای مشارکت در رشته صنایع پتروشیمی در صورتی که متضمن استفاده از مزایا و معافیت‌هایی باشد که به موجب مواد این اسا‌س‌نامه مقرر شده است موکول به تأیید مقامات مصرح در قانون توسعه صنایع پتروشیمی مورخ ۲۴ تیر ماه ۱۳۴۴ و تصویب کمیسیون‌های مشترک اقتصاد و دارایی مجلسین خواهد بود.

• تبصره ۳- مشارکت برای تأسیس کارخانه‌ها جهت تهیه مشتقات و عمل آوردن فرآورده‌های نفتی منوط به تصویب مجمع عمومی نمایندگی صاحب سهام خواهد بود.

ج- خرید و فروش و اجاره و استجاره هر گونه مال اعم از منقول و غیر منقول و همچنین تحصیل هر گونه مال و یا حقی که طبق قوانین کشوری به شرکت منتقل می‌گردد.

• تبصره- واگذاری بلاعوض اموال شرکت به ادارات و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت و شهرداری و همچنین مؤسسات فرهنگی و اجتماعی و خیریه و مذهبی که طبق قوانین ایران تشکیل شده‌اند منوط به تصویب هیأت مدیره خواهد بود.

د- گرفتن و دادن اعتبار و یا وام در داخل و خارج کشور به منظور اجرای مقاصد شرکت.

• تبصره ۱- دادن وام و اعتبار در خارج کشور و یا گرفتن وام و اعتبار از خارج کشور با تصویب مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام خواهد بود.

• تبصره ۲- اعطاء وام و اعتبار در داخل کشور در حدود بودجه مصوب شرکت خواهد بود.

ه- انجام مطالعات و تحقیقات و بررسی‌های فنی و علمی و بازرگانی و اقتصادی که برای مقاصد شرکت لازم باشد.

و- خرید و اجاره تأسیس و تکمیل و توسعه و تعمیر و اداره کارخانه‌ها و دستگاه‌ها و تأسیسات وسایلی که برای اکتشاف و استخراج و تصفیه و بهره‌برداری و حمل و فروش نفت و گاز و مشتقات آنها لازم باشد.

• تبصره- ایجاد و به کار انداختن راه آهن یا بندر و سرویس‌های تلگراف و تلفن با سیم و بی‌سیم و هواپیمائی در مواردی که عملیات شرکت ایجاب نماید مشروط به اجازه قبلی دولت خواهد بود.

ز- اقدام به هر گونه عملیات برای استفاده از زمین‌هایی که در اختیار شرکت است.

ح- انعقاد قراردادهای استخدامی و پیمان‌کاری یا مشاوره با مؤسسات و اشخاص اعم از داخلی و یا خارجی.

ط- تملک و ثبت پروانه‌های اختراع و تحصیل حق استفاده و هرگونه اطلاعات درباره اختراعات و طرح‌ها و طریقه‌های مربوط به صنعت نفت و صنایع وابسته به آن.

ی- انعقاد قرارداد با خریداران به منظور صدور نفت خام و گاز و فرآورده‌های نفتی و مشتقات آن.

ماده ۶- شرکت می‌تواند اجرای عملیات موضوع این اساس‌نامه را مستقیما یا به طور غیر مستقیم به وسیله نمایندگی‌ها و یا پیمان‌کاران انجام دهد.

ماده ۷- شرکت مجاز است که در مورد امور استخدامی و بازنشستگی و پس‌انداز و آموزش و پرورش و سایر امور کار گزینی آئین‌نامه‌های لازم را تدوین و پس از تصویب هیأت مدیره به موقع اجرا بگذارد.

• تبصره- شرکت‌ مجاز است در مواردی که به تشخیص هیأت مدیره ایرانیانی که واجد شرایط و تجربیات لازم باشد یافت نشوند و یا استفاده از خدمات آنان عملاً میسر نباشد نسبت به استخدام کارکنان خارجی اقدام نماید. شرکت هرگونه برنامه آموزش و پرورش و کار آموزی که به منظور تشکیل کادر مجهز لازم برای صنعت نفت و بی نیاز شدن صنعت مزبور استخدام کارکنان خارجی مقتضی بداند تنظیم و به موقع اجرا خواهد گذارد.

ماده ۸- شرکت از تسهیلات زیر استفاده خواهد نمود:

الف- بدون تحصیل هیچ گونه پروانه ولی با انجام تشریفات گمرکی آن چه را منحصرا برای عملیات خود در ایران ضروری بداند از قبیل ماشین‌آلات کارخانه‌ها و اجزای آن – افزار و ادوات و قطعات یدکی – مواد شیمیائی و مواد معدنی – مصالح ساختمانی و اثاث که در ایران نظیر آن ساخته نمی‌شود – وسائل حمل و نقل – وسایل آزمایشگاه – دارو و کلیه لوازم طبی بیمارستان‌ها و درمانگاه‌ها بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و هر نوع مالیات و عوارض دیگر به استثنای هزینه‌های باربری و انبارداری و حقوق و عوارض بندری از خارج کشور وارد نماید.

• تبصره ۱- در مواردی که دولت از لحاظ سیاست و حفظ مصالح عمومی کشور اخذ پروانه‌های مخصوص را مانند پروانه ورود مواد محترق و داروهای مخدره ضروری بداند شرکت تشریفات اخذ پروانه را انجام خواهد داد ولیکن انجام تشریفات مذکور هیچ گونه محدودیتی نسبت به آزادی شرکت در وارد کردن مواد مورد بحث ایجاد نخواهد کرد. مواردی که رعایت این گونه تشریفات را ایجاب می‌نماید از طرف وزارت دارایی به شرکت ابلاغ خواهد شد.

• تبصره ۲- شرکت ملی نفت ایران موظف است در موقع ترخیص کالاهای وارداتی خود صورت حساب حقوق گمرکی را که در صورت نداشتن معافیت گمرکی به آن کالاها تعلق می‌گرفت از ادارات گمرک دریافت داشته در آخر هر سال برای آن که معلوم شود شرکت چه مبلغ از معافیت گمرکی استفاده کرده است خلاصه صورت‌های مذکور را به وزارت دارایی تسلیم نماید.

• تبصره ۳- شرکت و شرکت‌های وابسته آن و سایر شرکت‌های نفتی که از معافیت گمرکی برخوردار می‌باشند می‌توانند کالاهایی را که با استفاده از معافیت گمرکی وارد نموده‌اند به یکدیگر انتقال دهند و این گونه انتقالات در حکم واردات مستقیم شرکت انتقال گیرنده تلقی می‌شود.

• تبصره ۴- کالاهایی که شرکت یا شرکت‌های فرعی و وابسته به آن وارد نموده و بعدا به آن احتیاج نداشته باشند نسبت به فروش آن در داخل یا صدور آن به خارجه آزاد خواهند بود.

ولی چنان چه کالاهای مذکور با معافیت از حقوق گمرکی وارد شده باشد فروش آن در داخله مشروط به پرداخت حق گمرکی است.

• تبصره ۵- کالاهای زائد بر احتیاج شرکت که به وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های دولتی و شهرداری‌ها واگذار گردد از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معاف خواهد بود.

• تبصره ۶- کالاها و اجناس و لوازم و اشیائی که شرکت به کارکنان خود می‌فروشد یا برای فروش به آنها وارد بنماید مشمول معافیت‌های این ماده نیست و شرکت حقوق و عوارض گمرکی و سایر عوارض و مالیات‌های مربوط به آنها را پرداخت خواهد کرد.

• تبصره ۷- شرکت مکلف است در مورد کالاهایی که در داخل تهیه می‌شود و با تشخیص خود شرکت از حیث قیمت و مقدار و نوع و مرغوبیت و مشخصات احتیاجات شرکت را مرتفع می‌کند از محصولات و مصنوعات کشور استفاده کند.

ب- صادرات مواد نفتی زا پرداخت حقوق گمرکی و هر نوع مالیات و عوارض به دولت و ادارات محلی و شهرداری‌ها معاف خواهد بود ولی شرکت اظهارنامه‌هایی را که برای آمار گمرکی لازم است تهیه و به گمرک محل تسلیم خواهد کرد.

• تبصره- فروش مواد نفتی (سوخت) به وسائط نقلیه دریایی تجاری که در بنادر کشور سوخت‌گیری می‌کنند از هرگونه مالیات و عوارض متعلق به فروش مواد نفتی معاف خواهد بود مشروط بر آنکه مواد نفتی مستقیما به مخزن سوخت وسائط مذکور تحویل گردد.

ماده ۹- مالیات بر در آمد شرکت بر اساس نرخ و مقررات قانونی مربوط به مالیات بر در‌آمد شرکت‌های نفتی از سود ویژه شرکت وصول خواهد شد و هیچ‌گونه مطالبه دیگری از شرکت تحت عنوان مالیات و یا عوارض و حقوق و غیره زائد بر آنچه طبق مقررات قانونی از شرکت‌های نفتی قابل وصول باشد جائز نخواهد بود.

• تبصره ۱- حقوق عوارضی که بر طبق قوانین از طرف مقامات دولتی یا محلی درازی خدمات مورد درخواست شرکت و یا خدماتی که معمولا برای عامه انجام می‌شود مطالبه می‌گردد از شرکت نیز قابل وصول است.

• تبصره ۲- وجوه صندوق بازنشستگی و پس انداز کارکنان ایرانی صنعت نفت و مستمری بازنشستگی کارمندان شرکت از هرگونه مالیات معاف است.

بهره متعلقه بر وجوه صندوق بازنشستگی و پس انداز نزد بانک‌های ایرانی و همچنین بهره متعلقه بر وام‌هایی که از محل وجوه مزبور به کارمندان صنعت نفت و یا به خود شرکت و شرکت‌های فرعی و وابسته آن داده می‌شود نیز از مالیات معاف است.

ماده ۱۰- شرکت می‌تواند هزینه و تعهدات ارزی خود را از قبیل بهای کالاهای خریداری از خارجه و حقوق کارمندان خارجی و هزینه محصلین و کارآموزان اعزامی به خارج از کشور و مخارج کارمندانی که بر طبق مقررات شرکت به خارج از کشور برای امور شرکت مسافرت می‌کنند و همچنین حقوق کارمندان و سایر مخارج نمایندگی‌های شرکت در خارجه را از محل درآمد ارزی خود بپردازد. شرکت در اول هر سال موافقت مقامات قانونی نظارت بر ارز را برای استفاده از اعتبارات ارزی سالیانه خود یک جا تحصیل و صورت هزینه‌های ارزی را هر سه ماه یک مرتبه به مقامات مذکور و خزانه‌داری کل تسلیم خواهد نمود.

ماده ۱۱- هرگاه زمین‌هایی برای انجام عملیات مقرر در این اساس‌نامه مورد احتیاج شرکت واقع شود به ترتیب زیر عمل خواهد شد:

الف- در مورد اراضصی موات حیازت و تملک آن از طرف شرکت مجاز و تابع احکام کلی است.

ب- در صورتی که زمین مورد احتیاج بایر و متعلق به دولت باشد بر حسب پیشنهاد شرکت و تصویب هیأت وزیران مجانا به شرکت واگذار می‌شود. در صورتی که احتیاج شرکت به زمینی که بدین طرز تحصیل نموده باشد رفع شرکت بدون اجازه دولت حق انتقال آن را به غیر نخواهد داشت و باید آن را بلاعوض به دولت مسترد دارد.

انجام تشریفات ثبتی این قبیل اراضی مستقیما از طرف دولت صورت خواهد گرفت.

ج- زمین‌های دایر متعلق به دولت در مقابل پرداخت بهای عادله آن به شرکت انتقال داده خواهد شد. در صورت اختلاف نسبت به بهای عادله نظر هیأت سه نفری مندرج در بند «د» این ماده قطعی و الزام آور خواهد بود. چنانچه احتیاج شرکت از زمینی که از دولت خریداری نموده رفع شود باید مراتب را کتباً به دولت اعلام و زمین مزبور را برای فروش به دولت پیشنهاد کند در صورتی که دولت مایل به خرید زمین مزبور باشد شرکت آن را در مقابل بهای خرید به دولت واگذار خواهد نمود. چنانچه ظرف شش ماه از تاریخ پیشنهاد فروش دولت زمین را ابتیاع ننماید شرکت در فروش آن به غیر آزاد خواهد بود.

• تبصره ۱- در مورد اراضی دولتی مذکور در دو بند فوق مراجعه شرکت به دولت از طریق هر سازمانی که به حکم قانون امور اراضی متعلق به دولت را عهده‌دار باشد به عمل خواهد آمد.

• تبصره ۲- در مورد اراضی مشمول بند «ج» که پیشنهاد فروش آن به دولت داده می‌شود دولت در صورتی که خود مایل به خرید نباشد ممکن است استفاده از حق خود را به شهرداری یا مؤسسات عمومی رسمی دیگر واگذار نماید و در این صورت زمین در مقابل بهای خرید به شهرداری یا مؤسسه عمومی رسمی که دولت تعیین نماید انتقال داده خواهد شد.

د- در مواردی که شرکت برای انجام عملیات خود احتیاج به اراضی متعلق به اشخاص اعم از دائر و بایر و ابنیه و تأسیسات و اعیانی‌های موجود زمین‌های مزبور داشته باشد به طریق زیر عمل خواهد شد:

۱- تشخیص اینکه خرید اراضی و مستحدثات موجود در آن مورد نیاز شرکت می‌باشد با هیأت مدیره شرکت است.

۲- شرکت وضع ثبتی اراضی (اعم از عرصه و اعیان) مورد نیاز عملیات خود را از ثبت محل استعلام خواهد نمود. و اداره ثبت مکلف است حداکثر ظرف (۱۵) روز وضع ثبتی ملک را تعیین و اعلام دارد و در صورتی که تشریفات ثبتی ملک خاتمه یافته باشد نام مالک و یا مالکین و مقدار سهم هر کدام و اقامت‌گاه آنان را تعیین و گواهی‌نامه لازم را صادر و به شرکت تسلیم نماید.

۳- چنانچه مالک یا مالکین از فروش ملک خودداری نمایند و یا هرگاه بین شرکت با ملاک یا مالکین برای خرید اراضی و اعیانی‌ها از لحاظ قیمت توافق حاصل نشود شرکت ضمن ارسال دادخواستی متضمن رونوشت مصوب هیأت مدیره مبنی بر لزوم تحصیل آن و رونوشت گواهی ثبتی متضمن نام و نشانی مالک و یا مالکین و (۳) نسخه نقشه زمین مورد نیاز از هیأت سه نفری مرکب از دادستان کل کشور – وزیر کشور – مدیر کل ثبت اسناد و املاک و یا نمایندگان آنها درخواست خواهد نمود که برای تعیین قیمت عادله ملک و الزام مالک و یا مالکین به فروش اراضی و اعیانی‌ها اقدام نمایند.

۴- هیأت سه نفری حداکثر ظرف (۱۵) روز از تاریخ وصول دادخواست شرکت کارشناسانی برای تعیین قیمت عادله ملک بدین شرح تعیین خواهد نمود.

یک نفر کارشناس از طرف شرکت و یک نفر کارشناس بر حسب اخطار به مالک یا مالکین از طرف آنان تعیین و معرفی می‌گردد و کارشناس سوم با توافق دو نفر کارشناس مزبور انتخاب می‌شود.

در صورتی که بین دو نفر کارشناس در انتخاب کارشناس سوم توافق حاصل نشود کارشناس سوم را هیأت سه نفری تعیین خواهد نمود.

• تبصره ۱- مالک یا مالکین ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ اخطاریه‌ای که از طرف دفتر هیأت سه نفری صادر خواهد شد باید کارشناس خود را به دفتر هیأت سه نفری صادر خواهد شد باید کارشناس خود را به دفتر هیأت سه نفری معرفی و برگ قبولی او را نیز دریافت نموده و در همین مدت ارسال دارند. در صورت انقضاء مدت ده روز و عدم معرفی کارشناس و یا عدم ارسال برگ قبولی کارشناس مالک و یا مالکین کارشناس مزبور نیز توسط هیأت سه نفری تعیین خواهد شد.

• تبصره ۲- در صورتی که اقامت‌گاه یا محل کار مالک یا مالکین متخصص نباشد ابلاغ اخطاریه به اقامت‌گاه مالک و یا مالکین که در گواهی اداره ثبت تعیین شده باشد قانونی خواهد بود.

• تبصره ۳- در صورتی که ملک مشاع و یا مالکین آن متعدد باشند کارشناس توسط اکثریت مالکین تعیین خواهد شد.

• تبصره ۴- دستمزد و هزینه ایاب و ذهاب و فوق‌العاده روزانه کارشناسان به میزانی که از طرف هیأت سه نفری تعیین گردد به وسیله شرکت ملی نفت و از طریق دفتر هیأت سه نفری پرداخت خواهد شد.

۵- کارشناسان مکلفند حداکثر ظرف (۱۵) روز از تاریخ انتخاب قیمت عادله اراضی و اعیانی‌های مورد نیاز عملیات شرکت را به اتفاق یا با کثریت آراء بر اساس بهای اراضی مشابه و مجاور و بدون در نظر گرفتن منابع نفتی و نوع استفاده‌ای که منظور شرکت می‌باشد و به بهای قبل از تاریخ تصویب هیأت مدیره شرکت تعیین و به دفتر هیأت سه نفری اعلام نمایند.

۶- هیأت سه نفری بهای عادله تعیین شده از طرف کارشناسان را به شرکت ابلاغ خواهد نمود. در صورتی که مالک یا مالکین به بهای تعیین شده تسلیم شوند انتقال زمین‌ به بهای مزبور به عمل خواهد آمد و در غیر این صورت شرکت قیمت معینه را به صندوق دادگستری تودیع و قبض دریافتی را به دفتر هیأت سه نفری ارسال خواهد داشت. هیأت سه نفری حداکثر ظرف سه روز از تاریخ تسلیم قبض مذکور تصمیم لازم دائر به الزام مالک و یا مالکین به تنظیم سند انتقال را صادر و به طرفین ابلاغ خواهد نمود و در صورتی که مالک یا مالکین ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ تصمیم هیأت از امضاء سند خودداری نمایند به دستور دادستان کل از طرف داستان شهرستان محل وقوع ملک سند انتقال ملک را امضاء و عرصه و اعیان مورد تصمیم به موجب صورت جلسه‌ای از طرف دادستان شهرستان به نماینده شرکت تحویل خواهد شد.

در این مورد هر وقت مالک و یا مالکین حاضر به دریافت قیمت ملک خود گردیدند حواله پرداخت آن به صندوق دادگستری از طرف دفتر هیأت سه نفری صادر خواهد شد و همچنین است در مورد املاک مندرج در شق (۷) زیر که پس از مشخص شدن مالک حواله پرداخت وجه به نام او صادر می‌گردد.

۷- در مورد املاکی که مالکیت آن مورد اختلاف بوده و یا تشریفات ثبتی آن ملک انجام نگرفته و یا دسترسی به مالک و یا مالکین نباشد تعیین کارشناس مالک و یا مالکین آن به عهده هیأت سه نفری خواهد بود و پس از تعیین قیمت ملک و تودیع در صندوق دادگستری و صدور تصمیم لازم از طرف هیأت سه نفری بنا به دستور دادستان کل سند انتقال را دادستان شهرستان محل وقوع ملک امضاء نموده و اراضی و اعیانی‌های واقعه در آن را به موجب صورت جلسه به شرکت تحویل خواهند داد.

• تبصره ۱- در صورتی که این قبیل اراضی مورد اختلاف به مالکیت دولت شناخته شود و سند مالکیت به نام دولت صادر گردد وجوه تودیعی بابت قیمت اراضی بائر به شرکت مسترد خواهد شد.

• تبصره ۲- اقامه دعوی شخص ثالث و یا دعوی متقابل موجب تأخیر در انجام مقررات این ماده نخواهد بود و هیأت سه نفری باید در هر مورد تشریفات کارشناسی و تودیع بها و صدور حکم از ظرف مواعدی که به شرح فوق تصریح گردیده است انجام دهد

۸- هرگاه به تشخیص کارشناسان و تأیید هیأت سه نفری اراضی و اعیانی‌های مورد ارزیابی ممراعاشه مالک یا مالکین باشد برابر (۱۵) درصد قیمت عادله اضافه پرداخت خواهد شد.

۹- درباره املاک مزروعی مشمول قوانین و مقررات اصلاحات ارضی مورد احتیاج شرکت وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی ظرف مدت یک ماه از تاریخ درخواست شرکت اجازه تجزیه و فروش آن املاک را خواهد داد. ضمنا در مواردی که مساحت اراضی مزروعی مورد احتیاج به قدری باشد که زارعین مجبور به کوچ کردن شوند شرکت علاوه بر قیمت ملک که پرداخت می‌کند ۲۵ درصد قیمت را هم به وسیله وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی با حضور فرماندار یا بخشدار محل بین زارعین محل که از آنجا کوچ می‌نمایند تقسیم خواهد کرد.

۱۰- در مورد املاک موقفه و یا املاکی که شرکت بخواهد به طریق اجاره از آن استفاده و یا حق ارتفاق تحصیل کند اگر برای تعیین میزان اجاره و حق ارتفاق بین شرکت و طرف مقابل توافق نشود هیأت سه نفری به ترتیب مندرج در شقوق (۴و۵) بند «د» این ماده اقدام و میزان اجاره و یا حق ارتفاق صادر خواهد نمود که در صورت امتناع مالک یا مالکین و همچنین متولی یا متولیان یا نماینده اوقاف به دستور دادستان کل سند اجاره و اعطاء حق استفاده از طرف دادستان شهرستان محل وقوع ملک امضاء و زمین و اعیانی‌های مورد لزوم به موجب صورت جلسه به شرکت تحویل خواهد شد.

• تبصره- در مورد املاک موقفه مزروعی زارعین مستأجر این املاک مکلفند اراضی مورد احتیاج شرکت را در مقابل مال‌الاجاره‌ای که به شرح مذکور در این شق تعیین خواهد شد به اجاره شرکت واگذار نمایند در صورتی که زارعین مستأجر این املاک ناگزیر به ترک اراضی زراعتی گردند و یا خساراتی به زراعت یا مستحدثات آن وارد شود میزان حقوق و خسارت توسط وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی تعیین و به وسیله شرکت پرداخت خواهد شد.

۱۱- در مورد اراضی واقع در خارج از محدوده شهر‌ها که برای عبور لوله‌های نفت و گاز و انواع دیگر مواد نفتی یا ایجاد شبکه مخابراتی مورد احتیاج شرکت باشد عرصه مجانا از طرف شرکت تصرف شده و مورد استفاده قرار خواهد گرفت و فقط قیمت اعیانی‌های موجود در آن با توافق با صاحبان اعیان و در صورت عدم توافق به شرح مفاد شقوق (۴و ۵ و ۶) بند «د» این ماده تعیین و پرداخت می‌گردد.

• تبصره ۱- شرکت در معدوم کردن اعیانی‌های موجود در مسیر خطوط لوله پس از تودیع قیمت عادله به شرح مندرج در این ماده مختار است.

• تبصره ۲- اراضی خارج از محدوده شهرداری هر شهر جزو زمین‌های خارج از محدوده آن شهر محسوب می‌شود.

• تبصره ۳- عرض مسیر و حریم خطوط لوله شرکت مجموعا از چهل متر تجاوز نخواهد کرد.

۱۲- هر گونه تصرف از طرف اشخاص در اراضی که به موجب مقررات این اساس‌نامه برای خطوط لوله تحصیل شده است اعم از احداث بنا یا غرس اشجار و یا زراعت و غیره ممنوع می‌باشد و شرکت مجاز است این قبیل اعیانی‌ها و مسحدثات را با حضور نماینده ژاندارمری یا شهربانی یا بخشداری که دعوت خواهد نمود منهدم نماید و اشخاص حق هیچ‌گونه ادعا و مطالبه خسارتی از این بابت علیه شرکت نخواهند داشت.

ه- برای اثبات عدم انجام تشریفات ثبتی یا اختلافات در مالکیت اراضی گواهی‌نامه اداری ثبت محل و نسبت به عدم دسترسی به مالک اظهار شرکت که متکی به نشر آگهی در مجله رسمی و یک روزنامه کثیرالانتشار باشد کفایت خواهد کرد.

و- در مورد تمام یا قسمتی از املاک مورد نیاز عملیات شرکت بوده و در رهن یا بیع شرط هستند در صورتی که مالک خود برای پرداخت بدهی و امضاء سند انتقال حاضر نشود و دادستان شهرستان مأمور امضاء سند انتقال گردد بستانکار می‌تواند به هیأت سه نفری مراجعه و به نسبت اراضی که مورد این حکم قرار گرفته طلب ود را از محل وجه سپرده مطالبه و دریافت دارد و سندی مبنی بر ابطال یا اصلاح سند رهنی یا شرطی و وصول وجه تودیع شده بدهد و در این مورد که طلب بستان کار در صندوق دادگستری سپرده شده است امضاء سند انتقال از طرف دادستان شهرستان معامله معارض محسوب نمی‌گردد. هرگاه مبلغ سند رهنی یا شرطی بیش از مبلغ ارزیابی شده باشد نسبت به مازاد شرکت مسئول نخواهد بود.

ز- پرداخت هزینه دفتری سند انتقال به عهده طرفین است و سایر هزینه‌های آن به عهده مالک می‌باشد و در مواردی که دادستان سند انتقال را امضاء می‌نماید تمام مخارج وسیله شرکت پرداخت و با ارائه مدارک مربوطه به هیأت سه نفری آنچه را که به حساب مالک پرداخت نموده است از محل وجه سپرده مسترد خواهد داشت.

ح- در اجرای هر یک از موارد مندرج در این ماده اعم از ارزیابی و پرداخت بهای املاک و اراضی مورد نیاز شرکت باید حقوق زارعین بر اساس قوانین و مقررات اصلاحات ارضی با نظر وزارت اصلاحات ارضی و تعاون روستائی تعیین و از بهای ملک کسر و به زارعین پرداخت گردد.

ماده ۱۲- شرکت می‌تواند در حوزه عملیات و برای مصارف خود در اراضی بایر متعلق به دولت یا بلا مالک از آب و همچنین از هر نوع خاک و شن و آهک و سنگ و گچ و مصالح ساختمانی دیگر بدون پرداخت حقوق دولتی و با رعایت تبصره ۱ ماده ۹ این قانون طبق مقررات مربوطه استفاده نماید. اگر عمل شرکت برای استفاده از مواد مذکور موجب ضرر شخص ثالث گردد شرکت باید جبران خسارت را بنماید ولی در هر صورت شخص ثالث نمی‌تواند مانع عملیات شرکت بشود.

ماده ۱۳- هر گاه دولت در مناطق عملیات شرکت قراردادی برای اکتشاف و یا بهره‌برداری معادن دیگر منعقد نماید باید شرایطی در آن منظور دارد که موجب خسارت و مانع عملیات شرکت نباشد.

هر گاه خسارتی وارد شود طرف قرارداد دولت ملزم به جبران خسارت شرکت خواهد بود.

فصل سوم- ارکان شرکت

ماده ۱۴- ارکان شرکت عبارتند از:

مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام.

هیأت مدیره و مدیرعامل.

هیأت عالی بازرسی.

قسمت اول- مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام

ماده ۱۵- نمایندگان صاحب سهام در مجموع عمومی عبارتند از:

وزیر دارایی.

وزیر اقتصاد.

وزیر کار و امور اجتماعی.

وزیر آب و برق.

دادستان کل کشور.

مدیرعامل سازمان برنامه.

رئیس کل بانک مرکزی ایران.

• تبصره ۱- ریاست جلسه مجمع عمومی یا وزیر دارایی و در غیاب او با یکی از وزرای حاضر در جلسه به ترتیب تقدیم مذکور در فوق خواهد بود.

• تبصره ۲- در صورتی که یکی از وزیران عضو مجمع نتواند در یکی از جلسات حضور باید جانشین او برای همان جلسه از میان وزرای دیگر توسط نخست‌وزیر معرفی خواهد شد و در مورد غیبت دادستان کل معاون وی و در مورد مدیرعامل سازمان برنامه و رئیس کل بانک مرکزی قائم‌مقام آنها در جلسه حضور خواهند یافت.

ماده ۱۶- جلسات مجموع عمومی نمایندگان صاحب سهام در مرکز شرکت در تهران با حضور رئیس هیات مدیره یا قائم‌مقام او تشکیل می‌شود.

• تبصره- مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام در شهریور ماه هر سال برای رسیدگی به ترازنامه و در آبان‌ماه همان سال به منظور رسیدگی و تصویب بودجه به طور عادی تشکیل می‌گردد و تا موقعی که نسبت به موضوع مندرج در دستور جلسه تصمیمی اتخاذ نشده جلسات همچنان ادامه خواهد داشت و در جلسات مذکور اضافه بر ترازنامه و بودجه مسکن است برحسب پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل یا طبق نظر ریاست مجموع موضوعات دیگری نیز در دستور مذاکرات قرار گیرد.

ماده ۱۷- مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام در هر موقع بنا به تقاضای وزیر دارایی و یا رئیس هیات مدیره و مدیرعامل و یا سه نفر از اعضاء مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام به طور فوق‌العاده تشکیل خواهد شد.

ماده ۱۸- دعوت مجمع عمومی به طور عادی یا فوق‌العاده از طرف رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت یا قائم‌مقام او به عمل می‌آید در صورتی که رئیس هیات مدیره و مدیرعامل اقدام به دعوت مجمع عمومی ننماید وزیر دارایی راسا مجمع عمومی را دعوت خواهد نمود.

• تبصره ۱- دستور جلسه مجمع عمومی از طرف اشخاصی که تقاضای تشکیل جلسه را کرده‌اند تعیین خواهد شد.

• تبصره ۲- در صورتی که تقاضای تشکیل جلسه فوق‌العاده گردد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت باید منتهی تا ده روز پس از وصول تقاضا از نمایندگان صاحب ‌سهام در مجمع عمومی دعوت به عمل آورد و دستور جلسه را به ضمیمه دعوت‌نامه برای آنها ارسال دارد.

• تبصره ۳- اعضای اصلی و علی‌البدل هیات مدیره و هیات عالی بازرسی می‌توانند بدون داشتن حق رأی در جلسات مجمع عمومی نمایندگان بهتر سهام شرکت نمایند.

ماده ۱۹- جلسات مجمع عمومی با حضور حداقل پنج نفر رسمیت خواهد یافت و برای اعتبار کلیه تصمیمات متخذه در هر مورد چهار رای ضرورت دارد.

• تبصره- مجمع عمومی یک نفر را به پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل به سمت دبیر مجمع عمومی انتخاب خواهد نمود و صورت جلسات مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام پس از تصویب در پرونده مخصوصی نگاهداری خواهد شد. صورت جلسات تصویب شده باید به امضای رئیس مجمع عمومی برسد.

ماده ۲۰- وظایف مجمع عمومی نمایندگان صاحب سهام به قرار زیر است:

الف- رسیدگی و اتخاذ تصمیم نسبت به گزارش سالیانه هیات مدیره و تصویب ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت با توجه به گزارش هیات عالی بازرسی گزارش سالیانه هیات مدیره و ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارش هیات عالی بازرسی باید لااقل دو هفته قبل از تشکیل جلسه در اختیار کلیه اعضاء مجمع عمومی قرار گیرد.

ب- بررسی و تصویب فصول و ارقام کلی بودجه هزینه‌های جاری شرکت و بررسی و تصویب هزینه‌های سرمایه‌ای و ارقام درآمدهای پیش‌بینی شده و اعتبارات اضافی و اصلاح بودجه براساس پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل.

رئیس هیات مدیره و مدیرعامل بودجه‌های تفصیلی هزینه‌های شرکت را در حدود ارقام کلی مصوب از طرف مجمع عمومی تنظیم و پس از تصویب هیات مدیره به موقع اجراء می‌گذارد.

بودجه پیشنهادی باید لااقل دو هفته قبل از تشکیل جلسه از طرف رئیس هیات مدیره و مدیرعامل برای کلیه اعضاء مجمع عمومی فرستاده شود.

ج- اظهار نظر نسبت به هر گونه پیشنهاد راجع به اصلاح یا تغییر مورد اساسنامه شرکت که برای اخذ تصمیم نهایی و تقدیم به قوه مقننه به دولت تسلیم خواهد شد.

پیشنهاد اصلاح یا تغییر اساسنامه باید از طرف رئیس هیات مدیره یا لااقل دو نفر از اعضاء مجمع عمومی به عمل آید.

د- اجازه استفاده از ذخیره عمومی شرکت بنا به پیشنهاد هیات مدیره.

هـ- اتخاذ تصمیم نسبت به تشکیل یا انحلال شرکت‌های فرعی و مشارکت با موسسات و شرکت‌هایی که در خارج از ایران به عملیات نفتی اشتغال دارند و تعیین شرایط کلی مشارکت و یا خرید سهام شرکت‌های دیگر بنا به پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت.

و- اتخاذ تصمیم نسبت به افزایش سرمایه و پیشنهاد آن به دولت برای تصویب.

ز- تصویب آیین‌نامه معاملات شرکت.

ح- انتخاب رئیس و اعضاء هیات عالی بازرسی.

ط- تعیین خط مشی عمومی شرکت.

ی- اتخاذ تصمیم نسبت به هر موضوعی که با رعایت مفاد این اساسنامه در دستور جلسه عمومی نمایندگان صاحب سهام قرار گیرد.

ماده ۲۱- هرگاه مجمع عمومی بازرسی قسمتی از عملیات شرکت را لازم تشخیص دهد منحصرا به وسیله هیات عالی بازرسی اقدام خواهد کرد.

قسمت دوم- هیات مدیره و مدیرعامل

ماده ۲۲- هیات مدیره از یک نفر رئیس که سمت مدیریت عامل را نیز خواهد داشت و چهار نفر عضو اصلی تشکیل می‌شود. حداکثر سه نفر نیز به عنوان عضو علی‌البدل انتخاب می‌شوند تا در صورت اقتضاء به جای اعضای اصلی در جلسات شرکت نمایند.

(سن اعضاء اصلی هیات مدیره به استثنای رئیس هیات مدیره و مدیرعامل از ۶۵ سال نباید بیشتر باشد)

• تبصره- رئیس و اعضای اصلی و علی‌البدل هیات مدیره باید ایرانی باشند.

ماده ۲۳- رئیس هیات مدیره و مدیرعامل از بین اشخاصی که سابقه خدمت دولتی و اجتماعی داشته و مدتی از آن را متصدی کارهای مهم مملکتی بوده و یا از بین کارمندان صنعت نفت ایران که بیست سال سابقه خدمت در صنعت نفت داشته و حداقل پنج سال از آن را عضویت هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران را عهده‌‌دار بوده انتخاب خواهد شد.

ماده ۲۴- اعضاء اصلی هیات مدیره از بین اشخاص ذی‌صلاحیت که لااقل بیست سال سابقه خدمات دولتی و اجتماعی داشته و پنج سال از آن را متصدی مشاغل عالیه بوده‌اند و یا از بین کارمندان صنعت نفت که پانزده سال سابقه خدمت در صنعت نفت داشته و لااقل پنج سال عهده‌دار مشاغل مهمی در صنعت نفت بوده‌اند انتخاب خواهند شد.

• تبصره- لااقل دو نفر از اعضای اصلی هیات مدیره باید از میان کارمندان شرکت انتخاب شوند.

ماده ۲۵- اعضای علی‌البدل هیات مدیره منحصرا از بین کارمندان عالی‌رتبه شرکت که حداقل دارای ۱۵ سال سابقه خدمت در صنعت نفت بوده و لااقل پنج سال از آن را عهده‌دار مشاغل مهم در صنعت نفت بوده‌اند انتخاب می‌شوند.

ماده ۲۶- اعضای اصلی و علی‌البدل هیات مدیره موظفا انجام وظیفه خواهند کرد و باید تمام اوقات در اختیار شرکت باشند و هیچ نوع شغل موظف در خارج از شرکت قبول نکنند. اشتغال غیرموظف در خارج از شرکت قبول نکنند. اشتغال غیرموظف اعضای اصلی و علی‌البدل در اموری که صرفا جنبه تدریس داشته باشد و عضویت در شوراها و مجامع فرهنگی و اجتماعی به صورت اقتصادی و بدون دریافت حقوق با موافقت رئیس هیات مدیره و مدیرعامل مجاز خواهد بود.

• تبصره ۱- هر یک از اعضای اصلی و علی‌البدل هیات مدیره که از مقررات این ماده تخلف نماید از سمت خود مستعفی شناخته خواهد شد.

• تبصره ۲- عضویت اعضاء هیات مدیره در هیات‌های مدیره و هیات‌های بازرسی شرکت‌های فرعی و وابسته به شرکت موکول به تصویب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل می‌باشد. عضویت رئیس هیات مدیره و مدیرعامل در هیات‌های مدیره و هیات‌های بازرسی شرکت‌های فرعی و وابسته بلامانع است.

ماده ۲۷- مجمع عمومی برای انتخاب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل سه نفر از اشخاص واجد صلاحیت را توسط وزیر دارایی به هیات وزیران پیشنهاد می‌نماید که یک نفر از آنها برای مدت شش سال انتخاب و به فرمان همایونی به این سمت منصوب خواهد شد. تجدید انتخاب رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل بلامانع است. اعضای اصلی هیأت مدیره بنا به پیشنهاد رئیس هیات مدیره و مدیر عامل و تصویب هیأت وزیران برای مدت پنج سال انتخاب و به موجب فرمان همایونی به این سمت منصوب می‌شوند و تجدید انتخاب آنها منعی ندارد.

اعضاء علی‌البدل هیات مدیره بنا به پیشنهاد رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل و تصویب مجمع عمومی برای مدت سه سال تعیین می‌شوند و در انقضای مدت ممکن است مجددا انتخاب شوند.

رئیس هیات مدیره و مدیرعامل می‌تواند تغییر هر یک از اعضاء اصلی هیات مدیره را قبل از پایان مدت عضویت آنان به هیأت وزیران پیشنهاد نماید و همچنین تغییر هر یک از اعضای علی‌البدل را قبل از خاتمه مدت عضویت آنان به مجمع عمومی پیشنهاد کند.

• تبصره ۱- رئیس هیات مدیره و مدیرعال سه ماه قبل از انقضای دوره عضویت هر یک از اعضاء اصلی هیأت مدیره جانشین او را به هیات وزیران پیشنهاد می‌نماید.

تا زمانی که رئیس هیأت مدیره و مدیر عامل و اعضای جدید انتخاب نشده‌اند رئیس و اعضای هیأت مدیره به خدمت خود ادامه خواهند داد.

• تبصره ۲- تعیین حقوق رئیس و اعضای اصلی هیأت مدیره با مجمع عمومی و تعیین حقوق اعضای علی‌البدل بنابر پیشنهاد رئیس هیات مدیره و تصویب هیات از یک حقوق دریافت دارند.

• تبصره ۳- اعضای هیات مدیره حق ندارند بیش از یک حقوق دریافت دارند.

ماده ۲۸- رئیس هیات مدیره و مدیرعامل می‌توانند یک یا دو نفر از اعضاء اصلی هیات مدیره را به سمت قائم‌مقام خود تعیین نمایند. قائم‌مقام وظایفی را که رئیس هیات مدیره و مدیرعامل بر عهده او محول دارد انجام خواهد داد.

ماده ۲۹- جلسات هیات مدیره به ریاست رئیس هیات مدیره و یا قائم مقام او با حضور چهار نفر از اعضاء اصلی و یا علی‌البدل رسمیت پیدا می‌کند. در صورت غیبت اعضاء اصلی هر گاه حد نصاب کافی نباشد اعضاء علی‌البدل به دعوت رئیس هیات مدیره در جلسات هیات مدیره شرکت خواهند کرد. حضور لااقل دو نفر از اعضاء اصلی برای تشکیل جلسات هیات مدیره ضروری است.

ماده ۳۰- در صورت فوت یا استعفاء یا برکناری هر یک از اعضاء هیات مدیره جانشین او طبق مقررات این اساسنامه تعیین خواهد شد.

ماده ۳۱- اعضاء هیات مدیره و هیات عالی بازرسی و همچنین کارمندان شرکت مشمول قانون منع مداخله وزراء و نمایندگان مجلسین و کارمندان در معاملات دولتی و کشوری می‌باشند.

• تبصره- خرید فرآورده‌های نفتی و اموال و کالاهایی که شرکت و یا سازمان‌های تعاونی وابسته به آن برای کارکنان شرکت تهیه می‌نمایند یا به آنها اختصاص می‌دهند در حدود استفاده شخصی از مقررات این ماده مستثنی است.

ماده ۳۲- جلسات هیات مدیره برحسب تشخیص رئیس هیات مدیره و مدیرعامل تشکیل خواهد شد.

ماده ۳۳- دعوت و اداره جلسات هیات مدیره و ابلاغ و اجراء مصوبات و تصمیمات آن از وظایف رئیس هیات مدیره و مدیرعامل می‌باشد.

ماده ۳۴- صورت جلسات هیات مدیره پس از تصویب به امضای رئیس و اعضاء هیات مدیره حاضر در جلسه می‌رسد و هر قسمت از مذاکرات که هیات مدیره آن را محرمانه تلقی کند محرمانه بودن آن باید در صورت جلسه قید شود.

وظایف و اختیارات هیات مدیره

ماده ۳۵- هیات مدیره در حدود مقررات این اساسنامه دارای اختیار برای اجرای وظایف مطرح در این اساسنامه منجمله وظایف زیر می‌باشد:

الف- تصویب برنامه عملیات شرکت به طور کلی.

ب- تعیین سیاست کلی فروش و پخش و صدور نفت خام و مواد نفتی و پیشنهاد قیمت فروش بنزین و نفت و نفت گاز و نفت کوره در داخل کشور برای تصویب هیات وزیران.

ج- تعیین قیمت سایر فرآورده‌های نفتی و گاز.

د- اعطاء تخفیفات متعارف بازرگانی.

هـ- اجازه تحصیل و دادن اعتبار یا وام با رعایت مقررات بند «ر» ماده ۵ این قانون صرفا به منظور حسن انجام عملیات شرکت.

و- دادن اختیارات برای سازش و تعیین داور در مورد اختلافات و دعاوی شرکت و به طور کلی هر اقدامی که برای حفظ حقوق شرکت لازم باشد.

ز- بررسی و تصویب بودجه تفصیلی شرکت.

ح- بررسی و تصویب کلیه آیین‌نامه‌های داخلی شرکت اعم از استخدامی و بازنشستگی و اداری و فنی و حسابداری و حسابرسی و غیره و تدوین و پیشنهاد آیین‌نامه معاملات شرکت برای تصویب مجمع عمومی.

ط- تصویب قراردادهای مربوط به اجرای عملیات موضوع این اساسنامه و تصویب معاملات غیرمنقول شرکت.

ی- اخذ تصمیم نسبت به تشکیل و یا انحلال شرکت‌های فرعی و مشارکت با موسسات و شرکت‌هایی که در داخل یا خارج از ایران به عملیات نفتی اشتغال دارند.

ک- اعمال کلیه حقوق شرکت در شرکت‌های عامل و شرکت‌های فرعی و مشارکت‌ها.

ل- تهیه گزارش هیات مدیره و ترازنامه سالیانه و حساب سود و زیان برای تقدیم به مجمع عمومی و تعیین دستور جلسه مجمع عمومی.

م- نگاهداری و به کار انداختن و بهره‌برداری از وجوه بازنشستگی و پس‌انداز کارمندان صنعت نفت با مراعات کامل منافع و مصالح آنها طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب مجمع عمومی خواهد رسید.

• تبصره ۱- وجوه بازنشستگی و پس‌انداز کارمندان صنعت نفت که به هیأت مدیره سپرده شده جزء دارایی و وجوه شرکت نمی‌باشد. هیات مدیره شرکت نسبت به این وجوه در حکم امین محسوب می‌شود.

• تبصره ۲- هیأت مدیره مکلف است سالی یک بار گزارش کامل اقدامات مربوط به وجوه بازنشستگی را به مجمع عمومی تسلیم دارد.

وظایف و اختیارات رئیس هیات مدیره و مدیرعامل

ماده ۳۶- رئیس هیات مدیره و مدیرعامل بالاترین مقام اجرایی شرکت بوده و بر کلیه سازمان‌های تابعه شرکت ریاست دارد و مسئول حسن جریان کلیه امور و حفظ حقوق و منافع و اموال شرکت می‌باشد و برای اداره امور شرکت و اجراء مصوبات هیات مدیره دارای همه‌گونه حقوق و اختیارات تام و تمام بوده و نمایندگی شرک را در مقابل کلیه مقامات قضایی- کشوری و لشکری و موسسات و اشخاص اعم از ایرانی و خارجی با حق توکیل غیرخواهد داشت و می‌تواند تمام یا قسمتی از اختیارات خود را به هر یک از اعضای هیات مدیره و روسای قسمت‌های شرکت به تشخیص خود تفویض کند که امور قسمت‌های مختلف شرکت را که به این طریق به آنها محول می‌گردد زیر نظر و مسوولیت مستقیم وی اداره کنند. اختیارات و وظایف رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شامل موارد زیر نیز می‌باشد:

الف- عزل و نصب و ارتقاء و اعطای پاداش و اضافه حقوق و مزایای و اخذ تصمیم درباره کلیه امور استخدامی کارکنان شرکت اعم از ایرانی و یا خارجی.

ب- تعیین امضاءهای مجاز و تعهدآور برای شرکت.

ج- اخذ و پرداخت وجوه و باز کردن حساب ریالی یا ارزی در بانک‌های داخلی و خارجی. در موارد مذکور با امضای رئیس هیات مدیره و مدیرعامل و امضای یک عضو هیات مدیره خواهد شد. رئیس هیات مدیره و مدیر عامل می‌تواند یک یا چند نفر از اعضای هیات مدیره را به این منظور انتخاب و معرفی نماید. رئیس هیات مدیره و عضو منتخب مزبور می‌توانند حق امضای خود را به کارمندان شرکت به تشخیص و مسوولیت خود واگذار نمایند.

د- اعمال نظارت‌های مالی و محاسباتی و حسابرسی نسبت به عملیات و معاملات و مخارج شرکت‌ و بازرسی در کلیه امور شرکت.

هـ- نظارت لازم در کلیه امور حسابداری شرکت‌های فرعی و شعب و نمایندگی‌ها و موسسات مربوطه.

و- تنظیم برنامه‌های طویل‌المدت متناسب با هدف‌های شرکت و همچنین تصویب طرح‌های سازمانی و تعیین وظایف و مسوولیت‌های واحدهای مختلف شرکت و اجرای برنامه‌های آموزشی.

قسمت سوم- هیات عالی بازرسی

ماده ۳۷- هیات عالی بازرسی مرکب از پنج نفر خواهد بود که سه نفر از آنها دارای تجربیات و معلومات کافی در امور حسابداری صنعتی و بازرگانی و اقتصادی بوده و یک نفر آنها مهندس در امور مربوط به نفت و یک نفر از کارمندان عالی رتبه دولت خواهد بود.

ماده ۳۸- بازرسان عالی از طرف مجمع عمومی برای مدت دو سال انتخاب می‌شوند. یک نفر از آنها را مجمع عمومی به سمت رئیس هیات عالی بازرسی و یک نفر را به پیشنهاد رئیس هیات بازرسی به سمت قائم مقام او تعیین خواهد نمود.

تا زمانی که تجدید انتخاب به عمل نیامده بازرسان به خدمت خود ادامه خواهند داد انتخاب مجدد بازرسان بلامانع است.

ماده ۳۹- در صورت فوت یا استعفاء یا تغییر شغل یا برکناری از خدمت هر یک از بازرسان عالی مجمع عمومی به طور فوق‌العاده تشکیل می‌شود و شخصی را که واجد شرایط باشد به جای او انتخاب خواهد کرد.

ماده ۴۰- هیأت عالی بازرسی از خدمات حسابداران و حسابرسان داخلی شرکت به هنگام ضرورت استفاده خواهد کرد و می‌تواند برای انجام وظایف خود از کارشناسان اعم از داخلی و خارجی به طور موقت استفاده نماید برای انجام این منظور رئیس هیأت عالی بازرسی به رئیس هیأت مدیره مراجعه خواهد نمود و رئیس هیأت مدیره مکلف است نظر هیات مزبور را تأمین نماید.

ماده ۴۱- وظایف هیات عالی بازرسی به قرار ذیل است:

الف- تطبیق عملیات شرکت با بودجه مصوب.

ب- رسیدگی به ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و تصدیق مطابقت آن با کارت‌ها و دفاتر شرکت و تهیه گزارش چگونگی عملیات شرکت برای تقدیم به مجمع عمومی. گزارش مزبور باید لااقل یک ماه قبل از انعقاد مجمع عمومی سالیانه به رئیس هیات مدیره تسلیم شود. که به ضمیمه نظریات هیات مدیره یا ترازنامه به مجمع عمومی تقدیم گردد.

ج- مطالعه و اظهارنظر راجع به گزارش سالیانه هیات مدیره.

• تبصره ۱- هیات عالی بازرسی در اجرای وظایف خود حق مراجعه به کلیه دفاتر و پرونده‌ها و قراردادهای شرکت را خواهد داشت و رونوشت کلیه مصوبات هیات مدیره و مدارک و اطلاعات لازم مخصوصا آنچه که به نحوی از انحاء مربوط به بودجه شرکت می‌شود در اختیار آن گذارده خواهد شد.

• تبصره ۲- چنانچه هیات عالی بازرسی در حین کار اشتباهات یا تخلفات و یا بی‌ترتیبی‌هایی مشاهده نماید و با مراجعه به مدیران و رؤساء و مسوولین مربوطه موضوع روشن و حل نشود مطالب را به رئیس هیأت مدیره اطلاع و گزارش می‌دهد و چنانچه نسبت به این گزارش اقدام به عمل نیامد مراتب را به مجمع عمومی گزارش خواهد داد.

ماده ۴۲- اجرای وظایف هیأت عالی بازرسی که بر طبق مقررات این اساسنامه تعیین شده نباید به هیچ وجه مانع جریان عادی کار شرکت گردد.

• تبصره- هیأت عالی بازرسی وظایف خود را طبق آیین‌نامه خاصی انجام خواهد داد که از طرف رئیس هیات عالی بازرسی تهیه شده و پس از تایید وزیر دارایی به مرحله اجرا گذارده خواهد شد.

ماده ۴۳- حقوق اعضاء هیأت عالی بازرسی از طرف مجمع عمومی تعیین و از طرف شرکت پرداخت خواهد شد.

ماده ۴۴- رئیس و اعضاء هیأت عالی بازرسی حق اشتغال موظف دیگری در داخل یا خارج از شرکت و شرکت‌های فرعی و وابسته آن را ندارند. اشتغال غیر موظف (افتخاری بدون دریافت حقوق) در هر مورد منوط به موافقت وزیر دارایی خواهد بود.

فصل چهارم- ترازنامه و حساب سود و زیان

ماده ۴۵- سال مالی شرکت از یازدهم دی ماه هر سال شروع شده و در تاریخ دهم دیماه سال بعد خاتمه می‌یابد.

ماده ۴۶- تعداد و نوع دفاتر محاسباتی شرکت و شرکت‌های فرعی آن که باید پلمپ شود به موجب تصمیم هیات مدیره تعیین خواهد شد.

• تبصره- منظور از دفاتر محاسباتی عبارت است از دفاتر مذکور در قانون تجارت و یا فرم‌ها و وسائل دیگر نگاهداری حساب.

ماده ۴۷- کلیه دفاتر شرکت به تاریخ روز آخر سال مالی بسته شده و ترازنامه و حساب سود و زیان شرکت و گزارش هیات مدیره لااقل دو ماه پیش از تاریخ تشکیل مجمع عمومی تهیه شده و در اختیار هیات عالی بازرسی گذاشته خواهد شد.

ماده ۴۸- در ترازنامه اقلام دارایی شرکت به بهای خرید یا تمام شده پس از استهلاک منظور می‌شود. مطالبات مشکوک به ارزش احتمالی روز تنظیم ترازنامه احتساب می‌شود. اقلام سوخت شده نباید جزء دارایی محسوب گردد.

• تبصره ۱- هر گاه هیات مدیره تجدید ارزیابی تمام و یا قسمتی از دارایی‌های شرکت را لازم تشخیص دهد می‌تواند با تصویب مجمع عمومی اقدام به تجدید ارزیابی بنماید و در صورتی که افزایش و یا کاهشی حاصل شود به حساب اندوخته‌های مخصوص مذکور در ماده ۵۰ منظور خواهد شد.

• تبصره ۲- میزان استهلاک نسبت به انواع دارایی‌های شرکت طبق اصول صحیح و متداول صنعت نفت تعیین و پس از تصویب هیات مدیره به موقع اجرا گذاشته خواهد شد.

ماده ۴۹- شرکت مکلف است سالانه دو درصد از درآمد کل خود را به حساب ذخیره عمومی انتقال دهد.

ماده ۵۰- شرکت مکلف است با تصویب مجمع عمومی اندوخته‌های مخصوصی به میزان متناسب برای تامین احتیاجات خود طبق معمول صنعت نفت از محل درآمد کل در نظر بگیرد.

ماده ۵۱- درآمد کل عبارت است از سود ویژه به اضافه پرداخت مشخص مندرج در قرارداد فروش نفت مصوب هفتم آبان ماه ۱۳۳۳ و وجوهی که به عنوان پذیره و حق‌الارض و برگشت هزینه اکتشاف به موجب قانون نفت مصوب نهم مرداد ماه ۱۳۳۶ عاید شرکت شود و همچنین وجوهی که به عنوان سود خالص از شرکت‌های فرعی و وابسته پس از پرداخت مالیات بر درآمد آن شرکت‌ها به شرکت عاید می‌گردد.

• تبصره- سود ویژه عبارت است از درآمد حاصل از عملیات مستقیم شرکت پس از وضع هزینه‌های جاری و استهلاک.

ماده ۵۲- وجوه دریافتی شرکت حاصل از پرداخت مشخص مقرر در قرارداد فروش نفت مصوب ۷ آبان‌ماه ۱۳۳۳ و وجوهی که به عنوان پذیره و حق‌الارض به موجب قانون نفت مصوب نهم مرداد ماه ۱۳۳۶ عاید شرکت خواهد شد مشمول مالیات نمی‌باشد.

ماده ۵۳- سرمایه لازم به منظور توسعه عملیات شرکت و همچنین هر گونه سرمایه‌گذاری به موجب قانون نفت مصوب نهم مرداد ماه ۱۳۳۶ باید از محل درآمد کل و در صورتی که میسر نباشد از هر طریقی که مجمع عمومی در حدود اختیارات خود تصویب نماید تامین گردد.

ماده ۵۴- آنچه از محل درآمد کل پس از وضع مبالغی که به موجب مقررات این اساسنامه پرداخت می‌شود باقی بماند به خزانه‌داری کل پرداخت خواهد شد.

فصل پنجم- مقررات مختلفه

ماده ۵۵- اعضای هیات مدیره و بازرسان عالی کارکنان شرکت حق نخواهند داشت اطلاعاتی را که برای شرکت جنبه محرمانه داشته باشد افشاء نمایند.

در صورت تخلف اگر متخلف مدیر یا بازرس عالی باشد به پیشنهاد رئیس هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی و اگر کارمند و یا کارگر باشد با تصویب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل از خدمت برکنار خواهد شد و در صورتی که خساراتی متوجه شرکت شده باشد برکناری متخلف مانع از تعقیب او برای جبران زیان وارده نخواهد بود.

ماده ۵۶- در مواردی که کارکنان شرکت مرتکب تخلفاتی در انجام امور شرکت بشوند تعقیب و مجازات اداری آنها بر طبق آیین‌نامه‌های استخدامی و انضباطی شرکت صورت خواهد گرفت.

هر گاه ضمن تحقیق معلوم شود که تخلف از نظر قوانین جنبه جزایی دارد رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت موضوع را به مراجع صلاحیت‌دار قانونی احاله خواهد نمود.

ماده ۵۷- کلیه عملیات شرکت اعم از امور مالی و استخدامی و استفاده از اشخاص و اداره اموال و انجام کلیه معاملات و اقدام به هر امری به منظور توسعه و پیشرفت هدف‌های شرکت تابع اصول بازرگانی می‌باشد.

انجام امور مزبور به تشخیص هیات مدیره و طبق مقررات داخلی شرکت بوده و از هر گونه تشریفات و مقرراتی که مغایر این اساسنامه باشد معاف خواهد بود.

ماده ۵۸- عضویت کارکنان شرکت در انجمن‌های شهرداری با موافقت شرک بلامانع خواهد بود.

ماده ۵۹- در مواردی که یکی از اعضاء هیات مدیره و یا کارکنان شرکت طبق ماده ۱۹ قانون کیفر عمومی معلق می‌شود و اجرای حکم تعلیق مانع برکناری کارمند از طرف شرکت و خاتمه دادن به خدمت او نخواهد بود.

ماده ۶۰- در مواردی که اختلاف نظر بین شرکت و هر یک از وزارتخانه‌ها و یا سازمان‌های وابسته به دولت یا شهرداری‌ها پیش آید موضوع از طرف شرکت به وزارت دارایی گزارش خواهد شد و وزارت دارایی موضوع اختلاف را به کمیسیونی مرکب از نمایندگان خود و طرفین ارجاع خواهد نمود.

کمیسیون مزبور از راه سازش به حل اختلاف اقدام خواهد کرد و هر گاه موضوع اختلاف به طریق مزبور فیصله نیافت هر یک از طرفین می‌تواند به هیات عمومی دیوانعالی کشور برای رفع اختلاف مراجعه کند در صورتی که بین وزارت دارایی و شرکت اختلاف‌نظری به وجود آید که با مذاکره مستقیم فیصله نیابد موضوع به هیات وزیران مراجعه خواهد شد و تصمیم هیات وزیران برای طرفین قاطع خواهد بود.

ماده ۶۱- هیچ یک از کارکنان شرکت در ادارات و اماکن و مجامع مربوط به کار شرکت حق فعالیت سیاسی ندارند.

دایر کردن و نشر روزنامه و مجله سیاسی یا عضویت در هیات تحریریه این دسته از جراید و همچنین انتشار مقالات سیاسی برای کارکنان شرکت ممنوع است. منتشر کردن هر نوع اطلاع راجع به عملیات شرکت بدون اجازه کتبی شرکت ممنوع است.

تخلف از مقررات این ماده موجب تعقیب اداری و انضباطی طبق آیین‌نامه شرکت خواهد بود.

ماده ۶۲- شرکت در تهیه مسکن و تامین و رفاه و بهداشت و فرهنگ و آموزش و تفریحات سالم کارکنان خود و کمک‌های اجتماعی به آنان و حفاظت آنها در مقابل حوادث اهتمام به عمل خواهد آورد.

ماده ۶۳- شرکت می‌تواند با تصویب هیات مدیره تمام یا قسمتی از حقوق و مزایای این اساسنامه را شامل شرکت‌های فرعی خود نماید.

ماده ۶۴- قوانین و مقرراتی که کلا یا بعضا مغایر با مقررات این اساسنامه باشد در حدودی که مغایرت دارد نسبت به شرکت مجری نبوده و مقررات این اساسنامه مادام که مصرحاً به موجب قانون نسخ نشده معتبر خواهد بود.

رئیس کمیسیون دارایی- کریم اهری.

گزارش از کمیسیون کشاورزی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشاورزی در جلسه ۷ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط به اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را که قبلا در مجلس شورای ملی تصویب گردیده و مجلس سنا تغییراتی در آن داده بود مطرح نموده و مواد مربوط را مورد تصویب قرار داد. اینک گزارش آن را در تایید گزارش کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کشاورزی- مهندس ریاحی.

گزارش از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه نهم اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور نماینده دولت لایحه مربوط به اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را که قبلا در مجلس شورای ملی تصویب شده و مجلس سنا تغییراتی در آن داده بود مطرح کرد و مواد مربوط را مورد تصویب قرار داد. اینک گزارش آن را در تایید گزارش کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر متین.

گزارش از کمیسیون اقتصاد به مجلس شورای ملی

کمیسیون اقتصاد در جلسه ۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه مربوط به اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را که قبلا در مجلس شورای ملی تصویب شده و مجلس سنا تغییراتی در آن داده بود مطرح نموده و مواد مربوط را تصویب کرد. اینک گزارش آن را در تایید گزارش کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون اقتصاد- دکتر رضوانی.

گزارش از کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری در جلسه ۱۲ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه مربوط به اساسنامه شرکت ملی نفت ایران را که قبلاً در مجلس شورای ملی تصویب گردیده و مجلس سنا تغییراتی در آن داده بود مورد رسیدگی قرار داد و با تغییرات مجلس سنا موافقت کرد. اینک گزارش آن را در تایید گزارش کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور استخدام و سازمان‌های اداری- دیهیم.

رئیس- گزارش کمیسیون‌ها مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به گزارش کمیسیون‌ها رای می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه به دولت ابلاغ می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به عضویت سازمان بنادر و کشتی رانی در اتحادیه بین‌المللی بنادر و لنگرگاه‌ها و ارسال به مجلس سنا

۱۱- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون دارایی راجع به عضویت سازمان بنادر و کشتی رانی در اتحادیه بین‌المللی بنادر و لنگرگاه‌ها و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم لایحه دولت راجع به عضویت سازمان بنادر و کشتیرانی در اتحادیه بین‌المللی بنادر و لنگرگاه‌ها مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه۴ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه شماره ۴۵۵۲۸-۱۸ /۱۱ /۱۳۴۶ راجع به عضویت سازمان بنادر و کشتیرانی در اتحادیه بین‌المللی بنادر و لنگرگاه‌ها را که گزارش شور اول آن به شماره ۲۹۴ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش شور اول را عینا تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- با عضویت سازمان بنادر و کشتیرانی در اتحادیه بین‌المللی بنادر و لنگرگاه‌ها به منظور مبادله اطلاعات و ایجاد هم‌آهنگی بین فعالیت‌های بنادر و لنگرگاه‌های سازمان بنادر و کشتیرانی با سازمان‌های مشابه جهانی از تاریخ ۱۶ /۴ /۴۴ موافقت می‌گردد، حق عضویت در اتحادیه بین‌اللملی بنادر و لنگرگاه‌ها از محل بودجه سازمان بنادر و کشتیرانی به ارز قابل پرداخت است.

رئیس کمیسیون دارایی- کریم اهری.

گزارش شور دوم از کمیسیون امور خارجه به مجلس شورای ملی

کمیسیون امور خارجه در جلسه ۸ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه دولت راجع به عضویت سازمان بنادر و کشتیرانی در اتحادیه بین‌المللی بنادر و لنگرگاه‌ها را برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش دارایی را در این مورد تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون امور خارجه- فتح‌الله مافی.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رأی می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به پرداخت کمک کرایه مسکن به درجه‌داران و افراد کادر ثابت مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارسال به مجلس سنا

۱۲- طرح و تصویب گزارش شور دوم کمیسیون نظام راجع به پرداخت کمک کرایه مسکن به درجه‌داران و افراد کادر ثابت مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی و ارسال به مجلس سنا

رئیس- گزارش شور دوم لایح راجع به پرداخت کمک کرایه مسکن به درجه‌داران و افراد کادر ثابت مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور دوم از کمیسیون نظام به مجلس شورای ملی

کمیسیون نظام در جلسه ۵ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور تیمسار سپهبد کاتوزیان معاون وزارت جنگ لایحه شماره ۶۷۷۶۴-۱۲ /۱۲ /۱۳۴۶ دولت راجع به پرداخت کمک مسکن به درجه‌داران و افراد کادر ثابت مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را که گزارش شور اول آن به شماره ۲۷۳ چاپ گردیده برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد، ماده واحده مصوب شور اول را با توجه به پیشنهاد واصله با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- به دولت اجازه داده می‌شود از اول فروردین سال ۱۳۴۷ به درجه‌داران و افراد کادر ثابت مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی مادام که از خانه‌های سازمانی استفاده نمی‌نمایند کمک کرایه مسکن به شرح زیر پرداخت نماید:

افسر یاران- ستوان یاران و استواران متأهل	ماهانه ۶۵۰ ریال.
گروهبانان متاهل	ماهانه ۵۰۰ ریال.
درجه‌داران مجرد و افراد کادر ثابت	ماهانه ۲۵۰ ریال.

مخبر کمیسیون نظام- حکیمیان.

گزارش شور دوم از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی در جلسه ۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ لایحه مربوط به پرداخت کمک کرایه مسکن به درجه‌داران و افراد کادر ثابت مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی را با حضور آقایان معاونان وزارت دارایی و وزارت جنگ برای شور دوم مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون نظام را در این مورد تایید و تصویب کرد. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

رئیس کمیسیون دارایی- کریم اهری.

رئیس- ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) در کلیات آخر لایحه نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ماده واحده و کلیات آخر آن رای می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. لایحه برای تصویب به مجلس سنا فرستاده می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به الحاق ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی

۱۳- طرح گزارش شور اول کمیسیون دادگستری راجع به الحاق ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی.

رئیس- گزارش شور اول لایحه دولت راجع به الحاق ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون دادگستری به مجلس شورای ملی

کمیسیون دادگستری در جلسه ۹ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای پرتو معاون وزارت دادگستری و آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر لایحه شماره ۴۸۶۵۰- ۸ /۱۱ /۴۶ دولت راجع به الحاق ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی را که به شماره ۲۰۹ چاپ شده است مطرح کرد و با اصلاحاتی به شرح زیر به تصویب رسانید.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

ماده واحده- مقررات زیر به عنوان ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی اضافه می‌شود:

ماده ۱۲۷ مکرر:

۱- هر کس به قصد اضرار یا جلب منفعت به تمام یا قسمتی از ابنیه و تاسیسات یا تزئینات و ملحقات و یا اشیاء و لوازم اماکن تاریخی مذکور در قانون حفظ آثار ملی مصوب سال ۱۳۰۹ که به ثبت آثار ملی رسیده است خرابی وارد آورد و به حبس مجرد از ۲ تا ده سال محکوم می‌شود.

۲- هر کس اشیاء و لوازم و همچنین مصالح و قطعات آثار ملی و تاریخی را از موزه‌ها و نمایشگاه‌ها یا اماکن تاریخی و مذهبی و یا سایر اماکن که تحت حفاظت و نظارت دولت است سرقت نماید یا با علم به مسروقه بودن، اشیاء و لوازم مذکور را به خرد یا پنهان نماید به حبس مجرد از ۲ تا ده سال محکوم می‌شود.

۳- هر کس بدون اجازه وزارت فرهنگ و هنر د مجاورت آثار ملی و بناهای تاریخی تا شعاعی که آن وزارت تعیین و آگهی می‌نماید مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آنها شود یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید به حبس تادیبی از ۱ تا ۳ سال محکوم می‌شود.

۴- هر کس اشیاء عتیقه مذکور در قانون آثار ملی را بدون رعایت ترتیبات مقرر در قانون مزبور از کشور خارج نماید به حبس تأدیبی از ۱ تا ۳ سال محکوم می‌شود. شروع به ارتکاب جرم مذکور در ماده در حکم ارتکاب خواهد بود.

۵- هر کس بدون رعایت ترتیبات مقرر در قانون حفظ آثار ملی به قصد به دست آوردن اشیاء عتیقه در اراضی و تپه‌ها و اماکن تاریخی حفاری نماید به حبس تادیبی از ۶ ماه تا ۳ سال محکوم می‌شود و لو آنکه اراضی و تپه‌ها و اماکن ملک شخصی او باشد.

۶- هر کس اراضی و تپه‌ها و اماکن تاریخی را که به ثبت آثار ملی رسیده و مالک خصوصی ندارد به قصد استفاده مورد تجاوز قرار دهد به حبس تادیبی از ۶ ماه تا ۲ سال محکوم می‌شود مشروط بر آنکه وزارت فرهنگ و هنر قبلا حدود و مشخصات این قبیل مناطق را در محل تعیین و علامت‌گذاری کرده باشد.

۷- کسانی که بخواهند خرید یا روش اشیاء عتیقه را شغل خود قرار دهند باید از وزارت فرهنگ و هنر تحصیل پروانه نمایند. ترتیب و شرایط صدور پروانه طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارت فرهنگ و هنر خواهد رسید تعیین می‌شود.

وزارت فرهنگ و هنر از ادامه کار کسانی که تحصیل پروانه ننمایند جلوگیری خواهد نمود و به علاوه متخلفین به حبس تادیبی از دو ماه تا شش ماه محکوم می‌شوند.

• تبصره- کسانی که تا تاریخ تصویب این قانون به خرید یا فروش اشیاء عتیقه اشتغال دارند باید ظرف سه ماه از اجرای قانون تقاضای پروانه نمایند در غیر این صورت مشمول مقررات این ماده خواهند بود. وزارت فرهنگ و هنر نیز پس از احراز شرایط مقرر در آیین‌نامه پروانه به نام آنان صادر خواهد نمود.

۸- کسانی که خلاف ترتیب مقرر در قانون حفظ آثار ملی اشیاء عتیقه ثبت شده در فهرست آثار ملی را با علم و اطلاع از ثبت آن به فروش برسانند به حبس تادیبی از سه ماه تا یک سال محکوم می‌شوند.

۹- هر کس با اندود کردن یا رنگ زدن یا سم کردن نقوش یا خطوط یا حک کردن و امثال آن آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی را مستور نماید یا موجب تغییر صورت و شکل یا وارد آمدن لطمه به تمام یا قسمتی از آنها بشود به حبس تادیبی از ۶ ماه تا دو سال و پرداخت غرامت از بیست تا دویست هزار ریال محکوم می‌شود.

۱۰- هر کس خلاف ترتیب مقرر در قانون عتیقات به مرمت یا تعمیر یا تغییر و تجدید بنا و تزئینات ابنیه و آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی مبادرت کند به حبس تادیبی از ۲ تا ۶ ماه محکوم خواهد شد.

۱۱- در مورد جرائم مذکور در ماده ۱۲۷ قانون مجازات عمومی و ای ماده که وسیله اشخاص حقوقی انجام می‌شود هر یک از مدیران و مسوولان که دستوردهنده باشند بر حسب مورد به مجازات‌های مقرر محکوم می‌شوند.

۱۲- اشیاء حاصله از جرائم مذکور در ماده ۱۲۷ و این ماده تحت نظر وزارت فرهنگ و هنر توفیق می‌شود و در صورت محکومیت مرتکب دادگاه به نفع وزارت فرهنگ و هنر حکم به ضبط اموال مذکور خواهد بود.

۱۳- در کلیه جرائم مذکور در ماده ۱۲۷ قانون مجازات عمومی و این ماده وزارت فرهنگ و هنر برحسب مورد شاکی یا مدعی خصوصی محسوب می‌شود.

مخبر کمیسیون دادگستری- دکتر حسن متین.

گزارش شور اول از کمیسیون فرهنگ و هنر به مجلس شورای ملی

کمیسیون فرهنگ و هنر در جلسه یازدهم اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقای پرتو معاون وزارت دادگستری و آقای زاد معاون وزارت فرهنگ و هنر لایحه دولت راجع به الحاق ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی را که به شماره ۲۰۹ چاپ شده است مطرح و مصوبه کمیسیون دادگستری را تأیید و تصویب کرد.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون فرهنگ و هنر- مجید محسنی‌مهر.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور ماده واحده رای می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام بفرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. ماده واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر قرائت شد)

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در ماده ۵ لایحه شماره ۳۲۱ در سطر دوم پس از اماکن تاریخی اضافه شود (که از طرف وزارت فرهنگ و هنر اعلام می‌شود) الی آخر.

با تقدیم احترام- فرهادپور.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در ماده ۶ لایحه شماره ۳۲۱ در پایان سطر اول پس از جمله به ثبت آثار ملی رسیده جمله (و یا خواهد رسید) اضافه شود.

با تقدیم احترام- فرهادپور.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترما در مورد لایحه راجع به الحاق ماده ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی پیشنهاد می‌نماید در بند سه ماده واحده در سطر آخر پس از جمله سه سال جمله «جبران خسارت» اضافه شود.

به تقدیم احترام- مهندس حسن صائبی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراما پیشنهاد می‌‌نماید که قسمت آخر ماده ۴ به عبارت زیر تغییر یابد.

مجازات شروع به ارتکاب جرم مذکور در این ماده از یک ماه الی یک سال خواهد بود.

با تقدیم احترام- محمد اصولی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید شماره ۵ ماده ۱۲۷ مکرر به شرح زیر اصلاح شود:

۵- هر کس بدون رعایت ترتیبات مقرر در قانون حفظ آثار ملی به قصد به دست آوردن اشیاء عتیقه در اراضی و تپه‌ها و اماکن تاریخی که حدود و مشخصات آن قبلا از طرف وزارت فرهنگ و هنر اعلام شده باشد حفاری نماید الی آخر...

محسن پزشکپور- دکتر عاملی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

محترما در مورد الحاق مادۀ ۱۲۷ مکرر به قانون مجازات عمومی پیشنهاد می‌شود بند زیر پس از بند ۵ مادۀ واحده اضافه شود:

بند... هر کس اموال منقول که طبق قانون مربوط از آثار ملی محسوب تواند شد برحسب تصادف و اتفاق به دست آورد اگرچه در ملک خود او باشد موظف است در ظرف ده روز به وزارت فرهنگ و هنر یا نمایندگان آن یا مامورین انتظامی اطلاع دهد هر گاه مقامات مربوط اموال مزبور را قابل ثبت در فهرست آثار ملی دانستند نصف آن اموال به کاشف واگذار یا قسمت عادله آن طبق نظر کارشناس به او داده می‌شود. و نصف دیگر به وزارت فرهنگ و هنر تحویل داده خواهد شد متخلفان از این دستور به سه ماه تا یک سال به حبس تادیبی و پرداخت پنج هزار تا پنجاه هزار ریال جریمه نقدی محکوم می‌شوند.

با تقدیم احترام- مهندس حسن صائبی.

رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارسال می‌شود.

- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به اجازه خرید (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه

۱۴- طرح گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به اجازه خرید (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه.

رئیس- گزارش شور اول لایحه راجع به اجازه خرید ۴۹ درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه مطرح است قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

گزارش شور اول از کمیسیون کشور به مجلس شورای ملی

کمیسیون کشور در جلسه ۷ اردیبهشت ماه ۱۳۴۷ با حضور آقایان ادیب محمدی و قوام صدری معاونان وزارت کشور و دارایی لایحه شماره ۶۱۹۲۰-۱۲ /۹ /۴۶ دولت راجع به اجازه خرید (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه را که به شماره ۷۹ چاپ گردیده مورد رسیدگی قرار داد و با اصلاحاتی به شرح زیر تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

لایحه اجازه خرید (۴۹) درصد سهام واحد اتوبوسرانی تهران و حومه

مادۀ واحده- به دولت اجازه داده می‌شود (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه را در قبال تعهد تادیه کلیه دیون شرکت به وزارت دارایی و پرداخت‌هایی که وزارت دارایی به شرکت نموده و همچنین مطالبات شرکت ملی نفت و سازمان بیمه‌های اجتماعی را تا آخر سال ۱۳۴۶ خریداری نموده و مطالبات مذکور را از محل اعتباراتی که هر سال در بودجه عمومی کشور منظور خواهد نمود پرداخت کند.

• تبصرۀ ۱- شهرداری تهران مکلف است ظرف شش ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارایی شرکت واحد را به وسیله حسابرسان رسمی به نرخ عادله روز ارزیابی نموده و هرگاه میزان دارایی شرکت تا میزان پنجاه و یک درصد به تناسب سهام دولت کمتر باشد ما به التفاوت را ظرف پانزده سال همه ساله در بودجه شهرداری منظور نموده و برای تامین کسری سرمایه سهمی شهرداری به شرکت واحد پرداخت کند.

• تبصرۀ ۲- شرکت واحد اتوبوسرانی که به وزارت دارایی و سازمان بیمه‌های اجتماعی و شرکت ملی نفت ایران و سایر موسسات دولتی دارد که به شرح این قانون به حساب سرمایه دولت منظور خواهد شد از پرداخت هرگونه جرائم و زیان دیرکرد و خسارات دیگر معاف می‌باشد.

• تبصرۀ ۳- تجدیدنظر در اساسنامه شرکت بنا به پیشنهاد وزارت کشور و وزارت دارایی و تصویب هیات وزیران انجام خواهد گرفت.

مخبر کمیسیون کشور- مصطفوی نائینی.

گزارش اول از کمیسیون دارایی به مجلس شورای ملی

کمیسیون دارایی با حضور آقای قوام صدری معاون وزارت دارایی لایحه دولت راجع به جایزه خرید (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کشور را در این مورد تایید و تصویب نمود. اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌نماید.

رئیس کمیسیون دارایی- کریم اهری.

گزارش شور اول از کمیسیون کار و امور اجتماعی به مجلس شورای ملی

کمیسیون کار و امور اجتماعی در جلسه ۱۱ اردیبهشت ماه ۴۷ با حضور آقای ادیب محمدی معاون وزارت کشور و آقای جهان‌بینی مدیرعامل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه لایحه دولت راجع به اجازه خرید (۴۹) درصد درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه را مورد رسیدگی قرار داد و گزارش کمیسیون کشور را در این مورد تایید و تصویب نمود.

اینک گزارش آن را به مجلس شورای ملی تقدیم می‌دارد.

مخبر کمیسیون کار و امور اجتماعی- پوربابایی.

رئیس- کلیات لایحه مطرح است آقای مهندس بهبودی بفرمایید.

دکتر مهندس بهبودی- فراکسیون حزب مردم به من ماموریت داده‌اند جنابعالی استدعا کنم اجازه بفرمایید که آقای فرهادپور در مورد لایحه صحبت کنند.

رئیس- آقای فرهادپور تشریف بیاورید.

فرهادپور- با اجازه مقام ریاست و همکاران محترما مقدمتاً باید به عرض برسانم وقتی که دستور جلسه امروز و لوایحی که مطرح است به دست من رسید و مطالعه می‌کردم دو احساس کاملا متضاد پیدا کردم از یک طرف وقتی گزارش اساسنامه شرکت ملی نفت را مطالعه کردم غرور و احساساتی به من دست داد که دیدم مدیریت صحیح و فعالیت مامورین و مهندسین ایرانی در یک مدت کم کار ما به جایی رسانده است که در یک کادر صنعتی و فنی بسیار مهمی در دنیا در فاصله بسیار کوتاهی به آن حدی که شان ملت ایران است رسیده‌ایم و من وظیفه خود می‌دانم کمال تجلیل و تقدیر را از اولیای محترم این شرکت به عمل آورم (آفرین- احسنت) اما آنچه موجب نهایت تاسف و تاثر من شد مدیریت و اداره کردن بسیار نامطلوب وظیفه‌ای است که با سرنوشت سه میلیون مردم پایتخت سر و کار و بستگی دارد و وضع شرکتی است که بعد از چند سال امروز لایحه‌ای به عنوان سند ورشکستگی این شرکت در اینجا مطرح می‌شود و بنده با همه کمی وقت سعی می‌کنم مطالب خودم را خلاصه کنم ولی استدعا دارم چون مطلب بسیار مهم و با سرنوشت مردم تهران مربوط است اگر وقت کفایت نکردم و عرایضم قابل توجه بود همکاران محترم با تمدید مدت موافقت بفرمایند. بحث اول در این است که شرکت واحد چرا تشکیل شد؟ همه آقایان به خاطر دارند که چندین سال پیش حمل و نقل شهر تهران وسیله موسسات خصوصی با کرایه نفری یک ریال به صورتی انجام می‌شد که مالکین اتوبوس‌ها منافع فوق‌العاده می‌بردند و بهترین دلیل این است که در آن تاریخ اتوبوس‌هایی که اجازه داشتند که در خطوط شهر تهران به حمل مسافر مبادرت بورزند تابلوی آن سرقفلی فوق‌العاده داشته یعنی یک اتوبوس کهنه‌ای که حق داشت کار بکند در شهر قیمتش به مراتب بیشتر از اتوبوسی بود که هنوز نمره نداشت و هنوز به آن اجازه کار نداده بودند این علامت این است که سرمایه‌گذاری در این رشته اگر با مدیریت صحیح اداره بشود یک سرمایه‌گذاری سودآور و پرمنفعت است با این تفاوت که در آن تاریخ اتوبوس‌هایی که در مملکت ما کار می‌کردند با مخارج ثابت که هنوز هم همان است یعنی یک شوفر و یک کمک راننده ظرفیت سی نفر داشتند با سوخت بنزین که به بهداشت مردم هم صدمه نمی‌زدند و مسافرین هم در خطوط معطل نمی‌ماندند (مهندس صائبی- طول خط‌ها چقدر بود؟) عرض می‌کنم خودتان، این اتوبوس‌ها برای حمل مسافر رقابت داشتند و به دلیل اینکه شهربانی کل کشور به خاطر عبور و مرور از این رقابت آقایان در حمل مسافر جلوگیری بکند که تصادفاتی پیش نیاید توصیه کرد که شرکت‌های خصوصی در هر خطی تشکیل شود که رقابت احیانا موجب سرعت زیاد در خیابان‌ها نباشد در آن تاریخ اگر این اتوبوس‌ها اضافه‌ای سوار می‌کردند تحت تعقیب قرار می‌گرفتند بنده خودم یادم می‌آید اگر در مواقع معین و ضروری که شلوغ بود تعدادی مسافر اضافه سوار می‌کردند وقتی که به یک پست پلیس می‌رسیدند از این آقایان خواهش می‌کردند بغل دست یکدیگر بنشینند و یا خودشان را کوتاه کنند که پلیس نبیند برخلاف امروز که مردم را مثل قوطی ساردین فشرده در اتوبوس‌ها جای می‌دهند، اتوبوس‌هایی که امروز مورد استفاده است با ظرفیتی چند برابر و با استفاده از سوخت ارزان گازوئیل که متاسفانه می‌بینیم ضرر می‌دهد پاره‌ای از همکاران اشاره فرمودند به طول خط. بنده فکر می‌کنم که اگر طول خط به ضرر بود به مصداق چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است اولیای شرکت واحد خطوط خارج از تهران که ۵۰ کیلومتر و ۶۰ کیلومتر و ۷۰ متر است به مسؤولیت خودشان قبول نمی‌کردند و شرکت واحدی که در شهر تهران نیازمندی حمل و نقل مردم را نمی‌تواند برطرف بکند از شرکت‌هایی که در خط کرج در خط آبعلی و میگون حمل و نقل می‌کردند خلع ید نمی‌کرد که مسوولیت آن راه‌ها را به عهده خود بگیرد بنابراین طول خط را مانع بهره‌برداری نمی‌دانستند در آن تاریخ کرایه یک ریال بود اتوبوس‌ها منفعت می‌دادند بعد از آنکه شرکت‌های خصوصی تشکیل شد به خاطر رعایت یک اصل تعاونی توصیه شد که این شرکت‌های خصوصی یک شرکت واحدی تشکیل بدهند که مخارج ثابت اداری‌شان بین خطوط سرشکن بشود و نتیجتاً به منفعت آن خطوط باشد بدین ترتیب یک شرکت واحدی از صاحبان سهام اتوبوس‌های قدیمی که اغلب نیم‌دانگ و یک دانگ یا دو دانگ بعضی‌ها هم دو سه اتوبوس شریک بودند تشکیل شد و این شرکت‌ها وقتی به صورت واحد درآمدند منفعتشان اقتضا می‌کرد که اضافه کرایه بگیرند در آن تاریخ به خاطر مقاومت در مقابل این تقاضا و به خاطر جلوگیری از افزایش نرخ اینها را کنار گذاشتند و شرکت واحد را به مالکیت شهرداری درآوردند که نرخ اضافه نشود ولی متاسفانه بعد از این اقدام نرخ دو برابر شد و با دو ریال در خطوط داخل شهر و مبالغ بیشتر در خطوط خارج حمل و نقل می‌کنند بنده به مناسبت شغلی که قبل از افتخار نمایندگی داشتم به عایدات این شرکت واقف هستم یعنی مدیریت عامل چاپخانه دولتی را داشتم و مامور چاپ بلیط بودم با یک آمار دقیق می‌توانم خدمت نمایندگان محترم عرض کنم آنچه که عایدات این شرکت هست از طریق بلیطی که از ما روزانه می‌گرفتند بین یک میلیون و نیم تا دو میلیون بلیط که حداقلش دو ریال و بعد پنج ریال و خطوط خارج هشت ریال یا ده ریال است به مصرف می‌رساندند و به طور متوسط این شرکت روزانه پانصد هزار تومان عایدی دارد بنده فکر می‌کنم که اگر این شرکت در مقابل امتیازاتی که به آن داده شده و انحصاری که داده شده و تقاضایی که هست اگر روزی به قدری وسائط حمل و نقل فراهم می‌کرد که آسایش مردم را تا حدی فراهم می‌نمود تا دیگر مسافر زمین نمی‌ماند و انبوه جمعیت در ایستگاه‌ها منتظر اتوبوس نبود بنده قبول می‌کردم که در مقابل تامین رفاه و آسایش مردم دولت مقداری از ضرر این شرکت را جبران بکند به خصوص که همه نمایندگان و مخصوصا نمایندگان تهران که به عقیده من وظیفه آقایان است که در این باره صحبت بکنند شاهد و ناظر این هستند که مردم تهران از نظر حمل و نقل با اتوبوس در نهایت سختی و زحمت هستند (صحیح است) مطلب دیگر اینکه اگر این شرکت توفیق آن را پیدا می‌کرد که برای کارگران شریف، زحمتکش، وطن‌پرست و شاهدوست این شرکت که واقعا کار بسیار شاقی در شبانه‌روز انجام می‌دهند یک آسایش و رفاه بیشتری در نظر می‌گرفت و به ما ارایه می‌داد که برای تامین آسایش کارگران متحمل مخارج بیشتری شده‌اند باز ما به خاطر اینکه یک طبقه‌ای از کارگران شریف این مملکت به وضع بهتری رسیدند ممکن بود قبول بکنیم که یک چنین خسارتی را دولت بپردازد، بنده با کمال صراحت در مقدمه عرایضم عرض کردم که ورشکستگی این شرکت صرفا براساس سوء اداره است اما با نهایت انصاف باید عرض بکنم که این سوء اداره مربوط به زمان شخص معینی نیست.

سنگ اول چون نهد معمار کج

تا ثریا می‌رود دیوار کج

روز اول پایه این شرکت به صورتی گذاشته شد که نمی‌توانست به راهی جز این برسد و بنده نهایت اعتراضم این است که چرا اول اولیاء دولت و مسوولین امر و صاحبان سهام این شرکت آنقدر تحمل کرده‌اند که کار به این مرحله برسد به مامورینی که امروز در این شرکت انجام وظیفه می‌کنند باید حق داد که زحمت می‌کشند که این چرخ حمل و نقل با همین صورت که باعث ناراحتی هست متوقف نشود ولی هیچ فکری برای اینکه یک واحد اقتصادی سالم بشود نشده است (معیری- آقای جهان‌بینی مدیرعامل شرکت واحد مرد بسیار شریفی است) بنده بیش از شما با ایشان آشنایی دارم به همین دلیل عرض کردم که گناه متوجه مدیریت عامل فعلی نیست (معیری- احسنت بر شما) این شرکت براپایه و اساس غلطی پایه‌گذاری شده است غلط اداره شده است تا کارش به اینجا رسیده است که یک چنین لایحه‌ای که سند ورشکستگی شرکت هست در ساحت مقدس مجلس شورای ملی مطرح شود بنده نمی‌دانم که اگر امروز ما موافقت کردیم که دیون این شرکت را به صورت خرید ۴۹ درصد سهام یک شرکت ورشکسته دولت متقبل شده و پرداخت کند آیا این ضرر و خسارت استمرار دارد یا خیر و برای آینده فکری شده است که این واحد اقتصادی دیگر ضرر نکند؟ (پزشکپور- شرکت‌های دیگر دولتی همه همینطور) این را برای نمونه عرض می‌کنم مشت نمونه خروار است و بنده نمی‌دانم که در بودجه سال آینده این جناب آقای قوام صدری عزیز ما که بنده شخصاً اسمشان را مدافع‌اللوایح گذاشته‌ام چه مبلغی بابت تأمین زیان دولت در شرکت واحد اتوبوسرانی از بودجه عمومی ملکت اختصاص خواهند داد (دکتر عدل- مالیات را اضافه می‌کنند) این یک اصلی است که گرفتن مالیات از مردم برای مملکت و پرداخت آن به عنوان ضرر یک شرکت در یک شهر به خصوص که با نهایت سوء مدیریت اداره می‌شود صحیح و اصولی نیست (صحیح است) بنده سوال می‌کنم شهرداری تهران که تا به امروز مالک صد در صد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی است چه قدرتی و چه حکومتی و چه نظارتی تاکنون در کار این شرکت داشته (دکتر بهبودی هیچ) (پزشکپور- خود شهرداری هم همینطور است) شرکت واحد اتوبوسرانی به عقیده بنده و آنچه که از متن این لایحه مطالعه می‌شود کاملا یک شرکت مستقل و استثنایی دور از تمام قوانین و مقررات مملکتی است بنده نمی‌دانم به کدام زارع بدبختی برای موتور پمپش اگر گازوئیل نداشت نسیه می‌دهند که به شرکت واحد اتوبوسرانی نسیه می‌دهند که حالا به موجب لایحه‌ای طلب شرکت ملی نفت را دولت باید تعهد کند و بپردازد بنده نمی‌دانم کدام دکان آهنگری است که اگر دو ماه حق بیمه دو نفر کارگرش را عقب بیندازد بیمه‌های اجتماعی برایش اجرائیه صادر نمی‌کند و از شرکت واحد اتوبوسرانی آنقدر حق بیمه ‌نگرفته‌اند که امروز به صورت دینی دولت تعهد بکند و بپردازد (عباس میرزایی- اجرائیه صادر کرده‌اند ولی نداشته ک بدهد) بنده نمی‌دانم طلب بیمه‌های اجتماعی از شرکت واحد بابت ۱۳% حق کارفرما است یا پنج درصدی از کارگران شریف گرفته شده و نپرداخته‌اند آن هم جزو دیون است؟ این پنج درصد را داشته یا نداشته آقای عباس میرزایی؟ (عباس میرزایی- فقط بابت ۱۳% است ) شاید فقط توضیحات نماینده دولت و آنچه که تقاضا خواهم کرد تا توضیح بدهند این مطلب را روشن کند بنده نمی‌دانم در قبال عدم پرداخت حق بیمه آیا به کار گران شریف شرکت واحد از امتیازات بیمه‌های اجتماعی سهمی داده شده است یا خیر؟ (عباس میرزایی- مستمری هم می‌دهند) خیلی خوشوقتم که جنابعالی به عنوان یک نماینده از طرف صنفی واقعا حقیقت را می‌فرمایید و تکذیب نمی‌کنم آنچه را که شما می‌فرمایید در آن رشته‌ای که تخصص دارید طبعا صحیح است و بنده حرف جنابعالی را قبول دارم بنده که به این مسائل داخلی شرکت وارد نیستم حق دارم چنین سوالی بکنم که اگر یک شرکتی چندین سال حق بیمه‌اش را نپرداخت سازمان بیمه‌های اجتماعی با آن شرکت طور رفتار می‌کند البته از جنبه خدمت اجتماعی و معالجه کارگران بنده از سازمان‌ بیمه‌های اجتماعی که بدون دریافت حق بیمه خدمت کرده تقدیر می‌کنم چون به هر حال کارگران شرکت واحد برادران ما هستند اما به عنوان مدیریت سازمان بیمه‌های اجتماعی اعتراض دارم که چرا از روز اول که طلبش مبلغ کمی بود مطالباتش را وصول نکرده اما درباره آنچه که در خود لایحه است بنده فکر می‌کنم وقتی رئیس محترم دولت با کمال شهامت اظهار می‌دارند که هیچ کاری از نظر مردم و به خصوص از نظر نمایندگان مردم پوشیده نیست لایحه چرا به این صورت گنگ و سربسته مطرح می‌شود من به عنوان یک نماینده باید بدانم که طلب وزارت دارایی از شرکت واحد بابت چیست و از چه تاریخ است و چه مبلغ است بنده باید بدانم طلب شرکت ملی نفت از شرکت واحد چه مبلغ است از چه تاریخ است و چرا تا به حال وصول نشده یک مشتری بد اگر یک دفعه نسیه گرفت و پولش را نداد چرا باید مجددا به او نسیه فروخت بنده باید بدانم که طلب بیمه‌های اجتماعی از شرکت واحد اتوبوسرانی از چه تاریخی است و چه مبلغی است و سهم دولت که تعهد می‌کند در مقابل مطالبات خودش که البته آقای قوام صدری توضیح خواهند داد که چه مبلغ است و بابت چیست چگونه مطالبات خودش را به صورت سهام از یک شرکتی که عالم است به ضرر دادن آن شرکت قبول می‌کند و در مقابل قبول این سهام متعهد پرداخت دیون بیمه‌های اجتماعی و شرکت ملی نفت خواهد بود که در لایحه ذکر شده است که به چه صورت طلب این دو موسسه پرداخت خواهد شد به این کیفیت بنده وقتی می‌بینم که وزارت دارایی مصلحت دانسته است که چنین سهامی را قبول کند اگر این لایحه مورد موافقت و تصویب قرار گرفت این سوال پیش می‌آید حالا که این مسؤولیت را قبول می‌کند که خسارت و بدهی‌های عدم مدیریت صحیح گذشته شرکت را می‌پردازد چرا دیگر چهل و نه درصد از سهامش را می‌گیرد که در آینده هم کوچک‌ترین قدرت حاکمیت بر این شرکت را نداشته باشند شما می‌دانید که شهرداری صاحب صد در صد سهام بود و کوچکترین حاکمیتی نداشت حالا پنجاه و یک درصد سهام مال شهرداری و چهل و نه درصد مال شما است به این ترتیب همیشه صاحب سهم عمده شهرداری خواهد بود و به این ترتیب این شرکت از کنترل رسیدگی و دقت و بررسی و احیاناً ایجاد مدیریت صحیح از طرف سازمان‌های دولتی مبری و جدا خواهد بود بنده از جناب آقای قوام صدری استدعا دارم به ما بفرمایند که در قبال خرید چهل و نه درصد سهام این شرکت و مبلغ گزافی که می‌پردازند به بیلان‌های این شرکت رسیدگی فرموده‌اند؟ حسابرسی در کار این شرکت به عمل آمده است نتیجه این حسابرسی چه بوده و سرنوشت این شرکت در آینده چه خواهد بود (پزشکپور- و اگر کرده‌اند چرا به مجلس اعلام نکرده‌اند) به طور کلی یک اصلی است چشم‌پوشی می‌شود اغماض می‌شود گذشت‌هایی به مناسبت‌هایی می‌شود عمل تهاتری کمک دسته‌ای به شرکت و شرکتی به دسته‌ای موجب می‌شود که عملیات خلاف ادامه پیدا می‌کند و برای دولت یک مشکل و معضل مهمی پیش می‌آید آنچه که مسلم است بنده هم به عنوان یک فرد تهرانی قبول دارم که بالاخره دولت باید برای حمل و نقل سه میلیون مردم تهران فکری بکند (مهندس معینی زند- شما که رامندی هستید) با اجازه‌تان چهار سال که در تهران خواهم بود و چون گاهی اوقات اتفاق می‌افتد که اتوبوس سوار می‌شوم یک کمی از درد اتوبوس‌سوارها اطلاع دارم (یک نفر از نمایندگان- هرگز) شاید چون یک کمی گفتم به این دلیل گفتید هرگز (حی- شما از نرخ بلیط اطلاع دارید یا نه) عرض کردم که بلیط را بنده چاپ می‌کردم و اگر از هیچ چیز خبر نداشته باشم نرخ بلیط را می‌دانم به هر حال اگر بنده اتوبوس سوار نشوم هستند بین آقایان اشخاصی که با اتوبوس شخصی از جلوی صفوف منتظرین اتوبوس در خیابان‌های رد می‌شوند و با کمال خجالت سرشان را به زیر می‌اندازند و به مردم نگاه نمی‌کنند (مهندس پروشانی- این بلیط را نگاه کنید اینجا یک اتوبوس‌سوار هست) من نمی‌دانم شما به موقع به مجلس می‌رسید یا نه به هر حال با بیان این مقدار به طور اختصار از دردها و آلام مردم و یک امر مهمی مطرح است که تصور می‌کنم شایستگی این را داشته باشد که همکاران محترم به صورت جدی‌تر تلقی بفرمایند همه مسائل که اینجا مطرح می‌شود جنبه جناحی ندارد که ما اقلیت هستیم و آقایان اکثریت ما مطالب را به صورت دردهای اجتماعی مطرح می‌کنیم و اذعان می‌داریم و اعتراف می‌کنیم که در صف اکثریت مردان و زنان شریف و بصیری هستند که گوش شنوا دارند و این دردها را واقفند چون ما عادت کرده‌ایم همیشه از اقلیت صحبت کنیم ولی قصدم تعریف و تجلیل از اقلیت یا اکثریت قرار دارند اجازه نفرمایید برای یک چنین درد بزرگ اجتماعی که واقعا در قرن بیستم و در دوران بعد از انقلاب در زمانی که ما مشکلات بسیار بسیار مهم را پشت سر گذاشته‌ایم در موقعی که همانطور که در مقدمه عرایضم عرض کردم بزرگترین صنعتی که صنعت تجارتی دنیا است به دست و فکر مهندسین و کارگران ایرانی داریم اداره می‌کنیم برای سرنوشت آینده شرکت واحد اتوبوسرانی فکری نکنیم. گذشته گذشته است طلب شرکت ملی نفت نمی‌شود سوخت بشود، طلب بیمه‌های اجتماعی نمی‌شود سوخت شود دولت این بار اینها را می‌پردازد ولی ترتیبی اتخاذ فرمایید که این پرداخت خسارت مستمرا به عهده دولت برای سال‌های آینده باقی نباشد بنده اگر نمایندگان دولت برای بهتر اداره کردن آینده این شرکت بتوانند در اینجا تامین خاطری بدهند می‌توانم بگویم کاری است شده و سبوئی است شکسته و باید خسارت را پرداخت ولی اگر صرفا به این کیفیت باشد که در اینجا بیاییم خسارت ده سال گذشته شرکت را بپردازیم و سال آینده هم شرکت را باز به همین کیفیت آزاد بگذاریم که به وظایفی غیر از وظایفی که به عهده دارد بپردازد و برای ما صورتی از ضرر و زیان به مجلس بیاورد که دولت بپردازد وجود چنین شرکتی به هیچ وجه صلاح نیست و بهتر است بر اساس تز اصلی حزب ایران نوین که سپردن کار مردم به دست مردم است این کار را هم به دست خود مردم بسپارد.

- تقدیم یک فقره سوال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی

۱۵- تقدیم یک فقره سوال به وسیله آقای دکتر مهندس ناصر بهبودی

دکتر مهندس بهبودی- سوالی است که در هفت مورد از دولت در مورد شرکت واحد اتوبوسرانی تقدیم می‌شود.

- ادامه مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به اجازه خرید (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه

۱۶- ادامه مذاکره در گزارش شور اول کمیسیون کشور راجع به اجازه خرید (۴۹) درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه

رئیس- آقای دکتر متین بفرمایید.

دکتر متین- نماینده محترم اقلیت با توجه به این که خود ایشان بلیط‌های شرکت واحد را چاپ می‌کردند به عنوان مخالف راجع به لایحه‌ای که آقای ادیب محمدی و آقای قوام صدری برای واگذاری چهل و نه درصد سهام شرکت واحد به وزارت دارایی از لحاظ مطالباتی که وزارت دارایی دارد تقدیم داشته بودند مطالبی بیان فرمودند اقلیت هستند به خصوص آقای ناصر فرهادپور دوست عزیز بنده ناطق زبردستی است نقاش چیره‌دست است آن ناخدای ترس- عنقا ندیده صورت عنقا همی کشد (احسنت) ولی حق این بود با احاطه و تبحر و اطلاعات عمیقی که از این شرکت داشتند و مجلس هم فرصت داشت و نمایندگان هم می‌بینیم از گوشه و کنار و وسط به گوش هستند و میل دارند نسبت به این موسسه اطلاعات بیشتری داشته باشند راجع به تاریخچه شرکت واحد که چه بوده و چه هست و چه دارد و چه کرده و با چه مشکلاتی روبه‌رو بوده مطالبی می‌فرمودند (حی- و چه عایداتی دارد) و از طرف دیگر یک مقایسه کوچکی به عمل می‌آوردند. با مسافرت‌هایی که در کلیه کشورهای دنیا فرموده‌اند یک مقایسه کوچکی با کشورهای اروپایی و شهرهای بزرگ با جمعیت‌هایی نظیر تهران با دو میلیون و هفتصد هزار نفر جمعیت ببخشید آقای عباس میرزایی اگر ناچارم این کلمه را بگویم ترانسپوراوربن یعنی وسائل و وسائط عبور و مرور مردم از شهر و محدوده شهر به چه کیفیت است به چه صورتی است چطور اداره می‌شود کی کمک می‌کند دولت است شرکت سهامی است مردم است یا یک دستگاه‌های دیگر و بنده حالا مختصری راجع به این مورد توضیح می‌دهم و می‌گویم این شرکت واحد چه بوده است و حالا چه هست و چرا حالا چهل و نه درصد از سهام را می‌خواهند بدهند به وزارت دارایی به صورت دیون و اینجا لایحه‌اش را آورده‌اند به چه صورتی است و دلیلش چیست. جناب فرهادپور و دانشمندان اقلیت خوب می‌دانند که در ممالک متمدن دنیا بسیاری از موسسات دولتی بسیاری از سازمان‌های دولتی که برای رفع حوائج مردم است سود به دولت نمی‌دهند و درآمد ندارند و از طرف دولت‌ها کمک می‌شوند سوبوانسیونه می‌شوند کمک مالی می‌شوند چرا؟ برای اینکه دولت مسوول برآوردن این حوائج است و در مقابل برآوردن این حوائج ضروری مردم است که از آنها پولی می‌گیرد حقی می‌گیرد اما در خور توانایی مردم در خور امکانات مردم (فرهادپور- توجه داشته باشید که فرمودید در مقابل برآوردن حوائج مردم) برادر تو گفتی ما گوش کردیم ما که با هم هم سنگر هستیم (پزشکپور- در سابق شاید هم سنگر بودید حالا که نیستید) حالا هم در معنویات هم سنگریم آقای پزشکپور برادر ناله‌ها خیلی زاد است شما که نمی‌توانید بنده را هو کنید بنده حرف‌هایم را می‌زنم تا دینار آخرش را باید بگویم شما خوب می‌دانید تز دولت خدمتگزار ما تز دولت موفق خدمتگزار ما بالا نرفتن هزینه زنگی است (صحیح است) و دولت غیرمستقیم قبول کرده که از کیسه فتوت خودش از جیب مبارک خویش به این موسسه کمک کند که برای رفاه مردم می‌کوشند بدون اینکه بلیط ۲ ریال را ۵ /۲ ریال بکند و اجازه بفرمایید شما به موجب آماری که در کلیه شهرها و کشورهای بزرگ هست در هیچ ای دنیا در عقب افتاده‌ترین کشورهای دنیا از سه راه آذری تا اول توپخانه که بیش از ۲۲ کیلومتر راه است نرخ اتوبوس ۲ ریال نیست. آقای فرهادپور شما در شهر ژنو تشریف بردید ایستگاه پلاس کلاپارد را می‌شناید گار کوراناون را هم می‌شناسید که بیش از ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ متر راه نست. برای تراموای برقی که برق کیلوواتی ۵ شاهی و ده شاهی است ۹ ریال پول می‌گیرند یعنی ۵۰ سانتیم هر صد سانتیم یک فرانک است مجموعش می‌شود ۱۸ ریال شما اگر میل داشتید حق این بود که یک آمار می‌آوردید در کجای دنیا در کدام پایتخت شرکت واحدی که مال شهرداری است و حالا ۴۹% آن متعلق خواهد بود به دولت وزارت دارایی یک فرد را از محلی به محل دیگر می‌برند در فاصله ۲۲ کیلومتر و ۲ ریال می‌گیرند که اگر ما بخواهیم این ۲ ریال را در ۲۲ کیلومتر تقسیم کنیم و عمل حسابداری کنیم می‌بینم نه به عقل درست درمی‌آید نه به حساب (دکتر عدل- پس کار غلط است) و اما در مقدمه صحبت اینکه در این جلسه اساسنامه شرکت نفت را به تصویب رساندیم مایه مباهات و افتخار هست ما همه یک دل و یک جهت هستیم همه ما می‌دانیم که درسایه توجهات خردمندانه شاهنشاه آریامهر شرکت ملی نفت از لحاظ عظمت دستگاه و تشکیلات بایستی بیش از این جلو برود و خواهد رفت ولی این قیاس مع‌الفارق است شرکت واحد اتوبوسرانی با شرکت ملی نفت، شرکت ملی نفت یک موسسه‌ای است جنس درمی‌آورد محصولش را می‌خرند در دنیا بازار دارد این ها ارتباطی با هم ندارند و بنابراین چرا اساس در پشت تریبون کلمه ورشکسته را استعمال کنیم؟ کلمه ورشکستگی برای همیشه در خاک ایران مدفون شد این موسسه یک موسسه دولتی است یک موسسه شهرداری است یک موسسه ایست برای کمک به مردم چرا ما بایستی کلمه ورشکستگی را بگوییم ما می‌دانیم که این موسسه اقتصادی و این موسسه تجارتی که با توجه به قانون تجارت اداره می‌شود امروز در خارج از محیط مجلس هزاران نفر با این شرکت دادوستد دارند طلبکارند بدهکارند چرا بایستی یک مرتبه بگوییم ورشکسته است. به هیچ وجه من‌الوجوه شرکت واحد اتوبوسرانی ورشکسته نیست یک شرکتی است سرپای خودش ایستاده قائم به ذات خودش است دولت بهش کمک می کند. برای اینکه این موسسه برای مردم است و طبق موازین حقوق تجارت و قوانین مملکتی اداره می‌شود بسیار محکم است و ورشکسته هم نیست آقای فرهادپور همه آقایان کم و بیش در تهران تشریف داشته‌اند و می‌دیدند یکی از دلایل بدقیافه‌گی و ادبار شهر تهران آن اتوبوس‌های رنگ به رنگ تهران بود آن قوطی‌کبریت‌ها بود آن رانندگان و کمک‌رانندگان بودند که با مردم مثل گوساله رفتار می‌کردند و ما با چشم خودمان دیدیم که شاگرد شوفر خط ۱۱ و ۱۲ مسافر را از پهلو می‌گرفت و پرت می‌کرد توی این اتوبوس‌ها ولی الان ۱۴ هزار کارگر فنی راننده و کمک راننده و آنها که در ایستگاه‌ها هستند با بهترین دیسیپلین و با بهترین مقررات کار می‌کنند و حداکثر ادب و نزاکت را در خیابان‌ها و در ایستگاه‌ها موقع سوار کردن مردم رعایت می‌کنندو شهر تهران از آن کراهت بیرون آمده (عباس میرزایی و کارگران با ادبی هم دارد) کارگران فوق‌العاده با ادب و شاهدوست و وطن‌پرست هستند (صحیح است) در آن موقعی که در تهران این ماشین‌های قوطی کبریتی بود تهران به این عرض و طول نبود به این بزرگی نبود آن وقت تهران دو میلیون و هشتصد هزار نفر جمعیت نداشت و با وجود اینکه مساله واگذاری کار مردم به مردم از تزها و برنامه‌های خود دولت است ولی ملاحظه بفرمایید در کشورهای دیگر که حتی کار مردم به مردم بیش از این واگذار شده است مساله عبور و مرور مردم در شهرهای بزرگ و پایتخت به عهده کمپانی‌هایی است که تحت حمایت و راهنمایی و کمک دولت اداره می‌شوند یعنی تمام این کمپانی‌ها از طرف موسسات دولتی یا موسساتی که بیمه می‌شوند اداره می‌شوند بنابراین اولیاء وقت آن کسانی که آن موقع برای اداره پایتخت از نظر رفع احتیاجات فکر می‌کردند کاملا صحیح فکر می‌کردند که به این صورت نمی‌شود شهر تهران را اداره کرد یعنی مردم تهران با ۸۰۰ نفر راننده و ۸۰۰ نفر کمک راننده و بلیط فروش و غیره روبه‌‌رو باشند این ایجاب می‌کرد که به صورت حقیقی و واقعی دارای مرکزیت باشد و اداره شود و تشکیلاتی داشته باشد فکر پیدایش شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه آنهایی که تهران را اداره می‌کردند به دولت این تز را پیشنهاد کردند دولت قانونی آورد تشکیل شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه را تصویب کردند خوب شرکت سرمایه می‌خواهد سرمایه شرکت چه بود؟ باز من برمی‌گردم به عقب بعد از ۲۸ مرداد چون این وضعی که شرکت‌های اتوبوس داشتند مال قبل از ۲۷ مرداد است بعد از ۲۸ مرداد این فکر پیدا شد که شرکت واحد اتوبوسرانی تاسیس بشود و به عبور و مرور مردم سر و صورت داده بشود آمدند گفتند از آلمان اتوبوس بخریم از آلمان اتوبوس خریدند و اتوبوس بی‌دماغ و با دماغ که الان هست از کمپانی بنز با تضمین هرمس و به صورتی درآوردند و گفتند خط ۱۲ و این خط را شرکتی برایش درست کردند ۵ نفر هیات مدیره آن بود به طوری که دولت تضمین کرد که پول اتومبیل‌ها را دولت بدهد این عده که شرکت‌های مختلط را تشکیل دادند روغن سوخته در اتوبوس‌ها می‌ریختند و باعث از بین رفتن موتورها شدند و پرداخت وجه را به مقدار زیاد دولت تضمین کرده بود از طریق هرمس آلمان بنده آن موقع وکیل مدافع بانک توسعه صادرات سابق یا بانک تجارت خارجی امروز بودم دولت وقت دستور داد که این شرکت‌ها چون بدهی‌شان را به فروشنده اتومبیل نمی‌پردازند اجرائیه صادر شود که از طریق اجرا وصول شود خود بنده تعداد زیادی از این شرکت‌ها را تعقیب کردم نتیجه این شد که ما این اتوبوس‌ها را جمع کردیم و بلافاصله شرکت واحد قانونش گذشت و سرمایه اولیه از ۳۰۰ تا ۳۵۰ اتوبوس بنز از کار افتاده و از بین رفت که مدام با روغن سوخته کار می‌کرده و مقداری بدهی داشته به کمپانی بنز و هرمس این سرمایه اولیه شرکت واحد بود شرکت واحد با توجه به اساسنامه و برنامه‌اش شروع به کار کرد من نمی‌خواهم به خیلی گذشته این شرکت اشاره کنم آن روز شرکت واحد با همان ۳۵۰ اتوبوس اولیه که شاید در آن تاریخ مجموع قیمت آن ۵ میلیون تومان نبوده شرکت را تاسیس کردند الان ۱۸۰۰ اتوبوس دو طبقه و یک طبقه و مینی‌بوس مرتب آماده به کار دارد یک تعمیرگاه بزرگ مجهز به کلیه وسائل تعمیر در نارمک دارد که فقط زمین این تعمیرگاه شاید بیش از ۵۰ میلیون تومان ارزش داشته باشد این شرکت با تمام گرفتاری‌هایی که داشته برای اینکه اوامر شاهنشاه آریا مهر را در بهبود وضع کارگران و بالاخص از لحاظ وضع مسکن آنها تامین کند در همین نارمک سیصد دستگاه خانه آبرومند قابل سکونت تهیه و ساخته است و این خانه‌ها را به کارگران داده است در محدوده‌ای به مساحت ۸۰ هزار مترمربع تعمیرگاه مجهز آخرین سیستم ساخته که حتی آنقدر آماده بود از لحاظ تعمیرات از لحاظ کارهای فنی که این ۳۵۰ اتوبوس دو طبقه را که از لیلاند موتور خریداری شد می‌توانست خودش مونتاژ بکند یک چنین دستگاه تعمیراتی است. ساختمان سوم که شاید امروز بیش از ۳۰ میلیون تومان قیمت آن است در سه راه آذری با ماشین‌های تعمیراتی و ماشین‌آلات که اینها به اضافه این ۱۸۵۰ اتوبوس و مینی‌بوس جزء دارایی فعلی شرکت است یک شرکتی که در ابتدای تاسیس با۳۵۰ اتوبوس بنز شکسته که مجموع قیمتش شاید بیش از ۵ میلیون نبوده امروز بیش از ۳۰۰ میلیون تومان اموال قابل فروش و قابل ارزش و چشمگیر دارد که اکثر آقایانی که تشریف دارند اعضای محترم کمیسیون کشور، آقای کریم اهری رئیس کمیسیون دارایی رفته‌اند و اینها را دیده‌اند با داشتن ۳۰۰ میلیون تومان سرمایه و مایملک نمی‌شود گفت شرکت واحد یک شرکت ورشگسته است و اما بدهکاری جناب دکتر مهندس بهبودی مساله بدهکاری، شما آن طرف سکه را می‌بینید بدهکاری چیست؟ از این جیب به آن جیب است آقایان، دولت باید کمک کند (پزشکپور- پس چرا به صورت شرکت اداره ‌شود) بچه صورت اداره شود؟ (پزشکپور- جزء سازمان‌های دولتی باشد) جزء سازمان‌های دولتی باشد؟ البته این یک بحث اصولی است این عقیده سرکار است بسیار هم محترم است و بنده هم به آن احترام می‌گذارم ولی دولت حالا می‌بیند ۳۰۰ میلیون تومان در شرکت واحد سرمایه‌ و مایملک دارد. بهتر است که از طریق شرکت سهامی دربیاورد به صورت دولتی درآورد. تازه از این لحاظ که شما می‌گویید اگر این کمک را به شرکت سهامی بکنند ما در فرم قضاوت نمی‌کنیم و در واقعیت صحبت می‌کنیم و حقیقت اینکه چون شما اهل قضاوت هستید و دانش قضایی شما کامل است ما که اینجا انتره‌ای نداریم ما که اینجا منفعتی نداریم و هیچ کس دلش نمی‌خواهد که در آن حدی باشد که اتوبوسرانی تهران درست نشود و مردم به راحتی سوار اتوبوس نشوند یا اصولا گرفتاری اتوبوس‌ها و شکایاتی که در طول این مدت به سمع مبارکتان رسیده راجع به کار اتوبوس نیست راجع به سوار شدن اتوبوس است برای اینکه امروز بزرگترین پروبلم رفت‌وآمد در تهران عدم وجود یک تکلیف وظیفه و مقررات است بین پیاده‌روها و اتومبیل‌ران‌ها و اتوبوس‌سوارها شما در خارج ببنید چقدر مردم مرتب هستند یک تصادف در خیابان می‌شود مثلاً در شاه‌آباد دو هزار نفر جمعیت می‌آیند در آنجا می‌ایستند که ببینند گلیگر این ماشین خورده است به یک ماشین دیگری ولی همین اشخاصی که یک ساعت اینجا می‌ایستند وقتی می‌خواهند سوار اتوبوس بشوند به قدری بی‌صبری و بی‌قراری می‌کنند که آقا اتوبوس نیامد ما اتوبوس نداریم و از این نوع حرف‌ها. امروز به نسبت تراکم جمعیت و این فشاری که به شهرداری تهران می‌آید از اقصی نقاط این مملکت از روستاها جمعیت به تهران می‌ریزند و جمعیت تهران خود به خود ۲۰۰ هزار نفر اضافه می‌شود موقع زیارت موقع عید مردم از گوشه و کنار و شهرستان‌ها می‌آیند و امکان دارد که جمعیت تهران ۲۰۰ هزار یا ۳۰۰ هزار نفر زیاد بشود اینها اتومبیل شخصی که ندارند اینها می‌آیند می‌خواهند سوار اتوبوس بشوند آن موقع است که چشمان همکار بنده یا آقای ناصر فرهادپور دوست عزیز بنده می‌بیند که موقع عبور یک خط طولانی درست شده و عده‌ای منتظرند که سوار اتوبوس شوند و شروع می‌کنند به انتقاد کردن و انتقادشان بر مبنای صحیح نیست، باز هم اشاره می‌کنم به خارج شما تشریف برده‌اید به اروپا و آمریکا در کجای اروپا و آمریکا که اینقدر وسیله و امکانات دارند، اتوبوس دارند، خودشان اتوبوس می‌سازند کجای دنیا است که اشخاص کمتر از یک ربع معطل نشوند برای اینکه سوار اتوبوس شوند من شما را به خدا قسم می‌دهم که با دیده انصاف به این عرض بنده توجه کنید در کجای دنیا است که مسافرین اتوبوس برای اینکه سوار شوند کمتر از یک ربع، ده دقیقه معطل نمی‌شوند منتهی آنجا باران‌های شدید می‌آید و درجه هوا زیر صفر است برف می‌آید ولی خوشبختانه هوای تهران مساعد است (پزشکپور بله آفتابش مفید است) (خنده نمایندگان) بله مفید است. عرض کنم یک اشاره‌ای شده بود از طرف آقای فرهادپور که روزی ۵۰۰ هزار تومان بلیط می‌فروشند و من خیال می‌کنم این عدد و آمار را غلط به عرضتان رسانده‌اند آن وقتی که شما راس آن شرکت بودید حداکثر بلیطی که مصرف می‌شد ۳۳۰ هزار تومان بود و امروز به موجب آخرین آمار ۴۶۰ هزار تومان است و هیچ وقت ۵۰۰ هزار تومان نبوده و شما فرمودید در زمان تصدی آن مقام عالی خودتان ۵۰۰ هزار تومان به طور دائم و روزانه بلیط اتوبوسرانی فروش می‌رفته برای اینکه حساب می‌کردید و شاهد بودید (بکن قر از نمایندگان- صدایتان نمی‌رسد کمی بلندتر صحبت کنید) چاره‌ای ندارم باید بنده را ببخشید جناب آقای فرهادپور فرمودند در طول این مدت کجا به حساب شرکت واحد رسیدگی شده من فکر کردم دوست عزیز که می‌خواهد در پشت این تریبون این مطلب را بگوید وارد است جناب مهدی سمیعی جناب دکتر آموزگار دستور فرمودند شرکت بزرگ بین‌المللی حسابرسی و حسابرسان قسم خورده به نام شرکت کوپرز، شرکت سهامی کوپر آمدند و رفتند حساب شرکت واحد را رسیدگی کردند (یک نفر از نمایندگان دیونش را هم بررسی کردند؟) تمام جزئیاتش را بله جزئیاتش را اگر میل داشته باشید از غذای کارگری بخورید با من بیایید برویم شرکت واحد من الباب الی المحراب حتی به یک سطل شکسته و به یک پیچ و مهره رسیدی کردند (پزشکپور- تبصره یک مادۀ واحده سوای این می‌گوید که لایحه دولت است) اگر لایحه دولت نمی‌گوید بنده دارم حقیقت را به شما می‌گویم بنده به عنوان نماینده اکثریت دارم واقعیت را به شما می‌گویم (پزشکپور- نماینده اکثریت قبلا باید لایحه دولت را بخواند) ایشان فرمودند که در طول مدت فعالیت شرکت واحد به حساب شرکت واحد رسیدگی نشده و بنده می‌گویم اولین موسیه‌ای به نحو احسن و عالیبا متد علمی و واقعیت هر چه تمامتر به وسیله این حسابرسان رسیدگی شد در مدت چهار ماه شرکت سهامی واحد اتوبوسرانی تهران و حومه بوده و نه تنها به دیون رسیدگی کردند اما دیون دو تا دو تا چهار تا است آمدند از ب بسم‌الله تا تای تمت رسیدگی کردند و یک آیینه تمام نمایی از وضع این شرکت دادند و آنچنان تقدیرنامه از نظر لیاقت و بالاخص لیاقت هیات مدیره که چند سال اخیر مسوولیت شرکت را به عهده داشته به زبان انگلیسی مستدل و محکم به این دو مقام یعنی دکتر جمشید آموزگار و آقای مهدی سمیعی مدیر بانک مرکزی دادند (دکتر بهبودی- دستمزد چقدر گرفتند) هر چقدر گرفتند وقتی دولت، وزارت دارایی و بانک مرکزی لازم بداند که وضع یک مؤسسه‌ای را بررسی بکنند حق این است که حق‌الزحمه را هم بپردازند اشکالی ندارد آنهایی که مسؤول هستند وزیر دارایی مملکت، رئیس خزانه مملکت و مدیر بانک مرکزی گفته‌اند باید به این حساب رسیدگی بکنیم تا بفهمیم که وضع شرکت چیست به همین دلیل است جناب آقای دکتر مهندس بهبودی که قبول کردند ۴۹ درصد را به عنوان طلب خودشان و به عنوان صاحب سهم قبول بکنند (دکتر مهندس بهبودی- از دوت سوال کردم شما وکیل مدافع نباشید خودشان جواب خواهند داد) شغل من دفاع از حق است در مرحله (دکتر بهبودی- به علت شغل خودتان از حق و ناحق دفاع می‌فرمایید) اختیار دارید توهین نفرمایید رفیق عزیز ما چطور از ناحق دفاع می‌کنیم.

رئیس- آقای دکتر متین وقت جنابعالی تمام شده.

دکتر متین- بنده به عرایضم خاتمه می‌دهم و خیال می‌کنم با مختصر اطلاعاتی که داشتم توانستم توضیحات کافی بدهم این را عرض کنم که بنده نمی‌توانستم صدایم را کنترل کنم و این بلندگوها هم گوش همکاران را اذیت کرد عرض کنم تا حدودی نتوانستم از یک شرکتی که هیات مدیره‌اش بالاخص هیات مدیره، ۵، ۶ سال اخیرش خدمتگزار بودند در جهت انقلاب برای رفاه حال کارگران و بهبود زندگی آنها و بهداشت آنها بیکاری و عدم توانایی کار آنها شما فکر کنید این سازمان با امکانات و بضاعتی که داشته و با درآمدی که داشته و با کمک‌هایی از طرف دولت بایستی به آن می‌شده و نشده یکی از سازمان‌هایی است که گردانندگانش انقلاب را خوب درک کرده‌اند و حالا در جهت تکمیل اهداف انقلاب این لایحه را آورده‌اند که کمک بیشتر مادی به آنها بشود تا بتوانند به ثمر و هدف‌هایی که دارند برسند (احسنت).

رئیس- آقای دکتر عاملی بفرمایید.

دکتر عاملی- جناب آقای رئیس، همکاران ارجمند در مورد لایحه اجازه خرید ۴۹ درصد سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه ناگزیر هستم به عنوان مخالف مطالبی را به عرض همکاران ارجمند برسانم عراض من اجبارا شامل دو قسمت خواهد بود یکی شامل نکات اصولی که در آغاز در نظر گرفته بودم که بدون اینکه وارد ماهیت مدیریت در شرکت واحد اتوبوسرانی بشوم این موضوع را در کلیات به عرض برسانم چون متاسفانه ما در مورد این لایحه فعلا پیشنهادی نداریم جزء اینکه از انصاف همکاران محترم مدد بخواهیم که به شور در مواد رای ندهند و دولت ناگزیر باشد این مساله را از راه صحیح‌تر و منطقی‌تری حل کند ولی قسمت دیگری را ناگزیر به عرایضم باید اضافه کنم و آن مطالبی است که با تذکرات دوست ارجمند جناب آقای دکتر متین به آن توجه پیدا کردم و اطلاعاتی در این مورد هست که باید به اطلاع دوستان برسانم ایشان به تاریخچه چگونگی تشکیل شرکت اشاره فرمودند و به یک نکته اساسی که چه در مورد شرکت اتوبوسرانی و چه در مورد بسیاری از خدمات اجتماعی این عقیده مورد قبول بسیاری هست که دولت باید به این چنین موسساتی کمک کند که بتوانند خدمت خودشان را ارائه بدهند در واقع نکته اصلی و شاه بیت غزل دفاعی دوست ارجمند توجه به این نکته بود که این موسسات باید مورد حمایت دولت قرار بگیرد و دولت باید مقداری از مخارج این موسسات را بپردازد چرا؟ برای اینکه آنها بتواند خدمت مناسب و خدمت ارزان به مردم ارائه بدهند در این نکته هیچ تردردی نداریم به خصوص همانطور که دوست ارجمند سرور پزشکپور در بحث مبسوط بودجه ارایه نظر فرمودند اعتقاد حزب ما اصولا بر این است که بسیاری از خدمات اجتماعی باید از کمک دولت استفاده کنند ولی مطلب این است در وضع کنونی به شرکت واحد اتوبوسرانی کمکی را که ایشان اشاره فرمودند می‌شود و با اینکه این کمک به شرکت واحد اتوبوسرانی می‌شود این لایحه در اینجا آورده شده که یکی از دوستان آن را سند ورشکستگی شرکت واحد نامید و من هم با کمال تاسف این نظریه را با دلایلی که بعدا عرض خواهم رساند تأیید می‌کنم اما گفتیم کمک می‌شود این موسسه‌ای که فرمودید آمده و حسابرسی کرده حالا اگر همان مؤسسه کوپرز است یا موسسه دیگری هم حسابرسی کرده من نمی‌دانم ولی به شهادت صورت جلسات کمیسیون بودجه در هنگام بحث بودجه بعضی از نمایندگان محترم مجلس مسأله شرکت واحد اتوبوسرانی را مورد بحث قرار دادند و در این مورد توضیحاتی خواستند از طرف نماینده دولت اظهار شد که حسابرسی دقیق به عمل آمده و معلوم شده است که مخارج هر مسافر ۳ ریال است و چون این مخارج نسبت به نرخ بلیط یک ریال کم دارد بنابراین دولت باید کمک‌ کند مطلب کاملاً منطقی بود اعضای کمیسیون بودجه پذیرفتند که این مبلغ را باید دولت به شرکت واحد کمک کند به همین دلیل ۸۰۰ هزار تومان در بودجه مملکت برای کمک به این شرکت گذاشته شد البته باید به این گونه به موسسات کمک کنند زیرا اگر کمک نکنند راه حل دوم این است که آنها بهای بلیط را بالا ببرند که به مصلحت عموم نیست بنابراین این ترتیب در نظر گرفته شده و این کمک به موسسه موجود شده است و اما ایشان اینجا نکاتی اشاره فرمودند که در کشورهای دیگر نرخ اتوبوس گرانتر از تهران است و غالبا هم تایید کردید که صحیح است ولی اینجا باید توجه داشته باشیم به چند نکته اگر در کشورهای دیگر نرخ اتوبوس گرانتر است درآمد سرانه هم بالاتر است و این حاکی از این است که قوه خرید بیشتر است بنابراین گران بودن نرخ اتوبوس یک مساله نسبی است ما باید نرخ اتوبوس را با قوه خرید مقایسه بکنیم و ببینیم آیا اینجا گرانتر است یا در خارج؟ و نکته دوم این است که همه اطلاع داریم در بسیاری از کشورها که نرخ اتوبوس گرانتر است نرخ مزد کارگر هم بالاتر است وقتی این نکات را با هم مقایسه بکنیم آن وقت می‌توانیم جواب به دست بیاوریم که آیا به طور نسبی یعنی به تناسب سطح مزد و درآمد سرانه آیا نرخ اتوبوس در ایران ارزانتر هست یا نه؟ ولی به صرف اینکه ما دو ریال را با هفت شلینگ مقایسه بکنیم نمی‌توانیم به این جواب برسیم اما ایشان خیلی با ناراحتی فرمودند که چرا گفته شده است شرکت ورشکسته است ناراحتی ندارد من از قسمت آخر استدلالشان می‌گیرم فرمودند شرکت دولتی است و گفتن اینکه شرکت ورشکسته است شائبه این را ایجاد می‌کند که مملکت ورشکسته است، کشور یک کشوری است در نهایت استقلال و ثبات اقتصادی (صحیح است) ولی در این کشور یک شرکتی هست که آن شرکت هنوز دولتی نشده به دلیل اینکه این لایحه هنوز به تصویب نرسیده آنچنان شرکتی که دولتی نیست ورشکسته است و این هم هنوز ادعا است اگر توانستیم که دلایلی در این مورد ارائه بدهیم هیچ عیبی ندارد که این شرکت ورشکسته باشد به پرستیژ ملی ما نیز برخورد نخواهد کرد که یک شرکت تجارتی ورشکسته باشد. اما شرکت ورشکسته چیست؟ شرکتی است که نتواند تعهدات خودش را بپردازد توانایی پرداخت تعهدات خودش را نداشته باشد و ناگزیر باشد که ابا و امتناع کند از پرداخت تعهداتش البته اینها را جنابعالی (اشاره به آقای دکتر متین) باید به من درس بدهید چون شرکتی در عرف قانون تجارت و در عرف مردمان عادی کوچه و خیابان ورشکسته است که نمی‌تواند تعهدات مالی خودش را بپردازد و چون نوشته است دیونی که دارد داشتن این دیون را به موسسات مختلف اقرار می‌کند یکی به وزارت دارایی یکی به شرکت ملی نفت و یکی به سازمان بیمه‌های اجتماعی که توانایی پرداختش را ندارد با اینکه ما آن اصل را قبول کردیم که دولت باید به این مؤسسه کمک کند و با اینکه شاهد و ناظر بودیم که این کمک را کرده است و به موجب حسابرسی که مورد قبول دفتر مرکزی بودجه است برآورد کرده که چقدر کسر دارد و آن مبلغ را در بودجه مملکت گذاشته‌اند که چقدر کمک بشود و با وجود همه اینها شرکت در وضعی است که توانایی پرداخت دیون رسمی خودش را که به موسسات رسمی دارد ندارد و به همین دلیل است که این لایحه یک راه‌حلی است ای نیک عمل انتفاعی برای دولت نیست اگر این لایحه را برای این مطرح می‌کردید که یک کار پرمنفعتی هست دولت می‌خواهد در این کار پر منفعت شریک بشود که منافع و مداخلی برای خزانه مملکت پیدا کند این یک استدلال دیگری بود ولی این استدلال این لایحه نیست، استدلال این لایحه این است که یک شرکتی در حال ورشکستگی است منتها تعداد کثیری کارگر زحمتکش فعال دارد و نیازمندی اهل شهر هم به این شرکت است و خواسته‌اند یک راه‌حلی پیدا کنند این لایحه برای پیدا کردن راه‌حل است، راه‌حل چیست؟ گفته‌‌اند شرکتی که خودش نمی‌تواند تعهداتش را بپردازد دولت به جایش بپردازد و در ازاء آن صاحب سهم بشود (حی- ورشکسته نیست) ورشکسته نیست نمی‌تواند تعهداتش را بپردازد (حی- غیر منقول اگر محاسبه کنند دویست میلیون هم زیادی دارد) (دکتر الموتی- قطعاً آقای حی از حساب شما بهتر است؟) غیر منقول، ولی کاش ایشان مشورت می‌فرمودند با تنظیم‌کنندگان لایحه که تبصره یک را به این صورت مشکوک تنظیم نکنند چون در اینجا به طوری که مفاد تبصره یک حکایت می‌کند این است که ۴۹ درصد سهام را دولت برعهده می‌گیرد باز دیون شرکت وانگاه موجودی شرکت را حسابرسی می‌کنند بابت ۵۱ سهم بقیه، ولی در اینجا تبصره‌ای گنجانده شده است که احتمالاً اگر موجودی شرکت از میزان تعهداتش کمتر بود باقی را ظرف مدت ۱۵ سال شهرداری تامین می‌کند یعنی همین تبصره گواه این است که موجودی فعلی شرکت واحد اتوبوسرانی که باید حسابرسی و تقویم بشود به احتمال قوی از میزان بدهی‌های فعلیش کمتر است به آن میزان کمتر است که شهرداری یک ساله و د و ساله نمی‌تواند جبران کند (احسنت) بنابراین بنده تقاضا می‌کنم که اگر حساب جنابعالی درست و دقیق است لااقل بفرمایید مفاد تبصره را تغییر بدهند به شکلی که منطبق بر واقعیات است تنظیم بکنند که این شرکت را واقعاً تا این حد عاجز از پرداخت تعهداتش معرفی نکنند بنده البته نمی‌توانم بگویم ورشکسته است (خنده نمایندگان) (احسنت) اما بیاییم به یک نکته دیگری برسیم این مساله هم از جهت بحثی که الان داریم حائز اهمیت است هم در بسیاری از موارد دیگر که دولت از حق اعمال تصدی خودش استفاده می‌کند مفید است ایشان اشاره فرمودند که طول و عرض تهران گسترش پیدا کرده و این موجب اشکال کار شرکت واحد اتوبوسرانی شده است من می‌خواهم عرض کنم متاسفانه این طرز تفکر دولتی است آنگونه دولت‌هایی که می‌خواهند اثبات کنند که دولت تاجر خوبی نیست و تمام موازین اداری خودشان را تطبیق می‌دهند با آن اندازه ناتوانی که بتواند این اصل غلط صد سال پیش را به ثبوت برساند که دولت تاجر خوبی نیست چون یکی از چیزهایی که هر کاسب ساده‌ای طالب آن است ای است که طول و عرض محل کسب او وسعت پیدا کند و تعداد مشتریش بیشتر بشود یک کسی یک دکان با ۱۰ هزار تومان سرمایه باز می‌کند آرزویش این است که خبری بشود یک موسسه‌ای بیاید توی محلش که به جمع مشتری‌هایش افزوده شود و کار و کسبش رونقی بگیرد همه کاسب‌های دنیا اینطور فکر می‌کنند جز دولت که افزایش طول و عرض و افزایش جمعیت و افزایش مشتری ار یکی از مصائب و مشکلات خودش حساب می‌کند (حی- اتوبوس را زیاد بکنید) بالاخره کار شرکت واحد اتوبوس نخرد که هیچکس چنین تعهدی نکرده که مردم را سوار همان ۳۵۰ دستگاه اتوبوس اولیه کند اینها را باید سوار اتوبوس‌های جدید بکند و یک کار اتوبوسرانی این است که اگر مشتری بیشتر داشت اتوبوس بیشتر بخرد راننده بیشتر هم استخدام کند و کمک راننده بیشتر استخدام نماید و حقوق بیشتر هم بپردازد ولی به هر حال این اصل کلی عالم کسب و تجارت را نمی‌شود به هم زد که هر کاسبی طالب این است که بازارش رواج داشته باشد و این رواج بازار چیزی نیست که خود کاسب ایجاد بکند این چیزی است که خود جامعه ایجاد می‌کند این که طول و عرض تهران زیاد شده این امتیازی است که به این شرکت داده شده اگر برعکس بود این استدلال صحیح بود می‌گفت من اینقدر کارگر دارم اینقدر اتوبوس دارم اینها را که نمی‌توانم تعطیل کنم جمعیت تهران هم نصف شده آن وقت قبول می‌کردیم، اتوبوس را هم که حق ندارم بخوابانم و تا امروز ۱۰۰ نفر سوار می‌شدند و از امروز ۵۰ نفر سوار می‌شوند و باید بیشتر کمک کرد. ولی این کسی که مشتریش زیاد شده و تمام این ملت زحمت کشیده و کوشش کرده این ثمره را بار آورده شهر تهران را گسترش داده مشتری شرکت واحد را زیاد کرده تازه آقایان دلیل بدبختی خودشان را روی تریبون مجلس طول و عرض زیاد تهران می‌شمارند این صحیح نیست (احسنت) اما در زمره دلایلی که فرمودند به عنوان این که این رشکت ورشکسته نیست به جهتی دارایی فعلی شرکت است که تعداد اتوبوس‌ها زیاد شده خانه برای کارگران افزایش پیدا کرده ولی این را البته تمام مطعلین حتی اگر اطلاع سطحی دارند می‌دانند این نیست که مؤسسه خوب اداره شده است یا نه و ورشکسته هست یا نه. درست است که روز اول ۳۰۰ اتوبوس سرمایه این شرکت بوده با مبلغی قرض ولی باید این را هم توجه داشت که به این شرکت به طوری که اظهار فرمودند در روز ۴۶۰ هزار تومان پول نقد پرداخت می‌شود پولی که از دست مردم جمع می‌شود و در صندوق شرکت گذاشته می‌شود بنابراین در بیلان کل می‌بایست وضع شرکت را بررسی کرد و به اعتقاد من هیچ بیلان کلی بهتر از خود لایحه نیست که پیش‌بینی کرده است که ۴۹% از سهام این شرکت را بخرد تا دیون معوقه را بتواند بپردازد (حی- این مثل ازدیاد سرمایه می‌شود) (خنده نمایندگان) این نکاتی بود که من ضمن تذکرات جناب دکتر متین به آن توجه پیدا کردم مثل اینکه حسابرسی موسسه کوپرز یا به دستور یا موافقت دولت نبوده یا به هر حال عیب و نقصی نداشته است که امروز مورد قبول نیست بنابراین تبصره ۱ تصریح دارد که شهرداری تهران مکلف است ظرف ۶ ماه از تاریخ اجرای این قانون کلیه دارایی شرکت واحد را به وسیله حسابرسان رسمی به نرخ عادله روز ارزیابی کند و اگر ارزیابی که فرمودند با این دقت انجام شده مورد قبول بوده است و می‌تواند مورد استناد قرار بگیرد به عقیده من دوباره کاری است که دولت و شهرداری تهران مورد حسابرسی مجدد قرار بدهد یک حسابرسی جدید بشود.

حی- به هر حال آنچه موسسه کوپرز کرده مال ۶ ماه گذشته است و استهلاکات روز دارد.

دکتر متین- اینکه کوپرز کرده مال ۶ ماه گذشته است و با ۶ ماه آینده می‌شود یک سال اختلاف.

دکتر عاملی تهرانی- به هر حال من به صورت جلسه کمیسیون بودجه استناد کردم که فرمودند هزینه هر مسافر ۳ ریال است و یک ریال کسر خرج دارد که دولت باید تامین کند و آن را هم در بودجه عمومی منظور کرده‌اند اما عرایضی که می‌خواستم در کل موضوع به عرض برسانم که در واقع یک بحث اصولی است در کلیات این لایحه اعتقاد من این بود که حداقل این دولت چنین لایحه‌ای را به مجلس تقدیم نمی‌کرد برای اینکه این دولت مبتکر یک طرز خاص بودجه‌نویسی است که به موجب طرز خاص بودجه‌نویسی خودش ۲۹۰ میلیارد بودجه مملکت قریب ۸۹ میلیارد را شامل نظارت مجلس و قوه مقننه می‌کند و بقیه را از این نظارت مستثنی می‌کند البته این تخلف از قانون اساسی که تمام دخل و خرج مملکت را به تصویب قوه مقننه نمی‌رساند بلکه فقط جزیی از آن را را به تصویب می‌رساند و بقیه‌اش را در خارج کادر قرار می‌دهد حکمت و دلیلش این است که بقیه این خرج و دخل مربوط است به موسساتی که به شکل بازرگانی اداره می‌شوند و یا به شکل بازرگانی یا به شکل عام‌المنفعه یا به اشکال دیگری که در لایحه بودجه هست و توجه دارید بنابراین دولت مبتکر یک تز و عقیده خاصی است که بسیاری از کارها را تجویز می‌کند که به شکل شرکت اداره بشود وقتی یک دولت شاهکارش این است که موسسات عادی که باید با بودجه مملکت اداره بشود و این بودجه تحت نظارت قوه مقننه باشد از این شکل آزاد و خلاص می‌‌کند و به شکل بازرگانی اداره می‌کند چنین دولتی حق ندارد و نباید سند ورشکستگی یکی از آن شرکت‌های بازرگانی را به مجلس ارایه بدهد لااقل باید هر گزارش که در این زمینه دارد حاکی باشد که اعمال شرکت‌ها توفیق‌آمیز است چون اعتقاد یک حکومتی است اعتقاد یک حزبی است که از یک حکومتی دفاع می‌کند که اگر ما کارها را شرکتی اداره کنیم بهتر است و لااقل این حکومت نباید یک شرکتی را مفتضح بکند چون با این عمل و طرز کار یک شرکت مفتضح می‌شود و متاسفانه این عمل انجام گرفته است و همان بود که ما در بودجه گفتیم صحیح نیست اداره کردن موسسات مختلفی که خدمات ارائه می‌کنند به شکل شرکت هنگامی صحیح است که این طرز عمل نتایج رضایت‌بخش خودش را نشان داده باشد در اینجا متأسفانه می‌بینیم نه تنها شرکت واحد اتوبوسرانی یک ورقه محکومیتی دارد که در اینجا مورد بررسی قرار گرفته است به منظور اینکه راه‌حلی پیدا بشود بلکه اساساً طرز عمل شرکت سازی در معرض یک محاکمه تاریخی قرار گرفته چرا باید شرکت ساخت، نتیجه اینکه شرکت می‌سازیم دو چیز است نتیجه اولش یکی این است که این شرکت‌ها از مقررات استخدامی کشور خارج می‌شوند و به طور آزاد عمل می‌کنند و این شرکت‌ها می‌توانند حقوق‌های غیرعادلانه بپردازند مخصوصاً به رده‌های بالا و به هیأت‌های مدیره خودشان و دوم اینکه خودشان را از نظارت قوه مقننه در مسائل مادیشان آزاد می‌کنند این دو نتیجه یا این دو عیب اصلی را دارد خیلی خوب می‌گوییم این دو عیب را می‌پذیریم ولی چرا می‌پذیریم به خاطر اینکه این شرکت‌ها لااقل نشان بدهند که سودمند هستند و مفید هستند، فلسفه ایجاد شرکت این است که یک شرکتی به درآمد خودش متکی بشود و برای توسعه خودش دربند گرفتاری‌های عمومی مملکت نباشد، این اصل را قبول می‌کنیم مشروط به اینکه نتیجه‌اش هم همین اصل را تایید بکند ولی ما امروز می‌بینیم این شرکت تشکیل شده، این شرکت به عمل پرداخته و در طول مدت عمل خودش پنجاه درصد از سرمایه‌‌اش را کسر آورده و باید برای تامین عبور و مرور مردم تهران قسمتی از مالیاتی را که مردم سراسر کشور می‌پردازند برای حل این مشکل که شرکت اتوبوسرانی به وجود آورده صرف بشود از این نظر است که این موضوع نه تنها نمونه بدی است از طرز مدیریت و عمل یک شرکت بلکه یک نمونه بدی است برای محکوم کردن آن تز و آن عقیده‌ای که متاسفانه مورد قبول دولت هم هست و روی آن عمل کرده و به موجب آن بیش از سه‌چهارم بودجه کل کشور را از نظارت قوه مقننه مستثنی کرده بالاخره الان این لایحه از جهت دیگری هم مورد بررسی است، یعنی ما می‌خواهیم به دولت اجازه بدهیم ه برود شریک بشود با یک شرکتی، یعنی چه؟ یعنی مبلغی پول بپردازد و در این پرداخت هم هیچ تردیدی نیست چون شرکت ملی نفت طلب دارد سازمان بیمه‌های اجتماعی طلبکار است و رقمی را که دولت باید بپردازد هیچ تردیدی نیست بسیار خوب ما به عنوان قوه‌مقننه باید نظارت بکنیم که صلاح است این پول را بپردازد یا نه و صلاح است با این شرکت همکاری بکند یا نه، من می‌خواهم عرض کنم که بیلان عملکرد این شرکت و میزان سودآوری این شرکت چه بوده که امروز ما تجویز بکنیم که دولت هم با این موسسه شریک بشود از این بگذریم، بسیار خوب می‌گوییم به یک دلیل برود و شریک بشود ولی تضمین اینکه بعد از ده سال دیگر و ۱۲ سال دیگر شرکت به وضع فعلی گرفتار نشود چه خواهد بود؟ چون ما که امروز سرمایه جدید و امکانات جدیدی در اختیار شرکت نمی‌گذاریم ما فقط بدهی‌ها را می‌پردازیم، به خود شرکت هم که به موجب این لایحه چیزی نمی‌دهیم به سرمایه در گردش او که چیزی اضافه نمی‌شود، امکان خرید اتوبوس‌های جدید را که به موجب این لایحه به دست نمی‌آورد...

رئیس- آقای دکتر عاملی وقت جنابعالی تمام شد.

دکتر عاملی- یکی دو دقیقه اجازه بفرمایید.

رئیس- بفرمایید.

دکتر عاملی- به هر حال بنده این نکته را هم عرض کنم که در وضع شرکت با تصویب این لایحه هیچ تغییری داده نمی‌شود ما فقط بدهی‌ها را می‌پردازیم و اشکال فعلیش را حل نمی‌کنیم بنابراین تضمین اینکه این شرکت بعد از ده سال دیگر چنین وضعی پیدا نخواهد کرد چیست؟ و آن وقت چه دولتی با آن شریک خواهد شد که مصائب و مشکلاتش را حل کند (آفرین).

رئیس- آقای فرهادپور فرمایشی دارید؟

فرهادپور- بنده توضیح مختصری دارم.

رئیس- پنج دقیقه کافی است؟

فرهادپور- بله.

رئیس- بفرمایید.

فرهادپور- بنده از عنایت مقام ریاست تشکر می‌کنم که مجددا فرصت بیان مطالبی را به بنده دادند از همکار محترم جناب آقای دکتر متین هم تشکر می‌کنم که یک فتح بابی کردند که اگر یک وقتی زبانم تپق زد و یک کلمه خارجی گفتم بیش از این مورد ایراد و اعتراض واقع نشوم، چون صحبت کردن به زبان خارجی تا این حد کمتر سابقه داشته بنده مطلبی درباره شرکت عرض کردم و گفتم به عنوان ورشکسته که مورد اعتراض ایشان واقع شد دوست عزیز و همکار محترم جناب آقای دکتر عاملی به بهترین وجهی این مطلب را توجیه فرمودند در تبصره‌ای که در لایحه گنجانده شده است حاکی است که مبالغی را که دولت بابت دیون این شرکت می‌پردازد ارزشش بیش از (۴۹) درصد دارایی امروز شرکت است و آنچه که شما فرمودید اگر به طوری که بنده استدعا کردم مبلغ دیونی را که وزارت دارایی چه طلب خودش چه تعهدات دیگران را که بخواهد بپردازد مطرح کنند خواهید دید شرکت شرکتی است که قدرت پرداخت دیونش را ندارد و داراییش تکافوی پرداخت دیونش را نمی‌کند، مساله‌ای که راجع به خانه‌سازی برای کارگران فرمودید بی‌نهایت جای تشکر است که ۳۵۰ واحد مسکونی ساخته شده انشاء‌الله برای تمام کارگران این برنامه اجرا بشود ولی بایستی شرکتی که اینقدر توجه دارد به وضع کارگرانش حق بیمه کارگرانش را هم به موقع جزو پرداختی‌های واجبش منظور می‌کرد، از اینکه بنده عرض کردم که شرکت روزی پانصد هزار تومان درآمد دارد متکی بر یک آمار روشنی است خوشبختانه جناب آقای قوام‌صدری هم شاید تصدیق بفرمایند چون عضو شورایعالی چاپخانه هستند در سال بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون قطعه بلیط همه ساله بنده برای این شرکت چاپ می‌کردم این بلیط‌ها را یا دور ریخته‌اند یا فروخته‌اند چون اگر می‌ماند برای سال بعد سفارششان باید تقلیل پیدا می‌کرد، آنها این بلیط‌ها را مصرف کرده‌اند و خوشبختانه روزی آقای شجاع ملایری به بنده فرمودند با عملی که در چاپخانه دولتی می‌شود خاطرمان از جهت درآمدشان جمع است که درآمدمان تحت ضابطه و انضباطی است و توجه داشته باشند که ۶۰۰ میلیون بلیط که حداقل قیمت آن ۲ ریال و حداکثر قیمتش ۸ ریال است روزی پانصد هزار تومان را تامین می‌کند از نظر حسابرسی که فرمودید جای نهایت تاسف است برای بنده که استدلال بفرمایید که به حساب یک شرکتی در عرض ده سال یک موسسه خارجی آمده رسیدگی کرده، بنده نمی‌دانم و اینجا از آقای وزیر دارایی نهایت گله را دارم که وزارت دارایی مملکت و بانک مرکزی مملکت مگر عاملی ندارد یا شهرداری صاحب سهم که صد در صد سهام متعلق به او بوده که رسیدگی را به این طریق کرده (حی- آنها حسابدارهای مخصوصی هستند) بنده فکر می‌کنم که خوشبختانه در سنوات اخیر سطح معلومات طبقه جوان ما به اندازه رسیده است که حسابرس مخصوص هم می‌توانیم داشته باشیم ولی مساله‌ای که مربوط به آی-‌بی- ام فرمودید مثل اینکه برای شما قبض آبونمان برق را نیاورده‌اند تا ببینید با ماشین‌های آی-بی-ام چطور حساب کرده‌اند (دکتر متین- ولی ۸۰ هزار تکه لوازم اتومبیل و اتوبوس را نمی‌شود بدون آی-بی-ام اداره کرد) ارزیابی مجدد براساس این نیست که لوازم را ارزیابی کنند چون قیمت اینها در حال ترقی نیست اتوبوس‌های در حرکت هم رو به استهلاک است شاید ارزیابی برای این است که زمین‌های شرکت یک تقویم بیشتری بشود که یک سرمایه‌ای پیدا بشود ولی آنچه در اینجا درباره نرخ اتوبوس فرمودید توضیحات جناب آقای دکتر عاملی کافی بود بنده این مطلب را اضافه می‌کنم با برقراری سیستم مخصوص می‌نی‌بوس نرخ اتوبوس را از دو قران در همان خط سیر به ۵ قران رسانیدند شرکت واحد اتوبوسرانی از ارزانترین نرخ سوخت در دنیا استفاده می‌کند شرکت واحد اتوبوسرانی پایین‌ترین نرخ دستمزد را نسبت به ممالکی که شما در اینجا از ترانسپورتشان مثل زدید می‌پردازید و به همین دلیل اگر حسن اداره صحیحی داشته باشد شرکتی است که می‌تواند منفعت بدهد بنابراین عرض بنده در مورد ورشکستگی شرکت با استدلالاتی که جنابعالی کردید و آنچه که در لایحه منعکس است تصور می‌کنم زیاد خارج از حقیقت نباشد.

رئیس- آقای ادیب محمدی بفرمایید.

ادیب محمدی (معاون وزارت کشور)- با اجازه مقام محترم ریاست و خانم‌ها و آقایان نمایندگان محترم شاید مطالبی که اینجا بحث شد از نظر روشن شدن یکی از مسائل مهم شهری ما بسیار مفید است چون در خلال این بحث‌ها حقایق بهتر روشن می‌شود کسانی که از دور این قبیل مسائل اجتماعی و شهری را به صرف یک اطلاعات خیلی کم و بدون توجه به اوضاع و احوال واقعی راجع به این طالب اظهارنظرهای نادرستی می‌کنند خودبه‌خود متوجه می‌شوند و به گرفتاری‌های دستگاه‌هایی که در مقام خدمت به مردم هستند بهتر واقف خواهند شد هر یک از مسائل شهری و اجتماعی امروز شهر تهران اگر مورد بحث قرار پایتخت ما پیدا کرده است توجه بکنیم خدای نکرده اگر قضیه فقط همین باشد که با عینک انتقاد نگاه کنیم دامنه بحث ممکن است خیلی طولانی باشد ولی بهتر است این وقایع را در ابتدا بررسی کنیم و درباره موضوع مورد طرح اجازه بفرمایید بنده به اختصار به کیفیت و تاریخچه این شرکت اشاره کنم گرچه جناب آقای دکتر متین نماینده محترم با بیانات متین و فرمایشات فصیح خودشان بار بنده را در ایفای این وظیفه سبک کردند ولی مطلب این است که در سال ۱۳۳۵ که شهر تهران با تعدادی در حدود صد اتوبوس فرسوده و شکسته و شرایط به سایر نامساعد احتیاجات آمد و شد اهالی محترم پایتخت آن روز را اداره می‌کرده موجبات تأسیس یک شرکتی برای اینکه موجبات رفاه مردم را فراهم بکند به درجه ثبوت رسیده و اقدام به تأسیس یک شرکتی شده است صالح‌ترین دستگاه‌ها برای منتقل شدن این شرکت شهرداری تهران بود و چون عده‌ای هم با داشتن اتوبوس از این راه کسب و کار و ارتزاق می‌کردند مصلحت نبوده که یک مرتبه کار و حرفه این عده از دستشان گرفته بشود شرکت تشکیل شده است با سی میلیون تومان سرمایه که ۵۱ در صدش را شهرداری بپردازد و ۴۹ درصد هم سایر کسانی که قبل از به وجود آمدن این شرکت از راه داشتن اتوبوس امرار معاش می‌کرده‌اند بنده استدعا می‌کنم که ارقام را با عنایت توجه بفرمایید چون گویاترین بیان‌ها ارقام هستند شهرداری تهران برای پرداخت سهم ۵۱ درصد خودش در یکی دو نوبت ۱۴ میلیون تومان پرداخته بقیه کسانی که ۴۹ درصد با شهرداری شریک شدند ۶۶ دستگاه اتوبوس فرسوده و نیمه‌کاره خودشان را به عنوان حق‌السهم گذاشته‌اند به عنوان اینکه بابت این اتوبوس‌ها دیونی هم به بانک‌ها و کمپانی‌ها داریم دیون خودشان را هم به گردن شرکت واحد اتوبوسرانی انداختند این دو دسته شریک که یکی را بایستی شهرداری دانست و یکی را باید سایر اتوبوس‌داران آن زمان هدف و برنامه‌شان با هم دور بود و ادامه همکاری امکان‌پذیر نبوده چون افرادی که می‌خواستند عمل کنند هدفشان سوداگری و سودجویی بود کما اینکه هر کسی دست به کار حرفه‌ای می‌زند غیر از این هدفی ندارد و نباید هم داشته باشد ولی شهرداری قصدش صرفا تهیه کردن وسایل رفاه مردم پایتخت کشور است و حتی همیشه آمادگی داشته است که به هر وسیله از درآمدهای خودش کمک بگیرد ولی قصد انتفاع نداشته به مناسبت دور بودن هدف این دو شریک به این نتیجه رسیده است که دارندگان اتوبوس‌های سابق به مرور سعی کردند که سهام خودشان را به شهرداری تهران واگذار کنند و پول بگیرند و بروند بنده رقمی را که می‌توانم به عرض برسانم این است که شرکتی که با این ۱۴ میلیون تومان شروع به کار کرده و ۱۸ میلیون تومان بابت حقوق آن شرکاء پرداخته ۳ میلیون تومان هم بابت فرع بدهی‌های آنها به بانک‌ها داده و شهرداری تهران مانده است با ۱۴ میلیون تومان پول نقد و یک چنین وضعی و شهری که با این سرعت رو به گسترش و جمعیتش رو به افزایش بوده است اشاره شد که ... (روحانی- با این حساب ۱۸ میلیون تومان و ۳ میلیون تومان می‌شود ۲۱ میلیون تومان در حالی که ۱۴ میلیون تومان داشته) بله بقیه‌اش را از کارکرد درآمد عادی شرکت تامین کرده بنده می‌خواستم عنایت بفرمایید که این شرکت پولی که از ابتدا سرمایه شروع به کارش بوده فقط این ۱۴ میلیون تومان بوده که وه نقدی بود که شهرداری داد و وجه نقدی که درآمد عادی و جاری شرکت بود که در اینجا به ارقام پانصد هزار تومان در روز ۴۶۰ هزار تومان در روز اشاره شد این را باید توجه بفرمایید که این در حالی است که شرکت به این حد از گسترش و توسعه رسیده وسائط نقلیه زیاد پیدا کرده این حداکثر درآمد روزانه است و الا این شرکت از روز اول و ساعت اول با امکانات محدود روزی ۵۰۰ هزار تومان درآمد نداشته چون بنده به ارقام و اعداد اشاره می‌کنم بیشتر به این مطلب توجه خواهید فرمود پس یک شرکتی که در سال ۳۵ با ۱۴ میلیون سرمایه شرکت کرده جمع اتوبوس‌های نو و کهنه در حدود ۳۰۰ بوده است امروز به صورت یک شرکتی درآمده است که ۱۹۶۹ دستگاه اتوبوس دارد که همیشه همانطور که فرمودند ۱۸۰۰ دستگاه آماده به کار است بقیه در حال تعمیر و سرویس و ۴۲۹ دستگاه اتوبوس‌های کوچک که مینی‌بوس اصطلاح شده الان در اختیار شرکت است به علاوه اموال غیر منقولی که دارد به علاوه خانه‌سازی‌هایی که برای رفاه کارگران انجام داده بنده نمی‌خواهم عرض کنم روز اول که این شرکت ایجاد شده تمام اصول مدیریت در طرح‌ریزی آن به کار رفته بنده قصد این مبالغه را ندارم چون همانطور که عرض کردم وضع شهرها در یک مدت بسیار کوتاهی با یک سرعت فوق‌العاده‌ای چه از نظر مساحت و چه از نظر جمعیت رو به گسترش و افزایش بوده این سرعت به حدی بوده است که مسوولین امر مجال طرح‌ریزی و برنامه‌ریزی و پی‌بینی برای رفع این حوائج و یا احتیاجات آینده را نداشتند شهر تهران از روزی که شرکت واحد تشکیل شده ۹۲ کیلومتر مربع مساحت داشته حالا دارای ۲۹۸ کیلومتر مربع مساحت است در این ۱۱ سال از نظر مساحت چهار برابر شده سرعت افزونی جمعیت هم آنچنان واضح است که محتاج به بحث نیست جناب آقای دکتر عاملی نکته‌ای را اشاره فرمودند، فرمودند یک دستگاه تجارتی باید از خدا بخواهد که تعداد مشتری‌هایش زیاد بشود فرمایش جناب آقای دکتر در مورد یک موسسه تجارتی که صرفا قصد انتفاع داشته باشد همین است که می‌فرمایند چون هر مشتری و مصرف‌کننده که اضافه بشود بر درآمد این واحد اضافه می‌شود ولی این شرکت مطلقا قصد انتفاع نداشته این وظیفه تامین رفاه مردم را داشته اگر می‌خواست رعایت اصول بازرگانی را بکند اگر می‌خواست قیمت اتوبوس را براساس تمام شهرهای بزرگ دنیا قرار دهد به کلی حالت کار غیر از اینبود وضع الیش هم خیلی رضایتبخش بود و ترازنامه‌اش هم ممکن بود درآمد سرشاری را نشان بدهد ولی خودمان می‌دانیم که اتوبوس در شهر ما مورد استفاده آمد و شد اکثریت ساکنین این شهر است که بیشتر طبقات چهارم و سوم اجتماع از آن استفاده می‌کنند و الا کسانی که قدری وضع بهتری دارند اغلب اتومبیل‌های شخصی دارند یا از تاکسی استفاده می‌کنند و اگر کوچکترین تغییری در قیمت نرخ اتوبوس داده شود بدون تردید روی تمام مایحتاج مردم تهران اثر خواهد گذاشت به خصوص چون بیشتر طبقات کارگر و برادران کارگر ما درآمد و شد به محل‌های کار و کارگاهایشان که اکثر بعد مسافت هم دارد از اتوبوس استفاده می‌کنند مسلما روی اقتصاد آنها اثر خواهد گذاشت و الا اگر بخواهیم در مقام مقایسه بربیاییم در یکی از شهرهای بزرگ دنیا الان بیش از ۱۲ ریال قیمت بلیط اتوبوس است هیچ جایی نیست که نرخ این اندازه پایین باشد و ما این ارقام را داریم که نرخ اتوبوس در همه جای دنیا بین ۷ تا ۱۲ ریال است یک مساله گرفتاری دیگر کار ما این است استدعا می‌کنم به این مطلب عنایت بفرمایید در شهرهای بزرگ دنیا دو سه نوع وسیله نقلیه هست مترو دارند که قیمت آن ارزان است و سرعتش هم زیادتر است کسانی که مسافت‌های بعید را می‌خواهند بروند از مترو استفاده می‌کند اتوبوس و تاکسی وسایل نقلیه لوکس درجه یکم و درجه دوم هستند در شهر ما متاسفانه تنها وسیله‌ای که تمام طبقات سه و چهار طبقات پایین و متوسط اجتماع باید درآمد و شد استفاده بکنند همین اتوبوس است پس بایستی سعی بکنیم که نگذاریم قیمت زیاد بشود و باید سربلند باشیم که نرخ را بالا نبرده‌ایم و کاری نکردیم که نرخ اتوبوس روی سایر مایحتاج مردم اثر سوء بگذارد همانطور که فرمودند در این باره فعلا با این مقدار وسایل نقلیه در حدود ۱۲ هزار نفر از کارگران (دکتر متین- ۱۴ هزار نفر) ۱۴ هزار نفر کار می‌کنند به حداقل امکان هم هست تقسیم کار و تعداد آنها بنده می‌توانم آمار دقیق بدهم که روی هر اتوبوس چند نفر کار می‌کنند و یک نفر گاهی به حداقل ممکن و در عین حال حداقل کارگران در تعمیرگا‌ه‌ها که خودش یک واحدی است که در فلان سال با ۱۴ میلیون تومان پول شروع به کار کرده و تا امروز یک چنین جمعیتی را اداره کرده و خودش را به این حد رسانده است که این تعداد اتوبوس دارد و خیلی بیشتر از دویست میلیون تومان دارایی شرکت است و اینکه در تبصره ملاحظه می‌فرمایید از یک مؤسسه خارجی حسابرسی خواسته شده است که سرمایه شرکت را بررسی کند و قیمتش را تعیین کند این را خدمتتان عرض کنم که آنچه مؤسسه کوپرز روی شرکت اتوبوسرانی انجام داده است یک بارزسی مالی بوده امروز با بودن این قبیل مؤسسات متخصص کار حسابرسی چون گواهی‌های اینها یک گواهی محکمه پند و بین‌المللی است و در این قبیل موارد راه چاره‌‌ای غیر از این نیست که این قبیل مؤسسات دعوت بشوند ولی برای مزید استحضارتان عرض می‌کنم که وزارت دارایی روی این کار بررسی کرده دفتر کل بودجه هم بررسی کرده بانک مرکزی هم به اوضاع و احوال مالی شرکت اتوبوس‌رانی بررسی کرده و با گواهی مؤسسه کوپرز این مساله محقق و مستند شده است که این شرکت نه تنها مدیریتش بد نبوده بلکه با اوضاع و احوال و این امکانات و این هسته اولیه سرمایه از یک مدیریت بسیار شایسته و خوب و لایق و جدی هم بهره‌مند بوده والا نمی‌توانست پیشرفت بکند (کلانتری- چقدر به موسسه کوپرز پول داده شد؟) نمی‌دانم چقدر داده شده ولی می‌دانم نرخ کارشان یک نرخ ثابت بین‌المللی است اینها به رضای خاطر و میل ما و خودشان نیست اینها دستمزدهایشان هم طبق نرخ بین‌المللی است دستمزدها استاندارد شده و پذیرفته شده است. در مورد احتیاجات مردم و از صف اتوبوس صحبت شد عرض کنم در همه جای دنیا محاسبه‌ای که شده است در شهرها در قبال هر ۵۰۰ نفر از سکنه شهرها یک اتوبوس است. ما هنز نتوانسته‌ایم به این حد از کمال برای رفع احتیاجات برسیم برای رسیدن به این نتیجه ۱۶۰۰ دستگاه اتوبوس دیگر لازم داریم.

دکتر متین- اگر ۱۶۰۰ دستگاه اتوبوس دیگر بخریم آقای محمدی معاون محترم، شهر تهران جنوبش بسته است بازار نمی‌تواند همین حالا اتوبوس برود اگر ۱۶۰۰ دستگاه اتوبوس اضافه شود ۴۰۰۰ دستگاه احتیاجات را رفع می‌کند ولی اشکالات در عبور و مرور مردم ایجاد می‌شود برای اینکه تمام موسسات دولتی بانک‌ها و موسسات در جنوب شهر است و این اتوبوس‌ها نمی‌توانند عبور و مرور بکنند و محل خروج ندارند باید اول دولت جنوب شهر تهران و میدان سپه را درست بکند خیابان‌کشی بکند بعد تعداد اتوبوس را زیاد کند.

رئیس- آقای دکتر متین اجازه بفرمایید.

ادیب محمدی- نمایندگان محترمی که در مقام انتقاد از این لایحه صحبت فرمودند چون همیشه انتقاد آموزنده است و خیلی قابل استفاده بوده در فرمایشاتشان به یک نکته‌ای اشاره فرمودند که چرا این قبیل موسسات را جزو سازمان‌های دولتی درنمی‌آورید و به صورت سازمان‌های بازرگانی نیست کارهای اداری به حکم قوانینی که داریم و محترم و لازم الرعایه است کارهایش با یک تشریفات خاص و طولانی انجام می‌شود محال است یک چنین موسساتی که باید با کمال سرعت آمادگی داشته باشند و برای رفع احتیاجات عامه و خودشان را همیشه آمادۀ نگه می‌دارند با طی این چنین تشریفات مخصوصا تشریفات قانونی بتوانند این وظایف را ایفا بکنند ما یک محاسبه‌ای کردیم برای خرید یک قلم مایحتاج در یک دستگاه دولتی از ساعتی که تصمیم به خرید گرفته می‌شود تا این قلم خریده بشود و به انبار برود ۴۶ نفر امضاء می‌کنند حالا ملاحظه بفرمایید اگر رفع احتیاجات عامه محتاج یک تصمیم سریع باشد آیا می‌توان رفت دنبال یک چنین تشریفات دور و درازی این هم یکی از اصول پذیرفته شده‌ای در تمام دنیاست در همه جای دنیا شهرداری‌ها و موسسات دولتی یک مقدار از وظایف خودشان را در بعضی جاها، اداره آب شهرها، برق شهرها، اتوبوس شهرها و سایر احتیاجات را به صورت شرکت‌های وابسته به آن موسسه می‌گذارند که هم تصمیم گرفتن و سرعت عمل درش مقدور باشد و هم اینکه واقعا بشود با دست و بال باز احتیاجات مردم را فراهم بکند (کلانتری- شرکت دولتی است یا شخصی) شرکت ما که عنایت خواهید فرمود و این لایحه را تصویب خواهید فرمود ۵۱% سهامش متعلق به شهرداری خواهد بود و ۴۹% متعلق به وزارت دارایی و دولت، بنده چون جلسه طولانی شده است از اینکه وقت آقایان محترم را گرفتم عذر می‌خواهم امیدوارم این مختصر توضیحات من یک قدری در روشن کردن مطلب کمک کرده باشد و به هر حال باز هم اگر آقایان توضیحاتی خواسته باشند عرض خواهم کرد.

رئیس- نظر دیگری در کلیات نیست؟ (اظهاری نشد) به ورود در شور مادۀ واحده رای می‌گیریم خانم‌ها و آقایانی که موافقند خواهش می‌کنم قیام فرمایند (اکثر برخاستند) تصویب شد. مادۀ واحده مطرح است نظری نیست؟ (اظهاری نشد) پیشنهادات رسیده قرائت می‌شود.

(بشرح زیر خوانده شد)

ریاست محترم مجلس شورای ملی

با نهایت احترام پیشنهاد می‌نماید در تبصره ۳ مادۀ واحده مربوط به اجازه خرید ۴۹% سهام شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه به شرح زیر اصلاح بشود.

• تبصرۀ ۳- تجدیدنظر در اساسنامه شرکت بنا به پیشنهاد وزارت کشور و وزارت دارایی و وزارت کار و امور اجتماعی و تصویب هیات وزیران انجام خواهد گرفت.

با تقدیم احترامات لازم، پدرامی- پورساطع- صالح شاخویی- نیاکان- عباس فروتن- حیدر صائبی- امیر احمدی- اخلاقی- سید علی صائب- اسدالله سلیمانی- صالحی- حقشناس- عبدالله جوانشیر- محدث‌زاده- حی- مبارکی- و چند امضای دیگر.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

محترما پیشنهاد می‌نماید در مادۀ یک خرید ۴۹% سهام شرکت واحد اتوبوسرانی مطالبات هر طلبکار به صورت رقم ذکر و روشن بشود که بابت چه بوده است تا مشخص باشد که ۴۹% سهام شرکت در مقابل چه مبلغی خریداری می‌شود.

با تقدیم احترامات- فرهادپور.

مقام محترم ریاست مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در تبصرۀ ۲ سطر دوم پس از جمله شرکت ملی نفت ایران عبارت (و سایر موسسات دولتی) حذف شود.

با تقدیم احترامات- فرهادپور.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌نماید در تبصرۀ ۲ مادۀ واحده لایحه اجازه خرید ۴۹ درصد سهام شرکت واحد جمله (سایر موسسات دولتی) حذف گردد.

با تقدیم احترام- ضیاء احمدی.

ریاست محترم مجلس شورای ملی

احتراما پیشنهاد می‌نماید در لایحه شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه و تبصرۀ ۲ مادۀ واحده به شرح زیر اصلاح شود.

• تبصرۀ ۲- شرکت واحد اتوبوسرانی تهران و حومه نسبت به دیونی که به وزارت دارایی و شرکت ملی نفت ایران دارد الی آخر- صائب

ریاست محترم مجلس شورای ملی

پیشنهاد می‌شود تبصره زیر به لایحه اتوبوسرانی اضافه شود.

• تبصرۀ ۱- تمام شرکت واحد اتوبوسرانی از تاریخ تصویب این قانون به: «شرکت اتوبوسرانی تهران» تبدیل شود.

با احترام- امان‌الله ریگی.

پیشنهاد می‌شود تجدیدنظر در اساسنامه شرکت با پیشنهاد وزارت کشور و وزارت کار، دارایی و تصویب کمیسیون مجلسین انجام خواهد گرفت.

مهندس معینی زند.

رئیس- لایحه و پیشنهادات برای شور دوم به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

- تقدیم یک فقره لایحه و دو فقره صورت دیون بلامحل به وسیله آقای معاون وزارت دارایی

۱۷- تقدیم یک فقره لایحه و دو فقره صورت دیون بلامحل به وسیله آقای معاون وزارت دارایی

رئیس- آقای قوام صدری بفرمایید.

قوام صدری (معاون وزارت دارایی)- با اجازه مقام محترم ریاست لایحه‌ای است راجع به واریز اسناد علی‌الحساب صندوق‌های دولتی و حساب‌های خزانه که برای رسیدگی تقدیم می‌شود.

رئیس- به کمیسیون‌های مربوط ارجاع می‌شود.

قوام صدری- صورتی است از دیون سال ۱۳۴۶ وزارت بهداری و ژاندارمری کل کشور که برای ارجاع به کمیسیون بودجه تقدیم می‌شود.

رئیس- به کمیسیون بودجه فرستاده می‌شود.

- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

۱۸- تعیین موقع جلسه بعد- ختم جلسه

رئیس- با اجازه خانم‌ها و آقایان جلسه امروز را ختم می‌کنیم جلسه آینده ساعت ۹ صبح روزپنج‌شنبه خواهد بود دستور جلسه بعداً به اطلاع نمایندگان محترم خواهد رسید.

(ساعت یک و بیست و پنج دقیقه بعد از ظهر جلسه ختم شد)

رئیس مجلس شورای ملی- مهندس عبدالله ریاضی.

- پرسش نمایندگان

۱۹- پرسش نمایندگان.

سؤال

ریاست معظم مجلس شورای ملی

خواهشمند است به دولت و جناب آقای وزیر کشور به قائم‌مقامی انجمن شهر تهران اطلاع فرمایید تا به عرض مجلس شورای ملی برسانند:

۱- از تاریخ تاسیس شرکت واحد اتوبوسرانی تا آخر سال ۱۳۴۶ میزان سرمایه‌گذاری دولت و شهرداری تهران در آن شرکت چه میزانی است؟

۲- آیا شرکت واحد اتوبوسرانی به مؤسسات خارجی بدهکار است یا خیر؟ و چنانچه بدهکار می‌باشد میزان آن چه مقدار است و بابت چه می‌باشد و مجوز دریافت آن چه بوده است؟

۳- سازمان بیمه‌های اجتماعی چقدر از شرکت واحد اتوبوسرانی بستانکار می‌باشد و جریمه تأخیر و دیرکرد آن چقدر است و مجوز وصول نکردن مطالبات خود چه بوده است؟

۴- آیا شرکت واحد سهم کارگران را از حق بیمه کسر کرده است یا خیر؟ اگر کسر کرده است آن را چه کرده است؟

۵- مطالبات شرکت نفت از شرکت واحد اتوبوسرانی چقدر می‌باشد؟

۶- بیلان تفصیلی شرکت واحد با قید حقوق و مزایا و پاداش مدیران و روسای مربوطه به عرض مجلس شورای ملی رسانده شود.

۷- چه ترتیبی اتخاذ شده که این شرکت به عنوان یک واحد اقتصادی سالم بدون ضرر و زیان به کار خود ادامه دهد؟

با تقدیم احترام- ناصر بهبودی.