مذاکرات مجلس سنا چهارشنبه ۲۶ شهریور ماه ۲۵۳۴ شاهنشاهی نشست ۳
| نمایندگان مجلس سنا در هفت دوره قانونگذاری | مذاکرات مجلس سنا هفتمین دوره قانونگذاری ۱۷ شهریور ماه ۲۵۳۴ تا ۲۲ بهمن ماه ۲۵۳۷ شاهنشاهی | قانون اساسی مشروطه |
مشروح مذاکرات مجلس سنا، دوره ۷
نشست : ۳
چهارشنبه ۲۶ شهریور ماه ۱۳۵۴
فهرست مطالب:
۱- تصویب صورت مجلس ۲- بیانات آقای رئیس به مناسبت آغاز سی و پنجمین سال سلطنت میمنت اثر اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر ۳- انتخاب کمیسیون‌های دوازده‌گانه دائمی ۴- ختم جلسه
مجلس ساعت ده صبح به ریاست آقای مهندس شریف‌امامی تشکیل شد.
- تصویب صورت مجلس
۱- تصویب صورت مجلس
رئیس- صورت مشروح مذاکرات روز دوشنبه بیست و چهارم شهریور ماه قبلاً طبع و توزیع شده است و ملاحظه فرموده‌اند اگر نظری هست خواهند فرمود نظری نیست؟ (اظهاری نشد) صورت جلسه قبل تصویب می‌شود.
اسامی غائبین جلسه قبل قرائت می‌شود.
غایب مسافر: آقای مهندس فروغی
- بیانات آقای رئیس به مناسبت آغاز سی و پنجمین سال سلطنت میمنت اثر اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر
۲- بیانات آقای رئیس به مناسبت آغاز سی و پنجمین سال سلطنت میمنت اثر اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر
رئیس- همکاران ارجمند استحضار دارند که دیروز مصادف با آغاز سی و پنجمین سال سالگرد سلطنت پر خیر و برکت و میمنت اثر شاهنشاه آریامهر رهبر اندیشمند ایران بود. چون امروز جلسه علنی داریم وظیفه خود می‌داند قبل از هر چیز، مختصری در این موضوع که محققاً مورد علاقه قلبی و باطنی ملت ایران است به استحضار سناتورهای گرامی برسانم.
اگر نظری به گذشته نه چندان دور بیندازیم می‌بینیم شاهنشاه محبوب ما، روز ۲۵ شهریور ۱۳۲۰ یعنی در بحرانی‌ترین ایام که همه نقاط حساس کشور در اشغال ارتش متفقین درآمده بود، و ارث تاج و تخت کشوری شدند که در اثر مداخلات بیگانگان و بیگانه پرستان شیرازه همه امور از تمام جهات از هم گسیخته و اختلالات و بی‌نظمی‌های عجیب، قحطی و گرسنگی و بیماری و هرج و مرج در هر گوشه حکمفرما بود، با بیانی واضح‌تر باید گفت که آن روزها در اثر اشغال کشور رشته کلیه سازمان‌های منظمی را که رضاشاه کبیر با همت و خون و دل به وجود آورده بود یکباره از هم گسیخته شد، وضع ادارات در هم ریخت آثار هرج و مرج و نابسامانی در کلیه امور و شئون اعم از سیاسی و اقتصادی و اجتماعی پدیدار گشت و میدان برای فعالیت خائنان و اجنبی‌پرستان و ماجراجویان خالی شد، و هیولای ارتجاع سیاه و سرخ بر زندگی مردم سخت سایه افکند و نگرانی‌ها و ناراحتی‌ها و بی‌نظمی‌ها به همراه قحطی و ناامنی افزایش یافت. در این موقع کسی که بیش از همه از این اوضاع و احوال ناگوار رنج می‌برد. پادشاه جوان و دلسوز ما بود که در عنفوان جوانی در مقابل کوهی از مشکلات مسئولیت خطیر سلطنت را به عهده داشت. (صحیح است)
شاهنشاه که در یکی از مترقی‌ترین ممالک اروپایی با تمدن عالی و دموکراسی ریشه‌دار و افکاری انسانی و علاقه به آزادی و رفاه طبقات، تعلیم و تربیت یافته بود نمی‌توانست شاهد این وضع ناگوار باشد و از همان روز اول با عزمی راسخ و قاطع تصمیم گرفتند که با همه موانع و مشکلات و دشواری‌ها مبارزه نمایند و پس از رهایی کشور از چنگال بیگانگان که خیالاتی خام در سر داشتند سنت‌های کهنه و فرسوده و فساد و بدبختی و فقر و تضاد و تناقضات بی‌عدالتی و تبعیض‌ها و نابرابری‌های اجتماعی را از میان ببرند و راه‌ها را از هر جهت برای ترقی و تعالی و سعادت و رفاه بهبود زندگی ملت خویش هموار سازند (صحیح است).
منویات بلند و افکار انسانی و بشردوستانه شاهنشاه یکی پس از دیگری در طول سال‌های سلطنت به مرحله اجرا درآمد و در اثر حسن‌تدبیر و درایت و موقع‌شناسی و تشخیص صحیح رهبر اندیشمند ما، هر سال به تناسب زمان و امکانات گامی رو به پیش برداشته شد (صحیح است).
نشیب و فرازها پشت سر قرار گرفت، با پیروزهای درخشان و بنیانگذاری جنبش عمیق و مثبت ملی در راه ترقی و تکامل، افق‌های روشن پدیدار گشت و ملیت و موجدیت و سنت‌های گران‌قدر ملت کهن ما از سقوط در مخاطره‌آمیزترین سراشیب تاریخ نجات داده شد و به خوبی زمینه را برای انقلاب شاه و ملت آماده ساخت و این آرزوی ملی در بهمن ماه ۱۳۴۱ تحقق یافت.
تحولات عمیقی که اصول انقلاب اجتماعی ما به وجود آورد آن قدر عظیم و حائز اهمیت است که برای تشریح و توضیح آن ساعت‌ها و روزها وقت لازم است. (صحیح است).
به طور خلاصه باید گفت در اثر اجرای این اصول اجتماع ما دگرگون شد، محرومیت‌ها، نابرابری‌ها و تبعیض‌ها از میان رفت و سیر ترقی کشور ما را با پیشرفته‌ترین تحولات دنیای مترقی امروز منطبق ساخت و آثار و نتایج مثبتی به دست آمد و هر سال از سال پیش گامی سریع‌تر و مثبت‌تر برداشته شد و در نتیجه به پیشرفت‌های همه جانبه‌ای از لحاظ اجتماعی، اقتصادی و صنعتی و فرهنگی نائل آمدیم. (صحیح است).
شاهنشاه در طی این سی و چهار سال سلطنت تمام مساعی و کوشش و اهتمام خود را با فداکاری و علاقه کامل در راه ترقی کشور و سعادت ملت به کار بردند و با صرف بهترین ایام جوانی توانستند بر همه مشکلات فائق آیند و از هر حیث موجبات پیشرفت و ترقی را در زمینه‌های مادی و معنوی که موجب شگفتی جهانیان است فراهم فرمایند و کشور را در صحنه بین‌المللی به مقامی والا و بالا برسانند. (صحیح است).
اینک که ملت ایران با برگزاری آیین‌ها و جشن‌های ویژه مراتب حق‌شناسی و سپاسگزاری خود را نسبت به شاهنشاه دلسوز و فداکار خود ابراز داشته و می‌دارد وظیفه خود می‌داند که به مناسبت آغاز سی و پنجمین سالگرد سلطنت میمنت اثر شاهنشاه از طرف خود و نمایندگان مجلس سنا، همچنین به نمایندگی قاطبه مردم، این روز فرخنده را که بسیار گرامی است و در تاریخ ایران نقطه عطفی به شمار می‌رود، به پیشگاه شاهنشاه ترقیخواه که موجبات این همه عظمت و سربلندی و افتخار را برای ما فراهم فرموده‌اند، تبریک و تهنیت عرض کند و از خداوند بزرگ دوام عمر و بقاء سلطنت پرخیر و برکتش را مسألت نماید. (احسنت- احسنت).
- انتخاب کمیسیون‌های دوازده گانه دائمی
۳- انتخاب کمیسیون‌های دوازده گانه دائمی
رئیس- آقای تجدد فرمایشی دارید بفرمایید.
تجدد- بنده خواستم از همکاران محترم تقاضا کنم که نام مرا از عضویت در کمیسیون دارایی خط بزنند البته همه آقایان علاقه داشتند که من در کمیسیون دارایی عضویت داشته باشم ولی متأسفانه گرفتاری من طوری است که نمی‌توانم در بیش از یک کمیسیون شرکت داشته باشم.
رئیس- آقای جلیلی فرمایشی دارید بفرمایید.
جلیلی- بنده ضمن عرض تشکر از عنایتی که در جلسه قبل سناتورهای محترم نسبت به بنده فرمودند و مرا رهین منت احسان خویش ساختند با اظهار تشکر خواشتم استدعا بکنم که چون بنده عضو هیأت رئیسه هستم و در کمیسیون کشور م داوطلب می‌باشم مرا از عضویت در کمیسیون دارایی معاف بفرمایند و نام بنده را در آن لیست خط بکشند و فقط برای کمیسیون کشور انتخاب فرمایند.
رئیس- آقای علامه‌وحیدی فرمایشی داشتید؟
علامه‌وحیدی- چون تخصص بنده در حقوق اسلامی است و ملزم هستم که در یک کمیسیون عضویت داشته باشم خواستم از همکاران محترم استدعا کنم که اظهار لطف بفرمایند که فقط در کمیسیون دادگستری باشم و نام بنده را در کمیسیون راه ننویسند.
رئیس- فهرست‌ها را که من نگاه کردم دیدم که در بعضی از کمیسیون‌ها تعداد داوطلبان بیشتر از تعدادی است که در آیین‌نامه پیش‌بینی شده است آقایان باید توجه داشته باشند که حداکثر تعدادی که در یک کمیسیون می‌توانند عضویت پیدا بکنند مثلاً نه نفر تا یازده نفر یا هفت نفر تا نه نفر می‌باشد اگر اوراقی که بین سناتورهای محترم توزیع شده است و در آن اوراق اسامی دواطلبان است و باید در گلدان بیندازند آن عده‌ای که زائد بر تعداد پیش‌بینی شده است حذف خواهند فرمود مثلاً اگر قرار است یازده نفر در کمیسیونی عضویت داشته باشند و پانزده نفر نوشته شده است فقط یازده نفر انتخاب خواهد شد لذا سناتورهای محترم می‌توانند اسامی آقایانی را که علاقمند نیستند که در کمیسیونی باشند آن را حذف کنند و باید به این نکته هم توجه باشند که هر سناتوری در بیش از دو کمیسیون نمی‌تواند عضویت داشته باشد این نکات را خواستم یادآوری کنم که بعداً اشکالی پیش نیاید. البته عضویت کمیسیون برنماه مشمول این قسمت از آیین‌نامه نیست و سناتورهای می‌توانند علاوه بر عضویت کمیسیون برنامه مشمول ایتن قسمت از آیین‌نامه نیست و سناتورها می‌توانند علاوه بر عضویت دو کمیسیون، در کمیسیون برنامه نیز عضویت داشته باشند.
آقای جلیلی و آقای مسعودی بفرمایند و سه نفر را به قید قرعه برای نظارت انتخاب کنند.
( در این هنگام آقایان جلیلی و مسعودی از منشیان در محل نطق حاضر شدند و اقتراع به عمل آمد و آقایان تیمسار دریابد رسایی و جلیلوند و دها به قید قرعه برای نظارت در اخذ آراء انتخاب شدند و سناتورها به شرح زیر رأی دادند:)
رأی دهندگان آقایان: جناب مهندس شریف‌امامی، دکتر سید محمد سجادی، دکتر آشتیانی، اشرف‌احمدی، تیمسار اسفندیاری، پروفسور جمشید اعلم، حسن اکبر، بوشهری، بهادری، دکتر بینا، تیمسار سپهبد پالیزبان، پرویزی، تجدد، تربتی، جعفری، جلالی نائینی، جلیلوند، بانو جهانبانی، سرلشکر جهانبانی،جلیلی، دکتر حجازی، خزیمه‌اعلم، دشتی، دها، سرلشکر دیلمی، ذوالفقاری، تیمسار دریابد رسایی، رضایی، محسن رئیس، شادمان، مهندس صادق، دکتر صالح، دکتر صدیق، تیمسار صفاری، دکتر ضیایی، علامه‌وحیدی، کوروس، مهندس گنجی، فاضل سرجویی، لاجوردی، دکتر مرشد، دکتر مژدهی، مسعودی، بانو دکتر مصاحب، دکتر مصباح‌زاده، سرلشکر مطبوعی، موسوی، مولوی، مهدوی، دکتر ناتل خانلری، میر مطهری، دکتر نواب، نیک‌پور، تیمسار سپهبد ورهرام، یارافشار، یزدان‌پناه.
- ختم جلسه
۴- ختم جلسه
رئیس- چون استخراج آراء به طول می‌انجامد لذا تنفس کوتاهی می‌دهیم تا آقایان هیأت نظار با کمک آقایان تندنویسان آراء را استخراج کنند و سپس جلسه را تشکیل می‌دهیم تا نتیجه به اطلاع برسد جلسه به عنوان تنفس ختم می‌شود (ساعت ده و نیم صبح، جلسه به عنوان تنفس ختم شد و مجدداً ساعت یازده تشکیل شد.)
رئیس- هیأت نظار، آراء مأخوذه را استخراج کردندکه نتیجه آن قرائت می‌شود.
(نتیجه آراء به شرح زیر به وسیله آقای جعفری قرائت شد:)
ریاست محترم مجلس سنا
هیأت نظار استخراج آراء کمیسیون‌ها مرکب از آقایان:
جلیلی- مسعودی- تیمسار دریابد رسایی- جلیلوند و دها در جلسه روز چهارشنبه ۲۶ شهریور ماه ۱۳۵۴ آراء مأخوذه کمیسیون‌های دائمی را به شرح زیر استخراج و اعلام می‌دارد:
کمیسیون شماره ۱
مربوط به امور وزارت امور خارجه- شامل ۹ تا ۱۱ عضو
۱- جناب آقای دشتی
۲- جناب آقای بوشهری
۳- جناب آقای خزیمه‌اعلم
۴- جناب آقای ذوالفقاری
۵- جناب آقای محسن رئیس
۶- جناب آقای مرشد
۷- جناب آقای یارافشار
۸- جناب آقای تجدد
۹- جناب آقای دکتر آشتیانی
۱۰- جناب آقای پروفسور جمشید اعلم
۱۱- جناب آقای دکتر بینا
کمیسیون شماره ۲
مربوط به امور وزارت امور وزارت جنگ- شامل ۵ تا ۷ عضو
۱- تیمسار سرتیپ دکتر اسفندیاری
۲- تیمسار سپهبد پالیزبان
۳- تیمسار سرلشکر جهانبانی
۴- تیمسار دریابد رسایی
۵- تیمسار سرلشکر مطبوعی
۶- تیمسار سپهبد ورهرام
۷- تیمسار سرلشکر دیلمی رزم‌خواه
کمیسیون شماره ۳
مربوط به امور وزارت دادگستری- قوانین استخدامی و پیشنهادهای اصلاحی راجع به آیین‌نامه داخلی مجلس سنا
شامل ۵ تا ۹ عضو
۱- جناب آقای جلالی‌نائینی
۲- جناب آقای علامه‌وحیدی
۳- جناب آقای فاضل سرجویی
۴- جناب آقای دکتر مصباح‌زاده
۵- جناب آقای میرمطهری
۶- جناب آقای دکتر سید محمد سجادی
۷- جناب آقای اشرف احمدی
۸- جناب آقای عماد تربتی
کمیسیون شماره ۳
مربوط به امور وزارت اقتصادی و دارایی- بودجه کل کشور
شامل ۵ تا ۹ عضو
۱- جناب آقای بوشهری
۲- تیمسار صفاری
۳- جناب آقای دکتر سید مححمد سجادی
۴- جناب آقای دها
۵- جناب آقای لاجوردی
۶- جناب آقای مسعودی
۷- جناب آقای شادمان
۸- جناب آقای موسوی
۹- جناب آقای مهندس گنجی
ضمناً جناب آقای دکتر یزدان‌پناه ۲۴ رأی داشتند.
کمیسیون شماره ۵
مربوط به امور وزارتخانه‌های صنایع و معادن- بازرگانی- کار و امور اجتماعی
شامل ۷ تا ۹ عضو
۱- جناب آقای مهندس شریف‌امامی
۲- جناب آقای لاجوردی
۳- جناب آقای دکتر ضیایی
۴- جناب آقای کوروس
۵- جناب آقای شادمان
۶- جناب آقای مسعودی
۷- جناب آقای اشرف‌احمدی
۸- جناب آقای علی رضایی
۹- جناب آقای معدوی
ضمناً جنابان آقایان نیک‌پور ۳۱ رأی و نمازی ۱۴ رأی داشتند.
کمیسیون شماره ۶
مربوط به امور وزارتخانه‌های کشاورزی و منابع طبیعی- نیرو- تعاون و امور روستاها
شامل ۷ تا ۹ عضو
۱- جناب آقای حسن اکبر
۲- تیمسار پالیزبان
۳- جناب آقای جلیلوند
۴- تیمسار دیلمی
۵- جناب آقای فاضل سرجویی
۶- جناب آقای موسوی
۷- تیمسار سپهبد ورهرام
۸- جناب آقای یارافشار
۹- جناب آقای بهادری
ضمناً جناب آقای محمدعلی مهدوی ۱۶ رأی داشتند.
کمیسیون شماره ۷
مربوط به امور وزارتخانه‌های فرهنگ و هنر- آموزش و پرورش- اطلاعات- علوم و آموزش عالی و سازمان اوقاف
شامل ۹ تا ۱۱ عضو
۱- سرکار بانو جهانبانی
۲- جناب آقای دکتر صالح
۳- جناب آقای رضا جعفری
۴- جناب آقای دکتر صدیق
۵- سرکار بانو دکتر مصاحب
۶- جناب آقای مهندس صادقی
۷- جناب آقای دکتر خانلری
۸- جناب آقای مهندس فروغی
۹- جناب آقای دکتر حجازی
۱۰- جناب آقای رسول پرویزی
۱۱- جناب آقای دکتر مژدهی
ضمناً آقایان پروفسور جمشید اعلم ۳۱ رأی و دکتر بینا ۲۵ رأی و جلالی نائینی ۲۲ رأی و دکتر مولوی ۲۹ رأی و نواب ۲۴ رأی داشتند.
کمیسیون شماره ۸
مربوط به امور وزارتخانه‌های پست و تلگراف و تلفن- راه و ترابری مسکن و شهرسازی
شامل ۵ تا ۹ عضو
۱- جناب آقای جلیلوند
۲- تیمسار سرلشکر جهانبانی
۳- جناب آقای مهندس گنجی
۴- تیمسار سرلشکر مطبوعی
۵- جناب آقای کوروس
۶- جناب آقای رسول پرویزی
۷- جناب آقای نیک‌پور
ضمناً جنابان آقایان عنایت‌اله نصیری ۳۵ رأی و علامه‌وحیدی ۳۲ رأی داشتند.
کمیسیون شماره ۹
مربوط به امور عرایض و مرخصی‌ها و محاسبات مجلس سنا
شامل ۵ تا ۹ عضو
۱- سرکار بانو جهانبانی
۲- جناب آقای بهادری
۳- جناب آقای دکتر مولوی
۴- جناب آقای خزیمه‌اعلم
۵- جناب آقای جلالی‌نائینی
کمیسیون شماره ۱۰
مربوط به امور وزارت کشور
شامل ۵ تا ۷ عضو
۱- جناب آقای عماد تربتی
۲- تیمسار دیلمی
۳- جناب آقای ذوالفقاری
۴- جناب آقای صادق
۵- تیمسار صفاری
۶- جناب آقای نصیری
۷- جناب آقای جلیلی
ضمناً جنابان آقایان جلالی‌نائینی و موسوی هر کدام یک رأی داشتند.
کمیسیون شماره ۱۱
مربوط به امور سازمان برنامه- شامل ۱۸ عضو
۱- جناب آقای بهادری
۲- جناب آقای عماد تربتی
۳- تیمسار دریابد رسایی
۴- تیمسار سرلشکر مطبوعی
۵- جناب آقای دکتر مولوی
۶- جناب آقای دکتر یزدان‌پناه
۷- جناب آقای رضا جعفری
۸- جناب آقای حسین دها
۹- جناب آقای دکتر ضیایی
۱۰- جناب آقای مهندس گنجی
۱۱- جناب آقای دکتر خانلری
۱۲- جناب آقای علی رضایی
۱۳- جناب آقای شادمان
۱۴- جناب آقای علامه‌وحیدی
۱۵- جناب آقای دکتر علی‌اکبر بینا
۱۶- جناب آقای موسوی
۱۷- جناب آقای دکتر جهانشاه صالح
۱۸- جناب آقای لاجوردی
کمیسیون شماره ۱۲
مربوط به امور وزارت بهداری- رفاه اجتماعی
شامل ۵ تا ۹ عضو
۱- جناب آقای دکتر آشتیانی
۲- جناب آقای دکتر حجازی
۳- جناب آقای دکتر جهانشاه صالح
۴- جناب آقای پروفسور عدل
۵- جناب آقای دکتر مرشد
۶- سرکار بانو دکتر مصاحب
۷- جناب آقای دکتر مقتدر مژدهی
۸- جناب آقای دکتر مولوی
۹- جناب آقای نواب
رئیس- از خانم‌ها و آقایانی که در کمیسیون‌های مختلف انتخاب شده‌اند تقاضا می‌شود که بعد از جلسه کمیسیون‌ها را تشکیل بدهند و برای هر کمیسیون یک رئیس، یک نایب رئیس، یک مخبر و دو نفر منشی انتخاب بکنند که تشکیلات کمیسیون‌ها هم تمام بشود ضمناً به استحضار می‌رساند که قرار است فردا ساعت یازده هیأت رئیسه مجلسین جلسه‌ای تشکیل بدهند و پاسخ فرمایشات اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر را که عریضه جوابیه مجلسین خواهد بود تهیه بکنیم و در جلسه خصوصی بررسی و منقح شود و بعد که در جلسه علنی به طور رسمی مورد تأیید قرار گرفت، به شرف عرض خواهد رسید.
امید می‌رود که در اوئل هفته آتیه این کار صورت بگیرد و به این ترتیب مجلسین رسماً آماده کار خواهند شد.
اینک جلسه را ختم می‌کنیم خواهش می‌کنم که انتخابات کمیسیون‌ها را شروع بفرمایند.
(ساعت ۱۱ و ۳۰ دقیقه صبح جلسه ختم شد)
رئیس مجلس سنا- مهندس جعفر شریف‌امامی