قانون سازمان وزارت بهداری

مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری چهاردهم

تصمیم‌های مجلس مجلس شورای ملی مجموعه قوانین دوره قانونگذاری چهاردهم

قوانین بودجه مصوب مجلس شورای ملی

قانون سازمان وزارت بهداری - مصوب کمیسیون بهداری ۲۲ آذر ماه ۱۳۲۴

فصل اول ماده اول - سازمان مرکزی وزارت بهداری به شرح زیر است: ۱ - حوزه وزارتی. ۲ - شورای عالی بهداشت. ۳ - بنگاه پاستور. ۴ - اداره کل امور اداری. ۵ - اداره کل بازرسی. ۶ - اداره کل فنی. ماده دوم - حوزه وزارتی مشتمل است بر وزیر بهداری و معاون وزارت بهداری و دفتر وزارتی به ضمیمه دارالترجمه. ماده سوم - وظایف وزیر بهداری: وزیر بهداری مسئول تأمین بهداشت عمومی کشور بوده و نظارت در تمام کارهای مربوطه به بهداشت عمومی داشته و هر اقدامی که برای حفظ و وقایع‌سلامت عمومی مقتضی بداند به عمل خواهد آورد و مسئولیت نهایی به عهده وزیر بهداری است و اختیارات کامل در هر نوع از امور بهداری خواهدداشت در موقع احتیاج می‌تواند اختیارات لازمه به صاحبمنصبان و مدیران کل وزارت بهداری برای حسن جریان امور تفویض نماید. ماده چهارم - وظایف معاون وزارت بهداری: معاون وزارت بهداری در تحت نظر وزیر بهداری به نحوی که وزیر دستور می‌دهد در طرح و نقشه‌های لازم و تنظیم امور به وزیر بهداری مساعدت‌خواهد کرد و در غیاب وزیر امور وزارتخانه را به جریان خواهد گذاشت. ماده پنجم - وظایف دفتر وزارتی: وظایف دفتر وزارتی و دارالترجمه را وزیر بهداری بر حسب آیین‌نامه معین خواهد کرد. ماده ششم - وظایف شورای عالی بهداشت: شورای عالی بهداشت مشاوره در امور مهمه مربوط به بهداشت کشور خواهد نمود. ریاست شورای عالی بهداشت همیشه با وزیر بهداری و در غیاب اوبا معاون وزارت بهداری است آیین‌نامه شورای عالی بهداشت از طرف وزارت بهداری تهیه و پس از تصویب کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی به‌موقع اجرا گذارده خواهد شد. ماده هفتم - بنگاه پاستور طبق مقررات تحت نظر و دستور وزارت بهداری انجام وظیفه خواهد نمود و آیین‌نامه‌های مربوط به آن پس از تصویب‌کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی به موقع اجرا گذارده خواهد شد. ماده هشتم - اختیارات ادارات کل مرکزی: ادارات کل مرکزی عبارت از سه اداره کل است که هر یک تحت نظر یک مدیر کل اداره خواهد شد. این ادارات در کارهای جاری به نحوی که از طرف وزیر بهداری معین می‌شود دارای اختیارات بوده و در مسائل مهم و کارهای اتفاقی و مسایل مربوط به‌خط مشی وزارتخانه به وزیر بهداری مراجعه خواهد کرد - ولی در هر حال ادارات کل مکلفند به طور فهرست مقام وزارت و معاونت را از جریان امورمستحضر دارند. ماده نهم - سازمان و وظایف اداره کل بازرسی: این اداره مشتمل است بر دو اداره: ۱ - اداره بازرسی مرکز. ۲ - اداره بازرسی ولایات. اداره کل بازرسی دارای عده کافی بازرس در مرکز و در ولایات خواهد بود که لااقل هر سه ماه یک بار کلیه عملیات سازمانهای وزارت بهداری را در مرکزو ولایات بازرسی خواهند کرد. اداره کل بازرسی ممکن است دارای چند نفر بازرس ویژه بوده که تحت نظر مستقیم وزیر بهداری انجام وظیفه نمایند. در بودجه وزارت بهداری اعتبار مخصوصی به اسم اعتبار مخفی که مبلغ آن از پانصد هزار ریال تجاوز ننماید در اختیار وزیر بهداری گذشته خواهد شدکه در مواقع لزوم بتواند بازرسیهای مخفی به عمل آورد. ماده دهم - اداره امور اداری. اداره کل امور اداری دارای چهار اداره خواهد بود: ۱ - کارگزینی. ۲ - حسابداری. ۳ - کارپردازی. ۴ - نگاهداری ابنیه و اثاثیه و تعمیرات و ساختمان. ماده یازدهم - وظایف اداره کارگزینی: وظایف این اداره عبارت خواهد بود از مراقبت و رعایت مقررات مربوطه به استخدام کلیه کارمندان وزارت بهداری و تعیین مشخصات و سوابق‌اشخاص برای تعیین شغل و تغییر مأموریت و مرخصیها و محاکمات و مطالعه در بهبودی و رفاه حال مستخدمین و پیشنهاد به مقام وزارت. ماده دوازدهم - وظایف اداره حسابداری - وظایف این اداره عبارت است از: اول - کلیه پرداختهای مصوبه در حدود بودجه. دوم - نگاهداری حساب کلیه پرداختها و نظارت در جمیع امور مالی طبق قوانین مقرره. سوم - گزارش ماهیانه به مقام وزارت از وجوه پرداخت شده و موجودی نسبت به هر یک از اقلام بودجه. ماده سیزدهم - وظایف اداره کارپردازی: وظیفه اداره کارپردازی عبارت است از کلیه خریدهای لازم و تهیه احتیاجات و داروی وزارت بهداری (‌غیر از مواردی که خرید و تهیه آن باید به وسیله‌بنگاه کل کارپردازی کشور انجام شود) طبق پیشنهادات ادارات مربوطه در حدود بودجه مصوبه. ماده چهاردهم - وظایف اداره نگاهداری ابنیه و تعمیرات و ساختمان. وظایف این اداره عبارت خواهد بود از نظارت و حفاظت و تعمیر کلیه ابنیه و عمارات و اثاثیه متعلقه به وزارت بهداری و تهیه نقشه‌های مربوطه ونظارت در کلیه ساختمانهای جدید غیر از آن چه باید به وسیله بنگاه کارپردازی کل کشور انجام گردد. ماده پانزدهم - اداره کل فنی - این اداره کل شامل ده اداره‌است: ۱ - اداره تبلیغات و انتشارات و تعالیم بهداشتی. ۲ - اداره نظارت در امور بهداری شهرداریها. ۳ - اداره مراقبت و جلوگیری از بیماریهای واگیر. ۴ - اداره بهداشت و حمایت کودکان و مادران. ۵ - اداره امور قرنطینه‌ها. ۶ - اداره تنظیم امور پزشکی. ۷ - اداره امور بیمارستانها و درمانگاهها و آزمایشگاهها. ۸ - اداره دارویی نظارت در ادویه مخدره و جلوگیری از تقلبات در اغذیه و دارو. ۹ - اداره آمار بهداشتی. ۱۰ - اداره مطالعه و طرح‌ریزی و بنگاه بهداشت. ماده شانزدهم - وظایف اداره تبلیغات و انتشارات و تعالیم بهداشتی: اداره تبلیغات و انتشارات و تعالیم بهداشتی همواره اهالی را از اصول بهداشت عمومی و شخصی و طرز جلوگیری از ابتلای بیماریهای واگیر مطلع‌خواهد نمود. ماده هفدهم - وظایف اداره نظارت در امور بهداری شهرداریها به قرار زیر است: ۱ - مساعدت به بهداری شهرداریها از حیث فنی و نظارت در عملیات و مؤسسات بهداری شهرداری به خصوص در موارد زیر: الف - نسبت به آب مشروب و فاضلاب و مساعدت در گذراندن قوانین و تصویب نقشه‌های بهداشتی از نظر فنی و مساعدت در تهیه وجه لازم. ب - بازرسی در امور بهداشتی و وضع مقررات بهداشتی به طور نمونه و مساعدت در تصویب آنها به وسیله مقامات مربوطه و نظارت در اموربازرسی بهداشت اشخاصی که متصدی فروش اغذیه و اشربه هستند که به طور صحت این بازرسی انجام گیرد و نظارت در بازرسی سلمانیها - حمامیها- داروخانه‌ها - تآتر و سینماها - کارخانجات و اماکن عمومی و زندانها و غیره که از طرف شهرداری به عمل می‌آید. ۲ - نظارت و بازرسی در امور بیمارستانها و درمانگاهها و آزمایشگاههای کل کشور (‌اعم از خصوصی و ملی و دولتی) ماه هیجدهم - وظایف اداره جلوگیری از بیماریهای واگیر - این اداره مشتمل بر هشت دایره خواهد بود: ۱ - دایره جلوگیری از مالاریا: وظیفه این دایره مطالعه دائمی راجع به ابتلای به مالاریا و اقدامات لازم برای مبارزه با آن و تهیه وسایل تربیت کارمندان برای مبارزه عملی با مالاریا وتهیه طرحهای جدید و نظارت در اجرای عملیات مزبور. ۲ - دایره جلوگیری و رفع بیماریهای تیفوس - وظایف این دایره نظارت دائمی راجع به مبتلایان تیفوس است مادامی که این بیماری در کشوروجود دارد و اقدامات لازم فوری برای جلوگیری از شیوع آن در شهرها و دهات با کمک بهداری شهرداری و تشریک مساعی با انجمن مبارزه با تیفوس واستفاده از وجود درمانگاههای سیار. ۳ - دایره مبارزه با بیماریهای روده: نظر به این که بیماریهای تیفوئید و وبا و اسهال خونی و کرمها بیشتر به وسیله آلودگی آب به هر نوع منتشر می‌شود و وظیفه این دایره کمک برای تهیه‌آب مشروب و تهیه مجاری فاضلاب در دهات و قصباتی که فاقد شهرداری می‌باشند. ۴ - دایره تلقیحات - وظیفه این دایره نظارت و فراهم نمودن وسایل تلقیح کلیه اطفال بر ضد دیفتری و تلقیح کلیه اهالی بر ضد آبله و حصبه و شبه‌حصبه و در مواقع ضرورت تهیه وسایل تلقیح بر ضد سایر بیماریهای واگیر. ۵ - دایره جلوگیری از بیماریهای آمیزشی - این دایره مکلف است علاوه بر مساعدت با شهرداریها جهت تأسیس مراکز معالجه و جلوگیری از این‌بیماریها در شهرها در تأسیس نظیر چنین مراکز در دهات نیز اقدام نماید. ۶ - دایره جلوگیری از تراخم - وظیفه این دایره عبارت است از مطالعه دائمی راجع به ابتلای تراخم و هدایت و نظارت در مؤسسات مربوطه در خصوص‌جلوگیری و معالجه این بیماری و در موقع لزوم از بهداریهای شهرداریها و درمانگاههای سیار استفاده خواهد نمود. ۷ - دایره جلوگیری از بیماری سل - وظیفه این دایره مبارزه عمومی با بیماری سل و تشخیص به موقع بیماری و مجزا نمودن و معالجه بیماران وخصوصاً اطفال و بستری نمودن بیماران سخت در آسایشگاهها و بیمارستانها و مطالعه دائم راجع به این بیماری و سعی در تأسیس ساناتوریم‌ها ودرمانگاهها و تشریک مساعی با سایر مؤسسات بهداشتی مسلولین است. ۸ - دایره جلوگیری از بیماری جذام - وظیفه این دایره جمع‌آوری عده مبتلایان به جذام و تهیه وسایل لازم برای معالجه و جلوگیری از بیماری وتهیه لوایح قانونی راجع به اجرای وسایل استحفاظی و ایجاد درمانگاه و جذامی‌خانه‌ها برای مجزا داشتن مجذومین ماده نوزدهم - اداره بهداشت و حمایت کودکان و مادران و جلوگیری از تلفات اطفال: وظایف این اداره عبارت است از ایجاد درمانگاهها برای دادن‌دستور به مادران قبل از وضع حمل و بعد از وضع حمل و تأسیس درمانگاهها برای معاینه کودکان سالم و بهداشت کودکان دبستانها و همچنین کلیه‌اقداماتی که مربوط به کاستن عده مبتلایان و عده متوفیات کودکان و مادران قبل از زایمان و بعد از زایمان باشد و کمک مادی و معنوی به بنگاههایی که‌برای این منظور تأسیس شده و می‌شوند. ماده بیستم - اداره قرنطینه‌ها - وظیفه این اداره عبارت است از: ۱ - تأسیس و نگاهداری قرانطینه‌های دریایی و مرزی و هوایی و دادن پیشنهادات لازم برای تغییر در قوانین و مقررات مربوط به قرنطینه‌ها ونظارت در وظایف عملیات رؤسای قرانطینه‌ها و رسیدگی به امور کلیه قرانطینه‌ها. ۲ - تأسیس قرانطینه‌های داخلی در مواقع ضرورت و نظارت در قرنطینه‌های بهداری شهرداری‌ها و عملیات آنها. ماده بیست و یکم - اداره تنظیم امور پزشکی: این اداره در کار پزشکان و دندانسازان و قابله‌ها و پزشکیاران و پرستاران و داروسازان نظارت خواهدکرد و همچنین در اجرای کلیه قوانین و مقررات مربوطه به صدور پروانه و وظایف صنفی طبقات مذکور و مجازات متخلفین نظارت نموده و مسئول‌صدور پروانه شغل برای هر یک از طبقات مذکور فوق و اجرای مقررات مربوطه می‌باشد به علاوه مطالعه و پیشنهاد لوایح قانونی مربوط به امور مذکوردر این ماده به عهده اداره تنظیم امور پزشکی است. تبصره الف - برای رسیدگی به وظایف صنفی طبقات مذکور و مجازات متخلفین در وزارت بهداری یک محکمه پنج نفری تشکیل خواهد شد که اعضاء آن‌به ترتیب زیر تعیین خواهد شد: ۱ - دو نفر از طرف وزارت بهداری. ۲ - دو نفر از پزشکان غیر موظف که هرساله به وسیله کلیه پزشکان انتخاب می‌شوند. ۳ - نفر پنجم با توافق نظر چهار نفر نامبرده بالا انتخاب خواهد شد. ب - آیین‌نامه مربوط به این محکمه را وزارت بهداری تهیه و به تصویب هیأت وزیران خواهد رساند. ماده بیست و دوم - اداره امور بیمارستانها و آزمایشگاهها و درمانگاهها: این اداره مسئول نظارت کلیه بیمارستانها و درمانگاهها و آزمایشگاههای تابع وزارت بهداری بوده و کمک و راهنمایی لازم برای توسعه و تکمیل آنهاخواهد نمود. ماده بیست و سوم - اداره آمار بهداشتی: این اداره مواظب خواهد بود که آمار صحیح و به موقع از عده مبتلایان و متوفیات که از بهداری استانها می‌رسد طبقه‌بندی و تجزیه و مرتب نموده وخطوط نمودار (‌گرافیک) آنها را رسم و اطلاعات لازم را به دول ذینفع طبق مقررات صحی مجمع بین‌المللی و مؤسسات داخلی کشور و ادارات مختلفه‌وزارت بهداری که لازم باشد بدهد. ماده بیست و چهارم - اداره مطالعه و طرح‌ریزی و بنگاه بهداشت. وظایف این اداره عبارت است از: ۱ - ایجاد یک آزمایشگاه برای آزمایش و تحقیقات و تعلیم و تربیت پزشکان در امور بهداشت. الف - امتحان ادویه و مواد غذایی از حیث خالص بودن و نداشتن عوامل مضره. ب - تحقیق مسائل مربوط به جلوگیری یا معالجه بیماری. ۲ - بررسی در وضع تغذیه - عادات تغذیه و مواد غذایی موجوده با عطف توجه مخصوص نسبت به کودکان و اطفال. ۳ - بررسی نیازمندیهای بهداشتی کشور و پیشنهادات نسبت به توسعه برنامه وزارت بهداری. فصل دوم - سازمان بهداریهای ولایات ماده بیست و پنجم - در هر استان در مقر استانداری یا در هر ناحیه بهداشتی که تقسیمات آن را وزارت بهداری با تصویب هیأت وزیران تعیین‌خواهد نمود یک رییس بهداری معین می‌گردد که مسئول حوزه مأموریت خود بوده و بهداری استان یا ناحیه بهداشتی را به نحوی که از طرف وزیربهداری معین می‌شود اداره نماید و فقط در موارد مهم و مسائل مربوطه به خط مشی به وزارت بهداری مراجعه خواهد کرد. رییس بهداری استان یا ناحیه بهداشتی اجازه خواهد داشت که مراسلات مربوط به حوزه مأموریت خود را امضاء نماید و دارای بایگانی و دفتری که‌مرکب از رییس دفتر و عده کافی ماشین‌نویس و منشی و ثبات و بایگان باشد خواهد بود. ادارات تابعه بهداری استان یا ناحیه بهداشتی و درمانگاههای‌سیار و کلیه رؤسای بهداری شهرستانها و بخشها و مأمورین تلقیح تحت نظر بهداری همان استان یا ناحیه بهداشتی خواهد بود. سازمان بهداری استان یا ناحیه بهداشتی عبارت خواهد بود از ادارات بازرسی و امور اداری و فنی با یک رییس برای هر یک از ادارات و عده کافی عضو(‌که بسته‌است به توسعه و تشکیلات هر استان یا ناحیه بهداشتی) و یک یا چند معاون بهداری استان یا ناحیه بهداشتی در شهر و یا شهرهای دور ازمرکز استان و عده کافی رؤسا و مأمورین بهداری. ماده بیست و ششم - اداره بازرسی: این اداره عملیات کلیه مؤسسات و مأمورین وزارت بهداری را در استان یا ناحیه بهداشتی بازرسی نموده و به رییس بهداری استان یا رییس ناحیه‌بهداشتی گزارش خواهد داد رییس بهداری استان یا رییس ناحیه بهداشتی در مواقع عادی اقلاً ماهی یک مرتبه به اداره کل بازرسی مرکز گزارش می‌دهد. ماده بیست و هفتم - اداره امور اداری: وظیفه این اداره بیشتر جنبه حسابداری خواهد داشت ولی تا حدی کارهای امور اداری (‌کارگزینی کارپردازی و نگاهداری اموال و تعمیر ساختمان) را نیزانجام خواهد نمود. الف - حسابداری: در حدود بودجه وجه لازم در اختیار اداره حسابداری بهداری استان یا ناحیه بهداشتی برای پرداخت حقوق و نگاهداری درمانگاهها و مخارج متفرقه‌گذارده خواهد شد اداره حسابداری همه‌ماهه وضعیت بودجه بهداری استان یا ناحیه بهداشتی را از حیث آن چه که خرج شده و آن چه موجود است ازهر ماده بودجه به اداره حسابداری مرکزی گزارش خواهد داد. ب - کارگزینی - دادن پیشنهادات لازم به اداره کارگزینی مرکز راجع به تغییر مأموریت یا استخدام جدید توسط رییس بهداری استان یا ناحیه‌بهداشتی به عهده کارگزینی خواهد بود. ج - کارپردازی - خریدهای جزیی و لوازم متفرقه در حدود بودجه به عهده کارپردازی است ولی خریدهای کلی باید توسط اداره کارپردازی مرکز به‌عمل آید. د - نگاهداری اثاثیه و تعمیر و ساختمان - این شعبه مأمور نگاهداری کلیه ساختمانها و اثاثیه وزارت بهداری در استان یا ناحیه بهداشتی خواهدبود و به وسیله رییس بهداری استان به اداره نگاهداری و ساختمان مرکز پیشنهاد لازم برای ساختمان جدید خواهد نمود و مأمور حفظ تمام اموال واثاثیه دولتی متعلق به وزارت بهداری است. ماده بیست و هشتم - اداره فنی: این اداره تأسیسات درمانگاههای سیار را اداره نموده و در عملیات پزشکان بهداری استان یا ناحیه بهداشتی نظارت خواهد کرد و تا آن جایی که ممکن‌است وظایف ده اداره و هشت دایره اداره کل فنی مرکز را در استان یا ناحیه بهداشتی انجام خواهد داد و توجه مخصوص به درمانگاههای سیار -‌قرانطینه - آزمایشگاه و آمار و تنظیم امور پزشکی خواهد داشت. الف - درمانگاههای سیار - اداره فنی نظارت کامل در کار درمانگاههای سیاری که به هر استان یا ناحیه بهداشتی داده شده‌است باید بنماید هرواحد از درمانگاههای سیار مخصوص به یک منطقه‌است ولی در موقع بروز و شیوع بیماریهای واگیر همگان (‌اپیدمی) کلیه درمانگاههای سیار به منطقه‌آلوده اعزام خواهند شد. ب - قرانطینه - اداره فنی نظارت در امور قرانطینه محلی خواهد داشت و در محلهایی که قرانطینه دریایی مرزی هوایی باشد تحت نظر آن اداره‌خواهد بود. ج - آزمایشگاهها و بیمارستانها و درمانگاهها - یک آزمایشگاه تشخیص در مرکز هر استان یا ناحیه بهداشتی تأسیس خواهد شد که مجاناً کلیه‌مراجعات پزشکان را برای تشخیص و تعیین حاملین میکروب و طول مدت قرانطینه و دوره نقاهت و تعیین مدت انفراد اشخاصی را که با بیماران‌مسری تماس دارند انجام دهد و برای نگاهداری سرمها و واکسنها و غیره دارای سردخانه‌ای بوده و مورد استفاده قرار خواهد داد در نقاطی که معاون‌بهداری استان یا ناحیه بهداشتی هست (‌اطبای فنی) یک آزمایشگاه فرعی ایجاد خواهد شد این اداره نظارت در بیمارستانها و درمانگاههای موجوده‌نموده و پیشنهادات لازمه برای تأسیس این نوع مؤسسات خواهد داد. د - شعبه آمار - جمع‌آوری اطلاعات راجع به عده نفوس هر آبادی و تعیین عده بیمار و عده بهبودی‌یافتگان و تلف شده با تعیین عده مرد و زن وطفل به عهده این شعبه‌است به علاوه گزارش هفتگی مبتلایان و متوفیات که از رؤسای بهداری و سایر مؤسسات بهداشتی می‌رسد تنظیم و ترمیم‌احصائیه و نقشه به عهده این شعبه‌است که همه هفته باید گزارش آن را مستقیماً به اداره آمار وزارت بهداری ارسال دارد. ماده بیست و نهم - وزیر بهداری مجاز است در صورت لزوم و با تصویب هیأت وزیران دوائری را تبدیل به ادارات نموده و ادارات یا دوایر جدیدی‌تأسیس نماید ولی هر نوع تغییری در این قانون منوط به تصویب مجلس شورای ملی است. ماده سی‌ام - وزارت بهداری حق دارد به کارمندان عالیرتبه که خدمات مهمتری انجام می‌دهند عنوان مدیر کلی اعطاء نماید. ماده سی و یکم - از تاریخ تصویب این قانون کلیه اشخاصی که بعداً به مقام مدیریت کل وزارت بهداری ارتقاء یابند باید دارای دانشنامه دکترا درامور پزشکی یا داروسازی یا دندانسازی باشند. ماده سی و دوم - آیین‌نامه‌های مربوط به هر یک از ادارات و مؤسسات و بنگاهها را وزارت بهداری تدوین و به تصویب هیأت وزیران خواهدرسانید. ماده سی و سوم - وزارت بهداری مأمور اجرای این قانون است. قانون سازمان وزارت بهداری مشتمل بر سی و سه‌ماده که به موجب قانون مصوب هشتم بهمن ماه ۱۳۲۳ در تاریخ بیست و دوم آذر ماه یک هزار وسیصد و بیست و چهار به تصویب کمیسیون بهداری مجلس شورای ملی رسیده‌است قابل اجراء می‌باشد. رییس مجلس شورای ملی - محمدصادق طباطبایی