قانون اجازه الحاق دولت ایران به قرارداد و مقاوله‌نامه‌های پستی جهانی
| مجلس شورای ملی مذاکرات دوره قانونگذاری نوزدهم | تصمیم‌های مجلس | برنامه عمرانی دوم |
| نمایندگان مجلس شورای ملی دوره قانونگذاری نوزدهم |
قانون اجازه الحاق دولت ایران به قرارداد و مقاوله‌نامه‌های پستی جهانی - مصوب ۷ خرداد ۱۳۳۶ مجلس شورای ملی و ۱ آذر ۱۳۳۴ مجلس سنا
ماده واحده - الحاق دولت ایران به قرارداد پستی جهانی و موافقتنامه منعقده میان سازمان ملل متحد و اتحاد پستی جهانی که جزء آن است ومقاوله‌نامه راجع به مرسولات و جعبه‌هایی که قیمت آن اظهار شده است و مقاوله‌نامه راجع به امانات پستی و مقاوله‌نامه راجع به بروات پستی و‌آیین‌نامه‌ها و پروتکلهای نهایی ضمیمه آنها را که در تاریخ ۱۱ ژوئیه ۱۹۵۲ در سیزدهمین کنگره پستی عمومی منعقده در بروکسل به امضاء رسیده است‌به شرح ذیل:
۱- قرارداد پستی جهانی دارای ۸۳ ماده و پروتکل نهایی آن دارای ۱۹ ماده و اظهاریه متمم آن و موافقتنامه منعقده میان سازمان ملل متحد و اتحاد‌عمومی پستی جهانی مشتمل بر ۱۶ ماده و اظهاریه متمم آن دارای دو ماده و آیین‌نامه اجرای قرارداد پستی جهانی دارای ۸۷ ماده و مقررات راجع به‌جعل مراسلات هوایی مشتمل بر ۳۳ ماده و پروتکل نهایی آن دارای ۳ ماده.
۲- مقاوله‌نامه بین‌المللی راجع به مراسلات و جعبه‌هایی که قیمت آن اظهار شده است دارای ۱۸ ماده و پروتکل نهایی آن دارای دو ماده و آیین‌نامه‌مربوط به آن مشتمل بر 12 ماده.
۳- مقاوله‌نامه بین‌المللی راجع به امانات پستی دارای ۴۶ ماده و پروتکل نهایی مشتمل بر ۹ ماده و آیین‌نامه اجرایی مربوطه دارای ۴۳ ماده.
۴- مقاوله بین‌المللی راجع به بروات پستی دارای ۴۰ ماده و آیین‌نامه اجرای آن مشتمل بر ۴۲ ماده و مقررات به حواله‌های پستی مسافرتی مشتمل‌بر ۱۸ ماده تصویب می‌شود.
قانون فوق که مشتمل بر یک ماده است در جلسه سه‌شنبه هفتم خرداد ماه یک هزار و سیصد و سی و شش به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت
قانون بالا در جلسه اول آذر ماه ۱۳۳۴ به تصویب مجلس سنا رسیده است.
اتحاد پستی عمومی - قرارداد پستی عمومی بین‌المللی
فهرست مندرجات
بخش اول - کلیات مربوط به اتحاد پستی عمومی
فصل اول - تشکیلات و قلمرو اتحاد
ماده:
1- اساس و بنیاد اتحاد.
2- مقر اتحاد.
3- ورود در اتحاد و طریقه آن.
4- مستملکات و تحت‌الحمایه‌ها و غیره.
5- تعمیم و اجراء قرارداد درباره مستملکات و تحت‌الحمایه‌ها و غیره.
6- قلمرو اتحاد.
7- السنه.
8- روابط استثنایی.
9- اتحادهای محدود - معاهدات و مقاوله‌نامه‌های اختصاصی.
10- خروج از اتحاد پستی.
فصل دوم - سازمان اتحاد پستی
ماده:
11- کنگره‌ها.
12- کنگره‌های فوق‌العاده.
13- کنفرانسهای اداری.
14- آیین‌نامه‌های کنگره‌ها و کنفرانسها.
15- کمیسیون اجرایی و ارتباطی.
16- کمیسیونهای اختصاصی.
17- دفتر بین‌المللی.
18- مخارج اتحاد پستی.
فصل سوم
ماده:
19- روابط با ملل متحد.
فصل چهارم - عملیات اتحاد پستی
ماده:
20- قرارداد و مقاوله‌نامه‌های اتحاد.
21- عدم شرکت در مقاوله‌نامه‌ها.
22- آیین‌نامه‌های اجرایی.
23- تصویبات.
24- قانونگذاری ملی.
فصل پنجم - پیشنهادهای تسلیمی به منظور اصلاح یا تفسیر عملیات اتحاد پستی
ماده:
25- ارسال پیشنهادها.
26- رسیدگی به پیشنهادها.
27- شرایط تصویب.
28- ابلاغ رسمی تصمیمات.
29- اجراء تصمیمات.
30- توافق با ملل متحد.
ماده ششم - مربوط به حکمیت
ماده:
31- حکمیت
بخش دوم - مقررات راجع به ترتیبات عمومی
فصل اول - قوانین مربوط به سرویسهای پستی بین‌المللی
ماده:
32- آزادی ترانزیت.
33- عدم ملاحظه آزادی ترانزیت.
34- تعطیل موقت سرویسها.
35- نرخها.
36- معافیت از کرایه پستی.
37- معافیت از کرایه پستی مرسولات مربوط به اسیران جنگی و پناهنده‌شدگان.
38- معافیت از کرایه پستی صفحات برجسته مخصوص نابینایان.
39- ممنوعیت دریافت هر گونه نرخ یا اضافه نرخ یا حقوقی که پیش‌بینی نشده است.
40- واحد پول مشترک.
41- آیین‌نامه محاسبات.
42- تسعیر.
43- تمبرهای پستی.
44- فرمولها.
45- اوراق هویت پستی.
فصل دوم - کیفرهای جزایی
ماده:
46- تعهدات راجع به کیفرهای جزایی.
بخش دوم - مقررات مربوط به مراسلات پستی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده:
47- انواع مراسلات پستی.
48- نرخها و شرایط عمومی.
49- نرخهای اختصاصی.
50- حق انبارداری.
51- تمبر کردن مراسلات پستی.
52- طرز تمبر کردن و انواع آن.
53- تمبر کردن مراسلات در اسکله کشتیها.
54- نرخ متعلقه به مرسولات بدون تمبر یا دارای کسر تمبر.
55- کوپن رپنسهای بین‌المللی.
56- مرسولات اکسپرس.
57- استرداد اصلاح و تغییر آدرس.
58- ارسال به مقصد جدید - غیر قابل توزیع.
59- ممنوعات.
60- مرسولاتی که به آنها حقوق گمرکی تعلق می‌گیرد.
61- بازرس گمرکی.
62- حق گمرک کردن.
63- حقوق گمرکی و سایر حقوق غیر پستی.
64- مرسولاتی که از حقوق معافند.
65- الغای حقوق گمرکی و سایر حقوق غیر پستی.
66- مطالبه‌نامه و درخواست اطلاعات.
فصل دوم - مرسولات سفارش
67- نرخها.
68- قبض رسید.
69- مرسولات سفارشی که بایستی حتماً به دست شخص گیرنده داده شود.
70- مسئولیت.
71- عدم مسئولیت.
72- تعیین میزان مسئولیت بین ادارات پستی.
73- تأدیه غرامت.
74- مهلت تأدیه غرامت.
75- استرداد غرامت به اداره فرستنده.
76- مرسوله سفارشی که در مراحل بعدی معلوم می‌شود مفقود گردیده است.
فصل سوم - تعلق گرفتن نرخها - مخارج عبور
ماده:
77- تعلق گرفتن نرخها.
78- مخارج عبور.
79- معافیت از مخارج عبور.
80- سرویسهای فوق‌العاده.
81- پرداختها و تفریق محاسبات مخارج عبور.
82- مبادله کیسه کاغذهای سر به مهر با جهازات جنگی.
بخش سوم - مقررات نهایی
ماده:
83- اجراء و دوره قرارداد.
قرارداد پستی عمومی منعقده فیمابین افغانستان و اتحاد آفریقای جنوبی و جمهوری آلبانی و آلمان و کشورهای متحده آمریکا و مجموع مستعمرات‌آمریکا به ضمیمه سرزمین جزایری اقیانوس کبیر تحت قیمومت این دولت کشور پادشاهی عربستان سعودی و جمهوری آرژانتین و دولت استرالیا و‌اتریش و بلژیک و مستملکه کنگوی بلژیک جمهوری بیلوروسی و بیرمانی و بلیوی و برزیل و بلغاری و کامبوج و کانادا و سیلان و شیلی و چین و‌کلمبیا و کره و کاستاریکا و جمهوری کوبا و دانمارک و جمهوری دومینیگ و مصر و جمهوری السالوادر و اکواتر و اسپانیا و مجموع مستملکات اسپانیا‌و حبشه و فنلاند و فرانسه و الجزیره و مجموع مستملکات و تحت‌الحمایه‌های ماوراء بحار جمهوری فرانسه و کشور پادشاهی بریتانیای کبیر و ایرلند‌شمالی و کلیه مستملکات و تحت‌الحمایه‌های ماوراء بحار جمهوری فرانسه و کشور پادشاهی بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و کلیه مستملکات و‌تحت‌الحمایه‌های ماوراء بحار جمهوری فرانسه و کشور پادشاهی بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و کلیه مستملکات و تحت‌الحمایه‌های ماوراء بحار‌کشور متحد بریتانیا و ایرلند شمالی و یونان و گواتمالا و جمهوری هائیتی و جمهوری هند و هندوراس و جمهوری مجارستان و هندوستان و جمهوری‌اندونزی و ایران و عراق عرب و ایرلند و جمهوری ایسلند و اسرائیل و ایتالیا و ژاپن و کشور پادشاهی هاشمی اردن و لائوس و لبنان و جمهوری لیبریا و‌لیبی و لوکزامبورگ و مراکش غیر از (منطقه اسپانیا) و مراکش (منطقه اسپانیا) و مکزیک و نیکاراگوا و نروژ و زلاند جدید و پاکستان و جمهوری پاناما و‌پاراگوئه و هلند و آنتیل هلند و سورینام و پرو و جمهوری فیلیپین و لهستان و پرتقال و مستملکات پرتقال در افریقای غربی و مستملکات پرتقال در‌افریقای شرقی و در آسیا و در اقیانوسیه و جمهوری رومانی و جمهوری سن‌مارن و سوئد و سوئیس و سوریه و چکوسلواکی و تایلند و تونس و ترکیه و‌جمهوری اوکرانی و اتحاد جماهیر شوروی و جمهوری شرقی اروگوئه و دولت بلده واتیکان و کشورهای متحده ونزوئلا و ویتنام و یمن و جمهوری‌یوگسلاوی.
امضاکنندگان زیر نمایندگان مختار دولتهای کشورهای فوق‌الذکر به موجب ماده ۱۴ قرارداد پستی جهانی که در ۵ ژوئیه ۱۹۴۷ در پاریس منعقد شده است‌در کنگره بروکسل اجتماع نموده و در قرارداد مزبور متفقاً تجدید نظر کرده و راجع به مقررات ذیل به شرط تصویب قانونی توافق کامل نمودند:
قرارداد مقررات سازمانی
فصل اول - تأسیس اتحاد
ماده ۱- تأسیس و هدف اتحاد:
1- کشورهایی که قرارداد حاضر در بین آنها انعقاد یافته تحت عنوان پستی عمومی یک قلمرو پستی واحد را تشکیل داده و مراسلات را با یکدیگر‌مبادله می‌نمایند.
2- هدف اتحاد تحکیم سازمان و تکمیل سرویسهای مختلف پستی و تأمین وداد در این قلمرو است تا در نتیجه همکاریهای بین‌المللی توسعه بیشتر‌یابد.
ماده ۲- مقر اتحاد:
مقر اتحاد و مقر سازمانهای دائمی آن در شهر برن تثبیت گردیده است.
ماده ۳- عضویت جدید و طریقه ورود در اتحاد:
1- هر کشور خودمختار می‌تواند درخواست نماید که در اتحاد وارد شده و به عضویت اتحاد پستی جهانی درآید.
2- این درخواست بایستی از طریق سیاسی به عنوان دولت سوئیس فرستاده شود و توسط دولت اخیرالذکر به سایر کشورهای عضو اتحاد ابلاغ گردد.
3- کشوری که درخواست عضویت جدید نموده است به عضویت اتحاد پستی پذیرفته خواهد شد به شرط آن که حداقل دو سوم از کشورهای عضو به‌درخواست او رأی موافق داده باشند.
4- کشورهای عضو اتحاد که در ظرف چهار ماه در این مورد پاسخی ندهند ممتنع محسوب خواهند شد.
5- پذیرش عضویت توسط دولت سوئیس به کلیه کشورهای عضو اتحاد ابلاغ خواهد شد.
ماده ۴- مستملکات و تحت‌الحمایه‌ها و غیره:
نقاط نامبرده ذیل از لحاظ قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها و مخصوصاً از نقطه‌نظر حق رأی در کنگره‌ها و کنفرانسها و فاصله بین اجتماعات پستی و همچنین از‌نظر شرکت در مخارج دفتر بین‌المللی اتحاد پستی عمومی یک مملکت واحد یا بر حسب موقعیت یک اداره واحد عضو اتحاد ملاحظه می‌شوند:
1- کلیه متصرفات و مستملکات کشورهای متحده آمریکا و جزایر اقیانوس کبیر که تحت‌الحمایه این دولت می‌باشند.
2- مستعمره کنگوی بلژیک.
3- کلیه مستعمرات اسپانیا.
4- الجزیره.
5- کلیه مستملکات ماوراء بحار جمهوری فرانسه و مستملکات مشابه آن.
6- کلیه مستملکات ماوراء بحار کشور بریتانیا و مستعمرات و مستملکات و تحت‌الحمایه‌های دولت واحد بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی.
7- جزایر آنتیل متعلق به هلند و سورینام.
8- مستعمرات پرتقالی آفریقای غربی.
9- مستعمرات پرتقالی آفریقای شرقی و آسیایی و اقیانوسیه.
ماده ۵- اجراء قرارداد در مستملکات و تحت‌الحمایه‌ها و غیره:
1- هر یک از کشورهای عضو اتحاد می‌توانند چه در موقع امضاء قرارداد و چه در موقع تصویب آن یا هنگام درخواست پذیرش عضویت و یا بعداً‌اعلام نمایند که قبول قرارداد حاضر و مقاوله‌نامه‌های مربوطه شامل کلیه مستملکات و مستعمرات و تحت‌الحمایه‌ها بوده و یا شامل بعضی از آنها و یا‌فقط شامل یکی از آنها خواهد بود اگر این اعلام در موقع امضاء قرارداد و ابلاغ آن به عمل آمده باشد فبها و در صورتی که بعداً اعلام شود بایستی توسط‌دولت سوئیس به اقدام آن مبادرت نمود.
2- قرارداد جز درباره مستملکات و اراضی ماوراء بحار و تحت‌الحمایه‌ها یا سرزمینهای تحت سیادت و قیمومیت که بر طبق بند اول به اسم آنها‌اظهاراتی می‌شود اجرا نخواهد شد.
3- هر یک از کشورهای عضو اتحاد اجازه دارد در هر موقع که مایل باشند ضمن ارسال یادداشتی به دولت سوئیس اعلام دارد که از اجراء قرارداد حاضر‌درباره مستملکات و سرزمینهای ماوراء بحار و تحت‌الحمایه‌ها یا سرزمینهای تحت سیادت یا تحت قیمومیت که بر طبق بند اول به آنها اشاره شده است‌صرفنظر خواهد کرد.
و ابلاغ مزبور یکسال پس از وصول به دولت سویس ذی‌اثر و مجری خواهد بود
4- سپس دولت سوئیس رونوشت این ابلاغیه یا اعلامیه را که به موجب بندهای ۱ تا ۳
وصول نموده است به اطلاع کلیه کشورهای عضو اتحاد خواهد‌رسانید.
5- مقررات این ماده درباره هیچ مستملکه و هیچ سرزمینی ماوراء بحار دریا و هیچ تحت‌الحمایه یا اراضی تحت سیادت یا تحت قیمومیت که در مقدمه‌قرارداد ذکر شده اجراء نشود.
ماده ۶- قلمرو اتحاد:
نقاط ذیل چنین ملاحظه می‌شوند که به اتحاد پستی عمومی تعلق دارند:
الف - دفاتر پستی که توسط کشورهای عضو در سرزمینهایی که جزء اتحاد نیستند دایر کرده‌اند.
ب - سایر مستملکات بدون این که رسماً عضو اتحاد باشند در زمره اتحاد منظور خواهد شد زیرا از نظر پستی این گونه مستملکات جزء کشورهای‌عضو تلقی می‌گردند.
ماده ۷- زبانها
1- زبان رسمی اتحاد پستی جهانی زبان فرانسوی است.
2- برای مذاکره در کنگره‌ها و کنفرانسها و کمیسیونهای مربوطه آنها زبانهای فرانسوی انگلیسی و اسپانیایی و روسی به عنوان یک وسیله ترجمه و‌تفسیری پذیرفته شده‌اند و انتخاب هر یک از زبانهای ذکر شده به اختیار سازمان‌دهندگان اتحاد بوده و در این مورد نظر مدیر دفتر اتحاد پستی بین‌المللی‌و سایر کشورهای ذینفع نیز استعلام خواهد شد و برای اجتماعات پستی که در فواصل کنگره‌ها تشکیل می‌شوند همین روش اجرا خواهد شد.
3- در اجتماعات پستی ذکر شده در بند ۲ برای ترجمه و تفسیر مطالب اجازه داده شده است که از زبانهای دیگری نیز استفاده بشود.
4- الف - مخارج مربوط به نصب دستگاههای مذاکره به زبانهای فرانسه و انگلیسی و اسپانیایی و روسی به منظور ترجمه و تفسیر مطالب به عهده‌اتحاد خواهد بود.
ب - مخارج مربوط به سرویسهای ترجمه‌ای این زبانها به عهده آن گروه از کشورهای عضو خواهد بود که خواسته‌اند از زبانهای انگلیسی و اسپانیایی و‌روسی استفاده نمایند.
این مخارج به سه قسمت مساوی شده و هر قسمت در بین کشورهایی که از آن زبانها استفاده کرده‌اند مجدد تقسیم خواهد شد و این قسمت‌بندی‌متناسب با سهمی خواهد بود که این کشورها در سایر مخارج کلی اتحاد در آن شرکت دارد.
5- نمایندگیهایی که زبانهای دیگری را به کار می‌برند اطمینان خواهند داد که ترجمه این زبانها مقارن یکی از زبانهای ذکر شده در بند ۲ می‌باشد.
6- مخارج مربوط به استفاده از زبانهای دیگر در بین کشورهای عضوی که این زبانها را به کار برده‌اند تقسیم خواهد شد و شرایط آن همان است که در‌قسمت ب بند ۴ توضیح داده شده.
7- ادارات پستی می‌توانند از روابط بین‌الاثنین درباره زبانی که به وسیله آن مکاتبات اداری خود را مبادله خواهند کرد قرار لازم را با یکدیگر بگذارند.
ماده ۸- روابط استثنایی:
اداراتی که با مستملکات خارج از اتحاد مراوده روابطی دارند واسطه بین این مستملکات و سایر ادارات بوده و مقررات مربوطه به قرارداد و آیین‌نامه آن‌نسبت به این روابط استثنایی مجری و معمول می‌باشد.
ماده ۹- اتحادهای محدود - مقاوله‌نامه‌های اختصاصی:
1- کشورهای عضو اتحاد با ادارات پستی آنها با به شرط آن که قوانین داخلی ایشان اجازه دهد می‌توانند در بین خود اتحادهای محدود ایجاد نمایند و‌مقاوله‌نامه‌های اختصاصی در مورد سرویس پستی بین‌المللی ایجاد کنند با این شرط که منافع اینگونه مقاوله‌نامه‌های اختصاصی و مقررات مربوطه آن‌برای مردم از منافع پیش‌بینی شده در قرارداد کلی بین کشورها کمتر نباشد.
2- اتحادهای محدود می‌توانند به کنگره‌ها و کنفرانسها و کنگره‌های فوق‌العاده و کمیسیون اجرایی و ارتباطی ناظرینی اعزام نمایند.
ماده ۱۰- خروج از اتحاد:
1- هر یک از کشورهای عضو اتحاد اختیار دارد که از اتحاد خارج شود و در این مورد بایستی از طریق سیاسی اطلاعیه‌ای برای دولت سوئیس ارسال‌دارد تا مراتب توسط این دولت به کلیه دول عضو اتحاد اعلام گردد.
2- خروج از اتحاد یک سال پس از وصول اعلامیه مربوط به دولت سوئیس مؤثر خواهد بود.
فصل دوم - سازمان اتحاد
ماده ۱۱- کنگره‌ها:
1- نمایندگان کشورهای اتحاد حداکثر پنج سال بعد از تاریخ اجرای اسناد کنگره قبل کنگره جدید را منعقد می‌نمایند و در آن جا اسناد مربوطه را تجدید‌نظر نموده و یا در صورت لزوم آنها را تکمیل می‌نمایند.
2- هر کشوری یک یا چند نفر نماینده مختار که از جانب دولت متبوع خود دارای اختیارات لازم باشند به کنگره اعزام می‌دارد و در صورت لزوم ممکن‌است نمایندگی مزبور توسط هیأت نمایندگی کشور دیگری هم انجام پذیرد و مسلم است که یک هیأت نمی‌تواند نمایندگی بیش از دو کشور را که کشور‌اصلی هم جزو آن است عهده‌دار شود.
3- در مشاورات هر کشوری فقط دارای یک رأی خواهد بود.
4- هر کنگره محل انعقاد کنگره بعدی را تعیین و تثبیت می‌نماید و انعقاد آن با موافقت دفتر بین‌المللی برن تحت مراقبت دولت کشوری که کنگره در آن‌جا انعقاد خواهد یافت به عمل خواهد آمد و کلیه تصمیمات متخذه از طرف کنگره نیز باید توسط همان دولت به تمام دول کشورهای اتحاد ابلاغ گردد.
ماده ۱۲- کنگره‌های فوق‌العاده:
1- در صورتی که اقلاً دو ثلث از کشورهای عضو اتحاد درخواست تشکیل فوق‌العاده را بنمایند و یا آن درخواست را تصویب کنند کنگره مزبور منعقد‌می‌شود.
2- محل اجتماع پس از وصول دعوتنامه‌ها از طرف دول عضو و با موافقت دفتر بین‌المللی تثبیت می‌گردد.
3- قوانین و مقررات قید شده در بندهای ۲ تا ۴ ماده ۱۱ درباره کنگره‌های فوق‌العاده نیز معمول و مجری خواهد بود.
ماده ۱۳- کنفرانسهای اداری:
1- بنا به درخواست اقلاً دو ثلث از ادارات عضو اتحاد و یا تصویب آنها ممکن است کنفرانسهایی که صرفاً به منظور رسیدگی به امور اداری و پرسشها‌باشد تشکیل گردد.
2- محل اجتماع با موافقت دفتر بین‌المللی بوده و ادارات قبلاً جهت شرکت در کنفرانس دعوت می‌شوند دعوتنامه‌ها به وسیله اداره کشوری که‌کنفرانس در آن جا تشکیل خواهد شد ارسال می‌گردد.
ماده ۱۴- آیین‌نامه مربوطه به کنگره‌ها و کنفرانسها.
هر کنگره و هر کنفرانس برای امور مربوطه خود آیین‌نامه داخلی لازم را تدوین می‌نماید و تا زمانی که این آیین‌نامه اختیار نشده است مقررات مربوطه به‌آیین‌نامه‌های تدوین شده توسط کنگره قبلی قابل اجرا است.
ماده ۱۵- کمیسیون اجرایی و ارتباطی:
1- در فاصله کنگره‌ها یک کمیسیون اجرایی و ارتباطی ادامه کارهای اتحاد پستی جهانی را طبق مقررات قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها تأمین می‌نماید.
2- این کمیسیون از بیست عضو که عملیات خود را در دوران فاصله دو کنگره متوالی انجام می‌دهد تشکیل می‌یابد.
3- کشورهای عضو کمیسیون توسط کنگره‌های مشخص می‌گردند و اساس آن متکی بر تقسیمات جغرافیایی خواهد بود و حداقل نیمی از اعضاء به‌مناسبت هر کنگره تجدید خواهد شد و هیچ کشوری نمی‌تواند بیش از سه مرتبه متوالی در کنگره انتخاب شود.
4- هر یک از کشورهای عضو کمیسیون توسط اداره پستی کشور مربوطه خود یک نفر را معرفی خواهند نمود و شخصی که معرفی می‌شود بایستی‌کارمندی باشد که صلاحیت آن مورد تصدیق اداره پست کشور مربوطه واقع شده باشد.
5- از بابت عضویت در کمیسیون به اعضاء حقوقی پرداخت نمی‌شود و مخارج مربوطه به کارهای کمیسیون به عهده دفتر اتحاد پستی بین‌المللی است.
6- هدف و منظور کمیسیون به قرار ذیل است:
الف - تحکیم روابط فیمابین کشورهای عضو اتحاد به منظور تکمیل سرویس پستی بین‌الملل.
ب - مطالعه پرسشها و مسائل فنی از هر لحاظ که مورد توجه سرویس پستی بین‌المللی باشد و ابلاغ نتیجه این مطالعه به ادارات پستی اتحاد.
ج - ایجاد روابط مفید با ملل متحد و ایجاد روابط با سازمانها و مؤسسات اختصاصی وابسته به آن و تحکیم و داد با سایر سازمانهای بین‌المللی برای‌مطالعات و تهیه گزارشهای لازم که بایستی به تصویب کشورهای عضو اتحاد برسد. و همچنین اعزام یک نماینده از طرف اتحاد برای شرکت در جلسات‌سازمانهای بین‌المللی در مواقع ضروری.
د - تنظیم پیشنهادهایی که به موجب مواد ۲۶ و ۲۷ بایستی مورد تصویب کشورهای عضو اتحاد یا کنگره قرار گیرد. در صورتی که پیشنهادهای مزبور‌مربوط به مطالعاتی باشد که مورد تأیید کنگره قرار گرفته و به کمیسیون تسلیم شده و یا این که این پیشنهادها نتیجه فعالیتهای کمیسیون بوده باشد.
ه - مطالعه و رسیدگی به درخواست هر یک از کشورهای عضو راجع به هر گونه پیشنهاد که از طرف این کشور طبق مقررات مربوطه به مواد ۲۶ و ۲۷ به‌دفتر اتحاد پستی بین‌المللی و اصل شده باشد و این رسیدگی از این نظر است که درباره پیشنهاد تسلیم شده توضیحات و تفسیرهای لازم را آماده نموده‌و دفتر پستی بین‌المللی را موظف سازد که این تفسیرها را قبل از آن که پیشنهاد مورد بحث به تصویب کشورهای عضو برسد ضمیمه آن بنماید.
و - وظایف کمیسیون اجرایی و ارتباطی در مورد قرارداد و آیین‌نامه به شرح زیر است:
1- فعالیت دفتر پستی بین‌المللی را تأمین نماید و در انتصاب مدیر و سایر کارمندان دفتر اتحاد پستی که بنا به پیشنهاد دولت سوئیس انجام می‌پذیرد‌نظارت نماید.
2- تصویب انتصابات کارمندان طبقه یک و دو از نظر حقوق و مزایا که بنا به پیشنهاد مدیر دفتر پستی بین‌المللی انجام می‌پذیرد.
این انتصابات بعد از رسیدگی به مدارج لیاقت معرفی‌شدگان از طرف ادارات اتحاد انجام و به موجب تقسیمات جغرافیایی منطقه‌ای و زبانی و سایر‌شرایط ملحوظ عمل می‌شود و در این مورد از نظر ترفیع روش داخلی دفتر بین‌المللی رعایت خواهد شد.
3- تصویب گزارش سالیانه که از طرف دفتر بین‌المللی راجع به فعالیت اتحاد پستی تهیه می‌شود و تقدیم توضیحات لازم در این مورد به خصوص.
ماده ۱۶- کمیسیونهای اختصاصی.
کمیسیونهایی که از طرف یک کنگره یا کنفرانس مأمور مطالعه در یک یا چندین مطلب مشخصه می‌شوند توسط دفتر بین‌المللی دعوت خواهند شد و در‌صورت لزوم نیز موافقت اداره کشوری که این کمیسیونها بایستی در آن جا منعقد شوند جلب می‌گردد.
ماده ۱۷- دفتر بین‌المللی.
یک اداره مرکزی به نام دفتر بین‌المللی اتحاد پستی جهانی در مقر اتحاد و تحت سرپرستی اداره پست سوئیس تشکیل یافته و مشغول کار می‌شود این‌دفتر وسیله ارتباط و اطلاع و مشاوره بین ادارات پستی می‌باشد.
ماده ۱۸- مخارج اتحاد.
1- هر کنگره حداکثر مبلغی را که سالیانه برای مخارج عادی دفتر بین‌المللی لازم است تعیین می‌نماید مخارج کارمندان کمیسیون اجرایی و ارتباطی نیز‌جزء مخارج دفتر بین‌المللی است این مخارج و مصارف فوق‌العاده که در نتیجه تشکیل کنگره یا کنفرانس با کمیسیون اختصاص تولید می‌شود و نیز‌مخارج متعلقه به کارهای مخصوص که به دفتر بین‌الملل محول می‌گردد مشترکاً به کلیه کشورهای عضو اتحاد تحمیل خواهد شد.
2- این کشورها از این لحاظ به هفت درجه تقسیم گردیده و هر یک در پرداخت مخارج به نسبت ذیل سهیم می‌باشد.
- کشورهای درجه اول هر یک ۲۵ سهم.
- کشورهای درجه دوم هر یک ۲۰ سهم.
- کشورهای درجه سوم هر یک ۱۵ سهم.
- کشورهای درجه چهارم هر یک ۱۰ سهم.
- کشورهای درجه پنجم هر یک ۵ سهم.
- کشورهای درجه ششم هر یک ۳ سهم.
- کشورهای درجه هفتم هر یک ۱ سهم.
3- هر گاه کشوری جدیداً به عضویت اتحاد در آید دولت سوئیس با موافقت دولت کشور جدیدالورود درجه را که از نظر تقسیم مخارج دفتر بین‌المللی‌درباره کشور مزبور باید معین شود تشخیص می‌دهد.
فصل سوم - روابط اتحاد پستی با ملل متحد
ماده ۱۹- روابط با ملل متحد
اتحاد پستی به موجب اصول توافقی که در تاریخ ۴ ژوئیه ۱۹۴۷ در پاریس به امضاء رسیده است وقتی آن جزء قرارداد حاضر می‌باشد که با ملل متحد‌ایجاد روابط نموده است.
فصل چهارم - احکام و عملیات اتحاد پستی
ماده ۲۰- قرارداد و مقاوله‌نامه‌های اتحاد پستی
1- قرارداد به منزله عمل و حکم اساسی اتحاد پستی است.
2- سرویس مراسلات پستی به موجب مقررات قرارداد تنظیم گردیده است:
3- و سایر سرویسها به موجب مقاوله‌نامه‌های مشروحه زیر منظم شده.
مقاوله‌نامه راجع به نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده.
مقاوله‌نامه راجع به امانات پستی.
مقاوله‌نامه راجع به براتهای پستی و چکهای پستی مسافرتی.
مقاوله‌نامه راجع به مطالعات پستی و متمم آن که به موجب آیین‌نامه مطالبات پستی در نظر گرفته شده.
مقاوله‌نامه راجع به مرسولاتی که در مقابل تأدیه وجه تحویل می‌شوند.
مقاوله‌نامه راجع به...
مقاوله‌نامه راجع به اشتراک رونامه‌ها و نوشته‌های متناوبه.
4- اجرای این مقاوله‌نامه فقط برای کشورهایی که آنها را قبول کرده‌اند اجباری است.
5- قبول یک یا چندین فقره از این مقاوله‌نامه‌ها از طرف کشورهای عضو اتحاد به موجب مقررات بند ۲ از ماده ۳ ابلاغ خواهد شد.
ماده ۲۱- خودداری از شرکت در مقاوله‌نامه‌ها
هر کشوری از کشورهای عضو مختار است که از شرکت در یک یا چندین مقاوله‌نامه خودداری نماید مشروط بر آن که شرایط ماده ۱۰ ملحوظ شده‌باشد.
ماده ۲۲- آیین‌نامه اجرایی
ادارات پستی کشورهای عضو مراتب نظم و ترتیبی را که در اجرای قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها باید رعایت شود با توافق مشترک در ضمن تدوین‌آیین‌نامه‌های اجرایی معین و مقرر می‌دارند.
ماده ۲۳- تصویب
1- اسناد و احکامی که توسط کنگره پذیرفته شده‌اند بایستی هر چه زودتر تصویب شوند و تصویب آنها به دولت کشوری که کنگره در آن جا انعقاد یافته‌است ابلاغ شده و توسط این دولت نیز به دولتهای کشورهای امضاکننده اعلام شود.
2- اسناد مزبور توأماً به موقع اجراء گذارده می‌شوند و تماماً دارای یک مدت هستند.
3- از روز مشخصی که برای اجرای اسناد مربوط به یک کنگره معین شده است اسناد کنگره قبلی تماماً ملغی هستند.
4- هر گاه یک یا چندین کشور عضو اسنادی را که توسط آنها امضاء شده است جزء یا کل تصویب نمایند این موضوع اعتبار اسناد مزبور را برای سایر‌کشورهایی که آنها را تصویب کرده‌اند ساقط نمی‌کند.
ماده ۲۴- قانونگذاری ملی
حدود و شرایطی که در قرارداد و مقاوله‌نامه‌های اتحاد پستی و همچنین حدودی که در پروتکلهای نهایی آنها قرار داده شده مانع قانونگذاری خصوصی‌کشورها درباره مطالب و اسنادی که به طور خصوصی پیش‌بینی نشده نبوده و به آن لطمه‌ای وارد نخواهد کرد.
فصل پنجم - پیشنهادهای ارسالی به منظور اصلاح یا تفسیر اسناد اتحاد پستی
ماده ۲۵- ارسال پیشنهادها
1- در فاصله بین کنگره‌ها هر اداره‌ای از کشورهای عضو حق دارد توسط دفتر بین‌المللی پیشنهادهایی راجع به اسناد اتحاد که آنها را قبول نموده است‌جهت سایر کشورها ارسال دارد.
2- بر این که پیشنهادی واصله از طرف یک اداره در فاصله کنگره‌ها مطرح و مورد شور و مذاکره قرار گیرد باید لااقل دو اداره دیگر نیز آنها را تأیید کرده‌باشند به پیشنهادهایی که با تعداد موافقتنامه کافی سایر ادارات به دفتر بین‌المللی واصل نگردد ترتیب اثر داده نخواهد شد.
ماده ۲۶- رسیدگی به پیشنهادها
1- هر پیشنهادی تابع اصول ذیل خواهد بود.
پیشنهاد وسیله بخشنامه صادره از طرف دفتر بین‌الملل برن به کلیه ادارات ابلاغ شده و یک مهلت دو ماهه به ادارات داده می‌شود که پیشنهاد مزبور را‌رسیدگی نموده و در صورت لزوم نظرات خود را به دفتر بین‌المللی اعلام نمایند لکن در اصل پیشنهاد نباید دخل و تصرفی شده و یا آن را اصلاح نمایند‌پاسخهای رسیده تحت مراقبت دفتر بین‌المللی جمع‌آوری شده و به ادارات ابلاغ می‌گردند تا موافقت یا مخالفت خود را تعیین نمایند. اداراتی که در‌ظرف دو ماه معینه رأی خود را ارسال ندارند ممتنع ملاحظه خواهند شد و شروع مهلت معینه از تاریخ ابلاغ بخشنامه دفتر بین‌المللی محسوب خواهد‌گردید.
2- اگر پیشنهاد راجع به یک مقاوله‌نامه یا آیین‌نامه مربوطه یا پروتکلهای نهایی آنها باشد تنها اداراتی که در آن مقاوله‌نامه شرکت دارند می‌توانند در‌عملیات مذکور در بند ۱ سهیم باشند.
ماده ۲۷- شرایط تصویب
اول - برای آن که پیشنهادها قابل اجرا شوند باید واجد شرایط زیر باشند.
الف - اگر مربوط به اصلاح یا تغییر مقررات مواد ۱ تا ۴۶ (قسمت اول) و مواد 47-48-51-54-67-68 و ۷۰ تا ۷۳ و ۷۵ تا ۸۲ و (قسمت دوم) و۸۳ (قسمت سوم) قرارداد و یا کلیه مواد پروتکلهای نهایی مربوطه آنها و مواد ۱۰۱-۱۰۲ و ۱۰۴ و بندهای ۲ تا ۴ ماده ۱۱۰ و بند ۱ ماده ۱۱۴ و ماده۱۱۵ و ۱۱۷ و ۱۳۱ و ۱۶۶ و ۱۷۷ و ۱۸۱ و ۱۸۷ آیین‌نامه آنها باشد در این صورت اتفاق آراء لازم است.
ب - اگر منظور از پیشنهاد راجع به تغییر و اصلاح مقرراتی غیر از آن چه در جمله بند الف ذکر گردیده بود باشد در این حالت دو ثلث آراء موافق کفایت‌دارد.
ج - و در صورتی که پیشنهاد مربوط به نکات زیرین باشد اکثریت مطلق لازم دارد.
1- تغییر ردیف انشایی مقررات قرارداد و آیین‌نامه مربوطه آن به غیر از آن چه که در حرف الف ذکر گردید.
2- تفسیر مقررات قرارداد و آیین‌نامه و پروتکل نهایی آن به استثنای مورد اختلافی که مطابق ماده ۳۱ به حکمیت ارجاع شود.
دوم - شرایط تصویب پیشنهادهای مربوط به مقاوله‌نامه‌ها در خود این اسناد تذکر داده شده است.
ماده ۲۸- ابلاغ تصمیمات
1- تغییرات و اصلاحاتی که در قرارداد یا در مقاوله‌نامه‌ها و پروتکل نهایی آنها و ملحقات این اسناد به عمل می‌آید وسیله یک اظهارنامه سیاسی که‌دولت سوئیس مأمور تهیه و ارسال آن می‌باشد آماده شده و بر حسب درخواست دفتر بین‌المللی جهت دولتهای کشورهای عضو فرستاده خواهد شد.
2- اصلاحات و تغییراتی که در آیین‌نامه‌ها و پروتکل نهایی آن به عمل می‌آید توسط دفتر بین‌المللی به ادارات فرستاده خواهد شد و تفسیرهای در نظر‌گرفته شده در بند ۱ ماده ۲۷ (حرف ج) و ردیف ۲ آن نیز توسط همین دفتر به ادارات ارسال می‌گردد.
ماده ۲۹- اجراء تصمیمات
هر اصلاح یا تغییر یا الحاقی که قبول افتاده باشد زودتر از سه ماه بعد از تاریخ ابلاغ آن قابل اجراء نخواهد بود.
ماده ۳۰- توافق با ملل متحد
اقدام معموله درباره بند ۱ حرف الف ماده ۲۷ (پیشنهادهای اصلاحی) شامل پیشنهادهای تسلیمی به منظور تغییر موافقت مابین اتحاد پستی جهانی و‌ملل متحد زیر می‌باشد.
با توجه به این که در این موافقتنامه شرایط تغییر و اصلاح مقررات مربوطه جداگانه پیش‌بینی نشده باشد.
فصل ششم - مربوط به حکمیت
ماده ۳۱- حکمیت
1- هر گاه در مورد تفسیر قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی آنها و یا مسئولیتی که از اجرای آنها ناشی می‌شود اختلافی فیمابین دو یا چندین‌کشور عضو اتحاد بروز نماید مابه‌الاختلاف از طریق حکمیت حل و فسخ خواهد شد.
2- و برای این مقصود هر یک از ادارات ذی‌مدخل یک عضو دیگر اتحاد را که مستقیماً در قضیه مورد اختلاف ذینفع نیست انتخاب خواهد کرد و‌هنگامی که چندین اداره مشترکاً ذی‌مدخل باشند از نظر تطبیق این قانون آن ادارات به صورت یک عضو محسوب خواهد شد.
3- هر گاه یکی از اداراتی که طرف اختلاف هستند در ظرف شش ماه و یا اگر از کشورهای دور دست باشد در ظرف نه ماه به پیشنهاد حکمیت ترتیب اثر‌ندهد دفتر بین‌المللی چنانچه درخواستی از او بشود به نوبه خود از اداره مسامحه‌کننده می‌خواهد که یک نفر حکم را تعیین نماید و یا آن که خود رأساً‌یک حکم معین می‌نماید.
4- طرفین ذی‌مدخل می‌توانند برای تعیین یک حکم واحد با یکدیگر وارد مذاکره شود و ممکن است این حکم مشترک دفتر بین‌المللی باشد.
5- تصمیم حکمها با اکثریت مطلق آراء اتخاذ خواهد شد.
6- در صورت تساوی آراء حکمها یک اداره دیگر را که او نیز در تصفیه ذینفع نباشد برای رفع اختلاف انتخاب می‌نمایند. در صورتی که راجع به انتخاب‌مزبور موافقت حاصل نشود دفتر بین‌المللی آن اداره را از بین اعضاء اتحاد که از طرف حکمها پیشنهاد نشده باشند انتخاب خواهد کرد.
7- در صورتی که مورد اختلاف مربوط به یکی از مقاوله‌نامه‌ها باشد حکمها بایستی حتماً از بین اداراتی انتخاب شوند که مقاوله‌نامه‌های مزبور را اجراء‌می‌کنند.
اصل دوم - مقررات راجع به ترتیبات عمومی
فصل اول - قواعد مربوط به سرویسهای پستی بین‌المللی
ماده ۳۲- آزادی ترانزیت
1- آزادی ترانزیت در تمام قلمرو و اتحاد تأمین می‌گردد.
2- کشورهای عضو اتحاد که سرویس نامه‌ها و جعبه‌های بابهای اظهار شده را تعهد نکرده‌اند و یا کشورهایی که مسئولیت قسمتهای مزبور را جهت‌عبور از سرویسهای دریایی خود به گردن نگرفته‌اند با این همه نخواهند توانست درباره ترانزیت کیسه کاغذهای سربسته که بایستی از خاک آنها بگذرند‌مخالفت نمایند و نیز در مورد عبور کیسه‌های مزبور از راه‌های دریایی خود نبایستی مخالف ایجاد کنند لکن مسئولیت این گونه کشورها در مورد‌مرسولات با قیمت اظهار شده در همان حدودی است که برای مرسولات سفارشی پیش‌بینی شده است.
3- آزادی ترانزیت امانات پستی که بایستی از راه‌های زمینی و دریایی بگذرد محدود به قلمرو کشورهایی خواهد بود که در سرویس امانات پستی‌شرکت نموده‌اند.
4- آزادی ترانزیت امانات هوایی در تمام قلمرو اتحاد و تضمین شده است معذلک اداراتی که اجرای مقاوله‌نامه مربوطه به امانات پستی را تعهد‌نکرده‌اند اجباری ندارند که عبور امانات هوایی را از راه خشکی و راه‌های دریایی متعلق به خود تضمین کنند.
5- اداراتی که مقاوله‌نامه مربوط به امانات پستی را پذیرفته‌اند مسئله ترانزیت را نیز تعهد خواهند کرد.
الف - امانات پستی بابهای اظهار شده که جوف کیسه‌های سربسته فرستاده می‌شوند در صورتی که بعضی ادارات ارسال این گونه امانات را تعهد نکرده‌باشند مسئولیت آنها در این خصوص مثل فقدان اماناتی است که از روی وزن با آنها معامله می‌شود.
ب - امانات مشمول مطالبات پستی در صورتی که اداراتی ارسال این گونه امانات را نیز قبول ننمایند و در صورتی که میزان مبلغ مطالبه از حداکثر نرخ‌ثابت آن تجاوز کند وضع آنها مشابه به بند الف خواهند بود.
ماده ۳۳- عدم رعایت آزادی ترانزیت
وقتی که یکی از کشورها مقررات مربوطه به ماده ۳۲ راجع به آزادی ترانزیت را رعایت ننماید سایر کشورها اجازه دارند که سرویس پستی خود را با آن‌کشور قطع نمایند و در این صورت بایستی تلگرافاً مراتب را به ادارات ذی‌مدخل اعلام نمایند.
ماده ۳۴- تعطیل موقتی سرویسها
هر گاه در نتیجه وقایع فوق‌العاده‌ای یک اداره مجبور به تعطیل موقتی کلیه یا قسمتی از سرویسها بشود وظیفه دارد اداره یا ادارات مربوطه را فوراً و در‌صورت لزوم تلگرافاً از قضایا مطلع نمایند.
ماده ۳۵- نرخها
نرخها و حقوق گوناگون سرویسهای پستی بین‌المللی در قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها تثبیت گردیده است.
ماده ۳۶- معافیت از کرایه پستی
مراسلات مربوط به بررسی پستی متبادله بین ادارات پستی و بین ادارات و دفتر بین‌المللی و نیز مراسلات متبادله بین دفاتر پستی کشورهای عضو اتحاد‌از هر گونه نرخ پستی معاف می‌باشند مراسلاتی که حمل مجانی آنها به طور خصوصی ضمن مقررات قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های مربوطه‌تصریح گردیده است نیز جزء این قسمت می‌باشد.
ماده ۳۷- معافیت از کرایه پستی مرسولات متعلق به اسیران جنگی و توقیف‌شدگان غیرنظامی.
1- اشیاء و مراسلات و نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده و امانات پستی و بروات پستی که به عنوان اسیران جنگی ارسال و یا توسط آنها فرستاده‌می‌شود اعم از آن که مستقیم بوده یا به وسیله دفاتر اطلاعاتی پیش‌بینی شده در ماده ۱۲۲ قرارداد ژنو مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹ و یا توسط نمایندگی مرکزی‌اطلاعاتی راجع به اسیران جنگی پیش‌بینی شده در ماده ۱۲۳ قرارداد مذکور فرستاده شود به طور کلی از هر گونه نرخ پستی معاف می‌باشند جنگجویانی‌که دستگیر شده و در یک کشور بیطرف توقیف می‌شوند نیز مشابه اسیران جنگی بوده مشمول مقررات نامبرده به آن خواهند بود.
2- مقررات بند ۱ درباره اشیاء و مراسلات و نامه‌ها و جعبه‌های با قیمت اظهار شده و امانات پستی و براتهای پستی که مبدأ آنها کشورهای دیگری بوده‌و به آدرس نفرات غیر نظامی توقیف شده فرستاده می‌شوند نیز مجری خواهد بود و این موضوع در قرارداد ژنو تحت عنوان حمایت از نفرات غیر نظامی‌زمان جنگ مورخ ۱۲ اوت ۱۹۴۹ تذکر داده شده است.
3- دفاتر ملی اطلاعاتی و نمایندگیهای مرکزی اطلاعاتی که در فوق به آنها اشاره شده است و واسطه ارسال یا دریافت مراسلات و نامه‌ها و جعبه‌های با‌قیمت اظهار شده و امانات و بروات پستی متعلق به نفرات نامبرده شده در بند ۱ و ۲ می‌باشند از عدم پرداخت کرایه پستی استفاده می‌کنند اعم از آن که‌اینگونه دفاتر مستقیماً مراسلات پستی متعلق به اسیران جنگی را ارسال و دریافت نمایند یا آن که واسطه این کار باشند مشمول این معافیت خواهند‌بود.
4- در روی مرسولات مشمول معافیت کرایه پستی پیش‌بینی شده در بندهای ۱ تا ۳ همچنین در روی اسناد مربوطه آنها بایستی جمله "سرویس اسیران‌جنگی" یا "سرویس توقیف‌شدگان" نوشته شد و ممکن است این جملات به زبان دیگری نیز ترجمه شوند.
5- امانات مشمول معافیت کرایه پستی که وزن آنها تا ۵ کیلوگرم بوده و از راه دریا ارسال گردیده باشد از بند "ر" مربوطه قبول و حمل خواهد شد و‌حداکثر وزن برای مرسولاتی که نتوان محتوی آنها را جدا نمود تا ۱۰ کیلوگرم هم مجاز است و مرسولات مورد بحث به اردوگاه اسیران و توقیف‌شدگان‌تحویل می‌گردد یا به اشخاص مورد اعتماد تسلیم می‌شود تا به اسیران و توقیف‌شدگان توزیع شود.
ماده ۳۸- معافیت از کرایه پستی مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان
مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان از کلیه کرایه و نرخهای پستی معاف می‌باشد.
ماده ۳۹- ممنوعیت نرخها و اضافه نرخها و حقوق پیش‌بینی نشده
دریافت هر گونه نرخ و اضافه نرخ یا حقوق پستی از هر قبیل که در قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها پیش‌بینی نشده است ممنوع می‌باشد.
ماده ۴۰- واحد مشترک پول
واحد مشترک پولی که در مقررات قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها در نظر گرفته شده فرانک طلا می‌باشد که معادل ۱۰۰ سانتیم بوده و وزن آن مساوی ۱۰٫۳۱گرم و عیار آن ۰٫۹۰۰۰ می‌باشد.
ماده ۴۱- آیین‌نامه‌های محاسباتی
آیین‌نامه‌های بین ادارات مربوطه به حسابهای بین‌المللی که متکی بر داد و ستد پستی می‌باشند به منزله معاملات جاری بوده و در صورت توافق مانند‌امور الزامی جاری بین‌المللی تلقی گردیده و فیمابین ادارات صورت عمل به خود خواهد گرفت و در صورت عدم توافق روش فوق‌الذکر با آیین‌نامه‌های‌محاسباتی مزبور طبق مقررات آیین‌نامه‌های عادی معامله خواهد شد.
ماده ۴۲- معادلات
در هر یک از کشورهای عضو اتحاد نرخها از روی معادله که حتی‌الامکان از روی دقت بین پول رایج آن کشور با قیمت فرانک بسته می‌شود معین‌می‌گردد.
ماده ۴۳- تمبرهای پستی
ادارات پستی اتحاد تمبرهای مخصوص بابت کرایه پستی چاپ و منتشر می‌نمایند و هر تمبر پستی که جدیداً چاپ و منتشر می‌شود بایستی توسط‌دفتر بین‌المللی با توضیحات لازم به کلیه ادارات عضو ابلاغ شود.
ماده ۴۴- فرمولها و اوراق پستی
1- اوراقی که ادارات پستی در روابط فیمابین به کار می‌برند بایستی به زبان فرانسه انشاء شود و ترجمه آن به زبان دیگر بین سطرها نیز بلامانع است.
2- اوراقی که برای مصرف عامه تهیه می‌شود و به زبان فرانسه طبع نشده‌اند بایستی ترجمه فرانسه آن در ذیل سطرها اضافه شود.
3- متن عبارات و رنگ و ابعاد و فرمولها و اوراقی که در بندهای ۱ و ۲ ذکر گردید باید مطابق نمونه آیین‌نامه‌های قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها باشند.
ماده ۴۵- اوراق هویت پستی
1- در دفاتر پست کشوری که از قبول اوراق هویت امتناع نکرده‌اند هر اداره می‌تواند بنابه درخواست اشخاص برگهای هویت که به منزله اسناد مثبت و‌مورد قبول در کلیه معاملات پستی است به آنها تسلیم نماید.
2- اداره‌ای که برگ هویت صادر و تسلیم می‌نماید اجازه دارد که از این بابت برای هر برگ نرخی که حداکثر از ۷۰ سانتیم تجاوز نکند وصول یابد.
3- همین که ثابت شد تسلیم یک مرسوله پستی یا تأدیه یک برات در مقابل ارائه یک برگ هویت قانونی انجام گردیده است ادارات از هر گونه مسئولیتی‌مبرا بوده و از عواقب سوئی که در اثر فقدان یا سرقت و یا سوء استعمال یک برگ هویت بروز می‌نماید مسئولیتی به عهده نخواهند داشت.
4- برگهای هویت برای مدت سه سال معتبر بوده و تاریخ آن از روز تسلیم برگ هویت به حساب خواهد آمد.
فصل دوم - کیفرهای جزایی
ماده ۴۶- تعهدات مربوط به کیفرهای جزایی
حکومت کشورهای عضو متعهد می‌شوند کیفرهای لازم زیرین را به مقامات قانونی و قضایی کشور خود پیشنهاد نمایند تا درباره مرتکبین اجرا شود:
الف - کیفر برای ساختن تمبرهای تقلبی و جعلی حتی اگر آن تمبرها از جریان خارج شده باشد و کیفر برای کوپن رپنسهای بین‌المللی و برگهای هویت‌پستی مجعول.
ب - کیفر برای به کار بردن یا در جریان گذاردن آن چه در ذیل یادآوری می‌شود.
1- تمبرهای پستی جعلی (حتی اگر از جریان خارج شده باشد) یا آن که تازه به جریان گذارده شده باشد و کیفر برای تقلب در نقش ماشینهای نقش تمبر‌و یا ماشین چاپ.
2- کوپن رپنسهای بین‌المللی جعلی.
3- برگهای هویت جعلی.
ج - و کیفر برای به کار بردن برگهای هویت.
د - کیفر برای جلوگیری هر گونه عملیات تقلب‌آمیز درباره جعل یا به جریان گذاردن تمبرها و سرلوحه‌هایی که در سرویس پستی به کار برده می‌شود‌جعل یا تقلید تقلبی به هر نحو که با تمبرها و سرلوحه‌های چاپ شده از طرف ادارات اشتباه شود.
ه - جلوگیری و در صورت لزوم کیفر برای داخل کردن و قرار دادن افیون و تریاک مرفین و کوکائین یا هر گونه مخدرات دیگر در مرسولات پستی به هر‌صورت که باشد مگر آن که قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها قرار دادن شیئی در مرسولات پستی را اجازه داده باشد.
بخش دوم - مقررات مربوط به مراسلات پستی
فصل اول - مقررات عمومی
ماده ۴۷- مراسلات پستی
مراسلات پستی عبارتند از نامه‌ها کارتهای پستی ساده و با جواب - اوراق معامله و کار - مطبوعات و مطبوعات برجسته مخصوص نابینایان و‌نمونه‌های تجارتی و بسته‌های کوچک و مرسولاتی که نام فتوپست را دارا می‌باشند.
ماده ۴۸- نرخها و شرایط عمومی
نرخهای کرایه پستی برای حمل و نقل مراسلات در کلیه سرزمین اتحاد و نیز حدود اوزان و ابعاد آنها به موجب فهرست زیرین تثبیت می‌گردد. و فقط در‌مورد مرسولاتی که در بند ۳ ماده ۴۹ پیش‌بینی شده استثنائاتی وجود دارد. این نرخها شامل آن است که مراسلات در منزلها به گیرندگان تحویل شود و‌توزیع آنها با امکانات سرویس توزیع کشور مقصد بستگی دارد.
جدول: دوره ۱۹ - جلد ۲ - صفحه ۱۱۹۸ الی ۱۱۹۹
2- حدود اوزان و ابعادی که در بند یک ماده حاضر ذکر شده است.
به مراسلات مربوط به سرویس پستی که در ماده ۳۶ توضیح داده شده است تعلق نمی‌گیرد.
3- هر اداره می‌تواند برای روزنامه‌ها و نوشته‌های متناوبه که در کشور خودشان چاپ می‌شود با توجه به تعرفه عمومی مطبوعات داخلی در کرایه آنها۵۰ درصد تخفیف دهد.
مطبوعات بازرگانی از قبیل کاتالوگها و اعلام نامه‌ها و صورتهای قیمت جاری اشیاء و غیره ولو آن که انتشار آنها متناوب باشد و یا ضمیمه روزنامه‌های‌متناوب باشند از این تخفیف بی‌بهره می‌باشند.
4- ادارات پستی همچنین می‌توانند این تخفیف را درباره کتابها و بروشورها و نتهای موسیقی و نقشه‌های جغرافی قائل شوند ولی این مرسولات نباید‌حاوی هیچگونه نشریه یا اعلاناتی غیر از آن چه روی جلد آنها قید شده بوده باشد.
5- اداراتی که اصولاً این تخفیف ۵۰ درصد را پذیرفته‌اند اجازه دارند که این تخفیف را فقط در مورد مرسولات ذکر شده در بندهای ۳ و ۴ محدود نموده‌و تخفیف مزبور نبایستی از میزان نرخی که در سرویس داخلی برای روزنامه‌ها و نوشته‌های متناوب و معمولی در نظر گرفته شده کمتر باشند.
6- مرسولات پستی غیر از پاکتهای سفارشی سربسته نباید حاوی سکه‌های پول و اوراق بانکی و اسکناس یا حوالجات و یا حاوی طلا و طلای سفید یا‌نقره ساخته شده یا غیر ساخته و سنگهای قیمتی و سایر اشیاء نفیسه باشند.
7- ادارات کشورهای مبدأ یا مقصد حق دارند با مراسلاتی که حاوی نوشته که در حکم مکاتبه فعلی و شخصی محسوب و به غیر از گیرنده یا اشخاصی‌که با او هم‌منزل هستند به دیگری خطاب شده باشند مطابق مقررات داخلی خود رفتار نمایند.
8- به استثناء مواردی که در آیین‌نامه پیش‌بینی شده اوراق کار و معامله مطبوعات و مطبوعات برجسته مختص نابینایان و نمونه‌های بازرگانی و‌بسته‌های کوچک بایستی به نحوی بسته شده باشند که:
- الف - بازرسی آنها به سهولت ممکن باشد:
- ب - مرسولات فوق‌الذکر نبایستی به هیچوجه حاوی یادداشت یا نوشته‌ای باشند که صورت مکاتبه فعلی و شخصی را دارند.
- ج - مرسولات فوق‌الذکر نبایستی حاوی هیچگونه تمبر پستی باطله یا غیر باطله یا هر گونه برگ بهاداری باشند.
9- بسته‌های نمونه بازرگانی نبایستی حاوی اشیائی باشند که بهای تجارتی دارند.
10- سرویس بسته‌های کوچک در مرسولات فتوپست فقط محدود به کشورهایی است که قبلاً موافقت خود را برای مبادله اینگونه مرسولات اعلام‌داشته‌اند اعم از آن که روابط آنها از این لحاظ دوطرفه یا یکطرفه بوده باشد.
11- اشیاء پستی که از انواع مختلف هستند ممکن است موافق شرایط معینه در نظامنامه در یک مرسوله واحد گرد آمده باشند.(اشیاء گرد آمده).
12- غیر از مواردی که در قرارداد و آیین‌نامه آن ذکر شده است.
مرسولاتی که حائز شرایط لازم در ماده حاضر و در مواد مربوطه آیین‌نامه نیستند در سرویسهای پستی پذیرفته نخواهند شد. اشیائی که اشتباهاً قبول شده‌اند باید به اداره مبداء مرجوع شوند با این همه اداره پست مقصد می‌تواند آنها را تحویل گیرندگان نموده و در این صورت بر حسب لزوم نرخها و‌اضافه نرخهای متعلقه به هر دسته از مرسولات که محتوی و وزن یا ابعادشان آنها را آن طور که هستند نشان می‌دهد از طرف اداره مقصد وصول خواهد‌شد و راجع به مرسولاتی که حدود وزن آنها از حداکثر معینه در بند اول از ماده حاضر تجاوز می‌نماید ممکن است از روی وزن حقیقی آنها کرایه دریافت‌نمود.
ماده ۴۹- نرخهای اختصاصی
1- ادارات مجاز هستند به موجب مقررات و قوانین خودشان از مرسولاتی که در آخر وقت تسلیم سرویس ارسال آنها می‌شود یک نرخ اضافی دریافت‌دارند.
2- از مراسلاتی که به طور پست رستانت ارسال شده‌اند ادارات کشورهای مقصد می‌تواند نرخ مخصوص که در قوانین آنها برای مراسلات پست‌رستانت داخلی قائل شده‌اند دریافت دارند.
3- ادارات کشورهای مقصد می‌توانند از بابت تسلیم هر بسته کوچک به گیرنده حق مخصوصی که از ۴۰ سانتیم تجاوز ننماید از او دریافت نمایند و در‌صورتی که بسته کوچک مزبور در منزل تحویل گیرنده شود حداکثر تا ۲۰ سانتیم دیگر هم ممکن است به این نرخ علاوه شود.
ماده ۵۰- حق انبارداری
اداره پست مقصد اجازه دارد که حقی به نام حق انبارداری سرویس داخلی خود از مطبوعاتی که وزن آنها از ۵۰۰ گرم تجاوز کرده و گیرنده مربوطه در‌مدت معینه آنها را دریافت نموده وصول نماید.
ماده ۵۱- تمبر کردن مراسلات
1- به طور کلی تمام مرسولاتی که در ماده ۴۷ مشخص شده‌اند بایستی توسط فرستنده کاملاً تمبر شوند.
2- غیر از پاکتها و کارتهای پستی ساده که بدون تمبر یا با تمبر ناقص باشند و همچنین کارتهای پستی یا جواب که هر دو قسمت آن کاملاً در موقع‌تحویل به پست تمبر نخورده باشند مراسلات دیگر پذیرفته نخواهد شد.
3- در مواردی که پاکتها و کارتهای پستی ساده بدون تمبر یا با تمبر ناقص به مقدار زیاد فرستاده شوند اداره کشور مبداء اجازه دارد که آنها را به فرستنده‌مسترد نماید.
ماده ۵۲- طرز تأدیه کرایه پستی
1- تأدیه کرایه یا به وسیله تمبرهای پستی که در کشور مبدأ برای مراسلات اشخاص معتبر هستند به عمل می‌آید و یا توسط علامات ماشین مخصوص‌نقش تمبر که برای تأدیه کرایه پستی رسماً مورد قبول واقع شده و در تحت نظارت مستقیم اداره مشغول کار است انجام می‌پذیرد و اگر در مورد‌مطبوعات باشد یا به وسیله علامات چاپی یا طریقه دیگری صورت می‌گیرد ولی این ترتیب در صورتی است که چنین طرزی طبق آیین‌نامه‌های داخلی‌از اداره مبداء مجاز باشد.
2- کارتهای با جواب که تمبر پست کشور مبداء روی آنها چاپ یا الصاق شده و مرسولاتی که برای نخستین مسیر طبق قاعده تمبر شده و تتمه کرایه آنها‌نیز قبل از ارسال به مقصد جدید پرداخت شده و نیز روزنامه یا بسته‌های روزنامه و نوشته‌های متناوبی که روی آدرس آنها جمله (اشتراک پستی) قید‌گردیده و ارسال آنها بر طبق مقاوله‌نامه مربوط به اشتراک روزنامه‌ها و نوشته‌های متناوب می‌باشد این طور ملاحظه می‌شوند که کرایه آنها کاملاً پرداخت‌گردیده است.
ماده ۵۳- تمبر زدن مراسلات در اسکله کشتیها (جهازات)
- ۱- مراسلاتی که در وسط دریا به یک کشتی تحویل می‌شود جز در مواردی که قرارداد دیگری بین ادارات مربوطه داده شده است با تمبر پست و مطابق‌نرخ کشوری که کشتی مزبور متعلق به آن است تمبر زده می‌شود.
- ۲- و هر گاه تسلیم مرسوله در موقعی وقوع پیدا کند که کشتی در دو نقطه منتهی‌الیه خط سیر خود و یا در یکی از نقاط عرض راه لنگر انداخته است‌کرایه آن در صورتی معتبر خواهد بود که با تمبر پست و از روی نرخ کشوری که کشتی در آبهای آن متوقف است انجام می‌شود.
ماده ۵۴- نرخ متعلقه به مراسلات بدون تمبر یا با تمبر ناقص
1- در صورت فقدان یا کسر تمبر به استثناء مواردی که در بند ۶ ماده ۶۷۶۷ برای مرسولات سفارشی پیش‌بینی شده و نیز به استثناء مواردی که در‌بندهای ۳ و ۴ و ۵ ماده 150 آیین‌نامه برای پاره از مرسولات ارسالی به مقصد تذکر داده شده است کلیه پاکتها و کارتهای پستی ساده که دارای کسر تمبر‌هم هستند به گیرنده تحویل و دو برابر مبلغ کسری از گیرنده مربوطه اخذ خواهد شد و این نرخ نمی‌تواند از ۵ سانتیم کمتر باشد.
2- راجع به سایر مراسلاتی که اشتباهاً به کشور مقصد ارسال گردیده‌اند ممکن است نحوه ذکر شده در بند یک درباره آن نیز اجراء شود.
ماده ۵۵- کوپن رپنسهای بین‌المللی
1- کوپن رپنسهای بین‌المللی در کشورهای اتحاد به معرض فروش گذارده می‌شوند.
2- بهای فروش آنها توسط ادارات مربوطه تعیین می‌گردد. لکن این مبلغ نبایستی از ۳۲ سانتیم یا معادل این مبلغ به پول کشور فروشنده کمتر باشد.
3- هر برگ کوپن در کلیه کشورهای عضو اتحاد در قبال یک تمبر یا چند تمبر که معادل کرایه یک پاکت متعارفی زمینی ارسالی از آن کشور به مقصد‌کشورهای خارجه باشد معاوضه خواهد شد و هر گاه چند برگ کوپن پستی که معادل مقدار تمبر لازم برای ارسال یک پاکت متعارفی هوایی که از ۲۰ گرم‌تجاوز نکند ارائه شود آن پاکت توسط اداره مربوطه از فرستنده قبول و از راه هوا به مقصد فرستاده خواهد شد.
4- بعلاوه هر کشوری مجاز است درخواست نماید که کوپن رپنسها با مرسولاتی که کوپنهای مزبور به جای کرایه آنها داده می‌شود همزمان یکدیگر‌تسلیم پست گردند.
ماده ۵۶- محصولات اکسپرس
1- مرسولات پستی ممکن است به محض ورود به مقصد بنا به درخواست فرستندگان توسط موزعین مخصوص در منزل به گیرندگان مربوطه تحویل‌گردد به شرط آن که سرویس اکسپرس در کشور مقصد وجود داشته باشد.
2- به این گونه مرسولات که "اکسپرس" نامیده می‌شوند حداقل یک نرخ مخصوص معادل کرایه یک پاکت زمینی متعارفی و حداکثر ۶۰ سانتیم تعلق‌می‌گیرد این نرخ بایستی به طور کامل قبلاً پرداخت شود.
3- در صورتی که منزل گیرنده خارج از شعاع توزیع محلی دفتر مقصد باشد و مرسوله به طور اکسپرس توزیع گردد اداره مقصد حق دارد یک کرایه متمم‌نیز از گیرنده دریافت نماید و اصولاً در چنین موردی توزیع مرسوله به طور اکسپرس اجباری نخواهد بود.
4- هر گاه کلیه کرایه‌های متعلقه به مرسولات اکسپرس قبلاً پرداخت نشده باشد و اداره مبداء هم توزیع مرسولات مزبور را به طور اکسپرس تأکید ننموده‌باشد اینگونه مرسولات مانند سایر مرسولات با وسایل عادی توزیع خواهد شد و در حالت اخیر نرخ این مرسولات طبق مقررات ماده ۵۴ تعیین خواهد‌شد.
5- شایسته است که ادارات برای توزیع مرسولات مورد بحث به طور اکسپرس مساعی لازم را به جا آورند و در صورتی که مساعی مزبور میسر نشود‌مرسوله را ممکن است مانند یک مرسوله عادی تلقی نمود.
6- هر گاه آیین‌نامه کشور مقصد اجازه دهد گیرندگان می‌توانند از کشور مقصد درخواست نمایند که مرسولات سفارشی یا مرسولاتی که هنوز به آدرس‌آنها واصل نگردیده است به محض ورود به طور اکسپرس جهت آنها فرستاده شوند و در این حالت اداره مقصد می‌تواند هنگام توزیع یک نرخی که‌معادل نرخ سرویس داخلی باشد از این بابت از گیرندگان وصول نماید.
ماده ۵۷- استرداد - تغییر یا اصلاح آدرس
تا زمانی که یک مرسوله به دست گیرنده نرسیده باشد فرستنده می‌تواند مرسوله خود را پس گرفته و یا درخواست نماید که آدرس آن را تغییر داده و یا‌اصلاح نمایند به شرط آن که این مرسوله مشمول مقررات ماده ۵۹ نبوده و از لحاظ گمرکی نیز خالی از اشکال باشد.
2- درخواستی که در این باب نوشته می‌شود به وسیله پست ارسال یا تلگرافاً مخابره می‌گردد و مخارج آن به عهده فرستنده است و در هر صورت‌حداقل مبلغ ۴۰ سانتیم بایستی از این بابت از درخواست‌کننده دریافت شود و در صورتی که توسط پست هوایی فرستاده شود و یا مخابره گردد فرستند‌بایستی علاوه بر آن اضافه نرخ هوایی یا نرخ تلگرافی آن را تأدیه نماید.
3- برای هر درخواست استرداد یا تغییر آدرس که مربوط به چندین مرسوله بوده و توأماً از طرف فرستنده واحد به عنوان گیرنده واحد تسلیم یک دفتر‌پستی می‌شود از فرستنده باید تنها یک نرخ یا اضافه نرخ پیش‌بینی شده در بند ۲ مطالبه گردد.
4- برای یک اصلاح کوچک آدرس (بدون آن که اصل عنوان یا نام گیرنده تغییر پیدا کند) فرستنده می‌تواند مستقیماً از دفتر مقصد در این باره تقاضا نماید‌و از این بابت هیچگونه نرخی که در بندهای ۲ و ۳ پیش‌بینی شده از فرستنده مطالبه نشده و انجام فرمالیته‌های مربوطه نیز لزومی ندارد.
ماده ۵۸- ارسال به مقصد جدید غیر قابل توزیع
1- هر گاه گیرنده محل اقامت خود را تغییر داده باشد مراسلات پستی به مقصد جدید برای او فرستاده خواهند شد مگر در مواردی که فرستنده به وسیله‌یادداشت مخصوصی که در روی قسمت عنوان مراسله قید گردیده ارسال آن را به مقصد جدید منع نموده باشد این یادداشت باید به زبانی نوشته شود که‌در کشور مقصد معروف باشد و در هر حال ارسال به مقصد جدید از کشوری به کشور دیگر عملی نخواهد شد مگر آن که شرایط حمل و نقل جدید در مرسوله مربوطه وجود داشته باشد.
2- مراسلاتی که به یک علتی غیر قابل توزیع می‌گردند بایستی بلادرنگ به کشور مبدأ عودت داده شوند.
3- زمانی که مراسلات معطله بایستی در اختیار گیرندگان نگاه داشته شوند و یا به طور (پست رستانت) به مانند طبق آیین‌نامه کشور مقصد معین‌می‌گردد. معذلک این مهلت به طور کلی نبایستی از یک ماه تجاوز نماید مگر در موارد خاصی که اداره مقصد لازم بداند استثنائاً مدت مزبور را حداکثر تا‌دو ماه تمدید نماید در صورتی که فرستنده به زبانی که در کشور مقصد معروف باشد برگشت مراسله را به وسیله یادداشتی که روی مراسله قید شده‌درخواست نموده باشد مراسله مزبور بایستی در مدت بسیار کوتاهی به کشور مبداء برگشت داده شود.
4- مطبوعاتی که فاقد ارزش باشند به مبداء عودت داده نمی‌شوند مگر در مواردی که فرستنده توسط یادداشتی که روی مرسوله قید شده برگشت آن را‌تقاضا نموده باشد و مطبوعات سفارشی همیشه باید مرجوع شوند.
5- در صورت ارسال مراسلات به مقصد جدید از کشوری به کشور دیگر و یا اعاده آن به کشور مبداء نبایستی هیچگونه نرخ اضافی از آنها دریافت نمود‌مگر در مواردی که در آیین‌نامه استثناء گردیده است.
6- مراسلات پستی که به مقصد جدید ارسال یا غیر قابل توزیع می‌شوند تحویل گیرندگان یا فرستندگان می‌گردند و در مقابل کرایه که در موقع ارسال یا‌ورود یا در طی راه در نتیجه ارسال به مقصد جدید از ابتدای نخستین سیر به آنها تعلق می‌گیرد از گیرنده یا فرستنده دریافت خواهد گردید و نیز حقوق‌گمرکی یا سایر مخارج مخصوص را که کشور مقصد الغای آنها را نسبت به آن مرسولات اجازه نمی‌دهد باید بپردازد.
7- در صورتی که بسته‌های کوچک به مقصد کشور دیگری ارسال شوند یا به صاحبان آنها تسلیم نشود کرایه پست رستانت و حق گمرک کردن و‌حق‌العمل و نرخ متمم اکسپرس و حق مخصوص متعلقه به کلی ملغی خواهد بود.
ماده ۵۹- ممنوعات
1- ارسال اشیائی که ذیلاً نامبرده شده ممنوع است:
الف - اشیائی که جنس محتوی یا لفافشان طوری است که ممکن است برای کارکنان پست مخاطره داشته باشد یا مراسلات را کثیف یا ضایع نمایند.
ب - اشیاء تابع حقوق گمرکی (به استثناء مواردی که در ماده ۶۰ پیش‌بینی گردیده) و همچنین نمونه‌هایی که به مقصد اجتناب از پرداخت حقوق گمرکی‌به مقدار زیاد فرستاده می‌شوند.
ج - تریاک - مرفین - کوکائین - و سایر مواد مخدره.
د - اشیائی که قبول یا جریان آنها در کشور مقصد ممنوع باشد.
ه - حیوانات زنده به استثناء:
1- زنبورهای عسل - زالو و کرم ابریشم.
2- انگلها و ادویه کشنده حشرات زیانکار که بین بنگاههای رسمی معروف مبادله می‌شود.
و - اشیاء قابل انفجار یا قابل اشتعال یا خطرناک.
ز - اشیاء منافی عفت و اخلاق عمومی.
2- مرسولاتی که حاوی اشیاء نامبرده شده در بند یک بوده و اشتباهاً ارسال شده‌اند به موجب قانون و مقررات داخلی کشور اداره که آنها را کشف نموده‌ضبط خواهد شد.
3- و به طور کلی اشیاء ذکر شده در بند ۱ حرف "ج" و حرف "واو" و همچنین حرف "ز" به هیچوجه نه به مقصد فرستاده خواهند شد و نه تحویل‌گیرندگان بایستی بشود و نه به مبداء بایستی مرجوع گردد.
4- در مواقعی که مرسولاتی اشتباهاً ارسال شده و نه به مبداء مرجوع می‌گردند و نه به گیرندگان تحویل می‌شوند اداره مبداء بایستی به طور مشخص از‌معامله‌ای که به اینگونه مرسولات خواهد شد مستحضر شود.
5- بعلاوه هر یک از کشورها حق دارند از حمل اشیایی غیر از پاکتها و کارت‌پستالها که درباره آنها مقررات قانونی راجع به شرایط انتشار یا جریانشان در‌آن کشور مراعات نشده باشد به طور ترانزیت و مکشوفه در خاک خود امتناع نماید این اشیاء باید به اداره مبداء مرجوع شوند.
ماده ۶۰- اشیایی که حقوق گمرکی به آنها تعلق می‌گیرد
1- بسته‌های کوچک و مطبوعات تابع حقوق گمرکی قبول می‌شوند.
2- همچنین پاکتها و نمونه‌های بازرگانی حاوی اشیاء تابع حقوق گمرکی در صورتی که کشور مقصد رضامندی خود را قبلاً اطلاع داده باشد پذیرفته‌خواهند شد و هر اداره اجازه دارد که میزان پاکتهای سفارشی حاوی اشیاء تابع حقوق گمرکی را محدود نماید.
3- مرسولات حاوی سرم و واکسن و همچنین مرسولات طبی که جنبه فوریت داشته و فراهم نمودن آنها مشکل است از مستثنیات مقرره در ماده ۱۳۶آیین‌نامه استفاده می‌نمایند و در هر صورت پذیرفته می‌شوند.
ماده ۶۱ - بازرس گمرکی
اداره کشور مقصد اجازه دارد مرسولات ذکر شده در ماده ۶۰ را تحت بازرسی گمرکی قرار داده و در صورت لزوم عین آن مرسولات را باز نماید.
ماده ۶۲- حق گمرک کردن
برای مرسولاتی که در کشور مقصد تحت بازرسی گمرکی قرار می‌گیرند می‌توان از این بابت به عنوان پستی یک حق گمرک کردن که حداقل آن ۴۰سانتیم برای هر مرسوله می‌باشد دریافت نمود.
ماده ۶۳- حقوق گمرکی و سایر حقوق غیر پستی
ادارات اجازه دارند حقوق گمرکی و سایر حقوق غیر پستی احتمالی دیگر را از گیرندگان مرسولات وصول نمایند.
ماده ۶۴- مرسولاتی که از حقوق معافند
1- در روابط بین کشورهایی که در این موضوع توافق نظر حاصل نموده باشند فرستندگان می‌توانند طبق اظهاری که قبلاً به دفتر مبداء می‌نمایند مجموع‌حقوق پستی و غیر پستی را که در موقع تحویل به مرسولات تعلق می‌گیرد به عهده بگیرند و تا زمانی که یک مرسوله به گیرنده تحویل نشده فرستند‌می‌تواند توسط درخواستی که بعداً می‌نماید حداقل مبلغ ۴۰ سانتیم بپردازد و تقاضا نماید که مرسوله مربوط از حقوق متعلقه معاف باشد.
و هر گاه درخواست او با پست هوایی ارسال گردد و یا مخابره شود فرستنده بایستی علاوه بر آن اضافه نرخ هوایی و یا نرخ تلگراف مزبور را پرداخت‌نماید.
2- در مواردی که در بند یک پیش‌بینی شده است فرستندگان باید متعهد شوند مبالغی که از طرف دفتر مقصد ممکن است مطالبه شود پرداخت نموده و‌در صورت لزوم مبلغ کافی به رسم علی‌الحساب بپردازد.
3- اداره مقصد اجازه دارد حق‌العملی که از ۴۰ سانتیم برای هر مرسوله تجاوز ننماید وصول کند و این حق علاوه بر مبلغی است که در ماده ۶۲پیش‌بینی گردیده.
4- هر اداره حق دارد سرویس مرسولات معاف از حقوق را فقط در مورد اشیاء سفارشی اجرا نماید.
ماده ۶۵- الغای حقوق گمرکی و سایر حقوق غیر پستی
ادارات متعهد می‌شوند که به سرویسهای مربوطه کشور خود مراجعه و اقدام نمایند تا حقوق گمرکی و سایر حقوق غیر پستی متعلق به مرسولاتی که به‌کشور مبداء مرجوع گردیده یا به علت ضایع شدن کامل محتوی آنها معدوم گردیده‌اند و یا به کشور ثالثی ارسال شده‌اند ملغی گردد.
ماده ۶۶- مطالبه‌نامه‌ها و درخواست اطلاعات
1- مطالبه‌نامه‌ها در صورتی پذیرفته می‌شوند که از فردای روز تسلیم مرسوله به پست بیش از یک سال نگذشته باشد.
2- و هر اداره مجبور است به تقاضاهایی که فقط برای کسب اطلاعات پس از مدت مزبور در باب مرسولاتی که کمتر از دو سال قبل ارسال شده و از‌طرف اداره دیگری به عمل می‌آید ترتیب اثر بدهد.
3- هر اداره بایستی مطالبه‌نامه‌ها و درخواست اطلاعات راجع به هر گونه مرسوله را که در خاک سایر ادارات تسلیم پست شده‌اند بپذیرد.
4- از هر مطالبه یا درخواست اطلاعات یک حق معادل ۴۰ سانتیم حداقل دریافت خواهد شد مگر در موردی که فرستنده قبلاً حق مخصوص جهت‌صدور قبض رسید را پرداخت نموده باشد و در صورتی که مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات بر حسب تقاضای ذینفع از طریق هوایی فرستاده شود‌اضافه نرخ هوایی نیز به آن تعلق خواهد گرفت و این نرخ دو برابر خواهد بود هر گاه تقاضاکننده مایل باشد که پاسخ آن نیز از طریق هوایی مرجوع شود و‌باز در صورتی که درخواست‌کننده بخواهد در این باره مخابره به عمل آید بهای تلگرام در صورت لزوم جواب تلگرامی که بایستی مخابره شود علاوه بر‌حق مطالبه‌نامه نیز وصول خواهد گردید.
5- هر گاه مطالبه‌نامه یا درخواست اطلاعات مربوط به چندین مرسوله باشد که توأماً توسط یک فرستنده و به آدرس یک گیرنده بوده و از یک طریق‌می‌بایستی فرستاده شود در این مورد فقط یک حق با یک اضافه نرخ دریافت خواهد شد.
و در صورتی که مربوط به چندین مرسوله سفارشی که بر حسب درخواست فرستنده از طرف مختلف ارسال گردیده‌اند برای هر مرسوله یک حق و یک‌اضافه نرخ جداگانه وصول خواهد شد.
6- هر گاه یک مطالبه‌نامه در نتیجه اشتباه سرویس پست صادر شده باشد حق مطالبه مسترد خواهد شد.
ماده ۶۷- نرخها
1- مرسولات پستی مذکور در ماده ۴۷ ممکن است به طور سفارشی ارسال شوند.
2- نرخ هر مرسوله سفارشی بایستی قبلاً پرداخته شود و آن عبارت است از:
الف - کرایه معمولی مرسوله بر حسب نوع آن.
ب - یک حق ثابت سفارشی که حداقل آن ۴۰ سانتیم است.
3- حق ثابت سفارشی متعلقه به قسمت جوابیه یک کارت‌پستال با جواب موقعی معتبر خواهد بود که آن حق فقط توسط فرستنده مربوطه تأدیه شده‌باشد.
4- قبض که مشخصات مرسوله سفارشی روی آن نوشته می‌شود بایستی به طور مجانی به فرستنده تحویل گردد.
5- کشورهایی که آماده‌اند از عهده پرداخت غرامت مخاطرات ناشیه از مواقع اضطراری (فورس‌ماژور) برآیند می‌توانند بر هر مرسوله سفارشی یک نرخ‌مخصوص معادل ۴۰ سانتیم دریافت دارند.
6- هر گاه مرسولات سفارشی بدون تمبر یا تمبر ناقص بوده و اشتباهاً به کشور مقصد ارسال شده باشند، در مقابل اخذ نرخی که به میزان مبلغ کسری‌باشد به گیرندگان تسلیم خواهد شد.
ماده ۶۸- قبض رسید
1- فرستنده یک مرسوله سفارشی می‌تواند در موقع تسلیم مرسوله به پست یک حق ثابتی که حداقل آن ۳۰ سانتیم است پرداخته و تقاضای قبض رسید‌نماید و در صورتی که مخارج متعلقه پرداخت شده باشد ممکن است این قبض از راه هوا نیز ارسال گردد.
2- صدور قبض رسید ممکن است بعد از موقع تسلیم مرسوله نیز تقاضا شود و مهلت معینه برای این درخواست یک سال و شرایط آن مطابق مقررات‌ماده ۶۶ می‌باشد.
3- و در صورتی که فرستنده مطالبه قبض رسیدی را بنماید که به او واصل نگردیده است برای صدور مطالبه‌نامه نه مبلغ ۴۰ سانتیم معین شده در ماده۶۶ از او مطالبه خواهد شد و نه حق ثانوی متعلقه به قبض رسید صادره.
ماده ۶۹- مرسولات سفارشی که به دست شخص گیرنده داده خواهد شد
1- در روابط بین ادارات که توافق خود را اعلام داشته‌اند مرسولات پستی که همراه قبض رسید مربوطه می‌باشند بر حسب درخواست فرستنده به‌دست شخص گیرنده داده خواهند شد.
2- ادارات وظیفه دارند که در دو وهله برای تحویل اینگونه مرسولات مساعی لازم را به خرج دهند.
ماده ۷۰- مسئولیت
1- ادارات مسئول فقدان مرسولات سفارشی می‌باشند.
2- فرستنده حق دارد از این بابت غرامتی به میزان ثابت ۲۵ فرانک برای هر مرسوله مطالبه نماید.
ماده ۷۱- عدم مسئولیت
1- در موارد ذیل ادارات به طور کلی از مسئولیت راجع به فقدان مرسولات سفارشی مبرا هستند:
الف - در مواقع اضطراری (فورس‌ماژور) کشوری که فقدان در سرویس آن وقوع یافته به موجب قوانین داخلی خود باید صریحاً معین کند که فقدان‌مزبور ناشی از وقایعی است که به طور "اضطراری فورس‌ماژور" اتفاق افتاده است و بایستی مراتب را به اطلاع کشور مبداء نیز برساند و به هر جهت‌اداره فرستنده که خسارات را در مواقع اضطراری عهده‌دار گردیده است به موجب بند ۵ از ماده ۶۷ به مسئولیت خود باقی خواهد بود.
ب - وقتی که اسناد سرویس به واسطه یک اتفاق اضطراری از بین رفته و از این لحاظ تحقیقات راجع به مرسوله غیر ممکن گردیده باشد و این در‌صورتی است که مدرک و دلیل مسئولیت ادارات به نحو دیگری معین نشده باشد.
ج - وقتی که محتوی مرسولات جزء اشیاء ممنوعه باشد که در بندهای ۶ و ۸ ماده ۴۸ حرف ج ذکر گردیده است.
د - وقتی که در ظرف مهلت یک‌ساله پیش‌بینی شده در ماده ۶۶ از طرف فرستنده به هیچوجه درخواست صدور مطالبه نشده باشد.
2- وقتی که در خصوص تحویل مرسولات سفارشی اقدام شده باشد اعم از آن که نحوه تحویل به موجب شرایط مقرره در آیین‌نامه داخلی بوده و یا به‌موجب شرایط پیش‌بینی شده در ماده ۴۵ بند ۳ عمل شده باشد.
3- مرسولاتی که به موجب مقررات و قوانین داخلی کشور مقصد توقیف شده باشند.
ماده ۷۲- تعیین مسئولیت بین ادارات
1- تا زمانی که عکس قضیه ثابت نشده باشد مسئولیت فقدان یک مرسوله سفارشی متوجه آن اداره است که مرسوله را بدون این که اعتراضی کرده باشد‌دریافت داشته و با آن که تمام وسائل قانونی را برای تحقیق حائز بوده است نتواند ثابت کند که مرسوله به گیرنده تسلیم شده و یا در صورت اقتضاء آن را‌به اداره بعدی خود ارسال داشته است.
2- در موارد ذیل اداره واسطه یا گیرنده با توجه به مقررات بند ۳ از هر گونه مسئولیت مبرا است مگر آن که عکس قضیه ثابت شود:
الف - موقعی که اداره مربوطه مقررات مربوط به مواد ۳۴ قرارداد را مرئی داشته و نیز بند ۲ ماده ۱۶۲ و بند ۴ ماده ۱۶۳ آیین‌نامه را مورد توجه قرار داده‌باشند.
ب - در صورتی که بتواند ثابت نماید که مطالبه‌نامه بعد از معدوم شدن اسناد سرویس که مربوط به مرسوله مورد تحقیق می‌باشد به آن رسیده و مدتی‌که برای محفوظ نگاه داشتن اسناد به موجب ماده ۱۱۹ آیین‌نامه پیش‌بینی شده مقتضی گردیده است ولی این قید به حقوق شخص مطالبه‌کننده لطمه‌وارد نخواهد ساخت.
3- به هر جهت هر گاه مرسوله در طی حمل و نقل مفقود شده باشد و نتوان تعیین کرد فقدان آن در خاک یا سرویس کدام یک از کشورها اتفاق افتاده‌است ادارات مربوطه خسارت وارده را به طور تساوی متحمل خواهند شد.
4- هر گاه یک مرسوله سفارشی در حین وقایع اضطراری مفقود شود اداره کشوری که فقدان در خاک یا سرویس آن واقع شده است در صورتی در مقابل‌اداره فرستنده مسئول خواهد بود که هر دو کشور جبران خسارت وارده در موقع اضطراری را با هم به عهده گرفته باشد.
5- حقوق گمرکی و سایر حقوقی که الغاء آنها صورت نگرفته است به عهده اداراتی که مسئول فقدان هستند قرار خواهد گرفت.
6- اداره‌ای که غرامت را تأدیه نموده است برای هر گونه اقدامی که بر علیه گیرنده یا فرستنده و یا اشخاص ثالثی احتمالاً باید معمول گردد به میزان مبلغ‌غرامتی که پرداخت نموده مجاز بوده و به منزله گیرنده اصلی غرامت خواهد بود.
ماده ۷۳- پرداخت غرامت
اجبار در پرداخت غرامت متوجه اداره‌ای است که دفتر فرستنده تابع آن است ولی این اداره حق دارد به اداره که مسئول واقعی است مراجعه نماید.
ماده ۷۴- مهلت پرداخت غرامت
1- غرامت بایستی هر چه زودتر و منتهی در ظرف شش ماه بعد از روزی که مطالبه‌نامه تسلیم شده پرداخت گردد.
2- اداره فرستنده مرسوله که مخاطرات ناشیه از مواقع اضطراری را به عهده نگرفته و از طرفی تحقیقات در موضوع این که فقدان مرسوله مربوط به‌موقعیت اضطراری است پایان نپذیرفته باشد می‌تواند آیین‌نامه مربوط به مهلت تأدیه غرامت پیش‌بینی شده در بند 1 را تغییر دهد.
3- اداره فرستنده اجازه دارد که به حساب اداره واسطه یا اداره مقصد که پس از انقضای مدت شش ماه مقرر مسئله پرداخت غرامت را حل نکرده‌اند‌غرامت مربوط را به فرستنده پرداخت نماید و در صورتی که فقدان مربوط به موارد (فورس‌ماژور) باشد می‌توان این مدت را تمدید نمود علی‌ایحال‌بایستی مراتب را به اطلاع اداره مبداء رسانید.
ماده ۷۵- پرداخت غرامت به اداره فرستنده
1- اداره مسئول یا اداره که به حساب آن پرداخت غرامت به موجب ماده ۷۴ به عمل آمده است مکلف است در ظرف چهار ماه بعد از تاریخ اعلامیه‌راجع به تأدیه غرامت مبلغ غرامت واقعی پرداختی به فرستنده را به اداره فرستنده تأدیه نماید.
2- چنانچه بر طبق ماده ۷۲ غرامت را چندین اداره باید از عهده برآید اولین اداره که مرسوله مورد مطالبه را دریافت کرده نتوانسته ارسال منظم آن به‌اداره مابعد را ثابت نماید موظف است در ظرف مهلتی که در بند یک ذکر شده میزان کل مبلغ غرامت را به اداره فرستنده کارسازی دارد و با اداره مزبور‌است که میزان سهم احتمالی سایر ادارات مسئول را در مورد خسارتی که به گیرنده پرداخت شده تعیین و آنها را وصول نماید.
3- پرداخت وجه به اداره طلبکار به موجب قوانین پرداختی پیش‌بینی شده و در ماده ۴۱ انجام خواهد شد.
4- موقعی که مسئولیت مشخص گردید و همچنین در موردی که در بند ۳ از ماده ۷۴ پیش‌بینی شده ممکن است میزان غرامت را خواه به وسیله تفریغ‌محاسبات و خواه مستقیماً و خواه توسط اداره‌ای که با اداره مسئول منظماً تفریغ حساب می‌کند رأساً از کشور مسئول دریافت داشت.
5- اداره مبداء نمی‌تواند پرداخت غرامت را از اداره مسئول مطالبه نماید مگر در ظرف یک سال از تاریخ ارسال یادداشت جهت پرداخت غرامت به‌گیرنده.
6- اداره‌ای که مسئولیت آن مسلم گردیده و در بدو امر از تأدیه غرامت امتناع نموده است باید از عهده کلیه مخارج فرعی که در نتیجه تأخیر غیر قانونی‌تأدیه وجه مزبور تولید شده است برآید.
7- ادارات می‌تواند حساب غراماتی که به فرستندگان پرداخته و صحت آن را تصدیق نموده‌اند با موافقت یکدیگر هر چند یک بار به طور متناوب بین‌خود بررسی و تصفیه نمایند.
ماده ۷۶- مرسوله سفارشی که مفقوده تلقی شده و بعداً کشف می‌گردد
1- هر گاه یک مرسوله سفارشی یا قسمتی از آن مفقوده تصور شده و بعداً یافت شود گیرنده و فرستنده بایستی از موضوع مستحضر شوند.
2- و بعلاوه به فرستنده اعلام خواهد شد که می‌تواند برای تحویل گرفتن سفارشی خود در ظرف سه ماه مراجعه نماید و وجهی را که از بابت غرامت‌قبلاً دریافت داشته مسترد دارد و در صورتی که در ظرف مدت معینه فرستنده مرسوله خود را مطالبه نکند به گیرنده اخطار خواهد شد که در ظرف همان‌مدت برای تحویل گرفتن مرسوله اقدام کند و در این مورد گیرنده بایستی مبلغ پرداختی به فرستنده را تأدیه نماید.
3- هر گاه گیرنده یا فرستنده برای تحویل گرفتن مرسوله سفارشی اقدام کرده و وجه دریافتی از بابت غرامت را مسترد داشتند این مبلغ به نفع اداره یا‌اداراتی که متحمل زیان شده‌اند محسوب خواهد شد.
4- و در صورتی که فرستنده و گیرنده هر دو از تحویل گرفتن مرسوله پیدا شده صرفنظر نمودند این مرسوله به اداره یا اداراتی که غرامت را پرداخته‌اند‌تعلق خواهد گرفت.
فصل سوم - تعلق گرفتن نرخها - مخارج عبور
ماده ۷۷- تعلق گرفتن نرخها
جز در مواردی که در قرارداد و مقاوله‌نامه‌ها صریحاً ذکر گردیده است نرخهایی را که هر اداره دریافت داشته برای خود آن اداره محفوظ می‌نماید.
ماده ۷۸- مخارج عبور (ترانزیت)
1- با توجه به مقررات ماده ۷۹ مراسلاتی که در جوف کیسه‌های سر به مهر بین دو اداره یا بین دو دفتر پستی یک کشور واحد توسط سرویسهای یک یا‌چندین اداره دیگر (سرویس ثالث) مبادله می‌شوند به سود هر یک از کشورهایی که واسطه عبور بوده و یا سرویس آنها در حمل مراسلات شرکت‌داشته‌اند مخارج ترانزیتی طبق فهرست ذیل تعلق خواهد گرفت و این مخارج به عهده اداره کشوری می‌باشد که فرستنده کیسه کاغذ بوده است:
1 - مسیر ۲ - برای هر کیلوگرم وزن
.....................................................................
1 - مسیر زمینی فرانک
.....................................................................
تا ۳۰۰ کیلومتر ۰٫۰۷
- بیش از ۳۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر ۰٫۱۲
- بیش از ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ کیلومتر ۰٫۱۷
- بیش از ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ کیلومتر ۰٫۲۴
- بیش از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلومتر ۰٫۳۲
- بیش از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتر ۰٫۳۹
- بیش از ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلومتر ۰٫۴۶
- بیش از ۳۰۰۰ تا ۳۸۰۰ کیلومتر ۰٫۵۵
- بیش از ۳۸۰۰ تا ۴۶۰۰ کیلومتر ۰٫۶۶
- بیش از ۴۶۰۰ تا ۵۵۰۰ کیلومتر ۰٫۷۷
- بیش از ۵۵۰۰ تا ۶۵۰۰ کیلومتر ۰٫۹۰
- بیش از ۶۵۰۰ ۱٫۰۳
1 - مسیر ۲ - برای هر کیلوگرم وزن
...................................................................
2 - مسیر دریایی فرانک
...................................................................
تا ۳۰۰ میل دریایی ۰٫۱۲
- بیش از ۳۰۰ تا ۶۰۰ میل دریایی ۰٫۱۷
- بیش از ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ میل دریایی ۰٫۲۱
- بیش از ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰ میل دریایی ۰٫۲۴
- بیش از ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ میل دریایی ۰٫۲۷
- بیش از ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ میل دریایی ۰٫۳۰
- بیش از ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ میل دریایی ۰٫۳۲
- بیش از ۳۰۰۰ تا ۳۵۰۰ میل دریایی ۰٫۳۴
- بیش از ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ میل دریایی ۰٫۳۶
- بیش از ۴۰۰۰ تا ۵۰۰۰ میل دریایی ۰٫۳۸
- بیش از ۵۰۰۰ تا ۶۰۰۰ میل دریایی ۰٫۴۱
- بیش از ۶۰۰۰ تا ۷۰۰۰ میل دریایی ۰٫۴۴
- بیش از ۷۰۰۰ تا ۸۰۰۰ میل دریایی ۰٫۴۶
- بیش از ۸۰۰۰ ۰٫۴۸
2- حمل و نقلهای دریایی که مستقیماً بین دو کشور به وسیله کشتیهای یکی از آن دو کشور انجام می‌شود مانند سرویسهای ثالث ملاحظه خواهد شد‌مگر آن که در این مورد مقاوله‌نامه دیگری که ناقض این موضوع باشد انعقاد یافته باشد.
3- کیسه کاغذهایی که اشتباهاً عبور کرده باشند از لحاظ پرداخت مخارج ترانزیتی مانند آن ملاحظه خواهد شد که اینگونه کیسه‌ها از طرق عادی‌فرستاده شده‌اند.
4- عبور دریایی از لحظه‌ای که کیسه‌ها به جرثقیل آویخته شده تا لحظه‌ای که در ساحل به زمین گذارده شوند به حساب خواهد آمد.
5- طبق بند ۳ اداراتی که در راه و حمل کیسه‌های اشتباه فرستاده شده شرکت داشته‌اند از این بابت حق مطالبه سهمی را از ادارات فرستنده نخواهند‌داشت لکن ادارات فرستنده نسبت به اداراتی که واسطه بوده و منظماً کیسه‌ها را از خاک خود عبور داده‌اند مدیون خواهند بود.
ماده ۷۹ - معافیت از مخارج عبور
مراسلاتی که از حقوق پستی معاف بوده و در مواد ۳۶ تا ۳۸ ذکر شده‌اند از کلیه مخارج عبور زمینی و دریایی نیز معاف می‌باشند.
ماده ۸۰ - سرویسهای فوق‌العاده
مخارج عبور مذکور در ماده ۷۸ به حمل و نقلی که توسط سرویسهای فوق‌العاده انجام گرفته و توسط یک اداره و بر حسب تقاضای یک یا چند اداره‌دیگر مخصوصاً ایجاد یا نگاهداری شده‌اند تعلق نخواهند گرفت شرایط این قبیل حمل و نقلها به رضای طرفین بین ادارات ذی‌مدخل حل و فسخ‌خواهد شد.
ماده ۸۱- تفریغ محاسبات و مخارج عبور
1- تفریغ کل حساب اینگونه مخارج طبق صورتحساب و آماری خواهد بود که هر سه سال یک بار و در یک دوره ۱۴ روزه تهیه می‌گردد این دوره برای‌کیسه کاغذهای سر به مهر که کمتر از شش مرتبه در هفته توسط سرویسهای متعلق به یک کشور مبادله می‌شوند به ۲۸ روز نیز بالغ خواهد گردید دوره‌مدت اجرای آمارها در آیین‌نامه تعیین شده است.
2- در صورتی که نتیجه محاسبات بین دو اداره از ۲۵ فرانک تجاوز ننماید اداره مدیون از پرداخت معاف خواهد بود.
3- هر اداره اجازه دارد نتیجه یک آمار را که به نظر او زیادتر از میزان واقعی است به قضاوت یک کمیسیون حکمیت واگذار نماید و تشکیل این حکمیت‌به کیفیتی خواهد بود که در ماده ۳۱ پیش‌بینی گردیده است.
4- حکمها حق دارند مبلغی که از بابت مخارج عبور باید پرداخته شود به طور عادلانه معین و تثبیت نمایند.
ماده ۸۲- مبادله کیسه کاغذهای سر به مهر با جهازات جنگی
1- کیسه کاغذهای سر به مهر ممکن است بین دفاتر پست یکی از کشورهای عضو و فرماندهان قسمتهای دریایی یا جهازات جنگی همان کشور که در‌خارج توقف دارند و یا بین فرمانده یکی از این قسمتهای دریایی یا یکی از جهازات جنگی مزبور و فرمانده یک واحد یا یک جهاز دیگر از همان کشور‌توسط سرویسهای زمینی یا دریایی متعلقه به سایر کشورها مبادله گردند.
2- انواع مراسلاتی که جوف این کیسه‌ها جای داده شده‌اند باید منحصراً به عنوان یا از طرف ستاد ارتش و عمال جهازات گیرنده یا فرستنده کیسه‌ها‌باشند. تعرفه و شرایط ارسالی که به این مراسلات تعلق می‌گیرد توسط اداره پست کشوری که جهازات متعلق به آن است و بر طبق آیین‌نامه داخلی آن‌کشور تعیین خواهد گردید.
3- جز در مواردی که بین ادارات مربوطه ترتیب دیگری داده شده باشد اداره پست فرستنده یا گیرنده کیسه کاغذهای مزبور مخارج عبوری را که طبق ۷۸منظور شده است به ادارات واسطه مدیون خواهند بود.
بخش سوم - مقررات نهایی
ماده ۸۳- اجراء و دوره قرارداد
قرارداد حاضر از اول ژوئیه ۱۹۵۳ به موقع اجراء گذاشته خواهد شد و دوره اجرای آن نامحدود است.
بنا به مراتب فوق نمایندگان مختار دولتهای کشورهای فوق‌الذکر قرارداد حاضر را در یک نسخه امضاء نموده که اصل آن جزء آرشیو دولت بلژیک ضبط‌و یک نسخه رونوشت آن برای هر یک از طرفها فرستاده خواهد شد.
در بروکسل به تاریخ ۱۱ ژوئیه ۱۹۵۲ تدوین گردید.
متن ترجمه قرارداد پستی عمومی بین‌المللی که مشتمل بر سه بخش و هشتاد و سه ماده است ضمیمه قانون اجازه الحاق دولت ایران به قرارداد و‌مقاوله‌نامه‌های پستی جهانی (که در تاریخ هفتم خرداد ماه ۱۳۳۶ به تصویب مجلس شورای ملی رسیده است) بوده و صحیح می‌باشد.
رئیس مجلس شورای ملی - رضا حکمت