سومین کنگره بزرگ کارگران ایران در استادیوم آریامهر ۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
| قوانین برنامه‌های عمرانی کشور مصوب مجلس شورای ملی | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه آریامهر | درگاه انقلاب شاه و مردم |
سومین کنگره بزرگ کارگران ایران در استادیوم آریامهر ۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
۷ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ با پیام آریامهر شاهنشاه ایران ساعت ۹ بامداد سومین کنگره بزرگ کارگران ایران در گردایه ورزشی آریامهر گشایش یافت. بیش از ۱۸۶۵ تن از نمایندگان کارگران و مسئولان سندیکاها و اتحادیه‌های کارگری که در سومین کنگره کارگری ایران شرکت دارند، نمایندگان بیش از سه میلیون کارگر کارگاه‌های تولیدی و صنعتی سراسر کشور هستند که برابر اساسنامه کنونی سازمان کارگران ایران و بر پایه فراخوان برای رسیدگی به دستور و مسائلی که در سومین کنگره کارگران ایران مطرح می‌شود شرکت کرده‌اند. سازمان کارگران یکی از پدیده‌های انقلاب شاه و ملت است که در سال ۱۳۴۶ (۲۵۶۱ شاهنشاهی)، پنج سال پس از انقلاب سفید ایران، بوجود آمد و هم اکنون ۷۶۷ سندیکا و ۱۸ اتحادیه کارگری در ایران فعالیت دارند که نمایندگان آنها در سومین کنگره بزرگ کارگران ایران شرکت دارند، درحالی که ۶ سال پیش، فقط ۶۲ سندیکا در ایران وجود داشت.
در آغاز اسداله علم وزیر دربار شاهنشاهی پیام شاهنشاه را برای باشندگان کنگره خواند:
پیام شاهنشاه به مناسبت گشایش سومین کنگره بزرگ کارگران کشور در استادیوم آریامهر ۷ تا ۹ اردیبهشت ماه ۲۵۳۵ شاهنشاهی
- تشکیل سومین کنگره کارگران ایران را به عموم کارگران ایرانی که نمایندگان آنها از سراسر کشور در اینجا گرد آمده‌اند، شادباش می‌گویم.
- اجتماع امروز کارگران ایران مظهر تجلی تازه‌ای از همبستگی استوار آنان در سازندگی ایران نیرومند و پیشرو امروز و در عین حال مظهر همبستگی این گروه بزرگ مولدین کشور با دیگر گروه‌های سازنده و کوشای جامعه ایرانی در راه تجدید بنای اقتصادی و اجتماعی مملکت و پی افکندن ایران شکوهمند فردا است.
- در ایران ما امروز بیان این واقعیت مایه سربلندی است که همه نیروهای خلاقه کشور دست در دست یکدیگر و هماهنگ با یکدیگر در راه ساختمان کشوری بزرگ و سعادتمند تلاش می‌کنند و اتحاد آنها در این راه، اتحاد شرافتمندانه و آزادانه مردمی است که عمیقاً به مسئولیت‌های ملی و اجتماعی و جهانی خویش و به هدف مقدسی که فرا روی آنها است، آگاهی دارند. اینان مردمی هستند که تلاش آفریننده خویش را نه از روی اجبار، بلکه با نیرویی که از ایمان و اعتقاد به اصالت و افتخار کار و هدف سرچشمه می‌گیرد، انجام می‌دهند. راز این پیروزی در این حقیقت نهفته است که امروزه کارگر ایرانی جدا از دولت و یا احتمالاً نیرویی در صف مقابل آن نیست، زیرا در اجتماع امروزی ایران که بر اساس انقلاب شاه و مردم پی‌ریزی شده و تناقضات اجتماعی در آن حل شده‌است، دولت خود پشتیبان سندیکاها و مدافع منافع حقه آنها است و در عین حال منافع حقه کارگر و کارفرما به هم پیوسته‌است، کارگر ایرانی امروز از قوانین چنان مترقی برخوردار است که اگر هم مشابه آنها را در قسمتی از دیگر جوامع پیشرفته جهان بتوان یافت، مسلماً مترقی‌تر از آنها را در هیچ جا نمی‌توان یافت. در ایران امروز نه تنها کوششی پیگیر در جهت پیشرفت شرایط مادی و تأمین رفاه زندگی طبقه کارگر به کار می‌رود، بلکه به موازات آنها کارگر ایرانی احساس می‌کند که از حد اعلای حیثیت انسانی برخوردار است، زیرا در جامعه نوین ایران انسان فقط ابزاری در خدمت پیشرفت‌های ضروری صنعتی و مادی نیست، بلکه نیروی آفریننده‌ای برخوردار از حداکثر شخصیت و اصالت معنوی و اجتماعی است. این شرافت و اصالت انسانی بنیاد اخلاقی همه اصلاحاتی است که در زمینه‌های مختلف و همه جانبه مادی و معنوی در مملکت ما انجام می‌گیرد.
- تشکیل این کنگره کارگری سراسری کشور فرصت مناسبی برای کارگران ایرانی است تا پیروزی‌های اقتصادی ایران امروز و درجه شرکت و همکاری خود را در اصول این پیروزی‌ها آگاهانه مورد ارزیابی قرار دهند و چگونگی اتحاد گسترده‌تری را چه از نظر فکری و چه از لحاظ عملی در پی‌ریزی موفقیت‌های آینده بررسی کنند. در راه ایفای این تلاش پر افتخار، سندیکاهای کارگری می‌باید با همفکری و همکاری صاحبان صنایع و کارخانه‌ها درجه بهره‌وری کار خود را چه از نظر کمیت و چه از نظر کیفیت بیشتر و باز هم بیشتر کنند، تا از این راه نه تنها سطح تولید کشور را بالا ببرند، بلکه در عین حال درآمد بیشتری را نیز برای خود کارگران تأمین نمایند. اجرای جامع و کامل اصل سهیم شدن کارگران در سود کارگاه‌های صنعتی و تولیدی و نیز اجرای اصل سیزدهم انقلاب، دایر بر توسعه مالکیت واحدهای تولیدی و تشویق کارگران به آموختن مهارت‌های فنی و حرفه‌ای و گسترش مهارت فنی کارگران و برنامه‌های آموزش حرفه‌ای، برای رسیدن به هدف کاملاً ضروری است. از طرفی دیگر اجرای اصل چهاردهم انقلاب که مانع از نوسان بی رویه قیمت‌ها شده‌است همراه با توسعه جدی تعاونی‌های مصرف، قدرت خرید کارگران را حفظ و تثبیت می‌کند. صاحبان صنایع وظیفه دارند برای حل مسائل مربوط به مدیریت و بهره‌وری سازمان‌های مخصوصی به وجود آورند تا از طریق همکاری دولت و صنایع سازمان‌های کارگری رابطه درآمد کارگران با بهره‌وری کار ماهیت علمی به خود بگیرد و از طریق این همکاری اقتصادی و اجتماعی و تولیدی هدف برابری سرانه صنعتی در کشور ما با تولید سرانه صنعتی در ممالک کاملاً پیشرفته تحقق یابد.
- توفیق عموم شرکت‌کنندگان در سومین کنگره کارگری ایران و موفقیت کامل کنگره را در بررسی مطالبی که در دستور کار دارد و اخذ نتایج مثبت و ثمربخش از این بررسی‌ها را خواستارم.
پس از خوانده شدن پیام آریامهر شاهنشاه ایران محمد صادقی به ریاست سنی برگزیده شد، و آنگاه هیات رییسه کنگره نیز برگزیده شدند. سپس امیرعباس هویدا نخست وزیر و دبیرکل حزب رستاخیز ایران بیاناتی ایراد کردند.
فرج آبکاری رییس سازمان کارگران ایران نیز در گزارش خود تاریخچه ایجاد کنگره کارگران کشور را روشن ساخت و گفت:
نمایندگان کارگران و مسولان سندیکاها و اتحادیه‌های کارگری حاضر در جلسه که عضو کنگره می‌باشند، نمایندگان بیش از ۳ میلیون کارگر کارگاه‌های تولیدی و صنعتی سراسر کشور بوده که برابر اساسنامه فعلی سازمان کارگران ایران و بر پایه فراخوان برای رسیدگی به دستور و مسایلی که در سومین کنگره کارگران ایران مطرح می‌شود، سازمان کارگران ایران یکی از پدیده‌های انقلاب شاه و ملت است که در سال ۱۳۴۶ پس از انقلاب شاه و ملت ایران بوجود آمد. این سازمان با همکاری پیوسته و بی دریغ وزارت کار و امور اجتماعی توانست شمار سندیکاها را که در شش سال پیش ۶۲ سندیکا بود، در سال گذشته به ۷۶۷ سندیکا و ۱۸ اتحادیه کارگری برساند.
تاریخچه کنگره‌های کارگران
پیش از سال ۱۳۴۶ در تهران سه تشکیلات کارگری به نام خانه کارگر، شورای همکاری کارگران و دبیرخانه مرکزی کارگران وجود داشت که هر یک از آنها در کارخانجات صنعتی و واحدهای کارگری طرفدارانی داشتند ولی غالباً به سبب برخورد عقاید و آراء در حالت مبارزه و کارشکنی علیه هم بودند و چون این روش نمی‌توانست به سود کارگران باشد و منافع و مصالح آنان را حفظ کند، رؤسای سه گانه تشکیلات کارگری تهران به توصیه وزیر کار وقت تصمیم گرفتند که اختلافات را کنار بگذارند و در یک سازمان واحد کارگری متشکل شوند. به همین جهت پس از مذاکرات مقدماتی، موافقت کردند که از خانه کارگر ۳ نفر و از شورای همکاری و دبیرخانه مرکزی کارگران ۲ نفر انتخاب شوند تا به اتفاق ۲ نفر انتخاب شوند تا به اتفاق ۲ نفر نمایندگان منتخب وزارت کار زمینه اتحاد و اتفاق را فراهم کنند. این کمیته هفت نفری پس از مدتی جر و بحث اساسنامه و مقدمات تشکیل نخستین کنگره کارگران را در روز بیستم اسفند ۱۳۴۶ فراهم کرد.
سازمان کارگران
نخستین کنگره ایران با حضور هیئت دولت، دبیر کل حزب سابق ایران نوین و ۴۰۰ نفر از نمایندگان قشرهای مختلف اجتماع و نمایندگان کارگران در استادیوم ورزشی کارگران تهران تشکیل شد. این کنگره در سومین جلسه خود قطعنامه‌ای را به اتفاق آراء به تصویب رساند که بر اساس آن سازمان کارگران متشکل ازکلیه سازمان‌ها و سندیکاهای کارگری وابسته به حزب ایران نوین وظایف خود را طبق مفاد اساسنامه و در جهت حفظ منافع کارگران انجام خواهد داد. سه سال بعد، یعنی صبح روز شنبه بیست و دوم اسفند ۱۳۴۹ دومین کنگره کارگران ایران وابسته به حزب سابق ایران نوین با حضور ۱۱۱۴ نفر از نمایندگان کارگران و سندیکاهای کارگری کشور کار خود را آغاز کرد. این کنگره پس از سه روز بحث و مبادله درباره روابط کارگر و کارفرما و مسایل روز کارگران، قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که مقرر می‌داشت:
- ۱- کنگره معتقد است که تشویق و حمایت از سازمان‌های دمکراتیک و بسط و رواج نهضت‌های اصیل کارگری مکمل حرکت و جنبش صنعتی و انقلاب اجتماعی و اقتصادی ایران است.
- ۲- کنگره توصیه می‌کند که دستگاه‌های مسئول در ارجای اصل چهارم انقلاب شاه و ملت و سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‌های تولیدی و صنعتی اهتمام بیشتری بعمل آورند و کنگره سپس در ۱۴ ماده دیگر در زمینه ایجاد مسکن برای کارگران
- – تجدید نظر در قانون کار و بیمه‌های اجتماعی
- - ایجاد و توسعه تعاونی‌های مصرف در کنار سندیکاها و اتحادیه‌های کارگری
- - اجرای صحیح یک سیستم آموزش حرفه‌ای- اجرای طبقه‌بندی مشاغل در کارخانجات
- - تفویض نمایندگی کلیه کارگران سراسر کشور به سازمان کارگران ایران
- - عقد قراردادهای جمعی با کارفرمایان برای حل مشکلات سندیکاهای کارگری
- - نوشته و تعمیم بیمه‌های اجتماعی- تعیین حداقل مزد بر اساس نوسانات هزینه زندگی
- - توسعه باشگاه‌ها و وسایل تفریحات سالم کارگری
- - تجهیز واحدهای سازمان بیمه‌های اجتماعی و ایجاد شعب بانک رفاه کارگران را در سراسر کشور خواستار شد و
حالا کارگران ایران سومین کنگره بزرگ خود را در تهران تشکیل داده‌اند. این کنگره با حضور ۱۸۶۵ نفر از نمایندگان کارگران، رؤسای سندیکاها و اتحادیه‌های کارگری سراسر کشور تشکیل شده است.
دستور کار کنگره
در دستور کار کنگره، طرح و تصویب اساسنامه تازه سازمان کارگران ایران، انتخاب رئیس سازمان کارگران ایران و انتخاب اعضای شورای عالی پیش‌بینی شده است. بعلاوه، مسایل کارگری ایران، نواقص قوانین کارگری، نحوه وظایف سازمان‌هایی که به نوعی با طبقه کارگران در ارتباط هستند، مورد بحث و مذاکره قرار خواهد گرفت و احتمالاً در زمینه تجدید نظر در قانون کار و بیمه‌های اجتماعی پیشنهاداتی ارائه خواهد شد. در مورد اساسنامه سازمان و نیز قوانین کارگری نزدیک به ۴۰۰۰ پیشنهاد به دبیرخانه کنگره رسیده است که در کمیته‌های مربوطه مطالعه و رسیدگی خواهد شد. فرج‌الله آبکاری رئیس سازمان کارگران در گفتگوی کوتاهی اظهار داشت: شورای عالی سازمان کارگران با حضور ۶۰ نفر منتخبین کنگره، نمایندگان گروه کارگران در مجلس قانونگذاری، نمایندگان شورای شوراهای عالی کارگری،ده نفر منتخبین انجمن‌های دمکراتیک از گروه کارگران، ده نفر از اشخاص بصیر و مطلع در امور کارگری به اضافه رئیس سازمان کارگران و معاونان آن تشکیل خواهد شد که ریاست آن را آقای هویدا نخست‌وزیر به عهده خواهد داشت. جلسات کنگره در استادیوم آریامهر تشکیل می‌شود و نمایندگان اعزامی کارگران از شهرستان‌ها در دهکده المپیک جای گرفته‌اند. دهکده المپیک با تمام وسایل رفاهی مجهز شده از جمله ۱۵ دستگاه اتوبوس دائماً بین دهکده و مرکز شهر رفت و آمد می‌کنند تا نمایندگان کنگره را در حرکت به تهران و بالعکس یاری دهند. بعلاوه ۳۰۰ نفر خدمه مخصوص در خدمت نمایندگان کارگران هستند تا وسایل راحتی آنان را فراهم کنند.
کارگر در پناه حمایت‌های قانونی
تشکیل این کنگره نمایانگر آن است که ملت ما برای خدمتگزاران تکنولوژی پیشرفته ایران و مولدین صنعت و تکنیک مملکت اهمیت و ارزش فراوان قائل است. طبقه کارگر که تا چند سال پیش بهیچوجه نمی‌توانست اثر وجودی خود را به جامعه بشناساند، در پناه انقلاب شاه و ملت به هدف‌های بزرگی دست یافته بگونه‌ای که امروز به عنوان طبقه پیشگام اجتماع ما نام گرفته چرا که همه قوانین کارگری به حمایت از منافع و مصالح آن تهیه و تصویب شده است. کارگران ایران که تا سی سال پیش «عمله» نام داشتند، حالا به بزرگ‌ترین ثمرات انقلاب دست یافته‌اند، در سود کارخانجات سهیم شده‌اند، از طبقه مشاغل سود گرفته‌اند، در سهام بسیاری از کارخانجات بزرگ شریک شده‌اند، از حداقل دستمزدهای متغیر که بر اساس نوسانات هزینه زندگی تعیین می‌شود بهره می‌گیرند، از حمایت‌های قانون بیمه‌های اجتماعی و دستاوردهای آن برخوردار شده‌اند، مراکز آموزشی و حرفه‌ای را برای افزایش مهارت فنی خود به خدمت گرفته‌اند و حتی کار را به جایی رسانده‌اند که نمایندگان خود را به مجلس قانونگذاری فرستاده‌اند تا در تعیین سرنوشت خود رأساً مداخله و مشارکت نمایند. بعلاوه، در کنفرانس‌های بین‌المللی کار راه یافته‌اند و این‌ها مسائلی است که نه تنها قدرت روزافزون این طبقه مولد را در پناه انقلاب نمایان می‌سازد، بلکه نمایانگر آن است که قوانین کارگری ایران به حمایت از پیشگامان انقلاب صنعتی برخاسته‌اند. تردید نیست که در کنگره مسایل زیادی به بحث و گفتگو گذاشته خواهد شد و در بالای همه آنها تشکیلات جدید سازمان کارگران و نارسایی‌های قوانین کارگری قرار خواهد داد چرا که سطح معلومات کارگران ما به آن حدی رسیده است که هشیارانه مشکلات را تجزیه و تحلیل کنند و راهی برای گریز و رهایی از آن ارائه دهند.