سفر رسمی والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو به ایران ۲۷-۲۳ آبان ماه ۱۳۳۹ خورشیدی
| دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران/سال ۱۳۵۱ خورشیدی | درگاه اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | دیدار رسمی سران دیگر کشورها از ایران |
سفر رسمی والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن و بانو والاحضرت میشیکو به ایران ۲۷-۲۳ آبان ماه ۱۳۳۹ خورشیدی
در روز ۲۳ آبان ماه ساعت ۱۸ و بیست و پنج دقیقه والاحضرت « اکی هیتو » ولیعهد ژاپن به همراه همسرشان والاحضرت « میچیکو » برای یک سفر رسمی چهار روزه وارد فرودگاه مهرآباد شدند. شاهزاده اکی هیتو ولیعهد ژاپن و پرنسس میچیکو ساعت هشت و سی دقیقه بامداد به هنگام هند با هواپیمای ویژه از کلکته به سوی تهران پرواز کردند. در فرودگاه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی و والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی از سوی اعلیحضرت همایونی محمدرضا شاه پهلوی آریامهر و علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی از میهمان والاجاه ایران پیشباز کردند. آقایان نخست وزیر، وزیر دربار شاهنشاهی، وزیر امور خارجه، وزیر کشور، رییس هیات میهمانداران، سفیر کبیر ایران در توکیو، رییس کل تشریفات دربار شاهنشاهی، شهردار تهران، رییس اداره تشریفات وزارت خارجه و سفیر کبیر ژاپن به همراه بانوان خود در آیین پیشباز شرکت داشتند. پیشباز ژاپنی‌هایی که در تهران زندگی می‌کردند از والاحضرت ولیعهد و والاحضرت میچیکو دیدنی بود.
هنگامی که هواپیمای آورنده والاحضرتین بر زمین فرودگاه مهرآباد نشست، سفیر کبیر ژاپن و بانو کوچیبا درون هواپیما رفتند و سپس به همراه والاحضرتین از هواپیما پیاده شدند. در پای پلکان والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی از سوی شاهنشاه و علیاحضرت فرح پهلوی ملکه ایران خوش آمد گفتند. سپس ولیعهد ژاپن همراهان خود را به والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی شناساند و والاحضرت شاهپور غلامرضا نیز پیشبازکنندگان را به ولیعهد ژاپن و بانو شناساندند. در این هنگام ولیعهد ژاپن و والاحضرت غلامرضا پهلوی از برابر گارد احترام گذشتند و در جایگاه ویژه قرار گرفتند. نخست سرود ملی ژاپن نواخته شد و سپس سرود ملی شاهنشاهی نواخته شد و بیست و یک تیر توپ شلیک گردید. هنگامی که والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت غلامرضا پهلوی از برابر گارد احترام می‌گذشتند، والاحضرت میچیکو که کیمونوی ارغوانی زیبایی با گلهای سپید بر تن داشت با والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی سرگرم گفتگو بودند.
نزدیک به دویست تن ژاپنی که در تهران زندگی می‌کنند با سکوت آمیخته با احترام از والاحضرت ولیهد و همسرش پیشباز کردند. سی و یک دختر و پسر خردسال ژاپنی پرچم ژاپن را در برابر والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو تکان می‌دادند و مردان و زنان نیز با خم شدن در برابر ولیعهد و همسرش ادای احترام کردند.
شهرداری تهران به بهانه ورود ولیعهد ژاپن و پرنسس میچیکو خیابان‌های تهران را با پرچم‌های ایران و ژاپن آذین بست. ولیعهد ژاپن و بانو از فرودگاه مهرآباد تا کاخ اختصاصی از خیابان‌های آیزنهاور، میدان بیست و چهار اسفند، خیابان شاهرضا، چهار راه جهان نما، خیابان پاستور شرقی و خیابان کاخ گذشتند. سرتاسر این خیابان‌ها و میدان‌های ۲۴ اسفند و میدان کاخ و حسن آباد و میدان سپه، میدان راه آهن، جلوی مجلس سنا و میدان پاستور پرچم‌های ایران و ژاپن در اهتزاز بودند. از والاحضرت ولیعهد ژاپن و بانو در کاخ والاحضرت شاهپور عبدالرضا پذیرایی خواهد شد. شهرداری هم چنین همه خیابان‌هایی که در روزهای بودن ولیعهد ژاپن و پرنسس میچیکو مورد بازدید قرار خواهد گرفت، پرچم‌های ایران و ژاپن افراشته شده بود.
باریابی به پیشگاه شاهنشاه و شهبانوی ایران
والاحضرت ولیعهد اکی هیتو و والاحضرت میچیکو پس از ورود به تهران یک سر به همراه والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی و والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی در کاخ مرمر به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت فرح پهلوی باریافتند. شاهنشاه از پلکان پایین آمدند و به میهمانان خود خوش آمد گفتند. این باریابی پانزده دقیقه به درازا کشید. والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو زاده شدن والاحضرت ولیعهد ایران رضا پهلوی را به اعلیحضرتین تهنیت گفتند. والاحضرت میچیکو ۲۶ سال دارد.
شامگاه اعلیحضرت همایون شاهنشاه و علیاحضرت فرح پهلوی ملکه ایران شام را خصوصی با والاحضرت ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو خوردند.
آرامگاه رضا شاه بزرگ ۲۴ آبان ماه
۲۴ آبان ماه ساعت ۹ و سی دقیقه بامداد والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن با اسکورت شاهنشاهی به آرامگاه اعلیحضرت همایون رضا شاه بزرگ رفتند. تیمسار ارتشبد هدایت سفیرکبیر ژاپن، تیمسار شاه خلیلی رییس پلیس تهران و شماری از فرتورنگاران و خبرنگاران ژاپنی در رکاب والاحضرت اکی هیتو بودند. والاحضرت اکی هتیو یک ساعت در آرامگاه رضا شاه بزرگ ماندند و تاج گل باشکوهی بر آرامگاه پدر ایران نوین نهادند.
والاحضرتین بر آرامگاه رضا شاه بزرگ تاج گل می نهند
برابر با ساعت ۱۱ روسای هیات‌های سیاسی در دربار شاهنشاهی در کاخ اقامت میهمانان از سوی رییس کل تشریفات وزارت امور خارجه به پیشگاه والاحضرت پرنس اکی هیتو شناسانده شدند.
پس از نیم روز آقای ذوالفقاری شهردار تهران هدیه مردم پایتخت را به پیشگاه والاحضرت ولیعهد ژاپن فراداشت. هدیه شهر تهران یک جعبه طلا است که بر آن رویه عاج، مینیاتور والاحضرت ولیعهد ژاپن و همسرشان از سوی استاد مینیاتور ایران آقای زاویه نقش بسته است.
بازدید از نمایشگاه گل آرایی بانوان ایرانی
ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو ساعت ۱۶ و سی دقیقه از نمایشگاه گل آرایی به سبک ژاپنی که در اتومبیل کلوب شاهنشاهی برگزار شده بود، دیدن کردند. دعوت برای بازدید از این نمایشگاه از سوی شورای زنان سازمان یافته بود. شورای زنان ایران یکی جمعیت‌های وابسته به شورای عالی زنان است که ریاست آن با والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی می‌باشد. این نمایشگاه زیر سرپرستی بانو نیامیر متخصص گل آرایی برگزار شد. ساعت ۱۶ و سی دقیقه خودروی والاحضرت ولیعهد اکی هیتو در برابر باشگاه اتومبیل کلوب شاهنشاهی بازایستاد و در برابر در ورودی باشگاه دختر خردسالی که پوشاک ژاپنی بر تن داشت، دسته گل زیبایی به والاحضرت میچیکو فراداشت. در این هنگام بانو صفیه فیروز رییس شورای زنان خوش آمد گفت و والاحضرتین را به سالن پذیرایی راهنمایی نمود. پس از نوشیدن چای والاحضرتین از هنرهای بانوان هموند شورای زنان دیدن کردند. در گوشه‌ای از سالن، گل آرایی بانو پوراندخت معنوی مورد توجه قرار گرفت. یکی دیگر از کارهایی که مورد توجه زیاد ولیعهد ژاپن و بانو قرار گرفت گل آرایی بانو ایراندخت مقدم بود که از یک کدوی حلوایی و خار خشک درخت و دو گل ستاره دریایی به رنگ سرخ ترکیب زیبایی پدیدآورده بود. در گوشه دیگر سالن بانو شاکه ماکاریان هنر ویژه در سبک گل آریایی زاپنی به کار برده بود که آن هم مورد توجه قرار گرفت. در این نمایشگاه بانو درخشان ارفع، ملک مصدق، پروین قشقایی، خوش کیش، اقدس امیرانی همسر سفیر کانادا، اشرف شیبانی، توران شریکر، سوزی نیامیر، معصومه محسن زاده، نایهد نیامیر ، پوران ممتاز و چند بانوی دیگر هنرهای خود را به نمایش گزارده بودند. ساعت ۱۷ و پانزده دقیقه والاحضرتین نمایشگاه را ترک کردند.
بازدید از ورزش‌های باستانی در باشگاه بانک ملی ایران
ساعت ۱۷ و سی دقیقه والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو به همراه والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی در باشگاه بانک ملی ایران به تماشای ورزش‌های باستانی نشستند. نخست آقای مجیدیان رییس بانک ملی ایران خوش آمد گفت. سپس والاحضرتین به راهنمایی آقای کاظمینی رییس باشگاه بانک ملی ایران به سالن ورزش رفتند. هنگام ورود والاحضرتین به سالن ورزش‌های ملی، پرچم‌های ایران و ژاپن به اهتزاز درآمد و والاحضرتین در جایگاه ویژه قرار گرفتند. در این هنگام غریو شادی ورزشکاران سالن را به لرزه درآورد و یکی از ورزشکارانبا مارش بسیار شورانگیز و دسته گل بسیار پرشکوهی را با آیین ویژه باستانی به والاحضرت میچیکو فراداشتند. بی درنگ ورزش‌های ملی ایران به سرپرستی آقای کاظمینی و به میانداری باقر مهدیه و آقای نامجو و دیگر زبده‌ترین قهرمانان آغاز گردید. حرکت‌های ورزشی و به ویژه میل بازی و چرخ پهلوانان بسیار مورد توجه قرار گرفت. در پایان از آنجا که والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن گرایش به تماشای کشتی‌های باستانی ایران بودند، دو تن از قهرمانان باستانی پنج دقیقه کشتی گرفتند. آنگاه آقای مهدیه آیین دعا و نیایش را به انجام رساند و در ساعت ۱۸ و پانزده دقیقه برنامه پایان پذیرفت.
میهمانی شام رسمی اعلیحضرتین در باشگاه افسران ۲۴ آبان ماه
۲۴ آبان ماه شبانگاه از سوی اعلیحضرت شاهنشاه و علیاحضرت فرح پهلوی شام رسمی به سرفرازی ورود والاحضرت ولیعهد ژاپن و بانو در باشگاه افسران برگزار شد.
شاهنشاه و علیاحضرت فرح پهلوی چند دقیقه پیش از ساعت ۲۰ و سی دقیقه وارد باشگاه افسران شدند. در ساعت ۲۰ و سی دقیقه والاحضرت ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو وارد شدند و اعلیحضرتین از میهمانان خود پیشباز کردند. شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به همراه ولیعهد ژاپن و پرنسس میجیکو و خاندان شاهنشاهی به تالار شاهنشاهی وارد شدند، آنگاه همه میهمانان به پیشگاه اعلیحضرتین و والاحضرتین آمدند و به میهمانان والاجاه ایران شناسانده شدند. سپس همه میهمانان سر میز شام قرار گرفتند و اعلیحضرت همایون شاهنشاه و والاحضرت میچیکو همسر ولیعهد ژاپن و پشت سر همایونی علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی و ولیعهد ژاپن وارد تالار شاهنشاهی شدند.
اعلیحضرت همایون شاهنشاه در سر میز شام سخنانی ایراد کردند و فرمودند:[۱]
والاحضرتا،
از اینکه آن والاحضرت و والاحضرت پرنسس میچیکو به کشور ما تشریف آورده‌اید، ملکه و من بسیار خوشوقتیم و من از جانب خودمان و از جانب ملت ایران مقدم شما را خوش آمد می‌گویم.
شما نماینده ملت بزرگی هستید که طول تاریخ پر افتخار گذشته خود تمدن و فرهنگ درخشان و کم‌نظیری به وجود آورده‌است و در دوران معاصر نیز کشور شما موفق شده‌است به عنوان یک ملت مترقی، دوشادوش پیشرفته‌ترین کشورهای جهان قرار گیرد و خود را از هر حیث با مقتضیات عصر جدید تطبیق دهد. ولی هنر بزرگ شما این است که توانسته‌اید این پیشرفت‌های جدید را با روح هنر و ظرافت خاص ملتِ باذوقِ ژاپن درآمیزید، بی آنکه از این راه به بهترین جنبه‌های سنن باستانی ژاپنی که پایه اجتماعی ترقیات ملت شما است لطمه‌ای وارد آید.
ایران نیز کشوری است که یک سرنوشت مشابه طولانی، تاریخ آن را با تاریخ کشور ژاپن به هم پیوند داده‌است. ما و شما در طول بیش از بیست قرن علی رغم تمام حوادث و بحران‌های تاریخی توانسته‌ایم نه فقط موجودیت و وحدت ملی و تمدن خویش را محفوظ نگاه داریم، بلکه در همه این مدت رژیم حکومتی خود را نیز که جزء ثابت و لایتجزایی از حیات ملی ما بوده، محفوظ نگاه داشته‌ایم، به طوری که اکنون دو رژیم ژاپن و ایران کهنسال‌ترین و ریشه‌دارترین رژیم‌های سلطنتی جهانند. همین رشته‌های استواری که مردم دو مملکت را با پادشاهان خود به هم پیوند داده و می‌دهد، در طوفان‌های موحش سیاسی که در دوره‌های اخیر بر کشورهای ما روی آورده، بهترین ضامن حفظ وحدت و موجودیت ملی این دو کشور بوده‌است. از پانزده قرن پیش دو موج تمدن ژاپن و ایران از ورای سرزمین‌های پهناوری که فاصله جغرافیایی این دو کشور هستند به هم رسیده و در یکدیگر اثر بخشیده‌اند.
مطالعات اخیر دانشمندان و باستان‌شناسان شما خوب نشان داده که بسیاری از آثار هنر ایرانی دوران ساسانی به ژاپن رسیده و منبع الهام هنرمندان ژاپنی قرار گرفته‌است، همچنان که ما نیز از بسیاری از آثار هنری ژاپن در هنرهای ملی خود الهام گرفته‌ایم. نفوذ بسیاری از معتقدات آیین زرتشتی در آیین کهن ژاپن از مسائلی است که به خصوص اخیراً مورد مطالعه و بحث محققین قرار گرفته‌است. در قرن گذشته ملت و دولت ایران با تحسین و اعجاب بسیار شاهد تحول ناگهانی و برق‌آسایی شدند که می‌بایست در مدت کوتاه نیم قرن کشور ژاپن را به صورت یکی از قدرت‌های صنعتی و سیاسی درجه اول جهان درآورد. در آغاز این قرن در مبارزاتی که ملت ایران برای تحصیل مشروطیت در داخل کشور و تأمین حیثت خود به عنوان یک کشور مستقل و حاکم در صحنه سیاست بین‌الممللی می‌کرد، ژاپن و موفقیت‌های آن از بزرگترین سرمشق‌های وطن‌پرستان ایران بود و این حس ستایش و تحسین همچنان در ملت ما نسبت به شما باقی مانده‌است.
خوشبختانه از زمان سلطنت پدرم روابط روزافزون بازرگانی و اقتصادی عامل تازه‌ای برای نزدیکی دو کشور ما گردید. اکنون روابط ما از لحاظ بازرگانی و صنعتی بسیار درخشان است و کارشناسان شما در بسیاری از نقاط کشور ما به کار مشغولند. علاوه بر فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی، باستان‌شناسان و دانشمندان ژاپنی نیز در حال حاضر خدمات برجسته‌ای به روشن‌شدن تاریخ گذشته ما انجام می‌دهند.
من از سفری که دو سال پیش به کشور شما کردم و از میهمان‌نوازی فراموش‌نشدنی اعلیحضرت پدر تاجدار شما و علیاحضرت امپراتریس و ملت نجیب ژاپن خاطرات بسیار خوبی دارم و با تجدید این خاطره خوش سلامت اعلیحضرت همایون امپراتور هیروهیتو و علیاحضرت ملکه و آن والاحضرت و والاحضرت پرنسس ارجمند و رفاه و ترقی روزافزون ملت پرارزش و دوست ژاپن را خواستارم.
در پاسخ به سخنان اعلیخضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر، ولیعهد ژاپن در بیانات خود گفت:[۲]
اعلیحضرتا
پرنسس و من از مهر اعلیحضرت نسبت به ما بسیار سپاسگزاریم. ما بسیار شادمان هستیم که در کشور اعلیحضرت می‌باشیم و این شادی ما از رخداد بسیار فرخنده‌ای که در خانواده اعلیحضرت روی داده است یعنی زاده شدن ولیعهد بسیار بسیار بیشتر شده است. پرنسس و من به اعلیحضرتین و همه خاندان شاهنشاهی و مردم ایران صمیمانه‌ترین تهنیت‌های خود را ابراز می‌داریم. من به عنوان نماینده امپراتور ژاپن و برای بازدید مسافرت اعلیحضرت همایونی به کشور ما که در سال ۱۹۵۸ [ برابر با ۱۳۳۶ خورشیدی] انجام شد هنوز در یادواره ما زنده است، به ایران آمده‌ام.
در آن تاریخ اعلیحضرت با سفر خود به ژاپن، اثر ژرفی در مردم ژاپن به جای گذاشتند و دوستی مردم ژاپن و مردم ایران را استوارتر کردند. من بسیار شادمان خواهم بود که مسافرت من به ایران در پایداری پیوندهایی که خوشبختانه ایران و ژاپن را به یکدیگر پیوند داده است تاثیر نماید و از میهمان نوازی اعلیحضرت و دولت و مردم ایران برخوردار گردیم و ما امیدواریم که درباره فرهنگ کهن و با ارزش ایران اطلاعات تازه و پیشرفت‌هایی را که زیر رهبری خردمندانه آن اعلیحضرت انجام شده است، از نزدیک ببینیم.
تندرستی اعلیحضرت و علیاحضرت ملکه و شادمانی و کامرانی همه خاندان شاهنشاهی و خوشبختی ملت اعلیحضرت را خواهانم.
پس از آیین شام رسمی، آتش بازی زیبای انجام شد و شب نشینی آغاز گردید. هنرمندان هنرهای زیبا برنامه‌های دلنشینی اجرا کردند.
سخنرانی ولیعهد ژاپن در نشست مجلس سنا ۲۵ آبان ماه
در روز ۲۵ آبان ماه ۱۳۳۹ والاحضرت ولیعهد ژاپن اکی هیتو و والاحضرت میچیکو در نشست علنی مجلس سنا شرکت جستند. از بامداد در مسیر والاحضرت ولیعهد ژاپن و بانو از کاخ والاحضرت عبدالرضا تا مجلس سنا مامور شهربانی و دژبان گمارده شده بودند. در برابر کاخ سنا، دسته موزیک دانشکده پلیس و دانشجویان پلیس جای گرفته بودند. نزدیک به ساعت ۹ و چهل و پنج دقیقه میهمان شاهنشاه آریامهر و شهبانوی ایران با اسکورت ویژه در برابر مجلس سنا پیاده شدند. در این هنگام گارد شاهنشاهی آیین احترام نظامی را به جای آورد و سرود ملی دو کشور نواخته شد. در ورودی کاخ سنا صدرالاشراف رییس و هیات رییسه مجلس از والاحضرت ولیعهد و همسرشان پیشباز کردند. آنگاه والاحضرتین به اتاق ویژه پذیرایی رهنمون شدند.
باشندگان در آیین امروز شماری از پایوران کشوری، وزیران و نمایندگان پیشین مجلس سنا و مجلس شورای ملی، سفیر کبیرها و سفیران دولت‌های خارجی در دربار شاهنشاهی با بانوان خود و مدیران کل و رییس‌های اداره‌های دولتی بودند. در جایگاه ویژه که در لژ کور دیپلماتیک قرار دارد یک صندلی با نشان تاج شاهنشاهی ایران قرار داشت و در جلوی لژ هیات وزیران در تالار نشست و در برابر جایگاه هیات رییسه یک صندلی با میز منبت کاری زیبایی برای ولیعهد ژاپن ويزه شده بود. در لژ روسای هیات‌های سیاسی و خارجی چهره پکوف سفیر کبیر شوروی و خانمش دیده می‌شد.
برابر با ساعت ۹ و چهل و پنج دقیقه والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو از بخش شمالی تالار وارد شدند در این هنگام باشندگان به پا خاستند و کف زدند. سفیر کبیر ژاپن در ایران و دکتر صدر سفیرکبیر ایران در ژاپن که در رکاب والاحضرت اکی هیتو بودند در لژ هیات وزیران جای گرفتند. در این هنگام باشندگان بار دیگر به پا خاستند و با کف زدن‌های پیوسته به ولیعهد ژاپن ابراز احساسات کردند. پس از اینکه همه در جای خود قرار گرفتند، صدرالاشراف رییس مجلس سنا رسمیت نشست سنا را اعلام کرد و گفت:[۳]
تشریف فرمایی والاحضرت ولایتعهد ژاپن موجب کمال خوشوقتی و مسرت برای قاطبه مردم ایران است. موفقیت‌های عظیمی که ملت ژاپن طی چند سال اخیر در پیشرفت امور اجتماعی و صنایع و تولید به دست آورده و توفیقی که در سیاست جهانی خود حاصل نموده است دلیل کمال رشد و هوش و درایت ملت کهنسالی است که در طی قرون و اعصار با افتخارات ملی و تاریخی خود همواره سربلند بوده است. به همین جهات همیشه ملت ایران با نظر تجلیل و احترام به این کشور باستانی نگریسته و موفقیت‌های شگفت آور او را تمجید و تحسین نموده است.
ملت ژاپن و اعلیحضرت امپراتور عالیقدر آن کشور در موقع تشریف فرمایی اعلیحضرت همایون شاهنشاهی به ژاپن منتهای تجلیل و احترام و دوستی و یگانگی را ابراز داشتند، پذیرایی بسیار گرم و با شکوهی که از شاهنشاه ایران نمودند، نشانه کمال علاقمندی و دوستی و صفای ملت ژاپن نسبت به مردم ایران است. این جانب از سوی خود و سناتورهای محترم مقدم آن والاحضرت را تهنیت و تبریک گفته امیدوار است این مسافرت‌ها و ملاقات‌های دوستانه بیش از پیش روابط معنوی و دوستی و هم آهنگی این دو کشور بزرگ آسیایی را تقویت نماید.
از خداوند بزرگ مسیلت می‌نمایم که اعلیحضرت امپراتور ژاپن را در راهنمایی و خدمت به مملکت و ملت همواره موفق و موید داشته و بنای صلح جهانی را در سایه مجاهدت‌ها و مراقبت‌های سران عالی قدر کشورهای جهان استوار و پایدار بدارد.
سخنرانی رییس مجلس سنا با کف زدن باشندگان پایان یافت. آنگاه به دعوت رییس مجلس، والاحضرت اکی هیتو پشت تریبون قرار گرفتند و به زبان ژاپنی سخنرانی ایراد کردند. سدای رسای ولیعهد و ایراد سخنرانی به زبان ژاپنی برای شنوندگان ایرانی بسیار جالب بود و نخستین بار بود که یک مقام رسمی به زبان ژاپنی در مجلس ایران سخن می‌گفت. هنگام سخنرانی والاحضرت ولیعهد اکی هیتو نخست والاحضرت میچیکو و سپس هیات رییسه مجلس، هیات دولت و دیگر باشندگان به پا خاستند. باید یادآور شد که بر پا خاستن هنگام سخنرانی امپراتور و یا ولیعهد از سنت‌های ژاپن است. سخنرانی والاحضرت اکی هیتو با کف زدن پیوسته باشندگان پایان یافت.
پس از پایان سخنرانی والاحضرت اکی هیتو و همسرشان از تالار نشست سنا به اتاق پذیرایی رفتند. نخست وزیر و وزیران و هیات رییس مجلس نیز به والاحضرتین در اتاق پذیرایی پیوستند. والاحضرت ولیعهد از رییس و هموندان هیات رییسه سنا سپاسگزاری کردند. این پذیرایی بیست دقیقه به درازا کشید. پس از درنگی کوتاه، دکتر متین دفتری رییس هیات نمایندگی ایران در کنفرانس بین المجالس توکیو در این اتاق با والاحضرت ولیعهد ژاپن دیدار و گفتگو کرد. ساعت ۱۰ و ده دقیقه والاحضرتین مجلس سنا را ترک گفتند. گارد احترام دوباره آیین احترام نظامی را به جای آورد. مردمی که در خیابان گرد آمده بودند نسبت به ولیعهد ژاپن و بانو ابراز شور و هیجان کردند.
برابر نیم روز والاحضرت اکی هیتو به همراه چند تن از همراهان خود برای خرید و تماشا به بازار رفتند و در بازار کفاش ها و بازار پارچه فروشان مدتی گردش کردند. والاحضرت نقره آلات خریداری نمودند و هنگام بازدید پیوسته فرتورنگاری می کردند.
بازدید از موزه ایران باستان
ساعت ده و نیم بامداد والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو رهسپار موزه ایران باستان گردیدند. در ورودی موزه، دکتر صدیق وزیر فرهنگ به والاحضرتین خوش آمد گفت و آقای آجودانی مدیر کل باستان شناسی رییس‌های بخش‌های گوناگون موزه را معرفی کرد. والاحضرتین و همراهان به راهنمایی مهندس حاکمی مدیر موزه وارد سالن شدند و به ترتیب از برجای ماندنی‌های پیش از تاریخ از تپه سیالک کاشان، تخت جمشید و سنگ برجسته هخامنشی که داریوش را بر روی تخت نشان می‌دهد، هم چنین بر جای ماندنی‌های اشکانیان و ساسانیان بازدید کردند. آنگاه والاحضرت ولیعهد ژاپن و بانو و همراهان از بخش حمله اسلام به ایران دیدن کردند. آنگاه بخش گنجینه موزه ایران باستان و ظرف‌های زرین و نقره دوره‌های هخامنشی و ساسانی و اشیای گِلی ما قبل تاریخ که از جاهای گوناگون ایران به دست آمده، مورده بازدید قرار گرفت.
پس از پایان بازدید پذیرایی گرمی از والاحضرتین انجام یافت. دو قطعه ظرف نقشدار، پیش از تاریخ متعلق به قرن ۱۲ پیش از میلاد که در لرستان پیدا شده بود به والاحضرت اکی هیتو فراداشته شد. هم چنین یک دست فنجان و سینی قهوه خوری میناکاری به والاحضرت میچیکو پیشکش شد. به یازده تن همراهان والاحضرتین یک دوره از مطبوعات و انتشارات باستان شناسی هدیه شد.
جشن ورزشی در امجدیه
ساعت ۱۶ روز ۲۵ آبان ماه به بهانه ورود والاحضرت ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو از سوی سازمان تندرستی جوانان و تربیت بدنی ایران، جشن ورزشی با شکوهی در استادیوم امجدیه بر پا گردید. در این آیین ولیعهد ژاپن و بانو و والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی ریاست کمیته ملی المپیک ایران بودند. ساعت ۱۷ و چهل دقیقه میهمانان ارجمند شاهنشاه به همراهی والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی وارد استادیوم امجدیه شدند. در برابر در ورودی جایگاه دو کودک خردسال خوش آمد گفتند و دو دسته گل زیبایی را به والاحضرتین فراداشتند. پس از شناساندن پایوران ورزشی که در برابر جایگاه صف کشیده بودند، والاحضرتین در میان غریو شادی هزاران تماشاچی و ورزشکار وارد جایگاه ویژه شدند. نخست سرود ملی دو کشور نواخته شد و پرچم کشورهای ایران و ژاپن در دو سوی جایگاه به اهتزاز درآمد. در این هنگام آقای عظیمی معاون سازمان تندرستی جوانان خوش آمد گفت و سپس دو پیشکش ارزنده به پیشگاه والاحضرتین اکی هیتو و میچیکو فراداشت.
در نخستین بخش برنامه دختران دبیرستان نمونه سرود خواندند. این سرودها از چامه‌هایی دست چین شده بود که از دوستی دو ملت ایران و ژاپن می‌گفت. پس از پایان سرود خوانی، ورزشکاران دبیرستان دخترانه رضا شاه کبیر، ورزشکاران دانشکده پلیس، ورزشکاران باستانی، و ورزشکاران گارد شاهنشاهی از برابر جایگاه رژه رفتند. آنگاه برنامه نرمش دختران رضا شاه کبیر آغاز گردید. در پایان برنامه نرمش دانش آموزان دبیرستان رضا شاه کبیر با در دست داشتن چهار تابلو از اعلیحضرت همایونی، علیاحضرت شهبانو و والاحضرت ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو از برابر جایگاه رژه رفتند. پس از نرمش دختران، نرمش دانشجویان پلیس انجام یافت. دانشجویان پلیس پس از پایان نرمش‌ها با طناب‌های خود دو فرتور زیبا از والاحضرتین اکی هیتو و میچیکو درست کردند و از برابر جایگاه رژه رفتند. برنامه دانشجویان پلیس با ابراز شور و هیجان باشندگان در استادیوم پایان پذیرفت.
سدای دهل ورزشکاران باستانی توجه میهمانان و تماشاچیان به میان میدان کشید. بیش از ۱۵۰ ورزشکار باستانی از دو سو به سرپرستی شعبان جعفری وارد میدان شدند. مرشد ورزشکاران باستانی با خواندن چامه‌ای به ولیعهد ژاپن و همسرش خوش آمد گفت و آنگاه ورزش باستانی آغاز گردید. در پایان برنامه ورزشی باستانی، شعبان جعفری یک گلدان نقره بزرگ را به دست گرفت و از میان تماشاچیان خود را به جایگاه ویژه رسانید و از سوی ورزشکاران باستانی گلدان را به والاحضرتین فراداشت. پس از ورزش باستانی، قهرمانان ژیمناستیک کشور در میدان چندین برنامه دیدنی اجرا کردند. در این هنگام ناگهان نورافکن‌های امجدیه خاموش شد و تاریکی و سکوت سراسر میدان را فرا گرفت و ورزشکاران لشکر گارد شاهنشاهی از پشت تریبون‌های برابر جایگاه با آتشدان‌های (مشعل ) فروزان وارد میدان شدند و پس از صف آرایی در میان میدان، حرکت‌های دسته جمعی آنان آغاز شد. ساعت ۱۹ و سی دقیقه جشن ورزشی با آتش بازی در میان شور و شادی تماشاچیان به پایان رسید و والاحضرتین با اسکورت ویژه استادیوم امجدیه را ترک کردند.
میهمانی شام در کاخ وزارت امور خارجه
شبانگاه از سوی دولت یک میهمانی رسمی شام در کاخ وزارت امور خارجه به سرفرازی والاحضرت ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو برگزار شد. در این میهمانی والاحضرت شاهپور غلامرضا، وزیران کابینه، روسای نمایندگی‌های سیاسی و مستشاران سفارتخانه‌ها، پایوران کشوری و ژنرال‌های ارتش با یونیفورم رسمی شرکت داشتند. نزدیک به ساعت ۲۱ میهمانان به کاخ وزارت خارجه وارد شدند و نخست وزیر ایران به پیشباز رفت. هیات دولت در سرسرا ایستاده بودند و نخست وزیر آنان را به میهمانان ارجمند شناساند. آنگاه والاحضرت ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو وارد تالار بزرگ شدند و به میهمانان ابراز مهر نمودند. والاحضرتین و والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی و هیات دولت و شماری از میهمانان در یکی از سالن‌ها و دیگر میهمانان در سالن دیگری برای خوردن شام گرد آمدند. آقای نخست وزیر در سر میز شام سخنانی ایراد کرد و گفت:[۴]
- برای اینجانب و دولت و ملت ایران موجب کمال خرسندی و مسرت است که آن والاحضرت معظم به اتقاق والاحضرت شاهزاده خانم همسر بزرگوارشان کشور ایران را به قدوم خود مزین نموده‌اند.
- ملت ایران مسافرت والاحضرت را که برای نخستین بار به این کشور صورت می‌گیرد، نشانه استحکام مراتب دوستی و روابط بسیار حسنه که خوشبختانه میان دو مملکت موجود است می‌داند و امیدوار است این دوستی و مودت تحت سرپرستی و راهنمایی قایدین عظیم الشان دو کشور که وارث تخت و تاج دو امپراطوری با عظمت و کهنسال می‌باشند، موجد ثمرات بسیار مفید در تشیید مناسبات و توسعه روابط اقتصاد و فرهنگ دو کشور شده و به زودی نتایج همکاری واقعی دو ملت مشهود و آشکار گردد.
- ملت ایران از مساعی فوق العاده که اجداد تاجدار و بزرگوار شما در راه ترقیات خیره کننده کشور زیبا و با عظمت ژاپن به عمل آورده و موانع عظیمی را که در پرتو عقل و کیاست خود مرتفع ساخته‌اند، اطلاع کامل دارد و به آن پدیده تحسین و احترام نگریسته عظمت و بقای ملت دوست و خاندان جلیل امپراتوری ژاپن را از صمیم قلب خواستار است.
- این جانب نیز موقع را مغتنم شمرده سلامت اعلیحضرت امپراتور عظیم الشان پدر بزرگوار و آن والاحضرت معظم و والاحضرت همسر گرامیتان و سعادت و بقای ملت نجیب ژاپن را از خداوند مسلت دارم.
هنگام خوردن شام دسته موزیک ارتش شاهنشاهی می‌نواخت. سپس والاحضرتین به اتاق ویژه شاهنشاه رفتند و آتش بازی بسیار زیبایی انجام یافت. پس از آتش بازی، ارکستر بزرگ رادیو ایران چند قطعه آواز ایرانی اجرا کرد که میهمانان ارجمند را شیفته موسیقی ایرانی کرد. از سوی ارکستر بزرگ گلهای رادیو ایران که همه هموندان آن یونیفورم سرخ فامی بر تن داتشند قطعات زیبایی اجرا گردید. یکی از این قطعه‌ها ساخته شده از سوی استاد وزیری روی غزل سعدی بود. قطعه دوم به نام گلهای رنگارنگ بود که آهنگ تنها بود. قطعه سوم از روح اله خالقی بود که غزل آن از حافظ بود.
بازدید از جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران ۲۶ آبان ماه
بامداد ۲۶ آبان ماه، والاحضرت میچیکو از خانه نمونه کودک شیر و خورشید سرخ ایران بازدید کردند. در این بازدید بانو فریده دیبا مادر علیاحضرت شهبانو نیز حضور داشتند. ساعت ۱۰ بامداد والاحضرت میچیکو و همراهان با اسکورت ویژه وارد پهنه خانه نمونه کودک شدند. نزدیک در ورودی ساختمان محسن صدر صدرالاشراف رییس مجلس سنا، دکتر نفیسی دبیرکل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران، دکتر ادهم، دکتر امیراعلم، دکتر خطیبی مدیر عامل جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران و شماری از هموندان جمعیت از والاحضرت میچیکو پیشباز کردند. محسن صدر رییس مجلس سنا هنگام خوش آمد گویی، یادآور شد که والاحضرت شاهدخت شمس پهلوی ریاست عالیه شیر و خورشید سرخ نتوانسته‌اند در اینجا باشند، بدین روی به من ماموریت داده‌اند که از سوی والاحضرت شاهدخت خوش آمد بگویم.
سپس دکتر نفیسی در سخنان کوتاهی که ایراد نمود از سوی هیات مدیره جمعیت خوش آمد گفت و یادآور شد که بازدید والاحضرت میچیکو از خانه نمونه کودک شیر و خورشید سبب شادمانی است و امید است که این دیدار پیوند میان جمعیت صلیب سرخ ژاپن و شیر و خورشید سرخ ایران را بیش از پیش پایدارتر کند. دبیر جمعیت هم چنین یادآور شد که موسسه‌ای که مورد بازدید قرار می‌گیرد یکی از ۲۶۲ سازمان‌های عام المنفعه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران است. آنگاه هموندان جمعیت مرکزی و هیات مدیره از سوی دکتر عباس نفیسی به والاحضرت میچیکو شناسانده شدند. آنگاه دختر خردسالی یک دسته گل به والاحضرت میچیکو فراداشت.
پس از انجام این تشریفات، والاحضرت میچیکو از بخش‌های گوناگون خانه نمونه کودک، آشپزخانه، رختشویخانه، شیرخوارگاه، سالن کارهای دستی، کتابخانه و دیگر جاها بازدید کردند. گفته شد که در این خانه نزدیک به ۹۰ کودک کوچک و بزرگ نگهداری می‌شوند و در میان این کودکان، از کودک دو ماهه تا بچه‌های دبستانی دیده می‌شوند. والاحضرت میچیکو در هر بخش با کودکان گفتگو کردند و آنها را نوازش نمودند. در پایان بازدید والاحضرت میچیکو و همراهان کوتاه زمانی استراحت کردند. دکتر امیراعلم یک نشان شیر و خورشید که نشان هموند بودن افتخاری در جمعیت است را به سینه والاحضرت میچیکو آویختند و گفتند که نشان بزرگ شیر و خورشید سرخ ایران را والاحضرت شاهدخت شمس به ایشان پیشکش خواهد کرد. والاحضرت میچیکو سپس دفتر یادبود خانه نمونه کودک را دستینه کردند و نیم ساعت پیش از نیم روز این بازدید پایان یافت. در این بازدید والاحضرت میچیکو کار سرپرستان و کارهای عام المنفعه جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران را ستود و یک چک سه هزار دلاری برای گسترش و تکمیل وسایل خانه نمونه کودک هدیه کرد.
والاحضرت میچیکو در بازدید از خانه کودک
والاحضرت میچیکو در بازدید از خانه کودک
بازدید والاحضرتین از دانشگاه تهران
پس از نیم روز والاحضرت ولیعهد و همسرشان از دانشگاه تهران بازدید کردند.
میهمانی شام رسمی ولیعهد ژاپن در کاخ مرمر به سرفرازی اعلیحضرتین
ساعت ۲۰ و سی دقیقه از سوی والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو میهمانی شام رسمی به سرفرازی اعلیحضرت شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو در کاخ مرمر برگزار شد. پس از شام برنامه شب نشینی اجرا شد، در این برنامه هنرمندان هنرهای زیبای کشور شرکت داشتند. بر سر میز شام والاحضرت ولیعهد ژاپن سخنرانی ایراد کرد و گفت:[۵]
اعلیحضرتا، علیاحضرتا، والاحضرت‌ها
عالی‌جنابان، خانم‌ها و آقایان
پرنسس و من از اینکه اعلیحضرتین امشب با حضور خود در این میهمانی به ما افتخار بخشیده‌اند، بی اندازه سپاسگزاریم. من با شادی فراوان و انتظارات عالی این سفر را آغاز کردم تا از سوی پدرم بازدید اعلیحضرتین همایونی را از ژاپن پاسخ گویم. بازدید شما بنای عالی دوستی نزدیک تری را میان دو ملت ایران و ژاپن و هم چنین دو خاندان شاهنشاهی ایران و امپراتوری ژاپن پایه گذاشت. آنچه که من هنگام بازدید چند روزه خود از این کشور زیبا دیدم و شنیدم از مرزهای انتظارات من بی اندازه گذشته است.
پرنسس و من عمیقا تحت تاثیر آنچه از میراث غنی تاریخی و فرهنگی این کشور بزرگ دیده‌ایم، قرار گرفته‌ایم. میراث تاریخی و فرهنگی ایران به فرم‌های گوناگون، فرهنگ ژاپن را ثروتمند ساخته است. ما هم چنین تحت تاثیر پیشرفت‌های بزرگی قرار گرفته‌ایم که تحت رهبری خردمندانه و خستگی ناپذیر اعلیحضرت همایونی در بنای ایران نوین به دست آمده است. من اطمینان دارم در چند روز پایانی اقامت خود در ایران، هر چه بیشتر از پیشرفت‌های اجتماعی و صنعتی که شاهنشاه خود مبتکر آن هستند و هم چنین از تاریخ، سنت‌ها و هنر ملی ایران اطلاعاتی به دست خواهیم آورد.
ژاپن و ایران به عنوان دو کشور دوست و برادر در آسیا دوش به دوش هم برای بهبود زندگی و رفاه ملت خود و تثبیت صلح جهان مساعی خویش را دنبال خواهند کرد. من امید قطعی دارم این دو کشور که با رشته‌های دوستی دیرین و علایق دیگر به هم پیوسته‌اند، هم چنان به همکاری خود با یکدیگر در زمینه‌های گوناگون ادامه خواهند داد تا آن که بتوانند هر چه موثرتر و قاطع تر به بشریت خدمت کنند.
اعلیحضرتین به من پروانه بدهید که مراتب سپاسگزاری صادقانه خود را برای پذیرایی گرمی که در هر گوشه کشور اعلیحضرت با آن روبرو می‌شویم، تکرار کنم. ما پیوسته خاطرات سفر شیرین و لذت بخش خود را به این سرزمین که وارث فرهنگ باستانی و روح جوان و نیروی حیاتی نیرومندی است در یادواره خویش خواهیم داشت.
در پایان تندرستی و شادباش همیشگی اعلیحضرتین و خاندان شاهنشاهی ایران و خوشبختی و رفاه ملت ایران را آرزو می‌کنم.
بازدید از برجای مانده‌های باستانی اسپهان و شیراز آدینه ۲۷ آبان ماه
ساعت ۹ و سی دقیقه روز پنجشنبه ۲۷ آبان ماه والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن و همراهان و میهمانداران خود از کارخانه‌های مهمات سازی اداره تسلیحات ارتش بازدید کردند. در پایان بازدید، از سوی اداره تسلیحات ارتش هدایای جالبی که نمونه‌هایی از سلاح‌های ساخت ایران بود، به ولیعهد ژاپن داده شد.
والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن و والاحضرت میچیکو برای بازدید از برجای مانده‌های باستانی اسپهان و شیراز از تهران با هواپیما به سوی اسپهان پرواز کردند. از ساعت هشت و نیم بامداد استاندار اسپهان، شهردار و رییس‌های اداره‌های دولتی این شهر در فرودگاه برای پیشباز از ولیعهد ژاپن آماده بودند. برابر با ساعت ده و نیم والاحضرتین با یک هواپیمای وایکانت چهار موتوره بر زمین فرودگاه اسپهان نشستند. پس از بازایستادن هواپیما، آقای استاندار و آقای محمدی فرماندار اسپهان درون هواپیما رفتند و به ولیعهد ژاپن و همسرشان خوش آمد گفتند. پس از پیاده شدن والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میشیکو، سرود ملی دو کشور نواخته شد و سپس والاحضرتین از برابر پیشبازکنندگان گذشتند. در سر صف دختر خردسالی دسته گل زیبایی به والاحضرتین فراداشت و شهردار اسپهان به نمایندگی مردم شهر خوش آمد گفت، در این هنگام ولیعهد ژاپن گفت که من به اسپهان آمده‌ام تا از نزدیک آثار تمدن ایران باستان را ببینم. سپس هنگامی که دختران دانش آموز که برای پیشباز آمده بودند، دسته‌های گل به پای ولیعهد ژاپن و و الاحضرت میچیکو می‌ریختند، والاحضرتین با خودرو رهسپار هنرستان هنرهای زیبا شدند.
در هنرستان هنرهای زیبا نخست آقای بهادری رییس هنرستان خوش آمد گفت و والاحضرتین پس از درنگی در سالن موزه هنرستان از تابلوها و کارهای هنری کارگاه قالی بافی دیدن کردند. هنگام دستینه کردن دفتر یادبود هنرستان، از سوی استاندار اسپهان یک تابلوی نقاشی بسیار ارزنده از مسجد شاه به ولیعهد ژاپن فراداشته شد و از سوی هنرستان هنرهای زیبا یک قطعه زری که به دست هنرجویان هنرستان بافته شده بود به والاحضرت میچیکو داده شد.
آنگاه ولیعهد ژاپن و همسرشان از مدرسه چهارباغ، مسجد شاه، مسجد شیخ لطف اله و ساختمان عالی قاپو و چهل ستون بازدید کردند. در هر بخش از سوی آقای هنرفر رییس باستانشناسی آگاهی‌هایی داده می‌شد. والاحضرت ولیعهد اکی هیتو به دقت آثار تاریخی را مورد بازدید قرار دادند و از بخش‌هایی که مورد توجه شان بود، خود عکسبرداری می‌کردند. پس از بازدید از آثار تاریخی شهر اسپهان، ولیعهد ژاپن و بانو به کاخ زاینده رود رفتند. در آنجا پس از ناهار، استاندار اسپهان در سخنرانی که ایراد کرد گفت که امیدوارم که در این مسافرت به والاحضرتین خوش گذشته باشد. ولیعهد ژاپن نیز از پذیرایی گرمی که از ایشان شده بود ابراز خرسندی کردند. آنگاه استاندار اسپهان یک قالیچه نفیس بافت اسپهان را از سوی مردم این شهر به ولیعهد ژاپن فراداشت. ساعت ۱۵ والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو پس از انجام آیین رسمی پسواز در فرودگاه ار اسپهان به سوی شیراز پرواز کردند.
والاحضرتین در شیراز
ساعت ۱۶ و بیست دقیقه والاحضرت اکی هیتو و بانو و همراهان با هواپیما وارد شیراز شدند. پیشتر بیست و یک تن فیلم بردار و فرتورنگار (عکاس) با هواپیمای دیگری به شیراز آمده بودند و آماده فیلم برداری و عکاسی بودند. هنگامی که هوایپمای آورنده والاحضرتین به زمین فرودگاه شیراز نشست، دکتر پیراسته استاندار فارس و بنادر به درون هوایپما رفت و خوش آمد گفت. پس از پیاده شدن والاحضرتین از هوایپما، فیلمبرداران عکاسان فعال شدند و تیمسار عاصمی معاون سپاه گزارش نظامی به آگاهی رسانید. آنگاه والاحضرت اکی هیتو در جایگاه ویژه قرار گرفتند و سرود شاهنشاهی ایران و سرود ملی ژاپن نواخته شد. والاحضرت از برابر پیشبازکنندگان گذشتند و در این هنگام شهردار شیراز خوش آمد گفت و دختر خردسالی دسته گل زیبایی فراداشت. پس از شناساندن پیشبازکنندگان، والاحضرتین سوار خودرو شدند و به همراه اسکورت که پیشاپیش حرکت می‌کرد به کاخ استانداری رفتند.
مسیر والاحضرتین با پرچم‌های ایران و ژاپن آذین بسته شده بود و مردم میهمان دوست شیراز در راستای مسیر ایستاده بودند و به میهمانان شاهنشاه ابراز شور و هیجان می‌کردند. والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو در کاخ استانداری به استراحت پرداختند. از آنجا که برنامه بازدید والاحضرتین تغییراتی داده شده بود، بازدید از آرامگاه حافظ و سعدی که برای روز پسین برنامه ریزی شده بود، به همان روز دگرگون شد. اما ساعت ۱۸ به آگاهی رسید که والاحضرت اکی هیتو به سبب خستگی استراحت کردند.
شبانگاه والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو در میهمانی که از سوی استاندار فارس به سرفرازی والاحضرتین برگزار شده بود شرکت کردند. استاندار فارس سخنرانی کوتاهی درباره روابط دوستانه ایران و ژاپن ایراد کرد و به هر یک از خبرنگاران ژاپنی که همراه با والاحضرت اکی هیتو آمده بودند، یک قاب خاتم از مناظر تاریخی شیراز داده شد.
ساعت ۸ بامداد روز آدینه ۲۸ آبان ماه والاحضرتین با خودرو رهسپار تخت جمشید شدند. از ساعت شش بامداد در شیراز باران می‌بارید، با این وجود، خودروی والاحضرتین و همراهان به سوی تخت جمشید روان شد. در برابر در ورودی تخت جمشید، آقای سامی رییس باستان شناسی فارس تهنیت و درود گفت و دختر خردسالی دسته گل زیبایی به والاحضرت میچیکو فراداشت. آنگاه والاحضرتین نقشه تخت جمشید را بررسی کردند و به بازدید از آثار تاریخی پرداختند. در هر بخش آقای سامی آگاهی‌های مربوط را به والاحضرتین می‌داد. آنگاه والاحضرتین در تالار کتابخانه تخت جمشید چای نوشیدند. در کتابخانه یک دوره کتاب‌های انگلیسی و فارسی درباره تخت جمشید به والاحضرت ولیعهد ژاپن پیشکش شد.
ساعت ۱۱ و پنجاه دقیقه والاحضرتین به شیراز بازگشتند و ناهار را میهمان استاندار فارس در کاخ استانداری بودند. ساعت ۱۸ والاحضرتین از سفر اسپهان و شیراز به تهران بازگشتند. هنگام بازگشت والاحضرتین از شیراز دو آلبوم از فرتورهای سفر والاحضرتین به شیراز زینت یافته خاتم زینت یافته به تاج طلا، از فرتورهای سفر والاحضرتین به شیراز به والاحضرتین پیشکش شد.
بازدید از خزانه جواهرات سلطنتی در بانک ملی و شرکت فرش ۲۹ آبان ماه
۲۹ آبان ماه برنامه سفر والاحضرت اکی هیتو و والاحضرت میچیکو به شمال ایران به سبب بارندگی انجام نیافت و والاحضرتین استراحت کردند. پس از نیم روز والاحضرتین از خزانه جواهرات سلطنتی در بانک ملی بازدید کردند.
۳۰ آبان ماه ۱۳۳۹ ولیعهد ژاپن و بانو ساعت ده بامداد از کوی کارگران سیلو در نازی آباد دیدن کردند. در هر بخش از کارهای ساختمنی آقای شیبانی و مهندس رضوی رییس اداره ساختمان‌های وزارت گمرکات توضیح نیازین به آگاهی والاحضرتین رسید. هنگام بازدید از کوی کارگران والاحضرت ولیعهد وارد خانه یک کارگر شدند و از چگونگی زندگی آنها پرسش‌هایی کردند. در یکی از اتاق‌ها کرسی توجه والاحضرت میچیکو را به خود کشید و والاحضرت در کنار خانواده کارگر زیر کرسی نشستند و آن را خیلی پسندیدند. همسر صاحب خانه و فرزندانش از والاحضرتین با گرمی پذیرایی کردند. هنگام بازدید از خانه کارگر والاحضرتین دریافتند که همسر صاحب خانه یک چرخ ژاپونی دارد و سپس پرسش‌هایی پیرامون کار چرخ ژاپنی نمودند و از پاسخ‌ها بسیار شادمان شدند. هم چنین قالی اتاق‌ها مورد توجه قرار گفت. از آقای شیبانی پرسیده شد که آیا همه کارگران قالی داریند؟ آقای شیبانی
بن‌مایه‌ها
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران در میهمانی رسمی باشگاه افسران به سرفرازی ورود والاحضرت ولیعهد ژاپن ۲۴ آبان ماه ۱۳۳۹
- ↑ سخنان والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن در پاسخ به بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر ۲۴ آبان ماه ۱۳۳۹
- ↑ سخنرانی صدرالاشراف رییس مجلس سنا به سبب ۲۵ آبان ماه ۱۳۳۹
- ↑ سخنان مهندس شریف امامی نخست وزیر در میهمانی دولت به سرفرازی ولیعهد ژاپن در کاخ وزارت امور خارجه ۲۶ آبان ماه ۱۳۳۹
- ↑ سخنان والاحضرت اکی هیتو ولیعهد ژاپن در میهمانی شام رسمی کاخ مرمر به سرفرازی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر ۲۶ آبان ماه ۱۳۳۹