دانشگاه ملی ایران
| دولت شاهنشاهی ایران | اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی آریامهر | دانشگاه صنعتی آریامهر تهران |
دانشگاه ملی ایران
در روز ۲۹ اسفند ماه ۱۳۳۸ خورشیدی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی شاهنشاه ایران فرمان بنیاد دانشگاه ملی ایران را توشیح فرمودند. در روز ۲۵ بهمن ماه ۱۳۳۹ خورشیدی اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی و علیاحضرت ملکه فرح پهلوی دانشگاه ملی ایران را گشودند. ایجاد دانشگاه ملی ایران از تصمیم های والای محمدرضا شاه پهلوی آریامهر است که با فرستادن کارشناسان برای بررسی ۶۰ دانشگاه از دانشگاه‌های ملی امریکا چون دانشگاه‌های هاروارد، ییل، نیویورک ، کلمبیا، استنفورد، کرنل، جانز هاپکینز و جرج تاون و ۳۰ دانشگاه از دانشگاه‌های انگستان، فرانسه، آلمان غربی، هلند و ایتالیا انجام یافت. دانشگاه ملی بر پایه اصول دانشگاه های امریکا و اروپای غربی بنیاد نهاده شده است. دانشگاه ملی ایران دارای هیات امنا می باشد. نخستین هیات امنای دانشگاه: ۱- وزیر دربار شاهنشاهی ۲- وزیر فرهنگ ۳- مدیر کل بانک مرکزی ایران ۴- سرتیپ محمدعلی صفاری ۵- مدیر عامل بنیاد پهلوی ۶- شجاع الدین شفا رایزن فرهنگی دربار شاهنشاهی ۷- رییس اتاق بازرگانی تهران ۸- مهدی صدرزاده ۹- دکتر علینقی فرمانفرماییان ۱۰ - دکتر مسعود جهان آرا به ریاست جناب آقای علا وزیر دربار شاهنشاهی بودند و دکتر شیخ الاسلام به ریاست دانشگاه ملی ایران و عضو هیات امنا برای پنج سال برگزیده شدند و به توشیح همایونی رسید.
۲۵ بهمن ۱۳۳۹ در ساعت سه و چهل و پنج دقیقه پس از نیمروز اعلیحضرت محمدرضا شاه پهلوی و علیاحضرت ملکه فرح پهلوی در میان پیشباز گرم هیات امنا و استادان به دانشگاه ملی وارد شدند. در این بازدید والاحضرت شاهپور غلامرضا پهلوی، شریف امامی نخست وزیر، حسین علا وزیر دربار شاهنشاهی، چند تن از وزیران کابینه و شماری از استادان دانشگاه در رکاب اعلیحضرتین بودند. دانشگاه ملی در ساختمانی نزدیک دو راهی یوسف آباد کار خود را آغاز کرد. در این روز نخست دکتر شیخ الاسلام رییس دانشگاه ملی خوش آمد گفت و سپس گزارش بنیاد دانشگاه را به آگاهی اعلیحضرتین و باشندگان رساند:
- تاسیس دانشگاه‌های ملی در ایران از چند سال قبل همواره مورد نظر خاص اعلیحضرت همایون شاهنشاه بوده و یکی از تصمیمات ترقی خواهانه حضرت شهریاری به شمار می‌رود، عنایت خاص اعلیحضرت همایونی به تاسیس دانشگاه‌های ملی در ایران مبتنی بر این نکات و دقایق است.
- اول بار ازدیاد روز افزون فارغ التحصیلان دبیرستان‌ها که شایق به ادامه تحصیلات عالیه هستند وسایل تحصیل آنها در ایران با تشکیل دانشگاه‌های ملی بیشتر فراهم گردد و خانواده‌های ایرانی از صرف مبالغ سنگین برای تحصیل فرزندانشان در خارجه و تحمل رنج فراق آنها به تدریج آسوده شوند.
- دوم: از فارغ التحصیل‌های ایرانی که در خارجه به مقامات عالی علمی نایل شده‌اند حداکثر استفاده بشود تا با مراجعت به میهن آنچه را که آموخته‌اند به هم میهمان خودشان بیاموزند.
- سوم: تعلیمات عالیه مانند تعلیمات ابتدایی و متوطه به تدریج از انحصار دولت در آید و به دست مردم سپرده شود. چون به تجربه رسیده که از چند سال قبل بسیاری از دبستان‌ها و دبیرستان‌های ملی که به دست خود مردم تاسیس و اداره می‌شود، از دبستان‌ها و دبیرستان‌های دولتی برای تعلیم و تربیت فرزندان کشور مجهزتر است و همین رویه را به پیروی از ممالک عضو دنیای آزاد و سنت قدیمی تعلیمات عالیه را در ایران هم می‌توان بکار بست از باب مثال بهترین و بزرگترین دانشگاه‌های امریکا و انگلستان که شهرت جهانی دارند دانشگاه‌های ملی آن ممالک است.
- در اجرای نظرات بالا در تابستان سال ۱۳۳۶ اعلیحضرت همایون شاهنشاه هنگامی که به ممالک متحده امریکای شمالی تشریف فرما شدند، من را که از چند سال قبل مطالعاتی درباره طرز اداره و برنامه‌های دانشگاه‌های امریکا به عمل آورده بود، مامور فرمودند که مطالعات خود را در زمینه طرز تشکیل و اداره دانشگاه‌های ملی آن سامانه ادامه داده و نتایج آن را در ایران به آگاهی همایونی برسانم تا نسبت به تشکیل مطالعات مذکور اقدام شود. این جانب در اجرای امر مطاع علاوه بر مطالعات قبلی خود ۶۰ دانشگاه از دانشگاه‌های ملی امریکا از جمله دانشگاه‌های هاروارد، ییل، نیویورک ، کلمبیا، استنفورد، کرنل و جانز هاپکینز و جرج تاون را مورد مطالعه قرار داده و پس از پایان مطالعات در امریکا با کسب اجازه از پیشگاه همایونی در تابستان سال ۱۳۳۸ برای تکمیل بررسی‌ها از امریکا به اروپای غربی عزیمت نمود و ۳۰ دانشگاه از دانشگاه‌های ممالک انگستان، فرانسه، آلمان غربی، هلند و ایتالیا را مورد مطالعه قرارداده و گزارش بررسی‌های خود را یک سال و نیم پیش در تهران به پیشگاه مبارک ملوکانه تقدیم داشتم.
- گزارش نامبرده برای رسیدگی و در نظر گرفتن مقدورات و نحوه آغاز به کار به وزارت دربار شاهنشاهی و وزارت فرهنگ ارجاع گردید، وزارت فرهنگ در زمسنان ۱۳۳۸ با برگزاری ۷ کمیسیون مرکب از معاونین و مدیران کل و هیات مشاوران آن وزارتخانه گزارش نامبرده را رسیدگی و نظرات این جانب را تایید و کتبا اعلام داشت و وزارت دربار شاهنشاهی با تشکیل پنج کمیسیون مرکب از شماری از رجال فرهنگ دوست مملکت و مدیر عامل بنیاد پهلوی و روسای بانک‌های دولتی و خصوصی مقدمات تشکیل نخستین دانشگاه ملی را در ایران فراهم ساخت و نتیجه اقدامات در ۲۷ اسفند ماه ۱۳۳۸ به شرف عرض همایونی رسید و در ۲۹ اسفند ماه ۱۳۳۸ فرمان مطاع مبنی بر تشکیل هیات امنای دانشگاه ملی ایران داده شد: ۱- وزیر دربار شاهنشاهی ۲- وزیر فرهنگ ۳- مدیر کل بانک مرکزی ایران ۴- سرتیپ محمدعلی صفاری ۵- مدیر عامل بنیاد پهلوی ۶- شجاع الدین شفا رایزن فرهنگی دربار شاهنشاهی ۷- رییس اتاق بازرگانی تهران ۸- مهدی صدرزاده ۹- دکتر علینقی فرمانفرماییان ۱۰ - دکتر مسعود جهان آرا و به ریاست جناب آقای علا وزیر دربار شاهنشاهی تشکیل گردید و این جانب به ریاست دانشگاه ملی ایران و عضو هیات امنا برای پنج سال شرف صدور یافت. هیات امنا با برگزاری دوازده جلسه در وزارت دربار شاهنشاهی و با مراجعه و استفاده در ۳۷ اساسنامه از اساسنامه‌های دانشگاه ملی ایران را تدوین و تصویب نموده و بر پایه قوانین جاریه کشور به ثبت رسانید و بی درنگ دبیرخانه دانشگاه ملی ایران در یکی از ساختمان‌های متعلق به وزارت دربار شاهنشاهی واقع در خیابان پاستور رسما تشکیل و آغاز به کار کرد. اساسنامه دانشگاه ملی ایران در نهصد و نود و هشتمین جلسه شورای عالی فرهنگ به تاریخ ۱۳ آبان ماه ۱۳۳۹ به تصویب رسید.
- دانشگاه ملی ایران در سال تحصیلی ۱۳۴۰ - ۱۳۳۹ با دو دانشکده آغاز به کار کرد و مقرر است هر سال یک دانشکده به آن افزوده گردد تا جمعا دارای ده دانشکده بشود. در سال تحصیلی ۱۳۴۱ - ۱۳۴۰ دانشکده دندانپزشکی آن شروع به کار خواهد کرد. دانشکده بانکداری و علوم مالی و اقتصادی دانشگاه ملی ایران دارای ۱۷ استاد و دانشیار و دبیر ایرانی و امریکایی است و ۱۱۲ دانشجو دارد که از این ۱۷ تن دختر هستند. این دانشکده در نوع خود در ایران بی نظیر و از لحاظ علمی می‌تواند با دانشکده‌های نظیر خود در ممالک پیشرفته برابری کند.
- دوره این دانشکده چهار سال و در صورت موفقیت، دانشجو به دریافت درجه لیسانس سرافراز می‌شود. دانشکده معماری دانشگاه ملی ایران دارای پانزده استاد و دانشیار و دبیر است و رویهم رفته ۱۰۶ دانشجو دارد که دو تن از آنها دوشیزه هستند. استادان این دانشکده دارای عالی‌ترین درجات علمی و عملی از شش کشور مختلف اروپا و امریکا است. دوره این دانشگده شش سال و در صورت موفقیت دانشجو به دریافت درجه مهندس معمار مافوق لیسانس نایل می‌شود. برنامه و روش کار دانشگاه ملی ایران ۷۵٪ از دانشگاه‌های امریکا و ۱۵٪ از دانشگاه‌های ممالک اروپای غربی به ویژه انگلستان و ایتالیا و آلمان غربی و ۱۰٪ از مدارس قدیمه ایران برگرفته شده است. هر پانزده دانشجو یک استاد سرپرست دارند که هنگام ورود به دانشگاه تا هنگامی که فارغ التحصیل شوند، تحت مراقبت و نظارت کامل او خواهند بود. کلاس‌های درس هر روز از ساعت ۷ و نیم تا ۱۱ و نیم بامداد و ۱۴ تا ۱۷ دایر است و در تمام این مدت استادان و دانشجویان در دانشگاه سرگرم تدریس و گفتگو و مطالعه هستند. کتابخانه دانشگاه ملی ایران در حال حاضر دارای ۲٫۳۵۳ جلد کتاب به زبان‌های انگلیسی، فرانسه، آلمانی، ایتالیایی، عربی و پارسی است. افزون بر این، دانشگاه ملی تاکنون ۶۳ مجله علمی خارجی در فنون معماری تکنولوژی مهندسی آب، لوله کشی، علوم اداری، بانکداری ، اقتصادی و غیره از کشورهای امریکا، انگلستان، فرانسه، آلمان غربی، ایتالیا و اتریش مشترک شده تا بدین وسیله اطلاعات وسیعی درباره به فنون و علومی که در این دانشگاه تدریس می‌شود به اختیار استادان و دانشجویان گزارده شود.
پس از پایان گزارش رییس دانشگاه ملی، اعلیحضرت همایونی و علیاحضرت ملکه از کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها و کلاس‌های درس دیدن فرمودند و در ساعت ۱۷ پس از توشیح دفتر یادبود، دانشگاه ملی را ترک کردند. انبوهی از مردم پایتخت در برابر در دانشگاه ملی ایران و خیابان‌های خط سیر اعلیحضرتین گرد آمده بودند و با شور و هیجان و فریادهای جاوید شاه احساسات گرم خود را به شاهنشاه و علیاحضرت ابراز نمودند.
تاریخچه
سخنگوی دربار شاهنشاهی در روز ۲۸ اسفند ماه ۱۳۳۸ اعلام داشت:
- با توجه به افزایش دایمی شمار افراد باسواد و دانش آموخته در کشور و نیاز روز افزون کشور به پیشرفت و تقویت دانشگاهها چندی پیش شاهنشاه مقرر فرمودند همانند دیگر کشورهای پیشرفته جهان، درایران نیز افزون بر دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های ملی بوجود آید که سرمایه آن از سوی افراد و موسسات خصوصی و اشخاص نیکوکار و فرهنگ دوست تامین گردد. بدین روی، در چند ماه نشست‌هایی زیر نظر وزیر دربار شاهنشاهی برگزار شد و با بودن روسای سازمان‌های مختلف و مدیران عامل بانک‌ها، بدین کار رسیدگی شد و دکتر شیخ الاسلام طرح تشکیل دانشگاه‌های ملی را در ایران فراهم نمود و اطلاعات نیازین را در اختیار کمیسیون گذاشت. این پروژه و گزارش نهایی مطالعات به آگاهی اعلیحضرت همایون شاهنشاه رسید و شاهنشاه دستور آغاز به کار تاسیس و ایجاد دانشگاه ملی صادر فرمودند، هزینه تاسیس این دانشگاه از سوی بانک‌های ایرانی و هم چنین افراد و موسسات خصوصی تامین شده است. وزارت فرهنگ و هنر نیز در این باره کمک موثر خواهد کرد. دانشگاه به شیوه سایر دانشگاه‌های ملی در کشورهای خارج دارای یک هیات مرکب از پایوران برجسته فرهنگی و اقتصادی خواهد بود که بر اداره امور آن نظارت خواهد کرد. ساعت‌های کار استادن در آن تمام وقت خواهد بود.
- تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای صدرزاده طرح تاسیس دانشکده‌های ملی
روز سوم اسفند ماه ۱۳۳۸ ساعت ده و ده دقیقه بامداد نشست علنی مجلس شورای ملی به ریاست سردار فاخر حکمت برگزار شد. پس از انجام امور برای آغاز نشست، سخنان پیش از دستور آغاز گردید. در این نشست پیشنهاد تاسیس دانشکده‌های ملی خوانده شده. [۱]
۳- تقدیم یک فقره طرح قانونی به وسیله آقای صدرزاده طرح تاسیس دانشکده‌های ملی
ماده ۱- به منظور توسعه تعلیمات عالیه وزارت فرهنگ مجاز است به اشخاص حقیقی و یا حقوقی که واجد شرایط زیر باشند اجازه تاسیس یک یا چند دانشکده که متناسب با احتیاجات کشور باشد در هریک از نقاط کشور که مناسب و مقتضی بداند اعطا کند الف به کسانی که از لحاظ معلومات دارای درجه دکترا بوده ولااقل چهل سال داشته باشند و صلاحیت علمی و اخلاقی آنان برای اداره کردن دانشکده‌ای که تاسیس آن را خواستار شده‌اند مورد تصویب شورای عالی فر هنگ قرار گیرد ب موسساتی که به منظور انجام خدمات فرهنگی تشکیل و طبق مقررات به ثبت رسیده ویا برسد ودارای شخصیت حقوقی باشد مشروط بر این که برای اداره کردن دانشکده شخصی را تعیین و معرفی نمایند که واجد شرایط مندرج در فوق بوده و مسدولیت اداره کردن دانشکده را از هرجهت رسما برعهده گیرد
ماده ۲- موسس دانشکده باید اعتباراتی که برای لوازم ضروری دانشکده از قبیل اثاثیه آزمایشگاه وکتابخانه وغیره تهیه نموده با مدارک آن ضمیمه درخواست خود به وزارت فرهنگ تقدیم سازد و صدور اجازه تاسیس موکول به این است که اعتبارات مزبور به نظر وزارت فهرنگ موجه ومکفی بوده باشد
ماده ۳ -استادان و دانشیاران ودبیرانی که موسس برای تدریس در دانشکده انتخاب می‌نماید باید با موافقت وزارت فرهنگ بوده و صلاحیت علمی آنها برای تدریس در رشته مربوطه مورد تصویب شورای عالی فرهنگ بوده باشد شرایط استخدام استادان و دانشیاران و دبیران و حقوق و مزایای آنان بر طبق آیین نامه این قانون خواهد بود
ماده ۴- شرایط ورود و برنامه تحصیلی دانشکده و مبلغ ورودی و ماهیانه‌ای که از محصلین برای تامین بودجه دانشکده دریافت می‌شود و همچنین عده محصلینی که در هرسال باید در دانشکده پذیرفته شود با موافقت نظر وزارت فرهنگ خواهد بود
ماده ۵ -وزارت فرهنگ مکلف است همه ساله در بودجه خود مبلغی برای کمک به بودجه این قبیل دانشکده‌ها منظور نماید ودرمقابل می‌تواند به تناسب مساعدتی که می‌نماید یک عده محصل غیر متمکن که واجد شرایط تحصیلی باشند به دانشکده معرفی کند که به رایگان ویا با ماهیانه کمتری به تحصیلات عالیه بپردازد
ماده ۶ - دانشجویان دانشکده‌هایی که به این ترتیب تاسیس می‌شود از تسهیلات نظام وظیفه ومزایای دانشنامه و همچنین فارغ التحصیلان رتبه اول آنها از لحاظ اعزام به خارج به خرج دولت طبق آیین نامه این قانون استفاده خواهند نمود
ماده ۷ - در صورتی که دانشکده‌های فوق نواقص و معایب فنی واداری داشته باشند که ادامه آن به مصلحت فرهنگ کشور شد وموسس یا موسسین با اخطار قبلی وزارت فرهنگ نواقص را مرتفع نسازند ووزارت فرهنگ مجاز است با تصویب شورای عالی فرهنگ دانشکده را تعطیل و اجازه آن را لغو نماید
۵ اردیبهشت ماه ۱۳۳۹ نخستین نشست هیات امنای دانشگاه ملی ایران در وزارت دربار شاهنشاهی برگزار شد و اساسنامه دانشگاه ملی ایران مورد رسیدگی و تصویب شورا قرار گرفت.
گشایش دانشکده پزشکی و لوحه بنیاد دانشگاه ۲۰ آبان ماه ۱۳۴۳
۲۰ آبان ماه ۱۳۴۳ در آیین پرشکوهی که در پیشگاه شاهنشاه و شهبانو در ساختمان نوین دانشکده پزشکی دانشگاه ملی در اوین برگزار شد، شاهنشاه از لوحه بنیاد دانشگاه ملی ایران با بریدن نوار سه رنگ پرده‌برداری فرمودند. آنگاه اعلیحضرتین همراه باشندگان از لابراتوار دانشکده پزشکی دیدن کردند و از دانشجویان درباره چگونگی آموزش و رفاه آن پرسش‌هایی نمودند. سپس شاهنشاه پروانه ساختمان تالار تشریح و دانشکده معماری را دادند. در پایان اعلیحضرتین دفتر یادبود دانشگاه ملی را دستینه کردند و در میان شادمانی و شور دانشجویان از دانشگاه بیرون آمدند. دانشجویان دانشگاه ملی خودروی شاهنشاه و شهبانو را گلباران کردند. در پیشگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو جشن برنشاندن لوحه بنیاد نهادن دانشگاه ملی ایران و گشایش بنای تازه دانشکده پزشکی برگزار شد. در این آیین وزیر دربار شاهنشاهی، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، رییس دانشگاه تهران، دکتر منوچهر اقبال مدیر عامل و رییس هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران، گروهی از نمایندگان سیاسی در دربار شاهنشاهی و شماری از سناتورها و نمایندگان مجلس شورای ملی و روزنامه نگاران شرکت داشتند.
ساعت ۱۶ و سی دقیقه خودروی شاهنشاه به پهنه نوبنیاد دانشکده پزشکی وارد شد. در دو سوی خیابان سی متری در پهنه دانشکده پزشکی، دانشجویان دانشگاه ملی ایران که از ساعت‌ها پیش چشم به راه ورود اعلیحضرتین ایستاده بودند با پرتاب دسته‌های زیبای گل، خودروی اعلیحضرتین را گلباران کردند. اعلیحضرتین در برابر دانشکده پزشکی از خودرو پیاده شدند و پس از انجام آیین احترام نظامی و نواختن سرود شاهنشاهی، به میان دانشجویان رفتند و به ابراز احساسات آنان که با فریادهای «جاوید شاه» به پیشباز اعلیحضرتین آمده بودند، با تکان دادن دست پاسخ گفتند. آنگاه در ورودی دانشکده پزشکی دکتر شیخ الاسلام رییس دانشگاه ملی ایران خوش آمد گفت و استادان دانشگاه ملی را به پیشگاه شاهنشاه و شهبانو شناساند. در این هنگام اعلیحضرتین به همراه رییس دانشگاه و استادان به سالن سخنرانی دانشکده پزشکی که بسیار باشکوه آذین بسته شده بود وارد شدند و در جایگاه ویژه نشستند. دکتر شیخ الاسلام انگشتری زیبایی را که به مناسبت بنیاد نهادن دانشگاه ملی ایران ساخته شده و آرم ویژه دانشگاه ملی بر روی آن کنده شده بود را به انگشت شاهنشاه نمودند.
زندگی یعنی امید و حرکت آرنگ دانشگاه
سپس دکتر شیخ الاسلام رییس دانشگاه ملی گزارشی رسا درباره تاریخچه فعالیت‌های دانشگاه ملی خواند: (برگرفته از سخنان دکتر شیخ الاسلام) [۲]
شمار دانشکده‌ها - دانشگاه ملی ایران در آغاز با تاسیس دو دانشکده شروع به کار کرد و سپس هر سال یک دانشکده بر دانشکده‌های موجود اضافه شد و در حال حاضر دارای پنج دانشکده می‌باشد: ۱- دانشکده بانکداری و علوم مالی و اقتصادی ۲- دانشکده معماری ۳- دانشکده پزشکی ۴- دانشکده زبان‌های خارجی ۵- دانشکده علوم
دانشگاه در آغاز کار با ۳۲ تن کادر تعلیماتی شروع به کار کرد و اکنون ۱۱۷ تن کادر تعلیماتی معلم و دبیر و دانشیار و استاد دارد که از این عده به طور متوسط یک ربع اتباع کشورهای: آمریکا، انگلیس، فرانسه، المان، هلند، کانادا و ایتالیا می‌باشند و بقیه ایرانیانی می‌باشند که اکثرا میان دو تا هشت سال پیشینه تدریس در دانشگاه‌های بزرگ اروپا و امریکا دارند. کادر اداری دانشگاه با مقایسه با سایر دانشگاهها نسبت یک بر ۱۵ تا ۸ را داردی یعنی به جای هر ۸ تا ۱۵ کارمند اداری هر یک از دانشگاهها، دانشگاه ملی ایران یک کارمند اداری دارید و هر یک از دانشکده‌های این دانشگاه با ۲ تا ۴ کارمند اداری همه کار خود را انجام می‌دهند. عده دانشجویان در آغاز کار دانشگاه ۲۱۵ تن بوده و در سال تحصیلی جاری [۱۳۴۳ ] ده برابر شده است یعنی ۲۱۶۴ دانشجو در دانشگاه ملی ایران درس می‌خوانند. برنامه‌های دانشکده‌ها سنگین و به ویژه در سالهای اول نواقص تعلمیاتی دبیرستان‌ها را هم دانشگاه باید جبران کند و چنانکه کرارا به اطلاع عموم رسیده است، دانشگاه ملی ایران کیفیت را فدای کمیت نمی‌کند و از این روی، همه ساله شماری از داوطلبان را که مستعد برای تحصیلات دانشگاهی نیستند، نمی‌پذیرد ولو معدل دیپلم متوسطه آنها عالی باشد. در سال جاری ۱۳٫۹۳۳٫۲۰۰ ریال حق التعلیم (شهریه) به داوطلبان بازگردانده شد تا کثرت عده مانع تعلیم و تربیت افراد نخبه نشود در صورتی که با اندک تغییر و تقلیل در ساعات کار دانشکده‌ها برای هر دانشجو ممکن بود این رقم به بودجه دانشگاه افزوده شود.
کتابخانه دانشگاه - کتابخانه دانشگاه با ۶۰۰ جلد کتاب اهدای یک تن خادم شاهنشاه آغاز به کار کرد و سپس شماری از استادان دانشگاه تعداد قابل توجهی کتاب به کتابخانه اهدا کردند و تعداد زیادی از دانشگاه‌های ممالک متحده امریکای شمالی به کتابخانه کتاب‌هایی اهدا نمودند. هم چنین همه ساله از بودجه دانشگاه کتاب‌هایی خریداری شده و می‌شود و از جمله کتابخانه دانشگاه ۵۲۳ مجله فنی و علمی از کشورهای اروپا و امریکا آبونمان است که مرتبا به دانشگاه می‌رسد و برای استفاده استادان و دانشجویان آماده می‌باشد. کتابخانه در حال حاضر علاوه بر مجلات مذکور دارای ۱۲٫۷۶۳ جلد کتاب به زبان‌های فارسی، انگلیسی، عربی، فرانسه، آلمانی و ایتالیایی می‌باشد.
خدمت دانشگاه - شاید برای هیچ طبقه‌ای از طبقات ملت ایران به قدر دانشگاهیان درک اهمیت و عمق انقلاب ششم بهمن ۱۳۴۱ شاهنشاه میسور نباشد چون اهل علم و مورخان می‌دانند شروع یک رنسانس همه جانبه در مدت یک سال چقدر شگرف و شگفت است! در حقیقت تحول اجتماعی و اقتصادی و سیاسی را که اروپاییان در مدتی بیش از سه قرن انجام داده‌اند و هنوز هم کامل نیست، ملت ایران به رهبری پیشواری توانا و شجاع خود در مدت دو سال انجام داد و از این روی استادان دانشگاه ملی ایران، انقلاب ششم بهمن را انقلاب کبیر شاهنشاه نامیده‌اند، چون انقلابی به این عظمت در تاریخ کشور کهن سال ما بی نظیر است.
دانشگاه ملی ایران با توانایی خود از آغاز نهضت بر آن شد سهمی در به ثمر رساندن نهال انقلاب داشته باشد و افتخاراتی کسب نماید و از این جهت به امر شاهنشاه، در مدت دو سال گذشته با تاسیس کلاس‌های شبانه حتی در گرمای تابستان ۴۲۵ جوان دیپلمه را برای خدمت و تاسیس شرکت‌های تعاونی روستایی برای بانک اعتبارات کشاورزی و عمران روستایی ایران تربیت کرد و در سال تحصیلی جاری با ادامه همان برنامه عهده دار تعلیم و تربیت ۲۸۵ جوان دیپلمه برای تکمیل کادر سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران و بانک اعتبارات کشاورزی و عمران روستایی ایران می‌باشد. از طرف دیگر، با توسعه رشته علوم سیاسی دانشکده بانکداری و علوم مالی و اقتصادی و اعطای بورس تحصیلی علوم سیاسی به دانشجویان دختر دانشگاه ملی امیدوار است در تعلیم و تربیت کادر رهبری زنان ایران و پیشرفت نظرات ترقی خواهانه شاهنشاه نصیبی داشته باشد.
روابط خارجی دانشگاه
اعلیحضرتا
به پیروی از نیات ترقی خواهانه حضرت شهریاری ایجاد روابط فرهنگی با موسسات و دانشگاه‌های ممالک خارجی از نخستین روزهای تاسیس دانشگاه ملی ایران جزو برنامه کار دانشگاه قرار گرفت. در این راه، اقدامات موثری به عمل آمد و در این مدت کوتاهی که از تاسیس این دانشگاه می‌گذرد، کاروان‌هایی از استادان و دانشجویان دانشگاه ملی را برای بازدید مراکز علمی و هنری به کشورهای اروپا و امریکا اعزام داشته‌ایم و عده کثیری از استادان و دانشجویان آن کشورها را به مهمانی دانشگاه ملی خوانده‌ایم که برخی از آنها به افتخار باریابی به پیشگاه همایونی نایل شده‌اند.
اعلیحضرتا
اقلاطون که دانشگاهیان دنیا به حق او را معلم اول خوانده‌اند، در کتاب جمهوریت ثابت کرده است که بهترین حکومت‌ها، حکومتی است که پادشاه آن فیلسوف و دانشمند باشد. امروز با دعوت آن شهریار دانشمند و فرهنگ دوست از سران کلیه ممالک دنیا برای همکاری در برانداختن تاریکی جهل و بی سوادی از قلوب نیمی از افراد بشر،نظریه افلاطون که آرزوی همه دانشگاهیان دنیا است، به مرحله عمل نزدیک شده و این پیام اعلیحضرت دل‌های عشاق زلال علم و معرفت را در سرتاسر جهان به اهتزاز درآورده است. استادان دانشگاه ملی ایران در این رستاخیز فرهنگی جهانی که به ابتکار اعلیحضرت شروع شده است، چون سربازانی فداکار آماده خدمتگزاری می‌باشند.
ساختمان دانشگاه
روز ۲۵ بهمن ماه ۱۳۳۹ که دانشگاه ملی ایران رسما از سوی اعلیحضرتین افتتاح شد، اعلیحضرت همایون شاهنشاه حسب تقاضای این جانب به دولت وقت دستور فرمودید که بانک ساختمانی زمین وسیع و متناسبی برای محل دایمی دانشگاه در نظر بگیرند که دانشگاه به تدریج دانشکده‌های خود را بنا نموده و به محل دایمی منتقل شود. در اجرای اوامر مطاع همایونی بانک ساختمانی ابتدا یک میلیون و نیم متر مربع از زمین‌های سعادت آباد واقع در شمال تهران را به دانشگاه ملی ایران واگذار کرد و پس از یک سال بررسی‌های فنی و مشورت با متخصصین داخلی و خارجی معلوم شد، استفاده از زمین مذکور برای دانشگاه به سبب نداشتن جاده متناسب و آب و برق در حال حاضر میسور نیست و مستلزم مخارج سنگینی است که دانشگاه توانایی پرداخت آن را ندارد. از این روی، زمین‌های مذکور به ملکیت دانشگاه باقی ماند تا هر موقع آب و برق فراهم فراهم شد برای ساختمان شهر دانشگاه به نام « شهر علم » و سایر تاسیسات دانشگاه از آن استفاده شود. دانشگاه در سال تحصیلی ۴۳ - ۴۲ در چهار بنای مجهز و مدرن در یوسف آباد و خیابان ایرانشهر و خیابان بلوار کرج به کار خود ادامه داد و چون ادامه کار در محل‌های استیجاری که در نقاط مختلف شهر تهران پراکنده است برای دانشگاه ایجاد اشکال نمود و با تاسیس و شروع کار دانشکده پزشکی در سال ۱۳۴۰ داشتن محل ثابتی برای آن دانشکده ضروری به نظر می‌رسید، کوشش‌های بسیاری شد که زمین دیگری برای دانشگاه در نظر گرفته شود و بالنتیجه با عنایات خاص شاهنشاه، هفتاد هزار متر مربع از زمین‌های اوین واقع در مشال تهران که هتل هیلتون و تاسیسات دفع آفات نباتی وزارت کشاورزی قبلا در مجاورت آن بنا شده بود، به موجب تصویب نمانه قانونی از سوی وزارت کشاورزی به دانشگاه ملی ایران واگذار شد و بی درنگ نقشه ساختمان دانشکده پژشکی وسیله دانشکده معماری دانشگاه ملی ایران تهیه گردید و بانک ساختمانی به شرکت ساختمانی شایگان و شرکا بنای دانشکده پزشکی را مقاطعه داد که در تاریخ ۱۵ شهریور ماه ۱۳۴۳ ساختمان کامل تحویل دانشگاه داده شود و در سال تحصیلی جاری دانشکده پزشکی در ساختمان حاضر انجام وظیفه می‌نماید.
ساختمان دانشکده پزشکی، امروز، به دست مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه ایران رسما افتتاح می‌شود، در مدت هفت ماه ساخته شده و رویهم رفته بیش از هفت هزار متر مربع بنا است که شوفاژ و لوازم برقی و چراغ از قرار متری چهار هزار ریال وسیله شرکت ساختمانی شایگان و شرکا ساخته شده است. برای دانشگاه ملی ایران جای نهایت خوشوقتی و افتخار است که نخستین دانشکده پزشکی ملی را بدون یک دینار کمک موسسات دولتی و منحصرا از شهریه دانشجویان بنا نموده است و به طور مسلم در ایران و شاید در کلیه ممالک خاورمیانه این اولین بار است که بدون کمک و تامین بودجه از طرف دولت یک دانشکده پزشکی بنا شده است. کوشش‌های شبانه روزی آقای دکتر مهندس مجدالدین حاجی زاده مدرس پیشین دانشگاه وین و دانشیار کنونی دانشکده معماری دانشگاه ملی ایران در طرح و اجرای نقشه دانشکده پزشکی در خور تحسین و تشویق می‌باشد.
در برنامه کار دانشگاه پیش بینی شده است که بنای سایر دانشکده‌های موجود را در همین محل تا پایان سال ۱۳۴۶ آماده کنیم و در اسل تحصیلی جاری ۱۳۴۴ - ۱۳۴۳ دانشکده معماری از مجل وجود اهدایی شرکت ملی نفت ایران و تالار تشریح از محل کمک سازمان برنامه ساخته می‌شود.
اینجا لازم می‌داند از طرف خود و استادان و کارکنان دانشگاه از توجه خاص جناب آقای منوچهر اقبال مدیر عامل و رییس هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران و جناب آقای مهندس اصفیا مدیر عامل سازمان برنامه در اجرای منویات و اوامر ملوکانه سپاسگزاری بنماید. اکنون به نام دانشگاه از پیشگاه مبارک استدعا دارد بذل مرحمت فرموده از لوحه بنیاد دانشگاه ملی ایران که در پنج سال پیش تاسیس فرمودید پرده برداری بفرمایید و دانشکده پزشکی را در بنای کنونی رسما افتتاح نموده و اجازه فرمایند ساختمان تالار تشریح و دانشکده معماری در همین ساعت آغاز بشود و از یازده لابراتوار مجهز دانشکده بازدید فرمایند.
پس از پایان گزارش دکتر شیخ الاسلام، شاهنشاه با بریدن نوار سه رنگ از لوحه بنیاد دانشگاه ملی ایران پرده برداری فرمودند و سپس اعلیحضرتین به همراه باشندگان در این آیین از لابراتوارهای دانشکده پزشکی دیدن کردند و از یکایک دانشجویان این دانشکده پرسش هایی درباره وضع تحصیلی آنان نمودند. آنگاه شاهنشاه پروانه آغاز ساختمان تالار تشریح و ساختمان دانشکده معماری را دادند. در پایان اعلیحضرتین دفتر یادبود دانشگاه را توشیح فرمودند و در ساعت ۱۸ در میان ابراز شور و هیجان دانشجویان، از دانشکده پزشکی بیرون آمدند.
بازدید اعلیحضرتین از دانشگاه ملی ۲۲ آبان ماه ۱۳۴۵
ساعت ۱۵ شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو وارد پهنه دانشگاه ملی شدند. دانشگاه ملی با پوسترهای بزرگ شاهنشاه و شهبانو و ولیعهد و پرچم‌های سه رنگ شیر و خورشید آذین بسته شده بود و دانشجویان با دسته‌های گل در دست احساسات شورانگیز خود را به اعلیحضرتین ابراز می‌داشتند. در این آیین آقایان نخست وزیر، رییس مجلس سنا، رییس مجلس شورای ملی، وزیر دربار شاهنشاهی، چند تن از وزیران، رییس هیات مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، رییس دانشگاه تهران، شماری از نمایندگان مجلس سنا و شورای ملی، رییس کل تشریفات شاهنشاهی، آجودان‌های شاهنشاه، ژنرال‌های ارتش، رییس‌ها و استادان دانشگاه، نمایندگان سیاسی خارجی و پایوران فرهنگی و کشوری با بانوانشان از باشندگان بودند. هنگام ورود اعلیحضرتین یکی از دختران دانشجو و سپس دکتر بینا رییس دانشگاه ملی از سوی استادان و دانشجویان خوش آمد گفتند. در این هنگام شاهنشاه در میان ابراز احساسات پر شور دانشجویان در برابر میکروفون قرارگرفتند و فرمودند:[۳]
- استادان، دانشجویان، فرزندان عزیز من،
- هیچ محیطی دلپذیرتر از محیطی که امروز در آن لحظاتی را می‌گذرانیم، برای من وجودندارد. محیط روشنایی، محیط علم، محیط جستجو در راه ترقی و تعالی، محیطی که به شما اجازه خواهدداد هر کدام پس از فراغت از تحصیل یک عنصر مفید برای جامعه و مملکت خود باشید و ضمناً محیطی که در حین فراگرفتن رموز علم امروزی، شما را آماده خواهدکرد که مثل یک انسان و مثل یک ایرانی برای رسانیدن مملکت ما به هدفهایی که برای آن انتخاب کرده‌ایم، تلاش کنید. این هدفها اول به تشخیص شما ملت ایران و بعد به تشخیص افرادی که در اجتماع امروز در دنیای ما صاحب‌نظر و صاحب تخصص هستند، تعیین شده‌است. هدفهایی که با پیشرفت امروز تمدن، با پیشرفت جامعه، نه فقط هماهنگ است، بلکه در بعضی موارد پیشاهنگ نیز می‌باشد.
- این محیط دلپذیر برای آن است که حس می‌کنیم کسانی که در آتیه چه مرد و چه زن صاحب نفوذ اخلاقی و نفوذ علمی در تعیین سرنوشت مملکت هستند، امروز به تمام وظایف خود آشنا هستند. این از صورت شما، از سیمای شما و از آهنگ صدای شما پیداست. هیچ ضمانتی و پشتوانه‌ای بالاتر از این در این مملکت پیدانمی‌شود که افراد فعال، یعنی کادری که در آینده مملکت را در دست دارد به مفهوم حرکت مملکت خود آشنا باشند و بدان ایمان داشته‌باشند و قصدشان از این آشنایی و ایمان آن باشد که مملکت خود را به‌سر حد کمال برسانند.
- امروز مملکت شما با دیروز تفاوت کلی پیدا کرده‌است. ملاحظه بکنید از بهمن ۱۳۴۱ تا به امروز در این مملکت چه کارهایی شده‌است و همین کارها چه دورنمایی در چشم شما و در چشم همه مجسم ساخته‌است. ما سالهای پیش قبل از بهمن ۱۳۴۱ صحبت از ناسیونالیسم مثبت می‌کردیم. ما قبل از آن نیز صحبت از عدالت اجتماعی می‌کردیم. ما قبل از آن نیز صحبت از یک سیاست مستقل می‌کردیم. اما آیا صحبتهای ما انعکاسی داشت؟ اگر هم داشت به گوش ما نمی‌رسید و علنی نبود. ولی وقتی که امروز چه خودی و چه جهان خارج از ایران می‌بیند که برنامه‌های این مملکت بر روی چه پایه و اساسی ریخته شده‌است، حالا از دهان آنها می‌شویم که از سیاست به اصطلاح ناسیونالیسم مثبت ایران یا سیاست مستقل ملی ایران صحبت می‌کنند و حتی تبریک می‌گویند. این دلیل این نیست که سیاست را از خارج به ایران راهنمایی کرده‌باشند. اگر این طور بود پس چرا زودتر نشده‌بود؟ این سیاست ما و پیشرفت ایران چون اصیل است و به‌دست خودمان انجام شده‌است مورد احترام و اعجاب و تحسین قرار گرفته‌است، و تمام افتخار این کار نصیب شما ملت ایران است که توانستید در زمان کمی تمام مشخصات و جزئیات این سیاست ایران را به کرسی عمل بنشانید و در اندک مدتی از آن نتیجه بگیرید.
- ما از اظهارات دیگران نسبت به کارهای ما و نسبت به پیشرفتهای ما متشکر هستیم. این صحبت‌ها را دوستانه تلقی می‌کنیم و با تمام کسانی که نسبت به ما احساسات دوستانه دارند، ما هم احساسات دوستانه متقابل داریم. ولی این اظهارات برای این است که این کارها را، این برنامه‌ها را، این سیاست‌ها را، خود ما تدوین کردیم و عمل کردیم و به مرحله اجرا درآوردیم و حالا مورد احترام و شناسایی سایرین نیز قرار گرفته‌است.
- با این همه من این طور فکرمی‌کنم که پیشرفتهای ایران، تازه در اولین قدمهای خود قراردارد.
- انتظارات من، آمال و آرزوهای من برای این مملکت بسیار بلندتر از این است که تا به حال بدان رسیده‌است. ولی البته اذعان می‌کنم که این آرزوها فقط موقعی می‌تواند کاملاً جامعه عمل بپوشد که کادر محرک گردونه پیشرفت این مملکت به‌دست افراد مؤمن و متخصص بیفتد و این کادر را دانشگاه‌های ایران من‌جمله این دانشگاه، می‌توانند تهیه بکنند. این است که امیدوارم یک چنین محیط ایرانی آکنده از مهر وطن و پر از احساسات ملی روزبه‌روز از لحاظ علمی، از لحاظ فنی، از لحاظ ساختمانها و آزمایشگاه‌ها و تمام وسایلی که برای پیشرفت کار لازم هست، تکمیل‌تر بشود. روزبه‌روز شهرت دانشگاه شما بیشتر و بلندتر بشود و روزبه‌روز تعداد شما به تناسب احتیاجات مملکت زیادتر بشود. همچنین برای خود شما آتیه‌ای درخشان پر از سربلندی، پر از نیکبختی و پر از افتخار از خداوند متعال خواستارم.
پس از پایان فرمایشات شاهنشاه دانشجویان دختر و پسر دانشکده‌های علوم بانکداری، معماری، پزشکی، ادبیات و زبان‌های خارجی، علوم دندانپزشکی و ورزشکاران دانشگاه ملی از برابر شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو رژه رفتند و جایگاه شاهنشاهی را گلباران کردند. پس از پایان رژه شاهنشاه آریامهر با بریدن نوار سه رنگ از لوحه ایجاد ساختمان تالار تشریح پرده برداشتند و از دیگر بخش‌های تالار بازدید فرمودند.
آنگاه شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به تالار دانشکده پزشکی تشریف فرما شدند و دکتر بینا رییس دانشگاه ملی پس از خوش آمد گفتن، گزارشی از کارهای انجام شده و برنامه‌های آینده به آگاهی همایونی رساند. سپس سرود دانشگاه ملی و چند برنامه هنری از سوی دانشجویان اجرا شد که مورد توجه اعلیحضرتین قرار گرفت. شاهنشاه آریامهر آنگاه نشان‌ها و مدال‌های استادان و جایزه‌های شاگردان اول دانشگاه را به آنان دادند. پس از این آیین، شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو به درخواست رییس دانشگاه ملی پروانه آغاز دانشکده دندانپزشکی را صادر فرمودند. سپس از دانشکده‌های زبان‌های خارجی، بانکداری و کلاس مشاوران امور اداری و اجتماعی و سایر بخش‌های دانشگاه ملی بازدید نمودند و در هر بخش از چگونگی زندگی و تحصیلات دانشجویان پرسش‌هایی نمودند.
بازدید شاهنشاه و شهبانو از دانشگاه ملی تا ساعت ۱۷ و چهل و پنج دقیقه به درازا کشید و اعلیحضرتین در میان ابراز شور و هیجان دانشجویان از دانشگاه ملی رهسپار کاخ شاهنشاهی ایران شدند.
دیگر بازدیدهای آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو
فراداشت درجه دکترای افتخاری به آریامهر شاهنشاه ایران و علیاحضرت شهبانو
۲۴ آبان ماه ۱۳۴۶ دانشگاه ملی ایران در آیین باشکوهی درجه دکترای افتخاری علوم اقتصادی و سیاسی را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر و درجه دکترای افتخاری دانشکده معماری را به علیاحضرت شهبانو فرح پهلوی فراداشت. آریامهر به هنگام دریافت درجه دکترا فرمودند:[۴]
- اخذ درجه دکترای افتخاری از دانشکده اقتصاد این دانشگاه امروز برای من باعث بسی خرسندی است. نه فقط از جهت اینکه یک بنگاه فرهنگی دیگر بر سایر دستگاههای علمی و اقتصادی مملکت اضافه شده‌است، بلکه اهمیت تدریس علم اقتصاد و فراگرفتن آن امروز بیش از هر موقعی برای مملکت ما مسلم است. حتی می‌خواهم بگویم که کسانی که مستقیماً نیز این تحصیلات را فرانمی‌گیرند باید نسبت به این علم در جامعه امروزه به اندازه کافی به فراخور حال خود و کاری که انجام می‌دهند، آشنایی داشته‌باشند.
- مثلاً هر کسی که کاری انجام می‌دهد باید بداند که حاصل کارش در آخر سال به چه میزان است و دستمزد حاصل از این کار زندگی او را تا چه حدی تأمین می‌کند و به تولید سرانه ملت ایران تا چه حدی کمک می‌نماید. پس فراگرفتن این علم حتی در ابتدایی‌ترین شکل آن، امروز از واجبات است و به طریق اولی جامعه‌‌ای مثل جامعه ایران با امکانات بی‌انتهایی که برای پیشرفت آن فراهم است باید به رموز و فنون این کار و حتی به آینده‌ای که در مقابل جامعه انسانی هست آشنا بشود. از حالا در دانشکده‌های ما در تعلیمی که راجع به اقتصاد و غیره می‌دهند باید حتی حساب بکنند که پیشرفت علم و صنعتِ تجسس در دنیا احتمالاً تا ده سال دیگر چه تغییراتی به شکل صنعت و بنابراین به اقتصاد ملل خواهدداد. از حالا باید پیش‌بینی بکنند که ورود دستگاههای ترانزیستوری و دستگاههای حساب و به هر صورت صنایع الکترونیک و حتی اشعه لیزر و غیره چه تحول و چه انقلابی در صنعت و اقتصاد دنیا ایجاد خواهدکرد.
- ما که تصمیم داریم جزو ملل مترقی دنیا باشیم و انشاءالله در پیشاپیش آنها حرکت بکنیم، باید با امکانات خدادادی، خود را از لحاظ علمی و انسانی حتماً آماده بکنیم و این ممکن نخواهدبود مگر اینکه مؤسساتی از قبیل این مؤسسه علمی و مؤسسات دیگری از لحاظ تجسس و لابراتوار و قسمتهای فنی تروتکنیک کامل ایجادبکنیم که آنرا هم خوشبختانه مشغول هستیم.
- دانشکده‌های فنی مملکت در سایر دانشگاهها به سرعت رو به تکامل می‌روند. اگر امروزه دانشکده فنی دانشگاه تهران را با چند سال پیش مقایسه بکنید تفاوت آن را خواهیددید. در دانشگاه پهلوی شیراز، دانشکده فنی درجه یک ایجاد خواهدشد. سعی خواهدشد که دانشگاه صنعتی آریامهر هم‌طراز و هم‌ردیف مؤسسات مشابه خود در دنیا قراربگیرد.
- تأسیس وزارت جدیدی که به همین منظور به‌وجود آمده برای این است که تحصیلات عالیه و تجسس در این مملکت اهمیتی را که باید داشته باشد، پیداکند. عقب‌مانگی خود را باید با سرعت جبران بکنیم، و به همین جهت هر نوع پیشرفتی که در این قبیل مؤسسات پیدامی‌شود باعث خوشوقتی من است، کما اینکه همین دانشگاه از سال گذشته تا به حال به مقدار خیلی قابل توجهی هم از لحاظ تأسیسات و امکانات و هم از لحاظ تعداد دانشجویان ترقی کرده‌است.
- توفیق همگی را در این راه از درگاه خداوند متعال خواستارم.
رییس‌های دانشگاه ملی ایران
۱- علی شیخ الاسلام: از اسفند ۱۳۳۸ تا آبان ۱۳۴۴
۲- عبدالعلی جهانشاهی: از آذر ۱۳۴۴ تا خرداد ۱۳۴۵
۳- علی اکبر بینا: از خرداد ۱۳۴۵ تا بهمن ۱۳۴۶
۴- محمدعلی مجتهدی: از اسفند ۱۳۴۶ تا مرداد ۱۳۴۷
۵- انوشیروان پویان : از شهریور ۱۳۴۷ تا شهریور ۱۳۵۲
۶- احمد هوشنگ شریفی: از شهریور ۱۳۵۲ تا اردیبهشت ۱۳۵۳
۷- عباس صفویان: از خرداد ۱۳۵۳ تا شهریور ۲۵۳۶ شاهنشاهی
۸- احمد قریشی: از شهریور ۲۵۳۶ شاهنشاهی تا مهر ۲۵۳۷ شاهنشاهی
۹- عبدالعلی جهانشاهی: از مهر ۲۵۳۷ شاهنشاهی تا بهمن ۲۵۳۷ شاهنشاهی
دکتر علی شیخ‌الاسلام
دکتر علی اکبر بینا
دکتر محمدعلی مجتهدی
دکتر احمدهوشنگ شریفی
بن‌مایه‌ها
- ↑ مذاکرات مجلس شورای ملی ۳ اسفند ۱۳۳۸ نشست ۳۸۴
- ↑ گزارش دکتر شیخ‌الاسلام رییس دانشگاه ملی ایران درباره تاریخچه و پیشرفت‌ها به پیشگاه آریامهر شاهنشاه آیران و علیاحضرت شهبانو ۲۰ آبان ۱۳۴۳
- ↑ بیانات اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر هنگام بازدید از دانشگاه ملی ۲۲ آبان ماه ۱۳۴۵
- ↑ سخنرانی اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی آریامهر هنگام دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه ملی ایران ۲۴ آبان ماه ۱۳۴۶